Laboratorium nr 6

1/5

1)

Wskaźniki.

Wskaźniki (zmienne wskaźnikowe) stanowią jedno z fundamentalnych pojęć

języka C. Wskaźnik jest to zmienna przechowująca adres (znajdujący się w pamięci

operacyjnej komputera) innej zmiennej, tablicy lub funkcji (zadeklarowanej w programie).

W języku C często wykorzystuje się wskaźniki, ze względu na to że jest to czasami jedyny

sposób przedstawienia algorytmu obliczenia, częściowo zaś dlatego że ich użycie zwykle

prowadzi do bardziej zwartego i efektywnego kodu. Deklaracja zmiennej wskaźnikowej

polega na podaniu typu danych na jaki będzie wskaźnik wskazywał oraz podaniu gwiazdki „*”

przed nazwą zmiennej. Często stosuje się ujednolicone nazewnictwo zmiennych

wskaźnikowych (np. dopisując do każdej zmiennej _ptr, _wsk itp.) w celu wyeliminowania

późniejszych pomyłek.

Deklaracja zmiennej wskaźnikowej:

[typ danych] *[nazwa zmiennej wskaźnikowej];

Przykład:

int wiek;

//zwykle zmienne

char znak;

//zwykle zmienne

int *wiek_wsk;

//zmienne wskaznikowe

char *znak_wsk;

//zmienne wskaznikowe

Do zarządzania wskaźnikami wykorzystujemy dwa specjalne operatory. Pierwszym

operatorem jest operator gwiazdki „*”, drugim zaś operator ampersand „&”.

•

„*” - operator „dereferencji”, czyli operator odwołania się danych

wskazywanych przez dany wskaźnik.

•

„&” - operator pobrania adresu (zmiennej, struktury, tablicy itp.).

Język C

Temat: Wskaźniki.

Instrukcja

laboratoryjna

6

Przygotował: mgr inż. Maciej Lasota

Laboratorium nr 6

2/5

Przykład:

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>

int main(void)
{

int temp;
int *wskaznik;

temp = 100;

printf("Liczba w zmiennej TEMP: %d\n",temp);

wskaznik = &temp;

// przypisujemy wskaznikowi

// adres zmiennej TEMP

*wskaznik = 200;

// pod adres wskaznika

// przypisujemy wartosc 200

printf("Liczba wskazywana przez

wskaznik: %d\n",*wskaznik);

return (0);

}

2)

Wskaźniki a tablice jednowymiarowe.

W języku C zacierają się różnice istniejące pomiędzy wskaźnikami i tablicami, w

wielu przypadkach traktowane są tak samo. Wykonywana jest automatyczna konwersja

między nimi. Elementy tablicy podczas tworzenia (uruchamiania programu) przypisywane są

do kolejnych adresów w pamięci. Oznacza to że pierwszy element tablicy może znajdować

się pod adresem 0xFF1000, natomiast kolejne elementy analogicznie pod adresami

0xFF1001, 0xFF1002, ... itd.

Taki sposób alokacji pamięci dla tablic w programach napisanych w języku C,

pozwala na odnalezienie danego elementu tablicy za pomocą indeksów lub za pomocą

wskaźników.

Przykład:

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>

int main()
{

int tab[4]={20,40,50,100};
int *wsk;

Laboratorium nr 6

3/5

wsk = &tab[0];

printf("Element pierwszy tablicy --> %d\n",*wsk);
wsk = wsk + 1;

printf("Element drugi tablicy --> %d\n",*wsk);
wsk++;

printf("Element trzeci tablicy --> %d\n",*wsk);
wsk++;
*wsk = 200;

printf("Element czwarty tablicy --> %d\n",*wsk);

return (0);

}

3)

Wskaźniki a tablice wielowymiarowe.

W języku C tablice wielowymiarowe, reprezentowane są jako tablice tablic (każdy

element tablicy zawiera wskaźnik na tablicę). Zwiększenie liczby wymiarów tablicy zwiększa

równocześnie poziom skomplikowania z punktu widzenia wskaźników.

Przykład:

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>

int main()
{

int macierz[4][4] = { {3,2,1,0}, {5,9,0,3},

{1,2,8,4}, {2,5,6,7} };

printf("macierz: \t%p\t\tmacierz+1:

\t%p\n",macierz,macierz+1);

printf("macierz[0]: \t%p\t\tmacierz[0]+1:

\t%p\n",macierz[0],macierz[0]+1);

printf("*macierz: \t%p\t\t*macierz+1:

\t%p \n",*macierz,*macierz+1);

printf("\n");

printf("macierz[0][0]: \t%d\n",macierz[0][0]);
printf("macierz[1][1]: \t%d\n",macierz[1][1]);
printf("macierz[2][3]: \t%d\n",macierz[2][3]);
printf("\n");

Laboratorium nr 6

4/5

printf("*macierz[0]: \t%d\n",*macierz[0]);
printf("*macierz[1]: \t%d\n",*macierz[1]);
printf("*macierz[2]: \t%d\n",*macierz[2]);
printf("\n");

printf("**macierz:

\t%d\n",*macierz[0]);

printf("*(*macierz+1): \t%d\n",*(*macierz+1));
printf("*(*macierz+2): \t%d\n",*(*macierz+2));
printf("\n");

printf("**macierz: \t\t%d\n",*macierz[0]);
printf("*(*(macierz+1)+1): \t%d\n",*(*(macierz+1)+1));
printf("*(*(macierz+2)+3): \t%d\n",*(*(macierz+2)+3));

return (0);
}

4)

Wskaźniki a funkcje.

W języku C parametry do funkcji przekazywane są zawsze przez wartość (z

wyjątkiem przekazywania tablic). Oznacza to, że w ciele funkcji operujemy jedynie na

kopiach zmiennych. Czasami jednak w programie przydatna jest możliwość modyfikacji

przekazywanych zmiennych.

Przekazując do funkcji zamiast zwykłych zmiennych wskaźniki do tych zmiennych,

mamy możliwość modyfikacji oryginalnych wartości przechowywanych przez zmienne w ciele

funkcji.

Przykład:

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>

void sum(int *k, int *l, int *s)
{

*s = (*k + *l);

}

int main()
{

int a,b;
int suma;

printf("Podaj liczbe a: ");
scanf("%d",&a);

printf("Podaj liczbe b: ");
scanf("%d",&b);

Laboratorium nr 6

5/5

sum(&a,&b,&suma);
printf("Suma: (%d + %d) = %d\n",a,b,suma);

return (0);

}

5)

Wskaźniki a struktury danych.

W przypadku, gdy mamy zadeklarowany wskaźnik na strukturę danych, dostęp do

poszczególnych składowych struktury odbywa się za pomocą tzw. notacji strzałkowej.

Notacja ta polega na podaniu wskaźnika do struktury, „->” (strzałki) oraz składowej do, której

się odwołujemy

Przykład:

struct data
{

int dzien;
int miesiac;
int rok;

} data_urodzenia;

struct data *wsk;
wsk = &data_urodzenia;

scanf(”%d”,&wsk->dzien);
scanf(”%d”,&wsk->miesiac);
scanf(”%d”,&wsk->rok);

printf(”Data urodzenia: %d-%d-%d\n”

,wsk->dzien
,wsk->miesiac
,wsk->rok);