mgr Jolanta Sadek
MECHANIZM PORODU W UA
OŻENIU POTYLICOWYM PRZEDNIM.
HABITUS OCCIPITALIS ANTERIOR
Mechanizm porodowy jest to szereg zwrotów, które wykonuje płód, dostosowując się do
kształtów i warunków przestrzennych poszczególnych odcinków kanału rodnego, pokonując go
pod wpływem działania sił porodowych.
W ułożeniu fizjologicznym potylicowym przednim odbywa się 94% wszystkich porodów.
Dane położnicze:
1. część przodująca
- główka
2. punkt prowadzący
- ciemiączko tylne (małe)
3. płaszczyzna miarodajna
- podpotyliczno-ciemieniowa, obwód 32cm
4. wymiar główki
- skośny mały 9,5 cm
5. punkt podparcia (obrotu) hypomochlion
- okolica podpotyliczna karku
6. mechanizm rodzenia
- przygięcie, a następnie odgięcie
7. kształt główki
- długogłowie
8. przedgłowie
- okolica punktu prowadzacego oraz w ust. I prawej
kości ciemieniowej, w ust.II lewej k. ciem.
U pierwiastek na dwa tygodnie przed porodem, a u wieloródek na początku czynności
skurczowej, główka ustala się w płaszczyz
nie wchodu. Do tego momentu ułożenie główki jest
dowolne.
I. akt mechanizmu porodowego  wstawienie się i ustalenie główki we wchodzie
I. zwrot główki  przygięcie
Działanie sił porodowych pochodzących od skurczów macicy przenoszone jest wzdłuż
długiej osi płodu, poprzez kręgosłup na główkę.
Powoduje to wstawienie się główki szwem strzałkowym w wymiar poprzeczny lub skośny
płaszczyzny wchodu (zgodnie z prawem najmniejszego oporu).
Tyłogłowie w tym czasie znajduje się odpowiednio do ustawienia:
po lewej stronie  w ustawieniu I
po prawej stronie  w ustawieniu II
Główka płodu z ułożenia dowolnego przybiera ułożenie przymusowe, uwarunkowane jej
kształtem i kształtem wchodu
Przy zetknięciu się płaszczyzny miarodajnej główki (podpotyliczno- ciemieniowej)
z linią graniczną (kresą łukowatą) zaczyna się dokonywać przygięcie główki do klatki
piersiowej czyli I zwrot główki.
Odbywa się to dzięki działaniu dz
wigni powstałej z połączenia I kręgu szyjnego z czaszką.
Szew strzałkowy przebiega najczęściej w wymiarze poprzecznym płaszczyzny wchodu,
w równej odległości między promontorium a spojeniem łonowym czyli synklitycznie.
1
Czasami główka wstawia się nieco skośnie.
Główka ustalona = dokonany I zwrot  płaszczyzna miarodajna główki minęła
płaszczyznę wchodu, a punkt prowadzący znajduje się na linii międzykolcowej.
II. akt mechanizmu porodowego  przejście główki przez kanał rodny
(próżnię i cieśń) aż do dna miednicy
II. zwrot główki  zwrot wewnętrzny
Podczas przechodzenia przez kanał rodny główka wykonuje jednocześnie trzy rodzaje
ruchów, z których  ruch postępowy i rotacyjny  składają się na ruch spiralny (śrubowy).
1. ruch postępowy główki i całego ciała obniżanie się punktu prowadzącego czyli
ciemiączka tylnego w kanale rodnym
2. przygięcie główki bródka dotyka klatki piersiowej (pogłębienie przygięcia
rozpoczętego w momencie zetknięcia się płaszczyzny miarodajnej z płaszczyzną
wchodu)
3. zwrot wewnętrzny rotacja zaczyna się od momentu ustalenia główki w płaszczyz
nie
wchodu, dokonuje się w próżni, a kończy w cieśni
Zstępowanie dokonuje się jednocześnie z przyginaniem i obrotem  główka wykonuje
ruch spiralny. Punkt prowadzący przekracza linię międzykolcową.
Tyłogłowie zwraca się w kierunku spojenia łonowego szew strzałkowy z wymiaru
poprzecznego rotuje się przez skośny do prostego.
l� w ustawieniu I (lewym) przez skośny I (prawy)
l� w ustawieniu II (prawym) przez skośny II (lewy)
II zwrot warunkuje: budowa płaszczyzny cieśni, kształt przepony miednicy i kierunek przebiegu jej
mięśni, krzywizna kości krzyżowej.
�% Kiedy główka dokonuje II zwrotu barki wstawiają się wymiarem międzybarkowym do
płaszczyzny wchodu w wymiar poprzeczny lub skośny.
III. akt mechanizmu porodowego  rodzenie się główki na zewnątrz.
III. zwrot główki  odgięcie
W szparze sromowej ukazuje się okolica ciemiączka małego, rodzi się tyłogłowie.
Rodząca się główka musi pokonać zagięcie osi kanału rodnego dalszy kierunek postępu
2
główki nadany jest przez krzywiznę zagłębienia krzyżowo-biodrowego.
Główka, okolicą podpotyliczną karku (dołek podpotyliczny, granica owłosienia), opiera
się o łuk łonowy (dolny brzeg spojenia łonowego). Punkt podparcia (obrotu) na główce 
hypomochlion.
Od momentu oparcia się okolicy podpotylicznej karku o łuk łonowy, ruch postępowy główki ulega
zahamowaniu i zmienia się na ruch obrotowy odgięcie.
Główka opiera się w momencie gdy jej płaszczyzna miarodajna przeszła płaszczyznę wychodu.
Przez odgięcie zostaje pokonana krzywizna osi miednicy, ostatni opór na drodze rodzącej się
główki. Odgięcie zmniejsza opór części miękkich dna miednicy  zabezpiecza je przed
rozdarciem. Za pomocą odgięcia rodzi się przodogłowie, czoło, twarz, bródka.
�% W czasie rodzenia się główki, barki przechodzą do płaszczyzny próżni.
IV akt mechanizmu porodowego = zwrot zewnętrzny główki oraz poród
barków i reszty ciała płodu.
IV zwrot główki  zwrot zewnętrzny
Po urodzeniu się na zewnątrz główka wykonuje zwrot zewnętrzny, który polega na zwróceniu
twarzy do lewego lub prawego uda matki:
- w ustawieniu I do prawego uda matki
- w ustawieniu II do lewego uda matki
Zwrotem tym kierują barki, gdy przechodzą z próżni do wychodu i rotują się  wymiarem
międzybarkowym  z wymiaru poprzecznego do prostego miednicy.
Poród barków: spod spojenia łonowego rodzi się bark przedni do kąta pachowego =
1/3 górna ramienia, opiera się o łuk podłonowy (punkt obrotu) i od strony zagłębienia
krzyżowo-biodrowego, po kroczu, wytacza się ruchem półkolistym bark tylny  dzięki
bocznemu zgięciu kręgosłupa lędz
wiowego.
Następnie rodzą się rączki, tułów, miednica, nóżki.
Warunki do parcia
1. całkowite rozwarcie szyjki macicy
2. główka płodu na dnie miednicy
3. szew strzałkowy w wymiarze prostym
4. pęknięte błony płodowe
5. brak przeciwwskazań ze strony matki np. wada serca, duża krótkowzroczność
z zagrożeniem odwarstwienia siatkówki, stan po operacji mózgu.
6. opróżniony pęcherz moczowy
3
Zadanie dla studenta: Błędy popełniane przy prowadzeniu porodu w ułożeniu potylicowym
przednim:
1. .
2. .
3. .
4. .
5. .
6. .
7. .
8. .
9. .
10.
Literatura:
1. Bręborowicz G. (red): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL,
Warszawa 2002
2. Pisarski T. (red): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa
2001
3. Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Warszawa 1997
4. Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze. PZWL, Warszawa 2009
4