05.doc

Rozdział 5.

Moduł Stal

W tym rozdziale:

Rysowanie profili walcowanych wg norm PN i DIN

Zestawy śrubowe

Symbole spoin

Generator połączeń doczołowych

Edycja pozycji

Automatyczna numeracja pozycji

Wykazy pozycji i elementów wysyłkowych

180

BeStCAD

05.doc

Wstęp

Moduł Stal słu

ży do tworzenia płaskich rysunków detali konstrukcji sta-

lowych. Odbywa si

ę to poprzez rysowanie poszczególnych profili (pozy-

cji) składaj

ących się na różne elementy wysyłkowe. Program wyposażo-

ny jest w bibliotek

ę typowych profili walcowanych, spawanych oraz

zimnogi

ętych. Działanie Użytkownika sprowadza się do ustalenia takich

parametrów, jak: typ profilu, wymiar, przynale

żność do elementu wysył-

kowego, widok itp., a program sam automatycznie narysuje wybrany
profil w

żądanym widoku, dopisując do niego i do listy pozycji odpo-

wiednie informacje. Skrótowo kolejno

ść tworzenia rysunku można

przedstawi

ć następująco:

po wczytaniu modułu Stal należy zdefiniować nazwę bieżącego ry-

sunku - zadania (nie myli

ć z nazwą pliku)

następnie rozpocząć od rysowania układu osiowego,

na niego nanieść konstrukcję,

następnie narysować połączenia (spoiny lub śruby),

jeśli jeszcze nie istnieją, to należy stworzyć elementy wysyłkowe

i przyporz

ądkować do nich poszczególne pozycje,

następnie należy przystąpić do wymiarowania i opisywania pozycji

i elementów wysyłkowych,

na końcu tworzy się wykazy materiałów.

Program wyposa

żony jest w bibliotekę typowych połączeń doczołowych.

Doł

ączono również procedury służące do opisywania spoin i rysowania

śrub, co pozwoli skonstruować każde inne nietypowe połączenie. Opi-
sywanie pozycji,

śrub oraz elementów wysyłkowych jest procesem au-

tomatycznym. Do ka

żdego obiektu rysunkowego, który został stworzony

narz

ędziami do rysowania lub zamieniony na profil, dopisane są infor-

macje o jego charakterystyce. Informacje te w ka

żdej chwili można od-

czyta

ć i modyfikować. Opis pozycji polega tylko na wskazaniu danego

obiektu, po czym program odczytuje dopisane do niego informacje
i proponuje je U

żytkownikowi jako typowy opis pozycji, umieszczany na

rysunku. Podobnie wygl

ąda sposób opisu śrub i elementów wysyłkowych.

Na podstawie tak stworzonych opisów, znajduj

ących się na rysunku,

tworzone s

ą dopiero wykazy materiałów, elementów i śrub, które mogą

by

ć wysłane do pliku tekstowego, arkusza kalkulacyjnego Excel lub

umieszczone na rysunku. Poniewa

ż procedury automatycznego tworze-

nia wykazów czerpi

ą informacje z opisów, będących standardowymi

blokami z atrybutami, mo

żna je bardzo łatwo modyfikować znanymi po-

leceniami AutoCAD-a, wpływaj

ąc w ten sposób na wykazy materiałów.

Rozdział 5. Moduł Stal

181

05.doc

Menu i paski narzędziowe

Polecenia modułu Stal znajduj

ą się w rozwija-

nym menu górnym AutoCAD-a (rys. 5.1) oraz
przypisane s

ą do ikon zgrupowanych w pa-

skach narz

ędziowych. Listę wszystkich pole-

ce

ń zamieszczono w dodatku A.

Rys. 5.1.

Menu Stal

Rys. 5.2.

Pasek narz

ę

dziowy Stal: A – Ładuj stal, B – Rysuj nowy, C – Rysuj ist-

niej

ą

cy, D – Twórz nowy, E – Twórz istniej

ą

cy, F –

Ś

ruby, G – Spoiny, H – Poł

ą

-

czenia doczołowe, I – Edycja profili, J – Edycja długo

ś

ci, K – Wyma

ż

pozycj

ę

, L –

Przypisz pozycj

ę

do elementu, M – Przypisz pozycj

ę

do rysunku, N – Opisy, O –

Renumeracja pozycji, P –Info pozycja, R – Wykazy stali, S – Rysunki, T – Elemen-
ty, U – Lista pozycji, W – Zarz

ą

dzanie pozycjami, Y – Ustawienia modułu Stal

Rys. 5.3.

Pasek narz

ę

dziowy ST Opisy

Rys. 5.4.

Pasek narz

ę

dziowy ST Wykazy

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

R

S

T

U

W

Y

182

BeStCAD

05.doc

Informacje dopisywane do obiektów rysunkowych

Ka

żdy obiekt rysunkowy AutoCAD-a, jak linia, łuk, okrąg, polilinia itp.,

b

ędący elementem konstrukcji stalowej, niesie ze sobą dodatkowe infor-

macje wykorzystywane do modyfikacji pozycji, opisywania ich oraz
tworzenia wykazów materiałów. Informacje te nadawane s

ą przez pro-

gram automatycznie, tu

ż po narysowaniu profilu, za pomocą specjalnie

do tego celu stworzonych narz

ędzi. W przypadku istniejących już obiek-

tów, U

żytkownik może dopisać odpowiednie dane, narzędziami służą-

cymi do zamiany dowolnych obiektów na profil lub pozycj

ę. Dopisywa-

ne s

ą następujące informacje:

Informacje dopisywane do obiektów rysunkowych

Skrót

Informacja

Typ warto

ś

ci

Przykład

Ident

Identyfikator

liczba całkowita

5

NrPoz

Numer Pozycji

liczba całkowita

5

Ozn

Oznaczenie

ła

ńcuch tekstowy

IPE

Wymiar

Wymiary

ła

ńcuch tekstowy

140

Dlug

Długo

ść

liczba całkowita

1000

MasaJ

Masa 1mb w kg/m

liczba rzeczywista

33.50

PmalJ

Pow. malowania 1mb w m

2

/m

liczba rzeczywista

1.55

Stal

Gatunek stali

ła

ńcuch tekstowy

18G2A

Norma

Nazwa normy

ła

ńcuch tekstowy

PN

Rysunek

Nazwa rysunku

ła

ńcuch tekstowy

RYS12

Element

Nazwa elementu wysyłkowego

ła

ńcuch tekstowy

SLUP

Informacje te wykorzystywane s

ą do późniejszego opisywania pozycji na

rysunku. W ka

żdej chwili można je zmodyfikować poleceniem STE lub

wy

świetlić na ekranie poleceniem IPZ, wskazując wcześniej profil, o

którym chcemy si

ę dowiedzieć. Oprócz tego, w czasie pracy z modułem

Stal dost

ępna jest lista wszystkich pozycji znajdujących się na rysunku.

Mo

żna ją przejrzeć, wywołując polecenie LPZ lub bardziej zaawanso-

wane narz

ędzie zarządzania - ZPZ. Dzięki temu możliwe jest logiczne

tworzenie zbiorów wskaza

ń do późniejszych ewentualnych modyfikacji

oraz kontrola numeracji pozycji i wykrywania kolizji numerów.

Dopisanie informacji nie ma nic wspólnego z blokami i atrybutami. Wy-
korzystano tutaj tzw. zewn

ętrzne dane entycji – xdata.

Rozdział 5. Moduł Stal

183

05.doc

W efekcie w jednym pliku przechowywane s

ą obiekty rysunkowe i baza

danych o pozycjach. U

żytkownik nie ma możliwości ingerencji ani od-

czytania tych danych zwykłymi poleceniami AutoCAD-a. Niestety,
w przypadku gdy pozycja jest narysowana polilini

ą, blokiem lub multili-

ni

ą, to po jej rozbiciu utracone zostaną wszystkie informacje.

Rysunki

Rysunek jest cz

ęścią projektu i zwykle kojarzony jest jako obszar wy-

dzielony ramk

ą, ukazujący jeden lub kilka elementów wysyłkowych.

Elementy składaj

ą się z ponumerowanych pozycji, będących profilami

lub zestawami

śrubowymi. Numeracja w ramach każdego rysunku jest

niezale

żna i oddzielna. Nie występują żadne powiązania pomiędzy pozy-

cjami o takim samym numerze, ale pochodz

ącymi z różnych rysunków.

Natomiast w ramach jednego rysunku wszystkie pozycje o tym samym
numerze musz

ą być tym samym profilem, i to bez względu na to do ja-

kiego elementu nale

żą. Elementy nie mają wpływu na numerację.

Nie nale

ży mylić nazwy rysunku z nazwą pliku *.dwg. W jednym pliku

mo

że znajdować się kilka rysunków, w których numeracja zaczynać się

mo

że od tych samych numerów.

Rys. 5.5.

Okno dialogowe Ustal Nazw

ę

Rysunku

Wprowadzenie poj

ęcia Rysunku – Zadania, nad którym w danym mo-

mencie pracuje U

żytkownik, miało na celu umożliwienie mu edycji jed-

nocze

śnie kilku rysunków, w których te same numery pozycji odpowia-

daj

ą innym profilom. Jest to niedopuszczalne w ramach jednego rysunku,

ale AutoCAD ma mo

żliwość wstawiania zewnętrznych bloków, które

mog

ą zawierać właśnie takie pozycje, powodujące kolizje numerów. Je-

śli jednak zostały one utworzone przy różnych nazwach rysunków, to
wówczas mo

żna je swobodnie ze sobą łączyć i wykorzystywać.

184

BeStCAD

05.doc

Przy ka

żdej sesji z modułem Stal zawsze aktywny jest tylko jeden

z dost

ępnych w pliku rysunków. Wszystkie rysowane pozycje zostają au-

tomatycznie do niego przypisane, a kontrola numerów pozycji sprawdza
kolizje tylko w ramach tego jednego rysunku. Rysunek mo

że zawierać

kilka ró

żnych elementów wysyłkowych, które z kolei mogą składać się

z pozycji dowolnie wybranych z całego rysunku. Struktur

ę rysunków,

elementów i pozycji wraz z ich wzajemnymi relacjami pokazano na po-
ni

ższym schemacie.

Poz. 5

Poz. 3

Poz. 2

Poz. 1

Elem ent

ELE1

Poz. 7

Poz. 6

Poz. 5

Poz. 2

Poz. 1

Elem ent

ELE2

Poz. 8

Poz. 6

Poz. 3

Poz. 2

Elem ent

ELE3

Poz. 6

Poz. 4

Poz. 3

Elem ent

ELE4

Rysunek

RYS1

Rys. 5.6.

Struktura rysunku

Różnica między pozycją nową a istniejącą

U

żytkownik w czasie rysowania kolejnych pozycji (profili) lub ich wi-

doków musi za ka

żdym razem decydować, czy nowo narysowany profil

jest now

ą pozycją, która w przyszłości osobno figurować będzie

w wykazie materiału, czy te

ż jest to po prostu inny lub nawet ten sam

widok wcze

śniej narysowanej pozycji. Decyzję tę podejmuje przez wy-

branie odpowiedniego polecenia do rysowania lub tworzenia profilu: Ry-
suj Nowy (STN), Twórz Nowy (STO), Rysuj Istniej

ący (STI), Twórz

Istniej

ący (STS).

Nawet je

śli dla narysowanego profilu nie zostanie ustalony numer pozy-

cji i pozostanie on równy zero, to program sam automatycznie nada swój
wewn

ętrzny identyfikator. W przypadku nowego profilu będzie to kolej-

ny numer, natomiast w przypadku istniej

ącego – numer odczytany z listy

pozycji wcze

śniej narysowanych. Dzięki temu można narysować np. dwa

identyczne ceowniki, które jednak b

ędą traktowane jak osobne pozycje,

gdy

ż mogą mieć np. różnie rozmieszczone otwory.

Takiej mo

żliwości niestety nie ma w przypadku śrub, a właściwie zesta-

wów

śrubowych. Nie można tam nadać takim samym podkładkom czy

śrubom różnych numerów pozycji. Program sam sprawdza, czy dana
składowa zestawu

śrubowego już wcześniej powstała, i nadaje nowo ry-

sowanej pozycji numer odczytany z listy.

Rozdział 5. Moduł Stal

185

05.doc

Sposób numerowania pozycji i kontrola numerów

Numery pozycji maj

ą za zadanie uszeregować je na wykazie materiału,

tworzonym w ostatniej fazie pracy z rysunkiem. W programie istniej

ą

trzy sposoby numerowania pozycji:

włączenie automatycznego nadawania numerów na etapie rysowania

i tworzenia profili,

wyłączenie numeracji (każda pozycja ma numer 0), a następnie renume-

racja pozycji poleceniem REN,

indywidualna edycja numerów poleceniem STE.

Żadna z metod nie wyklucza pozostałych i w każdej chwili możliwa jest
zarówno edycja, jak i renumeracja. Przez cały czas przy próbach nada-
wania nowych numerów program panuje nad rysunkiem i nie dopuszcza
do dublowania si

ę numerów pozycji, które w jakiś sposób różnią się od

siebie. Jedynym powtarzaj

ącym się numerem (przy wyłączonej numera-

cji) jest numer 0. W takiej sytuacji pozycje odró

żniane są dzięki swoim

unikalnym identyfikatorom, które zostały im nadane w czasie rysowania
poleceniami STN lub STI.

W czasie rysowania profili ustalana jest przynale

żność pozycji do ele-

mentu wysyłkowego. Mo

żliwe jest przypisanie pozycji o tym samym

numerze do kilku elementów wysyłkowych. Przynale

żność ta nie ma

wpływu na ewentualne kolizje numerów ani na kolejno

ść na liście pozy-

cji. Zastosowany sposób numeracji polega na nadawaniu pozycjom ko-
lejnych numerów, np. od numeru jeden, bez wzgl

ędu na przynależność

do elementu wysyłkowego. Mo

żna również rozpocząć od dowolnej liczby,

je

żeli np. miałaby być zachowana ciągłość numerów z innych rysunków.

W przypadku gdy U

żytkownik dokona zmian na rysunku za pomocą

standardowych polece

ń AutoCAD-a polegających na przykład na wyma-

zaniu poleceniem WYMA

Ż (ERASE) obiektów graficznych, będących

obrazem profilu albo po usuni

ęciu z listy pozycji profilu wykona polece-

nie COFNIJ (UNDO), mo

że się wówczas okazać, że zawartość listy po-

zycji nie odpowiada rzeczywistej zawarto

ści rysunku. Lista pozycji prze-

chowywana jest w pami

ęci operacyjnej komputera i nie reaguje na pole-

cenia wydane poza BeStCAD-em. Zostanie wówczas wy

świetlony ko-

munikat o fałszywej kolizji lub nieaktualno

ści samej listy. Należy wów-

czas wykona

ć aktualizację listy pozycji i kontynuować pracę.

W aktualnej wersji programu jedyn

ą możliwością edycji numeru dla

składowych zestawów

śrubowych jest renumeracja.

186

BeStCAD

05.doc

Lista pozycji a wykaz pozycji

Lista pozycji tworzona jest na podstawie informacji dopisanych do
obiektów rysunkowych AutoCAD-a i przechowywanych w tzw. danych
zewn

ętrznych. Wykorzystywana jest ona właściwie tylko do kontroli

numerów oraz usprawnienia rysowania i zarz

ądzania pozycjami. Powsta-

je tu

ż po wczytaniu modułu Stal pod warunkiem, że istnieją na rysunku

jakiekolwiek pozycje. W innym przypadku tworzona jest ona sukcesyw-
nie, w czasie edycji rysunku. W trakcie pracy z modułem ka

żda nowo

stworzona pozycja dopisywana jest do listy. W przypadku edycji istnie-
j

ącej pozycji na liście wprowadzane są odpowiednie zmiany. Może zda-

rzy

ć się, że lista pozycji nie będzie odpowiadać faktycznemu stanowi na

rysunku. Stanie si

ę tak, jeżeli usuniemy z rysunku jakieś pozycje i nie

zaktualizujemy listy. Mo

że wówczas wystąpić kolizja, która w rzeczy-

wisto

ści nie istnieje: pozycje zostały już wymazane z bazy rysunku, a na

li

ście wciąż występują. Aktualizacja listy powinna ten stan naprawić.

Kolizje bowiem wyszukiwane s

ą nie w bazie rysunku, ponieważ mogło-

by to zbyt długo trwa

ć, ale właśnie na liście pozycji. Samo tworzenie li-

sty w przypadku du

żych rysunków może okazać się dość czasochłonne.

Jednak nie powinno przekroczy

ć kilku sekund dla rysunków powyżej

500 kB na komputerach z procesorem Pentium 200 i pami

ęcią 64 MB

RAM. To samo dotyczy aktualizacji, gdy

ż polega ona po prostu na stwo-

rzeniu listy od nowa. Przegl

ądanie listy pozycji możliwe jest dzięki pole-

ceniom LPZ lub ZPZ. Tam równie

ż można wykonać aktualizację.

Lista pozycji nie ma

żadnego wpływu na wykazy materiałów. Tworzone

one s

ą na podstawie opisów pozycji umieszczonych na rysunku. Są to

zwykłe bloki AutoCAD-a z atrybutami zawieraj

ącymi wszystkie po-

trzebne dane do przygotowania wykazu. Dane te wpisywane s

ą do atry-

butów w trakcie opisywania pozycji, na podstawie informacji dopisanych
do wskazanego obiektu. Modyfikacja atrybutów mo

żliwa jest za pomocą

standardowych polece

ń służących do ich edycji. Jest to wystarczające,

je

żeli chodzi o wykaz materiału, ale obarczone brakiem konsekwencji je-

żeli chodzi o rysunek. Opis nie będzie wówczas odpowiadał informa-
cjom dopisanym do obiektu. Dlatego powinno si

ę raczej stosować spe-

cjalnie do tego stworzone narz

ędzia do edycji profili. Można tam zmie-

nia

ć wszystkie dane, które niosą ze sobą entycje i jeżeli istnieją bloki

z opisami, to warto

ści zawartych tam atrybutów zostaną uaktualnione

w sposób automatyczny. Wykazy materiałów mo

żna stworzyć tylko za

pomoc

ą poleceń STWM, STWE i STWS. Jeżeli nastąpiły jakiekolwiek

zmiany w blokach opisowych, wykaz nale

ży sporządzić ponownie. Po

stworzeniu jest on wy

świetlany w oknie dialogowym, po czym można go

zapisa

ć w pliku tekstowym, wysłać do Excela lub wstawić do rysunku.

Rozdział 5. Moduł Stal

187

05.doc

Elementy wysyłkowe

Na jednym rysunku mo

że znajdować się dowolna liczba różnych elemen-

tów wysyłkowych. Domy

ślna nazwa elementu wysyłkowego jest zna-

kiem pustym. Pozycje, które nale

żeć będą do takiego elementu, nie zo-

stan

ą uwzględnione na wykazie materiału. Nazwa elementów wysyłko-

wych (znaki elementu wysyłkowego) mo

że składać się z dowolnych

dziesi

ęciu znaków alfanumerycznych (cyfry i duże litery) oraz myślnika

„–”. Lustrzane odbicia, które zwyczajowo oznaczane s

ą dodatkowym

znakiem gwiazdki „*”, tworzy si

ę dopiero na etapie opisywania elemen-

tów na rysunku i przygotowywania wykazów materiałów. Wystarczy
skopiowa

ć blok opisujący źródłowy element wysyłkowy i dopisać

w atrybutach gwiazdk

ę na końcu znaku elementu. W wykazie zostanie

on uwzgl

ędniony jako lustrzane odbicie elementu źródłowego. Niedo-

zwolone jest tworzenie w oknach rysowania i edycji profili nazwy (zna-
ku) elementu z gwiazdk

ą. Edycja nazw elementów możliwa jest dzięki

poleceniu ELE. Zmienia ono nazw

ę elementu na nową, uaktualniając

wszystkie dane w entycjach i blokach opisowych oraz na li

ście pozycji.

Poleceniem STL zmieni

ć można przynależność wybranych pozycji do

elementu wysyłkowego.

Uruchamianie modułu Stal

Poniewa

ż cały moduł do rysowania detali konstrukcji stalowych jest dość

rozbudowany, nie jest wczytywany do pami

ęci operacyjnej zaraz po uru-

chomieniu systemu BeStCAD.

Aby skorzysta

ć z większości jego poleceń, należy najpierw go załado-

wa

ć. Do tego celu służy menu Ładuj moduł|Ładuj Stal znajdujące się

na samym dole menu BeStCAD. Oprócz tego w przypadku gdy widocz-
ny jest pasek narz

ędziowy modułu Stal, nacisnąć można pierwszą ikonę

w pasku.

Ładuj stal

Ładuje moduł stal

Ikona:

Polecenie: –

Menu:

Stal | Ładuj stal

W trakcie ładowania wczytywane s

ą wszystkie potrzebne pliki biblio-

teczne. Brak jednego z nich lub jakiekolwiek zmiany ich zawarto

ści wy-

188

BeStCAD

05.doc

starcz

ą, aby cały moduł działał niepoprawnie. Po załadowaniu wszyst-

kich procedur uaktywniaj

ą się niedostępne dotychczas pola menu.

Po wydaniu polecenia w linii polece

ń pojawią się następujące komunikaty:

Polecenie:
Wczytuje moduł STAL...
Tworzenie listy pozycji.
Wyszukiwanie profili...
Wyszukiwanie

ś

rub...

Nie znaleziono entycji modułu STAL.
Lista pozycji jest aktualna.
Moduł STAL wczytany.

Program przeszukuje baz

ę otwartego rysunku w poszukiwaniu pozycji

odpowiadaj

ących konstrukcjom stalowym. Jeżeli jest to nowy rysunek

lub gdy nie stworzyli

śmy w nim wcześniej żadnych pozycji, zostanie

wy

świetlone okno z sugerowaną nazwą rysunku BEZNAZWY, a następ-

nie komunikat o braku pozycji na rysunku, po czym program gotowy jest
do rysowania. Je

żeli natomiast na rysunku istnieją jakieś pozycje, to zo-

stan

ą one wyświetlone w specjalnym oknie dialogowym Lista Pozycji.

Po zamkni

ęciu tego okna program gotowy będzie do rysowania.

W przypadku gdy w pliku znajduj

ą się pozycje należące do różnych ry-

sunków (co oznacza termin „rysunek” patrz Moduł Stal. Wst

ęp. Rysunki),

wówczas U

żytkownik będzie musiał zdecydować, który rysunek będzie

bie

żący gdyż dla niego prowadzona będzie numeracja.

Rysowanie i tworzenie profili

Rysowanie nowego profilu

Rysuje now

ą

pozycj

ę

na podstawie biblioteki profili

Ikona:

Polecenie: STN

Menu:

Stal | Rysuj nowy

Polecenie słu

ży do parametrycznego rysowania typowych profili. Ryso-

wane mog

ą być ich podstawowe widoki i przekroje. Zasada działania po-

lecenia polega na ustaleniu w specjalnym oknie dialogowym parametrów
profilu (typ, wymiary, stal itd.) oraz parametrów wstawiania profilu
(punkt wstawienia, k

ąt, kolor itd.). Profil narysowany tym poleceniem

otrzyma nowy indywidualny identyfikator, i nawet w przypadku gdy b

ę-

dzie posiadał numer pozycji zero, traktowany b

ędzie jako nowa, osobna

pozycja zarówno na li

ście pozycji, jak i w wykazie materiałów.

Rozdział 5. Moduł Stal

189

05.doc

Przykład: rysowanie profilu HEA o wymiarze 320 w przekroju

Kliknij ikonę

Po wydaniu polecenia pojawi się okno dialogowe. Włącz w nim automa-

tyczn

ą numerację pozycji (

A

), ustal w polu

B

znak elementu, np. R-1.

Rys. 5.7.

Okno dialogowe Rysowanie Nowego Profilu

Następnie wybierz typ profilu. Po włączeniu przycisku

C

pojawi si

ę

okno dialogowe. Wybierz z niego slajd HEA (

D

).

Rys. 5.8.

Okno dialogowe Wybór profilu

C

B

A

D

E

F

G

190

BeStCAD

05.doc

Po zaakceptowaniu wyboru profilu, ustal jego wymiar, wybierając z listy

(

E

) 320. W wycinku dodatki wł

ącz opcję Osie własne (

F

). Przed za-

mkni

ęciem okna możesz dokonać podglądu (

G

). Program poprosi o po-

danie punktu wstawienia profilu.

Podgl

ą

d profilu.

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P1

Wska

ż

punkt wstawienia profilu/<Koniec>:

↵

Po zaakceptowaniu punktu wstawienia i ustawień w oknie dialogowym

otrzymasz poni

ższy rysunek.

Rys. 5.9.

Dwuteownik HEA 320

Okno dialogowe Rysowanie nowego profilu

Poni

żej opisano szczegółowo wszystkie wycinki okna dialogowego Ry-

sowanie Nowego Profilu (Rys. 5.7), a na ko

ńcu czynności wykonywane

przez program po zamkni

ęciu okna.

Opis okna Rysowanie Nowego Profilu

Wycinek

Opis wycinka

Numer Pozycji

Standardowo po uruchomieniu modułu Stal numeracja automa-
tyczna jest wł

ączona. Poniżej pokazany jest najwyższy numer od-

czytany z listy pozycji. Wył

ączenie automatycznej numeracji

spowoduje przyj

ęcie numeru zero, natomiast ponowne włączenie

- wyszukanie pierwszego wolnego numeru i ustawienie go jako
bie

żącego. Nie oznacza to jednak, że nie można nadać innego

numeru ni

ż sugerowane. Możliwe jest ustalenie każdego numeru

mniejszego od 10000, o ile nie powoduje on kolizji z numerami po-
zycji narysowanymi wcze

śniej.

Element

W tym wycinku ustala si

ę przynależność rysowanej pozycji do

elementu wysyłkowego. Je

żeli tworzymy nowy element wy-

syłkowy, wówczas nale

ży wpisać jego nazwę (znak) do okienka

edycyjnego.

P1

Rozdział 5. Moduł Stal

191

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Element c.d.

Zasady nazywania elementów omówiono w osobnym punkcie ni-
niejszego rozdziału Opis ogólny. Elementy wysyłkowe. Je

żeli ist-

niej

ą już nazwy elementów, to możemy je wybrać z listy umiesz-

czonej w s

ąsiedniej rozwijanej kartotece. Zmiana istniejącej nazwy

(znaku) elementu mo

żliwa jest tylko za pomocą polecenia ELE.

Profil

U góry okna znajduje si

ę kartoteka, w której wyświetlona jest lista

wymiarów dla wybranego typu profilu. Poni

żej umieszczono

przycisk piktogramowy wyboru typu profilu (patrz Wybór typu
profilu) wraz z okienkiem edycyjnym wybranego wymiaru. Na
samym dole znajduj

ą się przyciski z okienkami edycyjnymi do

ustalania szczegółowych wymiarów, jak długo

ść czy szerokość

bezpo

średnio na rysunku.

W przypadku gdy chcemy rysowa

ć profil w widoku różnym od

przekroju, wówczas niezb

ędne jest podanie długości. Dla blach

konieczne jest wpisanie jednocze

śnie dwóch wymiarów: grubości

i szeroko

ści (grub x szer). Przy wskazywaniu długości na rysunku

mo

żliwe są następujące opcje:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <0.00>

Linia pozwala na wskazanie odcinka, na podstawie którego od-
czytana b

ędzie długość oraz kąt wstawienia profilu. Wymiar po-

zwala odczyta

ć długość na podstawie wartości tekstu wymiaro-

wego (musi to by

ć wartość liczbowa). Natomiast długość jest to

po prostu wskazanie dwóch punktów, pomi

ędzy którymi zostanie

zmierzona odległo

ść.

Norma i Stal

Wycinek zawiera dwa rozwijane okna kartotekowe z dost

ępnymi

normami dla profili oraz gatunkami stali. Nazwy norm w przypa-
dku profili s

ą potraktowane skrótowo i raczej dotyczą całego pa-

kietu norm polskich lub niemieckich. Poni

żej umieszczona jest

jeszcze jedna kartoteka, w której znajduje si

ę lista z nazwami ga-

tunków stali. List

ę tę można uzupełniać w oknie konfiguracji mo-

dułu Stal.

Rysowanie widoków

Wycinek ten znajduje si

ę w samym środku całego okna. Jego za-

daniem jest ustalenie widoku dla rysowanego profilu. Składa si

ę

on z pi

ęciu przycisków piktogramowych, z których zawsze musi

by

ć wybrany jeden (ma on wówczas kolor żółty, podczas gdy po-

zostałe s

ą koloru niebieskiego). Na dole znajdują się dwa przyci-

ski radiowe. S

ą one nieaktywne w przypadku wybrania środko-

wego przycisku z symbolem profilu.

Mo

żliwe jest rysowanie profili w przekrojach poprzecznych pro-

stopadłych do osi podłu

żnej (przycisk centralny z wyświetlonym

symbolem) oraz w jednym z czterech podstawowych widoków

192

BeStCAD

05.doc

Opis okna Rysowanie Nowego Profilu (ciąg dalszy)

Wycinek

Opis wycinka

Rysowanie widoków

(przyciski ze strzałkami wokół przycisku centralnego).

Podczas rysowania widoków uaktywniaj

ą się dolne przyciski

orientacji widoku. Mo

żna za ich pomocą obrócić symbol przekro-

ju poprzecznego profilu o 90

°

. Rysowane widoki uwzgl

ędnią

wówczas t

ę zmianę i możliwe staje się narysowanie np. widoku

z góry w poziomie, jak to si

ę często wykorzystuje w przypadku

pasów d

źwigarów. Domyślnie ustawiona jest orientacja pozioma

(Horyz). Dla przekrojów poprzecznych mo

żliwe jest również ry-

sowanie profili zorientowanych inaczej ni

ż poziomo, ale z wyko-

rzystaniem k

ąta wstawienia. Wykorzystanie kąta wstawienia pro-

filu razem z widokami i orientacj

ą jest przypadkiem dość złożo-

nym, daj

ącym różne możliwości. Zostały one pokazane w Przy-

kładach rysowania widoków profili. W ka

żdej chwili możliwe jest

zweryfikowanie ustawie

ń przez wykonanie podglądu rysowanego

profilu bezpo

średnio na rysunku.

Wyrównanie i k

ąt

wstawienia

W skład wycinka wchodz

ą elementy służące do ustalenia kąta

wstawienia profilu wraz z tzw. wyrównaniem. Domy

ślnie kąt

brany jest z ustawie

ń w oknie dialogowym i wynosi on zero. Gru-

pa przycisków sekwencyjnych pozwala na wybranie k

ąta typowe-

go. W okienku edycyjnym mo

żna wpisać inny dowolny kąt lub

wskaza

ć go na rysunku przez naciśnięciu przycisku Kąt. Przy

wskazywaniu k

ąta na rysunku możliwe są następujące opcje:

Wska

ż

Linie/K

ą

t: <0.000>

Linia pozwala na wskazanie odcinka, na podstawie którego od-
czytany b

ędzie kąt wstawienia profilu oraz długość. Kąt pozwala

na wskazanie dwóch punktów, pomi

ędzy którymi zostanie zmie-

rzona warto

ść kątowa. Punkt wstawienia nie jest konieczny do

opuszczenia okna, gdy

ż przyjęto, że będzie on podawany tuż

przed narysowaniem profilu. Mo

żna go jednak wskazać wcze-

śniej, przy okazji podglądu. Dodatkowo umożliwiono ustalenie
tzw. wyrównania. Odpowiada to mniej wi

ęcej wyrównaniu sto-

sowanemu przy pisaniu tekstu w AutoCAD-zie. Polega ono na
wybraniu charakterystycznych punktów na konkretnym widoku
lub przekroju, znajduj

ących się kolejno w środku widoku, jego

naro

żach i środkach krawędzi zewnętrznych. Punkty centralne

odpowiadaj

ą układowi osi głównych rysowanego profilu, a naroża

naro

żnikom prostokąta opisanego na profilu. Przykłady zastoso-

wania k

ątów wstawienia z rysowanymi widokami oraz wyrówna-

nia pokazane zostały w Przykładach rysowania widoków profili.
W ka

żdej chwili możliwe jest zweryfikowanie ustawień przez wyko-

nanie podgl

ądu rysowanego profilu bezpośrednio na rysunku.

Rozdział 5. Moduł Stal

193

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Kolor i Linia

U

żytkownik może wewnątrz okna dialogowego zdecydować o ko-

lorze lub typie linii, jakimi b

ędzie narysowany profil. Ustalenia te

nie wpływaj

ą na bieżące ustawienia koloru lub linii w AutoCAD-

zie.
Naci

śnięcie jednego z przycisków spowoduje otwarcie typowych

dla AutoCAD-a okien do wyboru koloru lub typu linii. Liczba
i rodzaje wy

świetlanych typów linii zależą tylko od liczby linii wczy-

tanych do rysunku. Domy

ślnie kolory i linia zależą kolejno od:

−

wskazanego obiektu,

−

ustawie

ń z poprzedniej sesji z oknem, jeśli nic nie wskażemy,

−

bie

żących ustawień w AutoCAD-zie, jeśli nic nie wskażemy,

a polecenie zostało u

żyte po raz pierwszy.

Oprócz koloru i linii mo

żliwe jest ustalenie części projektu, czyli

dwóch pierwszych znaków nazwy warstwy (patrz Standard na-
zewnictwa warstw).

Dodatki

Dodatki składaj

ą się z trzech przełączników odpowiedzialnych za

zakreskowywanie, zaczernianie i rysowanie osi własnych profilu.
Standardowo s

ą one wyłączone. Należy pamiętać, że zakreskowy-

wanie dotyczy tylko rysowania przekrojów poprzecznych i nie
zawsze b

ędzie potrzebne. Dla małych skal może się okazać, że

przekrój profilu rysowany do

ść grubą linią już wygląda jakby był

zaczerniony. Zwracamy równie

ż uwagę na błędy niektórych wy-

da

ń AutoCAD-a, zwłaszcza dotyczące kreskowania. Opcja ta mo-

że okazać się czasami nieskuteczna.

Lista Pozycji...

Wybranie tego przycisku spowoduje otwarcie okna słu

żącego do

przegl

ądania listy pozycji znajdujących się w danym momencie

w pami

ęci operacyjnej komputera. Zasada działania tego okna

oraz jego budowa omówione zostały dokładnie w punkcie Pole-
cenie LPZ - przegl

ądanie listy pozycji. Tutaj opisany jest jedynie

wpływ tego okna na wycinki znajduj

ące się w oknie Rysowanie

Profili, a wi

ęc i na polecenie STN.

W oknie Przegl

ądanie Pozycji przyciski Rysuj i Edytuj są nie-

aktywne. Mo

żna wykonać aktualizację listy. Jest to potrzebne

w przypadku, gdy wyst

ąpi jakaś kolizja numerów z pozycją, która

została przedtem wymazana z rysunku i istnieje ju

ż tylko na nie-

aktualnej li

ście. Oprócz tego, jeżeli zaznaczymy na liście pozycji

jedn

ą z nich i zamkniemy okno przyciskiem OK, to wówczas da-

ne dotycz

ące tej pozycji zostaną przepisane do okna Rysowanie

Profili. Mo

żna w ten sposób rysować profile na podstawie listy

pozycji.

194

BeStCAD

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Wska

ż Profil <

Wybranie tego przycisku spowoduje chwilowe zamkni

ęcie całego

okna w celu wskazania jakiej

ś pozycji lub profilu znajdującego

si

ę na rysunku. Wówczas dane dotyczące wskazanej pozycji zo-

stan

ą przepisane do okna Rysowanie Profili. Można w ten sposób

rysowa

ć profile na podstawie wskazanych pozycji już po otwarciu

okna.

Czynności wykonywane po zamknięciu okna

Dialog z U

żytkownikiem po zamknięciu okna uzależniony jest od usta-

wie

ń dokonanych w oknie. Najczęściej będzie się on sprowadzał do

wskazania punktu wstawienia profilu. Je

żeli punkt był już ustalony

wcze

śniej, w czasie realizacji podglądu, to tuż po zamknięciu okna profil

zostanie narysowany bez udział U

żytkownika.

W przypadku gdy rysowany b

ędzie zestaw np. ceowników, konieczne

b

ędzie ustalenie rozstawu tych ceowników.

Podaj rozstaw zestawu <0.0>: 10

Profil zostanie narysowany kolorem i lini

ą ustaloną w oknie, na warstwie

stworzonej na bazie warstwy bie

żącej, przez wymianę drugiego pola na-

zwy na symbol ST i typ -L (np. UNST1-L). Narysowany profil jest poli-
lini

ą, zbiorem linii i polilinii lub blokiem w przypadku szyn. Osie ryso-

wane s

ą liniami osiowymi o największej gęstości i kolorem dodatkowym

odpowiadaj

ącym grubości 018 oraz umieszczane na tej samej warstwie

co profil. Kreskowanie umieszczane jest na warstwie typu -S i rysowane
jest tym samym kolorem co osie. Wszystkie powstałe obiekty maj

ą dopi-

san

ą informację zgodną z tym, co zostało przedstawione w punkcie In-

formacje dopisywane do obiektów rysunkowych. S

ą one również automa-

tycznie dopisywane do listy pozycji.

Rysowanie istniejącego profilu

Rysuje przekrój poprzeczny lub widoki boczne pozycji istniej

ą

cej na rysunku

Ikona:

Polecenie: STI

Menu:

Stal | Rysuj istniej

ący

Polecenie słu

ży do rysowania widoków bocznych lub przekroju pozycji,

wyst

ępującej już na rysunku, a narysowanej poleceniem STN. Użytkow-

nik mo

że ją wskazać na rysunku lub wybrać z listy pozycji.

Rozdział 5. Moduł Stal

195

05.doc

Przykład: rysowanie widoku bocznego profilu

Narysuj przekrój poprzeczny profilu, np. HEA 320, używając do tego ce-

lu polecenia STN tak, jak to pokazano w poprzednim przykładzie.

Kliknij ikonę

, a nast

ępnie wskaż przekrój poprzeczny profilu.

Rysuj profil Poprzedni/<wskazany>:

P1

Rys. 5.10.

Wskazywanie profilu istniej

ą

cego na rysunku (HEA 320)

Po wskazaniu profilu pojawi się okno dialogowe, w którym ustal ryso-

wany widok (

A

), punkt wyrównania (

B

) - lewy

środkowy. Jeżeli po-

przedni narysowany profil nie miał ustalonej długo

ści, wpisz w polu

C

długo

ść np. 1500.

Rys. 5.11.

Okno dialogowe Rysowanie istniej

ą

cego profilu

P1

B

C

A

D

196

BeStCAD

05.doc

Przed zamknięciem okna możesz dokonać podglądu (

D

). Program popro-

si o podanie punktu wstawienia profilu.

Podgl

ą

d profilu.

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P2

Wska

ż

punkt wstawienia profilu/<Koniec>:

↵

Po zaakceptowaniu punktu wstawienia i ustawień w oknie dialogowym

otrzymasz, obok narysowanego wcze

śniej przekroju, widok z boku profi-

lu HEA.

Rys. 5.12.

Przekrój poprzeczny i widok z boku profilu HAE 320

Okno dialogowe Rysowanie istniejącego profilu

Wi

ększość wycinków tego okna jest taka sama jak w przypadku rysowa-

nia nowego profilu. Te, które si

ę różnią, zostały opisane poniżej.

Opis okna Rysowanie istniejącego profilu

Wycinek

Opis wycinka

Dane profilu

W oknie nie ma mo

żliwości ustalenia numeru pozycji ani typu czy

wymiaru profilu. Rysujemy profil istniej

ący, a więc musi on mieć te

same parametry co wzorcowy. Wycinek ten pokazuje, jakie dane zo-
stan

ą dopisane do profilu po jego narysowaniu.

Długo

ść

Mo

żna natomiast zmienić długość rysowanego profilu. Zmiana ta po-

ci

ągnie za sobą modyfikację długości we wszystkich wcześniej nary-

sowanych pozycjach. Jednak

że tylko w ich danych i opisach, gdyż ich

obraz pozostanie bez zmian. Równie

ż lista pozycji zostanie uaktualnio-

na o now

ą długość. Jest to istotne, gdy poprzednia długość wynosiła

zero, np. gdy rysowany był wcze

śniej przekrój profilu, który nie wy-

maga ustalenia konkretnej długo

ści.

P2

Rozdział 5. Moduł Stal

197

05.doc

Wybór typu profilu

Do wyboru typu profilu (oznaczenia) słu

ży specjalne okno Wybór profi-

lu. Jest ono dost

ępne tylko z wnętrza okien pojawiających się po uru-

chomieniu polece

ń do rysowania, tworzenia i edycji profilu. W każdym

z nich znajduje si

ę przycisk piktogramowy z narysowanym symbolem

profilu. Naci

śnięcie go spowoduje uaktywnienie okna Wybór profilu wg

normy. Zawarto

ść tego okna zależy od wybranej normy. Dostępne są

dwa identyfikatory norm: PN i DIN. Samo okno składa si

ę z kilkunastu

przycisków z oznaczeniami profili. Po lewej stronie znajduj

ą się ich skróto-

we opisy.

Rys. 5.13.

Okno Wybór Profilu

Rys. 5.14.

Przykłady profili dost

ę

pnych w programie

198

BeStCAD

05.doc

Litery wykorzystywane przy symbolach oznacze

ń w opisach powinny

by

ć poprzedzone znakiem pionowej kreski „|”. Wykaz stosowanych

symboli oznacze

ń profili wraz ze znakami sterującymi zamieszczono

w dodatku C – Wykaz symboli i oznacze

ń.

Przykłady rysowania widoków profili

Działanie poszczególnych przycisków wycinka Rysowany Widok poka-
zano na dwóch poni

ższych rysunkach. Układ przycisków z górnego ry-

sunku odpowiada poszczególnym widokom profilu z dolnego rysunku.

Rys. 5.15.

Przyciski wycinka Rysuj Widok: A – przekrój, B - widok z lewej strony,

C - widok z prawej strony, D - widok z dołu, E – widok z góry

Rys. 5.16.

Efekty działania przycisków wycinka Rysuj Widok: A – przekrój, B - wi-

dok z lewej strony, C - widok z prawej strony, D - widok z dołu, E - widok z góry

A

B

C

E

A

B

C

D

E

D

Rozdział 5. Moduł Stal

199

05.doc

Rys. 5.17.

Punkty wyrównania profili: a) blacha, b) k

ą

townik

Wyrównanie pozwala ustali

ć, który z charakterystycznych punktów pro-

filu ma by

ć punktem wstawienia. Punkty charakterystyczne znajdują się

w miejscu przeci

ęcia się osi własnych bezwładności profilu z hipotetycz-

nymi kraw

ędziami prostokąta opisanego na profilu. Rysunek powyżej

obrazuje układ tych punktów na dwóch przykładach: blachy i k

ątownika

nierównoramiennego. Blacha jest sama w sobie prostok

ątem i wyraźnie

wida

ć wszystkie punkty. W przypadku kątownika są one umieszczone nie-

symetrycznie w stosunku do półek, ale na osiach centralnych bezwładno

ści.

W kilku przykładach na nast

ępnych stronach pokazano, jakie są możli-

wo

ści rysowania profili w różnych widokach i orientacjach, pod różnymi

k

ątami i z różnym wyrównaniem. Do prezentacji wybrano kątownik nie-

równoramienny, nie posiadaj

ący żadnej osi symetrii.

Przykład: rysowanie k

ą

townika w przekroju poprzecznym,

z wyrównaniem do

ś

rodka i pod nietypowym k

ą

tem

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: typ profilu – kątownik nierównoramienny

(

A

), rysowany widok – przekrój (

B

), punkt wyrównania –

środek (

C

),

k

ąt wstawienia – 28 (

D

).

a)

b)

200

BeStCAD

05.doc

Rys. 5.18.

Okno dialogowe Rysowanie Nowego Profilu

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P1

Powyższe ustawienia pozwolą narysować przekrój poprzeczny kątowni-

ka (Rys. 5.19).

Rys. 5.19.

Rysunek przekroju k

ą

townika nierównoramiennego

Przykład: rysowanie k

ą

townika w przekroju poprzecznym,

z wyrównaniem do punktu dół lewo i pod nietypowym k

ą

tem

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: typ profilu – tak jak w poprzednim przykła-

dzie, rysowany widok – przekrój (

A

), punkt wyrównania – dół lewo (

B

),

k

ąt wstawienia – 28 (

C

).

A

D

P1

C

B

Rozdział 5. Moduł Stal

201

05.doc

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P2

Powyższe ustawienia pozwolą narysować przekrój poprzeczny kątowni-

ka (Rys. 5.20).

Rys. 5.20.

Rysunek przekroju k

ą

townika nierównoramiennego

Przykład: rysowanie dwuteownika w widoku z boku przy orientacji ho-

ryzontalnej (Horyz), z wyrównaniem do punktu

ś

rodek lewo

i pod k

ą

tem 0

°

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: typ profilu – dwuteownik (

A

), rysowany wi-

dok – widok z boku (

B

), orientacja – Horyz (

C

), punkt wyrównania –

środek lewo (

D

), k

ąt wstawienia – 0 (

E

), długo

ść– 700 (

F

).

P2

A

C

B

202

BeStCAD

05.doc

Rys. 5.21.

Ustalanie parametrów rysowanie dwuteownika w widoku z boku

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P3

Powyższe ustawienia wycinków pozwolą narysować widok z boku dwu-

teownika (Rys. 5.22).

Rys. 5.22.

Rysunek widoku dwuteownika z lewej strony

Przykład: rysowanie dwuteownika przy orientacji wertykalnej (Verty),

w widoku z boku, z wyrównaniem do punktu dół lewo i pod
nietypowym k

ą

tem

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: typ profilu – tak jak w poprzednim przykła-

dzie, rysowany widok

– widok z boku (

A

), orientacja – Verty (

B

),

punkt wyrównania – dół lewo (

C

), k

ąt wstawienia – 28 (

D

), długo

ść–

tak jak w poprzednim przykładzie.

P3

A

C

E

B

F

D

Rozdział 5. Moduł Stal

203

05.doc

Rys. 5.23.

Wycinki okna dialogowego Rysowanie Nowego profilu

Wska

ż

punkt wstawienia profilu:

P4

Powyższe ustawienia wycinków pozwolą narysować widok z boku dwu-

teownika (Rys. 5.24).

Rys. 5.24.

Rysunek z boku dwuteownika obróconego o k

ą

t =28

°

.

Tworzenie nowego profilu

Dopisuje cechy nowego profilu do obiektów narysowanych poleceniami AutoCAD-a

Ikona:

Polecenie: STO

Menu:

Stal | Twórz nowy

Polecenie słu

ży do tworzenia nietypowych widoków profili. Dzięki nie-

mu mo

żna dowolny zestaw obiektów rysunkowych AutoCAD-a zamienić

na profil przez dopisanie do nich danych ustalonych w oknie dialogowym
oraz dopisanie utworzonego w ten sposób profilu do listy pozycji.

Przykład: tworzenie nowego profilu

Przed wydaniem tego polecania narysuj narz

ędziami AutoCAD-a dowol-

ny kształt.

D

B

P4

A

C

204

BeStCAD

05.doc

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: typ profilu – blacha (

A

), przekrój – 20x175

(

B

), długo

ść – 186 (

C

).

Rys. 5.25.

Okno dialogowe Tworzenie nowego profilu

Po zamknięciu okna przyciskiem OK Użytkownik poproszony zostanie o

wskazanie entycji (linie, polilinie itp.), które maj

ą być zamienione na

profil.

Wska

ż

entycje do stworzenia profilu:

Wybierz obiekty:

P1

Drugi naro

ż

nik

P2

znaleziono 8

Wska

ż

obiekty:

↵

↵↵

↵

Rys. 5.26.

Rysunek blachy o dowolnym kształcie

P1

P2

B

A

C

Rozdział 5. Moduł Stal

205

05.doc

Do wybranych obiektów zostan

ą dopisane dane ustalone w oknie dialo-

gowym, które mo

żna będzie automatycznie odczytać, np. przy opisywa-

niu (polecenie STOP). Pozycja zostanie równie

ż dodana do listy pozycji.

Tworzenie istniejącego profilu

Dopisuje do narysowanego obiektu informacje o istniej

ą

cej pozycji

Ikona:

Polecenie: STS

Menu:

Stal | Twórz istniej

ący

Polecenie słu

ży, podobnie jak polecenie omówione wyżej, do tworzenia

nietypowych widoków profili. Ró

żnica polega na tym, że do jego uru-

chomienia na rysunku musz

ą już występować jakieś profile. Użytkownik

musi wskaza

ć profil wzorcowy, z którego odczytane zostaną informacje,

a nast

ępnie obiekty graficzne AutoCAD-a, do których te informacje będą

dopisane.

Polecenie: STS

↵

Tworzenie profilu - wska

ż

profil wzorca:

Po ustaleniu profilu wzorcowego pojawi si

ę następujące okno dialogowe:

Rys. 5.27.

Okno dialogowe Tworzenie Istniej

ą

cego Profilu

Po zamkni

ęciu okna przyciskiem OK Użytkownik poproszony zostanie o

wskazanie entycji (linie, polilinie itp.), które maj

ą być zamienione na

profil.

Wska

ż

entycje do stworzenia profilu:

Wska

ż

obiekty:

Po czym zostan

ą im dopisane dane ustalone w oknie dialogowym.

206

BeStCAD

05.doc

Opisywanie pozycji

i elementów wysyłkowych

Do opisywania pozycji słu

żą właściwie cztery polecenia o podobnym

działaniu. Ró

żnica między nimi polega jedynie na wyglądzie samego

opisu. S

ą one dostępne z klawiatury jako STOP, STON, STOT, STOE,

z menu Stal|Opisz lub z paska narz

ędziowego. Za ich pomocą opisywać

mo

żna zarówno wszystkie wymiary wskazanej pozycji razem z jej nume-

rem (opis Pełny), jak i tylko same wymiary (opis Tekstowy) lub same
numery (opis Numerem). Dodatkowo mo

żna opisać nazwy elementów

wysyłkowych. Wszystko jest bardzo proste i szybkie. Wystarczy wska-
za

ć pozycję, która ma być opisana, a wszystkie informacje z nią prze-

chowywane s

ą odczytywane i sugerowane jako domyślne. Jeżeli Użyt-

kownik je zaakceptuje, to pozostaje tylko ustali

ć orientację i umiejsco-

wienie samego opisu.

Rys. 5.28.

Pasek narz

ę

dziowy Stal - Opisywanie pozycji

Sposób opisywania pozycji

Dzi

ęki temu, że opisy są zwykłymi blokami z atrybutami, możliwe jest

definiowanie przez U

żytkownika samego wyglądu opisu. Można to robić

przez zmian

ę ustawień konfiguracyjnych modułu Stal lub przez modyfi-

kacj

ę samego wyglądu bloku.

Po wydaniu polecenia wystarczy wskaza

ć punkt wstawienia opisu oraz

punkty, które wyznacza

ć będą jego kierunek. Jeżeli w konfiguracji usta-

wiono opcj

ę rysowania opisów tylko poziomo, Użytkownik nie będzie

musiał ju

ż wskazywać kierunku opisu.

Na rysunku 5.29 zamieszczono kilka przykładów opisów pozycji, obra-
zuj

ących wygląd opisu pełnego, w postaci tekstu oraz numeru.

Rozdział 5. Moduł Stal

207

05.doc

Rys. 5.29.

Przykłady opisów pozycji: a) opis pełny, b) opis w postaci tekstu,

c) opis w postaci numeru

Opisywanie pozycji nietypowych

Dzi

ęki temu, że do wykazów materiałów brane są tylko wartości atrybu-

tów, a nie informacje dopisane bezpo

średnio do entycji, możliwe jest do-

ł

ączanie do wykazów nietypowych pozycji. W przypadku gdy istnieje

potrzeba zastosowania np. kratki stalowej, która nie jest dost

ępna

w oknie wyboru profilu, tok post

ępowania może być następujący:

1. Narysowa

ć standardowymi poleceniami AutoCAD-a odpowiedni widok

kratki.

2. Wywoła

ć polecenie Twórz nowy (STO), wskazując entycje należące do

kratki.

3. W oknie wyboru profilu nale

ży wybrać jeden z dostępnych profili, np.

blach

ę.

4. Wybranej blasze nada

ć numer i wymiary, które na pewno nie będą po-

dobne do stosowanych w danym rysunku.

5. Po zamkni

ęciu okna kratka będzie traktowana jako blacha o nietypowych

wymiarach i b

ędzie składową listy pozycji, a to wystarczy, aby nie dopu-

ścić do kolizji numerów.

6. W trakcie opisywania pozycji kratka zostanie opisana oczywi

ście jako

blacha, wystarczy jednak dokona

ć edycji wstawionego bloku, zmieniając

warto

ści atrybutów na zgodne z oznaczeniami kratki. Operację tę najle-

piej wykona

ć tuż przed stworzeniem wykazu materiałów.

7. W nowym wykazie materiałów pojawi si

ę zamiast blachy kratka wraz ze

swoimi oznaczeniami.

a)

c)

b)

208

BeStCAD

05.doc

W trakcie edycji atrybutów wa

żne jest, aby zachować zgodność typów

odpowiednich atrybutów: długo

ść powinna być liczbą całkowitą, a masa

i powierzchnia malowania powinna by

ć liczbą rzeczywistą. Norma w tym

przypadku mo

że przyjąć jedynie dwie wartości: „PN” lub „DN”,

aczkolwiek nie jest to istotne dla tworzonego wykazu materiałów. W
liczbach rzeczywistych, dla oddzielenia cz

ęści dziesiętnej od całkowitej

nale

ży używać kropki zamiast przecinka. Może się zdarzyć, że po

modyfikacji atrybutów opis stanie si

ę mało czytelny. Teksty będą na

siebie nachodzi

ć, a linia opisowa będzie za krótka. Wystarczy wówczas

r

ęcznie poprzesuwać atrybuty i wydłużyć linię. Nie będzie to miało

żadnego wpływu na wykaz.

Opisy umieszczane s

ą na warstwie stworzonej na bazie warstwy, na któ-

rej le

ży opisywany obiekt, przez wymianę typu na -A. Kolory dla opisu

pełnego odpowiadaj

ą podstawowej grubości 035, natomiast dla numeru -

grubo

ści 050.

Opisywanie pełne pozycji

Opisuje pozycje numerem i tekstem

Ikona:

Polecenie: STOP

Menu:

Stal | Opis pełny

Słu

ży do pełnego opisania pozycji, w którym obok tekstu z wymiarami

i oznaczeniem pojawi si

ę również numer pozycji. Opis taki później wy-

korzystywany jest do przygotowania wykazu materiałów. W zwi

ązku

z tym nie powinien si

ę on powtarzać. Może wystąpić tylko raz dla jednej

pozycji na rysunku. Je

żeli opisywana pozycja nie ma jeszcze nadanego

numeru (jest to numer zero), to wówczas w opisie nie pojawi si

ę żaden

numer. Kółko b

ędzie puste aż do czasu wykonania renumeracji.

Przykład: opis pełny pozycji

Kliknij ikonę

Następnie wskaż pozycję oraz punkty linii opisowej.

Wska

ż

pozycje do opisu Koniec/<Wska

ż

>:

P1

Pozycja: 1, z Elementu: R-1,

na Rysunku: SŁUP

Wska

ż

pocz

ą

tek odno

ś

nika opisu:

P2

Wska

ż

koniec odno

ś

nika opisu:

P3

Ustal kierunek opisu - Dopasuj/<Wska

ż

punkt>:

P4

Rozdział 5. Moduł Stal

209

05.doc

Rys. 5.30.

Opis pełny pozycji

Opis numerem

Opisuje pozycje numerem

Ikona:

Polecenie: STON

Menu:

Stal | Opis numerem

Pozwala na opisywanie skrócone tylko numerem pozycji. Wstawiany
blok z numerem jest podstaw

ą do sporządzenia, w dalszym etapie, wyka-

zu materiałów. Jest to istotne, je

żeli jakaś pozycja na rysunku należy do

kilku elementów wysyłkowych, i jest opisana w sposób pełny tylko raz.
Te same numery z innymi nazwami elementów umo

żliwią zaliczenie

tych pozycji do ró

żnych elementów na wykazie.

Je

żeli opisywana pozycja nie ma jeszcze nadanego numeru (jest to numer

zero), to wówczas w opisie nie pojawi si

ę żaden numer. Kółko będzie

puste a

ż do czasu wykonania renumeracji.

Rys. 5.31.

Opis pozycji numerem

P2

P3

P1

P4

210

BeStCAD

05.doc

Opis tekstem

Opisuje pozycje tekstem

Ikona:

Polecenie: STOT

Menu:

Stal | Opis tekstem

Najcz

ęściej będzie ono używane w przypadku opisywania pozycji, gdy

nie s

ą potrzebne numery, np. na rysunkach ogólnych czy zestawczych.

Opis składa si

ę z oznaczenia profilu, jego wymiaru oraz długości.

Rys. 5.32.

Opis pozycji tekstem

Opisywanie elementów wysyłkowych

Opisuje element wysyłkowy

Ikona:

Polecenie: STOE

Menu:

Stal | Opis elementu

Polecenie słu

ży do umieszczania bloku z opisem elementu wysyłkowego

na rysunkach wykonawczych. Bloki te wykorzystywane s

ą w dalszym

etapie do sporz

ądzania wykazów materiałowych. Jest ono bardzo wy-

godne i proste w u

życiu. Wystarczy wskazać pozycję, która ma dopisaną

przynale

żność do jakiegoś elementu, a odczytany znak tego elementu zo-

stanie zaproponowany jako domy

ślny. Jeżeli Użytkownik go zaakceptu-

je, to pozostaje tylko ustali

ć umiejscowienie samego opisu. Można rów-

nie

ż w trakcie opisywania uruchomić okno Edycja elementu i zmienić

jego nazw

ę, uaktualniając jednocześnie dane dopisane do wszystkich po-

zycji na rysunku, jak równie

ż listę pozycji. Ponieważ opisy są zwykłymi

blokami z atrybutami, mo

żliwe jest również definiowanie przez Użyt-

kownika samego wygl

ądu opisu przez zmianę ustawień konfiguracyj-

nych modułu Stal lub przez modyfikacj

ę odpowiedniego pliku źródło-

wego bloku.

Rozdział 5. Moduł Stal

211

05.doc

Bloki opisów elementów słu

żą również do definiowania elementów bę-

d

ących lustrzanymi odbiciami, bez potrzeby rysowania całego elementu.

Rys. 5.33.

Przykłady bloków opisowych elementów wysyłkowych na rysunkach

wykonawczych: a) opis w owalu, b) opis w kółku

Przykład: opis elementu wysyłkowego

Kliknij ikonę

Wskaż dowolną pozycję należącą do elementu, który chcesz opisać oraz

punkt wstawienia bloku opisowego.

Wska

ż

pozycje do opisu Koniec/<Wska

ż

>:

P1

Element: R-1,

na Rysunku: RYGIEL

Wska

ż

punkt wstawienia opisu elementu:

P2

Rys. 5.34.

Opis elementu wysyłkowego

W przypadku gdy istnieje potrzeba doł

ączenia do wykazu elementu bę-

d

ącego lustrzanym odbiciem elementu istniejącego na rysunku, procedu-

ra jest nast

ępująca:

1. Po opisaniu elementu

źródłowego znajdującego się na rysunku należy

skopiowa

ć jego blok opisowy.

2. Wyedytowa

ć atrybuty nowego bloku, dopisując na końcu znaku

elementu gwiazdk

ę „*” symbolizującą lustrzane odbicie.

3. Od tego momentu, w przypadku tworzenia wykazu materiałów, b

ędzie

brany pod uwag

ę dodatkowo element o znaku zakończonym gwiazdką,

którego składowe pozycje b

ędą identyczne jak dla elementu o znaku bez

gwiazdki.

Wi

ęcej informacji na ten temat znajduje się w podrozdziale Wykazy stali.

P2

P1

a)

b)

212

BeStCAD

05.doc

Opisy umieszczane s

ą na warstwie stworzonej na bazie warstwy, na któ-

rej le

ży wskazana pozycja, przez wymianę typu warstwy na -A. Kolory

dla nazwy odpowiadaj

ą podstawowej wielkości 070.

Spoiny

Ten zbiór procedur zwi

ązanych z połączeniami spawanymi służy do opi-

sywania spoin zgodnie z norm

ą Rysunek techniczny dla konstrukcji sta-

lowych PN-ISO 5261/94. Stworzono do tego celu równie

ż bibliotekę

symboli podstawowych rodzajów spoin, w postaci znaków zdefiniowa-
nych jako czcionki w pliku cdmbigpl.shx. Dzi

ęki temu do opisywania

i edycji spoin mo

żna użyć, podobnie jak w przypadku profili, standardo-

wych polece

ń AutoCAD-a. Jednakże duża ilość kodów i specjalnych

znaków steruj

ących może być trudna do opanowania. Dlatego też po-

wstało narz

ędzie do przygotowywania opisu spoiny w okienku dialogo-

wym. Nie jest ono jednak uruchamiane za ka

żdym razem. Wystarczy je

raz wy

świetlić i ustawić odpowiednie opcje opisu spoiny, a będą one

pami

ętane do następnej sesji z okienkiem.

Opisywanie spoin

Opisuje spoiny

Ikona:

Polecenie: SPO

Menu:

Stal | Spoiny

Podczas pierwszej sesji ze spoinami ustawiane s

ą zawsze te same warto-

ści domyślne dla opisywanej spoiny, które wyświetlone są w linii poleceń.

Przykład: rysowanie symbolu spoiny pachwinowej

Kliknij ikonę

W linii poleceń pojawią się następujące opcje, z których wybierz opcję U

(Ustawienia).

SPOINA GÓRNA: Pachwinowa

SPOINA DOLNA: Pachwinowa

OZNACZENIE i WYMIARY: Grubo

ść

a= 4.0, Długo

ść

L= 0

Ustawienia/Grubo

ść

/Długo

ść

/Szeroko

ść

/Opisz: <O> U

↵

Rozdział 5. Moduł Stal

213

05.doc

Następnie pojawi się okno dialogowe, w którym włącz w wycinku

Oznaczenia wspólne opcj

ę Obwodowa (

A

) oraz wył

ącz opcję Ozna-

czenia dolne (

B

).

Rys. 5.35.

Okno dialogowe Opisywanie spoin

Po zamknięciu okna pojawią się komunikaty:

Ustawienia/Grubo

ść

/Długo

ść

/Szeroko

ść

/Opisz: <O>

Wska

ż

kraw

ę

d

ź

spoiny:

P1

Wska

ż

punkt załamania lub pocz

ą

tek opisu spoiny:

P2

Wska

ż

pocz

ą

tek opisu spoiny:

P3

Wska

ż

nast

ę

pn

ą

spoin

ę

lub załamanie (je

ś

li koniec to

ENTER):

P4

Wska

ż

spoin

ę

(je

ś

li koniec to ENTER):

↵

Wska

ż

nast

ę

pn

ą

spoin

ę

lub załamanie (je

ś

li koniec to

ENTER):

↵

Wska

ż

kierunek opisu:

P5

Rys. 5.36.

Opis spoiny pachwinowej

P2

P1

P4

P3

P5

B

A

214

BeStCAD

05.doc

Wybranie opcji Ustawienia spowoduje otwarcie opisanego dalej okna
Opisywanie spoin, w którym mo

żna zmienić domyślne parametry opisu.

Po jego zamkni

ęciu nastąpi powrót do linii poleceń.

Zarówno grubo

ść, jak i długość spoiny można zmienić bez potrzeby

otwierania okna z ustawieniami. Grubo

ść może być liczbą rzeczywistą,

natomiast długo

ść tylko liczbą całkowitą. Opcja Szerokość dotyczy

współczynnika szeroko

ści tekstu opisowego spoiny. Domyślnie ustawio-

na jest warto

ść 0.9. Rysowane wówczas symbole spoin mają kształt natu-

ralny (np. oznaczenie spoiny obwodowej jest rzeczywi

ście kółkiem).

Zmiana warto

ści szerokości jest traktowana podobnie jak zmiana współ-

czynnika szeroko

ści, przy definiowaniu lub modyfikacji stylu tekstu. Nie

ma natomiast wpływu na inne teksty poza spoinami. Je

żeli zatwierdzone

zostan

ą sugerowane ustawienia, można przystąpić do opisywania.

Wska

ż

kraw

ę

d

ź

spoiny:

W odpowiedzi U

żytkownik powinien wskazać krawędź spoiny. Na pod-

stawie wskazanej kraw

ędzi stworzona zostanie odpowiednia warstwa, na

której umieszczony b

ędzie opis spoiny. Będzie to również punkt począt-

kowy dla odno

śnika zakończonego strzałką.

Odno

śniki mogą być jednokrotnie załamane. Jeżeli nie występuje zała-

manie, to w odpowiedzi na pierwsz

ą prośbę o wskazanie punktu powinno

si

ę podać od razu początek opisu spoiny. Na drugą prośbę trzeba wów-

czas odpowiedzie

ć naciśnięciem klawisza ENTER. W innym przypadku

nale

ży wskazać kolejno obydwa punkty.

Wska

ż

punkt załamania lub pocz

ą

tek opisu spoiny:

Rys. 5.37.

Elementy składowe opisu spoin: A - kraw

ę

d

ź

spoiny, B - pocz

ą

tek opi-

su spoiny, C - punkt załamania, D - opis spoiny z kodem ~n4~a100

Wskazany punkt mo

że być punktem załamania lub początkiem opisu

spoiny. Decyduje o tym U

żytkownik przy następnym pytaniu.

Wska

ż

pocz

ą

tek opisu spoiny:

A

C

B

D

Rozdział 5. Moduł Stal

215

05.doc

Je

żeli przy poprzednim pytaniu wskazany był punkt załamania, to teraz

nale

ży ustalić początek opisu spoiny. Jeżeli natomiast wcześniej wskaza-

ny był wła

śnie początek opisu, to w odpowiedzi należy nacisnąć klawisz

ENTER.

Wska

ż

nast

ę

pn

ą

spoin

ę

lub załamanie (je

ś

li koniec to

ENTER):

Wci

śnięcie ENTER w odpowiedzi na powyższe pytanie spowodowałoby

zako

ńczenie rysowania odnośników do spoin, a opis dotyczyłby jednej

tylko spoiny, składałby si

ę z tylko jednego odnośnika. Jeżeli jednak

chcemy opisa

ć jednocześnie kilka spawanych krawędzi, to należy wska-

za

ć punkt, który może być załamaniem drugiego odnośnika lub krawę-

dzi

ą drugiej spoiny. O tym Użytkownik zdecyduje w następnym pytaniu.

Wska

ż

spoin

ę

(je

ś

li koniec to ENTER):

Je

żeli przy poprzednim pytaniu wskazany był punkt załamania, to teraz

nale

ży ustalić krawędź spoiny. Jeżeli natomiast wcześniej wskazana była

wła

śnie krawędź spoiny, to w odpowiedzi należy nacisnąć klawisz

ENTER.

Od tego momentu pytania zaczynaj

ą się powtarzać i można rysować na-

st

ępne odnośniki do innych krawędzi, tworząc w ten sposób charaktery-

stycznego „paj

ączka”.

Wska

ż

nast

ę

pn

ą

spoin

ę

lub załamanie (je

ś

li koniec to

ENTER):

Wci

śnięcie klawisza ENTER w odpowiedzi na poniższe pytanie pozwoli

zako

ńczyć rysowanie odnośników, wówczas pojawi się pytanie o kieru-

nek opisu, czyli k

ąt pod jakim opis ma być napisany.

Wska

ż

kierunek opisu:

Opis wraz z odno

śnikami umieszczony zostanie na warstwie stworzonej

na bazie warstwy, na której le

ży wskazana na początku krawędź spoiny,

przez wymian

ę trzeciego pola w nazwie na 3 (łączniki) oraz typu war-

stwy na -T. Kolor opisu odpowiada grubo

ści podstawowej 035, natomiast

odno

śników - grubości 018. Wysokość tekstu opisu spoiny wynosi 2.7 mm.

Okno dialogowe ustawień opisu spoiny

W przypadku wybrania opcji Ustawienia w linii polece

ń pojawi się okno

dialogowe, za pomoc

ą którego można zrealizować opisy bardziej skom-

plikowanych spoin.

216

BeStCAD

05.doc

Opis okna Opisywanie spoin

Wycinek

Opis wycinka

Oznaczenia Wspólne

Oznaczenia wspólne dotycz

ą zarówno spoiny znajdującej

si

ę powyżej, jak i poniżej linii opisowej. Są to symbole

spoiny obwodowej oraz spoiny zakładanej na monta

żu.

Oznaczenia Górne

Ustawienia w tym wycinku dotycz

ą oznaczeń spoin, które

b

ędą pojawiać się powyżej linii opisowej spoiny. Można

dobra

ć rodzaj spoiny z dostępnej w rozwijanej kartotece li-

sty (np. Pachwinowe, CzołowaV, CzołowaY itd.) oraz po-
da

ć stosowane dla niej obróbki: termiczną lub mecha-

niczn

ą. Wykaz dostępnych nazw spoin oraz obróbek zesta-

wiono w osobnej tabeli na ko

ńcu niniejszego punktu.

Przyciskiem Oznaczenia Górne mo

żna równocześnie wy-

ł

ączyć wszystkie oznaczenia pojawiające się powyżej linii

opisowej.

Oznaczenia Dolne

Ustawienia w tym wycinku dotycz

ą oznaczeń spoin, które

b

ędą pojawiać się poniżej linii opisowej spoiny. Można

dobra

ć rodzaj spoiny z dostępnej w rozwijanej kartotece li-

sty (np. Pachwinowe, CzołowaV, CzołowaY itd.) oraz sto-
sowane dla niej obróbki: termiczn

ą lub mechaniczną. Wy-

kaz dost

ępnych nazw spoin oraz obróbek zestawiono

w osobnej tabeli na ko

ńcu niniejszego punktu.

Przyciskiem Oznaczenia Dolne mo

żna za jednym razem

wył

ączyć wszystkie oznaczenia pojawiające się poniżej li-

nii opisowej. Doł

ączono również możliwość zaznaczania

strony lica spoiny. W przypadku wyboru opcji Strona Li-
ca, poni

żej linii opisowej pojawi się dodatkowo przerywa-

na kreska.

Wymiary Spoin

Mo

żna zadać opcjonalnie dwa parametry charakteryzujące

rozmiary spoiny: grubo

ść i długość. Grubość nie zależy od

sposobu jej mierzenia. Podaje si

ę jedynie jej wartość

w postaci liczby rzeczywistej. O tym jak jest ona mierzona,
decyduje opcja zastosowana w wycinku Oznaczenie Gru-
bo

ści. Jeżeli chodzi o długość, to może ona być jedynie

liczb

ą całkowitą. Zarówno dla grubości, jak i długości,

w przypadku podania warto

ści równej zero w opisie spoiny

nie wyst

ąpi żadna liczba.

Rozdział 5. Moduł Stal

217

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Oznaczenie Grubo

ści

W tym wycinku U

żytkownik decyduje o sposobie pomiaru

grubo

ści spoiny. W przypadku zaznaczenia opcji a lub z

w opisie pojawi si

ę dodatkowo odpowiednia literka.

Piktogram

Na piktogramie mo

żna od razu podejrzeć, jak będzie wy-

gl

ądał opis po wstawieniu go do rysunku. Każda zmiana

opcji powoduje uaktualnienie całego piktogramu. Nie s

ą

wy

świetlane jedynie zmiany dotyczące oznaczenia grubo-

ści, a literki a oraz L dotyczą kolejno wartości grubości
oraz długo

ści.

Wska

ż Spoinę

Przycisk ten umo

żliwia wskazanie wstawionego wcześniej

opisu spoiny. W ten sposób mo

żna szybko zmienić w

oknie wszystkie ustawienia, które automatycznie dostosuj

ą

si

ę do wskazanej spoiny. Jeżeli jednak tekst opisu spoiny

był r

ęcznie modyfikowany i jest on nietypowy, to ustawie-

nia w oknie mog

ą okazać się błędne. W przypadku gdy

wskazywana spoina posiada oznaczenie strony lica, nie
b

ędzie to miało wpływu na ustawienia w okienku, gdyż in-

formacja o tym nie znajduje si

ę w kodzie tekstowym. Użyt-

kownik musi sam pami

ętać o dodaniu tego oznaczenia.

W poni

ższej tabeli zestawiono dostępne w oknie Opisywani spoin (Rys.

5.35) nazwy spoin oraz obróbki.

Rodzaje spoin

Nazwy spoin

Obróbka termiczna

Obróbka mechaniczna

Pachwinowa
Czołowa V
Czołowa 1/2V
Czołowa Y
Czołowa 1/2 Y
Grzbietowa
Czołowa U
Czołowa 1/2 U
Brze

żna

Punktowa
Liniowa
Otworowa

Podpawana
Na podkładce

Szlifowana
Bez karbu
Lico płaskie
Lico wypukłe
Lico wkl

ęsłe

Lista wszystkich stosowanych w opisach spoin oznacze

ń znajduje się

w dodatku B - Wykaz symboli i oznacze

ń.

218

BeStCAD

05.doc

Przykłady opisu spoin

Poni

żej zamieszczono kilka przykładów opisu spoin. Można zobaczyć,

jak wygl

ądają opisy z pojedynczymi i wielokrotnymi odnośnikami, za-

łamania w odno

śnikach oraz różne teksty, rodzaje spoin z odpowiadającymi

im kodami.

~n~m~[4~a~r~0~o~9100

~[4~a~m.

4~b~m~N

4~d~p~Z~D150

Rys. 5.38.

Przykłady opisu spoin: a) pachwinowa, obwodowa z podwójnymi zała-

manymi odno

ś

nikami, b) czołowa, obwodowa, monta

ż

owa z podwójnymi odno

ś

ni-

kami, c) pachwinowa podpawana, bez karbu, monta

ż

owa, z stron

ą

lica, grubo

ś

ci

ą

i

długo

ś

ci

ą

spoiny, d) czołowa podwójna Y, jednostronnie szlifowana z grubo

ś

ci

ą

i długo

ś

ci

ą

spoiny

Opisy s

ą zwykłymi tekstami, które można modyfikować standardowymi

poleceniami AutoCAD-a. Litery wykorzystywane przy opisach spoin
powinny by

ć poprzedzone znakiem tyldy „~”. Przy każdym rysunku

z przykładem opisu spoiny umieszczono kod literowy, pozwalaj

ący uzy-

ska

ć pokazany opis. Wykaz stosowanych symboli i kodów sterujących

dla spoin zamieszczono w dodatku C - Wykaz symboli i oznacze

ń.

Śruby

W tej grupie narz

ędzi znajdują się polecenia do rysowania śrub oraz

otworów pod

śruby. Możliwe jest rysowane śrub w widokach z gór lub z

boku, w sposób dokładny lub uproszczony, pojedynczo lub w grupie.

Rys. 5.39.

Pasek narz

ę

dziowy Stal -

Ś

ruby

a)

b)

c)

d)

Rozdział 5. Moduł Stal

219

05.doc

W programie wprowadzono poj

ęcie tzw. zestawu śrubowego. W jego

skład wchodzi

śruba właściwa, nakrętka i podkładka. Zamiast śruby mo-

że być użyty nagwintowany pręt, może też się zdarzyć, że nie będzie
podkładki albo b

ędzie ich kilka i to różnych. Podobnie jest z nakrętkami.

Rys. 5.40. Ś

ruby: a) rysunek szczegółowy, b) rysunek uproszczony

Podczas rysowania dowolnej

śruby na rysunku pojawia się jej obraz

w postaci bloku z oznaczeniem. Mo

że to być oznaczenie śruby widzianej

z boku, w postaci kreski z charakterystycznymi zako

ńczeniami symboli-

zuj

ącymi główkę i nakrętkę, lub widzianej w widoku z góry w postaci

okr

ągłego symbolu, którego wygląd zależy od średnicy i miejsca zakła-

dania. Mo

żna również rysować zestawy śrubowe w sposób dokładny lub

tylko otwór pod odpowiedni

ą śrubę. W przypadku rysowania dokładne-

go, w widoku z boku wida

ć będzie główkę śruby z ewentualnymi pod-

kładkami, trzpie

ń śruby oraz nakrętki. Natomiast w widoku z góry będzie

to tylko główka

śruby. Do każdego wstawianego symbolu dopisywane są

dodatkowe informacje, podobnie jak w przypadku pozycji i profili. Do-
tycz

ą one nie tylko samej śruby, ale właściwie całego zestawu śrubowe-

go (

śruba, nakrętka i podkładka). Są to m.in. informacje o średnicy, dłu-

go

ści, masie 1000 szt. oraz normie. W przypadku włączenia numeracji

śrub, przechowywane są również numery śrub, będące później podstawą
do umieszczenia ich w wykazie materiału wraz z numerami pozycji.
Dzi

ęki tym dopisywanym informacjom znacznie upraszcza się później-

sze opisywanie

śrub. Wystarczy bowiem wskazać śrubę do opisu,

a dopisane do niej dane automatycznie zostan

ą przeniesione do odpo-

wiednich bloków opisowych. Poniewa

ż bloki te są podstawą do tworze-

nia wykazów materiałowych, mo

żna je w łatwy sposób modyfikować,

wprowadzaj

ąc w ten sposób np. nietypowe śruby, różną ilość i rodzaje

podkładek czy nakr

ętek. Można w ten sposób ominąć niektóre ograni-

czenia pojawiaj

ące się w trakcie definiowania zestawu śrubowego przed

jego wstawieniem. Nie istnieje bowiem bezpo

średni związek pomiędzy

dopisanymi danymi symbolu

śruby, a jej opisem w postaci bloku z atry-

butami.

a)

b)

220

BeStCAD

05.doc

Do programu doł

ączono również procedurę doboru długości śruby na

podstawie normy i

średnicy śruby oraz grubości zaciskowej. Nie prze-

szkadza to jednak u

żywać innych śrub, ale jest to możliwe dopiero na

etapie opisywania, poprzez edycj

ę atrybutów odpowiednich bloków opi-

sowych.

Symbole śrub

Dost

ępne są śruby o średnicach nominalnych od 10 mm do 39 mm. Ry-

sowanie wła

ściwie polega na wstawianiu pojedynczych bloków symboli-

zuj

ących wybrane oznaczenie. Wszystkie bloki zdefiniowane są w pliku

stsru01p.dwg oraz pliku stsru01t.dwg, b

ędącym szablonem z uzewnę-

trznionymi entycjami, składaj

ącymi się na definicję poszczególnych blo-

ków

śrub. Pokazano je wraz z oznaczeniami na rysunku 5.41.

Rys. 5.41. Ś

ruby dost

ę

pne w programie

Rozdział 5. Moduł Stal

221

05.doc

Polecenie SRU – rysowanie śrub i otworów

Poni

żej omówiono opcje polecenia SRU, podając przykładowy dialog

z U

żytkownikiem.

Polecenie: SRU

Rysuj zestaw

ś

rub: Pojed, zGory, UProsz, Elem:

M20x100-5.6, M20-5, 1x21,

Sruby/Otwory/Element/Zestaw/UProsz/SZczeg/zBoku/zGory/
GRupa/Pojed/Lokalizuj/<Rysuj>:

W pierwszym wierszu zamieszczone s

ą aktualne ustawienia. W tym

przypadku b

ędzie to rysowanie pojedynczych zestawów śrubowych

w widoku z góry, w sposób uproszczony.

Zestaw składa

ć się będzie ze śruby M20 o długości 100mm klasy 5.6,

jednej nakr

ętki M20 klasy 5 oraz jednej podkładki 21.

Opcje polecenia SRU

Opcja

Znaczenie

Sruby

Pierwsze wybranie powoduje zmian

ę trybu na rysowanie śrub, a drugie

otwarcie opisanego dalej okna dialogowego ustawie

ń śruby.

Otwory

Pierwsze wybranie powoduje zmian

ę trybu na rysowanie otworów,

a drugie otwarcie opisanego dalej okna dialogowego ustawie

ń otwo-

rów.

Element

Pozwala ustali

ć przynależność zestawu do elementu wysyłkowego.

Lista Elementów/<Wska

ż

element>:

Lista elementów powoduje wy

świetlenie okna dialogowego z nazwami

elementów wysyłkowych, omówionego przy okazji polecenie ELE.
Mo

żna również wskazać jakąś pozycję na rysunku z niej odczytana zo-

stanie nazwa elementu, do którego b

ędzie należał zestaw.

Zestaw

Dzi

ęki tej opcji można rysować zestawy, które już wcześniej zostały

umieszczone na rysunku. Po ich wskazaniu odczytywane s

ą dane dopi-

sane do zestawu i traktowane nast

ępnie jako domyślne.

Wskazywanie zestawu

ś

rubowego Koniec/<Wska

ż

>:

UProsz

Ustala tryb rysowania zestawów w sposób uproszczony. Nie działa
w przypadku rysowania grupy

śrub lub otworów.

Szczeg

Ustala tryb rysowania zestawów w sposób szczegółowy. Działa tylko
w przypadku rysowania pojedynczych

śrub.

222

BeStCAD

05.doc

Opcje polecenia SRU (ciąg dalszy)

Opcja

Znaczenie

zBoku

Ustala tryb rysowania zestawów w widoku z boku. Nie działa w przy-
padku rysowania otworów.

zGory

Ustala tryb rysowania zestawów w widoku z góry.

GRupa

Ustala tryb rysowania grupy zestawów lub otworów. Nie działa
w przypadku rysowania dokładnego lub otworów z boku. Powoduje
otwarcie omówionego dalej okna rysowania grupy

śrub lub otworów.

Pojed

Ustala tryb rysowania pojedynczych zestawów lub otworów. Powoduje
otwarcie omówionego dalej okna rysowania pojedynczych

śrub lub

otworów.

Lokalizuj

Pozwala zlokalizowa

ć miejsca na otwory w wybranych widokach profili

walcowanych. Miejsca te oznaczone s

ą liniami nieskończonymi. W obec-

nej wersji programu lokalizacja mo

żliwa jest tylko dla ceowników.

Po ustaleniu wszystkich potrzebnych danych mo

żna przystąpić do ryso-

wania zestawów

śrubowych. Śruby można rysować w widoku z przodu

(wstawiane s

ą symbole w postaci okręgów z dodatkowymi oznaczenia-

mi) lub widoku z boku (wstawiane s

ą bloki w postaci kreski z chara-

kterystycznymi symbolami główki i nakr

ętki).

Rysowanie śrub w widoku z boku

Rysuje

ś

ruby w widoku z boku

Ikona:

Polecenie: SRB

Menu:

Stal |

Śruby z boku

Polecenie to w zasadzie nie ró

żni się niczym od omówionego wyżej po-

lecenia SRU. Pozwala jedynie od razu ustawi

ć opcję rysowania śrub

w widoku z boku.

Przykład: rysowanie

ś

rub w widoku z boku

Kliknij ikonę

W linii poleceń pojawią się następujące opcje, z których wybierz opcję S

(

Śruby).

Rozdział 5. Moduł Stal

223

05.doc

Rysuj zestaw

ś

rub: Pojed, zBoku, UProsz, Elem:

M20x100-5.6, M20-5, 1x21,

Sruby/Otwory/Element/Zestaw/UProsz/SZczeg/zBoku/zGory/

GRupa/Pojed/Lokalizuj/<Rysuj>: S

↵

Następnie pojawi się okno dialogowe, w którym ustal zacisk (

A

), wy-

bierz z listy (

B

) wymiar

śruby, a następnie ustal długość (

C

), która b

ę-

dzie odpowiednia do zacisku. Informacja o zacisku minimalnym i mak-
symalnym dla danej długo

ści śruby pojawia się na szarym tle wycinka

Zacisk

Śruby (D).

Rys. 5.42.

Okno dialogowe Ustawienia Zestawu

Ś

rubowego

Podaj długo

ść

zaciskow

ą

<53>:

P1

Second point:

P2

Rys. 5.43.

Ustalenie zacisku

Po zamknięciu okna pojawią się komunikaty:

Rysuj zestaw

ś

rub: Pojed, zBoku, UProsz, Elem:

M20x85-5.6, M20-5, 1x21,

A

C

B

P2

P1

D

224

BeStCAD

05.doc

Sruby/Otwory/Element/Zestaw/UProsz/SZczeg/zBoku/zGory/

GRupa/Pojed/Lokalizuj/<Rysuj>: GR

↵

Wybór opcji GR (grupa) spowoduje uruchomienia następnego okna, w któ-

rym mo

żna ustalić liczbę wierszy (

D

) i rozstaw pomi

ędzy wierszami (

E

).

Rys. 5.44.

Okno dialogowe Rysowanie Zestawów

Ś

rubowych

Przed zamknięciem okna dialogowego możesz sprawdzić na rysunku

wygl

ąd zestawu śrubowego. Kliknij przycisk Podgląd< (

F

).

Podgl

ą

d

ś

rub.

Wska

ż

punkt wstawienia zestawu

ś

rubowego:

P3

Wska

ż

punkt wstawienia zestawu

ś

rubowego: /<Koniec>:

↵

Po zaakceptowaniu punktu wstawienia i ustawień w oknie dialogowym

otrzymasz rysunek.

Rys. 5.45.

Rysunek

ś

rub w widoku z boku

P3

E

D

F

Rozdział 5. Moduł Stal

225

05.doc

Rysowanie śrub w widoku z góry

Rysuje

ś

ruby w widoku z góry

Ikona:

Polecenie: SRG

Menu:

Stal |

Śruby z góry

Polecenie to w zasadzie nie ró

żni się niczym od omówionego wyżej po-

lecenia SRB. Pozwala jedynie od razu ustawi

ć opcję rysowania śrub

w widoku z góry.

Rys. 5.46. Ś

ruby w widoku z góry

Rysowanie otworów

Rysuje otwory

Ikona:

Polecenie: OTW

Menu:

Stal |

Śruby otwory

Polecenie to w zasadzie nie ró

żni się niczym od omówionego wyżej po-

lecenia SRB. Pozwala jedynie od razu ustawi

ć opcję rysowania otworów.

Okno dialogowe Rysowanie Grup Otworów omówione zostało w na-
st

ępnym punkcie.

Rys. 5.47.

Przykłady rysowania grup otworów

226

BeStCAD

05.doc

Okno dialogowe Ustawienia Zestawu Śrubowego

Okno to (Rys. 5.42) pojawi si

ę w przypadku wybrania opcji Śruby

w poleceniu SRU. Zawiera ono kilka podrz

ędnych okien, które pojawiać

si

ę będą po naciśnięciu niektórych przycisków. Zostały one omówiono

na ko

ńcu tego podrozdziału.

Opis okna Ustawienia Zestawu Śrubowego

Wycinek

Opis wycinka

Zestaw

Śrubowy

W kartotece znajduje si

ę aktualnie zdefiniowany zestaw

śrubowy. Kolejność nie jest obojętna. Na samej górze
umieszczona jest wła

ściwa śruba (typ SRU) lub jej odp-

owiednik w postaci nagwintowanego pr

ęta (typ PRO).

Śruby nie można usunąć, a jedynie edytować. Poniżej
mog

ą być, ale nie muszą, podkładki pod śrubę (typ PDS)

lub podkładki pod nakr

ętkę (typ PDN). Podkładki można

usuwa

ć, dodawać lub edytować.

Wymagana jest jedynie jedna podkładka pod nakr

ętkę,

której ju

ż nie można usunąć.

Najni

żej umieszczane będą nakrętki. Wymagana jest

przynajmniej jedna i nie mo

żna jej usunąć.

Wybranie jednej ze składowych zestawu powoduje
zmian

ę działania przycisków poniżej kartoteki. I tak na-

ci

śnięcie przycisku Podkładka spowoduje dodanie na-

st

ępnej podkładki. Jeśli w kartotece zaznaczona była śru-

ba, to b

ędzie to podkładka pod śrubę, a jeśli nakrętka, to

pod nakr

ętkę. W przypadku gdy zaznaczona była pod-

kładka, to działanie przycisku identyczne jest z działa-
niem przyciskiem Edytuj. Przycisk Nakr

ętka powoduje

tylko dodanie kolejnej nakr

ętki bez względu na to, co by-

ło zaznaczone w kartotece.

Edycja mo

żliwa jest dla każdej składowej zestawu, na-

tomiast usuwanie nie jest mo

żliwe dla śrub oraz ostatniej

podkładki lub nakr

ętki. Okna pojawiające się po naci-

śnięciu każdego z przycisków opisano w następnym
podpunkcie. W przypadku zaznaczenia podkładki lub
nakr

ętki możliwe jest zwiększenie ich liczby w okienku

edycyjnym Liczba. Jest to wygodne w przypadku gdy
w zestawie ma wyst

ępować kilka podkładek tego samego

typu. Przyciski Podkładka i Nakr

ętka służą jedynie do

dodawania innych rodzajów czy to podkładek, czy nakr

ę-

tek. Oprócz tego mo

żna w szybki sposób dla ustalonego

rodzaju

śruby zmieniać jej wymiar (średnicę).

Rozdział 5. Moduł Stal

227

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Długo

ść

Wycinek pozwala dobra

ć długość handlową śruby na podstawie

długo

ści zaciskowej (czyli grubości, jaką śruba może zacisnąć). Za-

cisk mo

żna wpisać bezpośrednio do okienka edycyjnego lub wska-

za

ć na rysunku. Dla wybranej długości śruby o konkretnej średnicy

wy

świetlane są wartości jej minimalnego i maksymalnego zacisku.

Wpływ na te wielko

ści ma również zastosowana liczba podkładek.

Rzeczywisty zacisk powinien mie

ścić się w tym przedziale.

U

żytkownik jest jedynie informowany komunikatami o nieprawi-

dłowo

ściach związanych z długością śruby, ale ma możliwość

stworzenia i narysowania

śruby o dowolnej długości. Komunikaty

te wy

świetlane są w dolnej części okna lub przy zamykaniu przyci-

skiem OK, w specjalnym okienku ostrzegawczym.

Wykonanie

Wewn

ątrz wycinka znajdują się trzy przyciski, za pomocą których

U

żytkownik decyduje o miejscu montażu śruby. Obok umieszczony

jest piktogram ze slajdem wstawianej

śruby.

Znak Elementu

W tym wycinku ustala si

ę przynależność rysowanej pozycji do ele-

mentu wysyłkowego. Je

żeli tworzymy nowy element wysyłkowy,

wówczas nale

ży wpisać jego nazwę (znak) do okienka edycyjnego.

Zasady nazywania elementów omówiono w osobnym punkcie ni-
niejszego rozdziału Opis ogólny. Elementy wysyłkowe. Je

żeli istnie-

j

ą już nazwy elementów, to możemy je wybrać z listy umieszczonej

w s

ąsiedniej kartotece rozwijanej. Zmiana istniejącej nazwy (znaku)

elementu mo

żliwa jest tylko za pomocą polecenia ELE.

Numer pozycji

Wycinek słu

ży do nadawania numerów pozycji rysowanym skła-

dowym zestawów

śrubowych. Standardowo po uruchomieniu mo-

dułu Stal wył

ączona jest numeracja automatyczna. Sugerowanym

numerem bie

żącym jest zero. Poniżej pokazany jest najwyższy nu-

mer odczytany z listy pozycji. Wł

ączenie numeracji automatycznej

spowoduje wyszukanie najbli

ższego wolnego numeru i ustawienie

go jako bie

żącego. Natomiast wyłączenie spowoduje powrót do

numeru zero. Nie oznacza to jednak,

że nie można nadać innego

numeru ni

ż sugerowane. Możliwe jest ustalenie każdego numeru

mniejszego od 10000, o ile nie powoduje on kolizji z numerami po-
zycji narysowanymi wcze

śniej. Procedura sprawdzająca kolizje

numerów weryfikuje sam zestaw, aby tych samych numerów nie
nada

ć różnym składowym, a także listę pozycji na zewnątrz zesta-

wu. Je

śli na liście pozycji występuje już identyczna składowa aktu-

alnego zestawu, to automatycznie nadawany jej jest istniej

ący nu-

mer. U

żytkownik nie ma wówczas możliwości zmiany tego nume-

ru. Dzi

ęki temu np. wszystkie podkładki ø21 będą miały ten sam

numer i nie b

ędzie się niepotrzebnie mnożyć nowych pozycji.

228

BeStCAD

05.doc

Opis okna Ustawienia Zestawu Śrubowego (ciąg dalszy)

Wycinek

Opis wycinka

Lista Pozycji

Wybranie tego przycisku spowoduje otwarcie okna słu

żącego do

przegl

ądania listy pozycji znajdujących się w danym momencie

w pami

ęci operacyjnej komputera. Zasada działania tego okna oraz

jego budowa omówiona została dokładnie w punkcie Lista pozycji.
W przeciwie

ństwie do poleceń związanych z profilami okno to nie ma

żadnego wpływu na ustawienia zestawów śrubowych.

Zestaw

Przycisk ten umo

żliwia wskazanie na rysunku wstawionego wcze-

śniej zestawu. Informacje dopisane do niego zostaną przeniesione
automatycznie do okienka. Mo

żna w ten sposób wstawiać ponow-

nie wcze

śniej narysowane zestawy śrubowe.

Okno wyboru rodzaju śruby

Rys. 5.48.

Okno dialogowe wyboru

ś

rub

Okno wyboru rodzaju nakrętki

Rys. 5.49.

Okno dialogowe wyboru nakr

ę

tki

Rozdział 5. Moduł Stal

229

05.doc

Okno wyboru rodzaju podkładki

Rys. 5.50.

Okno dialogowe wyboru podkładki

Okno rysowania grup

i pojedynczych zestawów śrubowych

Okno pojawi si

ę w przypadku wybrania opcji rysowania grup lub poje-

dynczych zestawów

śrubowych polecenia SRU. Działanie polega na

ustawieniu wszystkich parametrów potrzebnych do narysowania ortogo-
nalnej grupy

śrub z podziałem na wiersze i kolumny, przy czym wiersze

biegn

ą równolegle do osi X, natomiast kolumny – do osi Y lokalnego

układu współrz

ędnych. W przypadku pojedynczych zestawów wyłączone

b

ędą wycinki dotyczące liczby i rozstawu wierszy i kolumn, natomiast

aktywne b

ędą wycinki pozwalające ustalić dokładność rysowania.

Rys. 5.51.

Przykłady rysowania grup zestawów

ś

rubowych

Oprócz tego okno kontroluje, czy rozstaw otworów nie jest za mały dla
stosowanej

średnicy otworu. Sygnalizowane jest to jedynie odpowiednim

komunikatem, co nie przeszkadza narysowa

ć grupy o dowolnym rozstawie.

230

BeStCAD

05.doc

Rys. 5.52.

Okno dialogowe Rysowanie Grup Zestawów

Ś

rubowych

Opis okna Rysowanie Grup Zestawów Śrubowych

Wycinek

Opis wycinka

Wiersze

Liczba wierszy odpowiada liczbie

śrub umieszczanych wzdłuż osi

Y, czyli liczbie

śrub w jednej kolumnie. Rozstaw wierszy odpowia-

da odległo

ściom wzdłuż osi Y, czyli pomiędzy śrubami w jednej

kolumnie. Ofset oznacza przesuni

ęcie wzdłuż osi Y całej grupy

w stosunku do punktu wstawienia. Warto

ść ujemna powoduje prze-

suni

ęcie w dół.

Kolumny

Liczba kolumn odpowiada liczbie

śrub umieszczanych wzdłuż osi

X, czyli liczbie

śrub w jednym wierszu. Rozstaw kolumn odpowia-

da odległo

ściom wzdłuż osi X, czyli pomiędzy śrubami w jednym

wierszu. Ofset oznacza przesuni

ęcie wzdłuż osi X całej grupy

w stosunku do punktu wstawienia. Warto

ść ujemna powoduje prze-

suni

ęcie w lewo.

Widok

Śruby mogą być rysowane w widoku z góry lub z boku. Piktogram
pokazuje aktualnie wybrany sposób rysowania

śruby.

Wyrównanie i k

ąt

wstawienia

W skład wycinka wchodz

ą elementy służące do ustalenia kąta

wstawienia grupy

śrub wraz z tzw. wyrównaniem. Domyślnie kąt

brany jest z ustawie

ń w oknie dialogowym i wynosi on zero. Grupa

przycisków sekwencyjnych pozwala na wybranie k

ąta typowego.

W okienku edycyjnym mo

żna wpisać inny dowolny kąt lub wska-

za

ć go na rysunku przez naciśnięciu przycisku Kąt. Przy wskazy-

waniu k

ąta na rysunku możliwe są następujące opcje:

Rozdział 5. Moduł Stal

231

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Wyrównanie i k

ąt

wstawienia c.d.

Wska

ż

Linie/K

ą

t: <0.000>

Linia pozwala na wskazanie odcinka, na podstawie którego odczy-
tany b

ędzie kąt wstawienia grupy oraz długość. Kąt jest to po prostu

wskazanie dwóch punktów, pomi

ędzy którymi zostanie zmierzona

warto

ść kątowa. Punkt wstawienia nie jest konieczny do opuszcze-

nia okna, gdy

ż przyjęto, że będzie on podawany tuż przed naryso-

waniem grupy. Mo

żna go jednak wskazać wcześniej, przy okazji

podgl

ądu. Dodatkowo umożliwiono ustalenie tzw. wyrównania.

Odpowiada to mniej wi

ęcej wyrównaniu stosowanemu przy pisaniu

tekstu w AutoCAD-zie i polega na wybraniu charakterystycznych
punktów na konkretnym widoku lub przekroju, znajduj

ących się ko-

lejno w

środku widoku, jego narożach i środkach krawędzi ze-

wn

ętrznych.

Punkty centralne odpowiadaj

ą układowi osi głównych rysowanej

grupy, a naro

ża narożnikom prostokąta opisanego na grupie. Przy-

kłady zastosowania k

ątów wstawienia z rysowanymi widokami oraz

wyrównania pokazane zostały w punkcie Przykłady rysowania gru-
py

śrub i otworów.

W ka

żdej chwili możliwe jest zweryfikowanie ustawień przez wy-

konanie podgl

ądu rysowanych śrub bezpośrednio na rysunku (przy-

cisk Podgl

ąd). Wybranie tego przycisku spowoduje chwilowe za-

mkni

ęcie całego okna w celu wskazania jakiejś pozycji lub profilu

znajduj

ącego się na rysunku. Wówczas dane dotyczące wskazanej

pozycji zostan

ą przepisane do okna Rysowania Profili. Można

w ten sposób rysowa

ć profile na podstawie wskazanych pozycji już

po otwarciu okna.

Znak Elementu

W tym wycinku ustala si

ę przynależność rysowanej pozycji do ele-

mentu wysyłkowego. Je

żeli tworzymy nowy element wysyłkowy,

wówczas nale

ży wpisać jego nazwę (znak) do okienka edycyjnego.

Zasady nazywania elementów omówiono w osobnym punkcie ni-
niejszego rozdziału Opis ogólny. Elementy wysyłkowe. Je

żeli istnie-

j

ą już nazwy elementów, to możemy je wybrać z listy umieszczonej

w s

ąsiedniej kartotece rozwijanej. Zmiana istniejącej nazwy (znaku)

elementu mo

żliwa jest tylko za pomocą polecenia ELE.

Rysunek

Pozwala ustali

ć dokładność rysowanego zestawu śrubowego. Rysu-

nek szczegółowy pokazuje

śrubę w sposób dokładny, z główką,

trzpieniem, podkładkami i nakr

ętkami. Dodatkowo można wybrać

sposób rysowania samego trzpienia. Mo

że on być przerywany lub

ci

ągły. W rysunku uproszczonym rysowane są jedynie symbole

śrub. Wycinki te są wyłączone w przypadku rysowania grupy śrub.
Wówczas mo

żliwe jest jedynie rysowanie zestawów w sposób

uproszczony.

232

BeStCAD

05.doc

Okno Rysowanie Grup otworów

Okno to jest bardzo podobne do omówionego powy

żej okna rysowania

zestawów

śrubowych. Podobnie jak w przypadku zestawów śrubowych,

okno kontroluje, czy rozstaw otworów nie jest za mały dla stosowanej
średnicy otworu. Sygnalizowane jest to jedynie odpowiednim komunika-
tem, co nie przeszkadza narysowa

ć otwory o dowolnym rozstawie. Poni-

żej opisano wycinki, które różnią je od siebie.

Rys. 5.53.

Okno dialogowe Rysowanie Grup Otworów

Opis okna Rysowanie Grup Otworów

Wycinek

Opis wycinka

Typ Otworu

Wycinek pozwala ustali

ć typ otworu jako okrągły lub owalny.

W przypadku owalnego, uaktywniaj

ą się odpowiednie wycinki

w polu Wymiary Otworu.

Wymiar

Śruby

Wymiar

Śruby służy do dopasowywania średnicy otworu do wy-

branej

śruby. Średnica otworu dobierana jest zgodnie z normą na

podstawie rodzaju i wymiaru

śruby.

Wymiar Otworu

W wycinku mo

żna ustalić bezpośrednio wymiar otworu bez wzglę-

du na wybran

ą śrubę. W przypadku otworów owalnych, konieczne

jest podanie równie

ż szerokości owalu. Oprócz tego Użytkownik

mo

że zdecydować czy otwory mają być rysowane z osiami wła-

snymi, czy bez.

Rozdział 5. Moduł Stal

233

05.doc

Opisywanie śrub

Opisywanie

śrub w zasadzie niczym nie różni się od opisywania każdej

innej pozycji, zgodnie z podrozdziałem Opisywanie pozycji i elementów
wysyłkowych. Poniewa

ż opisywana śruba jest zestawem składającym się

ze

śruby właściwej, podkładki i nakrętki, to sam opis jest trochę bardziej

rozbudowany, gdy

ż zawiera wszystkie pozycje składowe. Każda ze skła-

dowych traktowana jest bowiem jak osobna pozycja na li

ście.

Nie znaczy to jednak,

że każda z nich musi mieć niezależny numer.

Mo

żna bowiem w konfiguracji ustalić, czy śruby, podkładki lub nakrętki

maj

ą być numerowane i czy do wykazu materiału mają wejść ze swoimi

numerami, czy te

ż bez.

Rys. 5.54.

Przykłady opisu

ś

rub: a) opis Numer, b) opis Pełny

ś

rub spr

ęż

aj

ą

cych,

c) opis Pełny

ś

ruby z podkładk

ą

okr

ą

gł

ą

i klinow

ą

, d) opis otworu

Dla utrzymania wła

ściwego porządku sugeruje się, aby wszystkie skła-

dowe zestawu

śrubowego były numerowane. Jednak wielu projektantów

przyzwyczajonych jest do tego,

że numerują jedynie śruby, lub nawet

i one dodawane s

ą do wykazu materiału na końcu, bez kolejnych nume-

rów. Jest to równie

ż możliwe, ale nie można w trakcie tworzenia rysunku

zmienia

ć tych opcji w konfiguracji, gdyż można w ten sposób doprowa-

dzi

ć do powtarzania się numerów lub wytworzenia kolizji w numeracji.

a)

c)

b)

d)

234

BeStCAD

05.doc

Połączenia doczołowe

Generuje poł

ą

czenia doczołowe

Ikona:

Polecenie: TYPOST

Menu:

Stal | Poł

ączenia doczołowe

Aktualna wersja programu wyposa

żona jest w bibliotekę typowych śru-

bowych poł

ączeń doczołowych, przygotowaną w oparciu o niemieckie

katalogi poł

ączeń DASt.

Kreator poł

ączeń doczołowych pozwala na szybkie narysowanie połą-

czenia belki poprzecznej (rygla) ze słupem lub podci

ągiem. W pierwszym

kroku ustalane s

ą parametry elementów łączonych, jak: rozstaw osiowy słu-

pów lub belek, siła z oblicze

ń statycznych, która ma być przeniesiona przez

poł

ączenie, typ wycięcia oraz położenie rygla względem podciągu.

Osobno definiuje si

ę węzły oraz sam rygiel. Dozwolone są profile IPE,

HEA i HEB. Rygiel mo

że być połączony ze słupem lub podciągiem.

W przypadku słupa, rygiel mo

żna łączyć z jego pasem lub środnikiem.

Zmiany tych ustawie

ń widoczne są na piktogramach wewnątrz okna.

Przy ł

ączeniu z podciągiem, konieczne jest ustalenie wyrównania piono-

wego rygla i podci

ągu. Można licować oba elementy górnymi lub dol-

nymi kraw

ędziami, zadawać położenie górnej krawędzi rygla w stosunku

do podci

ągu lub tak dobierać położenie obu elementów, aby nie było ko-

nieczne ich wycinanie. Je

śli jednak okaże się ono konieczne, to Użyt-

kownik mo

że zdecydować o kształcie wykończenia narożników tego

wyci

ęcia.

Opisywane poł

ączenia przenoszą siły tnące. Różnią się między sobą

wielko

ścią elementów łączących (blachy doczołowe, kątowniki) oraz

liczb

ą, wymiarem i rozstawem śrub. Wynika z tego, że każde połączenie

ma inn

ą nośność. Ich nośność obliczeniowa umieszczona jest w bazie

programu. Została ona wyznaczona na podstawie niemieckiej normy
DIN 18800. U

żytkownik może wpisać wartości sił poprzecznych, jakie

maj

ą być przeniesione przez połączenie w obu węzłach. Wówczas pro-

gram wyszuka wszystkie dost

ępne połączenia, których nośność jest

wi

ększa od zadanego obciążenia. Uwzględniony przy tym zostanie za-

kres poszukiwa

ń w obrębie połączeń typu IS (z blachą czołową) oraz IW

(z k

ątownikami).

Drugi krok sprowadza si

ę jedynie do wyboru jednego spośród wybranych po-

ł

ączeń dla każdego węzła oraz nazwy elementu wysyłkowego, jakim jest

rygiel. Oprócz tego U

żytkownik może zdecydować jakie widoki i prze-

Rozdział 5. Moduł Stal

235

05.doc

kroje maj

ą być narysowane. Sam rysunek może zawierać podstawowy

widok z boku, dwa przekroje z widokiem na w

ęzły – lewy i prawy oraz

widok z góry. Na ka

żdym widoku umieszczane są wymiary oraz opisy

pozycji. Nad wszystkim umieszczany jest opis elementu wysyłkowego.
Na podstawie takiego rysunku mo

żna od razu przystąpić do generowania

wykazu stali.

Przykład: poł

ą

czenie doczołowe belki z podci

ą

giem i słupem

Kliknij ikonę

W oknie dialogowym ustal: profil w węźle lewym (

A

), profil belki (

B

) i

profil w w

ęźle prawym (

C

). W polu

D

wpisz rozstaw osiowy w

ęzłów. W

polach:

E

i

F

wprowad

ź wartość obciążenia w węźle lewym i prawym.

W przypadku poł

ączenia ze słupem, możesz wybrać połączenie ze środ-

nikiem lub z pasem (

G

).

Rys. 5.55.

Kreator poł

ą

cze

ń

doczołowych – krok 1

Kliknij przycisk Dalej <.

Na podstawie sił, wpisanych w poprzednim oknie, proponowana jest lista

mo

żliwych typów połączeń w węźle lewym i prawym. Z listy

H

i

J

mo-

żesz również wybrać inne rozwiązania konstrukcyjne. Ustalone typy po-
ł

ączeń wyświetlane są na slajdach

L

i

M.

W polu

K

wpisz nazw

ę elemen-

tu wysyłkowego (np. E-1). W wycinku Ustalenie rysunków, wł

ącz wła-

ściwe opcje rysowania.

C

E

F

G

A

B

D

236

BeStCAD

05.doc

Rys. 5.56.

Kreator poł

ą

cze

ń

doczołowych – krok 2

Po zamknięciu okna otrzymasz rysunki:

Rys. 5.57.

Widok z boku

M

H

J

K

L

Rozdział 5. Moduł Stal

237

05.doc

Rys. 5.58.

Widok z góry

Rys. 5.59.

Przekroje w w

ęź

le lewym i prawym

Dzi

ęki narzędziom edycyjnym programu BeStCAD można w szybki

sposób zmieni

ć narysowanym pozycjom numery lub przynależność do

elementu wysyłkowego, a nast

ępnie wygenerować wykaz materiału.

Polecenia edycyjne profili

Edycja profili

Edytuje numer, profil oraz długo

ść

pozycji

Ikona:

Polecenie: STE

Menu:

Stal | Edycja profilu | Edytuj profil

Polecenie słu

ży do modyfikacji wyglądu lub informacji dopisanej do

obiektu rysunkowego b

ędącego pozycją. Zasada działania polecenia po-

lega na wskazaniu jednej lub wi

ęcej pozycji, a następnie ustaleniu no-

wych parametrów profilu (typ, wymiary, stal itd.) w specjalnym oknie
dialogowym. Na podstawie tych ustawie

ń zmieniany jest rysunek lub

wymieniana informacja o profilu.

238

BeStCAD

05.doc

Po uruchomieniu polecenia pojawi si

ę następujący komunikat:

Polecenie: STE
Wska

ż

profile do edycji:

Je

żeli w odpowiedzi wskażemy jakiś istniejący na rysunku profil, to do-

pisane do niego informacje przeniesione zostan

ą do wyświetlonego zaraz

potem okna dialogowego. W przypadku wskazania kilku ró

żnych profili,

w oknie znajdowa

ć się będą dane pozycji wskazanej jako pierwsza. Listę

wszystkich wskazanych profili mo

żna obejrzeć naciskając przycisk

Wskazanie...

W aktualnej wersji programu nie ma mo

żliwości edycji śrub, jak to ma

miejsce w przypadku profili.

Przykład: edycja profilu –zamiana profilu HEA 320

na zestaw ceowników 300

Kliknij ikonę

i wska

ż pozycje do edycji.

Wska

ż

profile do edycji:

P1

Wybierz obiekty: znaleziono 4, 1 grupa

Wybierz obiekty:

↵

Rys. 5.60.

Wybór profilu do edycji – poz. 1

Po wskazaniu pozycji pojawi się okno dialogowe Edycja Profilu z pa-

rametrami odczytanymi ze wskazanego obiektu.

P1

Rozdział 5. Moduł Stal

239

05.doc

Rys. 5.61.

Okno dialogowe Edycja Profilu

W powyższym oknie wybierz typ profilu (przycisk

A)

. Po wł

ączeniu

przycisku pojawi si

ę okno dialogowe wyboru profilu, z którego wybierz

slajd – Ceownik-zest1 (

C

).

Rys. 5.62.

Okno dialogowe Wybór Profilu

Po zaakceptowaniu wyboru profilu ustal wymiar profilu, wybierając z li-

sty (

B

) 300. Po zamkni

ęciu okna pojawi się komunikat:

Wymie

ń

Rysunek/<Dane>: R

↵

↵↵

↵

Następnie na ekranie pokazane zostaną profile do zmiany (pozostałe bę-

d

ą w tym czasie niewidoczne).

A

B

C

240

BeStCAD

05.doc

Rys. 5.63.

Podgl

ą

d profili przed edycj

ą

Profile wybrane do zmiany rysunku globalnego. Liczba
entycji: "15 szt." Naci

ś

nij ENTER ...

Trwa wymiana profili

/

Podaj rozstaw zestawu <0.0>: 100

↵

Trwa wymiana profili

/

Podaj rozstaw zestawu <0.0>: 100

↵

Wymiana danych w entycjach i blokach opisowych
wykonana.

Po zakończeniu polecenia, rysunek oraz opisy zostaną zamienione.

Rys. 5.64.

Widok profilu po edycji

Rozdział 5. Moduł Stal

241

05.doc

Okno dialogowe Edycja Profilu

Poni

żej opisano szczegółowo wszystkie wycinki okna dialogowego Edy-

cja Profilu, a na ko

ńcu czynności wykonywane przez program po za-

mkni

ęciu okna.

Opis okna Edycja Profilu

Wycinek

Opis wycinka

Numer Pozycji

Ten niewielki wycinek słu

ży do zmiany nadawanych wcześniej nu-

merów pozycji rysowanym profilom. Standardowo po uruchomieniu
modułu Stal wył

ączona jest numeracja automatyczna. Sugerowanym

numerem bie

żącym jest numer wskazanej do edycji pozycji. Poniżej

pokazany jest numer poprzedni oraz najwy

ższy odczytany z listy.

Wł

ączenie numeracji automatycznej spowoduje wyszukanie najbliż-

szego wolnego numeru i ustawienie go jako bie

żącego. Natomiast

wył

ączenie powoduje powrót do numeru pierwotnego. Nie oznacza to

jednak,

że nie można nadać innego numeru niż sugerowany. Możliwe

jest ustalenie ka

żdego numeru mniejszego od 10000, o ile nie powo-

duje on kolizji z numerami pozycji narysowanymi wcze

śniej. Auto-

matyczna numeracja jest niedost

ępna w przypadku, gdy wskazanie

zawiera kilka ró

żnych pozycji.

Norma i Stal

Wycinek zawiera dwa rozwijane okna kartotekowe z dost

ępnymi

normami dla profili oraz gatunkami stali. Nazwy norm w przypadku
profili s

ą potraktowane skrótowo i raczej dotyczą całego pakietu

norm polskich lub niemieckich. Poni

żej umieszczona jest jeszcze

jedna kartoteka, w której znajduje si

ę lista z nazwami gatunków stali.

List

ę tę można uzupełniać w oknie konfiguracji modułu Stal.

Profil

U góry znajduje si

ę kartoteka, w której wyświetlona jest lista wymia-

rów dla wybranego typu profilu. Poni

żej umieszczono przycisk pik-

togramowy wyboru typu profilu (patrz Wybór typu profilu) wraz
z okienkiem edycyjnym wybranego wymiaru. Na samym dole znaj-
duj

ą się przyciski z okienkami edycyjnymi do ustalania szczegóło-

wych wymiarów, jak długo

ść czy szerokość bezpośrednio na rysun-

ku. Dla blach lub płaskowników konieczne jest wpisanie jednocze-

śnie dwóch wymiarów: grubości i szerokość (grub x szer) dla blach
i (szer x grub) dla płaskowników. Przy wskazywaniu długo

ści na ry-

sunku mo

żliwe są następujące opcje:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <0.00>

Linia pozwala na wskazanie odcinka, na podstawie którego odczyta-
na b

ędzie długość oraz kąt wstawienia profilu.Wymiar pozwala od-

czyta

ć długość na podstawie wartości tekstu wymiarowego (musi to

by

ć wartość liczbowa). Natomiast długość jest to po prostu wskazanie

dwóch punktów, pomi

ędzy którymi zostanie zmierzona odległość.

242

BeStCAD

05.doc

Opis okna Edycja Profilu (

ciąg dalszy

)

Wycinek

Opis wycinka

Wskazanie

Po naci

śnięciu tego przycisku pojawia się lista pozycji, które znalazły

si

ę we wskazaniu. Istnieje możliwość usuwania wybranych pozycji

ze wskazania.

Zakres Zmian

Zadaniem tego wycinka jest ustalenie zakresu zmian dla wskazania.
Globalny oznacza,

że poza bezpośrednio wskazanymi do edycji po-

zycjami, zmienione zostan

ą wszystkie jej widoki znajdujące się na

rysunku. Czyli program wyszuka wszystkie pozycje o numerze pozy-
cji ze wskazania i zmieni im dane lub rysunek. Wówczas zwykle nie-
zmieniony pozostanie numer i identyfikator globalny, chyba

że Użyt-

kownik zdecyduje inaczej, wpisuj

ąc nowy numer. W przypadku za-

kresu lokalnego nie ma mo

żliwości pozostawienia starego numeru.

Zmieniane s

ą tylko pozycje znajdujące się we wskazaniu i nadawane

im s

ą nowe numery i identyfikatory. Zakres lokalny jest obowiązują-

cy w przypadku wskazania, które zawiera kilka ró

żnych profili.

Lista Pozycji

Wybranie tego przycisku spowoduje otwarcie okna słu

żącego do

przegl

ądania listy pozycji znajdujących się w danym momencie

w pami

ęci operacyjnej komputera. Zasada działania tego okna oraz

jego budowa omówione zostały dokładnie w punkcie Lista pozycji.
Tutaj opisany jest jedynie wpływ tego okna na wycinki znajduj

ące się

w oknie Rysowania Profili, a wi

ęc i polecenie STN. W oknie Prze-

gl

ądanie Pozycji przyciski Rysuj i Edytuj są nieaktywne. Można

wykona

ć aktualizację listy. Jest to potrzebne w przypadku, gdy wy-

st

ąpi jakaś kolizja numerów z pozycją, która została przedtem wyma-

zana z rysunku i istnieje ju

ż tylko na nieaktualnej liście. Oprócz tego,

je

żeli zaznaczymy na liście pozycji jedną z nich i zamkniemy okno

przyciskiem OK, to wówczas dane dotycz

ące tej pozycji zostaną

przepisane do okna Edycjia Profilu. Mo

żna w ten sposób zmieniać

profile na podstawie listy pozycji.

Wska

ż Profil <

Wybranie tego przycisku spowoduje chwilowe zamkni

ęcie całego

okna, w celu wskazania jakiej

ś pozycji lub profilu znajdującego się

na rysunku. Wówczas dane dotycz

ące wskazanej pozycji zostaną

przepisane do okna Edycja Profilu. Mo

żna w ten sposób zmieniać

profile na podstawie wskazanych pozycji ju

ż po otwarciu okna.

Czynności wykonywane po zamknięciu okna

Dialog z U

żytkownikiem po zamknięciu okna uzależniony jest od usta-

wie

ń dokonanych w oknie oraz od obiektów wybranych do modyfikacji.

Najcz

ęściej będzie się on sprowadzał do wyświetlenia obiektów, które

b

ędą modyfikowane, informacji o rodzaju modyfikacji oraz o kolejnych

etapach wykonywanych zmian. Proces ten mo

że być długotrwały, ale

podobnie jak w przypadku tworzenia listy pozycji nie powinien przekro-

Rozdział 5. Moduł Stal

243

05.doc

czy

ć kilku sekund. Oprócz zmian w danych dodatkowych dopisanych do

obiektów, zmieniane s

ą również wartości atrybutów w blokach z opisami

dotycz

ącymi modyfikowanych obiektów. Po wybraniu z bazy rysunku

wszystkich obiektów, które b

ędą zmieniane, następuje wygaszenie całe-

go rysunku i wy

świetlenie tylko tych wybranych. Użytkownik może

skontrolowa

ć, czy wybór jest poprawny.

Edycja mo

że polegać na zmianie rysunku profilu lub tylko danych dopi-

sanych do entycji. W przypadku zmiany rysunku wymazywany jest po-
przedni widok profilu i w jego miejsce rysowany jest nowy, uwzgl

ędnia-

j

ący zmiany poczynione w oknie dialogowym. Zachowany zostaje punkt

wstawienia, wyrównanie, k

ąt oraz kierunki patrzenia.

Wymie

ń

Rysunek/<Dane>: r

Profile wybrane do zmiany rysunku globalnego. Liczba
entycji: "1 szt."

Wymiana danych w entycjach i blokach opisowych
wykonana.
Przy zmianie danych rysunek profilu pozostaje bez
zmian.
Wymie

ń

Rysunek/<Dane>:

Profile wybrane do zmiany danych globalnej. Liczba
entycji: "1 szt."
Wymiana danych w entycjach i blokach opisowych
wykonana.

Edycja długości

Aktualizuje długo

ść

profilu

Ikona:

Polecenie: STD

Menu:

Stal | Edycja długo

ści

Polecenie słu

ży do zmiany wartości długości profilu, która jest dopisana

do entycji. Nie mo

żna w ten sposób zmienić rzeczywistej długości profi-

lu. Obiekty nie zostan

ą przerysowane. Można to zrealizować tylko za

pomoc

ą polecenia STE (Edycja Profilu). Często jednak rysunki kon-

strukcji stalowych wykonywane s

ą z różnymi uproszczeniami, skrótami

lub nawet w ska

żonej skali (np. pręty kratownic). Wówczas rzeczywista

długo

ść nie odpowiada opisowi czy znajdującym się obok wymiarom.

Polecenie to pozwala na szybkie zmiany i aktualizacj

ę długości, które

wcale nie musz

ą pokrywać się z ich odwzorowaniem.

Po uruchomieniu i wskazaniu profilu do edycji U

żytkownik ma do wy-

boru cztery mo

żliwości. Pierwsza to po prostu wpisanie nowej długości

244

BeStCAD

05.doc

w postaci liczby rzeczywistej. Druga to wskazanie linii, na podstawie
której odczytana zostanie długo

ść i zasugerowana do potwierdzenia.

Polecenie: STD
Wskazywanie profilu Koniec/<Wska

ż

>:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <300.00> l

Wska

ż

Linie:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <139.00>

*Aktualizacja długo

ś

ci w danych entycji i na li

ś

cie pozycji.

Nast

ępna opcja to wskazanie wymiaru, który jest zlokalizowany obok

widoku profilu. Warto

ść odczytywana jest na podstawie tekstu wymia-

rowego, a nie na podstawie rzeczywistej długo

ści wymiaru.

Polecenie: STD
Wskazywanie profilu Koniec/<Wska

ż

>:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <139.00> w

Wska

ż

Wymiar:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <255.00>

*Aktualizacja długo

ś

ci w danych entycji i na li

ś

cie pozycji.

Ostatnia mo

żliwość to wskazanie odległości na podstawie dwóch punktów.

Polecenie: STD
Wskazywanie profilu Koniec/<Wska

ż

>:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <255.00> d

Wska

ż

Długo

ść

: <255.00> Drugi punkt:

Wska

ż

Linie/Wymiar/Długo

ść

: <250.00>

*Aktualizacja długo

ś

ci w danych entycji i na li

ś

cie pozycji.

Wszelkie zmiany długo

ści traktowane są globalnie, tzn. wymieniane są

dane we wszystkich miejscach gdzie wyst

ępuje dana pozycja oraz na li-

ście pozycji.

Wymaż pozycję

Usuwa pozycj

ę

Ikona:

Polecenie: STY

Menu:

Stal | Wyma

ż pozycję

Polecenie słu

ży do wymazania profilu z rysunku. Różni się od zwykłego

wymazania standardowymi poleceniami AutoCAD-a tym,

że w przypad-

ku gdy pozycja wyst

ępowała na rysunku tylko raz, to informacja o niej

usuwana jest równie

ż z listy pozycji.

Rozdział 5. Moduł Stal

245

05.doc

Edycja elementu wysyłkowego

Edytuje nazwy elementów wysyłkowych oraz przynale

ż

no

ść

pozycji do elementów

Ikona:

Polecenie: ELE

Menu:

Stal | Elementy

Polecenie słu

ży do zmiany nazw elementów wysyłkowych, tworzenia

nowych lub usuwania niepotrzebnych. Mo

żna również zmieniać przyna-

le

żność pozycji do elementów. Wszystkie operacje wykonywane są tylko

na rysunku bie

żącym.

Rys. 5.65.

Okno dialogowe Znaki i Przynale

ż

no

ść

do Elementów

Opis okna Znaki i Przynależność do Elementów

Wycinek

Opis wycinka

Elementy Wysyłkowe

Z lewej strony wyszczególnione s

ą wszystkie zdefi-

niowane nazwy elementów wysyłkowych. Mo

żna

odpowiednimi przyciskami dodawa

ć nowe, zmieniać

nazwy istniej

ących lub usuwać je zupełnie z listy.

Usuni

ęcie możliwe jest dopiero wtedy, gdy nie za-

wiera on

żadnych pozycji. Nie można również usunąć

elementu o nazwie pustej. Ma on specjalne znaczenie.

Pozycje

Lista pozycji zawiera tylko te, które nale

żą do wy-

branego wy

żej elementu. Zaznaczone pozycje można

przenie

ść do innego elementu naciskając przycisk

Przesu

ń Pozycje. Przesunięcie pozycji do elementu o

nazwie pustej spowoduje,

że nawet po jego opisaniu

nie b

ędzie on uwzględniany w wykazie materiału.

246

BeStCAD

05.doc

Przypisanie pozycji do elementu

Przypisuje pozycje do elementu wysyłkowego

Ikona:

Polecenie: STL

Menu:

Stal | Przypisz do elementu

Polecenie słu

ży tylko do zmiany przynależności pozycji do elementu wy-

syłkowego. Po uruchomieniu polecenia nale

ży wskazać pozycje, a na-

st

ępnie opisy, którym chcemy zmienić przynależność do elementu wy-

syłkowego.

Mo

żna wskazać pozycję na rysunku, z którego ma być pobrany element

docelowy, lub od razu wybra

ć go z listy elementów. W obu przypadkach

pojawi si

ę okno z elementami, opisane przy okazji omawiania polecenia

ELE. Jednak wi

ększość przycisków w tym oknie będzie nieaktywna.

Zmiany wykonane zostan

ą również w atrybutach wskazanych bloków

opisowych.

Rysunki

Edytuje nazwy rysunków w pliku *.dwg

Ikona:

Polecenie: RYS

Menu:

Stal | Rysunki

Polecenie uruchamia okno dialogowe Ustal Nazw

ę Rysunku, w którym

mo

żna zdefiniować nowy rysunek w pliku *.dwg (przycisk Dodaj),

zmieni

ć nazwę istniejące rysunku (przycisk Zmień) oraz usunąć rysunek

(przycisk Usu

ń).

Usuni

ęcie nazwy rysunku, który zawiera pozycje, spowoduje usunięcie

równie

ż wszelkich danych dopisanych do entycji, a tym samym likwida-

cj

ę listy pozycji itd. Od tego momentu utracone zostaną wszystkie in-

formacje o stworzonych wcze

śniej pozycjach. Jest to niebezpieczne, dla-

tego U

żytkownik zmuszony jest potwierdzić tę operację po zamknięciu

wła

ściwego okna.

Rozdział 5. Moduł Stal

247

05.doc

Rys. 5.66.

Okno dialogowe Ustal Nazw

ę

Rysunku

Okno to pojawia si

ę także zaraz po załadowaniu modułu Stal.

Renumeracja pozycji

Nadaje i zmienia numery pozycji

Ikona:

Polecenie: REN

Menu:

Stal | Renumeracja

Stosowanie renumeracji odpowiada tradycyjnemu podej

ściu do nadawa-

niu numerów pozycjom. W pocz

ątkowej fazie tworzenia rysunku Kon-

struktor cz

ęsto nie wie, jaka będzie kolejność pozycji. Dopiero po skoń-

czeniu i opisaniu konstrukcji przyst

ępuje do wypełniania pustych jeszcze

miejsc numerami, ustalaj

ąc w ten sposób pewną hierarchię ważności niektó-

rych pozycji.

Ten sam sposób rysowania mo

żliwy jest również w programie BeSt-

CAD. U

żytkownik może wyłączyć automatyczną numerację, wówczas

wszystkie rysowane profile i zestawy

śrubowe będą miały początkowo

numer zero (po opisaniu ich, kółka opisowe z numerem b

ędą puste). Do-

piero renumeracja spowoduje,

że zostaną nadane im ustalone numery i

pojawi

ą się właściwe opisy. Jest to możliwe dzięki temu, że każda pozy-

cja oprócz jawnego numeru posiada równie

ż swój ukryty identyfikator,

który zale

ży od tego, czy profil rysowany był jako nowy, czy jako istniejący.

Przykład: renumeracja pozycji

Je

żeli chcesz uporządkować listę pozycji na twoim rysunku, skorzystaj z

tego polecenia.

248

BeStCAD

05.doc

Kliknij ikonę

Rys. 5.67.

Rysunek przed renumeracj

ą

Po wydaniu polecenia pokaże się okno dialogowe z aktualną listą pozycji.

Rys. 5.68.

Okno dialogowe Renumeracja Pozycji – lista nieuporz

ą

dkowana

Korzystając ze strzałek (

A

i

B

), znajduj

ących się z prawej strony okna,

przesu

ń poszczególne pozycje na wolne miejsca listy.

B

A

Rozdział 5. Moduł Stal

249

05.doc

Rys. 5.69.

Okno dialogowe Renumeracja Pozycji – lista uporz

ą

dkowana

Po zamknięciu okna pozycje otrzymają nowe numery.

Rys. 5.70.

Rysunek po renumeracji

250

BeStCAD

05.doc

Okno dialogowe Renumeracja Pozycji

Poni

żej opisano poszczególne wycinki okna dialogowego (Rys. 5.68).

Opis okna Renumeracja Pozycji

Wycinek

Opis wycinka

Wycinek pozwala ustali

ć, od jakiego numeru ma się rozpocząć

numeracja pozycji.

W kartotece znajduje si

ę lista pozycji, podobna do wyświetla-

nej przy poleceniu LPZ. W pierwszej kolumnie znajduje si

ę

nowy proponowany numer pozycji, natomiast w drugiej numer
stary. Czasami mo

że to być numer zero. Wówczas kolejność

sortowania uzale

żniona jest od ukrytych identyfikatorów.

Przenosi wybran

ą pozycję do pierwszego pustego miejsca

znajduj

ącego się powyżej. Jeśli go nie ma, to przenosi ją na

sam

ą górę listy.

Przenosi wybran

ą pozycję o jedno miejsce do góry.

Przenosi wybran

ą pozycję o jedno miejsce w dół.

Przenosi wybran

ą pozycję do pierwszego pustego miejsca

znajduj

ącego się poniżej. Jeśli go nie ma, to przenosi ją na

sam dół listy.

Tworzy puste miejsce, przesuwaj

ąc wszystkie pozycje w dół.

Po zamkni

ęciu okna dokonywana jest wymiana numerów pozycji

w danych dopisanych do entycji oraz w blokach opisowych. Nale

ży się

liczy

ć z tym, że w przypadku większych rysunków może to trwać dłużej.

Zwłaszcza przy wyst

ępowaniu wielu opisów.

Rozdział 5. Moduł Stal

251

05.doc

Polecenia informacyjne o pozycjach

W tym podrozdziale opisano dwa polecenia słu

żące do wyświetlania in-

formacji dopisanych do narysowanych pozycji. Polecenie IPZ (Info po-
zycja) pokazuje dane jednej pozycji, a polecenie LPZ (Lista pozycji)
wy

świetla okno dialogowe, w którym pokazane są wszystkie pozycje

wyst

ępujące w bieżącym rysunku.

Uzyskiwanie informacji o pozycji

Podaje informacje o wskazanej pozycji

Ikona:

Polecenie: IPZ

Menu:

Stal | Info pozycja

Polecenie słu

ży do uzyskiwania informacji o wskazanych pozycjach.

Po wybraniu polecenia pojawi si

ę komunikat.

Polecenie: IPZ
Wska

ż

pozycje:

W odpowiedzi mo

żna wskazać tylko profil lub zestaw śrubowy. Inne

obiekty s

ą odrzucane przez program. Jeżeli wybór okaże się poprawny,

to wy

świetlane jest niewielkie okno, w którym pokazane są wszystkie

odczytane ze wskazanego obiektu informacje. Znaczenie tych informacji
i ich charakter opisany został w punkcie Informacje dopisywane do
obiektów rysunkowych.

Rys. 5.71.

Okno dialogowe Info Profil

252

BeStCAD

05.doc

Obok przycisku zamykaj

ącego okno znajduje się przycisk Lista Pozy-

cji... Słu

ży on, podobnie jak przy innych poleceniach, do wyświetlenia

okna Lista Pozycji i korzystania z niego, ale w ograniczonym zakresie.

Lista pozycji

Wy

ś

wietla list

ę

pozycji

Ikona:

Polecenie: LPZ

Menu:

Stal | Lista pozycji

Okno przegl

ądania listy pozycji można otworzyć w różnoraki sposób,

a jego działanie uzale

żnione jest od kontekstu, w jakim zostało zainicjo-

wane. Mo

żna wypisać na klawiaturze LPZ lub wybrać z menu pole

Stal|Lista Pozycji. Uruchomione w ten sposób, pozwala korzysta

ć

z wszystkich przycisków wy

świetlanego okna.

Mo

żna również uruchomić go z każdego aktywnego okna, jeżeli znajduje

si

ę w nim przycisk Lista Pozycji... Wtedy jednak nie będą aktywne nie-

które przyciski, a w szczególno

ści Rysuj i Edytuj.

Rys. 5.72.

Okno dialogowe Lista Pozycji

Rozdział 5. Moduł Stal

253

05.doc

Opis okna Lista Pozycji

Wycinek

Znaczenie

Kartoteka z list

ą pozycji

W kartotece wy

świetlone są, posortowane wg

numerów poszczególne pozycje, znajduj

ące się na

li

ście przechowywanej w pamięci operacyjnej

komputera. Kartoteka pozwala tylko na pojedyn-
czy wybór. Kolejno

ść sortowania zależna jest od

jawnego numeru pozycji, w przypadku gdy poja-
wi si

ę numer zero, wówczas zależy od ukrytych

identyfikatorów.

Typ Pozycji

Ustalenie Typ Pozycji pozwala na selektywne
wy

świetlanie wybranych pozycji z listy w zależ-

no

ści od tego, czy są one profilami, czy zestawa-

mi

śrubowymi. Większe możliwości filtrowania

s

ą w oknie Zarządzanie Pozycjami.

Dane Pozycji

Za pomoc

ą tego przycisku można wyświetlić

szczegółow

ą informację o pozycji w oknie Info

profil, omówionym powy

żej.

Aktualizacja

Poniewa

ż lista pozycji przechowywana jest

w pami

ęci operacyjnej i może być modyfikowana

tylko za pomoc

ą specjalnych narzędzi, toteż w

przypadku zmian wykonanych na rysunku zwy-
kłymi poleceniami AutoCAD-a, np. wymazanie
pozycji z rysunku, nie nast

ąpi żadna zmiana na li-

ście. Może to powodować fikcyjne kolizje nume-
rów. Nale

ży wówczas przeprowadzić aktualizację

listy pozycji. Polega ona na stworzeniu całej listy
od nowa na podstawie aktualnego stanu rysunku.
W przypadku du

żej ilości obiektów proces ten

mo

że potrwać nawet kilkadziesiąt sekund.

Rysuj

Przycisk ten jest dost

ępny tylko w przypadku uru-

chomienia polecenia w sposób bezpo

średni, a nie

z wn

ętrza innych okien. Po naciśnięciu przycisku

Rysuj... okno Lista Pozycji jest definitywnie za-
mykane, a uruchamia si

ę polecenie STI z oknem

Rysowanie Istniej

ącego Profilu. Jest ono wypeł-

nione informacjami odpowiadaj

ącymi pozycji,

wybranej wcze

śniej z listy. Można w ten sposób

rysowa

ć powtórnie wybrane na liście pozycje.

W obecnej wersji programu nie ma mo

żliwości

rysowania zestawów

śrubowych na podstawie

wybranej z listy

śruby lub nakrętki.

254

BeStCAD

05.doc

Opis okna Lista Pozycji (

ciąg dalszy

)

Wycinek

Znaczenie

Edytuj

Przycisk ten jest dost

ępny tylko w przypadku uru-

chomienia polecenia w sposób bezpo

średni, a nie

z wn

ętrza innych okien. Po naciśnięciu przycisku

Edytuj, okno Lista Pozycji jest definitywnie za-
mykane, a uruchamia si

ę polecenie STE z oknem

Edycja Profilu. Jest ono wypełnione informa-
cjami odpowiadaj

ącymi pozycji, wybranej wcze-

śniej z listy. Można w ten sposób edytować wy-
brane na li

ście pozycje. W obecnej wersji progra-

mu nie ma mo

żliwości edytowania zestawów śru-

bowych.

Wykazy stali

Wykazy stali to grupa trzech polece

ń służących do automatycznego two-

rzenia nast

ępujących wykazów:

Wykaz materiału - typowy wykaz z pozycjami posortowanymi od

najmniejszego numeru do najwi

ększego dla kolejnych elementów

wysyłkowych.

Wykaz elementów - z posortowanymi alfabetycznie nazwami ele-

mentów wysyłkowych.

Wykaz śrub - podzielony na trzy części: śruby, nakrętki i podkładki.

Rys. 5.73.

Pasek narz

ę

dziowy Stal - Wykazy stali

Podstaw

ą do wygenerowania dowolnego wykazu są istniejące na rysun-

ku bloki opisowe pozycji i elementów. Zasady s

ą następujące:

1. Wykazy s

ą tworzone na podstawie bloków opisowych elementów

wysyłkowych. Mo

żna go wstawić poleceniem Opis elementu (STOE).

2. Dany element musi zawiera

ć pozycje, a więc powinny znajdować się

równie

ż bloki opisowe pozycji wraz z ich numerami. Zawierają one

oprócz numeru pozycji tak

że przynależność do elementu. Można je

wstawi

ć poleceniami Opis pełny (STOP) lub Opis numerem (STON).

Rozdział 5. Moduł Stal

255

05.doc

3. Ka

żdą pozycję należy opisać w sposób pełny tylko jeden raz. Jeżeli

pozycja nie jest opisana, to nie jest brana pod uwag

ę przy tworzeniu

wykazu.

4. Je

żeli na rysunku istnieje już jeden pełny opis pozycji, to każde

wyst

ąpienie samego numeru przy innym elemencie wystarczy, aby ta

pozycja uwzgl

ędniona została w wykazie jako część tego elementu.

5. Po wydaniu polecenia nale

ży wskazać na rysunku bloki opisowe

elementów wysyłkowych.

Do wykazów brane s

ą tylko wartości atrybutów z bloków opisowych,

a nie dane dodatkowe dopisane do poszczególnych entycji. W zwi

ązku

z tym mo

żliwe jest stworzenie wykazu nawet bez rysunku konstrukcji.

Wystarczy bowiem wstawi

ć odpowiednią ilość bloków opisowych,

z ró

żnymi wartościami atrybutów bez rysowania widoków profili.

Mo

żliwe jest również modyfikowanie wykazu przez zmianę atrybutów,

a nie przez edycj

ę profilu. Wówczas konieczne będzie ponowne wygene-

rowanie wykazu po edycji bloków opisowych. Bloki opisowe mog

ą

znajdowa

ć się nawet poza ramką rysunku. Ponieważ istnieje właściwie

nieograniczona mo

żliwość ingerencji Użytkownika w bloki opisowe,

które s

ą podstawą do tworzenia wykazu, należy pamiętać, że w czasie je-

go generowania wykonywane s

ą pewne obliczenia na wielkościach po-

chodz

ących z atrybutów. Są to np. operacje polegające na przemnożeniu

liczby sztuk pozycji i masy jednostkowej. Dlatego te

ż jeżeli dany atrybut

dotyczy jakiej

ś wielkości liczbowej, jak: numer pozycji, liczba, długość,

masa itp., to nie mo

żna w to miejsce wpisywać dowolnych łańcuchów

tekstowych. Program jest cz

ęściowo zabezpieczony przed takimi wypad-

kami i w przypadku ich wyst

ąpienia będzie sygnalizował błąd ze wska-

zaniem na atrybut i blok, który spowodował przerwanie generowania
wykazu. Nale

ży wówczas poprawić błędnie wprowadzone wartości i stwo-

rzy

ć wykaz na nowo.

Przy pierwszym uruchomieniu polecenia U

żytkownik musi wskazać blo-

ki opisowe z nazwami elementów, dla których ma by

ć wykonany wykaz.

Wykaz materiałów i elementów tworzony jest jednocze

śnie. Dla wskaza-

nych elementów wyszukiwane s

ą następnie bloki opisowe pozycji,

z których pobierane s

ą dane dla wykazu materiału. Po jego stworzeniu

wykaz elementów uzupełniany jest o masy dla poszczególnych elemen-
tów i wyliczana jest masa dla całego rysunku (przez rysunek rozumiane
s

ą tutaj elementy wskazane przez Użytkownika). Wygenerowane wykazy

wy

świetlane są w specjalnych oknach dialogowych, w których możliwe

s

ą pewne modyfikacje, np. liczba sztuk, uwagi itp. W oknie Użytkownik

decyduje, w jakiej formie wykaz ma by

ć przedstawiony dalej. Może to

by

ć plik *.csv dla arkuszy kalkulacyjnych, plik tekstowy *.txt, lub bieżą-

cy rysunek.

256

BeStCAD

05.doc

Po zamkni

ęciu okna przyciskami OK lub Wstaw zmiany wprowadzone

w oknie przenoszone s

ą na rysunek do odpowiednich bloków (nie doty-

czy to wykazu

śrub).

Przy kolejnym uruchomieniu program zapyta si

ę, czy wykaz należy wy-

generowa

ć na nowo, czy też przedstawić wykaz istniejący, stworzony

poprzednim razem. Je

żeli w tym czasie nie były zmieniane wartości

atrybutów bloków opisowych, to oczywi

ście nowo stworzony wykaz nie

b

ędzie się niczym różnił od poprzedniego.

Wykaz

śrub jest tworzony niezależnie od wykazów materiałów i elemen-

tów,

aczkolwiek

szereg

danych

pochodzi

z wykazu

materiałów,

w którym równie

ż znajdują się śruby. Razem ze śrubami tworzone są

podwykazy nakr

ętek i podkładek. Możliwości edycji w oknach są tu du-

żo mniejsze. Ponieważ jednak śruby dołączane są do wykazu materiałów,
mo

żna tam edytować ich liczbę.

W kolejnych podpunktach omówiono szczegółowo wszystkie wykazy
stali wraz z odpowiadaj

ącymi im oknami.

Wykaz materiału

Generuje wykaz stali profilowej

Ikona:

Polecenie: STWM

Menu:

Stal | Wykaz materiału

Po wygenerowaniu wykazu materiału pojawi si

ę okno z pozycjami, które

zostały zaliczone do wykazu. Widoczne b

ędą pozycje dla jednego

z elementów. Okno to mo

żna zamknąć trzema przyciskami: OK, Anuluj

i Wstaw. Przycisk OK spowoduje,

że wprowadzone w oknie zmiany

(liczba pozycji, elementów i uwagi) zostan

ą uwzględnione w odpo-

wiednich blokach przez automatyczn

ą modyfikację atrybutów. Przycisk

Wstaw przeprowadzi równie

ż podobną edycję atrybutów, a oprócz tego

wstawi do rysunku bloki z wykazem.

Rozdział 5. Moduł Stal

257

05.doc

Rys. 5.74.

Okno dialogowe Wykaz Materiału

Poni

żej omówiono wycinki okna wykazu materiałów.

Opis okna Wykaz Materiału

Wycinek

Opis wycinka

Nr wykazu

Wpisywana warto

ść jest indywidualnym numerem wy-

kazu materiału. Nie b

ędzie się on powtarzał w przypadku

pozostałych wykazów i b

ędzie pamiętamy w czasie jed-

nej sesji z rysunkiem.

Wykonał

Wpisywane nazwisko autora wykazu materiału b

ędzie

pami

ętane tylko w czasie jednej sesji z rysunkiem.

Dane wykazu

Przycisk uruchamia omówione wcze

śniej okno z danymi

wykazu, takimi jak numer rysunku, numer zlecenia,
obiekt itp.

Lista pozycji

W kartotece znajduj

ą się posortowane wg numerów po-

zycje dla wybranego znaku elementu.

Śruby traktowane

s

ą oddzielnie i umieszczone są zawsze poniżej innych

pozycji, nie b

ędących śrubami bez względu na numer.

Kartoteka jest uaktualniana przy ka

żdej edycji liczby

sztuk lub uwag dla pozycji. Zmiana znaku elementu
spowoduje równie

ż uaktualnienie zawartości kartoteki,

w której wy

świetlone zostaną pozycje dla nowo wybra-

nego elementu.

258

BeStCAD

05.doc

Opis okna Wykaz Materiału (

ciąg dalszy

)

Wycinek

Opis wycinka

Liczba pozycji

Wycinek umo

żliwia zmianę liczby sztuk pozycji. Do-

my

ślnie każdy atrybut opisowy z liczbą pozycji ma war-

to

ść 1. Jeżeli nie były one modyfikowane, to ta wartość

zostanie przeniesiona do okna wykazu. Dopiero tutaj
U

żytkownik decyduje, ile sztuk danej pozycji znajduje

si

ę w elemencie. Program nie jest w stanie tego sam poli-

czy

ć, choćby ze względu na często stosowane skróty lub

rysowanie tylko do osi symetrii. Zmiana liczby sztuk zo-
stanie uwzgl

ędniona na rysunku po zamknięciu okna

przyciskiem OK lub Wstaw.

Uwagi

Wycinek umo

żliwia zmianę uwag dla pozycji. Domyśl-

nie ka

żdy atrybut opisowy z uwagą dla profili jest pusty,

natomiast dla

śrub zawiera odpowiedni numer normy.

Zmiana uwag zostanie uwzgl

ędniona na rysunku po za-

mkni

ęciu okna przyciskiem OK lub Wstaw.

Element

Z kartoteki mo

żna wybierać elementy wysyłkowe, któ-

rych pozycje b

ędą wyświetlane w oknie. W przypadku

wybrania elementu b

ędącego lustrzanym odbiciem (na-

zwa zako

ńczona gwiazdką) zablokowany zostanie dostęp

do niektórych wycinków.

Liczba elementów

Zmiana tych warto

ści nie ma bezpośredniego wpływu na

pozycje wykazu materiałów. Zmienia natomiast wykaz
elementów wysyłkowych oraz ma wpływ na mas

ę cał-

kowit

ą dla rysunku.

Przeł

ącznik pozwala decydować, czy do mas poszcze-

gólnych elementów maj

ą być dodawane również masy

śrub. Domyślnie masy śrub uwzględniane są w wykazie.

Masa całkowita

Jest to wycinek tekstowy, którego zadaniem jest infor-
mowanie U

żytkownika o masie całkowitej dla wybrane-

go wła

śnie elementu oraz masie dla całego rysunku, tzn.

dla elementów znajduj

ących się w wykazie.

Powierzchnia malowania

Jest to wycinek tekstowy, którego zadaniem jest infor-
mowanie U

żytkownika o powierzchni malowania dla

wybranego wła

śnie elementu oraz powierzchni malowa-

nia dla całego rysunku tzn. dla elementów znajduj

ących

si

ę w wykazie.

Dodatek

W tym polu mo

żna wprowadzić procentowy dodatek do

masy całkowitej.

Rozdział 5. Moduł Stal

259

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Plik

Przycisk ten umo

żliwia wysłanie wykazu do pliku tek-

stowego *.txt.

Excel

Przycisk umo

żliwia wysłanie wykazu do pliku tekstowe-

go w formacie CSV, w którym kolumny oddzielone s

ą

od siebie

średnikami. Plik ten wczytywany jest do arku-

sza kalkulacyjnego Excel. Nie ma jednak mo

żliwości

wysłania specjalnych znaków - symboli profili. B

ędą one

przedstawiane w postaci odpowiednich kodów. Aby uzy-
ska

ć końcowy wydruk wykazu, należy go wstawić do ry-

sunku przyciskiem Wstaw i dopiero wtedy wydrukowa

ć

go standardowymi poleceniami AutoCAD-a.

Strona

Przycisk uruchamia okno ustawie

ń strony wykorzysty-

wanej przy wstawianiu wykazu do rysunku. Ustawienia
te nie s

ą wykorzystywane do drukowania w sposób bez-

po

średni na drukarce.

Wstaw

Przycisk zamyka okno. Po zamkni

ęciu uaktualniane są

bloki opisowe pozycji i elementów, oczywi

ście jeżeli

w oknie wykonano jakie

ś modyfikacje. Następnie na ry-

sunku, w miejscu wskazanym przez U

żytkownika, wsta-

wiany jest wykaz. Jego wygl

ąd uzależniony jest od usta-

wie

ń w pliku konfiguracyjnym stal.ini oraz ustawień

z okna Ustawienia strony.

Na rysunku 5.75 pokazano przykład wykazu materiału.

Na samej górze umieszczany jest blok z logo firmy oraz danymi wykazu.
Bezpo

średnio pod nim znajduje się nagłówek. Te dwa bloki, w przypad-

ku podziału na strony, b

ędą zawsze umieszczane na początku każdej ze

stron.

Pod nimi wstawiane s

ą pozycje pogrupowane według elementów wysył-

kowych. Ka

żdy element rozpoczyna się od znaku i nazwy, po czym na-

st

ępuje umieszczanie kolejnych, należących do niego pozycji. Na końcu

znajduje si

ę podsumowanie danego elementu z masą i powierzchnią ma-

lowania dla jednej sztuki oraz masa sumaryczna dla

żądanej liczby sztuk.

Ten blok, jak równie

ż końcowe podsumowanie mas i powierzchni ma-

lowania dla całego rysunku, nie pojawi si

ę w przypadku wyłączenia opcji

Uwzl

ędnij Liczbę Elementów w oknie Ustawienia strony, co widać

poni

żej.

260

BeStCAD

05.doc

W przypadku gdy na rysunku wyst

ępują elementy będące lustrzanymi

odbiciami istniej

ących i narysowanych już elementów, można je

w bardzo łatwy sposób doda

ć do wykazu materiału. Zostało to omówione

w punkcie Tworzenie elementów b

ędących lustrzanym odbiciem.

Rys. 5.75.

Wykaz materiału

Wykaz elementów

Generuje wykaz elementów wysyłkowych

Ikona:

Polecenie: STWE

Menu:

Stal | Wykaz elementów

Wykaz elementów wysyłkowych tworzony jest równocze

śnie z wykazem

materiału. Po jego wygenerowaniu pojawi si

ę okno z posortowanymi al-

fabetycznie elementami, które zostały zaliczone do wykazu. Okno to
mo

żna zamknąć trzema przyciskami: OK, Cancel i Wstaw. Przycisk

OK spowoduje,

że wprowadzone w oknie zmiany (liczba elementów,

nazwa i uwagi) zostan

ą uwzględnione w odpowiednich blokach, przez

automatyczn

ą modyfikację atrybutów. Przycisk Wstaw przeprowadzi

Rozdział 5. Moduł Stal

261

05.doc

równie

ż podobną edycję atrybutów, a oprócz tego wstawi na rysunek od-

powiedni

ą tabelę z wykazem.

Nale

ży pamiętać, że wykaz elementów wysyłkowych dotyczyć będzie

tylko elementów, które zostały wskazane, i które znajduj

ą się na rysunku.

Cz

ęsto jest jednak tak, że dla jednego obiektu jest znacznie więcej ry-

sunków wykonawczych z innymi elementami, które ju

ż nie będą mogły

znale

źć się na tym samym wykazie. Wówczas przygotowany wykaz bę-

dzie wła

ściwie tylko częściowym wykazem dla jednego rysunku. W ak-

tualnej wersji programu nie istniej

ą narzędzia do tworzenia rysunków ze-

stawczo-monta

żowych oraz generowania dla nich wykazów elementów.

Dlatego w przypadku wi

ększych obiektów należy tworzyć tylko składo-

we wykazy z ka

żdego elementu, które później zostaną w ręczny sposób

poł

ączone w całość (np. za pomocą arkuszy kalkulacyjnych).

Rys. 5.76.

Okno dialogowe Wykaz Elementów

Opis okna Wykaz Elementów

Wycinek

Opis wycinka

Nr wykazu

Wpisywana warto

ść jest indywidualnym numerem wy-

kazu

elementów.

Nie

b

ędzie się on powtarzał

w przypadku pozostałych wykazów i b

ędzie pamiętany

w czasie jednej sesji z rysunkiem.

Wykonał

Wpisywane nazwisko autora wykazu materiału b

ędzie

pami

ętane tylko w czasie jednej sesji z rysunkiem.

Dane wykazu

Przycisk uruchamia omówione wcze

śniej okno z da-

nymi wykazu, takimi jak numer rysunku, numer zlecenia,
obiekt itp.

262

BeStCAD

05.doc

Opis okna Wykaz Elementów (

ciąg dalszy

)

Wycinek

Opis wycinka

Lista elementów

W kartotece znajduj

ą się elementy posortowane alfabe-

tycznie wg znaku elementu. Kolumna z liczb

ą elemen-

tów przy pierwszym wywołaniu polecenia b

ędzie we

wszystkich wierszach miała warto

ść jeden, a kolumny

z nazw

ą elementu i uwagami będą puste.W każdym

z wierszy po jego wybraniu mo

żliwa jest edycja warto-

ści znajdujących się w wyżej wymienionych kolum-
nach.

Liczba elementu

Wycinek umo

żliwia edycję w okienkach edycyjnych

trzech kolumn wykazu elementów. Pierwszym z nich
jest liczba sztuk elementów. Domy

ślnie każdy atrybut

opisowy z liczb

ą elementów ma wartość 1. Jeżeli nie

były one modyfikowane to ta warto

ść zostanie przenie-

siona do okna wykazu. Dopiero tutaj U

żytkownik de-

cyduje, ile sztuk danego elementu ma zosta

ć wykona-

ne. Program nie jest w stanie tego sam policzy

ć, choć-

by ze wzgl

ędu na często stosowane skróty lub rysowa-

nie tylko do osi symetrii. Nazwa elementu jest dodat-
kowym komentarzem stosowanym do obja

śnienia sym-

bolicznego znaku elementu.

Zmiany wprowadzone w poszczególnych kolumnach
uwzgl

ędnione zostaną na rysunku dopiero po zamknię-

ciu okna przyciskiem OK lub Wstaw.

Masa

śrub

Przeł

ącznik pozwala decydować, czy do mas poszcze-

gólnych elementów maj

ą być dodawane również masy

śrub. Domyślnie masy śrub uwzględniane są w wykazie.

Masa

Jest to wycinek tekstowy, którego zadaniem jest infor-
mowanie U

żytkownika o masie sumarycznej dla całego

rysunku, tzn. dla elementów znajduj

ących się w wykazie.

Na rysunku 5.77 pokazano przykładowy wykaz elementów wysyłkowych.

Na samej górze umieszczany jest nagłówek z logo firmy oraz danymi
wykazu. Bezpo

średnio pod nim znajduje się nagłówek. Te dwa bloki,

w przypadku podziału na strony, b

ędą zawsze umieszczane na początku

ka

żdej ze stron. Pod nimi wstawiane są kolejne elementy wysyłkowe.

W przypadku gdy na rysunku wyst

ępują elementy będące lustrzanymi

odbiciami istniej

ących i narysowanych już elementów, można je w bar-

dzo łatwy sposób doda

ć do wykazu materiału. Zostało to omówione

w podrozdziale Tworzenie elementów b

ędących lustrzanym odbiciem.

Rozdział 5. Moduł Stal

263

05.doc

Rys. 5.77.

Wykaz elementów

Wykaz śrub

Generuje wykaz

ś

rub

Ikona:

Polecenie: STWS

Menu:

Stal | Wykaz

śrub

Wykaz

śrub tworzony jest osobno, na bazie wcześniej omówionego wy-

kazu materiałów. Po jego wygenerowaniu pojawi si

ę okno z posortowa-

nymi alfabetycznie wg wymiaru

śrubami, które zostały zaliczone do wy-

kazu (musi by

ć określona przynależność do elementu wysyłkowego).

Okno to mo

żna zamknąć trzema przyciskami: OK, Cancel i Wstaw.

Przyciski OK i Cancel s

ą w tym przypadku równoważne i nie spowodu-

j

ą żadnych modyfikacji atrybutów w blokach opisowych. Wprowadzone

w oknie zmiany (liczba

śrub i uwagi) zostaną uwzględnione tylko przy

wstawianiu i wysyłaniu wykazu na zewn

ątrz. Przycisk Wstaw spowodu-

je wstawienie na rysunek bloków z wykazem. Liczby

śrub pokazywane

w oknie s

ą po prostu sumą wszystkich śrub danego typu znajdujących się

w wykazie materiału. Aby na trwałe zmieni

ć ich liczbę, należy wyświe-

tli

ć okno z wykazem materiału, dokonać odpowiednich modyfikacji

i zamkn

ąć okno przyciskiem OK. Ponowne wygenerowanie wykazu śrub

uwzgl

ędni wprowadzone wcześniej zmiany.

Nale

ży pamiętać, że wykaz śrub dotyczyć będzie tylko śrub należących

do elementów, które zostały wskazane przed rozpocz

ęciem tworzenia

wykazu, i które znajduj

ą się na rysunku. Często jest jednak tak, że dla

jednego

obiektu

jest

znacznie

wi

ęcej rysunków wykonawczych

z wieloma innymi elementami, które ju

ż nie będą mogły znaleźć się na

tym samym wykazie. Wówczas przygotowany wykaz b

ędzie właściwie

264

BeStCAD

05.doc

tylko cz

ęściowym wykazem dla jednego rysunku. W aktualnej wersji

programu nie istniej

ą narzędzia do tworzenia rysunków zestawczo-

monta

żowych oraz generowania dla nich wykazów śrub. Dlatego

w przypadku wi

ększych obiektów należy tworzyć tylko składowe wyka-

zy z ka

żdego elementu, które później zostaną w ręczny sposób połączone

w cało

ść (np. za pomocą arkuszy kalkulacyjnych).

Wykaz

śrub składa się z trzech podwykazów: właściwego wykazu śrub,

wykazu podkładek oraz wykazu nakr

ętek. Przeglądanie ich możliwe jest

w osobnych oknach, które otwierane s

ą odpowiednimi przyciskami.

Rys. 5.78.

Okno dialogowe Wykaz

Ś

rub

Opis okna Wykaz Śrub

Wycinek

Opis wycinka

Lista

śrub

W kartotece znajduj

ą się śruby posortowane alfabetycz-

nie wg wymiaru. W ka

żdym z wierszy, po jego wybra-

niu, mo

żliwa jest edycja wartości znajdujących się

w kolumnie liczby i uwag. Nie ma to jednak wpływu na
warto

ści atrybutów.

Liczba

śrub

Wycinek umo

żliwia edycję liczby sztuk śrub. Zmiany

wprowadzone w poszczególnych wierszach, w przeci-
wie

ństwie do wcześniej omówionych wykazów, nie zo-

stan

ą uwzględnione na rysunku nawet po zamknięciu

okna przyciskiem OK lub Wstaw.

Uwagi

Wycinek umo

żliwia edycję uwag dla śruby. Zmiany

wprowadzone w poszczególnych wierszach, w przeci-
wie

ństwie do wcześniej omówionych wykazów, nie zo-

stan

ą uwzględnione na rysunku nawet po zamknięciu

okna przyciskiem OK lub Wstaw.

Rozdział 5. Moduł Stal

265

05.doc

Wycinek

Opis wycinka

Wykaz podkładek

Przycisk otwiera pokazane dalej okno z wykazem pod-
kładek. Mo

żliwości edycji są takie same jak w przypadku

śrub. Nie ma w nim przycisków służących do wysyłania
wykazu na zewn

ątrz. Wykonać to można tylko z okna

wykazu

śrub.

Wykaz nakr

ętek

Przycisk otwiera pokazane dalej okno z wykazem nakr

ę-

tek. Mo

żliwości edycji są takie same jak w przypadku

śrub. Nie ma w nim przycisków służących do wysyłania
wykazu na zewn

ątrz. Wykonać to można tylko z okna

wykazu

śrub.

Poni

żej pokazano okna z wykazami podkładek i nakrętek. Są one bardzo

podobne do okna wykazu

śrub. Brak w nich jedynie przycisków służą-

cych do wysyłania wykazu na zewn

ątrz.

Rys. 5.79.

Okno dialogowe Wykaz Podkładek

Rys. 5.80.

Okno dialogowe Wykaz Nakr

ę

tek

266

BeStCAD

05.doc

Na rysunku 5.81 pokazano przykładowy wykaz

śrub. Na samej górze

umieszczany jest blok z logo firmy oraz danymi wykazu. Bezpo

średnio

pod nim znajduje si

ę nagłówek. Te dwa bloki, w przypadku podziału na

strony, b

ędą zawsze umieszczane na początku każdej ze stron. Pod nimi

wstawiane s

ą kolejne podwykazy ze śrubami, nakrętkami i podkładkami.

Rys. 5.81.

Wykaz

ś

rub

Dane wykazu i ustawień strony

Informacje

podawane

w tym oknie

pami

ętane są w czasie sesji

z rysunkiem, i s

ą one takie same dla wszystkich wykazów. Okno to skła-

da si

ę z kilku okienek edycyjnych, w których wpisywane są wymagane

przez U

żytkownika informacje. Są one traktowane symbolicznie, i pod

etykietami mog

ą się znaleźć zupełnie inne dane. Zależy to od indywidu-

alnych potrzeb U

żytkownika. W tym celu wystarczy zmodyfikować na-

główek wykazu. Etykiety poszczególnych pól w oknie pozostan

ą bez

zmian, ale b

ędą już oznaczać co innego. Zawartość tego okna przecho-

wywana jest w pliku konfiguracyjnym stal.ini.

Rozdział 5. Moduł Stal

267

05.doc

Rys. 5.82.

Okno dialogowe Dane Wykazu

Okno Ustawienia Strony pozwala decydowa

ć Użytkownikowi o sposo-

bie wstawienia wykazu na rysunek. Same wymiary strony ustali

ć należy

w pliku konfiguracyjnym stal.ini. Pozostałe parametry wstawiania wyka-
zów, znajduj

ące się w poniższym oknie, dotyczą:

Rys. 5.83.

Okno dialogowe Ustawienia Strony

Orientacja - ułożenie wykazu na stronie pionowo lub poziomo;

przygotowane s

ą dwa rodzaje bloków z wykazami: węższy dla orien-

tacji pionowej (VER) i szerszy dla orientacji poziomej (HOR). Do-
my

ślnie ustawiona jest orientacja pionowa (VER).

Podział na Strony – decyduje, czy wykaz ma być dzielony na strony

o wymiarze branym z pliku konfiguracyjnego stali.ini. W przypadku
wł

ączonego podziału, na rysunek wstawiane będą formatki kolejno

ponumerowane, które pó

źniej Użytkownik będzie mógł wydrukować

na drukarce standardowym poleceniem AutoCAD-a KRE

ŚL (PLOT).

Na ka

żdej formatce u góry umieszczane będzie logo wraz z nagłówkiem.

268

BeStCAD

05.doc

Wył

ączenie podziału przydatne jest, jeżeli wykaz ma być umieszczo-

ny wewn

ątrz ramek rysunku (kreślony jako integralna część rysun-

ku). Domy

ślnie wykaz dzielony jest na strony.

Kolejność - Góra->Dół oznacza naturalne umieszczanie pozycji,

w którym pozycje o najmniejszych numerach znajduj

ą się wyżej, tuż

pod nagłówkiem wykazu. Dół->Góra spowoduje ustawianie pozycji
w odwrotnej kolejno

ści, a nagłówek i logo będą się znajdować na

samym dole. Domy

ślną kolejnością jest Góra->Dół.

Wypełnij Pustymi Wierszami – przy włączonej opcji, w przypadku

gdy długo

ść wykazu będzie krótsza od długości zadanej strony, reszta

strony zostanie wypełniona pustymi wierszami.

Uwzględnij Liczbę Elementów - opcja ta pozwala decydować Użyt-

kownikowi, czy na wstawianym wykazie materiałów maj

ą pojawić

si

ę również ilości sztuk elementów wysyłkowych do wykonania wraz

z ich mas

ą całkowitą, czy tylko masa dla jednej sztuki. W przypadku

wył

ączenia tej opcji nie będzie wstawiana również masa sumaryczna

dla rysunku. Domy

ślne ustawienie uwzględnia liczbę elementów

w wykazie.

Tworzenie elementów będących lustrzanym odbiciem

Na jednym rysunku mo

że znajdować się dowolna liczba różnych elemen-

tów wysyłkowych. Ich nazwy (znaki) mog

ą składać się z dowolnych 9

znaków alfanumerycznych (cyfry i litery) oraz my

ślnika „-”. W przypad-

ku lustrzanego odbicia zwyczajowo dodaje si

ę na końcu znaku elementu

gwiazdk

ę „*”. Nie można jednak tego robić w oknach Rysowanie profi-

lu i Edycja Profilu. Tam powinny by

ć tworzone jedynie elementy będą-

ce ewentualnie wzorcem dla innych elementów. Dopiero po ich opisaniu
mo

żna powiększyć całą listę elementów o ich lustrzane odbicia.

Robi si

ę to w bardzo prosty sposób. Wystarczy przed wygenerowaniem

wykazu materiału skopiowa

ć odpowiedni blok z opisem elementu

(STELBA0A lub STELOW0A). W skopiowanym bloku nale

ży dokonać

edycji atrybutów i w znaku elementu doda

ć na końcu gwiazdkę. Aby lu-

strzane odbicie znalazło si

ę w wykazie, musi istnieć jego wzorzec tzn.

musz

ą na rysunku znajdować się bloki opisowe elementu wzorcowego

wraz z blokami opisowymi pozycji do niego nale

żących.

Po stworzeniu wykazu materiału, wybranie elementu b

ędącego lustrza-

nym odbiciem spowoduje zablokowanie niektórych wycinków edycji
wykazu. Nie mo

żna bowiem edytować samego lustrzanego odbicia.

Zmiany musz

ą być wykonane na elemencie źródłowym.

Dodatkowe informacje mo

żna znaleźć w punkcie Opisywanie elementów

wysyłkowych.

Rozdział 5. Moduł Stal

269

05.doc

Zarządzanie pozycjami

Usuwa pozycje z rysunku, pokazuje pozycje na podstawie wskazania z listy

Ikona:

Polecenie: ZPZ

Menu:

Stal | Zarz

ądzanie pozycjami

Polecenie słu

ży do poszerzonego, w stosunku do polecenia LPZ, prze-

gl

ądania listy pozycji. Możliwe jest bowiem przeglądanie kilku rysun-

ków jednocze

śnie. Oprócz tego Użytkownik ma możliwość dokonywania

zmian na samej li

ście lub nawet na rysunku.

Okno pozwala tworzy

ć filtry logiczne, które wyświetlać będą tylko wy-

brane pozycje z listy. Po czym mo

żna z wybranej grupy utworzyć zbiór

wskaza

ń obiektów rysunkowych. Daje to możliwość podglądania wybra-

nych pozycji na rysunku (pozostałe pozycje s

ą niewidoczne) lub wyko-

nywania na nich dowolnych operacji standardowymi poleceniami Auto-
CAD-a. Zamkni

ęcie okna możliwe jest pięcioma przyciskami, z których

ka

żdy powoduje inne działanie po wyjściu z niego.

Rys. 5.84.

Okno dialogowe Zarz

ą

dzanie Pozycjami

270

BeStCAD

05.doc

Opis okna Zarządzanie Pozycjami

Wycinek

Znaczenie

Rysunek

Rozwijana kartoteka zawiera list

ę wszystkich zdefi-

niowanych w aktualnym pliku *.dwg rysunków - za-
da

ń. Domyślnie wybrany będzie rysunek bieżący i dla

niego wy

świetlone będą poniżej kolejne elementy wy-

syłkowe i pozycje. Zmiana rysunku spowoduje wymia-
n

ę elementów i pozycji. W przypadku gdy rysunek jest

wybierany po raz pierwszy, to najpierw nast

ąpi prze-

szukanie bazy rysunku i utworzenie listy pozycji dla
nowego rysunku, jak w przypadku aktualizacji. Po za-
mkni

ęciu okna przyciskiem OK. rysunek ten stanie się

bie

żącym.

Elementy Wysyłkowe

Wycinek pozwala przegl

ądać listę zdefiniowanych

elementów wysyłkowych. Nie ma mo

żliwości doko-

nywania zmian na tej li

ście, możliwe jest jedynie jej

logiczne filtrowanie. Pozycje wy

świetlane w głównej

cz

ęści należą do zaznaczonych w tym wycinku elemen-

tów.

Aktualizacja

Poniewa

ż lista pozycji przechowywana jest w pamięci

operacyjnej i mo

że być modyfikowana tylko za pomo-

c

ą specjalnych narzędzi, toteż w przypadku zmian wy-

konanych w rysunku zwykłymi poleceniami Auto-
CAD-a, np. wymazanie pozycji z rysunku, nie nast

ąpi

żadna zmiana na liście. Może to powodować fikcyjne
kolizje numerów. Nale

ży wówczas przeprowadzić ak-

tualizacj

ę listy pozycji. Polega ona na stworzeniu całej

listy od nowa, na podstawie aktualnego stanu rysunku.
W przypadku du

żej ilości obiektów może to być proces

długotrwały, ale nie powinien przekroczy

ć kilkunastu

sekund.

Lista Pozycji

Kartoteka zawiera aktualn

ą listę pozycji po uwzględ-

nieniu wybranego rysunku, zaznaczonych elementów
wysyłkowych oraz ustawionych filtrów. Pozwala ona
zaznacza

ć kilka pozycji jednocześnie. Na tak wybranej

grupie mo

żna później dokonywać pewnych operacji

omówionych powy

żej. Włączenie opcji Wybierz Opi-

sy spowoduje,

że przy podglądzie pozycji lub ich wy-

bieraniu, po zamkni

ęciu okna do grupy wyboru dołą-

czane b

ędą również odpowiadające im opisy.

Usuwanie Pozycji

Je

śli na liście zostaną zaznaczone jakieś pozycje, to

mo

żna wykonać na nich pewne operacje, za pomocą

przycisków umieszczonych w tym wycinku.

Rozdział 5. Moduł Stal

271

05.doc

Wycinek

Znaczenie

Usuwanie Pozycji c.d.

Usu

ń Tylko Dane oznacza, że z listy pozycji zostaną

usuni

ęte wybrane pozycje, ale na rysunku pozostaną

ich obrazy. Z tym,

że nie będą już miały dopisanych

żadnych ukrytych danych i tym samym przestaną być
brane pod uwag

ę przez moduł Stal.

Usu

ń Dane i Entycje spowoduje nie tylko usunięcie

pozycji z listy, ale równie

ż wymazanie ich obrazów na

rysunku. Cofnij pozwala kolejno cofa

ć zmiany wyko-

nane przez U

żytkownika na liście pozycji. Każda

zmiana, mimo

że widoczna jest od razu na wyświetla-

nej li

ście, w rzeczywistości realizowana jest dopiero po

zamkni

ęciu okna przyciskiem OK, Rysuj, Edytuj lub

Wybierz. Do tego czasu zmiany wykonywane s

ą jedy-

nie w oknie.

Przycisk Dane Pozycji słu

ży do wyświetlenia w osob-

nym oknie szczegółowych danych dla wybranej jednej
pozycji. Okno to zostało omówione przy poleceniach
informacyjnych.

Podgl

ąd Pozycji < powoduje zamknięcie okna i wy-

świetlenie wybranych pozycji. Reszta rysunku jest wy-
gaszana.

Filtry Pozycji

Filtry pozycji pozwalaj

ą na logiczne grupowanie wy-

świetlanych pozycji z listy. Omówione one zostały po-
ni

żej.

Wybierz

Przycisk ten jest aktywny, gdy wybrana jest jakakol-
wiek pozycja. Powoduje zamkni

ęcie okna i stworzenie

zbioru wskaza

ń, który może służyć do dalszych opera-

cji standardowymi poleceniami AutoCAD-a. Po za-
mkni

ęciu okna pojawią się następujące komunikaty:

Wyszukuje na rysunku wybrane pozycje 0.

Wyszukuje na rysunku opisy wybranych
pozycji 0, Wybrano 1 pozycje oraz 2
opisy. Naci

ś

nij ENTER ...

Aby uzyska

ć

dost

ę

p do wybranych pozycji

i opisów przy wskazywaniu napisz:!*stpoz*
lub !*stopi*

Zbiór wskaza

ń przechowywany jest w pamięci opera-

cyjnej pod nazw

ą *stpoz* dla pozycji i *stopi* dla ich

opisów. Konieczne jest poprzedzenie wpisywanej na-
zwy znakiem wykrzyknika.

272

BeStCAD

05.doc

Wycinek

Znaczenie

Rysuj

Przycisk ten aktywny jest jedynie wtedy, gdy wybrana
jest tylko jedna pozycja. Powoduje zamkni

ęcie okna

i uruchomienie polecenia STI – rysowania istniej

ących

pozycji.

Edytuj

Przycisk ten aktywny jest jedynie wtedy, gdy wybrana
jest tylko jedna pozycja. Powoduje zamkni

ęcie okna

i uruchomienie polecenia STE – edycji pozycji.

Filtry logicznego wyświetlania grup pozycji

Jest to grupa wycinków, umieszczona w oknie Lista pozycji pod przyci-
skami do obsługi samej listy. Poni

żej szczegółowo opisano wycinki filtrów.

Rys. 5.85.

Wycinek Filtry Pozycji z okna dialogowego Lista Pozycji

Opis wycinka Filtry pozycji

Wycinek

Znaczenie

NrPoz

W zale

żności od wpisanego do okienka edycyjnego znaku wyświe-

tlana jest ró

żna liczba pozycji. Możliwe jest użycie następujących

znaków, których znaczenie podano poni

żej:

* (gwiazdka) – pozycje o dowolnym numerze,

>n – wszystkie pozycje, których numer jest wi

ększy od podanej

liczby n,

<n – wszystkie pozycje, których numer jest mniejszy od podanej
liczby n,

n (liczba) – tylko pozycje, których numer odpowiada podanej licz-
bie; mo

że się zdarzyć kilka takich pozycji w przypadku numeracji

lokalnej.

Przy wpisywaniu znaków specjalnych lub liczb nie mog

ą wystąpić

żadne spacje.

Oznaczenie

Filtr pozwala wybiera

ć grupy pozycji o podobnym oznaczeniu.

Mo

żliwe jest wykorzystanie następujących znaków:

Rozdział 5. Moduł Stal

273

05.doc

Wycinek

Znaczenie

Oznaczenie c.d.

* (gwiazdka) – dowolna sekwencja znaków, mo

że być umieszczany

w dowolnym miejscu,

# (lub „funt”) – dowolna cyfra,

@ (At) – dowolny znak alfabetu,

? (pytajnik) – dowolny znak,

~ (tylda) – je

żeli jest to pierwszy znak wzorca, to pokrywa wszyst-

ko oprócz wzorca.

Typ

Ustalenie Typ pozwali na logiczne wy

świetlanie wybranych pozy-

cji z listy, w zale

żności od tego, czy są one profilami, czy zestawa-

mi

śrubowymi.

Wymiar

Jest to okienko edycyjne, w którym podobnie jak w przypadku
oznaczenia, wpisa

ć należy ciąg znaków odpowiadający wymiarom

wyst

ępującym na liście pozycji. Mogą to być wymiary dokładnie

pokrywaj

ące się z jednym z wymiarów na liście, wówczas wyświe-

tlone zostan

ą tylko pozycje o takim wymiarze. Można również po-

słu

żyć się znakami specjalnymi. Program wówczas będzie porów-

nywał te znaki z wymiarami na li

ście i wyświetli pozycje spełniają-

ce warunek wpisany w okienku. Mo

żliwe jest wykorzystanie takich

samych znaków jak w przypadku oznaczenia.

Stal

Kartoteka rozwijana zawieraj

ąca dostępne w programie nazwy ga-

tunków stali oraz oznaczenie Wszystkie. Je

żeli wybrana zostanie

konkretna nazwa gatunku stali, to wy

świetlone będą tylko pozycje

wykonane z tej wła

śnie stali.

Norma

Jest to okienko edycyjne, w którym podobnie jak w przypadku
oznaczenia, wpisa

ć należy ciąg znaków odpowiadający normom

wyst

ępującym na liście pozycji. Mogą to być normy dokładnie po-

krywaj

ące się z jedną z norm na liście, wówczas wyświetlone zo-

stan

ą tylko pozycje o takiej normie. Można również posłużyć się

znakami specjalnymi. Program wówczas b

ędzie porównywał te

znaki z normami na li

ście i wyświetli pozycje spełniające warunek

wpisany w okienku. Mo

żliwe jest wykorzystanie takich samych

znaków jak w przypadku oznaczenia.

274

BeStCAD

05.doc

Ustawienia modułu Stal

Opisy

Ustawia wygl

ą

d opisów, wysoko

ść

czcionek

Ikona:

Polecenie: STCFG

Menu:

Stal | Konfiguracja

Karta Opisy pozwala na ustalenie wygl

ądu opisów profili. Przygotowano

trzy rodzaje bloków z numerami pozycji oraz dwa z nazwami elementów
wysyłkowych. Długo

ść profilu może znajdować się ponad linią opisową

lub poni

żej. Można również ustawić domyślną orientację bloków opiso-

wych.

Oprócz tego U

żytkownik może zmienić wysokość tekstu opisowego.

Domy

ślnie wartość ta wynosi 3mm. Jest to wysokość tekstu po wykre-

śleniu go w skali na papierze.

Rys. 5.86.

Okno dialogowe Ustawienia stali – karta Opisy

Rozdział 5. Moduł Stal

275

05.doc

Śruby

Ustawia sposób numerowania

ś

rub

Ikona:

Polecenie: STCFG

Menu:

Stal | Konfiguracja

Karta

Śruby pozwala ustalać sposób numeracji śrub w rysunku. Podej-

ście do numerowania zestawów śrubowych nie zostało dotychczas ujed-
nolicone. Według autorów, bardziej rozs

ądne jest traktowanie wszystkich

składowych zestawu

śrubowego na równi z innymi pozycjami, jak ką-

towniki czy blachy. Jest to po prostu kolejna pozycja na wykazie mate-
riału. Wi

ąże się to z koniecznością numerowania każdej śruby, podkładki

czy nakr

ętki.

Rys. 5.87.

Okno dialogowe Ustawienia stali – karta

Ś

ruby

Niestety, wielu U

żytkowników przyzwyczajonych jest do traktowania

śrub inaczej niż profile. Wprowadziliśmy zatem albo całkowitą rezygna-
cj

ę z numerowania, albo możliwość numerowania samych tylko śrub.

Nale

ży jednak zauważyć, że nie można w trakcie tworzenia rysunku

zmienia

ć tych ustawień. Raz ustawiony sposób numerowania musi być

utrzymany do ko

ńca. W innym przypadku może się okazać, że część śrub

b

ędzie miała numery i znajdzie się na wykazie materiału, a część z nich

zostanie umieszczona dopiero na ko

ńcu wykazu. Może również dojść do

kolizji numerów b

ądź niepotrzebnego dublowania się pozycji.

276

BeStCAD

05.doc

Oprócz tego mo

żna nie uwzględniać masy śrub w masie sumarycznej

wykazu stali, pomimo tego

że śruby będą na tym wykazie umieszczone.

Mo

żna wówczas stosować dodatek procentowy na połączenia.

Dodatkowe oznaczenie

śrub sprężających domyślnie przyjęto jako "HV",

co odpowiada standardom stosowanym w normach DIN.

Wykazy

Ustawia wygl

ą

d wykazu na rysunku

Ikona:

Polecenie: STCFG

Menu:

Stal | Konfiguracja

Karta Wykazy pozwala decydowa

ć o wyglądzie zewnętrznym wykazów

materiału. Wszystkie te ustawienia dotycz

ą wykazów wstawianych do

rysunku. Rozmiar strony jest to rozmiar zewn

ętrzny ramki rysowanej

wokół wykazu. Mo

żliwe jest umieszczenie nagłówka wykazu (tytuł, nu-

mery, nazwiska, data itp.) na dole wykazu, jak w tradycyjnym podej

ściu

stosowanym na rysunkach wykonywanych r

ęcznie.

Rys. 5.88.

Okno dialogowe Ustawienia stali – karta Wykazy

Wykazy mog

ą dodatkowo zawierać masy sumaryczne poszczególnych

elementów wysyłkowych wchodz

ących w skład rysunku.

Rozdział 5. Moduł Stal

277

05.doc

Je

śli wykazy mają być drukowane na osobnych formatach i dołączane do

rysunku jako osobne kartki, mo

żna włączyć dzielenie wykazów na for-

maty. Wówczas cały wykaz zostanie podzielony na strony, które b

ędą

automatycznie numerowane.

Wypełnianie pustymi wierszami spowoduje dorysowanie tabeli z pusty-
mi wierszami w przypadku, gdy strona oka

że się dłuższa niż wykaz.

U

żytkownik może podmieniać nagłówek wykazu, dostosowując jego

wygl

ąd do swoich potrzeb. Domyślnie wykorzystywany jest nagłówek z

logo firmy AMS. Istnieje mo

żliwość zlecenia autorom stworzenia dodat-

kowych nagłówków.

Dane wykazu

Ustawia domy

ś

lne informacje wpisywane w wykazach stali

Ikona:

Polecenie: STCFG

Menu:

Stal | Konfiguracja

Dane wykazu to informacje umieszczane w nagłówku. Nie wszystkie te
informacje s

ą istotne. O tym decyduje Użytkownik.

Rys. 5.89.

Okno dialogowe Ustawienia stali – karta Dane wykazu

278

BeStCAD

05.doc

Gatunki stali

Ustala nazwy gatunków stali stosowanych w programie

Ikona:

Polecenie: STCFG

Menu:

Stal | Konfiguracja

Na karcie Gatunki stali umieszczono list

ę nazw gatunków stali wyko-

rzystywanych w programie. U

żytkownik ma możliwości dodania nowej

stali lub usuni

ęcia niepotrzebnych gatunków. Gatunek domyślny będzie

zawsze sugerowany jako pierwszy w oknie tworzenia profilu.

Rys. 5.90.

Okno dialogowe Ustawienia stali – karta Gatunki stali