03 system2

PRAWO

MIĘDZYNARODOWE

PRAWO

WSPÓLNOTOWE

PRAWO

WEWN

TRZNE

KONSTYTUCJA

PRAWO

MIĘDZYNARODOWE

AKTY PRAWA

KONWENCJE

MIĘDZYNARODOWE

AKTY PRAWA

KKIEGO

•

UMOWY

UMOWY
DWUSTRONNE

DWUSTRONNE

•

UMOWY

UMOWY
REGIONALNE

REGIONALNE

•

UMOWY

UMOWY
GLOBALNE

GLOBALNE

••

Raport u

Raport u thanta

thanta -- 1969

1969

••

Deklaracja Sztokholmska

Deklaracja Sztokholmska
z czerwca 1972 r.

z czerwca 1972 r.

••

Deklaracja

Deklaracja
z Rio de Janeiro

z Rio de Janeiro
z czerwca 1992 r.

z czerwca 1992 r.

Globalny

Globalny
Program

Program
Działań

Działań

„„

Agenda 21

””

Konferencja w

Konferencja w
Johannesbourgu

Johannesbourgu 2002

2002

Podstawowe zasady soft law

Deklaracja Sztokholmska

•• Zasada 1.

Zasada 1.
Ka

dy człowiek ma podstawowe prawo

do wolno

ci, równo

ci i

do wolno

ci, równo

ci i

odpowiednich

warunków

ycia

ycia w takim

rodowisku,

w takim

rodowisku,

warunków

ycia

ycia w takim

rodowisku,

w takim

rodowisku,

które pozwalałoby na przyzwoite

ycie w

które pozwalałoby na przyzwoite

ycie w

dobrobycie.

dobrobycie.
Ka

dy ponosi

solenn

odpowiedzialno

ść

solenn

odpowiedzialno

ść

za ochron

i popraw

rodowiska

za ochron

i popraw

rodowiska

naturalnego dla obecnych i przyszłych

naturalnego dla obecnych i przyszłych
pokole

pokole

Deklaracja Sztokholmska

• Zasada 21

stwa maj

, w zgodzie z Kart

Narodów Zjednoczonych i zasadami
prawa mi

dzynarodowego –

• suwerenne prawo do wykorzystywania swych

zasobów przy prowadzeniu własnej polityki
ochrony

rodowiska, jak równie

• ponosz

odpowiedzialno

ść

za zapewnienie, i

działalno

ść

prowadzona w granicach ich władzy

suwerennej lub kontroli nie wyrz

dzi szkody

innym pa

stwom.

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada 1

Zasada 1
W procesie

W procesie

zrównowa

onego rozwoju

zrównowa

onego rozwoju

centrum zainteresowania znajduj

ludzie.

centrum zainteresowania znajduj

ludzie.

Maj

oni prawo do zdrowego i twórczego

ycia w

Maj

oni prawo do zdrowego i twórczego

ycia w

Maj

oni prawo do zdrowego i twórczego

ycia w

Maj

oni prawo do zdrowego i twórczego

ycia w

harmonii z przyrod

•• Zasada 3

Zasada 3
Prawo do rozwoju musi by

tak realizowane, by

Prawo do rozwoju musi by

tak realizowane, by

sprawiedliwie poł

czy

rozwojowe i

sprawiedliwie poł

czy

rozwojowe i

rodowiskowe potrzeby

rodowiskowe potrzeby generacji obecnych i

generacji obecnych i

przyszłych

przyszłych..

Deklaracja z Rio de Janeiro

•• Zasada 2

Zasada 2
Pa

stwa, zgodnie z kart

NZ i zasadami prawa

i zasadami prawa

dzynarodowego, maj

suwerenne prawo

do korzystania

ze swoich zasobów

ze swoich zasobów natural

natural--

nych

nych stosownie do ich własnej polityki w

stosownie do ich własnej polityki w

zakresie

rodowiska i rozwoju

zakresie

rodowiska i rozwoju

zakresie

rodowiska i rozwoju

zakresie

rodowiska i rozwoju

oraz s

odpowiedzialne za to,

e działalno

ść

oraz s

odpowiedzialne za to,

e działalno

ść

prowadzona w ramach ich prawa lub pod ich

prowadzona w ramach ich prawa lub pod ich
kontrol

nie spowoduje zniszcze

rodowiska

kontrol

nie spowoduje zniszcze

rodowiska

naturalnego innych pa

stw lub obszarów

naturalnego innych pa

stw lub obszarów

znajduj

cych si

poza granicami pa

stwowych

znajduj

cych si

poza granicami pa

stwowych

uregulowa

prawnych.

uregulowa

prawnych.

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada 11

Zasada 11
Pa

stwa powinny wprowadzi

efektywne

prawo

rodowiskowe

prawo

rodowiskowe

. Standardy

prawo

rodowiskowe

prawo

rodowiskowe

. Standardy

rodowiskowe, cele i priorytety

zarz

dzania powinny odzwierciedla

zarz

dzania powinny odzwierciedla

rodowiskowe i rozwojowe cele, dla

których s

stosowane.

których s

stosowane.

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada 15

Zasada 15
Maj

c na uwadze własne mo

liwo

ci pa

stwa

Maj

c na uwadze własne mo

liwo

ci pa

stwa

powinny szeroko stosowa

w ochronie

powinny szeroko stosowa

w ochronie

rodowiska

podej

cie zapobiegawcze

podej

cie zapobiegawcze

rodowiska

podej

cie zapobiegawcze

podej

cie zapobiegawcze

•• Tam, gdzie wyst

puj

zagro

enia powa

nymi lub

Tam, gdzie wyst

puj

zagro

enia powa

nymi lub

nieodwracalnymi zmianami, brak całkowitej

nieodwracalnymi zmianami, brak całkowitej
naukowej pewno

ci nie mo

e by

powodem

naukowej pewno

ci nie mo

e by

powodem

opó

niania działa

efektywnych, których

opó

niania działa

efektywnych, których

realizacja prowadziłaby do zapobie

enia

realizacja prowadziłaby do zapobie

enia

degradacji

rodowiska.

degradacji

rodowiska.

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada16

Zasada16
Władze narodowe musz

doło

wszelkich

Władze narodowe musz

doło

wszelkich

stara

, by promowa

wewn

trzpa

stwowe

stara

, by promowa

wewn

trzpa

stwowe

pokrycie kosztów naprawy

rodowiska

pokrycie kosztów naprawy

rodowiska

oraz

pokrycie kosztów naprawy

rodowiska

pokrycie kosztów naprawy

rodowiska

oraz

ycie instrumentów ekonomicznych bior

c pod

ycie instrumentów ekonomicznych bior

c pod

uwag

reguł

e zanieczyszczaj

cy maj

c na

uwag

reguł

e zanieczyszczaj

cy maj

c na

uwadze interes publiczny oraz niezakłócony

uwadze interes publiczny oraz niezakłócony
mi

dzynarodowy handel i proces inwestowania

dzynarodowy handel i proces inwestowania –

–

generalnie

generalnie –

– winien ponosi

wszelkie koszty

winien ponosi

wszelkie koszty

zanieczyszcze

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada 17

Zasada 17

Ocena oddziaływania na

rodowisko

Ocena oddziaływania na

rodowisko

, jako

narodowy instrument, musi by

stosowana

narodowy instrument, musi by

stosowana

narodowy instrument, musi by

stosowana

narodowy instrument, musi by

stosowana

wobec tych zamierzonych działa

, co do

wobec tych zamierzonych działa

, co do

których mo

na si

spodziewa

e b

miały

których mo

na si

spodziewa

e b

miały

znacz

co niekorzystny wpływ na

rodowisko i

znacz

co niekorzystny wpływ na

rodowisko i

które s

przedmiotem decyzji

które s

przedmiotem decyzji podejmowa

podejmowa--

nych

nych przez kompetentne władze krajowe.

przez kompetentne władze krajowe.

Deklaracja

z Rio de Janeiro

•• Zasada 10

Zasada 10
Zagadnienia

rodowiskowe s

najlepiej

Zagadnienia

rodowiskowe s

najlepiej

rozwi

zywane na wła

ciwym poziomie z udziałem

rozwi

zywane na wła

ciwym poziomie z udziałem

wszystkich zainteresowanych obywateli. Na

wszystkich zainteresowanych obywateli. Na
poziomie narodowym ka

da zainteresowana

poziomie narodowym ka

da zainteresowana

poziomie narodowym ka

da zainteresowana

poziomie narodowym ka

da zainteresowana

jednostka powinna mie

zapewniony

jednostka powinna mie

zapewniony

dost

p do tej

dost

p do tej

informacji

, w której posiadaniu jest władza

publiczna. …

Powinien zosta

zapewniony efektywny i rzeczy

Powinien zosta

zapewniony efektywny i rzeczy--

wisty dost

p do prawnych i administracyjnych

wisty dost

p do prawnych i administracyjnych

rodków, w tak

rodków kompensuj

cych i

rodków, w tak

rodków kompensuj

cych i

zaradczych.

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (TUE)

TRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UE (TFUE

)

Stosowanie prawa

wspólnotowego

Stosowanie prawa

wspólnotowego

•• Rozporządzenia

Rozporządzenia –

– stosowanie

stosowanie

bezpośrednie

•• Dyrektywy

Dyrektywy –

–

•• Dyrektywy

Dyrektywy –

–

– transpozycja

transpozycja

–

– implementacja

implementacja

•• Decyzje

Decyzje –

– stosowanie

stosowanie

bezpośrednie przez adresatów

Art. 3.3

Ogólne

zadania

3. Unia ustanawia rynek
wewn

trzny. Działa na rzecz

trwałego rozwoju Europy, którego
podstaw

jest zrównowa

ony wzrost

gospodarczy oraz stabilno

ść

cen,

społeczna gospodarka rynkowa o

zadania

społeczna gospodarka rynkowa o
wysokiej konkurencyjno

ci zmierza-

ca do pełnego zatrudnienia i

post

pu społecznego oraz

wysoki

poziom ochrony i poprawy

poziom ochrony i poprawy
jako

rodowiska naturalnego

jako

rodowiska naturalnego

Wspiera post

p naukowo-

techniczny.

1. Granice kompetencji Unii
wyznacza zasada przyznania.
Wykonywanie tych kompetencji
podlega zasadom pomocniczo

i proporcjonalno

ci.

Art.5

Granice

kompe-

i proporcjonalno

ci.

2. Zgodnie z zasad

przyznania

Unia działa wył

cznie w granicach

kompetencji przyznanych jej przez
Pa

stwa Członkowskie w

Traktatach do osi

gni

cia

okre

lonych w nich celów.

kompe-

tencji UE

dopuszczenie mo

liwo

ci interwencji wy

szego

szczebla okre

lonej struktury społecznej tylko

wówczas, kiedy szczeble ni

sze nie s

w stanie

okre

lonego problemu skutecznie rozwi

3. Zgodnie z zasad

pomocniczo

ci, w

dziedzinach, które nie nale

żą

do jej

wył

cznej kompetencji, Unia podejmuje

działania tylko wówczas i tylko w takim
zakresie, w jakim cele zamierzonego
działania nie mog

zosta

osi

gni

te w

Art.5

Zasada

subsy-

działania nie mog

zosta

osi

gni

te w

sposób wystarczaj

cy przez Pa

stwa

Członkowskie, zarówno na poziomie
centralnym, jak i regionalnym oraz
lokalnym, i je

li ze wzgl

du na rozmiary

lub skutki proponowanego działania
mo

liwe jest lepsze ich osi

gni

cie na

poziomie Unii.

subsy-

diarności

Art. 3

kompe-

tencje

1. pkt. d) zachowanie
morskich zasobów
biologicznych w ramach
wspólnej polityki
rybołówstwa

tencje

wył

czne

rybołówstwa

Unia ma tak

e wył

czn

kompetencj

do zawierania

umów mi

dzynarodowych,

eli ich zawarcie … jest

niezb

dne do umo

liwienia

Unii wykonywania jej
wewn

trznych kompetencji …

Art.2

3. Je

eli Traktaty przyznaj

Unii w

okre

lonej dziedzinie kompetencj

dzie-

lon

z Pa

stwami Członkowskimi, Unia i

stwa Członkowskie mog

stanowi

prawo i przyjmowa

akty prawnie wi

ążą

Art.2

kompe-

tencje

dzielone

prawo i przyjmowa

akty prawnie wi

ążą

ce w tej dziedzinie. Pa

stwa Człon-

kowskie wykonuj

swoj

kompetencj

w zakresie, w jakim Unia nie wykonała
swojej kompetencji. Pa

stwa

Członkowskie ponownie wykonuj

swoj

kompetencj

w zakresie, w jakim Unia

postanowiła zaprzesta

wykonywania

swojej kompetencji.

Art.4

2. Kompetencje dzielone
mi

dzy Uni

a Pa

stwami

Członkowskimi stosuj

Art.4

kompe-

tencje

dzielone

Członkowskimi stosuj

do nast

puj

cych głównych

dziedzin:

…

rodowisko naturalne;

Art. 11

Przy ustalaniu i realizacji
polityk i działa

Unii, w

szczególno

ci w celu

Art. 11

Zasada

integracji

szczególno

ci w celu

wspierania stałego rozwoju,
musz

brane pod uwag

wymogi ochrony

rodowiska naturalnego.

Art.

191.1

Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska
naturalnego przyczynia się do osiągania
następujących celów:
- zachowania, ochrony i poprawy jego jakości;

- zachowania, ochrony i poprawy jego jakości;
- ochrony zdrowia ludzkiego;
- ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania
zasobów naturalnych;
- promowania na płaszczyźnie międzynarodowej
środków, zmierzających do rozwiązywania regio-
nalnych lub światowych problemów środowiska.

Polityka Wspólnoty w dziedzinie

rodowiska

naturalnego stawia sobie za cel wysoki

Art.

191.2

naturalnego stawia sobie za cel wysoki

poziom ochrony, z uwzgl

dnieniem

ró

norodno

ci sytuacji w ró

nych regionach

Wspólnoty.

Opiera si

na zasadzie

ostro

ci oraz na zasadach działania

zapobiegawczego, naprawiania szkody w

pierwszym rz

dzie u

ródła i na zasadzie

„zanieczyszczaj

cy płaci”.

Przy opracowywaniu polityki w dziedzinie
środowiska naturalnego Wspólnota uwzględnia:

Art.

191.3

środowiska naturalnego Wspólnota uwzględnia:
- dostępne dane naukowo-techniczne;
- warunki środowiska naturalnego w różnych
regionach Wspólnoty;
- potencjalne korzyści i koszty, które mogą wynikać
z działania lub zaniechania działania;
- gospodarczy i społeczny rozwój Wspólnoty jako
całości i zrównoważony rozwój jej regionów.

Parlament Europejski i Rada, stanowi

c zgodnie

Art.

192.1

Parlament Europejski i Rada, stanowi

c zgodnie

ze zwykł

procedur

prawodawcz

i po

konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-

Społecznym oraz Komitetem Regionów,

decyduj

o działaniu słu

żą

cym osi

gni

ciu celów

okre

lonych w artykule 174, które ma by

podj

przez Uni

Art.

192.2

Na zasadzie odstępstwa od procedury

Na zasadzie odstępstwa od procedury
decyzyjnej przewidzianej w ustępie 1 i bez
uszczerbku dla artykułu 95 Rada, stanowiąc
jednomyślnie na wniosek Komisji i po
konsultacji z Parlamentem Europejskim,
Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i
Komitetem Regionów, uchwala

Wysoki poziom ochrony

rodowiska i poprawa jego

Tytuł VI

Solidarno

ść

Art. 37

rodowiska i poprawa jego

jako

ci musz

zintegrowane z politykami
Unii i zapewnione zgodnie z
zasad

zrównowa

onego

rozwoju.

Zasady tworzenia i stosowania

prawa wspólnotowego

Zasady tworzenia i stosowania

prawa wspólnotowego

•• Zasada proporcjonalno

Zasada proporcjonalno

–

– zastosowany

rodek musi by

odpowiedni, konieczny

zastosowany

rodek musi by

odpowiedni, konieczny

i stosowny

•• Zasada subsydiarno

Zasada subsydiarno

–

– działania na szczeblu Wspólnoty podejmowane s

działania na szczeblu Wspólnoty podejmowane s

wówczas, gdy mog

wykonane lepiej (

wówczas, gdy mog

wykonane lepiej (art.6

art.6))

•• Zasada wykonania zobowi

Zasada wykonania zobowi

–

– Pa

stwa podejmuj

wszelkie wła

ciwe

rodki w celu

stwa podejmuj

wszelkie wła

ciwe

rodki w celu

zapewnienia wykonania zobowi

wynikaj

cych z

zapewnienia wykonania zobowi

wynikaj

cych z

Traktatu lub

Traktatu lub z działa

instytucji Wspólnoty (

z działa

instytucji Wspólnoty (art.10

art.10)

)

–

– wyj

tek tylko wyra

nie dopuszczony

wyj

tek tylko wyra

nie dopuszczony

Zasady stosowania prawa

Zasady stosowania prawa
wspólnotowego

wspólnotowego –

–

podstawy prawne

Zasady stosowania prawa

Zasady stosowania prawa
wspólnotowego

wspólnotowego –

–

podstawy prawne

Podstawy wspólnotowe

Podstawy wspólnotowe –

–

art. 4.3 Traktatu o

art. 4.3 Traktatu o UE

(zasada lojalności)

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki
ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia

ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia
wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów

wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów
lub aktów instytucji Unii.

lub aktów instytucji Unii.

Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez

Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez
Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania

Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania
wszelkich środków, które mogłyby zagrażać

wszelkich środków, które mogłyby zagrażać
urzeczywistnieniu celów Unii.

urzeczywistnieniu celów Unii.

WDROŻENIE PRAWA EU W

PRAWIE WEWNĘTRZNYM

WDROŻENIE PRAWA EU W

PRAWIE WEWNĘTRZNYM

•• przyj

cie lub zmiana krajowych przepisów (tzw.

przyj

cie lub zmiana krajowych przepisów (tzw.

transpozycja

prawa)

–

– umo

liwienie bezpo

redniego stosowania

umo

liwienie bezpo

redniego stosowania

rozporz

dze

rozporz

dze

–

– transpozycja dyrektyw

transpozycja dyrektyw

–

– transpozycja dyrektyw

transpozycja dyrektyw

•• zapewnienie instytucji i bud

etów koniecznych

zapewnienie instytucji i bud

etów koniecznych

do wykonania ustaw i innych przepisów

do wykonania ustaw i innych przepisów
("wdra

anie", "

("wdra

anie", "

implementacja

" lub "praktyczne

zastosowanie" prawa EU);

•• zapewnienie koniecznych

rodków kontroli i kar

zapewnienie koniecznych

rodków kontroli i kar

w celu zapewnienia pełnego i wła

ciwego

w celu zapewnienia pełnego i wła

ciwego

przestrzegania prawa (

egzekwowanie

Zasady stosowania

Zasady stosowania
prawa międzynarodowego

prawa międzynarodowego

Zgodnie z art. 91 Konstytucji:

ratyfikowane umowy międzynarodowe są w Polsce

ratyfikowane umowy międzynarodowe są w Polsce
stosowane

stosowane bezpośrednio

bezpośrednio (o ile przyznają

(o ile przyznają

jednostkom lub społeczeństwu jasno określone

jednostkom lub społeczeństwu jasno określone
uprawnienia lub nakładają obowiązki na organy

uprawnienia lub nakładają obowiązki na organy
administracji)

administracji)

umowy, których ratyfikacja wymaga uprzedniej

umowy, których ratyfikacja wymaga uprzedniej
zgody wyrażonej w ustawie

zgody wyrażonej w ustawie mają pierwszeństwo

mają pierwszeństwo

przed ustawami polskim (w razie konfliktu z

przed ustawami polskim (w razie konfliktu z
prawem polskim muszą być stosowane

prawem polskim muszą być stosowane
zamiast niego)

zamiast niego)

Art. 91 Konstytucji RP

„„

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po

jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część

Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część
krajowego porządku prawnego i jest

krajowego porządku prawnego i jest

krajowego porządku prawnego i jest
bezpośrednio stosowana, chyba że jej

bezpośrednio stosowana, chyba że jej
stosowanie jest uzależnione od wydania

stosowanie jest uzależnione od wydania
ustawy.

ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za

Umowa międzynarodowa ratyfikowana za

uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma

uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma
pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej

pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej
nie da się pogodzić z umową.”

nie da się pogodzić z umową.”

Zasady stosowania prawa

Zasady stosowania prawa
wspólnotowego

wspólnotowego –

–

podstawy prawne

Art. 91 ust. 3 Konstytucji RP

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej

Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej
organizację międzynarodową, prawo przez

organizację międzynarodową, prawo przez
nią stanowione jest stosowane bezpośred

nią stanowione jest stosowane bezpośred--
nio, mając pierwszeństwo w przypadku

nio, mając pierwszeństwo w przypadku
kolizji z ustawami.

kolizji z ustawami.

Zasady stosowania prawa

Zasady stosowania prawa
wspólnotowego

wspólnotowego –

–

prowspólnotowa interpretacja

Zasady stosowania prawa

Zasady stosowania prawa
wspólnotowego

wspólnotowego –

–

prowspólnotowa interpretacja

Obowiązek

Obowiązek prowspólnotowej

prowspólnotowej interpretacji

interpretacji

prawa krajowego

–

– tak dalece jak to możliwe

tak dalece jak to możliwe -- interpretacja

interpretacja

prawa krajowego mającego na celu

prawa krajowego mającego na celu
transpozycję dyrektywy w zgodzie z tą

transpozycję dyrektywy w zgodzie z tą
dyrektywą

dyrektywą

–

– obowiązek wszystkich organów państwa,

obowiązek wszystkich organów państwa,
także organów administracji

także organów administracji

Wyrok

Wyrok WSA

WSA z 27 kwietnia 2005

z 27 kwietnia 2005

(III SA/

(III SA/Wa

Wa 163/05)

163/05)

Wyrok

Wyrok WSA

WSA z 27 kwietnia 2005

z 27 kwietnia 2005

(III SA/

(III SA/Wa

Wa 163/05)

163/05)

„

W przypadku stwierdzenia niezgodności normy prawa

krajowego z normą prawa wspólnotowego sąd krajowy

krajowego z normą prawa wspólnotowego sąd krajowy
zobowiązany jest do niestosowania sprzecznej ze

zobowiązany jest do niestosowania sprzecznej ze
wspólnotowym porządkiem prawnym normy prawa

wspólnotowym porządkiem prawnym normy prawa
krajowego

krajowego.

Obowiązek ten dotyczy również innych

organów Państwa Członkowskiego, w tym organów

organów Państwa Członkowskiego, w tym organów
administracyjnych.

administracyjnych.

Dokonywanie oceny przepisów

prawa krajowego w świetle postanowień prawa

prawa krajowego w świetle postanowień prawa
wspólnotowego przez organy administracyjne jest ich

wspólnotowego przez organy administracyjne jest ich
obowiązkiem

obowiązkiem, a uchybienie temu obowiązkowi stanowi

, a uchybienie temu obowiązkowi stanowi

poważne naruszenie prawa wspólnotowego, traktowane

poważne naruszenie prawa wspólnotowego, traktowane
jako działanie sprzeczne z zasadą lojalności wyrażoną

jako działanie sprzeczne z zasadą lojalności wyrażoną
w art. 10 TWE i może stanowić przesłankę

w art. 10 TWE i może stanowić przesłankę
odpowiedzialności odszkodowawczej państwa."

odpowiedzialności odszkodowawczej państwa."

Zasady stosowania prawa wspólnotowego

Zasady stosowania prawa wspólnotowego –

–

bezpośrednie stosowanie

Zasady stosowania prawa wspólnotowego

Zasady stosowania prawa wspólnotowego –

–

bezpośrednie stosowanie

Obowiązek bezpośredniego stosowania dyrektywy:

gdy nie da się zastosować prowspólnotowej

interpretacji (byłaby w sprzeczności z prawem

krajowym)

gdy spełnione są określone warunki:

upłynął termin na transpozycję, a państwo

członkowskie jej nie dokonało lub dokonało w sposób

niepełny

przepis dyrektywy jest dostatecznie jasny i konkretny,

by można było z niego wywodzić uprawnienia (można

"iść z nim do sądu")

przepis przyznaje podmiotom uprawnienia, które mogą

być egzekwowane od państwa

obowiązek wszystkich organów państwa, także

administracji

WARUNKI ODEJŚCIA OD WYMAGAŃ

PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

WARUNKI ODEJŚCIA OD WYMAGAŃ

PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

•• ART.191.2

ART.191.2 TRAKTATU o

TRAKTATU o f.ue

f.ue

–

– w przyjmowanych aktach prawa pochodnego

w przyjmowanych aktach prawa pochodnego
dopuszczalna „klauzula zabezpieczająca”

dopuszczalna „klauzula zabezpieczająca”

dopuszczalna „klauzula zabezpieczająca”
(państwo może podjąć ze względów

(państwo może podjąć ze względów
pozagospodarczych, związanych ze

pozagospodarczych, związanych ze
środowiskiem, środki tymczasowe, podlegające

środowiskiem, środki tymczasowe, podlegające
notyfikacji)

notyfikacji)

•• ART.193

ART.193 TRAKTATU o

TRAKTATU o f.ue

f.ue

–

– możliwość przyjęcia bardziej

możliwość przyjęcia bardziej
rygorystycznych środków ochronnych,

rygorystycznych środków ochronnych,
zgodnych z Traktatem, podlegających

zgodnych z Traktatem, podlegających
notyfikacji

notyfikacji

•• ART.114.4

ART.114.4 ,5 TRAKTATU o

,5 TRAKTATU o f.ue

f.ue

–

– możliwość odejścia od środków

możliwość odejścia od środków

–

– możliwość odejścia od środków

możliwość odejścia od środków
harmonizujących w zakresie

harmonizujących w zakresie
ustanawiania i funkcjonowania

ustanawiania i funkcjonowania
wspólnego rynku

wspólnego rynku –

– ze względu na

ze względu na

wymagania ochrony środowiska, po

wymagania ochrony środowiska, po
notyfikacji

notyfikacji

•• Okre

lanie celów

Okre

lanie celów

•• Ustalanie obowi

zków

Ustalanie obowi

zków

•• Ustalanie obowi

zków

Ustalanie obowi

zków

–

– podmioty korzystaj

podmioty korzystaj

–

– organy administracji

organy administracji

•• Ustalanie zasad

Ustalanie zasad
egzekwowania

egzekwowania

•• Dookre

lanie celów

Dookre

lanie celów

•• Ustalanie obowi

zków

Ustalanie obowi

zków

–

– podmioty korzystaj

podmioty korzystaj

–

– organy administracji

organy administracji

•• Ustalanie zasad

Ustalanie zasad
egzekwowania

egzekwowania

Ochrona Srodowiska

w normach

Konstytucji RP

Ochrona Srodowiska

w normach

Konstytucji RP

• Ochrona środowiska jako

zadanie państwa (art.5,
art.74, art.68.4, art.232)

art.74, art.68.4, art.232)

• Ochrona środowiska jako

obowiązek o charakterze
powszechnym (art.86)

• Ochrona środowiska jako

podstawa do ograniczania
praw i wolności (art.31.3)

Art.5

Konstytucji RP

Art.5

Konstytucji RP

Rzeczpospolita Polska strzeże
niepodległości i nienaruszalności
swojego terytorium, zapewnia
wolności i prawa człowieka i

wolności i prawa człowieka i
obywatela oraz bezpieczeństwo
obywateli, strzeże dziedzictwa
narodowego oraz

zapewnia ochronę środowiska,

kierując się

zasadą zrównoważonego

rozwoju

Zrównowa

ony rozwój

(art.3.pkt.50 ustawy P.o.s.)

Zrównowa

ony rozwój

(art.3.pkt.50 ustawy P.o.s.)

taki rozwój społeczno

taki rozwój społeczno--gospodarczy, w

gospodarczy, w

którym

którym --

•• nast

puje

nast

puje proces integrowania

proces integrowania działa

działa

politycznych, gospodarczych i społecznych,

politycznych, gospodarczych i społecznych,
z zachowaniem równowagi przyrodniczej

z zachowaniem równowagi przyrodniczej

z zachowaniem równowagi przyrodniczej
oraz trwało

ci podstawowych procesów

oraz trwało

ci podstawowych procesów

przyrodniczych,

•• w celu zagwarantowania mo

liwo

w celu zagwarantowania mo

liwo

zaspokajania podstawowych potrzeb

zaspokajania podstawowych potrzeb
poszczególnych s

poszczególnych społeczno

ci lub obywateli

zarówno współczesnego pokolenia, jak i
przyszłych pokole

Art.74

Konstytucji RP

Art.74

Konstytucji RP

•

1. Władze publiczne prowadzą politykę
zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne
współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

•

2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem

•

2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem
władz publicznych.

•

3. Każdy ma prawo do informacji o stanie
i ochronie środowiska.

•

4. Władze publiczne wspierają działania
obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu
środowiska.

Art.86

Konstytucji

Art.86

Konstytucji

Każdy jest obowiązany do
dbałości o stan środowiska i
ponosi odpowiedzialność za

ponosi odpowiedzialność za
spowodowane przez siebie
jego pogorszenie.
Zasady tej odpowiedzialności
określa ustawa.

Art.31.3

Konstytucji

Art.31.3

Konstytucji

3. Ograniczenia w zakresie korzystania z
konstytucyjnych wolności i praw mogą być
ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy,
gdy są konieczne w demokratycznym państwie

gdy są konieczne w demokratycznym państwie
dla jego bezpieczeństwa lub porządku
publicznego, bądź dla ochrony środowiska,
zdrowia i moralności publicznej, albo wolności
i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą
naruszać istoty wolności i praw.