KWAŚNE

SKAŁY MAGMOWE

Skały

Główne składniki

mineralne

Suma

minerałów

maficznych

(M)

Typ skały ze względu na

plutoniczne

wulkaniczne

Stopień

nasycenia

SiO

2

Zawartość

SiO

2

(% wag.)

lub alkaliów

GRA

NI

TO

IDY

Tonalit

POR

FI

RY

KWAR

CO

WE

Dacyt

plagioklazy: albit-
oligoklaz , kwarc,
(K-Na skalenie ,
biotyt, amfibole,
pirokseny)

M<90%

Skały

nasycone

Skały

obojętne

[pośrednie]

(52-63%)

Granodio
ryt

Ryodacyt

plagioklazy: albit-
oligoklaz, kwarc,
K-Na skalenie
(biotyt, amfibole,
pirokseny)

Granit

Ryolit

kwarc, K-Na
skalenie,
plagioklazy: albit-
oligoklaz (biotyt,
muskowit, amfibole,
pirokseny)

Klasyfikacja skał magmowych

W skałach kwaśnych pojawia się znaczna ilość kwarcu, który widoczny jest jednak tylko w skałach głębinowych.
W skałach wulkanicznych kwarc wystę puje rzadko w postaci prakryształów, częściej kryje się w cieście skalnym.

Klasyfikacja skał głębinowych M< 90% wg IUGS.

Klasyfikacja skał magmowych wylewnych M< 90 %, wg IUGS.

Tonalit (Woźniki, Dln. Śląsk).

Struktura: pełnokrystaliczna, średniokrystaliczna, hipautomorficzna.
Tekstura: zbita, bezładna.
Skład mineralny: podstawowymi składnikami skały są kwarc, plagioklazy, biotyt,
podrzędnie występuje muskowit oraz K-skalenie (ortoklaz).
Przeobrażenia: serycytyzacja plagioklazów, chlorytyzacja biotytu.

Serycytyzacja plagioklazów – zastępowanie plagioklazów przez
drobnołuseczkową odmianę jasnej miki typu muskowitu (serycytyzacją
objęte są plagioklazy ponieważ krystalizują pierwsze. Skalenie potasowe
krystalizują następne w szeregu i w związku z tym nie są objęte
procesem serycytyzacji).

Chlorytyzacja – proces tworzenia chlorytu kosztem niektórych
minerałów maficznych: piroksenów, amfiboli, biotytu w wyniku
działalności roztworów hydrotermalnych.

Granit z Michałowic (Dolny Śląsk).

Struktura: pełnokrystaliczna, porfirowata, hipautomorficzna.
Tekstura: zbita, bezładna.
Skład mineralny: kwarc, skalenie alkaliczne, (mikropertyt ortoklazowy), plagioklazy
oraz biotyt. Akcesorycznie pojawia się cyrkon, apatyt, minerały rudne.
Przeobrażenia: plagioklazy są zserycytyzowane, biotyt schlorytyzowany.

Granodioryt

Struktura: pełnokrystaliczna, nierówno krystaliczna generalnie średniokrystaliczna.
Tekstura: zbita, bezładna.
Skład mineralny: plagioklazy, kwarc, biotyt oraz K- skalenie (głównie mikropertyt
ortoklazowy).
Przeobrażenia: częściowa chlorytyzacja biotyu oraz serycytyzacja plagioklazów.

Ryolit Stara Góra

Struktura: pełnokrystaliczna, porfirowa.
Tekstura: zbita, nieuporządkowana.
Skład mineralny: prakryształy – plagioklazy o budowie pasowej,
częściowo zserycytyzowane. Kwarc typu wulkanicznego oraz biotyt.
W pobliżu biotytu widać wtrącenia minerałów grupy epidotu.
Ciasto skalne: mikrokrystaliczne – kwarc, skalenie, biotyt, serycyt.
Przeobrażenia:
serycytyzacja plgioklazów

Kwarc wulkaniczny – wysokotemperaturowy, kwarc



. Przy obniżeniu temperatury

(poniżej 573

0

C) kwarc



przechodzi



tworząc pseudomorfozy



po



.

Kryształy kwarcu ulegają obtopieniu aż do form kulistych. Wokół kryształów kwarcu

mogą tworzyć obwódki regeneracyjne złożone z „pyłków” kwarcu.

Ryodacyt z Miękini
Struktura: pełnokrystaliczna, porfirowa.
Tekstura: fluidalna, zbita.
Skład mineralny: prakryształy – plagioklazy skarbonatyzowane*,
pseudomorfozy opacytowe** częściowe lub całkowite po biotycie,
amfibolach oraz nieliczne kryształy kwarcu wulkanicznego.
Ciasto skalne – stanowi
mikrokrystaliczna
mieszanina skaleni,
kwarcu, zopacytyzowanych
łuseczek biotytu.

*Karbonatyzacja – uwęglanowienie, proces przeobrażeniowy prowadzący
do powstania minerałów węglanowych. Ze względu na rodzaj powstałych
minerałów wyróżnia się – kalcytyzację, dolomityzację, syderytyzację.
Karbonatyzacja zachodzi od jądra, plagioklaz bogaty w cząsteczkę An
jest mniej trwały a najwięcej cząsteczki An jest w jadrze.

**Opacytyzacja - proces zastępowania minerałów ciemnych typu biotytu, hornblendy,
piroksenów, oliwinów przez nieprzeźroczyste lub ciemne przeświecające na brunatno
tlenki bądź wodorotlenki żelaza: hematyt, goethyt. Opacytyzacja zachodzi od brzegu
ziarna do środka. Proces ten zachodzi pod wpływem wysokiej temperatury i tlenu
atmosferycznego.
(Opacytyzacja 1N czarne, NX brunatne, Iddingsyt - 1N, NX – czerwonobrunatne

Dacyt biotytowy.
Struktura: holokrystaliczna, porfirowa.
Tekstura: w niewielkim stopniu zaznaczona fluidalna.
Skład mineralny: prakryształy – plagioklazy, biotyt częściowo
schlorytyzowany (biotyt posiada siatkę sagenitową – poprzerastane
igiełkami najczęściej rutylu), w obrębie biotytu widoczne kryształy apatytu
(1N wyraźny relief, pokrój zbliżony do heksagonalnego, NX izotropowy),
nieprzeźroczyste minerały rudne oraz rzadziej kwarc. Ciasto skalne –

tworzy mikrokrystaliczna mieszanina kwarcu, skaleni, łuseczek biotytu.

Biotyt został dodatkowo doprowadzony do skały w wyniku procesów
hydrotermalnych.

Smołowiec.
Struktura: szklista z nielicznymi prakryształami kwarcu i plagioklazów.
Prakryształy silne spękane – uległy procesowi protoplazy.
Protoplaza – gorące kryształy stygna i pękają). Szkliwo o charakterze
kwaśnym (bezbarwne I N; kwaśny charakter szkliwa potwierdza też
obecność kwarcu). Szkliwo posiada oznaki dewitryfikacji (odszklenia)
przejawiające się niewielka strefową anizotropią.

Dewitryfikacja (odszklenie) – proces zachodzący w szkliwie
wulkanicznym prowadzi do zmiany szkliwa w skupienia krystaliczne o
słabo rozwiniętych postaciach. O zapoczątkowanym procesie
dewitryfikacji świadczy pojawienie się krystalitów (zaczątków
kryształów). W smołowcu mamy do czynienia z zastępowaniem szkliwa
przez krystality minerałów ilastych - tworzą się formy łukowate.