J ZYK POLSKI

SESJA JESIENNA

2006

OLIMPUS

P

I. CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM

W cich¹ miesiêczn¹ noc lipcow¹ Olga Iwanowna

sta³a na pok³adzie wo³¿añskiego parowca i patrzy³a to na
wodê, to na przepiêkne brzegi. Obok niej sta³ Riabowski i
mówi³ jej, ¿e czarne cienie na wodzie to nie cienie, lecz sen,
¿e w obliczu tej urzekaj¹cej wody o fantastycznym po³ysku, w
obliczu bezdennego nieba i smutnych, zadumanych brzegów,
mówi¹cych o marnoœci naszego ¿ycia i o istnieniu czegoœ
wy¿szego, wiekuistego, b³ogiego - dobrze by³oby zapomnieæ
siê, umrzeæ, staæ siê wspomnieniem. Przesz³oœæ - pospolita i
nieciekawa, przysz³oœæ - niewiele warta, ta zaœ cudna, jedyna
w ¿yciu noc wnet siê skoñczy, sp³ynie siê z wiecznoœci¹, wiêc
po co ¿yæ?

Ale Olga Iwanowna ws³uchiwa³a siê to w g³os

Riabowskiego, to w tê ciszê nocy i myœla³a o tym, ¿e jest
nieœmiertelna i ¿e nie umrze nigdy. Turkusowy kolor wody,
jakiego nigdy przedtem nie widzia³a, niebo, brzegi, czarne
cienie i ¿ywio³owa radoœæ przepe³niaj¹ca jej duszê, wszystko
to mówi³o jej, ¿e zostanie wielk¹ malark¹ i ¿e gdzieœ tam, w
oddali, poza ksiê¿ycow¹ noc¹, w nieskoñczonej przestrzeni
czekaj¹ na ni¹: powodzenie, s³awa, mi³oœæ narodu... Gdy tak
d³ugo, nie mru¿¹c oczu, wpatrywa³a siê w dal, majaczy³y jej
siê t³umy ludzi, œwiat³a, uroczyste dŸwiêki muzyki, okrzyki
zachwytu i ona sama w bia³ej sukni, i kwiaty sypi¹ce siê na
ni¹ ze wszystkich stron. Myœla³a tak¿e o tym, ¿e u jej boku,
oparty o burtê stoi autentyczny cz³owiek, geniusz, wybraniec
Boga... Wszystko, co dot¹d stworzy³, jest przepiêkne i nowe, i
niezwyk³e, a to, co stworzy z czasem, kiedy zmê¿niawszy
okrzepnie jego wyj¹tkowy talent, bêdzie zadziwiaj¹ce, bez
miary wznios³e, i to ju¿ widaæ po jego twarzy, po sposobie
wyra¿ania siê i po jego stosunku do przyrody. A i on sam
bardzo jest piêkny, oryginalny, a ¿ycie jego, niezale¿ne,
swobodne, obce wszelkim sprawom poziomym - podobne do
¿ycia ptaka.

A. Czechow

, w: [A. Czechow

]. Czytelnik,

Warszawa 1984, s. 170-171.

Trzpiotka

Opowiadania

II. NAUKA O JÊZYKU

3. Stan Olgi Iwanowny zosta³ wywo³any:

a) czarem przyrody
b) niezwyk³oœci¹ prze¿yæ
c) s³owami Riabowskiego
d) panuj¹c¹ cisz¹

4. Riabowski mówi³ Oldze Iwanownie o:

a) jej niespotykanej urodzie
b) jej talencie malarskim
c) piêknie nadwo³¿añskiej przyrody
d) w³adzy przyrody nad cz³owiekiem

9. B³êdn¹ formê ma imies³ów w zdaniu:

a) Sprz¹tawszy pokój, kobieta czasem odpoczywa³a.
b) Krêciwszy film, artysta sprawdza³ scenariusz.
c) Czekawszy na przyjació³, ch³opiec nudzi³ siê.
d) Piek³szy ciasto, pani czyta³a przepis.

GIMNAZJUM

KLASA 3

5. Wobec s³ów Riabowskiego Olga by³a:

a) krytyczna

b) podejrzliwa

c) pe³na dystansu

d) nieufna

6. To, co ³¹czy bohaterów, mo¿na okreœliæ jako:

a) fantazjowanie
b) brak realizmu
c) ucieczka od rzeczywistoœci
d) poetyzowanie

1. Olga Iwanowna marzy³a o:

a) nieœmiertelnej s³awie
b) podró¿ach po Wo³dze
c) rozwijaniu swego talentu
d) ho³dach odbiorców sztuki

2. Riabowski uwa¿a³, ¿e:

a) warto ¿yæ jedynie teraŸniejszoœci¹
b) piêkno jest ulotne
c) miniony czas nie jest wart wspomnienia
d) przysz³oœæ nie zaspokoi pragnieñ cz³owieka

7. Imies³owem przymiotnikowym biernym jest wyraz:

a) powa¿ny

b) malowany

c) czytano

d) pêkniêty

8. Imies³ów przys³ówkowy wspó³czesny tworzymy od:

a) wszystkich czasowników dokonanych
b) wszystkich czasowników niedokonanych
c) tylko od czasowników przechodnich
d) wszystkich czasowników nieprzechodnich

10. Nieodmienny jest czasownik w formie:

a) trybu rozkazuj¹cego
b) trybu przypuszczaj¹cego
c) imies³owu przys³ówkowego
d) imies³owu przymiotnikowego

11. Poprawnie zosta³ utworzony imies³ów:

a) uplót³szy
b) liczywszy
c) ³¹czywszy
d) str¹ciwszy

25. Narrator stanowi element œwiata

przedstawionego w:

a) elegii
b) sonecie
c) hymnie
d) fraszce

30. Laureatem literackiej nagrody Nobla jest:

a) A. Mickiewicz
b) J. S³owacki
c) H. Sienkiewicz
d) Cz. Mi³osz

28. Narracja 3-osobowa wystêpuje w utworze:

a) „Ikar” J. Iwaszkiewicza
b) „Pan Tadeusz” A. Mickiewicza
c) „Kronika olsztyñska” K.I. Ga³czyñskiego
d) „Potop” H. Sienkiewicza

29. Afirmacja ¿ycia zosta³a wyra¿ona w utworze:

a) „Pieœni” K.I. Ga³czyñskiego
b) „Nie porzucaj nadzieje” J. Kochanowskiego
c) „Stepy akermañskie” A. Mickiewicza
d) „Testament mój” J. S³owackiego

12. Zdanie z imies³owowym równowa¿nikiem wymaga

zastosowania:

a) dwóch ró¿nych orzeczeñ
b) tylko imies³owu przys³ówkowego wspó³czesnego
c) tylko imies³owu przys³ówkowego uprzedniego
d) jednego podmiotu odnosz¹cego siê do dwóch

czynnoœci

18. Poprawny jest zwi¹zek frazeologiczny:

a) mieæ œciêty jêzyk

b) strzêpiæ jêzykiem

c) ³amaæ sobie jêzyk

d) mleæ jêzykiem

23. Walka z wiatrakami to walka:

a) skazana na przegran¹
b) zwyciêska
c) nieop³acalna
d) podstêpna

24. Ballada jest utworem:

a) pisanym wierszem
b) o treœci fantastycznej
c) obrazuj¹cym moralnoœæ ludu
d) o tajemniczym nastroju

26. Dramat jako rodzaj literacki cechuje:

a) zwiêz³a budowa
b) wystêpowanie didaskaliów
c) prolog
d) podzia³ na ods³ony

27. Zadaniem postaci scenicznych w dramacie jest:

a) komentowanie wydarzeñ
b) wyra¿anie uczuæ
c) budowanie fabu³y
d) tworzenie akcji

13. Recenzja sztuki teatralnej wymaga:

a) zaprezentowania w³asnego stanowiska
b) sformu³owania argumentów
c) zamieszczenia komentarza
d) ujawnienia twórców przedstawienia

14. Zdaniem wspó³rzêdnie z³o¿onym przeciwstawnym

jest wypowiedzenie:

a) Przyjdzie tu albo zostanie w domu.
b) Czyta³ i przegl¹da³ notatki.
c) Znam go, dlatego rozumiem jego intencje.
d) Wyjedzie czy nie - to ju¿ wszystko jedno.

15. Mimo ¿e pada³ deszcz, wszyscy cierpliwie czekali.

- jest zdaniem:

a) podrzêdnie z³o¿onym przydawkowym
b) podrzêdnie z³o¿onym okolicznikowym
c) wspó³rzêdnie z³o¿onym wynikowym
d) wspó³rzêdnie z³o¿onym roz³¹cznym

16. PZU jest skrótowcem:

a) literowym

b) sylabowym

c) mieszanym

d) g³oskowym

17. Poprawnie jest zapisany skrót:

a) os. M³odoœci
b) dn. 3.XII.2000 r.
c) By³y tam m.in. ksi¹¿ki i zeszyty.
d) Jest to tzw. b³¹d frazeologiczny.

III. LITERATURA

19. Fragment wiersza A. Pogonowskiej pt. „M³odoœæ”

zawiera:

a) anaforê

b) porównanie

c) przerzutniê

d) personifikacjê

Gdy ca³owa³am ró¿ê, m³odoœci¹ jak ogniem
Przejêta, pod lazurem stwardnia³ym od piêkna,
Gdy wiatr w liœciach zielonych, zielonych jak ogieñ,
G³osem srebrnym mnie wzywa³, fal¹ srebrn¹ klêka³ -
Pod s³oñcem

s³onecznikiem ¿ó³tym, wœród czerwieni

Maków, nad ³opianami, zapl¹tana w ciernie,
Uniesiona jak têcza, ³uk œwiat³a i wody,
P³onê³am od ³ez ostrych, szczêœliwa niezmiernie.

-

20. Liœcie „zielone jak ogieñ” to liœcie:

a) intensywnie zielone

b) spalone s³oñcem

c) przenikniête ¿arem

s³oñca

d) p³on¹ce ogniem

21. Tematem wiersza jest:

a) letnia pogoda

b) zachwycenie siê przyrod¹

c) odczuwanie m³odoœci

d) odkrywanie uroków lata

22. Don Kichote walczy³ z wiatrakami, poniewa¿:

a) nie uznawa³ panuj¹cych w œwiecie regu³
b) uto¿samia³ wiatraki z wrogimi si³ami
c) chcia³ sprzeciwiæ siê swemu giermkowi
d) pragn¹³ zyskaæ rycersk¹ s³awê