Rozçäczniki, odçäczniki i bezpieczniki
Wykład 8:
© Copyright by Wieslaw Nowak, Kraków 2002 1. Rozçäczniki
. z zniki ...........................................................
z zniki s t zniki z i hy
. d zniki ............................................................
y znik i d znik
. B zpi zniki t pik .........................................
" yp s n s pr st k ry d sz ni uku
l ktry zn y z ni i z z ni dby
si przy zn zny h pr dk i h styk ru h -
y h ni z l ni d dzi ni bs u i (tz . styki
i
" prz zn z n s d z ni pr d r b zy h
r z ni i lki h pr d prz i ni y h ( r-
t i ni prz kr z n -kr tn rt -
i pr du zn i n
" usz pr z urz dz ni i z b zpi z -
y i prz d z r i i i prz i ni i np.
b zpi znik i z kt ry i t rz z st dn
k nstruk y n
" st ni t rty prz r iz l y n st
id zn i b zpi zn
" pr duk n s n n pi i ni prz kr z n
k h i budu si r z zniki n
i
r z znik h nisk n pi i y h pr du prz i n-
n st su si n
" k ry sz ni p ytk
n t i st r z znik h ys k n pi i y h st -
su si
" sz ni uku n st pu p i trzu prz z
yd u ni  st t sp s b yst r z y z
z l du n pr dy y z ln
" pr st k ry sz ni
t s n ni dy r z zniki z k r i
sz ni y i z yd u h y i ysz y b ni
z z st s ni .
p d r z znik st prz i rz
r zny p r dni sk k y h i st s ny st
r ni n p d silnik y
dst r dz r z znik nisk n pi i -
y h t
" r z zniki krzy k  zbud n s z sz r u
rst n trz kt ry h u i sz z n s
h niz y z styk i k ry sz ni
bud n s n pr dy i ni prz kr z
A r z z st k prz zniki
" r z zniki dr k  yst pu k r z zniki
n r z d isk
str. 2/11/W8
rysunku . p k z ny st prz kr dn rst y r z znik h dr k y h d isk y h (rysun k
r z znik (prz znik krzy k . ku .4 styk ru h y yk n ny st p st i stk
n p d y u i sz z n s krzy ki 4 kt ry h d isk d styk ni ru h y h . t i
br t p du z yk ni lb t i r ni z styk . r z zniki d uprz r . z znik t n yp s -
y l d z n trzny r z znik krzy k ny st n p d sk k y r liz ny prz z
prz dst i rysun k . . krzy k t z si p krzy r lk 4 r z
spr yn . rzyk d y y l d r z znik dr k -
d isk prz dst i rysun k . .
y . . . Z u y r z z k r k
tyk ru y tyk ru y z k
rzy z 4 ytk k ry z uk
y . . . rz kr r t y r z z k
r zk u
krzy k
tyk ru y tyk ru y k
y 4 krzy k z t r u z l y
z t r y k tyk
ru y
y . .4. Z u y r z z k r k
k
tk y tyk ru y tyk ru
krzy k 4 z z tyk ru y r lk t z
krzy r y r z r lk
y . . . y l r z z k ( rz z k
krzy k yk u z t l y t rty .
Z s d bud y r z znik dr k y h prz d-
st i rysun k . i .4.
r z znik h dr k y h n y h (rysun k .
styki ru h p st i n y h dz
sz z k styki ni ru h . tyki t p rusz si
k rz sz ni 4. p d styk ru h y h
dby si sp s b i y prz z prz st i ni
d i ni . rzyk d y y l d r z znik dr k -
y . . . z z k r k y y
n prz dst i rysun k . .
str. 3/11/W8
z znik t n przyst s ny st d pr y n -
r r z by st s ny k d znik
iz l y ny.
Bud r z znik B prz dst i rysun k .
. i . . ny i z sp i funk y ny i r z -
znik s
" i y uk d styk y  prz zn z ny d pr y
n r
" z st k d k b zpi znik y h  p ni funk
z b zpi z ni
K nstruk y ni r z znik sk d si sk d si
z d h z n
y . . . z z k r k y k y
" st n rn p dst y i sz z z iski
przy z d ln sz z ki tyk dl
k d k t pik y h styki st (ni id zn n
rysunku . p k z ny st n z sny r z znik
rysunku r z k ry sz ni
b zpi znik y typu B pr duk i A E A A n
n pi i z ni i pr d i y 4 A. " d ln p kry y n kt r ntu si
z znik t n f r ny st r ni rs i B s k dki t pik r z u i sz z n s styki
n pr d i y A. Z st s ni ty h r z znik ru h i h niz n p d y uk du
st n st pu styk uru h i ny d i ni r zn i
z p trz n sk nik p ni styk
" d z ni pr d r b zy h i prz i ni y h
" z b zpi z ni prz d skutk i prz i i z r
z z ln hy r z znik B
p l h dp y y h ( ty silnik y h
r zdzi lni n r ty zny h i prz ys y h " y i n k d k t pik y h p zd iu p kry y
" p ni r l z b zpi z ni n d lny d dny i s u
ni szy h r zdzi lni (np. i ski h lub " n zu y si z i u i sz z n s n
z b zpi z ni indy idu ln dbi rnik p kry i p z l p z niu p kry y
z p s n yk ny ni prz l d i n pr
b z y z ni r zdzi lni y sp d n pi i
" p y iu k d k t pik y h r z znik sp ni
y ni st i n d znik iz l y ny
z id zn prz r b dzi
" yp s ny st bl k dy h ni zn
uni li i zd i p kry y i z ni
przy z kni ty h styk h r z znik
" p kry przyst s n st d z yk ni n
k dk
" k ntr l st nu prz p l ni k d k li st
p prz z zi rniki p kry i r z n dr dz
sy n liz i l ktry zn
" li yp s ni styki p ni z
" by yp s ny p kry uzi i
y . .7. z z k B (
I 4 A r uk A A A
str. 4/11/W8
y . . . kry r z z k B
y . . . z z k B t t rty
tyk ru k k t k
t l kry z k
r z z l y z
rzy z 4 z trz k kry y rzy k t r y
kry u
d n z iz l t r st ru h y n t i st dru i
ni ru h y. z znik yp s ny st styki
n n r z pry ity ny uk d sz ni y
p st i styk p lny h s n pr dz y h
( i y h typu r k  rysun k . . z si
y z ni uk prz i sz z si p styk h p lny h
ku rz i yd u z i ksz p i rz hni h -
dz ni . z znik st st ni y zy pr d ni
prz kr z y kilkun stu p r .
y . . . t r z z k B
7 r t y k ry z l
z z k tyk l k k t k y z k
zy
t s n b ni r z zniki r dni h n pi t
prz d szystki r z zniki n p i trzn st s -
n si i h r zdzi l zy h . rz zn z n s
n d z yk ni i t i r ni b d l ktry-
zny h s k n ni uk du si i t k d uzi -
i ni d z ny h z i b du.
rzyk d r z i z ni k nstruk y n r z znik
n p i trzn prz dst i rysun k . . z -
znik t n st zniki tr bi un y . K dy
bi un yp s ny st d iz l t ry sp r z
y . . . z z k u y ty u III 4/4
z p li ru silik n .
( 4 k 4 A r uk Z B. y y z A
str. 5/11/W8
y . . . tyk l y r z z k ty u III 4/4
y . . . z z k z l z ty u (
k t r y r r r y rl r
r z z k z y z
l 4 u r z t
z znik III  4/4 p si d n st pu zd ln -
z k tr l 7 r
i z ni
" b du sÕ e"  A
" tr nsf r t r n bi u y  A
k nfi ur i prz strz nn sty znik d ydu
" linii n p i trzny h i k bl y h st ni y
sp s b p z ni uk du ru h z n p d .
 A
z i st s n k nfi ur sty znik l -
ktr n s y h prz dst i rysun k . 4. y l d
p d r z znik III  4/4 by r zny lub
n z sn nisk n pi i sty znik n pr d
silnik y st r ny dr r di .
i y p k z ny st n rysunku . .
Z k l i n rysunku . prz dst i n r z znik
Uk dy sz ni sty znik nisk n pi i y h t
s up y iz l i z typu st r ny dr
" k ry sz ni p ytk
r di .
" k ry sz ni pr ni
D rupy r z znik z li z si r ni sty zniki.
przyp dku sty znik ys k n pi i y h (pr -
ty zniki s
kty zni d k st s n uk dy sz ni t
" znik i n p dzi szyn y b zp -
" uk dy n t yd u h  b ni ni s
r dni  n z i l ktr n s y
st s n
rz dzi pn u ty zny
" uk dy pr ni
" styki ru h utrzy y n s p niu
" uk dy
z kni i p d p y dzi ni n r ii
l ktry zn l ktr n su n p d ( .
spr n p i trz
" przyst s n s d pr y n r  z st
z ni
str. 6/11/W8
y . . 4. Ty k ur ty z k
l ktr y
uk rz r y z z y
u z z l ktr u
uk rz r y z l y
u z z l ktr u
( ty z k r u t
uk y u rz r
z l ktr z z y
y . . . ty z k r u rz 44
A r y T l u
B rdzi sz z inf r n t t sty znik
 p trz skrypt  L b r t riu l ktr n r tyki
prz ys  . nr .
Du y k szt y znik i uz s dni d ni
d st s ni t szy h r z znik . b ni
y . . . Z u y r z z k y zy
i i pr duk n s r z zniki d st s n
d n pi i zn i n si i 4 k d k
k r z r -
n pr dy zn i n i  A r z pr dy
z k y z l t r r zy 4 z l t r y
y z ln r n pr d i i u przyp dku
y z ni b i ni tr nsf r t r lub linii.
t s n s d i k n p bud y t ki h
r z znik
" p rt n r zbud i d znik
" n st s niu l nt y znik
z ni sz ny z kr si
Z s d bud y r z znik prz dst i rys. . .
str. 7/11/W8
z kr si niski h n pi b ni r l d znik
2. Odçäczniki
p ni n z i y zniki kt ry h k nstruk (np.
yk n ni ysu n p z l n st rz ni b zpi -
d zniki s znik i
zn i id zn prz r y iz l y n .
" h niz y i n p dzi r zny b zp -
z kr si r dni h n pi p dst k nstruk
r dni lub szyn y b zp r dni silnik y
st tz . r z i z ni si zn p k z n przyk d
b d pn u ty zny
n rysunku . . d zniku ty u i sz z ny st
" prz zn z ny i d z yk ni i t i r ni b -
r ni uzi nik. Istni i k ni zn bl k -
d st ni pr kty zni b zpr d y
ni z n ru hu styk by ni z zy
" st ni t rty d zniki st rz id zn
uzi nik przy z z ny d zniku. Z k l i n
i b zpi zn prz r b dzi .
rysunku . p k z n d znik typu D n
" z st yp s n n uzi i u li i-
n pi i zn i n 4 k i pr d i y 4 A.
uzi i ni d z ny h sp d n pi i
urz dz i linii
" bud ny i k dn  lub tr bi un n
szystki n pi i zn i n i pr dy zn i -
n i d d kilku tysi y p r
" p r n niu z y znik i s pr sty i i st sun-
k t ni i p r t i kt r dn k pr u
b rdz trudny h runk h  i h t rt z styki
n r n s n dzi ni t sf ry bl dz ni
itp.
" p ni dp i dzi ln r l r zdzi lni (iz l ni
b d i d ydu y p y n r z i -
z ni k nstruk y n ty s y n k szty
d znik p ini n u li i i y prz p y pr du
r b z r z yst pu y h pr d prz i -
ni y h i z r i y h.
dst py iz l y n d znik p inny by t k
d br n by przyp dku p i ni si prz pi i y . . . z k r z uz k
t z l t ry r z tyk ru y
y n prz sk k d zi i ni d z i p z
( 4 z k rzy z z l y
prz r iz l y n  rysun k . .
y 7 uz k y
uz k
y . . . z k ty u z -
y . . . Z rz r y z z
4 k r y 4 A r uk Z A
u r r z rz r y z z u z -
r r z z l z
rzyk d r z i z ni k nstruk y n d znik
n y szy h n pi prz dst i rysun k .4.
str. 8/11/W8
y . .4. r z z z k y k y zy ( y ry r t y l z k
4 k uk lu y r t y uk lu y z y y uk lu y z y
u y uk lu y t r y z y tr k lu y r t y t r y
t r y z y k lu y
rysunku . prz dst i n przyk d r z i -
z ni z styku d znik d uk lu n br t -
n rysunku .  d znik p p nt r -
f .
y . . . Z tyk z k t r
y . . . Z tyk z k uk lu
r t
str. 9/11/W8
3. Bezpieczniki topikowe
Ń
B zpi znik t pik y st zniki b zstyk y
Ń2
" s u y d z b zpi z ni uk d
l ktr n r ty zny h d z r i prz i
" st s ny z kr si n i
Ń
dst y l nt b zpi znik st t pik
Ń2
u i sz z ny r d isku sz y (n z i
pi sku k r y kt ry st n i i d
prz ni prz kr u t ru pr d d t ki h
r z i r przy kt ry h ul n prz t pi niu u przy
pr dzi ni zn zni i kszy d zn i n 
rysun k . .
Ń
Ń2
y . . . Z u y z z k t k
rz y t ru r rz rz kr u
t ru z z ku
y . . . zk t r tury z u t k rzy
pr y b zpi znik t pik n yr ni
r l y u rzy rz u rzy
trzy st ny
z r u
" n r ln b i ni
" prz i ni
Z z l du n r zk d t p r tury zd u si t pik
" z r i
n l y p n dt r zr ni
runk h n r ln b i ni  t . -
" t piki kr tki  yst pu b zpi znik h n
runk h i plny h ust l ny h  t piku yst pu
" t piki d u i  yst pu b zpi znik h
r zk d t p r tury k n rysunku . . y sz
t p r tur yst pu z z y z r dku d u i
li ksy ln t p r tur si ni t p r tur
t pik .
t pni ni t ri u t pik t n st pu t pni ni
i z p n uku l ktry zn .
rzy prz p y i pr du prz i ni t p r tur
zr st  rysun k . b z h u dn k h r kt r
h niz dzi ni t pik by
p d bni k st ni n r ln b i ni .
dn uk y  z p l si d n uk yst pu
przyp dku
rzy prz p y i pr du z r i n rz ni
t pik st t k szybki n z y di - " t pik kr tki h przy pr d h y zny h d k.
b ty zny h r kt r n rz ni i pr i dn - 4I p ny h przyp dk h d I dl t pik
k y r zk d t p r tury zd u t pik . p i rz hni h ni utl ni ny h r z I dl t pik
p i rz hni h utl ni ny h
b i l uk y  z p l si i l uk yst pu
przyp dku
" t pik kr tki h  przy prz p y i pr d
i kszy h ni sytu i
" t pik d u i h  u przy y z niu pr d
prz i ni y h
str. 10/11/W8
rz bi dn uk h niz u dzi ni t pi-
k st n st pu y
n b rdzi n rz ny i s u t pik z zyn
si t pi t l
n i ni t z si nt u ni st pi n z i
t pik r z h dz si n dl kilku
dzi si ty h ili tr
i dzy k i t pik t rzy si p ynny st k
n k h t pik t rz si kr pl z
st pi n t lu
4 si t p r tur rz ni st k sp s b
przyp in y kspl z z i ni si p r
p ry t lu szybk nizu si skut k zd rz
z l ktr n i it ny i z p i rz hni i k
t lu z i t pik st n i k t d
n st pu z p n uku kr tki
y . . . rz kr rz z z zkl t y
uk t pi d lsz z i t pik z i ksz s
k t k t ku rut y y z u
d u i dn z ni zr st n pi i
r u rz
pr d b dzi l k ( r y k lk kr t k z r y
t k r t zkl ru (z r
uku z kni ty k n l ut rz ny z zi r n
k t z z r ku ru-
yp ni z (pi sku k r p nu ys ki
k lku
i ni ni skut k z z stki p r t lu t pik
prz nik b si  r n z ni p d
p y ys ki t p r tury zi rn si
rz bi i l uk h niz u dzi ni t pik
ul st pi niu
st n st pu y
dzi ki dbi r niu i p prz z zi rn pi sku r z
r k bin i z st k z niz ny h n ty h
ni yst pu tu k h niz i dn u-
zi rn h n st pu int nsy n h dz ni k lu-
k y prz h dz ni t pik d f zy st prz z
ny uk przy pr dzi prz i nny r ni
i k d p ry r zp d t pik n st pu prz d
k lu ny p uk
k ity st pi ni
przy pr dzi prz i nny przy k dy k l ny
r zp d by typu kr pl lub pr k
prz iu pr du prz z z r ytrzy p r -
r zp dzi kr pl y przy u si
tn b dzi r z i ksz uk ni z p li si
p n ni " p st y h skut k r zp dni i t pik prz -
r h z p l si uki st pi t l nty
y z niu pr du r zt pi n i n dt pi n zi rn kt r przy u p st kr p l
si z st l si t rz tz . z zkl 
4 r zp dzi pr k y
rysun k . .
" n st pu r di lny r zl t z st k t lu (z pr -
dk i d /s i prz ni si ni uk
l nt rny h d pi sku
" st t p d ( z p nu d h r n l y h
uk dn p st i p dyn z uku
k n l kt ry zn d si t pik r z dru i -
i lu uk h p z ny h sz r n
z n trz t k n u
z sz ni uku n st pu tu i p prz z p dzi
uku n i l uk kr tki h i h dz ni k lu n
uk y h r z p uk y h prz z zi rn pi sku
rysunku .4 prz dst i n p l d prz bi i
pr d i n pi przy y z niu pr du prz i -
ni b dzi pr du prz i nn n
rysunku . prz bi i przy y z niu pr du
z r i .
str. 11/11/W8
y . .4. rz r u rzy y z u
r u rz z r u rz -
u r t
y . . . rz r u rzy y z u
r u z r z r u rz
u z l r z -
z rt r u u r r r -
z y u uku ( z z ku
Bud i h r kt rystyki b zpi znik  p trz skrypt
 L b r t riu l ktr n r tyki prz ys 
. nr 4.