1. Rury do wykopów otwartych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1.1. Specyfikacja techniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1.2. Zastosowanie rur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.3. Zastosowanie zgodne z zasadami statyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.4. Zastosowanie ze sprawdzającymi obliczeniami statycznymi . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.5. Transpor t i składowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.6. Wykopy dla rur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1.7. Montaż rur w wykopach otwar tych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1.8. Próba szczelności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2. Żelbetowe rury przeciskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2.1. Opis budowy przewodów kanalizacyjnych i sanitarnych metodą bezwykopową . . . . . . . . 6

2.2. Charakter ystyka rur przeciskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2.3. Ogólne warunki rozładunku i składowania rur przeciskowych . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2.4. Zabezpieczenia antykorozyjne rur przeciskowych – klasy ekspozycji . . . . . . . . . . . . . 8

2.5. Montaż rur przeciskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2.6. Stacja pośrednia siłowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2.7. Obliczenie siły przeciskowej wg PN-EN 1916:2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2.8. Ochrona rurociągów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

3. Rury ciśnieniowe typu Betras

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

3.1. Charakter ystyka techniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

3.2. Przydatność rur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

3.3. Walor y użytkowe rur Betras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

3.4. Składowanie i transpor t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

4. Studnie kanalizacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

4.1. Studnie kanalizacyjne – opis produktu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

4.2. Parametr y techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

4.3. Wytyczne stosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4.4. Wytyczne budowlano-konstrukcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

4.5. Studnie styczne łączone na uszczelkę – charakter ystyka techniczna . . . . . . . . . . . . 18

5. Przepusty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

5.1. Parametr y techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

5.2. Zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

5.3. Zastosowanie zgodne z zasadami statyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

5.4. Zastosowanie ze sprawdzającymi obliczeniami statycznymi . . . . . . . . . . . . . . . . 20

5.5. Transpor t i składowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

6. Zbiorniki retencyjne i Separatory DYWIDAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

6.1. Zbiorniki systemu DYWIDAG, zbiorniki retencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

6.1.1. Budowa zbiorników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

6.1.2. Zbiorniki okrągłe modułowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

6.1.3. Zbiorniki owalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6.1.4. Zbiorniki prostokątne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6.1.5. Zbiorniki retencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6.2. Separator y substancji ropopochodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

6.3. Filtr y sorpcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

6.4. Ochronne zbiorniki drogowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

S P I S T R E Ś C I

3

1. RURY DO WYKOPÓW OTWARTYCH

1.1. Specyfikacja techniczna

Rur y kanalizacyjne produkowane w naszym zakładzie, to rur y betonowe i żelbetowe o przekroju okrągłym bez stopki

posiadające zintegrowaną uszczelkę gumową w kielichu.

Przy produkcji i odbiorze gotowych rur mają zastosowanie wymagania zawar te w normie PN-EN 1916:2005 „Rur y i

kształtki z betonu niezbrojonego, betonu zbrojonego włóknem stalowym i żelbetowe”.

Rur y żelbetowe produkowane są z betonu klasy C40/50 (B50), o wodoszczelność powyżej W8, w średnicach DN od

300 do 2200 mm, betonowe w średnicach 300

÷800 mm. Długość użytkowa wynosi 2500 mm do średnicy 1200 włącz-

nie, oraz 2800 mm dla rur od średnicy 1400 mm. Wielkość otuliny przy rurach żelbetowych min. 35 mm.

Tab. 1. Specyfikacja techniczna rur wykopowych

WYMIARY OGÓLNE

CIĘŻAR

KIELICH

DN

da

s

L

BETON

ŻELBET

d

k

Lsp

mm

mm

mm

m

t / m

mm

mm

300

450

75

2,5

0,21

0,22

500

80

400

550

75

2,5

0,28

0,29

612

85

500

650

75

2,5

0,3 4

0,35

740

85

600

760

80

2,5

0,4

0,43

860

85

800

1000

100

2,5

0,69

0,71

1128

100

1000

1240

120

2,5

-

1,10

1370

100

1200

1480

140

2,5

-

1,47

1702

100

1400*

1720

160

2,8

-

2,00

da

150

1600*

1940

170

2,8

-

2,36

da

150

1600*

2030

215

2,8

-

3,10

da

150

1800*

2200

200

2,8

-

3,20

da

150

2000*

2400

200

2,8

-

3,40

da

150

2200*

2600

200

2,8

-

3,80

da

150

L

rury wykonywane na specjalne zamówienie

3000*

Beton C40/50, rodzaj gruntu: G1

÷G4, obciążenie naziomu Klasa A wg PN-85/S-10030, maksymalny naziom 1÷6 m.

Rys. 1. Rur y kielichowe łączone na uszczelkę zintegrowaną (300<

_DN<

_ 1200)

4

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

Rys. 2. Rur y bezkielichowe łączone na uszczelkę klinową (DN<

_ 1400)

1.2. Zastosowanie rur

Rur y kielichowe do wykopów otwar tych stosuje się zazwyczaj jako przewody kanalizacyjne, sanitarne, w systemach

mieszanych i rozdzielczych do odprowadzania ścieków i wód opadowych. Rur y można stosować przy budowie przepu-

stów drogowych. Rur y zostały zaprojektowane w oparciu o normę PN-EN 1916:2005, która podaje w pkt. 4.3.8 warun-

ki użytkowania: „… są odpowiednie do stosowania w warunkach wilgotnych i w warunkach oddziaływania środowiska

chemicznie mało agresywnego (tzn. w normalnych warunkach w przypadku ścieków domowych i oczyszczonych ście-

ków przemysłowych oraz w odniesieniu do większości rodzajów gruntów i wód gruntowych) …”. Rur y nadają się do od-

prowadzania ścieków o pH z zakresu od 4,5 (odczyn kwaśny) do 12 (odczyn zasadowy); w przypadku pH poniżej 4,5

istnieje możliwość stosowania powłok ochronnych, powłok żywicznych oraz innych odpowiednich zabezpieczeń (w tym

cementy HSR oraz betony modyfikowane polimerami typu PCC).

1.3. Zastosowanie zgodne z zasadami statyki

Montaż rur można uznać za zgodny z ogólnymi regułami statyki bez przeprowadzania obliczeń statycznych, jeżeli speł-

nione są następujące warunki brzegowe:

n

Obciążenia ruchome: klasa A zgodnie z PN-85/S-10030 (korelat SLW 60).

n

Grubość przekr ywającej warstwy gruntu: 0,6

÷6,0 m.

n

Rodzaj gruntu: G1

÷G4.

1.4. Zastosowanie ze sprawdzającymi obliczeniami statycznymi

Jeżeli sytuacja odbiega od przedstawionych powyżej warunków brzegowych, konieczne jest przeprowadzenie spraw-

dzających obliczeń statycznych.

1.5. Transport i składowanie

Składowanie rur powinno odbywać się poziomo na podkładach drewnianych lub żelbetowych. Rur y należy zabezpie-

czyć klinami przed toczeniem. Podkłady ustawia się równolegle, w odległości 1500 mm z ich stron zewnętrznych. Za-

brania się składowania i opierania (kielichów) elementów bezpośrednio na gruncie.

Rur y do średnicy wewnętrznej 1000 mm można układać w sztaple, warstwami, rur y w warstwach należy układać

z przesunięciem kielichów. Wysokość stosu warstw do 2 metrów.

5

Rozładunek rur z samochodów odbywa się za pomocą pasów, zawiesi z uchwytami kulowymi lub wózka widłowego.

Do rur w któr ych zamontowano kugle transpor towe, należy stosować sprzęgi o odpowiedniej nośności z tego samego

systemu transpor towego.

1.6. Wykopy dla rur

Ukształtowanie wykopu musi zapewniać bezpieczne usuwanie gruntu i umożliwiać zgodne ze sztuką budowlaną

ułożenie rury. Minimalna szerokość wykopu powinna być zgodna z wymaganiami normy PN-EN 1610:2002. Całość robót

ziemnych powinna być zgodna z ogólnie pr zyjętymi zasadami sztuki budowlanej oraz właściwymi normami

i instrukcjami.

1.7. Montaż rur w wykopach otwartych

Przed wbudowaniem należy sprawdzić czy rur y oraz uszczelki nie są uszkodzone. Zabrania się wbudowywania uszko-

dzonych rur.

Rur y należy układać na nośnym podłożu, w przypadku podłoża nienośnego, należy dokonać jego wymiany lub wzmoc-

nienia: ława żelbetowa (wg dok. technicznej) lub podsypka piaskowa odpowiednio zagęszczona.

Rur y należy montować od wylotu kanału w górę (tj. od końca), bosym końcem zwróconym w stronę wylotu kanału,

spod połączeń należy wybrać taką ilość gruntu, aby przy łączeniu nie dostał się on między łączone elementy. W przy-

padku rur kielichowych formujemy nieckę, aby zapewnić równomierne podparcie na całej długości. Niedopuszczalne

jest wzajemne klawiszowanie elementów. Podczas montażu rur należy dbać o to, aby kielich i bosy koniec były czyste

(fot. 1-2). Należy zawsze posmarować na całym obwodzie uszczelkę oraz bosy koniec rur y (kielich od wewnątrz w ru-

rach >1400 mm), środkiem smarującym zmniejszającym tarcie uszczelki o beton. Środek smarujący nie może oddzia-

ływać agresywnie na materiał uszczelki.

Rurę należy podwiesić w pozycji wbudowa-

nia (poziomej), bosym końcem lekko włożonym

do kielicha poprzedzającej rur y a kielichem

lekko uniesionym do gór y – należy uważać na

łączone końce rur aby nie uległy uszkodzeniu!

Takie ustawienie rur y pozwala na lekkie waha-

dłowe poruszanie elementem podczas doci-

skania i przez to ułatwi poślizg uszczelki o be-

ton w kielichu. Szerokość wykopu powinna

umożliwiać wykonywanie delikatnych ruchów

wahadłowych także na boki, ponieważ czasa-

mi ruch w pionie może być ograniczony.

W celu łatwiejszego wzajemnego łączenia

elementów należy używać cięgien i wciągarek.

Z uwagi na możliwość uszkodzenia rur należy

zachować szczególną ostrożność podczas uży-

wania innego sprzętu niż cięgna i wciągarki.

Siła dociskająca rur y do siebie powinna wyno-

sić minimum 2,5-krotnością ciężaru rur y.

W trakcie montażu rur należy z umiarem ścią-

gać równomiernie rur y do siebie, kontrolując

jednocześnie, aby zewnętrzna szczelina miała

tą samą szerokość na całym obwodzie po po-

łączeniu, rur y należy ściągać aż do momentu,

gdy szczelina wewnętrzna między rurami bę-

dzie wynosiła ok. 1 cm w przypadku rur do

średnicy DN 800 mm i max. 2 cm dla więk-

szych średnic. Należy zwrócić uwagę na rów-

Fot. 1. Rur y kielichowe z uszczelką zintegrowaną: a) bosy koniec rur y;

b) kielich rur y

a) b)

b)

a)

Fot. 2. Rur y kielichowe z uszczelką klinową: a) bosy koniec rur y; b) kie-

lich rur y

6

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

nomierne dociskanie rur, w innym przypad-

ku może to spowodować rozszczelnienie po-

łączenia poprzez podwinięcie się uszczelki,

a nawet uszkodzenie rur y. Po zluzowaniu wy-

ciągarki rura może cofnąć się o kilka milime-

trów z uwagi na sprężystość uszczelki. Tylko

tak wykonane połączenie jest prawidłowe,

gwarantuje szczelność i nie wymaga dodat-

kowego spoinowania. W przypadku, gdy rur y

nie dają się połączyć zgodnie z powyższymi

wytycznymi, należy je rozłączyć, oczyścić i po-

wtórzyć całą operację.

Obudowę wykopu należy usuwać stopnio-

wo w miarę zasypywania strefy wokół rurociągu, zgodnie z warunkami technicznymi i obliczeniami statycznymi.

Rur y od średnicy 1000 mm – ze zbrojeniem eliptycznym, należy montować zgodnie z oznaczeniem na czole rur y.

Przed zasypaniem rur, wgłębienia po kuglach transpor towych (jeżeli występują) należy wypełnić zaprawą szybkospraw-

ną (fot. 3).

1.8. Próba szczelności

Próby szczelności należy wykonywać zgodnie z PN-EN 1610:2002.

2. ŻELBETOWE RURY PRZECISKOWE

2.1. Opis budowy przewodów kanalizacyjnych i sanitarnych

metodą bezwykopową

Budowa kanalizacji metodami bezwykopowymi polega na

utworzeniu w gruncie przestrzeni, w którą następnie wpychana

jest rura o wymaganej średnicy. Roboty prowadzi się za pomocą

skonstruowanych i przygotowanych do tego urządzeń.

Długość przecisku determinowana jest ukształtowaniem

i zabudową terenu oraz warunkami gruntowo-wodnymi. W pierwszym

etapie budowane są komory robocze (startowa i końcowa). Roboty

te wykonuje się metodami tradycyjnymi, w wykopach otwar tych

odpowiednio zabezpieczonych ścianami szczelnymi, ścianami

szczelinowymi lub z prefabrykowanych komór, o względnie małych

średnicach (do DN 3200 mm). W komorze startowej montuje się

urządzenia i osprzęt niezbędny dla wykonania przecisku. Kontrola

procesu układania rurociągu odbywa się najczęściej z powierzchni

terenu, z kontenera sterowniczego. Bezpośrednio za laserowo

sterowaną głowicą urabiającą wpychana jest rura czołowa

o zwiększonej wytrzymałości, następnie rury standardowe. W co

trzeciej lub, w co czwartej rurze montuje się już w wytwórni dysze

do podawania bentonitu (zmniejszającego tarcie rury o otaczający

grunt). Z reguły nie zaleca się przekraczania 80% war tości siły

deklarowanej przez producenta F

cj

.

Fot. 4. Budowa kanalizacji z rur przeciskowych

Fot. 3. Wgłębienia po kuglach transpor towych: a) przed zalepieniem;

b) zalepione zaprawą szybkosprawną

a) b)

7

Możliwość wykonania pojedynczych długości odcinków mikrotunelu (od komor y star towej do komor y odbiorczej) za-

leży od m.in. warunków geotechnicznych, średnicy rurociągu czy osi zaprojektowanej trasy. Długość mikrotunelu moż-

na wydłużyć dzięki zastosowaniu rur międzystacyjnych, któr ych konstrukcja pozwala na montaż dodatkowego układu

siłowników hydraulicznych bez konieczności budowy kolejnej komor y roboczej. Siły przecisku są wywierane przez układ

siłowników hydraulicznych.

Najistotniejszą zaletą tej metody jest możliwość układania rurociągów bez konieczności wykonywania wykopów. Rur y

są układane w gruncie bezpośrednio na żądanej głębokości bez ingerencji w istniejącą infrastrukturę. Z tego względu

znajdują zastosowanie szczególnie na terenach zurbanizowanych i pozwalają przekraczać duże, naturalne przeszkody

terenowe np. rzeki, nasypy, czy przejścia pod szlakami komunikacyjnymi.

2.2. Charakterystyka rur przeciskowych

Rys. 3. Schemat rur y przeciskowej

Tab. 2. Specyfikacja techniczna rur przeciskowych

WYMIARY OGÓLNE

CIĘŻAR

PIERŚCIEŃ

SIŁA PRZECISKOWA

CENTRYCZNA

DN

DA

s

L

G

L

sp

mm

mm

mm

m

t/m

mm

F

cj

[MN]

300

550

125

2,0

0,43

110

1,38

400

650

125

2,0

0,54

110

1,727

500

760

130

2,0

0,62

110

2,205

600

860

130

2,0

0,76

120

2,571

800

1080

140

3,0

1,05

120

3,683

1000

1280

140

3,0

1,25

120

4,49

1200

1490

145

3,0

1,52

130

5,565

1400

1720

160

3,0

1,96

130

7,34

1600

1940

170

3,0

2,36

130

9,002

1600

2030

215

3,0

3,06

130

12,268

1800

2200

200

3,0

3,10

140

12,422

2000

2400

200

3,0

3,50

140

13,681

2200

2600

200

3,0

3,80

140

14,94

L

rur y wykonywane na specjalne zamówienie

3000

Beton C40/50, rodzaj gruntu: G1

÷G4, naziom 1÷10 m, obciążenie naziomu Klasa A wg PN-85/S-10030, siła przeci-

skowa wg PN-EN 1916

8

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

Typy rur:

RPS – rur y standardowe;

RPSL – rur y standardowe z otworami do wprowadzania bentonitu;

RPC – rura czołowa – o zwiększonej wytrzymałości na obciążenie mimośrodowe od tarczy wiercącej;

RPM i RPMK – rur y międzystacyjne.

Przeciskowe rur y żelbetowe wykonane są z betonu klasy min C40/50 (B50) ze zbrojeniem zapewniającym przeno-

szenie sił niezbędnych do przeciskania odcinków o różnych długościach. Elementy przecisku mogą być układane za-

równo w linii prostej jak i po łuku z zachowaniem wymaganych spadków.

Przeciskowa rura żelbetowa składa się z części czołowej wyposażonej w uszczelkę gumową zapewniającą szczelność

połączenia oraz części kielichowej (manszety) wykonanej jako stalowy pierścień (stal zwykła zabezpieczona antykoro-

zyjnie lub na życzenie stal kwasoodporna V2A lub V4A). Pierścień jest połączony z rdzeniem żelbetowym prętami

kotwiącymi. W części kielichowej zamontowana jest również przekładka drewniana (płyta OSB), która wyrównuje punk-

towe obciążenia na powierzchni docisku oraz umożliwia montaż przewodów po łuku, jak i z zachowaniem wymaganych

spadków. W przypadku szkód górniczych przekładka drewniana zapewnia zachowanie niezbędnego rozwarcia powierzch-

ni czołowych rur.

2.3. Ogólne warunki rozładunku i składowania rur przeciskowych

Rur y powinny być rozładowywane z samochodu z zachowaniem należytych

środków ostrożności, tak, aby ich nie uszkodzić. Urządzenie dźwigowe nale-

ży stosować o udźwigu dostosowanym do ciężaru rur y.

Powierzchnia terenu, na któr ym składowane będą przeciskowe rur y żelbe-

towe powinna być wyrównana, utwardzona i zabezpieczona przed gromadze-

niem się wód opadowych.

Składowanie rur powinno odbywać się w pozycji wbudowania (poziomo), na

podkładach drewnianych z progami na obu końcach o wysokości, co najmniej

15 cm. Podkłady należy ustawić równolegle w odległości ok. 200 cm. Rur y

należy zabezpieczać przed przesunięciem oraz stykaniem się ze sobą poprzez

zastosowanie drewnianych klinów.

W celu ułatwienia rozładunku i montażu rur w komorze startowej; w wytwór-

ni zabetonowuje się kotwy (trzpienie) transpor towe – odpowiednie do cięża-

ru rur y. Podczas rozładunku oraz montażu należy zastosować sprzęgi uniwer-

salne z atestem, odpowiednie do danej średnicy oraz masy rur y, z tego sa-

mego systemu transpor towego (np. DEHA, Jordahl, Pfeiffer).

Dopuszcza się stosowanie podczas składowania rur trawersu z dwoma

zawiesiami/pasami, względnie dwóch zawiesi/pasów podwieszonych na haku

urządzenia dźwigowego.

Producent rur nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenia powstałe pod-

czas składowania i montażu rur.

2.4. Zabezpieczenia antykorozyjne rur przeciskowych – klasy

ekspozycji

W przewodach sanitarnych i kanalizacyjnych beton może mieć kontakt z środowiskiem o małej lub średniej agresyw-

ności chemicznej (XA1 lub XA2).

Żelbetowe rur y przeciskowe bez dodatkowej ochrony powierzchniowej można stosować w środowisku o słabej agre-

sywności chemicznej – XA1; a przy klasie agresywności średniej XA2 zostały spełnione następujące warunki: minimal-

nej wytrzymałości na ściskanie, maksymalnej war tości stosunku w/c, minimalnej zawar tości cementu oraz zastosowa-

nie cementu o podwyższonej odporności na siarczany C3A poniżej 7%.

Fot. 5. Wykorzystanie kotew transpor-

towych do rozładunku i montażu

9

W przypadku środowiska chemicznie silnie agresywnego i/lub wysokiego poziomu wód gruntowych i/lub agresywno-

ści tych wód – należy zastosować odpowiednie zabezpieczenie powierzchniowe – które to powinno być przedmiotem

odrębnego opracowania.

2.5. Montaż rur przeciskowych

Przed zamontowaniem elementu w komorze star towej należy dokonać jego ostatecznych oględzin. ZABRANIA SIĘ

MONTAŻU elementów uszkodzonych i niepełnowar tościowych!

Montaż rur przeciskowych należy wykonywać z zachowanie uznanych zasad sztuki budowlanej, zgodnie z przepisami

BHP oraz spełniając wymagania zawar te w normie PN-EN 12889:2003.

Przed opuszczeniem rur y do wykopu należy założyć na bosy koniec uszczelkę. Nie może być ona skręcona, musi być

posmarowana środkiem poślizgowym dostarczonym przez producenta rur a w przypadku zastosowania innego nie może

być to środek oddziaływujący agresywnie na materiał uszczelki. Środkiem poślizgowym należy przesmarować również

wewnątrz kielich rur y już zabudowanej. Po opuszczeniu rur y na stanowisko montażu, należy wypełnić wgłębienia kugli

transpor towych (środkiem dostarczonym przez producenta rur – lub inną szybko sprawną, wodoszczelną masą reno-

mowanych producentów chemii budowlanej).

2.6. Stacja pośrednia siłowników

Stacja pośrednia siłowników jest stosowana w rurociągach o średnicach tzw. przełazowych, czyli od średnicy DN 800.

Rur y stacyjne wykonywane są ściśle wg zamówienia, w zależności od potrzeb firmy wykonawczej.

2.7. Obliczenie siły przeciskowej wg PN-EN 1916:2005

Projektowana siła przeciskowa deklarowana przez producenta F

j

F

j

= 0,6 × f

ck

× A

c

[MN] (wg. PN-EN 1916:2005 załącznik B)

f

ck

= wytrzymałość charakter ystyczna betonu na ściskanie [MPa]

A

c

= pole przekroju złącza rur y poddanego ściskaniu [m

2

]

Maksymalna siła przeciskowa dla złącza zamkniętego F

cj

(centr yczna)

F

cj

= 0,5 × F

j

[MN]

Maksymalna siła przeciskowa dla złącza otwar tego F

oj

(po łuku)

F

oj

= e × F

cj

[MN]

e = współczynnik zmniejszający obciążenie (mimośrodowo) wg. PN-EN 1916:2005

Opor y tarcia podczas przecisku

F

max

/F

oj

= ilość stacji pośrednich

F

max

= L × P × T + G × L × u [MN] – maksymalny opór działający na cały mikrotunel podczas realizacji

L – całkowita długość mikrotunelu [m]

P – powierzchnia pobocznicy rur y [m

2

], P =

π

× DA × 1 mb

T – współczynnik tarcia o grunt przyjąć z tab. 3 [MPa]

DA – średnica zewnętrzna [m]

G – ciężar rur y 1 mb [MN], 1 tona =0.01 MN

u – współczynnik tarcia ~0.5

Tab. 3. Współczynnik tarcia w zależności od rodzaju gruntu

Rodzaj gruntu

Tarcie T (MPa)

G1

Świeże nasypy, piasek, żwir pospółka (I

P

<

– 0,2)

0,005÷0,010

G2

Piasek pylasty, żwir pylasty (I

P

<

– 0,2); pył piaszczysty (I

L

>

– 0,75)

0,010

G3

Piasek gliniasty, żwir gliniasty, glina piaszczysta (I

L

>

– 0,75)

0,005÷0,010

G4

Tor f, namuł, gliny, iły, glina pylasta

0,005÷0,010

10

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

Tab. 4. Dopuszczalne siły przecisku dla żelbetowych rur przeciskowych

L.p.

Wymiary rur

średnica/grubość ścianki x długość

Klasa

(dopuszczalne obciążenie zewnętrzne)

Dopuszczalne siły przecisku

90

120

150

Przepychanie

po prostej

Przepychanie

po łuku

mm

kN/mb

kN/mb

kN/mb

kN

kN

1.

RPS – 800/140 x 3000

90

3895

2886

120

3960

2978

150

4030

3013

2.

RPS – 1000/140 x 3000

90

4756

3473

120

4756

3473

150

4756

3473

3.

RPS – 1200/145 x 3000

90

5786

4228

120

5786

4228

150

5786

4228

4.

RPS – 1400/160 x 3000

90

7330

5366

120

7403

5448

150

7511

5530

5.

RPS – 1600/215 x 3000

90

10335

7566

120

10435

7608

150

10580

7758

2.8. Ochrona rurociągów

Rur y żelbetowe pracują w różnorodnych warunkach stąd też w zależności od środowiska należy wykonać odpowied-

nie zabezpieczenie dla utrzymania na należytym poziomie ich własności użytkowych.

Proces karbonatyzacji następuje w betonie w wyniku oddziaływania dwutlenku węgla (CO

2

) z powietrza oraz innych

gazów kanałowych. Otulina zbrojenia z warstwy betonu o małej przepuszczalności jest konieczną i wystarczającą do

ochrony zbrojenia przed korozją. Dla podniesienia trwałość konstrukcji dodatkowo można zabezpieczyć beton powierzch-

niowo poprzez impregnację lub za pomocą powłok.

W środowisku agresywnym chemicznie we wszystkich przypadkach wymagana jest ochrona materiałowo-struktural-

na. Ochrona materiałowo-strukturalna oznacza zwiększenie odporności betonu lub żelbetu przez odpowiedni dobór skła-

du mieszanki betonowej i ukształtowanie właściwej struktur y podczas jego wykonywania. Wynika z tego, że ochrona

materiałowo-strukturalna powinna stanowić przesłankę dla doboru materiałów użytych w procesie produkcji.

W środowisku o średniej agresywności dodatkowo stosuje się ochronę powierzchniową – ograniczającą dostęp czyn-

ników agresywnych.

W środowisku silnie agresywnym – ochronę odcinającą dostęp do tych czynników. Ochrona powierzchniowa, powin-

na być przewidziana projektem i wykonana podczas prefabr ykacji.

O rodzaju i typie powłoki winien mówić projekt konstrukcyjny kolektora.

Wpływ oddziaływania środowiska, w któr ym pracuje dany kolektor jest niezwykle istotny, a norma PN-EN 206-1:2003

klasyfikuje środowiska ze względu na zagrożenia wobec betonu:

n

zagrożenie korozyjne nie występuje – X0;

n

korozja spowodowana karbonatyzacją – XC1–XC4;

n

korozja spowodowana chlorkami, które nie pochodzą z wody morskiej – XD1-XD3;

n

korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej – XS1-XS3;

n

korozja mrozowa – XF1-XF4;

n

korozja chemiczna – XA1-XA3.

11

Procesy niszczenia mogą być potęgowane przez dodatkowe okoliczności, a to:

n

nieodpowiednie w danych warunkach rozwiązanie konstrukcyjne bądź materiałowe;

n

nieodpowiednie wymieszanie i zagęszczenie mieszanki betonowej;

n

Niewystarczająco szczelna i o zbyt małej grubości otulina zbrojenia;

n

Niewłaściwa pielęgnacja betonu w okresie dojrzewania;

n

Podwyższona temperatura użytkowania, powodująca przyspieszenie przebiegu reakcji chemicznych.

Impregnacja to nasączanie odpowiednim preparatem powierzchni betonu, które nie powoduje zmiany ukształtowa-

nia tej powierzchni. Celem impregnacji jest hydrofobizacja – ograniczenie wnikania wody i par y wodnej. Nasiąkliwość

betonu zmniejszana jest wówczas o 40 %. Impregnację uszczelniającą przeprowadza się w celu odcięcia dopływu wody

w głąb betonu. Ma ona na celu wypełnienie porów przypowierzchniowych łącznie z utworzeniem ciągłej cienkiej war-

stwy. Do tego celu stosowane są preparaty żywiczne (epoksydowe, poliuretanowe, akr ylowe) o małej lepkości. Impre-

gnacja uszczelniająca zapobiega nie tylko wnikaniu wody ale również niektór ych substancji chemicznie agresywnych.

W środowiskach średnio agresywnych chemicznie stosuje się powłoki malarskie, na przykład chlorokauczukowe, po-

liwinylowe, epoksydowe i poliuretanowe, o grubości od 0,2 do 1 mm oraz powłoki bitumiczne o grubości od 0,2 do

2 mm.

W środowisku silnie agresywnym chemicznie stosuje się powłoki grubowarstwowe (chemoodporne żywice epoksydo-

we lub epoksydowo smołowe) lub wyprawy z zapraw i betonów żywicznych oraz laminaty żywiczne zbrojone włóknami

szklanymi w postaci mat i tkanin. W środowisku silnie agresywnym można również stosować wykleiny z elastomero-

wych wyrobów rolowych i arkuszowych.

Przykładowe, stosowane w przypadku rur żelbetowych powłoki ochronne:

n

powłokowe, wieloskładnikowe żywice epoksydowe Icosit K24/K 24 thick, Iner tol Poxitar F.

n

epoksydowe powłoki ochronne na beton i stal o wysokiej odporności chemicznej oraz podwyższonej odporno-

ści termicznej. Dwuskładnikowe materiały powłokowe na bazie żywicy epoksydowej, zawierające rozpuszczalni-

ki organiczne.

n

Icosit K 24 thick – półmatowa, zawierająca wypełniacze mineralne, odmiana stosowana jako materiał

podstawowy.

n

Icosit K 24 – gładka, błyszcząca, cienkowarstwowa odmiana stosowana jako warstwa wierzchnia.

n

Iner tol Poxitar F – dwuskładnikowy materiał na bazie żywicy epoksydowej o niskiej zawar tości rozpuszczalni-

ków organicznych, wysyconej szlachetnym olejem smołowym lub olejem antracenowym, z dodatkiem wypełnia-

czy mineralnych.

12

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

3. RURY CIŚNIENIOWE TYPU BETRAS

3.1. Charakterystyka techniczna

Oferujemy Państwu rur y „Betras” długości 5 m w średnicach 600, 800,1000, 1200, 1400 i 1600 mm, na ciśnie-

nia wewnętrzne 0,5; 1,0; i 1,5 MPa, wykonane z betonu sprężonego klasy C40/50 (B50) wg licencji szwedzkiej firmy

„Sentab”. Produkcja rur polega na dwukrotnym zagęszczaniu masy betonowej poprzez wibracje oraz hydroprasowanie

z równoczesnym naprężaniem zbrojenia obwodowego, co pozwala na uzyskanie wyjątkowo wysokich parametrów wy-

trzymałościowych betonu, a w efekcie końcowym samej rur y.

Rys. 4. Schemat rur y ciśnieniowej „Betras” z betonu sprężonego

Tab. 5. Specyfikacja techniczna rur ciśnieniowych „Betras”

Średnica

Grubość

ścianki

Długość

Wymiary kielicha

Waga

Średnica

L

r

DN

D

3

s

L

D

1

D

2

Zwykłe

WK

m

mm

mm

mm

m

mm

mm

mm

mm

t/m

600

730

65

5

753

940

185

255

0,38

800

930

65

5

954

1152

195

255

0,50

1000

1150

75

5

1174

1384

195

255

0,71

1200

1370

85

5

1396

1660

195

255

1,00

1400

1590

95

5

1616

1900

225

285

1,33

1600

1810

105

5

1840

2140

225

285

1,64

Beton C40/50, rodzaj gruntu: G1÷G4, naziom 1÷8 m, obciążenie naziomu kl. A wg PN-85/S-10030.

3.2. Przydatność rur

Rur y „Betras” przeznaczone są do budowy zewnętrznych przewodów wodociągowych. Mogą być również stosowane

do budowy przewodów ciśnieniowych prowadzących inne ciecze o temp. nie przekraczającej 40

o

C i nie działających ko-

rozyjnie na beton i gumowe pierścienie uszczelniające. Na podstawie przeprowadzonych badań dotyczących określenia

odporności chemicznej rur „Betras” na działanie cieczy agresywnych ustalono, że rur y te mogą być stosowane do bu-

13

dowy tłocznych i grawitacyjnych kolektorów kanalizacyjnych, jak również kolektorów odprowadzających wody kopalnia-

ne. Rur y można zastosować w środowisku słabo i średnio agresywnym bez stosowania dodatkowych powłok zabezpie-

czających. Modernizacja złącza kielichowego oraz przeprowadzone analizy teoretyczne i badania wytrzymałościowe po-

twierdziły ich przydatność i określiły warunki zastosowania rur „Betras” na terenach podlegających wpływom eksplo-

atacji górniczej (do IV kategorii włącznie).

Oferowana gama średnic i klas rur „Betras” pozwala również na ich zastosowanie do budowy przepustów pod dro-

gami kołowymi i kolejowymi.

Ze względu na ich wysoką jakość i szczelność połączeń obecnie produkowane rur y w większości wykorzystywane są

do budowy kolektorów kanalizacyjnych i przewodów odprowadzających wody kopalniane. Przewody wykonane z rur „Be-

tras” w latach 1984-1990 w Lubińskim Zagłębiu Miedziowym i pracujące bezawar yjnie do chwili obecnej potwierdzają

ich pełną przydatność i odporność na przesyłane ciecze.

Fot. 6. Rozformowanie rur y ciśnieniowej sprężonej

3.3. Walory użytkowe rur Betras

Wieloletnie doświadczenia zagraniczne w budowie przesyłowych magistrali wodociągowych i kolektorów kanalizacyj-

nych potwierdziły, że rur y z betonu sprężonego posiadają o wiele więcej zalet niż do rur y wykonane z innych materia-

łów. Główne z nich to:

n

tr wałość, przyjmuje się tr wałość przewodów 50 lat, co nie jest wielkością zawyżoną. Badania przewodów

wykonanych z rur sprężonych w latach 40-tych i 50-tych na terenie Europy Zachodniej, Skandynawii i Amer yki

potwierdziły ich pełną zdolność eksploatacyjną mimo upływu kilkudziesięciu lat użytkowania.

n

wysoka odporność na korozję powodowaną przez przesyłane ciecze.

n

łatwość i szybkość łączenia poszczególnych odcinków.

n

minimalne opor y hydrauliczne, mniejsze niż w niektór ych rurach z innych materiałów.

n

brak potrzeby stosowania pokr yć ochronnych (jedynie w gruntach silnie agresywnych zalecane jest stosowa-

nie warstwy ochronnej na zewnętrznej powierzchni rur y).

n

odporność wewnętrznej powierzchni betonu na zarastanie w okresie użytkowania.

n

możliwy do uzyskania, bez stosowania dodatkowych elementów, promień skrętu przewodu wynoszący 1%,

zapewniają to elastyczne połączenia poszczególnych elementów.

n

niższy koszt budowy szczelnych przewodów w stosunku do wykonanych z innych materiałów.

n

możliwość zastosowania na terenach eksploatacji górniczych; modyfikacja połączeń pozwala na przenoszenie

wpływów spełzania i rozpełzania terenu oraz odkształceń kątowych wynikających z granicznych wielkości

IV kat. wpływów górniczych.

14

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

3.4. Składowanie i transport

Składowanie

Rur y należy składować na wyrównanym podłożu w stosach, warstwami układanymi w kierunkach prostopadłych do

siebie (krzyżowo). Rur y w warstwach należy układać kielichami na przemian, liczba rur w każdej warstwie oraz liczba

warstw w stosach nie powinna przekraczać war tości podanych w tabeli 6.

Tab. 6. Wytyczne składowania rur typu „Betras”

Wielkości rur

Liczba warstw w stosie

Liczba rur w 1 warstwie

1

2

3

600

4

6

800

4

5

1000

3

3

1200

3

3

1400

2

3

1600

2

2

Pier wsza warstwa rur powinna być ułożona na podkładach żelbetowych lub drewnianych. Podkłady powinny mieć na

obu końcach odpowiednie progi lub przymocowane kliny o wysokości, co najmniej 15 cm, zabezpieczające rur y przed

staczaniem się. Wysokość podkładów powinna zapewniać odległość krawędzi kielichów dolnej warstwy rur od podłoża

nie mniejszą niż 5 cm. Podkłady powinny być układane równolegle względem siebie w rozstawie 3,30 m między ich ze-

wnętrznymi bokami. Najmniejsza odległość między czołami sąsiednich stosów powinna wynosić 0,75 m. Do przeno-

szenia rur powinny być stosowane specjalne chwytaki lub trawersy, sterowanie rurą w czasie załadunku – dwoma

linkami.

Transport

Na środkach transpor towych rur y należy układać w pozycji poziomej, długością w kierunku jazdy. Górna warstwa rur,

przy przewozie w kilku warstwach, nie powinna wystawać poza ścianki środka transpor towego więcej niż 1/3 zewnętrz-

nej średnicy rur y. Pier wszą warstwę rur należy układać na podkładach o wysokości większej o 5 cm od występu kieli-

cha. Rur y należy zabezpieczyć przed przesunięciem oraz stykaniem się ze ścianami środka transpor towego przez sto-

sowanie drewnianych przekładek i klinów oraz obejm mocowanych do podkładów lub podłogi środka transpor towego.

Zaleca się, aby na środkach transpor towych stosowane były opakowania zwrotne, przystosowane do wielkości przewo-

żonych rur. Dopuszcza się mocowanie na środkach transpor towych za pomocą drutu, np. cięgien z podwójnych drutów

o średnicy 6 mm. Przy transporcie kolejowym należy przestrzegać przepisów Prawa Przewozowego i Regulaminu PKP

o ładowaniu i zabezpieczeniu przesyłek towarowych.

15

4. STUDNIE KANALIZACYJNE

4.1. Studnie kanalizacyjne – opis produktu

Oferujemy Państwu kompletne studnie kanalizacyjne z prefabr ykowanych elementów betonowych i żelbetowych

stosowanych w systemie kanalizacji grawitacyjnej, sanitarnej, przemysłowej, deszczowej i ogólnospławnej jako stu-

dzienki: połączeniowe, kaskadowe i ślepe służących do włączania rur z różnych materiałów w zakresie średnic DN

150÷1000 mm.

Studzienki produkowane w zakładzie w Ostrowie Wielkopolskim mogą spełniać funkcje:

n

studzienek

przelotowych,

n

studzienek

połączeniowych,

n

studzienek

kaskadowych,

n

studzienek

ślepych w systemach kanalizacji deszczowej.

Podstawowe elementy studzienki to: komora robocza; komin włazowy; stopnie włazowe; szczelne przejścia kana-

łów przez ściany studzienki.

4.2. Parametry techniczne

Rys. 5. Przekrój poprzeczny studni kanalizacyjnej z elementów produkowanych w naszym zakładzie

16

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

Tab. 7. Parametry techniczne elementów studni kanalizacyjnych

RODZAJ ELEMENTU

CECHA

ŚREDNICA DN

1000

1200

1500

2000

Element denny studni

GRUBOŚĆ ŚCIANKI

g [mm]

150

150

200

225

GRUBOŚĆ DNA

m [mm]

150

150

200

200

GŁĘBOKOŚĆ

H max [mm]

950

1400

1750

2300

H min [mm]

550

700

1200

1800

PRZEJŚCIE SZCZELNE

max d

ps

[mm]

400

800

1000

1400

Kręgi do studni

GRUBOŚĆ ŚCIANKI

g [mm]

120

135

150

180

WYSOKOŚĆ

H [mm]

250

250

250

–

500

500

500

500

750

750

–

–

1000

1000

1000

1000

Zwieńczenia do studni

PŁYTA PRZYKRYWOWA

WYSOKOŚĆ H

[mm]

200

200

200

250

ZWĘŻKA

600

600

600

–

PŁYTA REDUKCYJNA

–

–

250

250

Pierścień wyrównawczy

H [mm]

D [mm]

d [mm]

60

865

625

80

100

Prefabr ykowane elementy betonowe i żelbetowe do budowy studzienek wykonywane są z betonu wysokiej jakości

klasy C40/50 (B50), wodoszczelności W8 a nasiąkliwość do 5%. Produkty są zgodne z normą DIN 4034 cz. 1 i speł-

niają wymagania normy PN-EN 1917:2004 „Studzienki włazowe i niewłazowe z betonu niezbrojonego, z betonu zbro-

jonego włóknem stalowym i żelbetowe”. Studzienki produkowane w naszym zakładzie umożliwiają włączanie rur

o maksymalnej średnicy d

ps

wynoszącej 1400 mm.

4.3. Wytyczne stosowania

Prefabr ykowane elementy betonowe i żelbetowe są wyrobami budowlanymi, stanowiącymi części obiektów budow-

lanych powstających w wyniku robót budowlanych, wykonywanych przy zastosowaniu określonego procesu technolo-

gicznego.

Elementy prefabr ykowanych studzienek kanalizacyjnych systemu kanalizacji Consolis służą do budowy różnego typu

studzienek: w konstrukcji prefabr ykowanej oraz konstrukcji monolityczno-prefabr ykowanej, projektowanych według

indywidualnych rozwiązań technologicznych i budowlano-konstrukcyjnych.

Studzienki wykonane z tych elementów mogą być montowane w obszarach ruchu kołowego i pieszego: w pasie

jezdni, na terenach parkingowych, utwardzonych poboczach i na zewnątrz budynków, z wyłączeniem pasa zajętego

przez torowiska kolejowe szerokości 4 m od toru. Elementy studzienek kanalizacyjnych można montować w każdych

warunkach gruntowych, przy spełnieniu warunków wymienionych w dopuszczeniu GiG również na terenach szkód gór-

niczych do IV kat. włącznie.

Elementy studzienek kanalizacyjnych mogą być stosowane w warunkach oddziaływania środowiska chemicznego

mało agresywnego, to jest w normalnych warunkach dla ścieków domowych i odczyszczonych ścieków przemysło-

wych (dla większości sieci kanalizacyjnych, wód deszczowych i gruntowych). W przypadku, gdy elementy mają być za-

stosowane w środowiskach agresywnych należy zastosować odpowiednie zabezpieczenie antykorozyjne zgodne z wy-

maganiami: PN-92/B-10735 i PN-85/B-01805 oraz PN-91/B-01813.

Do studzienek kanalizacyjnych należy stosować zwieńczenia spełniające wymagania PN-EN 124:2000.

17

4.4. Wytyczne budowlano-konstrukcyjne

Izolacje przeciwwilgociowe i antykorozyjne

W gruntach nie nawodnionych i nie agresywnych nie wymaga się wykonywania izolacji zabezpieczających zewnętrzne

powierzchnie studni. W gruntach silnie nawodnionych może być wymagane wykonanie izolacji przeciwwilgociowej na

zewnętrznej powierzchni studni. W agresywnym środowisku gruntowo-wodnym należy wykonać izolację antykorozyjną

zewnętrznej powierzchni studni.

Izolację należy zaprojektować indywidualnie, w zależności od warunków gruntowo-wodnych, zgodnie z normą: PN-

82/B-01801 „Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje betonowe i żelbetowe. Podstawowe zasady

projektowania” i właściwymi instrukcjami.

Rodzaj izolacji powinien być określony w projekcie budowlano-konstrukcyjnym.

Posadowienie studzienek

Posadowienie studzienek należy zaprojektować indywidualnie w dostosowaniu do miejscowych warunków grunto-

wo-wodnych.

Obliczenia statyczne i projektowanie należy przeprowadzić zgodni z normami: PN-B-03264 grudzień 2002 „Konstruk-

cje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie”; oraz PN-81/B-03020 „Grunty budowlane.

Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie”.

Wytyczne realizacji

Rodzaj i kształt wykopu oraz konstrukcja umocnienia ścian wykopu powinny być dostosowane indywidualnie do warun-

ków gruntowo-wodnych oraz możliwości wykonawczych i uzgodnień z inwestorem.

Projektowane wykopy powinny być zgodne z obowiązującymi normami i instrukcjami.

Studzienki należy montować w pr zygotowanym, odwodnionym wykopie, bezpośrednio na gruncie

rodzimym, podsypce piaskowej, podłożu betonowym lub odpowiednim fundamencie, w zależności od panujących wa-

runków gruntowo-wodnych. Montaż studzienki należy przeprowadzić zgodnie z warunkami technicznymi wykonania

i odbioru robót budowlano-montażowych.

Montaż studzienek kanalizacyjnych

Montaż studzienek powinien przebiegać zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i warunkami technicznymi robót

budowlano-montażowych prefabr ykowanych obiektów żelbetowych.

Podstawową sprawą podczas montażu studzienek kanalizacyjnych jest dokładne posmarowanie dolnej części wpu-

stu montowanego elementu środkiem poślizgowym.

Podczas montażu studzienek (szczególnie tych złożonych z wielu elementów) zalecamy wypełnienie złączy zaprawą

cementową (1 część cementu na 3 części piasku);

należy to wykonać w następujący sposób: przed na-

łożeniem kolejnego elementu, na element poprzedza-

jący na górną część złącza (nad uszczelką) na całym

obwodzie nanieść warstwę zaprawy.

W przypadku montażu studzienek kanalizacyjnych

na terenach szkód górniczych (do IV kat.) należy pa-

miętać o zastosowaniu odpowiednich uszczelek sa-

mosmarujących.

Fot. 7. Studnia kanalizacyjna

18

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

4.5. Studnie styczne łączone na uszczelkę – charakterystyka

techniczna

Studnie styczne dla rur kanałowych od DN 1000 wytwarza się poprzez nasadzenie „stycznych” kręgów studziennych

DN1000 na standardowe rur y. Dzięki możliwości przesunięcia kręgów studziennych na zewnątrz powstaje spocznik.

Następnie studnia montowana jest z elementów standardowych (kręgi, zwężki).

Rys. 6. Studnie styczne

n

Beton C40/50, rodzaj gruntu: G1-G4.

n

Stopnie złazowe żeliwne lub powlekane.

n

Klamr y złazowe stalowe powlekane.

n

Dostawca zastrzega zmiany konstrukcyjne oraz wymiarowe.

n

Terminy dostaw elementów wg indywidualnej ofer ty.

19

5. PRZEPUSTY

5.1. Parametry techniczne

Oferujemy Państwu przepusty skrzynkowe produkowane w klasie A, w oparciu o Katalog „Przepusty drogowe. Prze-

pusty drogowe z elementów prefabr ykowanych”, opracowany przez TRANSPROJEKT Warszawa w 2007 r. Prefabr yko-

wane segmenty przepustów drogowych są wyrobem budowlanym dopuszczonym do jednostkowego zastosowania

w obiekcie budowlanym.

Rys. 8. Przepusty skrzynkowe

Tab. 8. Wymiary przepustów skrzynkowych

Typ

B

H

B

c

H

c

g

s

g

p

az

s

m

V

b

G

b

mm

m

3

t

100x100

1000

1000

1320

1320

160

160

60

160

600

0,78

2,11

120x120

1200

1200

1560

1560

180

180

70

180

700

1,04

2,81

150x150

1500

1500

1860

1860

180

180

70

180

920

1,27

3,43

200x150

2000

1500

2400

1900

200

200

80

200

980

1,63

4,40

200x200

2000

2000

2400

2400

200

200

80

200

980

1,83

4,94

Przepusty skrzynkowe wg dok. TRANSPROJEKT W-wa 2007, PN-91/S-10042, beton C40/50, klasa ekspozycji XA1-XA3,

klasa obciążeń wg PN-85/S-10030, 150 KN/m, naziom 1÷7 m.

5.2. Zastosowanie

Przepusty są jednym z ważniejszych elementów w budowie infrastruktur y komunikacyjnej i znajdują zastosowanie do

budowy takich obiektów jak:

n

przeprowadzanie cieków wodnych i ściekowych, przewodów technologicznych, kanałów zbiorczych, tuneli.

20

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

n

przejścia dla pieszych.

n

przejścia dla zwierząt.

Przepusty drogowe są budowlami, o któr ych stanie i bezpieczeństwie użytkowania decyduje współdziałanie prefabr y-

kowanych przepustów, ich połączenia, oparcie na gruncie oraz zasypka. Dla całej budowli ważna jest zarówno jakość

materiałów, jak też sposób przeprowadzenia prac montażowych, wykonanie połączeń między prefabr ykatami, ułożenie

na gruncie, zasypka i jej zagęszczenie.

5.3. Zastosowanie zgodne z zasadami statyki

Montaż prefabr ykowanych przepustów skrzynkowych można uznać za zgodny z ogólnymi regułami statyki bez prze-

prowadzania obliczeń statycznych, jeżeli spełnione są następujące warunki brzegowe:

n

Obciążenia ruchome: klasa A+STANAG 150 zgodnie z PN-85/S-10030.

n

Grubość przekr ywającej warstwy gruntu 1÷7 m.

n

Rodzaj gruntu: G1÷G4.

5.4. Zastosowanie ze sprawdzającymi obliczeniami statycznymi

Jeżeli sytuacja odbiega od przedstawionych powyżej warunków brzegowych, konieczne jest przeprowadzenie

sprawdzających obliczeń statycznych. Projektant obiektu przygotowując indywidualną dokumentację techniczną musi

zachować przekrój poprzeczny segmentu prefabr ykowanego oraz zasady konstrukcji: połączenia na zamki pomiędzy

prefabr ykatami, ich zespolenia ciągłą płytą wykonywaną na segmentach prefabr ykowanych oraz monolitycznego

połączenia skrajnych segmentów prefabr ykowanych z wlotami wykonanymi na miejscu.

5.5. Transport i składowanie

Załadunek przepustów może odbywać się po osiągnięciu przez beton

75% wytrzymałości gwarantowanej. Do przepustów, w któr ych

zamontowano haki kulowe transpor towe, należy stosować sprzęgi

o odpowiedniej nośności z tego samego systemu transpor towego.

Podnoszenie elementów dowolnym środkiem (dźwig, wózek widłowy)

zapewniającym bezpieczny rozładunek elementów, urządzenie

dźwigowe należy stosować o udźwigu dostosowanym do masy

elementu. Każda dostawa rur musi być sprawdzona przed albo po

rozładunku pod względem ilościowym i jakościowym (ewentualne

szkody transpor towe). Braki muszą być niezwłocznie odnotowane na

dokumentach dostawy. Późniejsze reklamacje nie będą uwzględniane.

Składowanie elementów powinno odbywać się na wyrównanym,

utwardzonym i odwodnionym podłożu. Dopuszczalne jest układanie

elementów maksymalnie w dwóch warstwach. Poszczególne warstwy

powinny być odseparowane za pomocą podkładek drewnianych.

Podkładki powinny być układane w ten sposób aby ściany boczne

(pionowe) opierały się w całości na podkładkach, tj. skrajnie po bokach

elementu, równolegle do osi elementu. Podkładki zapobiegają zarówno

zabrudzeniom elementów (w szczególności zamkom na powierzchni

czołowej) jak również uszkodzeniom (wykruszeniom) elementów.

Gabar yty elementów oraz ich stosunkowo masywna konstrukcja nie

stwarzają potrzeby użycia specjalistycznych środków transpor tu.

Należy bezwzględnie zadbać o odpowiednie zabezpieczenie elementów przed uszkodzeniami. Zabroniony jest transpor t

elementów położonych jeden na drugim, tj, w warstwach.

Fot. 8. Przykładowy sposób transpor towania

przepustów skrzynkowych

21

6. ZBIORNIKI RETENCYJNE I SEPARATORY DYWIDAG

Podziemne zbiorniki retencyjne są doskonałym rozwiązaniem służącym do miejscowego i chwilowego gromadzenia

nadmiaru ścieków deszczowych bądź innych, a następnie odprowadzanie ich w kontrolowany sposób. Mogą być budo-

wane w celach przeciwpożarowych lub innych związanych z przechowywaniem wody lub ścieków. Separator y to urzą-

dzenia służące do oczyszczania ścieków przed wprowadzeniem ich do sieci kanalizacyjnej. Oczyszczanie z substancji

ropopochodnych, tłuszczy lub skrobi następuje podczas przepływu ścieków w sposób grawitacyjny, a także z zastoso-

waniem wkładek koalescencyjnych i filtrów sorpcyjnych.

Oferowany system DYWIDAG gwarantuje:

n

wysokiej jakości, zapewniające stabilność betonowe zbiorniki prefabr ykowane;

n

wysokiej jakości system wykonania wewnętrznej powierzchni zbiorników – DYWIPOX;

n

uszczelnienie nadbudowy przy głębokim osadzeniu zbiorników;

n

typowe szybowe pokr ywy do obciążenia B-125 kN i D 400 kN;

n

wszystkie uszczelki w jakości NBR;

n

wykonane z nierdzewnych materiałów elementy instalacji technicznej;

n

osprzęt: automatyczny: zawór, sonda do pobierania próbek, urządzenie odsysające.

n

szybki montaż bez dodatkowego betonowania. Natychmiast po zainstalowaniu urządzenie gotowe do użytkowania.

Zalety systemu DYWIDAG:

n

bezobsługowe i prawidłowe działanie z gwarancją uzyskania wymaganych parametrów wyjściowych;

n

żelazobetonowe zbiorniki i nierdzewne elementy wyposażenia gwarantują długotr wałą sprawność urządzenia;

n

zbiorniki są całkowicie dostępne dla celów konser wacyjnych.

6.1. Zbiorniki systemu DYWIDAG, zbiorniki retencyjne

Zbiorniki retencyjne budowane są z prefabrykatów betonowych tzw.

modułów typu U-część. Ponadto w skład zbiornika wchodzą: płyty

podłogowe, prefabr ykaty przedłużenia osi i przykr ycia z pokr ywami

włazów. W zależności od rodzaju użytych części skrajnych, zbiorniki

przyjmują kształt prostokątny lub owalny. Prefabr ykowane części

zbiorników wykonane są z betonu C 35/45, XF4 którego parametr y

i jakość są pod stałym nadzorem laboratorium fabr yki. Do połączeń

prefabrykatów wykorzystuje się opatentowany system DYWIDAG w ja-

kości NBR, gwarantujący całkowitą wodoszczelność. Rozwiązanie to

może być używane nawet przy wysokim poziomie wód gruntowych.

6.1.1. Budowa

zbiorników

Zbiorniki montowane są we wcześniej przygotowanym wykopie, na

którego spodzie równomiernie rozkłada się warstwę żwiru grubości

ok. 10 cm. Prefabr ykaty żelbetowe jako osobne części transpor to-

wane są samochodami ciężarowymi, a na miejscu wbudowania mon-

towane są ciężkim dźwigiem. Elementy U-części łączy się wg syste-

mu DYWIDAG, do tego celu stosuje się specjalne śruby i uszczelki

– wkładki. Po zbudowaniu zbiornika jest on wyposażany we włazy i lu-

ki oraz przeprowadzane są prace wykończeniowe. Montaż wykony-

wany jest w całym zakresie przez montażystów DYWIDAG i zbiorniki

po ich zbudowaniu nie wymagają żadnych dodatkowych prac ani do-

datkowego betonowania. Okres budowy jest bardzo krótki, zazwyczaj

waha się od 2 do 4 dni.

6.1.2. Zbiorniki okrągłe modułowe

Zbiorniki okrągłe typu GB montowane są z dwóch półkolistych pre-

fabr ykatów, któr ych połączenie powoduje utworzenie zbiornika

Fot. 9. Montaż prostokątnego zbiornika

Fot. 10. Zbiorniki okrągłe modułowe

22

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

w kształcie cylindra. Możliwy jest montaż zbiornika składającego się maksymalnie z trzech warstw. Zbiornik może po-

zostać otwar ty bądź zamknięty płytą przykr ywkową (dwie części). Zbiorniki mogą funkcjonować pod ziemią, częściowo

zasypane lub wolnostojące na powierzchni. Zbiorniki podziemne dostarczane są wraz z włazem wejściowym i oferowa-

ne z montażem na gotowo.

Parametry techniczne zbiorników okrągłych typu GB

n

średnica zbiornika: wewnętrzna 5000 mm; zewnętrzna 5400 mm

n

podstawowe wysokości: 2030 mm; 2520 mm; 3030 mm

n

wymiar w świetle czynnym zbiornika: 1800 mm; 2300 mm; 2800 mm

n

grubość płyty przykr ywkowej: 300 mm

n

ciężar najcięższego elementu: 18,0 t

6.1.3. Zbiorniki

owalne

Zbiornik owalne stanowią rozwinięcie zbiorników okrągłych poprzez

montowanie w środkowej części (po między dwoma skrajnymi, pół-

kolistymi prefabr ykatami) tzw. U-części. Są to prefabr ykaty o długo-

ści 2,5 m przy wysokości dostosowanej do półkolistego prefabr yka-

tu skrajnego. Objętość użytkowa zbiorników owalnych w zależności

od liczby użytych U-części wynosi od 55 m

3

do 300 m

3

. Wielkość

wbudowanego modułu U-częściowego zwiększa objętość maksymal-

nie do 35 m

3

.

Wraz ze zbiornikiem dostarczany jest jego projekt dla przyjętych

rozmiarów z wyliczonym obciążeniem przejazdowym i obciążeniem

zasypki.

6.1.4. Zbiorniki

prostokątne

Zbiorniki prostokątne to modułowe konstrukcje składające się ze skrajnych elementów i U-części o różnych długo-

ściach. Całkowita objętość użytkowa takich zbiorników wynosi od 25 m

3

do 180 m

3

.

Wnętrze zbiornika można podzielić na par tycje i zainstalować progi oraz przegrody w jego dolnej części.

Zmienność długości i powierzchni wewnętrznej określana jest dla zbiornika wg technologii i jego zastosowania, ob-

ciążenia naziomem i innymi urządzeniami dla kanalizacji i oczyszczania wody.

Tab. 9. Parametry techniczne zbiorników prostokątnych

Typ zbiornika

Wąski RB2700

Szeroki RB3000

Średnica wewnętrzna

2300 mm

3000 mm

Średnica zewnętrzna

2700 mm

3400 mm

Długość

9,70÷24,70 m

8,00÷25,00 m

Podstawowa wysokość U-części

2,68 m lub 3,18 m

2,68 m lub 3,25 m

Wymiar w świetle czynnym zbiornika

2,48 m lub 2,98 m

2,43 m lub 3,00 m

Ciężar elementu U-części

12,0÷19,0 t

20,0÷24,0 t

6.1.5. Zbiorniki

retencyjne

Zbiorniki retencyjne z założenia służą do gromadzenia dużych ilości wody bądź ścieków. Aby osiągnąć ten cel, nale-

ży łączyć je w zespoły poprzez wybudowanie kilku równolegle położonych zbiorników, połączonych przez ściany boczne

za pomocą rur. Układy zbiorników mogą być modyfikowane z wszystkich rodzajów zbiorników oferowanych przez

DYWIDAG, tj. zbiorników: okrągłych, owalnych i prostokątnych.

Parametry techniczne zbiorników retencyjnych:

n

szerokość zewnętrzna: zbiorniki owalne – 5,40 m; zbiorniki prostokątne – 2,70 m lub 3,50 m;

n

długość: zbiorniki owalne – 7,90÷30,40 m; zbiorniki prostokątne – 6,40÷25,00 m;

n

objętość użytkowa – do 900 m

3

.

Fot. 11. Zbiornik owalny

23

6.2. Separatory substancji ropopochodnych

Obecność substancji ropopochodnych w środowisku jest źródłem

poważnego skażenia i stanowi bezpośrednie zagrożenie dla wszyst-

kich organizmów żywych. Miejsca szczególnie zagrożone to: stacje

benzynowe, myjnie i warsztaty samochodowe, parkingi, drogi, lotni-

ska, złomowiska itp. W celu uniknięcia skażenia środowiska natu-

ralnego dobr ym rozwiązaniem jest zastosowanie w tych miejscach

separatorów przeznaczonych do oczyszczania wód deszczowych.

Firma DYWIDAG specjalizuje się w produkcji separatorów do od-

dzielania osadowych nierozpuszczalnych części i substancji ropo-

pochodnych, nazywanych także: separatorami węglowodorów lub

separatorami benzyn, które przeznaczone są do oczyszczania wód

deszczowych, roztopowych i poprocesowych.

Separator y DYWIDAG montowane są w okrągłych lub prostokąt-

nych zbiornikach. Wszystkie zbiorniki to wodoszczelne prefabr ykaty

z betonu klasy C35/45 w razie potrzeby pokr yte wewnątrz powłoką

odporną na tłuszcz i produkty naftowe, znacznie ułatwiającą czysz-

czenie zbiorników.

Tab. 10. Oferta separatorów firmy DYWIDAG

Rodzaj urządzenia

Oznakowanie

typu

Parametr

Separator – jednolity zbiornik okrągły

SF

objętość użytkowa

0,65÷12 m

3

Separator – okrągły zbiornik z kilku elementów

SF

objętość użytkowa

21÷211 m

3

Separator – prostokątny zbiornik z kilku elementów

RB

objętość użytkowa

17÷165 m

3

Separator – owalny zbiornik z kilku elementów

RB

objętość użytkowa

74÷335 m

3

Separator grawitacyjny Integro – okrągły zbiornik

BA-I

przepływ

3÷25 l/s

Separator grawitacyjny Modul – okrągły zbiornik

BA-M

przepływ

3÷50 l/s

Koalescencyjny separator Integro – okrągły zbiornik

KA-I

przepływ

3÷25 l/s

Koalescencyjny separator Modul – okrągły zbiornik

KA-M

przepływ

3÷61 l/s

Koalescencyjny separator Modul – prostokątny zbiornik

KA-M

przepływ

80÷250 l/s

Koalescencyjny separator połączony z pojemnikiem na

nieczystości – prostokątny zbiornik

KA-M/RB

przepływ

50÷250 l/s

Filtr sorpcyjny – okrągły zbiornik

SAR

przepływ

10÷40 l/s

Koalescencyjny separator Modul z pojemnikiem na

nieczystości i filtrem sorpcyjnym

KA-M/RB

przepływ

80÷150 l/s

Zbiorniki ochronne dla dróg

przepływ

do 1000 l/s

Grawitacyjne separator y przeznaczone są do oczyszczania wód zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi lub

innymi podobnymi związkami zawar tymi w ściekach charakter yzują się uzyskaniem maksymalnej ilości substancji ro-

popochodnych przy odpływie na poziomie 10 mg/l. Dla ścieków odprowadzanych do środowiska naturalnego stężenie

ropopochodnych powinno wynosić mniej niż 5 mg/l, aby osiągnąć taki poziom oczyszczania należy zastosować separa-

tor z wkładką koalescencyjną.

Koalescencyjne separator y substancji ropopochodnych typu KA pozwalają na osiągnięcie zanieczyszczenia substan-

cjami ropopochodnymi na poziomie 4 mg/l (separator Integro) i 2 mg/l (separator Modul). Separator y tego typu mogą

być dodatkowo wyposażone w automatyczny zawór odpływu na wylocie ścieków uniemożliwiający wydostawanie się sub-

stancji ropopochodnych na zewnątrz.

Fot. 12. Separator w zbiorniku typu RB

24

BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURALNE

6.4. Filtry sorpcyjne

Jeżeli wymagana ilość substancji ropopochodnych w oczysz-

czanych ściekach nie może przekraczać 0,5 mg/l to konieczne

jest zastosowanie filtrów sorpcyjnych. Filtry sorpcyjne DYWIDAG

typu SAR to urządzenia stosowane do adsorpcji zanieczyszczeń

ropopochodnych. Stosuje się je jako kolejny etap oczyszczania

ścieków wstępnie oczyszczonych w separatorach grawitacyjnych

i koalescencyjnych.

Cechy konstrukcyjne i parametr y techniczne filtrów sorpcyj-

nych typu SAR:

n

modułowy system łączenia;

n

zamienne kasety z pochłaniaczem;

n

używany sorbent – Fibroil;

n

szyb do pobierania próbek;

n

przepływ 10÷40 l/s;

n

maksymalna ilość substancji ropopochodnych przy odpływie 0,2 mg/l;

6.5. Ochronne zbiorniki drogowe

Osadniki deszczowe DUN z zastosowaniem jako zbiorniki se-

dymentacyjne z oddzielaniem materiałów ropopochodnych dla

kanalizacji deszczowej autostrad, dróg szybkiego ruchu i dróg

w pobliżu ujęć wodnych.

Charakter ystyka osadników deszczowych DUN:

n

prefabr ykowane żelbetowe zbiorniki prostokątne lub

okrągłe o wysokiej jakości elementów;

n

zabezpieczona powierzchnia wewnętrzna przed

działaniem środków chemicznych specjalną warstwą;

n

sprawdzona technologia wywodząca się z separato-

rów posiadających cer tyfikaty – DYWIDAG;

n

krótki termin montażu;

n

całoroczna funkcjonalność urządzeń;

n

sprawdzony system obsługi;

n

podziemne zamknięte zbiorniki z dostępem prosto z nadzorowanych dróg;

n

zbiorniki nadające się na tereny zalewowe;

n

zabezpieczenie przed wrzucaniem do środka różnych odpadów;

n

rozwiązany problem tonięcia zwierząt, drobnych stworzeń, poruszania się żab itp.

System ochronnych zbiorników daje możliwość uzyskania końcowych parametrów zanieczyszczenia substancjami ro-

popochodnymi na zasadzie czterech podstawowych działań:

1. Osadzanie nierozpuszczalnych składników.

2. Grawitacyjne oddzielanie materiałów ropopochodnych.

3. Koalescencyjne oddzielanie składników ropopochodnych.

4. Sorpcyjne doczyszczanie.

Zbiorniki ochronne – projekty podstawowe

Rodzaj oznaczenie

podstawowe

wymiary

zbiornik prostokątny

RB 270

szerokość zewnętrzna 2,70 m

długość do 30,5 m

zbiornik prostokątny

RB 300

szerokość zewnętrzna 3,00 m

długość do 30,5 m

zbiornik okrągły

GB 500

średnica zewnętrzna 5,40 m

zbiornik okrągły

GB 700

średnica zewnętrzna 7,50 m

Fot. 14. Budowa podziemnego zbiornika drogowego

Fot. 13. Trójstopniowy segregator ścieków

CONSOLIS Polska należy
do Grupy CONSOLIS
– największego w Europie
producenta prefabrykatów
betonowych.

CONSOLIS posiada ponad
50 zakładów produkcyjnych
w 11 państwach Europy
oraz w USA.