1.10.2012r.

Wiedza o literaturze

Realizm – prąd w epoce XIX pozytywizmu
Naturalizm – prądy lat 70 XIX wieku

Realizm -

1. XIX wielki realizm
2. socrealizm (nie jest kontynuacją 1)
3. II połowa XX wieku = realizm magiczny

1) realizm – łac. prawdziwy
- nurt w kulturze (prąd w sztuce)

wcześniej istniał, ale np.:

 w XVIII oznaczał prawdziwość, rozumowość, doświadczenie

 w I poł. XIX – realista to materialista

(człowiek nie da się w całości poznać rozumem = romantyczność)

realista zamyka się, jest ograniczony bo nie dopuszcza poznania
zmysłowego

w II poł. XIX – pozytywizm – powstanie styczniowe

realizm – powieść + nowele (puenta, sokół)

realizm = mimesis (zasada prawdopodobieństwa)

| od Sokratesa
| fikcja TAK
| fantastyka NIE!

POWIEŚĆ – ma dawać iluzję rzeczywistości

−

indywidualizacja języka (chłop = gwara, robotnik =
język robotniczy)

−

szczegółowe opisy (miejsc, osób)

−

związek a aktualnymi wydarzeniami

−

funkcja dydaktyczno – poznawcza

−

motywacja społeczno – psychologiczna

−

wprowadzanie wydarzeń i postaci autentycznych

−

szeroki zakres tematyki (przekrój społeczności i miejsc
<--> powieść panoramiczna)

−

typowość postaci

−

miasto (XIX rozwój miast, kolei)

Realizm nie skupia się na duszy, skupia się na ciele, racjonalność +
materializm

Powieść tendencyjna = powieść z tezą, celem i założeniem
miernikiem człowieka jest praca
kto pracuje jest zdrowy i mądry
osoby nie pracujące są zdeformowane

bohaterowie tendencyjni
|

|

czarni

biali

zły

dobry

Powieść tendencyjna dopuszcza karykaturę
[„Lalka”, nowele]

SOCREALIZM = realizm socjalistyczny
^
| kierunek w sztuce radzieckiej 1934r. --> zjazd literatów radzieckim
--> uznają, że jedyną metodą twórczą jest socrealizm
dopuszczana ideologia: marksizm i leninizm

Stalin – słuchacz seminarium duchownego, pisarz, napadał na banki i
pieniądze wysyłał Leninowi. Wygłosił wykład o literaturze.

Program socjorealizmu: (proza)

−

wybrane elementy realizmu (bez fantastyki, szczegółów...)

−

tematyka: walka klasowa

−

pozytywne pokazywanie chłopów, robotników, życie prostych
robotników, ujarzmienie natury, docenienie kultury

−

schematyczność

1