1. Zdefiniować bezpieczeństwo pracy.

1.1.

Bezpieczeństwo pracy to zespół warunków, które powinny być zachowane w

zakładzie pracy, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania bezpiecznie i bez
szkody dla zdrowia. Bezpieczeństwo pracy obejmuje wszelkie działania techniczne,
organizacyjne i ekonomiczne, których celem jest zapobieganie zagrożeniu
wypadkowemu, a także zmniejszanie liczby wypadków zaistniałych mimo działań
zapobiegawczych. Zapobieganie wypadkom jest jednym z najważniejszych zadań w
zakładzie pracy z uwagi na ich społeczny odbiór.

2. Scharakteryzować w postaci schematu system ochrony pracy w Polsce.

źródło: Centralny Instytut Ochrony Pracy,

http://www.ciop.pl/15845.html

3. Scharakteryzować sektor wykonawczy systemu ochrony pracy w Polsce.

3.1.

Sektor wykonawczy tworzą:

a) pracodawca, który jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w

zakładzie pracy, oraz który est zobowiązany do ochrony życia i zdrowia
pracowników poprzez zapewnienie bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy.
A szczególnie do:
•

organizacji pracy zapewniającej bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

•

zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad BHP,
wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować
wykonywanie tych poleceń

•

zapewniać wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych
przez organy nadzoru nad warunkami pracy

b) osoby kierujące pracownikami, którzy są zobowiązani do;

•

organizacji stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami BHP

•

dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z
przeznaczeniem

•

organizować, przygotowywać i prowadzić pracę, uwzględniając zabezpieczenie
pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi itp.

•

dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia
technicznego

•

egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad BHP

c) pracownicy, którzy są zobowiązani :

•

znać przepisy i zasady BHP

•

brać udział w szkoleniach z zakresu obowiązujących przepisów i zasad BHP

•

poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym

•

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami BHP

•

stosować się do zaleceń wydawanych przez przełożonych poleceń i wskazówek
w zakresie BHP

•

dbać o należyty stan maszyn, urządzeń narzędzi i sprzętu

•

stosować środki ochrony zbiorowej i indywidualnej

•

podawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim

•

zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku

4. Definicja wypadku przy pracy.

4.1.

Wypadek przy pracy, jest to nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną,

które nastąpiło w związku z pracą.

Dane zdarzenie jest tylko wtedy wypadkiem przy pracy jeżeli nastąpiło na skutek działania
czynników zewnętrznych. Mogą to być:

•

urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, luźnych, ostrych, itp.

•

działanie zbyt niskich lub zbyt wysokich temperatur

•

działaniem energii elektrycznej

•

działaniem substancji chemicznych

•

wysiłkiem fizycznym niezbędnym do wykonywania pracy

•

urazy spowodowane potknięciem lub upadkiem

5. Ogólna klasyfikacja przyczynowa wypadków w górnictwie.

5.1.

Zagrożenia naturalne

•

wybuch metanu

•

tąpaniami

•

pożarowe

•

wybuchem pyłu węglowego

•

zawał skał stropowych

•

wodne

•

wyrzutami gazów i skał

•

pyłami szkodliwymi dla zdrowia

5.2.

Zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia

•

hałas

•

wibracja

•

radiacja

•

podwyższona temperatura

6. Przedstawić wskaźnik wypadkowości.

6.1.

Wskaźnik częstotliwości wypadków określa liczbę dni w zakładzie pracy, które

upłynęły bez wypadku:

W

1000

=( L

w

/ Z ) * 1000

gdzie: W

1000 –

wskaźnik częstotliwości wypadków na 1000

zatrudnionych

L

w

– liczba wypadków zaistniałych w analizowanym okresie

Z – liczba zatrudnionych w analiozowanym zakładzie pracy

6.2.

Wskaźnik ciężkości wypadków informuje o licznie straconych dniówek z

powodu jednego wypadku i dana jest wzorem

W

c

= L

ds

/ L

w

gdzie:

W

c

– wskaźnik ciężkości wypadków obliczonych dla

jednostki czasu

L

ds

– liczba dniówek straconych z powodu wypadku przy pracy

L

w

– liczba zaistniałych wypadków

7. Przedstaw schemat postępowania w przypadku wypadku przy pracy.

a) przyjęcie zgłoszenia o wypadku
b) powiadomienie o wypadku osób pełniących w zakładzie pracy dyżur oraz

przedstawicieli instytucji sprawujących kontrolę nad zakładem

c) przygotowanie badania wypadku
d) dokonanie oględzin miejsca wypadku
e) przesłuchanie świadków wypadku, w tym poszkodowanego (jeśli jest to możliwe)
f) przyjęcie najbardziej prawdopodobnej wersji wypadku
g) przyjęcie najbardziej prawdopodobnej przyczyny wypadku
h) opis wypadku
i) opracowanie dokumentacji wypadku

8. Zdefiniować chorobę zawodową.

8.1.

Choroba zawodowa, to choroba ujęta w wykazie chorób zawodowych

spowodowanych działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, której uległ
pracownik na skutek wykonywania pracy w niekorzystnym dla zdrowia środowisku.

9. Przedstawić definicję NDS.

9.1.

NDS – najwyższe dopuszczalne stężenie – jest to średnie stężenie ważone,

którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego
tygodniowego wymiaru czasu określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie
zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

10.

Wartości NDS określane dla górnictwa podziemnego dla dwutlenku węgla, tlenku

węgla, siarkowodoru i tlenku azotu.

a) Dwutlenek węgla CO

2

– 1,0 %

b) Tlenek węgla CO – 0,0026% / 30 mg/m

3

c) siarkowodór H

2

S – 0,0007%

d) dwutlenek siarki SO

2

– 0,000075% / 2 mg/m

3

11.Scharakteryzować podstawowe koszty wypadków przy pracy.

11.1.

Koszty bezpośrednie, takie jak:

a) jednorazowa odprawa pośmiertna, wypłacona rodzinie
b) koszt organizacji pogrzebu ofiary
c) jednorazowe odszkodowanie za poniesiony uszczerbek na zdrowiu
d) koszt świadczeń rekompensujących
e) koszt leczenia i rehabilitacji
f) świadczenia specjalne

11.2.

Koszty pośrednie, takie jak:

a) koszt akcji ratowniczej, w tym transport do szpitala
b) koszt płacy poszkodowanego mimo jego nieobecności w pracy
c) koszt płacy pracownika zastępującego poszkodowanego
d) koszt zakupu i wymiany lub naprawy uszkodzonego mienia
e) koszt ponownego przywrócenia produkcji
f) strata produkcji

12.

Ergonomia, pojęcia podstawowe.

12.1.

Ergonomia, jest to interdyscyplinarna nauka, zajmująca się przystosowaniem

narzędzi, maszyn, środowiska i warunków pracy do autonomicznych i psychofizycznych
cech i możliwości człowieka, zapewniające sprawne, wydajne i bezpieczne
wykonywanie przez niego pracy, przy stosunkowo niskim koszcie bilogicznym.

12.2.

Ergonomia koncepcyjna – celem jej jest takie zaprojektowanie narzędzi,

urządzeń, maszyn czy wreszcie całego obiektu przemysłowego, aby spełniał on
podstawowe wymagania ergonomii.

12.3.

Ergonomia korekcyjna – zajmuję się analizą już istniejących stanowisk pracy z

punktu widzenia ich dostosowań do psychofizycznych możliwości pracownika oraz
formułowanie zaleceń mających na celu polepszenie warunków pracy.

12.4.

Ergonomia wyrobów – wykorzystuje w praktyce zdobycze i osiągnięcia

badawcze ergonomii koncepcyjnej.

13.

Narysować model podstawowy systemu ergonomicznego człowiek-maszyna-

środowisko.

źródło : http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad3.htm

14.

Sposób oceny wydatku energetycznego człowieka- przedstawić wzór.

14.1.

Najprostszą metodą pomiaru wydatku energetycznego jest pomiar wentylacji

płuc, czyli objętości wydychanego powietrza w jednostce czasu, obliczanego ze wzoru:

E = 0,21 * V

gdzie: E – wydatek energetyczny [KJ/min]

V – wentylacja płuc [l/min]

15.

Co to jest ryzyko zawodowe na stanowisku pracy.

15.1.

Ryzyko, które podejmowane jest w związku z wykonywaną pracą, nosi nazwę

ryzyka zawodowego. Zgodnie z art. 226 „Kodeksu pracy” pracodawca ma obowiązek
oszacować poziom ryzyka na każdym stanowisku pracy i poinformować o nim
zatrudnionego tam pracownika.

16.

Co to jest zarządzanie bezpieczeństwem pracy.

16.1.

Istnieje wiele określeń, które definiują pojęcie zarządzania bezpieczeństwem

pracy. Niektóre z nich to:
a) zarządzanie bezpieczeństwem pracy jako przestrzeganie obowiązujących regulacji

prawnych,

b) zarządzanie bezpieczeństwem pracy jako działanie praktycznie wykorzystujące

wiedzę organizacji i zarządzania, psychologii itp.;

c) jako połączenie zasad bezpieczeństwa pracy z ogólnymi zasadami zarządzania.

17.

Podział zagrożeń w górnictwie.

17.1.

Litosfera:

a) Tąpania
b) Oberwanie skał stropowych i ociosowych
c) Wdarcie się wody lub kurzawki
d) Pożary endogeniczne

17.2.

Atmosfera

a) Zapalenie się lub wybuch gazów
b) Zapalenie się lub wybuch pyłu
c) Przebywanie w atmosferze gazów szkodliwych dla zdrowia

17.3.

Technosferę

a) Wybuch naczyń pod ciśnieniem
b) Wybuch środków strzałowych
c) Upadek, potkniecie się, wpadnięcie lub spadnięcie osób
d) Uderzenia narzędziami pracy
e) Pożary egzogeniczne
f) Porażenie prądem

18.

Podział gazów kopalnianych pod względem oddziaływania na organizm ludzki.

18.1.

Konieczne dla procesów życiowych: tlen O

2

18.2.

Obojętne dla procesów życiowych: azot N

2

, metan CH

4

, hel H

2

, gazy szlachetne

18.3.

Duszące: dwutlenek węgla CO

2

18.4.

Trujące: tlenek węgla CO , dwutlenek siarki SO

2

, dwutlenek azotu NO

2

19.

Scharakteryzować CO

2

i jego oddziaływanie na organizm ludzki.

19.1.

Dwutlenek węgla – gaz bezbarwny, bez zapachu, o smaku lekko kwaskowatym.

Jest cięższy od powietrza. Wydziela się z pokładów lub skał, powstaje w czasie
wykonywania robót strzałowych, podczas pożarów podziemnych, podczas pracy
silników spalinowych, oraz wybuchu metanu lub pyłu węglowego. Gaz duszący,
powyżej 2% objawy to zaburzenia oddechowe, powyżej 8% duszność i utrata
przytomności

20.

Scharakteryzować CO i jego oddziaływanie na organizm ludzki.

20.1.

Tlenek węgla – gaz bez smaku, barwy i zapachu. Powstaje w wyniku robót

strzałowych, pożarów, wybuchu metanu lub pyłu węglowego, podczas pracy silników
spalinowych. Gaz silnie trujący. Łączy się 250 do 300 razy szybciej z hemoglobiną niż
tlen. Z tego powodu jest utracona zdolność przenoszenia tlenu z płuc do tkanek.

21.

Scharakteryzować NO

2

i jego oddziaływanie na organizm ludzki.

21.1.

Dwutlenek azotu – gaz ten powstaje podczas wykonywania robót strzałowych

(MW nitroglicerynowymi). Bez smaku, o barwie od żółtej do brązowej, o gryzącej woni.
Gaz ten z zetknięciu z wydzieliną błon śluzowych, tworzy kwas azotowy. Bardzo ciężko
uszkadza pęcherzyki płucne, błony śluzowe i oskrzela. Powoduje ostry obrzęk płuc.
Objawy to ostry stan duszności, silny kaszel z wykrztuszaniem, wymioty, sinica, lęk- te
objawy kończą się śmiercią.

22.

Scharakteryzować CH

4

i jego oddziaływanie na organizm ludzki

22.1.

Metan – gaz bez barwy, smaku i zapachu. 2 razy lżejszy od powietrza. Jego

gęstość to 0,71 kg/m

3

. Gromadzi się w górnych partiach wyrobiska. Gaz ten nie jest

szkodliwy dla zdrowia, jednak 5 % metanu objętościowo w powietrzu wypiera 1% tlenu.
Gaz palny i wybuchowy w granicach od 5 do 15 %. Od 3,5 % jest gazem palnym, ale
gdy pali się źródło ognia. Powyżej 15% metan pali się samoczynnie do 42%.

23.

Co to jest metanonośność.

23.1.

Jest to ilość metanu w m

3

(objętościowo), pochodzenia naturalnego, zawarta w 1

tonie (Mg) czystej substancji węglowej w głębi calizny.

24.

Podział pokładów węgla ze względu na zagrożenia metanowe.

a) I kategoria zagrożenia metanowego, jeżeli stwierdzono występowanie CH

4

pochodzenia naturalnego w ilości od 0,1 do 2,5 m

3

/Mg, w przeliczeniu na czystą

substancję węglową.

b) II kategoria zagrożenia metanowego, jeżeli stwierdzono występowanie CH4

pochodzenia naturalnego w ilości od 2,5 do 4,5 m

3

/Mg, w przeliczeniu na czystą

substancję węglową.

c) III kategoria zagrożenia metanowego, jeżeli stwierdzono występowanie CH4

pochodzenia naturalnego w ilości od 4,5 do 8,0 m

3

/Mg, w przeliczeniu na czystą

substancję węglową.

d) IV kategoria zagrożenia metanowego jeżeli stwierdzono występowanie CH

4

pochodzenia naturalnego w ilości powyżej 8,0 m

3

/Mg, w przeliczeniu na czystą

substancję węglową, lub nastąpił nagły wypływ CH

4

lub nagły wyrzut CH

4

i skał

25.

Zapłon i zasadnicze warunki zapłonu mieszaniny gazów z powietrzem, diagram

Conwarda.
25.1.

Zapłon – jest to punktowy bodziec inicjujący wybuch gazu. Aby jednak doszło

do zapłonu musie wytworzyć odpowiednia atmosfera wybuchowa.

G

az miesza się

bowiem z powietrzem samorzutnie dzięki dyfuzji, a do wytworzenia chmury pyłowej
niezbędne jest mechaniczne mieszanie (np. przez podmuch). Ograniczenie przestrzeni
wybuchu sprzyja gwałtowności wybuchu, a w przypadku pyłów jest uważane za
niezbędny czynnik do jego zaistnienia.

25.2.

Wykres Conwarda.

Strzałki obrazują kierunki zmian składu mieszaniny spowodowane dopływem gazów
obojętnych (A), powietrza (B) i gazów palnych C

•

odcinek AB – proste mieszaniny gazów palnych z powietrzem

•

obszar powyżej AB – mieszaniny sztuczne (wzbogacone w tlen)

•

obszar poniżej AB – mieszaniny zawierające gaz nadmiarowy

•

obszar OAS

o

– mieszaniny nie wybuchowe z powodu nadmiaru gazów

obojętnych

•

obszar ADS – mieszaniny nie wybuchowe z powodu nadmiaru powietrza

•

obszar DGS – mieszaniny wybuchowego

•

obszar SGBS

n

– mieszaniny nie wybuchowe z powodu nadmiaru gazów palnych

26.

Podział wyrobisk i pomieszczeń w polach metanowych ze względu na zagrożenia

niebezpieczeństwa wybuchu.
26.1.

Wyrobiska w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych

wydobywających węgiel kamienny,zalicza się:
a) niezagrożonych wybuchem metanu, stanowiących wyrobiska ze stopniem „a”

niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli nagromadzenie metanu w powietrzu
powyżej 0,5 % jest wykluczone.

b) ze stopniem „b” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli w normalnych

warunkach przewietrzania nagromadzenie metanu w powietrzu powyżej 1 % jest
wykluczone

c) ze stopniem „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, jeżeli nawet w normalnych

warunkach przewietrzania nagromadzenie metanu w powietrzu może przekroczyć 1
%.

27.

Zwalczanie niebezpieczeństwa wybuchu metanu.

27.1.

Zwalczanie zagrożenia metanowego polega na:

a) niedopuszczeniu do gromadzenia się metanu w wyrobiskach górniczych w ilościach

przekraczających wielkości dopuszczalne

b) wyeliminowanie możliwości zapalenia metanu przez stosowanie odpowiednich

nakazów i zakazów, odpowiedniej technologi wybierania złoża, oraz stosowania
odpowiednich maszyn, urządzeń i narzędziami

c) zorganizowaniu dozoru nad całokształtem techniki zwalczania techniki zagrożenia

metanowego i rygorystycznym przestrzeganiu obowiązujących zasad pracy w polu
metanowym

27.2.

Wentylacyjne zwalczanie zagrożenia metanowego, polegające na doprowadzeniu

takiej ilości powietrza do wyrobiska górniczego, aby nie dopuścić do tworzenia w nich
niebezpiecznych stężeń metanu.

28.

Co to jest pył węglowy.

28.1.

Pył węglowy, są to ziarna węgla przechodzące przez sito o wymiarach oczek

równych 1x1 mm. Powstaje podczas robót górniczych oraz w trakcie transportu i
przeróbki węgla kamiennego.

29.

Klasyfikacja pokładów węgla ze względu na zagrożenie wybuchu pyłu węglowego.

Wyrobisku nie zagrożonym wybuchem pyłu węglowego rozumie się przez to wyrobisko
które:
a)

nie występuje niebezpieczny pył węglowy lub

b)

pył kopalniany zawiera co najmniej 80 % części niepalnych stałych pochodzenia

naturalnego, ilość niebezpiecznego pyłu węglowego jest mniejsza niż 10 g/m

3

wyrobiska, a

intensywność osiadania pyłu jest mniejsza niż 0,15 g/m

3

na dobę, lub

c)

pył kopalniany zawiera co najmniej 50 % wody przemijającej, lub

d)

pył kopalniany zawiera co najmniej 80 % części niepalnych stałych, a zawartość

wody przemijającej w tym pyle wynosi co najmniej 30 %, a wyrobiska sąsiednie, mające z
nim połączenie, są wyrobiskami niezagrożonymi wybuchem pyłu węglowego lub zostały
zaliczone do klasy A zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

30.

Sposoby zwalczania niebezpieczeństwa wybuchu pyłu węglowego.

30.1.

Zwalczanie pyłu w miejscu powstawania:

a) większe zabiory kombajnu
b) zlewanie czoła ściany wodą
c) zraszanie na przesypach

30.2.

Zwalczanie zapoczątkowania wybuchu:

a) kontrola stężenia metanu
b) stosowanie bezpiecznego sprzętu elektrycznego
c) stosowanie właściwych środków strzelniczych

30.3.

Przeciwdziałanie rozwojowi wybuchu:

a) neutralizacja zalegającego pyłu w wyrobiskach przez pył kamienny
b) zapobieganie lotności pyłu za pomocą wody
c) stosowanie past pyłochłonnych

30.4.

Ograniczenie zasięgu wybuchu:

a) zapory przeciwwybuchowe: pyłowe lub wodne

Ilość pyłu lub wody na zaporze w pokładach metanowych 400 kg pyłu na m

3

przekroju wyrobiska (400 dm

3

wody).

Ilość pyłu lub wody na zaporze w pokładach niemetanowych 200 kg na m

3

przekroju

wyrobiska (200 dm

3

wody).

31.

Miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego. Klasy zagrożenia

wybuchu.
31.1.

Klasa „A” - dotyczy pokładów węgla lub ich części oraz wyrobiska górnicze, w

których:
a) nie występuje niebezpieczny pył węglowy, lub
b) w strefie zagrożenia nie ma odcinków wyrobisk dłuższych niż 30 m z

niebezpiecznym pyłem węglowym

31.2.

Klasa „B” - zalicza się pokłady węgla lub ich części oraz wyrobiska górnicze, w

których:
a) występuje niebezpieczny pył węglowy, lub
b) w strefie zagrożenia są odcinki wyrobisk z niebezpiecznym pyłem węglowym

dłuższe niż 30 m

32.

Oddziaływanie pyłów na organizm człowieka i określenie frakcji wdychanej.

32.1.

Pyły są jednym z głównych czynników szkodliwych dla zdrowia występujących

w środowisku pracy. Są to drobne cząstki mogące unosić się w powietrzu i które mogą
być przenoszone na bardzo duże odległości, oraz osiadać na wszystkim po drodze.
Pyły w kontakcie z organizmem pracownika mogą być przyczyną mechanicznego
uszkodzenia błon śluzowych lub nawet skóry, choroby uczuleniowej, pylicy płuc, a
także choroby nowotworowej.

32.2.

Stężenia pyłów:

a) pył całkowity, którym jest zbiór cząsteczek mających zdolność przenikania do

organizmu człowieka w procesie oddychania

b) pył respirabilny, którym est zbiór cząsteczek o średnicy ziaren poniżej 3,5 μm,

mających zdolność przedostawania się przez wstępny selektor dróg oddechowych i
dotarcia aż do pęcherzyków płucnych

c) włókna, czyli cząsteczek pyłu, której długość jest większa od 5 μm, a stosunek

długości do średnicy jest większy od 3:1

33.

Sposoby ograniczenia zapylenia powietrza w kopalniach.

33.1.

Profilaktyka pyłowa sprowadza się w szczególności do:

a) odpylania miejsc powstawania mieszaniny pyłowo-powietrznej
b) zmiany procesu technologicznego na taki, przy którym występuje mniejsza emisja

pyłu na stanowisku pracy

c) pozbawienia pyłu lotności za pomocą wody
d) stosowanie różnorodnych urządzeń wentylacyjnych
e) stosowanie ochron osobistych odpowiednio dobranych do danego stanowiska pracy

34.

Choroby wywołane oddziaływanie pyłów.

a) pylica płuc
b) choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu
c) przewlekłe obturacyjne zapalenia oskrzeli, z trwałym upośledzeniem sprawności

wentylacyjnej płuc

d) astma oskrzelowa
e) ostre uogólnione reakcje alergiczne
f) alergiczny nieżyt nosa

35.

Co to jest zagrożenie wyrzutami gazów i skał.

35.1.

Wyrzut gazów i skał, jest to dynamiczne przemieszczenie rozkruszonych skał lub

węgla na skutek energii gazów uwięzionych pod olbrzymim ciśnieniem. Efektem
wyrzutu może być uszkodzenie obudowy, urządzeń, zaburzenia przewietrzania
wyrobisk, powstanie wybuchowego nagromadzenia metanu lub atmosfery niezdatnej do
oddychania.

36.

Kategoria zagrożenia wyrzutami gazów i skał w podziemnych zakładach

wydobywających węgiel kamienny.

a) Skłonne do wyrzutów gazów i skał
b) Zagrożone wyrzutami gazów i skał

37.

Hałas słyszalny, ultradźwiękowy i infradźwiękowy.

37.1.

W zależności od częstotliwości drgań akustycznych hałas dzielimy na:

a) hałas słyszalny – to taki, którego częstotliwość drgań fal akustycznych zawarta jest

w przedziale 16 – 16 000 Hz

b) hałas infradźwiękowy – o częstotliwości drgań fal akustycznych zawartych w

przedziale 2-50 Hz

c) hałas ultradźwiękowy – o częstotliwości od 10 000 do 100 000 Hz

38.

Metody zwalczania hałasu i ochrona przed hałasem.

38.1.

Eliminację źródła hałasu lub zmniejszenie natężenia hałasu poprzez:

a) stosowanie mało hałaśliwych procesów technologicznych
b) wymianę maszyn i urządzeń powodujących nadmierny hałas
c) utrzymywanie maszyn i urządzeń w wymaganym stanie technicznym

38.2.

Ograniczanie rozprzestrzeniania się hałasu poprzez stosowanie:

a) izolacji akustycznych stanowiska pracy
b) obudowa źródeł hałasu
c) zwiększenie chłonności akustycznej

38.3.

Zmniejszenie czasu ekspozycji na hałas poprzez:

a) zmianę organizacji pracy mającej na celu ograniczenie czasu przebywania

pracowników w hałasie

38.4.

Stosowanie ochron słuchu, w szczególności:

a) wkładek przeciwhałasowych dousznych
b) nauszników przeciwhałasowych
c) hełmów przeciwhałasowych

39.

Drgania mechaniczne niskoczęstotliwościowe (wibracje).

39.1.

Wibracje - wstrząsy danego ciała o niskiej amplitudzie i częstotliwości

kilkunastu-kilkudziesięciu Hz.

39.2.

Z biologicznego punktu widzenia wibracje określamy jako przekazywanie drgań

mechanicznych z ciała stałego na poszczególne tkanki ciała człowieka lub na cały
organizm.

39.3.

Wyróżniamy dwa typy przyczyn powstawania drgań mechanicznych:

a) wymuszenia kinetyczne, polegające na wprawianiu w ruch drgający maszyny,

urządzenia, budowle przez źródło drgań, którym jest np. drgające podłoże, na którym
ustawiono owe podłoże

b) wymuszenia siłowe, które zaliczane są do wewnętrznych przyczyn generowania

drgań mechanicznych. Powstają one na skutek ruchów posuwisto-zwrotnych lub
obrotowych.

39.4.

W zależności od drogi przenoszenia się drgań mechanicznych na organizm

człowieka, drgania dzielimy na:
a) drgania o działaniu ogólnym, gdy są one przenoszone na korpus człowieka przez

nogi, miednicę, plecy lub boki

b) drgania o oddziaływaniu miejscowym, gdy są one przenoszone na korpus człowieka

przez kończyny górne.

39.5.

Profilaktyka

a) w przypadku drgań o oddziaływaniu ogólnym

•

stosowanie materiałów wibroizolacyjnych, które wpływają na osłabienie energii
drgań ogólnych

•

stosowanie powłok tłumiących i tłumików drgań

b) w przypadku drgań o oddziaływaniu miejscowym należy pamiętać, że:

•

siła nacisku narzędzia nie powinna przekraczać 200N

•

siła zaciskania ręki przy pracy z narzędziem nie powinna przekraczać 50N

•

na stanowisku pracy temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 16ºC,
wilgotność względna 40-60 %, a prędkość przepływu powietrza poniżej 0,3 m/s

•

operatorzy powinni stosować rękawice chroniące przed oddziaływanie drgań

40.

Parametry decydujące o jakości oświetlenia.

a) natężenie oświetlenia
b) równomierność oświetlenia
c) rozkład luminacji w polu pracy wzrokowej
d) ograniczenie olśnienia
e) barwa światła i oddawanie barw
f) migotanie i efekt stroboskopowy

41.

Oświetlenie kopalń podziemnych.

42.

Mikroklimat na stanowisku pracy.

42.1.

Mikroklimat – to środowisko cieplne w jakim pracuje człowiek. Pracownik w

pomieszczeniach powinien mieć poczucie komfortu cieplnego.

43.

Co to jest komfort cieplny.

43.1.

Komfort cieplny, czyli warunki w których pracownik ubrany stosownie do

rodzaju wykonywanej pracy nie odczuwa ani chłodu ani ciepła. Czynnikami
decydującymi o samopoczuciu i wydajności pracy człowieka w kopalni są:
a) temperatura powietrza kopalnianego
b) wilgotność powietrza kopalnianego
c) prędkość przepływu powietrza

Są to klimatyczne warunki pracy.

44.

Ocena warunków cieplnych w kopalni.

Intensywność chłodzenia to inaczej, natężenie chłodzenia, jest to wielkość strat ciepła z 1
cm

2

powierzchni ciała ludzkiego w jednostce czasu. Jednostką natężenia chłodzenia jest 1

katastopień [K].
W górnictwie używa się jednostek katastopni wilgotnych.
Pomiar dokonujemy katatermometrem wilgotnych, gdyż uwzględnia wilgotność względną.
Jeżeli intensywność chłodzenia jest mniejsza niż 11 Kw (katastopni wilgotnych), to czas
pracy (podobnie jak powyżej 28ºC) skracamy do 6 godzin. Natomiast, jeżeli intensywność
chłodzenia jest wyższa niż 11 Kw, pracujemy dalej. P
Prędkość powietrza nie powinna przekraczać:

a) 5 m/s w ścianach i zabierkach
b) 8 m/s w wyrobiskach korytarzowych (10 m/s przy sporadycznym ruchu ludzi)

12 m/s w szybach w czasie jazdy ludzi

45.

Sposoby opanowania trudnych warunków cieplnych w kopalniach.

a) Odpowiednia organizacja przewietrzania wyrobisk korytarzowych
b) Odpowiednie usytuowanie w wyrobiskach urządzeń technicznych wytwarzających

ciepło

c) Zastosowanie maszyn klimatycznych i schładzanie

46.

Podział pożarów podziemnych.

46.1.

Pożar podziemny - wystąpienie otwartego ognia, żarzącej się substancji lub

utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym dymów, lub stężenia tlenku węgla (CO)
powyżej 0,0026%. Aby w kopalni głębinowej mógł zaistnieć pożar, musi występować
tam materiał palny, odpowiednia ilość tlenu oraz wysoka temperatura. Podział pożarów
podziemnych:
a) endogeniczny - powstaje w kopalniach w wyniku samozapalenia węgla

spowodowanego niemożnością odprowadzania ciepła z utleniania.

b) egzogeniczny - pożar powstały z przyczyn zewnętrznych, np. wskutek zapalenia się

drewna, wybuchu gazów czy pyłów, z powodu wadliwego działania urządzeń

mechanicznych, elektrycznych, itp.

47.

Metody określania zagrożenia wybuchem gazów pożarowych.

47.1.

Określenie zagrożenia wybuchem gazów pożarowych określamy za pomocą tzw.

trójkąta wybuchowości (patrz punt 52.2 „wykres Conwarda) oraz za pomocą wskaźnika
Grahama

G = (CO/0,265 N

2

– O

2

)

gdzie: CO, N

2

, O

2

– procentowa

zawartość gazów w pobranej próbce
powietrza

47.2.

Objawy pożaru endogenicznego:

a) duszna atmosfera
b) zaparowanie powietrza
c) pocenie się ociosu i stropu
d) wzrost temperatury ociosu węglowego
e) zapach nafty
f) dymy
g) płomień

48.

Na czym polega gaszenie aktywne pożarów podziemnych.

48.1.

Polega na gaszeniu bezpośrednio, pożarów dostępnymi środkami zwalczania

pożaru, czyli gaśnice, węże z wodą itp.

49.

Na czym polega pasywne gaszenie pożarów podziemnych.