Lukarna wole oko, cz. 4. Wole oko z
twardym koszem -

metoda wykreślna, odc.

3

To już ostatni odcinek naszej serii. Wykonany do tej pory zakres prac, czyli widok z

przodu oraz z boku lukarny wole oko, umożliwia realizację końcowego etapu prac.

Będzie on polegał na wyznaczeniu geometrii krążyn oraz deski koszowej. Do tego celu

niezbędnym będzie poznanie metod oraz narzędzi do wymiarowania rysunków
technicznych.

Rys. 1

Krążyny – geometria

Prace rozpoczynamy od otwarcia rysunku etap2B, a następnie jego zapisu pod nową nazwą
etap3A (1 plik → 1 rysunek → 4 zapisz jako). Kolejnym krokiem będzie przygotowanie
rysunku do dalszych prac, czyli wyłączenie wszystkich innych warstw z wyjątkiem: dach,
lukarna oraz wymiary. Zobacz - www.krokiew.republika.pl , http://www.lech-bud.org

Aby zachować zgodność między rysunkami widoków z przodu oraz z boku, konieczne jest

uzupełnienie widoku z przodu o linię grzbietu lukarny. Między punktami 10 oraz 103

przebiega linia grzbietu, narysujemy ją na warstwie lukarna. Utworzymy również nową
warst

wę: linia pomocnicza-krążyna (rys. 1) i ustawiamy ją jako bieżącą.

Teraz zajmiemy się rozstawem krążyn. Od strony wykonania konstrukcji lukarny

najwygodniej jest przyjąć stały rozstaw krążyn, mierzony wzdłuż linii grzbietu lukarny, w

naszym przypadku będzie to 0,7 m (rys. 3). Położenie krążyn wyznaczymy za pomocą

punktów pomocniczych. Wybieramy komendę 2 rysuj → 2 punkty → 2 rozłóż, jako pierwszy

wskazujemy punkt 101, jako drugi 102. W oknie Wybierz punkty wpisujemy stały rozstaw:
0,7 m oraz ustawiamy opc

je rozłóż – koniec (rys. 2).

Rys. 2

Nowe punkty opisujemy odpowiednio K1-10 oraz K2-10 (rys. 3). Przez nowe punkty

kreślimy pionowe linie, będą one reprezentowały krążyny K1 oraz K2. Podpowiedź: zamiast

rysować, wygodniej jest skopiować dwa razy pionową linię deski czołowej. Linie krążyn są

za długie i wystają poniżej połaci.

Przytniemy je komendą 3 edycja → 5 przytnij, elementem granicznym jest linia połaci. Po

wskazaniu końców linii krążyn poniżej połaci, linie zostaną docięte; nowe punkty oznaczamy
odpowiednio K1-20 oraz K2-

20. Na widoku z boku mamy już gotowe krążyny. Teraz

wyznaczymy położenie i gabaryty krążyn na widoku z przodu (rys. 3). Ustawiamy jako

bieżącą warstwę linia pomocnicza-krążyna. Z punktu K1-20 kreślimy poziomą linię do

przecięcia z linią kosza i oznaczamy punkt K1-21. Drugą linię pomocniczą kreślimy z punktu
K1-

10 do przecięcia z linią grzbietu lukarny; nowy punkt otrzymuje oznaczenie K1-11

(rys. 3).

Rys. 3

W kolejnym etapie prac wykorzystamy jedną z podstawowych zasad obowiązujących przy

budowie lukarny wole oko z twardym koszem. Kształt wszystkich krążyn jest jednakowy, a

poszczególne krążyny różnią się jedynie wysokością. Dlatego możemy wykorzystać kształt

deski czołowej i na jej podstawie zbudować kolejne krążyny.

Kopiu

jemy deskę czołową (rys. 4), jako punkt bazowy wybierając punkt 10, punktem

docelowym będzie najwyższy punkt krążyny K1-11. Łuki krążyny są zbyt długie, wystają

poza kosz, dlatego należy je dociąć do linii kosza. Po wykonaniu tej operacji pierwsza

krążyna K1 jest gotowa. Wykonanie kolejnej krążyny K2 będzie stanowiło zadanie do
samodzielnego wykonania.

Rys. 4

Wymiarowanie rysunku

W rysunku technicznym linie wymiarowe stanowią kluczowy element obok treści rysunku.

Dzięki nim można przenieść treść rysunku na rzeczywiste obiekty. Przed przystąpieniem do

wymiarowania czegokolwiek dobrze jest poznać podstawowe sposoby wymiarowania i ich

zastosowanie. W budownictwie wymiaruje się wielkości liniowe, kątowe, promienie i

średnice. Wśród wymiarów liniowych należy wyróżnić wymiary od bazy oraz szeregowe.

Wymiary od bazy posiadają punkt początkowy, od którego odmierzane są wszystkie

odległości. Z kolei wymiar szeregowy podaje bezpośrednie odległości między punktami na
linii wymiarowej.

Programy CAD zawsze maj

ą do dyspozycji cały szereg funkcji wymiarowych, z których za

każdym razem możemy wybrać tą, która nam odpowiada. Standardowo przy wymiarowaniu

odcinków mamy do wyboru wymiarowanie poziome, pionowe i ukośne dla odcinków, które

są pod kątem.

Wszystkie fun

kcje, które dotyczą wymiarowania znajdują się w menu w sekcji wymiary.

Wymiarowanie konstrukcji rozpoczniemy od definicji własnego stylu wymiarowego. Styl

wymiarowania określa wygląd linii wymiarowej: czcionkę, jednostkę oraz dokładność
wymiaru, itd. Komen

da 5 wymiary → 1 styl wymiarowania otwiera okno Styl wymiarowania

do definicji i zarządzania stylami wymiarowania.

Stwórzmy teraz nowy styl wymiarowania. Naciskamy przycisk NOWY, następnie w polu

nazwa wpisujemy naszą nazwę D-wymiary, wielkość czcionki ustawiamy na 0,0015. Aby

wymiarować według nowego stylu, należy ustawić go jak „bieżący”. Po prawej stronie przy
nazwie D-wymiary stawiamy „ptaszka”.

Funkcje wymiarowania są bardzo ważne, dlatego powinny być systematycznie używane.

Deska koszowa – geometria

Do wyznaczania geometrii deski koszowej konieczne będzie wykonanie widoku

prostopadłego do połaci dachowej. Na początku pomierzymy odległości między punktami

linii kosza (01, 12, 22 itd.) na widoku z boku (rys. 5). Do tego celu wykorzystamy funkcję
wymiarowania 5

wymiary → 2 wymiary → 8 ukośnie od bazy. Wymiarowanie rozpoczniemy

od najwyższego punktu deski koszowej 102 przyjmując go jako punkt bazowy, następnie

wskazujemy kolejne punkty na desce koszowej, kończąc na punkcie 01. Prawym przyciskiem
myszy

kończymy wymiarowanie i wykazujemy położenie linii wymiarowej (rys. 5). Widok

prostopadły do połaci narysujemy poniżej widoku z przodu (rys. 6), umożliwi to nam

wykorzystanie istniejących pionowych linii pomocniczych oraz klarowny przegląd zależności

między punktami. Włączamy warstwę linie pomocnicze-pion 1 i zapisujemy ją jako bieżącą.

Z punktu 0 po prawej stronie kreślimy pionową linię w dół o długości 1 m, wyznaczy ona

położenie linii bazowej dla widoku prostopadłego do połaci. Następnie kopiujemy ją 19 razy

z odstępem 0,1 m. Teraz przeniesiemy rzeczywiste odległości między punktami kosza z

widoku z boku na widok prostopadły.

Utworzymy kolejną warstwę pomocniczą linie pomocnicze-poziom 3 i zapisujemy ją jako

bieżącą.

Kreślimy poziomą linię między dolnymi końcami skrajnych linii – linia będzie wyznaczała

najwyższy punkt deski koszowej (rys. 6). Za pomocą komendy 3 edycja → 4 kopiuj

równolegle kopiujemy linię bazową w dół. Wartości odsunięcia pobieramy z linii

wymiarowej na widoku z boku, czyli 92 odsunięcie 0,038; 82 odsunięcie 0,152; 72 odsunięcie

0,352; aż do 01 i wartości 2,165. Aby nie popełnić błędu, każda z linii otrzymuje oznaczenie

zgodne z punktem na widoku z boku. Dodatkowo odległości między poziomymi liniami

zostaną zwymiarowane wymiarem pionowym od bazy (rys. 6). Bezwzględnie należy

zachować zgodność wymiarową – jest to kluczowy etap prac oparty na pomiarach, dlatego nie

wolno tu popełnić błędu. Pionowe linie pomocnicze musimy przedłużyć do linii oznaczonej
01 (rys. 7). Podobnie jak przy rysowan

iu linii kosza na widoku z przodu, tak i tutaj należy

wyznaczyć właściwe punkty przecięcia linii pionowych i poziomych, to znaczy linia od

punktu 10 przecina się z linią od punktu 102. W punkcie przecięcia znaczymy punkt 104.

Operację powtarzamy dla każdego z punktów. Jest to trudny etap pracy, operacja wymaga

skupienia i łatwo o pomyłkę. Nowo powstałe punkty 14, 24, 34, itd. łączymy liniami od

punktu do punktu (warstwa dach). Pracę kończymy zapisem pliku pod nową nazwą etap3B.

W ten sposób powstał kształt zbliżony do dzwona. Jest to rzeczywisty kształt linii kosza w

widoku prostopadłym do połaci (rys. 7).

Rys. 5

Rys. 6

Rys. 7

Podsumowanie

Na tym etapie prace projektowe zostały zakończone. Dalsze postępowanie uzależnione jest od
stosowanej metody.

Można wykonać szablony w skali 1:1 na papierze (wydruk na ploterze), a

później nakleić na materiał i wyciąć żądany kształt. Można bezpośrednio przenosić kształt na

materiał opierając się o system linii wymiarowych. Można również zamówić prefabrykaty z
dre

wna klejonego. Efekt końcowy winien być taki sam – konstrukcja lukarny wole oko.

Wszystkie rysunki zamieszczone w artykule wykonano w bezpłatnym programie D-CAD L/V

firmy Dietrich’s. Program ten to dwuwymiarowe narzędzie CAD, które może służyć zarówno
do edycji dokumentacji rysunkowej przygotowanej przez systemy trójwymiarowe, jak

również może być całkowicie niezależnym narzędziem do robienia rysunków. Program jest

prosty i przyjazny w obsłudze nawet dla początkujących użytkowników.

D-

CAD pracuje w środowisku Windows, poczynając od wersji Windows 98, skończywszy na

Windows XP, Vista oraz Windows 7. Nie potrzebuje szczególnych wymogów w zakresie

sprzętu komputerowego.

Program można pobrać z internetu, ze strony firmy Dietrich’s 3D CAD/CAM pod adresem:
www.dietrichs.com/polski/serwis/pobierz.

Literatura:
1. Hans-Jürgen Sterly, Horst Böttcher, Heino Walter, Ceramiczne pokrycia dachowe –

szczegóły wykonawcze

2. Eberhard Schunck, Hans Jochen Oster, Rainer Barthel, Kurt Kießl, Atlas dachów – dachy spadziste
3. Der Zimmermann nr 1/2007
4. Der Zimmermann nr 6/1983

mgr inż. Piotr Leń
Dietrich’s Polska
[e-mail]

Źródło: Dachy, nr 4 (124) 2010

Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby

-

www.lech-

bud.org

www.krokiew.republika.pl