Poradnik Małego Anatoma

Kolokwium I

1. Podstawy neuroanatomii – budowa nerwu rdzeniowego;

2. Kończyna górna – ograniczenia, unerwienie i splot

ramienny.

3. Kończyna dolna – ograniczenia, unerwienie i splot

lędźwiowo-krzyżowy.

Copyright by Peer Support Team Gdańsk

Gdańsk 2012

Poradnik Małego Anatoma

2012

2

1.Układ Nerwowy

Dzielimy go na:

- Ośrodkowy ( Mózg i Rdzeń Kręgowy)

- Obwodowy ( Nerwy Czaszkowe i Nerwy Rdzeniowe)

- Autonomiczny ( Współczulny i Przywspółczulny)

Nerwy rdzeniowe – (31 par) to nerwy obwodowe wychodzące z rdzenia kręgowego. Zbudowane są na zasadzie
„drzewa”. Mamy

1)

Korzenie (przedni = brzuszny i tylny = grzbietowy)

2)

Pień

3)

Gałęzie( przednie, tylne, łączące, oponowe)

1.

Korzenie są „czyste” a więc:

Korzeń przedni jest TYLKO ruchowy.

Korzeń tylny TYLKO czuciowy.

2.

W pniu nerwu rdzeniowego dochodzi do wymieszania włókien ruchowych z czuciowymi.

3.

Gałęzie zawierają włókna wymieszane, a więc zarówno czuciowe, jak i ruchowe.

Nie mylić korzeni przedniego- ruchowego i tylnego-czuciowego

Z gałęziami zarówno przednia = brzuszna jak i tylna tudzież grzbietową.

Rodzaje gałęzi nerwu rdzeniowego.

1.Przednie.

2.Tylne.

3, Oponowe.

4, Łączące ( biała i szara).

Objaśnienie językiem bardzo potocznym (lepiej tak nie tłumaczyć, ale pozwala zrozumieć parę rzeczy tak na chłopski
rozum.).

Poradnik Małego Anatoma

2012

3

1.

Gałęzie przednie ( najczęściej występujące) - to nic innego jak nerwy, które widzimy na zwłokach np.
Medianus, Ulnaris itp.

Unerwiają Ruchowo: Prawie wszystkie mięśnie ciała.

Czuciowo: Skórę kończyn i brzucha

2.

Gałęzie tylne ( nie widzimy ich na zwłokach) ale są

Unerwiają Ruchowo: 1 wielki mięsień ERECTOR SPINAE

(a więc wszystkie impulsy ruchowe do niego idą gałęziami tylnymi.)

Czuciowo: Unerwiają skórę szyi pleców oraz górnych i środkowych pośladków.

3.

Gałęzie oponowe – wracają powrotem unerwiając opony.

4.

Gałęzie łączące

Szare ( wszędzie)

Białe (C8-L2)



Związane z układem autonomicznym

Dodatkowo w nerwie rdzeniowym znajdują się włókna autonomiczne.

Włókna współczulne na C8-L2:

Korzeniem przednim dostają się do pnia nerwu rdzeniowego. Stąd gałęzią łączącą BIAŁĄ !! dochodzą do
zwojów pnia współczulnego, tu synapsa.

Nast

ępnie włókna wracają gałęzią łączącą SZARĄ z powrotem do pnia nerwu rdzeniowego a następnie do

gałęzi przedniej i tylnej.

A więc gałęzie przednie i tylne poza włóknami ruchowymi, czuciowymi zawierają również włókna autonomiczne
aby unerwić naczynia krwionośne i gruczoły potowe.

Poradnik Małego Anatoma

2012

4

2.

KOŃCZYNA GÓRNA - OGRANICZENIA

I. Otwór czworoboczny – (foramen quadrilaterum)

1.

Granice



bok – k. ramienna.



przyśrodek – gł. długa m. trójgłowego ramienia.



góra – obły mniejszy.



dół – obły większy.

2.

Zawartość

n. pachowy.

t. ż. okalająca ramię tylna,

nacz. chłonne

II. Otwór trójboczny – (foramen trilaterum)

1.

Granice



bok – gł. długa m. trójgłowego ramienia



góra – m. obły mniejszy



dół – obły większy

2.

Zawartość



t. okalająca łopatkę

III. Wcięcie łopatki

Otwór od góry ograniczony więzadłem poprzecznym górnym łopatki.

Nad wi

ęzadłem
tętnica nadłopatkowa.

Pod więzadłem
nerw nadłopatkowy.

Poradnik Małego Anatoma

2012

5

IV. Dół pachowy – (fossa axilaris) – ograniczony skórą

1.

Granice



przód – fałd pachowy przedni – brzeg dolny m. piersiowego większego <TYLKO> !!



tył – fałd pachowy tylny – brzeg dolny m. najszerszego grzbietu i m. obłego większego



bok – linia między tymi fałdami na pow. przyśrodkowej ramienia



przyśrodek – analogiczna linia na pow. bocznej klaty

V. Jama pachowa – (cavum axillare)

1.

Ś

ciany



przód – m. piersiowy większy i MNIEJSZY



tył – m. najszerszy grzbietu, ogły większy, podłopatkowy



bok – k. ramienna



przyśrodek – m. zębaty przedni

2.

Zawartość



Splot ramienny



t. pachowa i towarzyszące żyły, itp.

VI. Dół łokciowy – (fossa cubiti)

1.

Granice



góra – linia łącząca kłykcie k. ramiennej



przyśrodek – m. nawrotny obły



bok – m. ramienno-promieniowy



dno – m. ramienny

2. Zawartość od przyśrodka: (n. łokciowy OMIJA dół łokciowy)

- n. po

środkowy,

- n. promieniowy – dzieli się na gałąź powierzchowną i głęboką

- t. ramienna

- ścięgno m. dwugłowego ramienia,

Poradnik Małego Anatoma

2012

6

VII. Dołek promieniowy – (fovea radialis) tabakierka anatomiczna.

1.

Granice



od strony łokciowej <bardziej na grzbiecie dłoni> - ścięgno m. prostownika długiego kciuka



od promieniowej – ścięgno m. prostownika krótkiego kciuka <od strony tabakierki>, ściegno m. odwodziciela

długiego kciuka



górna – troczek prostowników ręki



dno – k. łódeczkowata, k. czworoboczna większa

2.

Zawartość – t. promieniowa

VIII. Kanał nadgarstka – canalis carpi

1.

Granica



bok (strona promieniowa) – wyniosłość promieniowa nadgarstka: k. łódeczkowata i k. czworoboczna większa



strona łokciowa – wyniosłość łokciowa nadgarstka: k. grochowata i haczyk k. haczykowatej



przykryty troczkiem zginaczy ręki

2.

Zawartość



4x ścięgno zginacza powierzchownego palców.



4x ścięgno zginacza głębokiego palców.



ścięgno zginacza długiego kciuka.



n. pośrodkowy.

Ściegna zginaczy nadgarstka NIE SĄ jego zawartością !!!

IX. Mankiet rotatorów (SITS)

m. supraspinatus S ( nadgrzebieniowy).

m. infraspinatus I ( podgrzebieniowy).

m. teres minor T ( obły mniejszy).

m. subscapularis S ( podłopatkowy).

Poradnik Małego Anatoma

2012

7

X. Żyły powierzchowne

Ż

yła odłokciowa biegnie wzdłuż przyśrodkowego brzegu dołu łokciowego, a na ramieniu przebiega w bruździe

przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. W połowie wysokości ramienia uchodzi do jednej z żył ramiennych.

Ż

yła odpromieniowa biegnie wzdłuż bocznego brzegu dołu łokciowego na ramieniu przebiega w bruździe bocznej

mięśnia dwugłowego, biegnie w bruździe naramienno-piersiowej sulcus deltoideopectoralis (przedłużenie bocznej) a
po wejściu do trójkąta naramienno-piersiowego uchodzi do żyły pachowej.

Ż

yła pośrodkowa przedramienia łączy się w dole łokciowym z żyłą odłokciową i odpromieniową, a za pośrednictwem

żyły pośrodkowej głębokiej z żyłą ramienną.

Splot Ramienny

1.

Splot ramienny tworzą gałęzie przednie nerwów rdzeniowych c5-Th1

2.

Unerwia ruchowo, czuciowo i autonomicznie:

mięśnie kończyny górnej(gałęzie długie), mięśnie klatki i grzbietu.(g. krótkie).

3.

Gał

ęzie przednie tworzą pęczki:

- tylny (Posterior)
n .Pachowy i Promieniowy
- boczny (lateralis)
n. mięśniowo skórny.
- przyśrodkowy (medialis )
n. łokciowy, skórny przyśrodkowy ram i przed.
* n. pośrodkowy odchodzi od pęczka bocznego i przyśrodkowego.

I.

Nerw Promieniowy (radialis)

- Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C5 - Th1
pęczek tylny. (nerw długi)
- Nerw PROmieniowy unerwia PROstowniki, wszystkie mięśnie na grzbiecie kończyny górnej.
- Przebiega w bruździe nerwu promieniowego na kości ramiennej
- W dole łokciowym dzieli się na 2 gałęzie powierzchowną i głęboką.

Unerwienie ruchowe: Prostowniki ramienia i przedramienia.
( triceps brachii, oraz wszystkie exstensory).

Unerwienie czuciowe: Tylna powierzchnia ramienia, przedramienia,
Grzbiet dłoni, 1 i 2 palec

Objaw porażenia: RĘKA OPADAJĄCA, Niedoczulica tabakierki anatomicznej.

Poradnik Małego Anatoma

2012

8

2.

Nerw pachowy ( axillaris).

- Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C5-C6
od pęczka tylnego
- Największy z nerwów krótkich splotu ramiennego.
- Owija si

ę wokół szyjki CHIRURGICZNEJ

Unerwienie ruchowe: miesień naramienny, obły mniejszy.
Unerwienie czuciowe: skóra barku.
Objaw porazenia: trudność w odwiedzeniu ramienia.

3.

Nerw łokciowy (n. ulnaris)

- Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C8-Th1
- Odchodzi od pęczka przyśrodkowego, nerw długi.
- Omija dół pachowy owija się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej.
- Daje gałęzie grzbietowe, dłoniowe, powierzchowne i głębokie.

Unerwienie ruchowe:

- zginacz łokciowy nadgarstka, zginacz palców część od strony łokciowej,
- mięśnie kłębu palca V,
- niektóre kł

ębu kciuka( przywodziciel, głowa głęboka zginacz krótkiego kciuka).

- m. miedzykostne, III i IV glisdowate.

Unerwienie czuciowe:

- Skóra reki na powierzchni dłoniowej i grzbietowej wzdłuż palca IV i V

Objawy porażenia: Ręka szponiasta

4.

Nerw skórny przyśrodkowy ramienia.

Nerw skórny przyśrodkowy przedramienia

Unerwiają czuciowo przyśrodkową powierzchnie ramienia i przedramienia.

Poradnik Małego Anatoma

2012

9

5.

Nerw pośrodkowy

- gał

ąź przednia nerwu rdzeniowego C5-Th1

- pochodzi od pęczka bocznego i przyśrodkowego.
- biegnie z tętnicą ramienną krzyżuje ją w dole łokciowym od przodu
- przechodzi przez kanał nadgarstka !

Unerwienie ruchowe:

- zginacze grupy przedniej przedramienia, oprócz zginacza łokciowego nadgarstka
- nawrotny i czworoboczny.
- zginacz długi kciuka.
- mięśnie kłębu kciuka: odwodziciel krotki przeciwstawiacz.
* głowa powierzchowna zginacz krótkiego.

Czuciowo:

Część dłoniowa i ręki bez obszaru nerwu łokciowego.
Paliczek palców 2 i 3

Objaw Porażenia: Ręka błogosławiąca,
póżniej Małpia

6.

Nerw Skórno-Mięśniowy

- gałąź przednia C5-C7, przebija mięsień kruczo ramienny
- odchodzi od p

ęczka bocznego.

- przechodzi później w nerw skórny boczny przedramienia

Unerwienie ruchowe:

Mięsień dwugłowy ramienia, Kruczo Ramienny, Ramienny
zginacze ramienia.


Unerwienie czuciowe:

Skóra bocznej czesci przedramienia.

Porażenie:

Objawem osłabienie siły ramienia i odwracania przedramienia. Zmniejszony obwód bicepsa !

Poradnik Małego Anatoma

2012

10

NERWY KRÓTKIE SPLOTU RAMIENNEGO

1.

Nerw podłopatkowy
m. podłopatkowy

2.

Nerw piersiowo-grzbietowy (thoracodorsalis)
m. najszerszy grzbietu.
- Upośledzone sięganie do tylnej kieszeni spodni.

3.

Nerwu piersiowe przednie przyśrodkowy i boczny
m. piersiowy większy i mniejszy

4.

Nerw nadłopatkowy: M. Nadgrzebieniowy, Podgrzebieniowy.

5.

Nerw piersiowy długi( thoracicus longus) Mięsień zębaty przedni.
- łopatka skrzydlata(scapula alata).

6.

Nerw Grzbietowy Łopatki: M Równoległoboczne.
- uniesienie brzegu przysrodkowego łopatki do góry.

Poradnik Małego Anatoma

2012

11

3. KOŃCZYNA DOLNA

I.

Dół podkolanowy – fossa poplitea.

1)

Granice



bok, góra – m. dwugłowy uda.



przyśrodek góra – m. półbłoniasty, półścięgnisty.



bok dół – m. podeszwowy, głowa boczna m. brzuchatego łydki.



przyśrodek dół – głowa przyśrodkowa m. brzuchatego.

2)

Zawartość dołu podkolanowego.

od BOKU:

n. strzałkowy wspólny, n. piszczelowy, ż. Podkolanowa, t. Podkolanowa

Każda ze struktur znajduję się coraz głębiej (tętnica najgłębiej).

Skrót: NVA ( NiVeA) , nerv, vena, arteria.

3)

Dno

Powierzchnia podkolanowa k. udowej

pow. Tylna torebki

m. podkolanowy

zamknięty z wierzchu podwięzią podkolanową

II.

Otwór nadgruszkowy

część otworu kulszowego większego ponad m. gruszkowatym

1)

zawartość

n. pośladkowy górny i naczynia

Poradnik Małego Anatoma

2012

12

III.

Otwór podgruszkowy

część otworu kulszowego większego pod m. gruszkowatym

1) zawartość

n. pośladkowy dolny + naczynia, / n. kulszowy, / n. sromowy.

t. sromowa wewnętrzna, + naczynia sromowe wewnętrzne.

n. sromowy wraca do miednicy przez otwór kulszowy mniejszy, do dołu kulszowo-odbytniczego.

IV.

Trójkąt udowy – trigonum femorale

1)

Granice



góra – lig. inguinale – jest jednocześnie podstawą.



bok – m. krawiecki.



przyśrodek – m. przywodziciel długi.

2)

wierzchołek – ok. 20 cm od podstawy otwór górny kanału przywodzicieli

3)

zawartość od PRZYŚRODKA do BOKU.

VAN – v. a. n. femoralis ( udowy)

dno trójkąta – dół biodrowo-łonowy wypełniony m. Biodrowo-lędźwiowym i m. Grzebieniowym

trójkąt mniejszy

góra – lig. inguinale

bok – m .biodrowo-lędźwiowy

przyśrodek – m. grzebieniowy

Poradnik Małego Anatoma

2012

13

V.

Dół biodrowo - łonowy – fossa iliopectinea.

wysłany powięzią biodrowo-łonową



od przodu blaszka powierzchowna p. szerokiej.



zawiera to, co przechodzi przez rozwór wspólny:



od przyśrodka do boku.

- nacz. i w

ęzły chłonne,

- ż. t. udowa <z ich głównymi dopływami>,

- gałąź udową n. genitofemoralis (płciowo-udowy) ,

- n. udowy i jego gałęzie.

VI.

Rozstęp wspólny – lacuna communis

Przestrzeń między więzadłem pachwinowym, a przednim brzegiem miednicy, podzielona na 2 części przez

łuk biodrowo - łonowy (arcus iliopectineus).

1.

Część – od boku – rozstęp mięśni – (lacuna musculorum).

Zawartość:

- m. biodrowo-lędźwiowy.

- n. udowy.

- n. skórny boczny uda.

2.

Część – rozstęp naczyń – (lacuna vasorum).

granica boczna – łuk biodrowo - lędźwiowy (arcus ilipectineus).

granica przyśrodkowa - więzadło rozstępowe – ( lig. lacunare).

od boku:

- t. udowa, ż. udowa,

- gałąź biodrowa n. genitofemoralis (leży do przodu od żyły i tętnicy),

- PIERŚCIEŃ udowy zwany głębokim

Poradnik Małego Anatoma

2012

14

VII.

Kanał udowy – canalis femoralis

Od pierścienia udowego głębokiego do rozworu odpiszczelowego.

Przepuklina pachwinowa ( sko

śna) częściej u mężczyzn !!

VIII.

Pierścień udowy głęboki – (annulus femoralis profundus)

1)

Granice



bok – ż. udowa



przyśrodek – więzadło rozstępowe



przód – więzadło. pachwinowe



tył – grzebień k. łonowej

Zamknięty przegrodą udową – (septum femorale) od strony brzusznej

- przechodzą przez niego naczynia i węzły chłonne,

Jest miejscem przepuklin <bo jest wejściem do kanału udowego>

IX.

Rozwór odpiszczelowy = (pierścień udowy powierzchowny).

To właśnie tu v. Saphena magna wpada do v. Femoralis, wielkość ok. 3-4cm

Przykryty jest powięzią sitową – (fascia cribrosa),

1)

Granice



od boku brzeg sierpowaty powięzi szerokiej – (margo falciformis fasciae latae), z Udowa ??



od tyłu – blaszka głeboka powięzi szerokiej – powięź biodrowo-łonowa



przód – blaszka powierzchowna – lamina superficialis fasciae latae

miejsce zmniejszonego oporu (locus minoris resistantiae)
miejsce występowania przepuklin.

Przepuklina udowa – (hernia femoralis), częściej u kobiet, tzw przepuklina prosta.

Poradnik Małego Anatoma

2012

15

X.

Kanał przywodzicieli – (canalis adductorius).

Z przestrzeni podpowięziowej trójkąta udowego do dołu podkolanowego, trójkątny przekrój

Ściany

1)

Granice



Przyśrodek – m. przywodziciel wielki.



Bok – głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego.



Przód – blaszka ścięgnista – (lamina vastoadductoria).

a)

otwór górny – wierzchołek trójkąta udowego

do kanału przez otwór górny wchodzą:

-

ż. Udowa

- t. Udowa,

- n. udowo-goleniowy,

Tętnica leży przed żyłą, nieco bocznie i do przodu od tętnicy – nerw.

Nerw udowo goleniowy( saphenus) przebija przednią ścianę kanału razem z t. zstępującą kolana

b)

otwór dolny – rozwór ścięgnisty przywodzicieli – (hiatus tendineus adductorius)

Znajduje się między kością udową a ścięgnem przywodziciela wielkiego.

XI.

Kanał zasłonowy – canalis obturatorius

Granice:



sklepienie – bruzda zasłonowa k. łonowej



dno – brzeg przedni bł. zasłonowej rozpięty między guzkiem zasłonowym przednim i tylnym.



Zawartość

n. zasłonowy – nad naczyniami, t. zasłonowa, , naczynia limfatyczne

Poradnik Małego Anatoma

2012

16

STOPA

1.

Kanał kostki przyśrodkowej = kanał stępu

Zawartość (od góry i przodu) TIB / DIG/ HAL

- ścięgno m. piszczelowego tylnego TIB

- ścięgno m. zginacza długiego palców DIG

-

ściegno m. zginacza długiego palucha HAL

- tętnica piszczelowa tylna

- n. piszczelowy

2.

Kanał kostki bocznej

Zawartość (od góry i przodu)

-

ścięgno m. strzałkowego krótkiego

- ścięgno m. strzałkowego długiego

3.

Zatoka stępu – sinus tarsi

wytworzona przez bruzdę k. piętowej i bruzdę k. skokowej

zawartość – więzadło skokowo-piętowe międzykostne – lig. talocalcaneum interosseum

Poradnik Małego Anatoma

2012

17

I.

Nerwy Obręczy Miednicznej

1. Nerw pośladkowy dolny



Unerwia mięsień pośladkowy wielki (m. gluteus maximus).



Jest to najsilniejszy prostownik stawu biodrowego.

Uszkodzenie nerwu
nie postoimy na baczność i nie wejdziemy po schodach.

2. Nerw pośladkowy górny.



Unerwia m pośladkowy średni (m. gluteus medius).



Jest to najsilniejszy odwodziciel stawu biodrowego oraz



Unerwia również m. pośladkowy najmniejszy.( m. gluteus minimus).

Uszkodzenie
objaw Trendelenburga czyli opadanie miednicy na stronę ZDROWĄ !

Dwa objawy Trendelenburga ( gdy uszkodzone oba nerwy)
chód Kaczkowaty.

3. Nerw Sromowy



Zaburzenia czucia w okolicy genitalnej, nietrzymanie moczu i kału.

4. Nerw Płciowo - Udowy



Porażenie tego nerwu zniesie odruch z dźwigacza moszny.

Poradnik Małego Anatoma

2012

18

II.

Nerwy Kończyny Dolnej

UDO



Splot Lędźwiowy (Th12-L4)

1. N udowy (unerwia prostowniki kolana i zginacze stawu biodrowego).



Mięsień czworogłowy uda.



Uszkodzenie nerwu: Siadają nam mięśnie grupy przedniej uda.

- niemożność wyprostowania nogi w stawie kolanowym i zniesienie odruchu rzepki !!
- osłabione zginanie w stawie biodrowym, gdyż uszkodzony zostaje najsilniejszy odwodziciel stawu biodrowego m.
biodrowo - lędźwiowy ( iliopsoas).

.Ale jest jeszcze parę innych mięśni wiec luzik :)

Ogólnie chodzenie będzie możliwe ale o sprincie czy biegu na 100 możemy zapomnieć.

2. Nerw Zasłonowy



Unerwia oba zasłaniacze wewnętrzny i zewnętrzny oraz wszystkie przywodziciele uda



2 mięśnie są unerwione na spółkę

M. Adductor Magnus ( N. Kulszowy i N. Zasłonowy)
M. Pectineus ( N. Zasłonowy i N. Udowy)

Porażenie nerwu spowoduje niemożność przywiedzenia nogi, gdyż uszkodzone zostały przywodziciele, tudzież
niemożliwe staje się zwarcie ud.

Poradnik Małego Anatoma

2012

19



Splot Krzyżowy ( L4-S4)

1. N. Kulszowy – największy nerw w organizmie człowieka.



Samodzielnie nic nie unerwia, bo unerwiają jego komponenty



N. Piszczelowy i N. Strzałkowy Wspólny.

a)

N. piszczelowy
Prawie wszystkie mięśnie grupy tylnej uda.

b)

N strzałkowy wspólny
Głową krótką m. dwugłowego uda (tylko 1 mięsień) !

PODUDZIE I STOPA

Ogólnie 3 nerwy do zapamiętania ( wszystkie ze splotu krzyżowego od n. kulszowego) i

4 porażenia dajace objawy kliniczne.


1. Nerw Piszczelowy (Grupa Tylna Podudzia - powierzchowna)



Zginacze stopy - Pozwalają nam stawać na palcach.



A więc porażenie tego nerwu spowoduję niemożność ustania na palcach będziemy chodzić na piętach a

objaw to tak zwana Stopa hakowata.



Przy porażeniu tylko grupy głębokiej tylnej, a więc flexorów np. gdy ktoś przejedzie nam nożem przypadkowo

po kostce przyśrodkowej występuje objaw zwany



Stopą Koślawą.

2. Nerw Strzałkowy Powierzchowny.



Unerwia grupę boczną Peroneus Logus i Brevis.



Porażenie nerwu - Stopa Szpotawa.

3. Nerw Strzałkowy Głęboki.



Unerwia prostowniki stopy ( pozwalał zginać grzbietowo) mogliśmy więc chodzić na piętach.



Porażenie nerwu
Stopa Końska - chodzimy na palcach, nie staniemy na pietach.

Poradnik Małego Anatoma

2012

20

4. Nerwu strzałkowy wspólny.



spowoduje mix czyli Stopę Końsko-Szpotawą,



objawem będzie chód KOGUCI.

Nie mylic chodu Koguciego z Kaczkowatym !!