Model organizacji
Definicja pojęcia
Cechy wspólne organizacji  model organizacji
Charakterystyka podsystemów organizacji
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Definicja pojęcia organizacji
Organizacja w sensie instytucjonalnym
system społeczno-techniczny utworzony sztucznie dla realizowania
określonych misji, wartości i celów, posiadający wewnętrzną strukturę
łączącą w funkcjonalną całość elementy i części wchodzące w jego
skład (składa się z rzeczy i ludzi wyposażonych w narzędzia, maszyny,
jak np. przedsiębiorstwo, bank, biuro podróży, urząd itp.)
Organizacja w sensie czynnościowym
czynność organizowania, czyli świadomego i celowego porządkowania
zbioru działań, działających podmiotów, zasobów i instrumentów
działania.
Organizacja w sensie atrybutowym
to cecha rzeczy złożonej (często czynność), np. mówiąc o instytucji,
procesie, czynnościach, że są dobrze zorganizowane, używamy pojęcia
organizacji w znaczeniu oceny i atrybutu.
PZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 2
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Rodzaje organizacji
kryterium podziału jest funkcja, jaką organizacje
realizujÄ… na rzecz otoczenia
gospodarcze, nastawione na zysk
użyteczności publicznej
administracji państwowej i samorządowej
militarne i policyjne
społeczne
religijne
PZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 3
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Model organizacji wg H.J. Leavitta
Otoczenie
· postawy
· misja
· kwalifikacje
· wiÄ…zka celów
· umiejÄ™tnoÅ›ci
· drzewo celów
· predyspozycje
· zadania
· stosunki
międzyludzkie
Cele i zadania Ludzie
Struktura
Technologia
formalna
· know-how
· wytwarzanie
· hierarchia
· przetwarzanie danych
· schemat organizacyjny
· zakresy czynnoÅ›ci
· instrukcje
Otoczenie
PZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 4
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Model organizacji wg H.J.Leavitta
Cele organizacji - zbiór zamierzeń przewidzianych do realizacji w jakimś
przedziale czasu, z których wywodzą się zadania cząstkowe
Ludzie - członkowie organizacji wraz z ich wiedzą, kwalifikacjami, postawami,
systemem wartości, motywacją do pracy oraz stosunkami międzyludzkimi
Technologia - zbiór metod i technik używanych w procesie przeobrażeń
(transformacji)
Struktura organizacyjna  układ złożony z poszczególnych elementów
organizacji (pionów, komórek itp.) oraz ich wzajemnych powiązań; zbiór reguł
porządkujących zachowania uczestników organizacji.
Między wymienionymi wyżej elementami organizacji występują wzajemne
relacje. Wszystkie one są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają -
zmiany w dowolnym elemencie wymuszają zmiany w pozostałych.
PZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 5
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Model organizacji: cele
organizacyjne
Cele organizacji stanowią zbiór wzajemnie
powiązanych dążeń, aspiracji i zamierzonych
efektów o różnym stopniu konkretności.
Cele organizacji stanowią układ hierarchiczny.
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Hierarchia celów organizacyjnych
Cele najwyższego rzędu
Przetrwanie i rozwój
(główne organizacyjne)
wartości
Zrównoważone funkcjonowanie
(dostęp do zasobów koniecznych dla istnienia i rozwoju)
Maksymalizacja zysku
Maksymalizacja budżetu
(w przypadku organizacji
(w przypadku organizacji niedochodowych)
rynkowych)
Wytwarzanie społecznie użytecznych dóbr i usług
(realizacja funkcji na rzecz otoczenia)
Cele najniższego rzędu
Realizacja konkretnych zamierzeń,
(konkretne)
działań, zadań i przedsięwzięć
efekty działań
NoZ - Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 7
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Hierarchia celów organizacyjnych
misja (powołanie) organizacji  podstawowy cel organizacji
Kim są nasi klienci? Jakie potrzeby klientów zaspakajamy? W jaki sposób
zaspakajamy potrzeby klientów?
cele strategiczne  sformułowane na najwyższym szczeblu, mają ogólny
charakter
cele taktyczne  sformułowane na średnim szczeblu, koncentrują się na
sposobie operacjonalizacji działań niezbędnych do osiągnięcia celów
strategicznych
cele operacyjne - sformułowane na niższych szczeblach, mają
szczegółowy charakter
NoZ Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 8
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Składowe misji organizacyjnej
 Jesteśmy przekonani, że odpowiadamy przede wszystkim przed lekarzami,
Docelowi klienci
pielęgniarkami, pacjentami, matkami i wszystkimi, którzy używają naszych wyrobów"
i rynki
(Johnson & Johnson).
Główne produkty lub  Główne produkty AMAX to molibden, węgiel, ruda żelaza, miedz
, ołów, cynk, ropa
naftowa i gaz ziemny, potas, fosforyty, nikiel, wolfram, srebro, złoto i magnez .
usługi
Obszar
 Zdecydowanie dążymy do pełnego sukcesu Corning Glass Works jako światowego
konkurenta .
Geograficzny
 Control Data działa w branży zastosowań mikroelektroniki i techniki komputerowej w
Główne
dwóch ogólnych dziedzinach: sprzętu komputerowego oraz usług komputerowych,
Technologie
obejmujących obliczenia, informację, kształcenie i finanse .
Troska o przetrwanie,  W tym względzie firma będzie prowadziła swe operacje ostrożnie, zapewniając zyski i
wzrost, który przyniesie Hooverowi ostateczny sukces (Hoover Universal Inc.).
wzrost i zyskowność
Misja powinna zawierać:
 To wszystko jest częścią filozofii Mary Kay  filozofii opartej na złotej regule. Jest to
duch współuczestnictwa i troski, gdzie ludzie dają swój czas, wiedzę i doświadczenie
Filozofia firmy
- opis podstawowych wyrobów czy
(Mary Kay Cosmetics).
usług,
 Hoover Universal jest zdywersyfikowaną, wielobranżową korporacją o dużych
- funkcje, którą organizacja pełni w
WÅ‚asna koncepcja
możliwościach produkcyjnych, silnej polityce przedsiębiorstwa i autonomii
firmy
otoczeniu,
poszczególnych jednostek .
- rynki czy klientów, których będzie
Pożądany wizerunek
 Dzielić zobowiązania świata w dziedzinie ochrony środowiska (Dow Chemical).
obsługiwała.
publiczny
NoZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 9
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Cele ciągłe organizacji gospodarczych
rentowność
pozycja na rynku
innowacje
sprawność działania
stan zasobów
odpowiedzialność społeczna
UWAGA! Każda organizacja staje przed problemem
zarzÄ…dzania wielorakimi celami!
Równoważenie i godzenie możliwych konfliktów pomiędzy różnymi celami
to optymalizacja.
NoZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 10
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Funkcje celów
Zewnętrzne
Wewnętrzne
nadają jednolity kierunek działania uczestnikom
organizacji
sprzyjajÄ… planowaniu
mogą być z
ródłem motywacji
sÄ… podstawÄ… kontroli
Kto ustala cele?
NoZ  Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 11
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Kierownicy i zarzÄ…dzanie
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Czy oni sÄ… kierownikami?
Sergey Brin and Larry Page (Google)
Jan Kowalski  prezes hurtowni
Bronisław Komorowski
Tadeusz Więckowski
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 13
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Kim sÄ… kierownicy?
Otoczenie
Kierownik
Cele Ludzie
i zadania
to osoba, której
podstawowym
ZarzÄ…dzanie
zadaniem jest
realizacja procesu
zarzÄ…dzania.
Struktura
formalna Technologia
Otoczenie
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 14
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Co robi kierownik czyli czym jest
ZARZ
DZANIE
PLANOWANIE
NAKA
ADY Z OTOCZENIA:
Cele osiągnięte:
· zasoby ludzkie
· zasoby finansowe
KONTROLOWANIE ORGANIZOWANIE · sprawnie
· zasoby fizyczne
· skutecznie
· zasoby informacyjne
PRZEWODZENIE
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 15
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Co robi kierownik czyli czym jest
ZARZ
DZANIE
ZARZ
DZANIE jest to zestaw działań (obejmujący
planowanie, organizowanie, przewodzenie i
kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji
(ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i
wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów
organizacji w sposób sprawny i skuteczny
" sprawny - wykorzystujÄ…cy zasoby mÄ…drze i bez
zbędnego marnotrawstwa
" skuteczny - działający z powodzeniem
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 16
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Zasoby organizacyjne
zasoby ludzkie zasoby finansowe zasoby rzeczowe zasoby informacyjne
- dotacje
- budynki, - sprawozdania z badań
- kadra akademicka Ministerstwa
Politechnika - komputery - publikacje naukowców
- personel - granty
Wrocławska - wyposażenie - tendencje na rynku
pomocniczy - wpłaty studentów
laboratoriów pracy
zaocznych
- dochody - budynki - prognozy gospodarcze
- policjanci z podatków komunalne - wskaz
niki bezrobocia
Miasto
- urzędnicy - sprzedaż gruntów - sprzęt biurowy - statystyki
Wrocław
- inni pracownicy - fundusze - samochody przestępczości
strukturalne służbowe - przyrost naturalny
- listy cen od dostawców
Sklep - zyski
- sprzedawcy - regały sklepowe - reklamy konkurentów
Spożywczy - inwestycje
- księgowa - lodówki - dane o promocjach
 Biedronka właściciela
sezonowych
- robotnicy platform - zyski,
- rafinerie, - prognozy sprzedaży,
Mobil Corp wiertniczych, - inwestycje
- budynki biurowe - komunikaty OPEC
PZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 17
- kierownicy spółki akcjonariuszy
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Funkcje przedsiębiorstwa
FUNKCJE
WYKONAWCZE
Zaopatrzenie Produkcja Zbyt
Planowanie
Z
A
F
R
U
Organizowanie
Z
N


K
D
C
Przewodzenie
Z
J
A
E
N
Kontrolowanie
I
A
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 18
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Proces zarzÄ…dzania
Planowanie Organizowanie
Funkcje
zarzÄ…dzania
sÄ… wzajemnie
powiÄ…zane
i współzależne.
Kontrolowanie Przewodzenie
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 19
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Funkcje zarzÄ…dzania
Planowanie wyznaczenie celów organizacji, ustalenie generalnej
strategii ich osiągania oraz opracowanie zwartej hierarchii planów,
aby integrować i koordynować działania.
Organizowanie jest to logiczne grupowanie działań i zasobów
(tworzenie struktur organizacyjnych i dokonywanie w nich zmian).
Przewodzenie to zespół procesów wykorzystywanych w celu
sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w
interesie organizacji.
Kontrolowanie proces monitorowania wyników, porównywania ich
z celami i korygowania wszelkich znaczących odchyleń.
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 20
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Czy zadania kierownika sÄ… uniwersalne?
Øð Szczebel organizacji
ØðOrganizacje nastawione i nie nastawione na
zysk
ØðWielkość organizacji
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 21
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Czy zadania kierownika sÄ… uniwersalne?
Øð SZCZEBEL ORGANIZACJI
Czas przeznaczany na poszczególne czynności w zależności od szczebla w organizacji
Kierownicy najniższego
Kierownicy średniego
Kierownicy najwyższego
szczebla
szczebla
szczebla
Planowanie
Planowanie
15%
18%
Organizowanie
Planowanie
Organizowanie
Organizowanie
10%
24%
28%
13%
36%
33%
Kontrolowanie
Kontrolowanie
Kontrolowanie
Przewodzenie
14%
Przewodzenie
51%
Przewodzenie
36%
22%
Różnice dotyczą stopnia i względnej wagi, ale nie rodzaju działalności!!!
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 22
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Czy zadania kierownika sÄ… uniwersalne?
Chociaż występują pewne różnice w zarządzaniu w
zależności od wybranych czynników, istnieje znacznie
więcej podobieństw niż różnic.
Wszędzie kierownicy zajmują się planowaniem,
organizowaniem, przewodzeniem i kontrolÄ…!
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 23
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Podział menedżerów
Ze względu na
Ze względu na
obszary zarzÄ…dzania:
szczeble zarzÄ…dzania:
" Kierownicy funkcjonalni,
Menedżerowie
najwyższego szczebla np.: menedżerowie
marketingu, finansów,
Kierownicy
operacyjni, zasobów
średniego szczebla
ludzkich i in.
Kierownicy
" Kierownicy ogólni
najniższego szczebla
Wykonawcy
NoZ Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 24
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Role menedżera wg Mintzberga
Kategoria Rola Przykładowe zadania
Reprezentant udział w uroczystym otwarciu nowego zakładu
Interpersonalna Przywódca zachęcanie pracowników do zwiększania wydajności
A
ącznik koordynacja działań dwóch grup projektowych
Obserwator śledzenie sprawozdań branżowych
Informacyjna Propagator wysyłanie notatek propagujących nowe idee
Rzecznik wygłaszanie przemówień ogłaszających np. plany
Przedsiębiorca opracowywanie nowych pomysłów innowacyjnych
Sędzia rozwiązywanie konfliktów między podwładnymi
Decyzyjna
Dysponent dokonywanie przeglądów i rewizji wniosków
Negocjator porozumienie np. z dostawcÄ… lub zw. zawodowym
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 25
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Umiejętności menedżerskie
Umiejętności techniczne  niezbędne do wykonywania lub
zrozumienia zadań związanych z daną organizacją.
Umiejętności interpersonalne  nawiązywanie kontaktów,
rozumienie i motywowanie zarówno jednostek jak i grup.
Umiejętności koncepcyjne  zależne od zdolności do myślenia
abstrakcyjnego.
Umiejętności diagnostyczne i analityczne  umożliwiające
menedżerowi zaprojektowanie najwłaściwszej reakcji w danej
sytuacji.
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 26
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
Czas pracy kierownika
Problemy bieżące są dominującymi, wypierając problemy istotne.
Dzień pracy składa się z dużej ilości pojedynczych czynności. Taki dzień jest bardzo trudny do
zaplanowania.
Praca ma charakter ciągły, bez jednoznacznego określenia początku i końca.
Kierownik większość czasu mówi. Przeważa komunikacja werbalna.
Pojawiające się problemy są najczęściej niejednoznaczne i uprzednio nieznane,
a - co najistotniejsze - wymagajÄ… szybkiej decyzji.
Proces decydowania jest procesem, z którym kierownik pozostaje sam. Zwykle pozostaje z
niepewnością co do słuszności podjętej decyzji.
Odpowiedzialność za wyniki pracy podwładnych zmusza kierownika do ciągłej czujności.
Ustala priorytety związane z realizowanymi zadaniami. Podejmuje więc decyzje, które zadania,
w jakiej kolejności i przez kogo powinny być realizowane.
Rozstrzyga spory towarzyszące ludziom mającym różne poglądy, wymagania i nierzadko nie
akceptujÄ…cych siebie nawzajem.
NawiÄ…zuje kontakty, prowadzi negocjacje, tworzy przymierza i koalicje.
Myśli nad złożonymi problemami i szuka odpowiedzi, jak sobie z nimi poradzić.
Efektywność kierownika zależy od sprawnej organizacji jego pracy własnej.
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 27
Czas pracy kierownika
100
B- wprowadzić do
Warunkiem osiÄ…gania
organizera
A - wykonać od razu
z określeniem
większej efektywności
samodzielnie
wykonania lub
w pracy kierownika jest
delegować
eliminacja wszystkich
zadań możliwych do
przekazania swoim
D - odłożyć na póz
niej podwładnym
lub zrezygnować C - delegować
i przeznaczenie swojego
z realizacji
czasu tylko dla zadań
ważnych
0
100
i pilnych-ważnych.
PILNOŚĆ
NoZ  Kierownik i zarzÄ…dzanie/ slajd nr 28
Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak
WAŻNOŚĆ