12 Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Danuta Frankiewicz

Barbara Łysiuk

Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach

713[08].Z3.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Danuta Gąsiorowska

mgr inż. Krystyna Szulc

Opracowanie redakcyjne:

inż. Danuta Frankiewicz

Konsultacja:

inż. Danuta Frankiewicz

mgr inż. Teresa Sagan

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z3.02 –
Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu montera izolacji budowlanych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji termicznych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Organizacja pracy i warunki wykonywania izolacji termicznych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Straty ciepła przez przegrody budowlane

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Izolacje termiczne podłóg na gruncie, ścian fundamentowych i ścian piwnic

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych dwuwarstwowych

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych trójwarstwowych

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych o konstrukcji szkieletowej

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Izolacje termiczne elementów ścian zewnętrznych

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

4.9. Izolacje termiczne stropów

4.9.1. Materiał nauczania

4.9.2. Pytania sprawdzające

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.3. Ćwiczenia

4.9.4. Sprawdzian postępów

4.10. Izolacje termiczne stropodachów i dachów

4.10.1. Materiał nauczania

4.10.2. Pytania sprawdzające

4.10.3. Ćwiczenia

4.10.4. Sprawdzian postępów

103

4.11. Izolacje termiczne balkonów i tarasów

105

4.11.1. Materiał nauczania

105

4.11.2. Pytania sprawdzające

106

4.11.3. Ćwiczenia

109

4.11.4. Sprawdzian postępów

112

4.12. Izolacje termiczne elementów instalacji budowlanych

113

4.12.1. Materiał nauczania

113

4.12.2. Pytania sprawdzające

115

4.12.3. Ćwiczenia

115

4.12.4. Sprawdzian postępów

116

4.13. Naprawa izolacji budowlanych

117

4.13.1. Materiał nauczania

117

4.13.2. Pytania sprawdzające

118

4.13.3. Ćwiczenia

119

4.13.4. Sprawdzian postępów

121

5. Sprawdzian osiągnięć

122

6. Literatura

128

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz

przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.

Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,

−

cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,
czyli czego nowego się nauczysz,

−

materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające -– zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane
treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,

−

ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,

−

sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,

−

wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb

zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania,
sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie
i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.

Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich

umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem
testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć
tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych

w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami i przepisami
zapoznasz się w czasie nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[08]. Z3.01

Dobieranie materiałów, narzędzi

i sprzętu

do izolacji termicznych

713[08]. Z3.03

Wykonywanie

dociepleń budynków

713[08]. Z3.04

Wykonywanie

izolacji termicznych

elementów sieci

i urządzeń

ciepłowniczych

713[08]. Z3.05

Wykonywanie

izolacji

termicznych

kotłów, turbin

i pieców

przemysłowych

713[08]. Z3.06

Wykonywanie

izolacji

zimnochronnych

rurociągów i komór

chłodniczych

713[08].Z3

Technologia wykonywania izolacji termicznych

713[08]. Z3.02
Wykonywanie

izolacji termicznych

w budynkach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

poszukiwać informacji w różnych źródłach,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

korzystać ze środków masowego przekazu,

−

posługiwać się własnościami liczb i działań oraz figur geometrycznych przy rozwiązywaniu
zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń,

−

posługiwać się kalkulatorem,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel,
diagramów,

−

stosować terminologię budowlaną,

−

rozróżniać rodzaje ścian ze względu na ich konstrukcję i rodzaj użytego materiału,

−

rozróżniać materiały i technologie robót wykończeniowych budynku,

−

rozróżniać rodzaje izolacji budowlanych,

−

rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,

−

rozpoznawać i charakteryzować materiały termoizolacyjne,

−

dobierać narzędzia, sprzęt i elektronarzędzia do wykonywania izolacji termicznych,

−

posługiwać się dokumentacją budowlaną,

−

składować i magazynować materiały budowlane oraz szacować ilość materiału
magazynowanego i składowanego,

−

dobierać sposoby i środki transportu w zależności od rodzaju materiału oraz transportować
materiały,

−

wykonywać prace przy składowaniu, magazynowaniu i transportowaniu materiałów
budowlanych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych
oraz ochrony środowiska,

−

przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,

−

określić zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

−

dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia
i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy;
zabezpieczać miejsce wypadku,

−

określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie,

−

określać zagrożenia pożarowe i zasady ochrony przeciwpożarowej oraz reagować
w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej,

−

używać podręcznego sprzętu oraz środków gaśniczych zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

organizować i podejmować działania służące poprawie środowiska w najbliższym
otoczeniu,

−

wskazywać i rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosować odzież
ochronną i środki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z zasadami organizacji
pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska oraz ergonomii,

−

dobrać odzież ochronną oraz sprzęt ochrony osobistej do wykonania zadania,

−

odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,

−

dobrać przyrządy pomiarowe i prawidłowo posłużyć się nimi,

−

dobrać materiały izolacyjne i pomocnicze do wykonania izolacji termicznej w budynku,

−

przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

−

dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania prac,

−

zmontować rusztowanie do wykonania robót izolacyjnych,

−

przygotować podłoże pod izolację,

−

wykonać izolację termiczną podłogi na gruncie,

−

wykonać izolację termiczną ścian fundamentowych i ścian piwnic,

−

wykonać zabezpieczenie izolacji termicznej ścian fundamentowych i ścian piwnic,

−

wykonać izolację termiczną stropu nad pomieszczeniem nieogrzewanym oraz nad
przejazdem,

−

wykonać izolację termiczną ścian dwuwarstwowych i trójwarstwowych,

−

wykonać izolację termiczną elementów ścian,

−

wykonać izolację termiczną dachów, stropodachów, tarasów,

−

wykonać izolację ścian z powłok termoceramicznych,

−

wykonać izolację termiczną elementów instalacji w budynkach,

−

wykonać warstwy ochronne izolacji z różnych materiałów,

−

ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,

−

dokonać konserwacji izolacji termicznej,

−

ocenić stopień zniszczenia izolacji i wykonać naprawę zniszczonych fragmentów,

−

wykonać demontaż izolacji termicznej,

−

wykonać przedmiar i obmiar robót,

−

określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,

−

sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

−

zagospodarować odpady,

−

obliczyć wynagrodzenie za wykonaną pracę,

−

wykonać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Przepisy

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej

oraz

ochrony

środowiska

podczas

wykonywania izolacji termicznych

4.1.1. Materiał nauczania

Poznając zagadnienia dotyczące wykonywania izolacji termicznych różnych elementów

budowlanych musisz poznać zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Informacje
zawarte w tym podrozdziale są kontynuacją i uszczegółowieniem ogólnych zasad, które poznałeś
w jednostce modułowej Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Przepisy i zasady omawiane w tym podrozdziale
odnoszą się przede wszystkim do zachowania bezpieczeństwa pracy na budowie podczas
wykonywania izolacji termicznych.

Na budowie mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia pracowników.

Przyczynami zagrożeń występujących na budowie podczas montażu elementów izolacji
termicznych, mogą być między innymi:

−

prace wykonywane na wysokości,

−

niewłaściwe składowanie materiałów oraz spadające materiały budowlane,

−

niezabezpieczone, ostre elementy narzędzi,

−

ruchome i wystające części sprzętu, maszyn i urządzeń,

−

spadające narzędzia i inne przedmioty,

−

uszkodzenie elementów konstrukcyjnych budowli,

−

niezabezpieczone otwory w ścianach i stropach,

−

poruszające się maszyny i środki transportu poziomego i pionowego,

−

drogi komunikacyjne, a szczególnie stan ich nawierzchni,

−

napięcie w obwodach elektrycznych sieci, maszyn i urządzeń,

−

niepoprawnie zastosowane sztuczne oświetlenie,

−

wyładowania atmosferyczne,

−

pyły przemysłowe,

−

działające urządzenia grzewcze,

−

monotonia pracy,

−

niewłaściwie dobrany i użytkowany sprzęt ochrony indywidualnej lub jego brak,

−

uchybienia technologiczne.
Wyżej wymienionych zagrożeń można uniknąć właściwie wykonując pracę na określonych

stanowiskach pracy i na całym placu budowy przez wszystkich pracowników.

Aby właściwie i bezpiecznie wykonywać obowiązki zawodowe, należy dobrze poznać

zasady:

−

zasady bezpiecznego wykonywania izolacji termicznych,

−

zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

przepisy dotyczące zagrożenia pożarowego,

−

przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego,

−

przepisy zagrożenia porażeniowego,

a przede wszystkim te zasady i przepisy respektować, czyli przestrzegać w każdym miejscu
budowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej

Odzież i obuwie ochronne

Odzież robocza to odzież, ułatwiająca pracownikowi wykonywanie czynności zawodowych

w warunkach zagrażających zdrowiu lub życiu, chroniąca odzież własną pracownika przed
nadmiernym zużyciem i zniszczeniem.

W skład odzieży roboczej, ułatwiającej monterowi izolacji budowlanych wykonywanie

czynności zawodowych w warunkach zagrażających zdrowiu lub życiu oraz chroniącej jego
odzież własną przed nadmiernym zużyciem i zniszczeniem, wchodzą między innymi:

−

spodnie,

−

kurtki, marynarki, bluzy i koszule,

−

kombinezony,

−

nakrycia głowy – czapki, berety, chustki.
Obuwie robocze montera izolacji termicznych to trzewiki i półbuty na twardej podeszwie.

Środki ochrony indywidualnej

Do środków ochrony indywidualnej należy odzież i sprzęt ochronny zapobiegające

zagrożeniom związanym ze środowiskiem pracy, a ze stanowiskiem pracy w szczególności.
Stosowanie środków ochrony indywidualnej poprawia bezpieczeństwo pracy i zwiększa poziom
higieny osobistej.

Środki ochrony indywidualnej stosuje się:

−

w warunkach pracy, gdzie nie ma możliwości zlikwidowania zagrożenia życia i zdrowia
pracowników,

−

tylko w przypadku pracy w warunkach niebezpiecznych; stałe ich używanie jest uciążliwe.
Zakres i konieczność stosowania środków ochrony indywidualnej uwarunkowany jest

między innymi wynikami badań okresowych na stanowiskach pracy, określających stopień
szkodliwości warunków pracy.

Przekroczenie dopuszczalnych poziomów zagrożeń powoduje konieczność stosowania

środków ochrony osobistej.

Zagrożenia i uciążliwości pracy montera izolacji termicznych mogą być spowodowane

między innymi:

−

występowaniem substancji toksycznych,

−

występowaniem wysokiego poziomu zapylenia,

−

pracą na wysokościach,

−

pracą przy sztucznym oświetleniu.
Do środków ochrony indywidualnej montera izolacji termicznych należą:

−

kaski ochronne z tworzywa sztucznego,

−

okulary ochronne, przeciwpotne,

−

rękawice ochronne,

−

nakolanniki,

−

maski przeciwpyłowe.
Zasady użytkowania środków ochrony indywidualnej:

−

środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze powinny zawsze posiadać
właściwości użytkowe i ochronne,

−

odzież robocza używana przez pracownika zawsze powinna być kompletna, dopasowana do
sylwetki pracownika, dostosowana do warunków pracy i w dobrym stanie technicznym,

−

monterzy izolacji termicznych powinni używać:

−

kasków ochronnych - zabezpieczających głowę przed spadającymi przedmiotami,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

okularów ochronnych i rękawic ochronnych - zabezpieczających oczy i ręce przed
odpryskami zaprawy, kleju itp.,

−

masek do ochrony dróg oddechowych podczas przygotowywania podłoża pod izolację
oraz obróbki materiałów izolacyjnych i wykonywania warstw izolacyjnych,

−

rękawic ochronnych - zabezpieczających ręce przed żrącym działaniem klejów, zapraw
oraz domieszek chemicznych,

−

nakolanników - zabezpieczających kolana przed odgnieceniami w przypadku układania
materiałów termoizolacyjnych na poziomie podłogi.

Monter izolacji termicznych nie może wykonywać zadań zawodowych bez stosowania

środków ochrony indywidualnej przewidzianych na określonym stanowisku pracy.

Zasady bezpieczeństwa pracy i ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania prac
izolacyjnych

Podczas wykonywania prac związanych z układaniem izolacji termicznych należy

przestrzegać następujących zasad:

−

miejsce pracy powinno być zaopatrzone w tablice ostrzegawcze,

−

materiały izolacyjne należy składować w odległości minimum 20 m od palenisk z otwartym
ogniem,

−

w pobliżu kotłów do podgrzewania lepików lub mas bitumicznych powinny przebywać
tylko osoby zatrudnione przy wykonywaniu izolacji podgrzewanymi materiałami,

−

odległość między kotłami ustawionymi obok siebie powinna wynosić 2 do 3 m,

−

kotły należy ustawiać na równej i płaskiej powierzchni; wokół kotłów nie powinny
znajdować się obręcze i beczki po masie bitumicznej,

−

przy palenisku powinny znajdować się: piasek, łopaty, koce azbestowe oraz gaśnice
pianowe do gaszenia płonącego lepiku lub masy bitumicznej,

−

płonący lepik należy gasić tylko przy pomocy sprzętu i materiałów wymienionych wyżej;
nie wolno używać wody,

−

lepik przeznaczony do używania na zimno należy podgrzewać w naczyniu wstawionym do
gorącej wody; nie wolno podgrzewać na otwartym ogniu;

−

lepiki, masy bitumiczne i inne materiały izolacyjne powinny znajdować się w pobliżu
kotłów, lecz z dala od paliwa,

−

miejsca z rozlaną masą należy natychmiast zabezpieczyć zasypując piaskiem lub ziemią,

−

do podgrzewania lepików i mas bitumicznych nie wolno używać kotłów uszkodzonych,

−

transport roztopionej masy dozwolony jest tylko w kotłach o dobrze przylegających
pokrywach, uniemożliwiających rozpryskiwanie się masy,

−

czerpaki i wiadra przeznaczone do rozlewania masy powinny być zawsze w dobrym stanie
technicznym, a przed rozpoczęciem pracy dokładnie sprawdzone,

−

podawanie do wykopu gorącej masy, przeznaczonej do naprawy uszkodzonej izolacji
termicznej może odbywać się za pomocą liny z hakiem, na którym zawieszone jest wiadro;
robotnik opuszczający wiadro powinien stać na platformie zbitej z 2 ÷3 bali grubości 50 mm
ułożonej ponad wykopem,

−

urządzenia służące do przygotowania masy uszczelniającej lub izolującej należy umieszczać
z dala od wykopu,

−

naczynia z gorącymi materiałami izolacyjnymi ze względu na niebezpieczeństwo poparzenia
należy napełniać tymi materiałami do ¾ wysokości,

−

resztek roztopionych materiałów izolacyjnych nie wolno studzić wodą ani wlewać do wody,

−

gorące bitumiczne materiały izolacyjne wolno nakładać tylko na suche i oczyszczone
powierzchnie betonowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

miejsce wykonywania prac izolacyjnych powinno być wyposażone w naftę lub solwentnaftę
do zmywania masy bitumicznej z rąk i obuwia,

−

w przypadku podrażnienia skóry, skórę należy zmyć jedną z wyżej wymienionych cieczy,
następnie przemyć ciepłą wodą z mydłem i posmarować wazeliną.

Zasady bezpieczeństwa pracy podczas prowadzeniu robót na wysokości

Za pracę na wysokości, zgodnie z aktualnymi przepisami, uważa się pracę wykonywaną na

wysokości powyżej 1 m od poziomu podłogi lub gruntu.

Z prac wykonywanych na wysokości wyłącza się, niezależnie od wysokości, prace na

powierzchni osłoniętej ze wszystkich stron osłonami pełnymi do wysokości 1,5 m lub
wyposażonej w konstrukcje chroniące.

Pracę na wysokości mogą wykonywać tylko osoby, które :

−

ukończyły 18 lat życia,

−

posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o dopuszczeniu do pracy na wysokości.
Podczas prowadzeniu robót izolacyjnych powyżej poziomu terenu obowiązują następujące

zasady:

−

zabronione jest chodzenie po świeżo wymurowanych ścianach, stropach oraz niestabilnych
deskowaniach,

−

nie wolno urządzać stanowisk roboczych na różnych poziomach jedno nad drugim, bez
dodatkowego zabezpieczenia, na przykład daszkiem,

−

poręczami ochronnymi umieszczonymi na wysokości 1,1 m i deskami krawężnikowymi
o wysokości 0,15 m, należy zabezpieczyć otwory w ścianach zewnętrznych, których dolna
krawędź znajduje się na wysokości mniejszej niż 0,8 m licząc od poziomu stropu lub
pomostu,

−

wszystkie otwory w stropach, szybach wyciągowych i innych, powinny być zabezpieczone,

−

przy wykonywaniu robót wewnątrz budynku, na wyższych kondygnacjach, w
pomieszczeniu z otworami w ścianie należy odpowiednio zabezpieczyć stanowisko pracy,

−

zabronione jest opieranie się o bariery zabezpieczające,

−

zabronione jest wychylanie się poza konstrukcję bez dodatkowego zabezpieczenia,

−

należy zapewnić odpowiednią wytrzymałość rusztowań i ich stabilność,

−

należy zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej,

−

podczas pracy na wysokości pracownicy muszą stosować zabezpieczenia w postaci pasów,
szelek bezpieczeństwa, linek.

Bezpieczeństwo pracy na rusztowaniach

Z rusztowań można korzystać po zakończeniu ich montażu oraz komisyjnym dokonaniu

odbioru, polegającym na stwierdzeniu prawidłowości:

−

montażu konstrukcji rusztowania,

−

wymiarów rusztowania,

−

stanu technicznego elementów użytych do konstrukcji.
Montaż i demontaż rusztowań może być przeprowadzony tylko przez pracowników, którzy:

−

ukończyli 18 rok życia,

−

posiadają odpowiednie kwalifikacje,

−

posiadają zezwolenie lekarza na pracę na wysokości.
Rusztowania powinny:

−

posiadać pomosty o powierzchni roboczej wystarczającej do pracy i składowania narzędzi,
sprzętu pomocniczego oraz niezbędnej ilości materiałów,

−

pomosty powinny być dobrze wykonane i prawidłowo ułożone; źle wykonany pomost
rusztowania może być przyczyną wypadku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

posiadać konstrukcję dostosowaną do przenoszenia obciążeń występujących na budowie; na
konstrukcji rusztowania być wywieszone tablice informacyjne z podanym dopuszczalnym
obciążeniem pomostu,

−

zapewniać bezpieczną komunikację pionową,

−

zapewniać bezpieczną komunikację poziomą i swobodny dostęp do stanowisk roboczych,

−

zapewniać możliwość wykonania pracy w pozycji nie powodującej nadmiernego wysiłku
fizycznego,

−

rusztowania stosowane do wykonywania robót izolacyjnych zewnętrznych powinny
posiadać zabezpieczenia w postaci poręczy i bortnic.
Rusztowań nie wolno ustawiać na luźnych podkładach takich jak: cegły, pustaki, kantówki,

obrzynki.

Zasady bezpiecznego korzystania z rusztowań

−

Wchodzenie i schodzenie z rusztowań powinno odbywać się wyłącznie po drabinach oraz
przeznaczonych do tego celu schodniach.

−

Schodnie i drabiny powinny być co najmniej raz w tygodniu czyszczone z zapraw, klejów,
odpadów i śmieci.

−

Nie wolno wspinać się po stojakach, podłużnicach, leżniach i poręczach rusztowania.

−

Nie wolno biegać po pomostach rusztowań.

−

Na rusztowaniach nie wolno przebywać w czasie przerw w pracy.

−

Zabrania się gromadzenia i pozostawiania na rusztowaniach – na noc, dni wolne od pracy
oraz dłuższe przerwy w pracy – materiałów, narzędzi.

−

Zabrania się wykonywania robót na rusztowaniach, jeżeli w zasięgu znajdują się przewody
lub urządzenia będące pod napięciem, które nie są zabezpieczone osłonami.

−

Rusztowania stalowe powinny być uziemione.

−

O stwierdzonych usterkach w konstrukcji rusztowania należy niezwłocznie powiadomić
kierownictwo robót.

Bezpieczeństwo pracy podczas użytkowania narzędzi i sprzętu

Wymagania techniczne:

−

narzędzia i sprzęt stosowane przez montera izolacji termicznych powinny być:

−

zdatne do użytku,

−

używane zgodnie z ich przeznaczeniem,

−

narzędzia i sprzęt powinny być codziennie czyszczone i konserwowane przez użytkownika,

−

poziomnica powinna być czysta, gładka i nieuszkodzona,

−

rękojeści kielni i szpachli powinny:

−

być wykonane z twardego i dobrze obrobionego drewna,

−

posiadać w przedniej części metalowy pierścień, chroniący naskórek dłoni między
kciukiem a palcem wskazującym,

−

młotki powinny być:

−

trwale osadzone na trzonkach z twardego, suchego drewna,

−

dobrze zaklinowane,

−

łopaty powinny:

−

być dobrze osadzone na gładkim, okrągłym lub owalnym trzonku,

−

posiadać w górnej części trzonka rączkę ułatwiającą uchwyt dłonią,

−

stan techniczny narzędzi i sprzętu małej mechanizacji powinien być często kontrolowany
przez brygadzistów i majstrów,

−

monterowi izolacji termicznych nie wolno używać uszkodzonych narzędzi i sprzętu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bezpieczeństwo pracy podczas użytkowania elektronarzędzi
Podstawowymi narzędziami o napędzie elektrycznym stosowanymi przez monterów izolacji

termicznych są: wiertarki, wkrętarki, szlifierki kątowe, nożyce do cięcia blach, pilarki
brzeszczotowe i wyrzynarki.

Bezpieczeństwo użytkowania elektronarzędzi zapewni stosowanie i przestrzeganie

następujących zasad:

−

przed przystąpieniem do pracy z elektronarzędziem należy każdorazowo sprawdzić
optycznie stan:

−

wtyczki,

−

oplotu izolacyjnego przewodu elektrycznego.

W przypadku widocznego uszkodzenia elektronarzędzie należy oddać do naprawy.

−

podczas użytkowania i obsługi elektronarzędzi przenośnych przewody elektryczne powinny
być zabezpieczone przed wilgocią i uszkodzeniami mechanicznymi,

−

każdorazowo przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić optycznie stan obudowy
izolacyjnej przewodów, wtyczek; w przypadku uszkodzeń oddać je do naprawy,

−

po zakończeniu użytkowania elektronarzędzie należy:

−

odłączyć z sieci elektryczne,

−

zabezpieczyć przed ponownym włączeniem przez osoby nieupoważnione - zgodnie
z instrukcją obsługi.

Ochrona środowiska naturalnego podczas wykonywania robót termoizolacyjnych

Środowisko to ogół elementów powstałych w sposób naturalny lub zostały ukształtowany

w wyniku działalności ludzkiej, a które tworzą podstawy warunków życia człowieka.

Do tych elementów zalicza się przede wszystkim przyrodę, czyli powierzchnię ziemi, świat

roślinny i zwierzęcy, wody (rzeki, jeziora, morza) i powietrze atmosferyczne.

Obowiązki związane z ochroną środowiska dotyczą również wykonawców robót

budowlanych, w tym także monterów izolacji termicznych. Od wykonawców w dużej mierze
zależy utrzymanie we właściwym stanie powierzchni ziemi, roślinności, świata zwierzęcego,
wody i powietrza.

Ochrona powierzchni ziemi

Ochrona powierzchni ziemi to przede wszystkim ochrona przed:

−

erozją,

−

niszczeniem mechanicznym,

−

zanieczyszczeniem szkodliwymi substancjami.
Terenowy organ administracji państwowej, zgodnie z przepisami o ochronie gruntów

rolnych i leśnych, może nałożyć na wykonawcę obowiązek usunięcia warstwy gleby na terenie
objętym działalnością inwestycyjną.

Do obowiązków wykonawcy należy też uporządkowanie terenów wykorzystywanych na

potrzeby budowy przed oddaniem obiektu do eksploatacji.

Ochrona wód powierzchniowych

Do sieci kanalizacyjnej nie wolno:

−

odprowadzać ścieków w postaci olejów, benzyny, rozpuszczalników i innych szkodliwych
substancji,

−

wrzucać takich odpadów stałych jak piasek, żwir, gruz budowlany, odpadki materiałów
izolacyjnych i inne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami

Źródłem zanieczyszczeń powietrza w miejscach pracy są najczęściej:

−

procesy technologiczne,

−

czynności robocze.
Zanieczyszczenia powietrza występują w postaci gazów, par i pyłów.
Dla zdrowia ludzkiego w warunkach budowy szczególnie szkodliwe są:

−

pyły pochodzenia organicznego - pyły twardego drewna: buku i dębu,

−

pyły pochodzenia mineralnego - pyły niektórych metali oraz ich tlenki,

−

pyły niektórych tworzyw sztucznych,

−

pyły zawierające wolny dwutlenek krzemu, a w szczególności jego odmiany krystaliczne –

−

lotne związki ołowiu, rtęci, tlenku węgla,

−

pary rozpuszczalników organicznych.
Aby ograniczyć wydzielanie się pyłów powstających w wyniku wykonywania czynności

roboczych na budowie należy takie prace jak przygotowanie mieszanki betonowej czy klejowej
w miarę możliwości przenieść poza teren budowy.

W miejscach, gdzie wydzielają się substancje trujące w postaci gazów, par lub pyłów,

powinny być instalowane wyciągi miejscowe - urządzenia wentylacyjne odprowadzające
zanieczyszczenia ze środowiska systemem szczelnych przewodów zaopatrzonych w urządzenia
oczyszczające powietrze.

Ograniczanie ilości pyłów w atmosferze powinno odbywać się również podczas załadunku,

transportu i przeładunku materiałów budowlanych zwłaszcza tych przewożonych luzem jak na
przykład cement przez stosowanie między innymi:

−

załadunku i przeładunku pneumatycznego,

−

transportu w kontenerach.
Stosowanie mokrych, zamiast suchych metod obróbki takich jak cięcie, szlifowanie czy

polerowanie pylących materiałów budowlanych również zapobiega rozprzestrzenianiu się pyłów
w powietrzu.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1) Jakie zagrożenia mogą wystąpić na budowie podczas wykonywania izolacji termicznych?
2) Co nazywamy odzieżą roboczą?
3) Jakie elementy ubrania wchodzą skład odzieży roboczej?
4) Jakie elementy należą do środków ochrony indywidualnej?
5) Kiedy stosuje się środki ochrony indywidualnej ?
6) Jakimi czynnikami mogą być spowodowane zagrożenia i uciążliwości pracy montera

izolacji termicznych?

7) Co należy do środków ochrony indywidualnej montera izolacji termicznych?
8) Przed czym zabezpiecza montera izolacji termicznych kask ochronny?
9) Przed czym zabezpieczają montera izolacji termicznych okulary ochronne?
10) Przed czym zabezpieczają montera izolacji termicznych rękawice ochronne?
11) Przed czym zabezpieczają montera izolacji termicznych maski ochronne?
12) Przed czym zabezpieczają montera izolacji termicznych nakolanniki?
13) Jaką pracę uważa się za pracę na wysokości?
14) Jakie warunki musi spełniać osoba pracująca na wysokości?
15) Jakie zasady obowiązują pracownika podczas wykonywania izolacji termicznych?
16) Jakich zasad bezpieczeństwa należy przestrzegać podczas przygotowywania lepików i mas

bitumicznych na gorąco?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17) Jakich zasad ochrony przeciwpożarowej należy przestrzegać podczas przygotowywania

lepików i mas bitumicznych na gorąco?

18) Jakie zasady obowiązują pracownika podczas wykonywania robót izolacyjnych powyżej

poziomu terenu?

19) Kiedy można korzystać z rusztowań?
20) Kto jest uprawniony do montażu i demontażu rusztowań?
21) Jakie wymagania powinny spełniać rusztowania?
22) Gdzie nie wolno ustawiać rusztowań?
23) Jakich zasad należy przestrzegać podczas bezpiecznego korzystania z rusztowań?
24) Jakie warunki techniczne powinny spełniać narzędzia i sprzęt stosowane przez montera

izolacji termicznych?

25) Jakie warunki powinny spełniać kielnie i szpachle?
26) Jakie warunki powinny spełniać młotki?
27) Jakie warunki powinny spełniać łopaty?
28) Jakie warunki powinny spełniać elektronarzędzia używane przez montera izolacji

termicznych?

29) Co należy sprawdzić przed przystąpieniem do pracy z elektronarzędziem?
30) Co należy zrobić po zakończeniu użytkowania elektronarzędzia?
31) Na czym polega ochrona powierzchni ziemi?
32) Jakich odpadów nie należy odprowadzać do sieci kanalizacyjnej ?
33) W jakiej postaci występują zanieczyszczenia powietrza?
34) Jakie zanieczyszczenia powietrza występujące w obrębie budowy są szkodliwe dla zdrowia

ludzkiego?

35) Na czym polega ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustal:

−

zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji termicznych wybranych elementów
budowlanych, na przykład:

−

ścian zewnętrznych,

−

podłóg

−

stropodachów i dachów,

−

środki ochrony indywidualnej lub zabezpieczenia chroniące człowieka przed tymi
zagrożeniami.

Wypełnij tabele (Załączniki nr 1, 2 i 3 do ćwiczenia), wpisując w kolumnie:
I

– zagrożenia,

– środki ochrony indywidualnej lub zabezpieczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) ustalić zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji termicznych ścian

zewnętrznych,

4) ustalić zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji termicznych podłóg,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) ustalić zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji termicznych stropodachów

i dachów,

6) wskazać środki ochrony indywidualnej konieczne podczas wykonywania izolacji

termicznych wybranych elementów budowlanych,

7) wskazać zabezpieczenia chroniące człowieka przed ustalonymi zagrożeniami,
8) wypełnić tabele,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcje obsługi stosowanych urządzeń, narzędzi i sprzętu,

−

Załączniki nr 1, 2 i 3 do ćwiczenia – Tabele,

−

Literatura,

−

zeszyt,

−

długopis.

Załącznik nr 1

Wykonywanie izolacji termicznych ścian zewnętrznych

Rodzaj zagrożenia

Środki ochrony

indywidualnej lub zabezpieczenia

L.p.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Wykonywanie izolacji termicznych podłóg

Rodzaj zagrożenia

Środki ochrony

indywidualnej lub zabezpieczenia

L.p.

Załącznik nr 3

Wykonywanie izolacji termicznych stropodachów i dachów

Rodzaj zagrożenia

Środki ochrony

indywidualnej lub zabezpieczenia

L.p.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Twoim zadaniem, w ćwiczeniu nr 2, punkt 4.8.3. jest wykonanie metodą lekką–mokrą,

termoizolacji narożnika ściany zewnętrznej.

Przygotuj się do wykonania tego zadania pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przygotować odzież roboczą,
4) przygotować środki ochrony indywidualnej,
5) sprawdzić stan techniczny elementów rusztowania przygotowanych do montażu,
6) sprawdzić stan używanych narzędzi,
7) sprawdzić stan techniczny elementów rusztowań przygotowanych do montażu,
8) sprawdzić, czy stosowane materiały budowlane są bezpieczne pod względem ekologicznym,
9) sprawdzić zabezpieczenia przeciwpożarowe,
10) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji narożnika ściany zewnętrznej,

−

odzież robocza:

−

spodnie,

−

bluza i koszula,

−

nakrycie głowy – czapka lub beret,

−

obuwie robocze,

−

środki ochrony indywidualnej:

−

kask ochronny z tworzywa sztucznego,

−

okulary ochronne,

−

rękawice ochronne,

−

maski przeciwpyłowe,

−

elementy rusztowania,

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej,

−

instrukcja przeciwpożarowa,

−

literatura,

−

zeszyt przedmiotowy i długopis.

Ćwiczenie 3

Twoim zadaniem w ćwiczeniu nr 2, punkt 4.9.3

jest wykonanie termoizolacji fragmentu

stropu drewnianego usytuowanego nad piwnicą.

Przygotuj się do wykonania tego zadania pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przygotować odzież roboczą,
4) przygotować środki ochrony indywidualnej,
5) sprawdzić stan techniczny używanych narzędzi,
6) sprawdzić, czy stosowane materiały są bezpieczne pod względem ekologicznym,
7) sprawdzić zabezpieczenia przeciwpożarowe,
8) wykonać zadanie – ćwiczenie,
9) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji stropów,

−

odzież robocza:

−

spodnie,

−

bluza i koszula,

−

nakrycie głowy – czapka lub beret,

−

obuwie robocze,

−

środki ochrony indywidualnej:

−

kask ochronny z tworzywa sztucznego,

−

okulary ochronne,

−

rękawice ochronne,

−

maski przeciwpyłowe.

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej,

−

instrukcja przeciwpożarowa,

−

literatura.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać zagrożenia występujące na budowie podczas wykonywania

izolacji termicznych?

2) zdefiniować pojęcie odzieży roboczej?

3) wskazać elementy ubrania wchodzące w skład odzieży roboczej?

4) określić elementy należące do środków ochrony indywidualnej?

5) określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej?

6) wskazać czynniki powodujące zagrożenia i uciążliwości pracy
7) montera izolacji termicznych?

8) wskazać środki ochrony indywidualnej montera izolacji

termicznych?

9) określić zadanie ochronne kasku?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) określić zadanie ochronne okularów?

11) określić zadanie ochronne rękawic?

12) określić zadanie ochronne maski?

13) wskazać prace uważane za prac na wysokości?

14) wskazać warunki, jakie musi spełniać osoba pracująca

na wysokości?

15) wskazać zasady obowiązujące pracownika podczas wykonywania

robót izolacyjnych powyżej poziomu terenu?

16) wskazać zasady obowiązujące pracownika podczas wykonywania

izolacji termicznych?

17) wskazać zasady bezpieczeństwa obowiązujące pracownika podczas

przygotowywania lepików i mas bitumicznych na gorąco?

18) wskazać zasady ochrony przeciwpożarowej obowiązujące pracownika

podczas przygotowywania lepików i mas bitumicznych na gorąco? ¨

19) wskazać warunki korzystania z rusztowań?

20) wskazać uprawnionych do montażu i demontażu rusztowań?

21) wskazać wymagania stawiane rusztowaniom?

22) wskazać miejsca ustawiania rusztowań?

23) określić zasady bezpiecznego korzystania z rusztowań?

24) określić warunki techniczne, jakie powinny spełniać narzędzia i sprzęt

stosowane przez montera izolacji termicznych?

25) określić warunki, jakie powinny kielnie i szpachle?

26) określić warunki, jakie powinny spełniać młotki?

27) określić warunki, jakie powinny spełniać łopaty?

28) określić warunki, jakie powinny spełniać elektronarzędzia

używane przez montera izolacji termicznych?

29) określić sposób sprawdzania stanu technicznego elektronarzędzi?

30) wskazać sposób zabezpieczania elektronarzędzi?

31) określić, na czym polega ochrona powierzchni ziemi?

32) wskazać odpady, jakich nie należy odprowadzać do sieci

kanalizacyjnej ?

33) wskazać zanieczyszczenia występujące w powietrzu?

34) określić, na czym polega ochrona powietrza przed

zanieczyszczeniami?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Organizacja pracy i warunki wykonywania izolacji termicznych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.1.1. Zasady organizacji pracy przy robotach termoizolacyjnych

Metodę organizacji pracy przy robotach termoizolacyjnych przyjmuje się na podstawie

dokumentacji technicznej budowy.

W przypadku braku w dokumentacji technicznej projektu organizacji pracy, sposób

prowadzenia robót termoizolacyjnych ustala się na podstawie projektu technicznego.

Projekt organizacji prac budowlanych powinien zawierać:

−

zestawienie poszczególnych robót wraz z ich charakterystyką,

−

metody wykonania poszczególnych rodzajów robót termoizolacyjnych, w tym robót
termoizolacyjnych,

−

zestawienie roboczych projektów wykonywania poszczególnych robót budowlanych, w tym
robót termoizolacyjnych,

−

harmonogram zatrudnienia,

−

harmonogram pracy maszyn, sprzętu i środków transportowych,

−

harmonogram dostaw, zużycia oraz zapasów materiałów i wyrobów budowlanych,

−

dokładne uzupełniające opracowania dotyczące szczegółów organizacji stanowisk
roboczych.

−

Projekt organizacji prac może zawierać karty technologiczne wykonania robót, w których:

−

określa się metody wykonania poszczególnych robót,

−

zamieszcza odpowiednie szkice robocze elementów budowlanych izolowanych termicznie,

−

zamieszcza obliczenia ilości materiałów, pracy sprzętu i robocizny.
W projekcie organizacji prac powinny być zamieszczone również obliczenia ilości robót

i ilości materiałów potrzebnych do ich wykonania, na podstawie, których mogą być sporządzone
zlecenia robocze.

Bardzo ważnym elementem organizacji pracy jest ogólny harmonogram wykonania robót,

w którym wskazuje się kolejność wykonywania poszczególnych robót budowlanych wraz ze
wskazaniem czasu przeznaczonego na ich wykonania.

Przestrzeganie harmonogramu zapewnia ciągłość i płynność realizacji robót.
Harmonogram ogólny stanowi podstawę do ustalenia szczegółowych harmonogramów

wykonania poszczególnych robót, w tym robót termoizolacyjnych.

W harmonogramie szczegółowym określa się czas wykonywanie robót termoizolacyjnych

w powiązaniu z innymi robotami budowlanymi, które powinny być wykonywane wcześniej,
równolegle i po zakończeniu robót termoizolacyjnych.

Harmonogram szczegółowy stanowi podstawę do ustalenia sposobu organizacji i podziału

pracy między poszczególnych pracowników.

4.2.1.2. Organizacja robót termoizolacyjnych

Podstawowym warunkiem prawidłowej i sprawnej realizacji robót termoizolacyjnych oraz

uzyskania wysokiej wydajności jest dobra i prawidłowa organizacja pracy.

Polega ona na racjonalnym przydzieleniu pracownikom - członkom zespołu lub brygady

czynności oraz ustaleniu zakresu ich obowiązków i odpowiedzialności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Procesy, operacje i czynności robocze

Wykonywanie robót termoizolacyjnych składa się na następujących procesów roboczych:

−

wybór i przygotowanie miejsca do prac związanych z okresowym składowaniem, między
innymi materiałów i wyrobów izolacyjnych, narzędzi, sprzętu,

−

przygotowanie miejsca pracy polegające między innymi na:

−

wykonaniu dróg komunikacyjnych,

−

montażu rusztowań,

−

przygotowaniu drabin, schodni, urządzeń podnośnikowych i innych,

−

odbiór podkładu wykonanego pod izolację termiczną,

−

transport i złożenie na stanowisku pracy podstawowych materiałów termoizolacyjnych,

−

wykonanie wstępnych robót izolacyjnych, polegających między innymi na gruntowaniu
podłoża,

−

wykonanie właściwych robót termoizolacyjnych,

−

wykonanie prac wykończeniowych elementów termoizolacji,

−

współudział w przeprowadzaniu częściowych i końcowych odbiorów robót,

−

wykonanie ewentualnych uzupełnień lub poprawek w termoizolacji.

Na każdy z procesów roboczych składają się jednorodne operacje robocze, wykonywane

przez ten sam zespół robotników, używających takich samych narzędzi, sprzętu.

Operacje robocze składają z czynności roboczych.

Zespoły robocze
Wykonywanie robót termoizolacyjnych składają się z różnych procesów, operacji

i czynności roboczych wymaga pracy zespołowej realizowanej najczęściej przez zespół
robotników.

Skład zespołów robotników nie musi być stały, a ich ilość zależy przede wszystkim od

charakteru wykonywanych robót, stopnia ich zmechanizowania oraz od różnych, zmiennych
warunków panujących na budowie.

Nieskomplikowane roboty termoizolacyjne może wykonać dwuosobowy zespół w składzie:

monter izolacji budowlanych i pomocnik. Natomiast wykonywanie złożonych robót
termoizolacyjnych wymaga liczniejszego zespołu robotników.

Na budowie o dużym froncie robót zespoły robocze mogą być wieloosobowe,

zorganizowane w brygady monterów izolacji budowlanych. Zasadą podziału pracy w brygadzie
powinno być przydzielenie każdemu robotnikowi lub zespołowi robotników takiej pracy, jaka
odpowiada ich kwalifikacjom.

Prace związane z przygotowaniem narzędzi i sprzętu oraz materiałów i przenoszenia ich na

stanowiska robocze powinny być wykonywane przez pomocników - robotników o niższych
kwalifikacjach.

Brygady robocze wykonujące izolacje termiczne mogą być:

−

jednorodne, składające się z robotników o wymaganej specjalności, wykonujących ciągle
takie same roboty,

−

kompleksowe, w skład, których powinny wchodzić zespoły robotników o różnych
specjalnościach na przykład.:

−

zespół monterów izolacji budowlanych – jako zespół kierujący,

−

zespół malarzy – do gruntowania podłoża,

−

zespół blacharzy - do wykonania obróbek blacharskich,

−

zespół robotników do uszczelnianie szczelin dylatacyjnych,

−

zespół robotników do transportu materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Realizacja robót wszystkich zespołów roboczych wchodzących w skład brygady

kompleksowej powinna być zharmonizowana z robotami zespołu kierującego oraz z robotami
ogólnobudowlanymi.

4.1.1.3. Warunki wykonywania izolacji termicznych

Do wykonania robót termoizolacji należy przystąpić po zakończeniu wszystkich robót

budowlanych stanu surowego.

Materiały przeznaczone do termoizolacji przygotowuje się w takich ilościach, aby mogły

być wykorzystane w ciągu jednej zmiany roboczej, uwzględniając przy tym takie specyficzne
cechy technologiczne stosowanych materiałów jak początek twardnienia i koniec wiązania
zapraw i mas.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim dokumencie budowy jest określona organizacja robót budowlanych?
2. Jakie elementy powinien zawierać projekt organizacji robót budowlanych?
3. Jakie czynniki określa harmonogram ogólny wykonywania robót budowlanych ?
4. Jakie czynniki określa harmonogram szczegółowy wykonywania robót budowlanych?
5. Jakie elementy zawiera karta technologiczna wykonania robót?
6. Z jakich elementów składa się realizacja robót termoizolacyjnych?
7. Co oznacza określenie zespół roboczy?
8. Co oznacza określenie brygada kompleksowa?
9. Na jakim etapie robót budowlanych można przystąpić do wykonywania termoizolacji?
10. Jakie są zasady przygotowania materiałów budowlanych do wykonywania robót

termoizolacyjnych?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaproponuj skład zespołu roboczego do wykonania termoizolacji podłogi usytuowanej na

gruncie, przewidzianej do realizacji w ćwiczeniu nr 3 - punkt 4.4.3.

Dokonaj podziału czynności dla poszczególnych robotników.

Uwaga:
Ćwiczenie należy wykonać równocześnie z realizacją ćwiczenia nr 3 - punkt 4.4.3.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić warunki pomieszczenia, w którym będzie wykonywana izolacja termiczna podłogi,
5) określić warunki transportu potrzebnych materiałów,
6) ustalić potrzebne narzędzia i sprzęt,
7) określić warunki transportu narzędzi i sprzętu,
8) dobrać odpowiednie środki transportu,
9) zaproponować skład zespołu roboczego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) przydzielić czynności poszczególnym robotnikom,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

plansze ilustrujące zasady ustalania zespołów roboczych,

−

plansze ilustrujące zasady przydziału czynności roboczych robotnikom,

−

opis technologii wykonywania termoizolacji podłóg usytuowanych na gruncie,

−

narzędzia i sprzęt do wykonywania robót termoizolacyjnych,

−

przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

środki ochrony indywidualnej,

−

literatura,

−

zeszyt i długopis.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj skład zespołu roboczego do wykonania termoizolacji ściany trójwarstwowej,

przewidzianej do realizacji w ćwiczeniu nr 2 punkt. 4.6.3.

Dokonaj podziału czynności dla poszczególnych robotników.

Uwaga:
Ćwiczenie należy wykonać równocześnie z realizacją ćwiczenia nr 2 - punkt 4.6.3.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić warunki, w jakich będzie wykonywana izolacja termiczna ściany trójwarstwowej,
5) określić warunki transportu potrzebnych materiałów,
6) ustalić potrzebne narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt,
7) określić warunki transportu narzędzi, elektronarzędzi i sprzętu,
8) dobrać odpowiednie środki transportu,
9) zaproponować skład zespołu roboczego,
10) przydzielić czynności poszczególnym robotnikom,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

plansze ilustrujące zasady ustalania zespołów roboczych,

−

plansze ilustrujące zasady przydziału czynności roboczych robotnikom,

−

opis technologii wykonywania termoizolacji ścian trójwarstwowych,

−

narzędzia i sprzęt do wykonywania robót termoizolacyjnych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

środki ochrony indywidualnej,

−

literatura,

−

zeszyt,

−

długopis.

4.2.4.Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić ogólne zasady organizacji pracy?

2) wskazać, elementy składowe projektu organizacji robót

budowlanych?

3) określić zawartość szczegółowego harmonogramu wykonywania

robót?

4) dokonać podziału robót termoizolacyjnych na procesy robocze?

5) zdefiniować pojęcie zespół roboczy?

6) ustalić, etap realizacji robót budowlanych, na jakim można

przystąpić do montażu izolacji termicznych?

7) zaproponować składy zespołów roboczych do wykonywania

termoizolacji różnych elementów budowlanych?

8) dokonać przydziału czynności robotnikom wykonującym

różne prace termoizolacyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Straty ciepła przez przegrody budowlane

4.3.1. Materiał nauczania

Wymiana ciepła

Właściwie dobrana i prawidłowo wykonana izolacja termiczna elementów budowlanych ma

istotne znaczenie dla funkcjonowania całego obiektu.

Rodzaj materiału izolacyjnego zastosowanego do wykonania izolacji termicznej elementów

oraz grubość warstwy izolacyjnej zależą od warunków:

−

klimatycznych,

−

budowlanych,

−

ustalonych i narzuconych przez odpowiednie przepisy.
Monter izolacji termicznych powinien posiadać wiedzę o sposobach zabezpieczenia

termicznego poszczególnych elementów obiektu budowlanego.

Żeby rozpatrywać zagadnienia dotyczące wykonywania izolacji termicznych przegród

budowlanych należy omówić kilka istotnych pojęć dotyczących strat ciepła przez przegrody
budowlane i związana z tym zjawiskiem wymianą ciepła.

Zjawisko wymiany ciepła

Ciepło przepływa zawsze z ośrodka o temperaturze wyższej do ośrodka o temperaturze

niższej. Jeśli temperatury w rozpatrywanych ośrodkach są równe, wówczas nie ma przepływu
ciepła -wymiana ciepła nie zachodzi.

Ciepło z jednego ośrodka do ośrodka drugiego może być przekazywane przez:

−

przewodzenie,

−

konwekcję,

−

promieniowanie.

Rys.5. Sposoby przekazywania ciepła [opracowanie własne]

Przewodzenie ciepła

Przewodzenie ciepła jest to zjawisko polegające na przenoszeniu energii cieplnej wewnątrz

ośrodka materialnego albo z jednego ośrodka materialnego do drugiego, przy ich bezpośrednim
zetknięciu się, przy czym cząstki rozpatrywanych ośrodków nie przemieszczają się i nie
zmieniają swego położenia.

Zjawisko przewodzenia ciepła występuje w ciałach stałych wtedy, gdy jedna część ciała ma

inną temperaturę niż druga oraz w nieruchomych cieczach i gazach.

Największą przewodność cieplną mają metale, a najmniejszą materiały izolacyjne, takie jak

wełna mineralna, styropian, poliuretan i inne.

PRZEKAZYWANIE CIEPŁA

PRZEWODZENIE

KONWEKCJA

PROMIENIOWANIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konwekcja

Konwekcja czyli unoszenie ciepła polega na przekazywaniu ciepła podczas mieszania się

cieczy między obszarami o różnej temperaturze.

Zjawisko to, jest charakterystyczne dla cieczy i gazów znajdujących się w przestrzeni

zamkniętej na przykład w naczyniu czy zbiorniku. Występuje również przy kontakcie
poruszających się substancji ze stałą, ograniczającą ją powierzchnią na przykład ścianką
grzejnika.

Rozróżnia się konwekcję:

−

swobodną (naturalną),

−

wymuszoną.
Konwekcja swobodna jest zjawiskiem polegającym na przenoszeniu ciepła w nurcie

strumieniu powstałego samoistnie skutkiem różnicy gęstości poruszającego się ośrodka.

Konwekcja wymuszona to ruch cząsteczek substancji wywołany w sposób sztuczny przez

takie urządzenia jak pompy czy wentylatory.

W praktyce budowlanej duże znaczenie ma przypadek, kiedy wymiana ciepła następuje

między ciałem stałym a cieczą lub gazem. Mówimy wówczas o przejmowaniu ciepła.

Przenikanie

Przenikanie ciepła przez przegrody budowlane jest zjawiskiem złożonym, polegającym na:

−

konwekcji (przejmowaniu) – po jednej stronie przegrody (w obszarze 1),

−

przewodzeniu przez przegrodę stałą (w obszarze 2),

−

konwekcji (przejmowaniu) – po drugiej stronie przegrody (w obszarze 3).
Złożone zjawisko przenikania ciepła ilustruje poniższy rysunek.

+ 25°C

+ 10°C

Rys.2. Przenikanie ciepła przez przegrodę stałą [opracowanie własne]

Przejmowanie ciepła przez przegrody o dowolnej powierzchni opisuje się zależnością

Q= A·U ·Δt [W]

w której:
Q – ciepło przenikające przez przegrodę budowlaną [W]
A – powierzchnia przegrody [m²],
U – współczynnik przenikania ciepła [W/m²·K],
Δt – różnica temperatur [K].

trza

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Promieniowanie

Promieniowaniem nazywa się wymianę ciepła polegającą na wysyłaniu energii

promieniowania

cieplnego

przez

jedno

ciało,

przenoszeniu

jej

postaci

fal

elektromagnetycznych na drugie ciało o niższej temperaturze.

Energia wypromieniowana przez jedno ciało może być przez drugie ciało:

−

częściowo pochłonięta i wówczas zamienia się w ciepło,

−

częściowo przepuszczona,

−

odbita.
Ciała o barwach ciemnych, powierzchni szorstkiej i matowej wypromieniowują dużo

energii, ale źle ją odbijają i bardzo dobrze pochłaniają.

Ciała o barwach jasnych, powierzchni gładkiej i błyszczącej bardzo dobrze energię odbijają

natomiast słabo promieniują i źle energię pochłaniają.

Straty ciepła przez przegrody budowlane

Średnie straty ciepła przez przegrody budowlane w budynkach wielorodzinnych kształtują

się następująco:

−

ściany zewnętrzne

– 34,2%,

−

okna

– 30%,

−

stropodach

– 5,7%,

−

strop nad piwnicą

– 2,5%.

Aby straty ciepła przez przegrody budowlane zmniejszyć i ograniczyć należy:

−

zwiększyć izolacyjność cieplną ścian zewnętrznych, drzwi i okien, dachu lub stropodachu,

−

zmniejszyć powierzchnię okien,

−

zwiększyć szczelność przegród zewnętrznych – przede wszystkim drzwi i okien,

−

regulować wentylację,

−

regulować dostawy ciepła.
W niniejszym Poradniku dla ucznia zajmiemy się przede wszystkim zagadnieniami

zwiększenia izolacyjności cieplnej przegród budowlanych, a ściślej rzecz ujmując strukturą
poszczególnych przegród budowlanych i zasadami wykonywania izolacji termicznej takich
przegród budowlanych jak:

−

podłogi przyziemia, czyli przegrody poziome oddzielające grunt od wnętrza budynku,

−

ściany fundamentowe i ściany piwnic, to znaczy pionowe przegrody budowlane stykające
się z gruntem,

−

ściany zewnętrzne – przegrody pionowe oddzielające wnętrze budynku od działania
czynników atmosferycznych,

−

stropy – przegrody poziome dzielące budynek na kondygnacje,

−

dachy i stropodachy – przegrody poziome zabezpieczające wnętrze budynku przed
działaniem czynników atmosferycznych

−

i inne przegrody budowlane.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Od jakich czynników zależy rodzaj materiału izolacyjnego i grubość warstwy izolacyjnej?
2. W jaki sposób może być przekazywane ciepło z jednego ośrodka do ośrodka drugiego?
3. Na czym polega zjawisko przewodzenie ciepła?
4. Na czym polega zjawisko konwekcji?
5. Na czym polega konwekcja swobodna i konwekcja wymuszona?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Na czym polega zjawisko przenikania ciepła?
7. Na czym polega zjawisko promieniowania ciepła?
8. Co dzieje się z energia wypromieniowaną?
9. Jakie ciała źle odbijają i bardzo dobrze pochłaniają energię?
10. Jakie ciała bardzo dobrze odbijają i źle pochłaniają energię, ale słabo promieniują?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie charakterystyki zjawiska (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ustal:

−

nazwę tego sposobu wymiany ciepła,

−

od jakich czynników zależy ciepła ilość przekazanego tym sposobem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przeczytać zapisy na planszy ilustrującej sposoby wymiany ciepła,
4) dokonać analizy zapisów,
5) zapoznać się z charakterystyką sposobu wymiany ciepła,
6) ustalić nazwę tego sposobu wymiany ciepła,
7) ustalić od jakich czynników zależy ciepła ilość przekazanego tym sposobem,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół uczniowski,

−

plansze ilustrujące sposoby wymiany ciepła,

−

charakterystyki sposobów wymiany ciepła,

−

tablica o miękkim podłożu do przypinania kartek,

−

zestawy kartek w różnych kolorach i o różnym kształcie,

−

arkusze papieru, kolorowe pisaki i szpilki,

−

literatura,

−

zeszyt i długopis.

Załącznik nr 1

Charakterystyka sposobu wymiany ciepła

Ten sposób wymiany ciepła, to zjawisko polegające na przenoszeniu energii cieplnej

wewnątrz ośrodka materialnego albo z jednego ośrodka materialnego do drugiego, przy ich
bezpośrednim zetknięciu się, przy czym cząstki rozpatrywanych ośrodków nie przemieszczają
się i nie zmieniają swego położenia.

Zjawisko to występuje w ciałach stałych wtedy, gdy jedna część ciała ma inną temperaturę

niż druga. Występuje również w nieruchomych cieczach i gazach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie charakterystyki zjawiska (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ustal:

−

nazwę tego sposobu wymiany ciepła,

−

zjawiska zachodzące po stronach przegrody stałej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przeczytać zapisy na planszy ilustrującej sposoby wymiany ciepła,
4) dokonać analizy zapisów,
5) zapoznać się z charakterystyką sposobu wymiany ciepła,
6) ustalić nazwę tego sposobu wymiany ciepła,
7) ustalić rodzaj zjawiska zachodzącego po stronach przegrody stałej,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół uczniowski,

−

plansze ilustrujące sposoby wymiany ciepła,

−

charakterystyki sposobów wymiany ciepła,

−

tablica o miękkim podłożu do przypinania kartek,

−

zestawy kartek w różnych kolorach i o różnym kształcie,

−

arkusze papieru, kolorowe pisaki i szpilki,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka sposobu wymiany ciepła

W praktyce budowlanej duże znaczenie ma przypadek, kiedy wymiana ciepła następuje

między ciałem stałym a cieczą lub gazem. Mówimy wówczas o właśnie o tym sposobie
wymiany ciepła.

Zjawisko wymiany ciepła przez przegrody budowlane tym sposobem, jest zjawiskiem

złożonym, polegającym na:

−

.................................. – po jednej stronie przegrody (w obszarze 1),

−

przewodzeniu przez przegrodę stałą (w obszarze 2),

−

.................................. – po drugiej stronie przegrody (w obszarze 3).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) uzasadnić zależność rodzaju materiału izolacyjnego i grubość

warstwy izolacyjnej od różnych czynników?

2) wyjaśnić sposób przekazywania ciepło z jednego ośrodka

do ośrodka drugiego?

4) dokonać podziału wymiany ciepła w zależności od czasu,

ale niezależnie od sposobu jej przekazywania?

5) scharakteryzować zjawisko przewodzenie ciepła?

6) scharakteryzować zjawisko konwekcji?

7) scharakteryzować zjawisko konwekcji swobodnej?

8) scharakteryzować zjawisko konwekcji wymuszonej?

9) scharakteryzować zjawisko przenikania?

10) scharakteryzować zjawisko promieniowania?

11) określić, co dzieje się z energią wypromieniowaną?

12) wskazać ciała źle odbijające i bardzo dobrze pochłaniające energię? ¨

13) wskazać ciała bardzo dobrze odbijając i źle pochłaniające energię,

ale słabo promieniujące?

14) określić, jakie zadanie spełnia izolacja termiczna?

15) określić, jakie ośrodek jest najlepszym izolatorem?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Izolacje termiczne podłóg na gruncie, ścian fundamentowych

i ścian piwnic.

4.4.1. Materiał nauczania

Elementy budowlane w postaci:

−

podłóg usytuowanych bezpośrednio na gruncie,

−

ścian fundamentowych,

−

ścian piwnic,

które jako usytuowane poniżej poziomu terenu mają bezpośredni kontakt z gruntem, na którym
posadowiony jest budynek, wymagają wykonania termoizolacji.

Rys. 3. Elementy budowlane usytuowane poniżej poziomu gruntu, izolowane cieplnie [opracowanie własne]

Podłoga jest poziomym budowlanym elementem wykończeniowym w postaci płyty

utworzonej z jednej lub kilku warstw materiałów budowlanych. Płaska, górna powierzchnia
podłogi, przeznaczona i przystosowana do tego, aby mógł się po niej odbywać ruch ludzi,
zwierząt i środków transportu oraz do ustawiania na niej wyposażenia w postaci sprzętów, mebli
i innych przedmiotów użytkowych nazywa się posadzką.

Warstwy podłogi

Rysunek przedstawia warstwy podłogi jakie mogą, ale nie zawsze muszą być wykonywane

w pomieszczeniach o różnym przeznaczeniu.

PODZIEMNE

ELEMENTY BUDOWLANE

IZOLOWANE TERMICZNIE

PODŁOGI

NA GRUNCIE

ŚCIANY

FUNDAMENTOWE

ŚCIANY
PIWNIC

W BUDYNKU

NIE PODPIWNICZONYM

W BUDYNKU

PODPIWNICZONYM

Z PIWNICAMI

OGRZEWANYMI

Z PIWNICAMI

NIEOGRZEWANYMI

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Warstwy występujące w konstrukcji podłogi [opracowanie własne]

Podłogi usytuowane bezpośrednio na gruncie narażone są na uszkodzenia spowodowane

rozsadzaniem gruntu, którego objętość zwiększa się pod wpływem zamarzniętej wody
gruntowej. Podczas zamarzania objętość wody zwiększa się i co za tym idzie zwiększa się
objętość gruntu. Grunt ulega rozsadzeniu, wysadzając jednocześnie znajdujące się na nim
elementy budowlane ku górze. Oprócz podłóg uszkodzeniu mogą ulec również nie
zabezpieczone odpowiednio fundamenty i mury piwnic.

Aby zapobiec tego rodzaju zjawiskom należy te elementy budowlane izolować termicznie.
Sposoby izolowania podłóg usytuowanych bezpośrednio na gruncie zależą między innymi

od:

−

poziomu usytuowania podłogi względem poziomu terenu (budynek podpiwniczony lub nie
podpiwniczony),

−

postaci materiału termoizolacyjnego.

Rys. 5. Konstrukcje podłóg na podłożu betonowym usytuowanych na gruncie [14, s. 357]

a) Podłoga usytuowana poniżej poziomu terenu na głębokości mniejszej niż 1,0 m

b) Podłoga usytuowana poniżej poziomu terenu na głębokości większej niż 1,0 m

c) Podłoga usytuowana powyżej poziomu terenu.

1 - posadzka, 2 – podkład betonowy, 3 – izolacja termiczna, 4 – warstwa ochronna z folii

5 – dylatacja z papy, 6 – izolacja przeciwwilgociowa, 7 – podłoże betonowe, 8 – grunt

9 – szczelina izolacyjna (wkładka papy), 10 – cokół

Posadzka

Warstwa wygładzająca

Izolacja przeciwwilgociowa

Izolacja termiczna lub akustyczna

Warstwa wyrównawcza

Izolacja przeciwwilgociowa lub paroszczelna

Podłoże

Lepiszcze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposoby izolowania ścian fundamentowych i ścian piwnic zależą natomiast od zastosowania

lub nie zastosowania ogrzewania w pomieszczeniach piwnic oraz od postaci materiału
termoizolacyjnego.

Do wykonania izolacji cieplnej podłóg usytuowanych na gruncie, ścian fundamentowych

oraz ścian piwnic używa się między innymi wyrobów izolacyjnych:

−

z wełny mineralnej w postaci płyt lub granulatu,

−

ze styropianu w postaci płyt,

−

z polistyrenu ekstrudowanego w postaci płyt,

−

z keramzytu w postaci granulatu o frakcjach 8 – 20 mm,

−

z wełny szklanej w rulonach.
Izolację termiczną podłóg wykonuje się zawsze na warstwie izolacji przeciwwilgociowej,

zabezpieczającej warstwę izolacji termicznej przed działaniem wilgoci pochodzącej z gruntu.

Przy zastosowaniu do termoizolacji podłóg wyrobów w postaci płyt, układa się je na sucho,

ściśle obok siebie. Wszystkie płyty izolacyjne, układane w tym samym pomieszczeniu powinny
być jednakowej grubości, a powierzchnia warstwy izolacji termicznej po ułożeniu wszystkich
elementów powinna być równa.

Podłogi usytuowane bezpośrednio na gruncie, w pomieszczeniach ogrzewanych powinny

być izolowane dodatkowo, izolacją cieplną w postaci:

−

poziomych – w przypadku podłogi piwnic usytuowanej poniżej poziomu terenu,

−

pionowych – w przypadku podłogi parteru usytuowanej powyżej poziomu terenu,

pasów materiału izolacyjnego o szerokości co najmniej 1,0 m, umieszczonych wzdłuż linii styku
podłogi ze ścianą zewnętrzną.

Rys. 6. Dodatkowa termoizolacja podłogi usytuowanej Rys. 7. Dodatkowa termoizolacja ściany

na gruncie [8, s. 105]

stykającej się z gruntem [8, s. 105]

Termoizolacja podłogi usytuowanej na gruncie oraz ścian piwnic z zastosowaniem wełny
mineralnej

Rozwiązanie materiałowe termoizolacji z zastosowaniem wełny mineralnej, ścian

fundamentowych i podłogi usytuowanej bezpośrednio na gruncie ilustruje rysunek nr 8, na
którym uwidocznione są warstwy podłogi. Patrząc od góry to:

−

posadzka,

−

wylewka cementowa,

−

wełna mineralna przeznaczona do izolacji cieplnej stropów betonowych,

−

izolacja przeciwwilgociowa,

−

warstwa chudego betonu,

−

wełna mineralna przeznaczona do izolacji cieplnej przegród budowlanych stykających się
bezpośrednio z gruntem,

−

podsypka z piasku,

−

grunt rodzimy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na rysunku widać również sposób ocieplenia wełną mineralną ściany fundamentowej.

Rys. 8. Termoizolacja z wełny mineralnej podłogi usytuowanej na gruncie [8, s. 97]

Termoizolacja podłogi usytuowanej na gruncie i ścian piwnic z zastosowaniem polistyrenu
ekstrudowanego

Rys.9. Termoizolacja z polistyrenu ekstrudowanego podłogi parteru usytuowanej na gruncie

w budynku nie podpiwniczonym [9, s. 106]

Warstwy podłogi parteru: 1. posadzka z desek, 2. termoizolacja, 3. izolacja przeciwwilgociowa – 2 x papa,

4. podkład betonowy, 5. gruzobeton.

W budynkach podpiwniczonych, z nie ogrzewanymi pomieszczeniami piwnic ściany

fundamentowe wykonane z cegły ceramicznej pełnej pozostają bez ocieplenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 10. Ściana fundamentowa bez ocieplenia w budynku podpiwniczonym,

z piwnicami nie ogrzewanymi [9, s. 106]

W budynkach podpiwniczonych, z piwnicami ogrzewanymi ściany fundamentowe

wykonane z cegły ceramicznej pełnej izoluje się termicznie na styku z gruntem. Materiał
termoizolacyjny mocuje się do zewnętrznej strony ściany. Ścianę przed ułożeniem warstwy
materiału termoizolacyjnego należy zaizolować przeciwwilgociowo. Przestrzeń między gruntem
rodzimym a warstwą izolacji termicznej wypełnia się piaskiem.

Rys. 11. Termoizolacja z polistyrenu ekstrudowanego ściany fundamentowej na styku z gruntem,

w budynku podpiwniczonym z piwnicami ogrzewanymi [9, s.106]

Izolacja cieplna ścian piwnic wykonana z płyt z polistyrenu ekstrudowanego jest:

−

odporna na zawilgocenie co utrwala właściwości termoizolacyjne ściany,

−

wytrzymała na napór gruntu,

−

odporna na korozję biologiczną,

−

odporna działanie kwasów organicznych,

oraz chroni warstwy izolacji przeciwwilgociowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 12. Termoizolacja podłogi i ścian piwnic z polistyrenu ekstrudowanego w budynku podpiwniczonym

z piwnicami ogrzewanymi [9, s. 106]

1 – płyta z polistyrenu ekstrudowanego z szorstką powierzchnią, 2 – płyta z polistyrenu ekstrudowanego ułożona

poziomo, 3 – płyta z polistyrenu ekstrudowanego ułożona pionowa, 4 – ściana piwnicy,

5 – pionowa izolacja przeciwwilgociowa, 6 – tynk cokołu, 7 – ocieplenie,

8 – pozioma izolacja przeciwwilgociowa, 9 – warstwa odsączająca,

10 – warstwa żwiru, 11 – płyta podłogi, 12 – jastrych, 13 – podkład pod posadzkę, 14 – drenaż.

Termoizolacja podłogi na gruncie oraz ścian piwnic z zastosowaniem keramzytu

Do wykonania termoizolacji podłogi usytuowanej na gruncie i ścian fundamentowych

stosuje się keramzyt o frakcjach od 8 do 20 mm o gęstości pozornej 340 kg/m³.

Keramzyt charakteryzujący się małą gęstością pozorną i dużą porowatością gwarantuje

bardzo dobrą izolacyjność termiczną. Izolacyjna warstwa keramzytu pełni również rolę warstwy
drenującej, odprowadzającej nadmiar wilgoci.

Rys. 13. Termoizolacja podłogi i ścian piwnic z keramzytu w budynku podpiwniczonym

z piwnicami ogrzewanymi [9, s. 84]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek poniższy ilustruje ścianę fundamentową wykonaną z bloków keramzytowych

w budynku podpiwniczonym oraz ocieplenie (również z keramzytu) podłogi usytuowanej na
gruncie.

Ściana z keramzytu stanowi jednocześnie element konstrukcyjny i termoizolacyjny.

Rys. 14. Konstrukcyjno – izolacyjna ściana piwnic i termoizolacja podłogi z keramzytu

w budynku podpiwniczonym z piwnicami ogrzewanymi [9, s.117]

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Na jakie uszkodzenia narażone są podłogi usytuowane bezpośrednio na gruncie?
2. Co dzieje się z gruntem gdy zamarza woda gruntowa?
3. W jaki sposób można zapobiec wysadzeniu gruntu i niszczeniu elementów budowlanych?
4. Od czego zależą sposoby izolowania podłóg usytuowanych bezpośrednio na gruncie?
5. Od czego zależą sposoby izolowania ścian fundamentowych i ścian piwnic?
6. Jakich materiałów używa się do wykonania izolacji cieplnej elementów budowlanych

usytuowanych poniżej poziomu terenu?

7. Co należy wykonać przed ułożeniem izolacji cieplnej podłogi?
8. W jaki sposób układa się płyty termoizolacyjne?
9. Jakie warunki powinna spełniać termoizolacja podłogi wykonana z płyt?
10. W jaki sposób powinny być dodatkowo izolowane podłogi parteru, w pomieszczeniach

ogrzewanych, położone powyżej terenu?

11. W jaki sposób powinny być dodatkowo izolowane podłogi parteru, w pomieszczeniach

ogrzewanych, położone poniżej terenu?

12. W jaki sposób izoluje się ściany fundamentowe wykonane z cegły ceramicznej pełnej

w budynkach podpiwniczonych, z nie ogrzewanymi pomieszczeniami piwnic?

13. W jaki sposób izoluje się ściany fundamentowe w budynkach podpiwniczonych,

z ogrzewanymi pomieszczeniami piwnic?

14. Jakie czynności należy wykonać przed ułożeniem warstwy materiału termoizolacyjnego na

ścianie fundamentowej?

15. Jakimi

cechami

charakteryzuje się

izolacja cieplna wykonana z polistyrenu

ekstrudowanego?

16. Jakimi cechami charakteryzuje się izolacja cieplna wykonana z keramzytu?
17. Jakie role spełnia izolacyjna warstwa keramzytu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie charakterystyk technicznych - rysunków ilustrujących sposoby wykonywania

izolacji termicznej elementów budynku (Załączniki nr 1 i nr 2 do ćwiczenia) ustal:

−

rodzaj izolowanego elementu przedstawionego w załączniku nr 1,

−

materiał, z jakiego wykonany jest przedstawiony element oraz sposób jego izolowania,

−

rodzaj izolowanego elementu przedstawionego w załączniku nr 2,

−

materiał, z jakiego wykonany jest przedstawiony element oraz sposób jego izolowania,

−

rodzaj materiału termoizolacyjnego zastosowanego do termoizolacji,

−

różnicę w sposobie termoizolacji elementów pokazanych w załącznikach: 1 i 2,

−

sposób przygotowania ściany fundamentowej do ułożenia warstwy materiału izolacyjnego,

−

sposób wypełnienia przestrzeni między gruntem rodzimym a warstwą izolacji termicznej.
Wybierz i wskaż materiały :

−

do wykonania muru omawianego elementu budowlanego,

−

do wykonania termoizolacji omawianego elementu budowlanego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) zapoznać się załącznikami nr 1 i 2,
4) ustalić rodzaj izolowanego elementu przedstawionego w załączniku nr 1,
5) ustalić materiał z jakiego wykonany jest przedstawiony element,
6) ustalić sposób izolowania tego elementu,
7) ustalić rodzaj izolowanego elementu przedstawionego w załączniku nr 2,
8) ustalić materiał z jakiego wykonany jest przedstawiony element,
9) ustalić sposób izolowania tego elementu,
10) ustalić rodzaj materiału termoizolacyjnego zastosowanego do izolacji cieplnej,
11) ustalić różnicę między sposobem termoizolacji elementów pokazanych na w załącznikach,
12) ustalić sposób przygotowania ściany fundamentowej do ułożenia warstwy materiału

termoizolacyjnego,

13) ustalić sposób wypełnienia przestrzeni między gruntem rodzimym a warstwą izolacji

termicznej,

14) wybrać i wskazać materiały do wykonania muru omawianego elementu budowlanego,
15) wybrać i wskazać materiały do wykonania termoizolacji omawianego elementu

budowlanego,

16) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
17) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
18) zaprezentować efekty swojej pracy,
19) dokonać samooceny pracy,
20) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian fundamentowych,

−

zdjęcia lub rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowo – konstrukcyjne termoizolacji ścian
fundamentowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

próbki materiałów i wyrobów budowlanych i termoizolacyjnych stosowanych do
wykonywania i izolowania ścian fundamentowych:

−

cegły ceramiczne pełne, dziurawki i kratówki,

−

pustaki ceramiczne,

−

pustaki i bloczki betonowe,

−

pustaki i bloczki z keramzytu,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

keramzyt,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 15. Termoizolacja [9, s. 106]

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 16. Termoizolacja [9, s. 106]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj fragment izolacji termicznej ściany fundamentowej (wskazanej przez nauczyciela)

−

elementu budynku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), do którego wszystkie dane materiałowe
i sposób wykonania ustaliłeś w ćwiczeniu nr 1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się treścią załącznika nr 1,
5) ustalić wielkość izolowanej powierzchni,
6) ustalić materiał termoizolacyjny do izolowania ściany fundamentowej,
7) obliczyć ilość potrzebnego materiału termoizolacyjnego,
8) przygotować materiał termoizolacyjny do izolowania ściany fundamentowej,
9) ustalić sposób mocowania izolacji termicznej do powierzchni ściany fundamentowej,
10) dobrać narzędzia i elektronarzędzia potrzebne do wykonania termoizolacji,
11) wyznaczyć miejsca mocowania materiału termoizolacyjnego,
12) zagruntować izolowaną powierzchnię masą gruntującą,
13) przykleić płyty materiału termoizolacyjnego do powierzchni ściany,
14) oznaczyć miejsca mocowania płyt termoizolacyjnych za pomocą kołków rozporowych,
15) wywiercić otwory w oznaczonych miejscach ściany fundamentowej,
16) przymocować płyty termoizolacyjne do ściany fundamentowej za pomocą kołków

rozporowych,

17) pokryć powierzchnię płyt termoizolacyjnych powierzchniową masą wyrównującą

i ochronną,

18) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
19) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
20) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
21) zaprezentować efekty swojej pracy,
22) dokonać samooceny pracy,
23) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do wykonania izolacji termicznej ścian fundamentowych,

−

model lub ściana fundamentowa wykonana z cegły ceramicznej przygotowana do
izolowania termicznego,

−

charakterystyki techniczne ścian fundamentowych wykonanych z różnych materiałów,

−

zdjęcia lub rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowo – konstrukcyjne termoizolacji ścian
fundamentowych,

−

materiały termoizolacyjne do wykonania izolacji ścian fundamentowych:

−

masa gruntująca,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

keramzyt,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

powierzchniowa masa wyrównująca i ochronna,

−

kołki rozporowe do mocowania płyt materiału termoizolacyjnego,

−

Narzędzia ręczne i elektronarzędzia do wykonania izolacji ścian fundamentowych:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nóż do cięcia materiału termoizolacyjnego,

−

kielnie,

−

szpachelki,

−

pace,

−

młotek,

−

wkrętaki.

−

wiertarka udarowa, szybkoobrotowa,

−

wiertło do betonu z końcówką widiową,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Rys. 17 . Termoizolacja [9, s. 106]

Ćwiczenie 3

Na podstawie charakterystyki technicznej - rysunku, ilustrującego jeden ze sposobów

wykonania izolacji termicznej podłogi usytuowanej na gruncie (Załączniki nr 1 do ćwiczenia)
ustal:

−

warstwy podłogowe w pomieszczeniu piwnic ogrzewanych w budynku podpiwniczonym,

−

materiał z jakiego może być wykonana termoizolacja podłogi pokazanej na rysunku.
Wykonaj, na podstawie projektu budowlanego, termoizolację fragmentu podłogi
o wymiarach 1,5 x 2,0 m.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z rysunkiem zamieszczonym w załączniku nr 1 do ćwiczenia,
5) ustalić warstwy podłogowe w pomieszczeniu piwnic ogrzewanych w budynku

podpiwniczonym,

6) ustalić materiał z jakiego może być wykonana termoizolacja podłogi pokazanej na zdjęciu,
7) przygotować materiał termoizolacyjny do izolowania podłogi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) obliczyć ilość potrzebnego materiału termoizolacyjnego,
9) sprawdzić, czy konstrukcja podłogi posiada wszystkie warstwy składowe dla danej podłogi,
10) ustalić sposób mocowania warstwy izolacji termicznej do powierzchni podłogi,
11) dobrać narzędzia do wykonania termoizolacji,
12) oczyścić podłoże,
13) ułożyć płyty termoizolacyjne na powierzchni podłogi,
14) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
15) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
16) zaprezentować efekty swojej pracy,
17) dokonać samooceny pracy,
18) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do wykonania izolacji termicznej podłogi na gruncie,

−

model lub podłoga przygotowana do izolowania termicznego,

−

charakterystyki techniczne podłóg,

−

zdjęcia lub rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowo – konstrukcyjne termoizolacji
podłóg,

−

materiały termoizolacyjne do wykonania termoizolacji podłóg:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

keramzyt,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

Narzędzia do wykonania izolacji termicznej podłogi:

−

nóż do cięcia materiału termoizolacyjnego,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 18. Termoizolacja [9, s. 106]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać uszkodzenia, na jakie narażone są podłogi usytuowane

bezpośrednio na gruncie?

2) określić, co dzieje się z gruntem gdy zamarza woda gruntowa?

3) określić, od czego zależą sposoby izolowania podłóg usytuowanych

bezpośrednio na gruncie?

4) określić, od czego zależą sposoby izolowania ścian fundamentowych

i ścian piwnic?

5) dobrać materiały do wykonania izolacji cieplnej elementów

budowlanych usytuowanych poniżej poziomu terenu?

6) ustalić, co należy wykonać przed ułożeniem izolacji cieplnej

podłogi?

7) scharakteryzować sposób układania płyt termoizolacyjnych?

8) określić warunki, jakie powinna spełniać termoizolacja podłogi

wykonana z płyt?

9) scharakteryzować sposób dodatkowego izolowania podłogi parteru,

w pomieszczeniach ogrzewanych, położonych poniżej terenu?

10) scharakteryzować sposób dodatkowego izolowania podłogi parteru,

w pomieszczeniach ogrzewanych, położonych powyżej terenu?

11) scharakteryzować sposób izolowania ścian fundamentowych

w budynkach podpiwniczonych, z ogrzewanymi pomieszczeniami
piwnic?

12) określić, co należy wykonać przed ułożeniem warstwy materiału

termoizolacyjnego na ścianie fundamentowej?

13) scharakteryzować izolację cieplną wykonaną z polistyrenu

ekstrudowanego?

14) scharakteryzować izolację cieplną wykonaną z keramzytu?

15) wskazać zadania spełniane przez izolacyjną warstwę keramzytu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych dwuwarstwowych

4.5.1. Materiał nauczania

Ściany zewnętrzne dwuwarstwowe

Rys. 19 . Rodzaje ścian zewnętrznych warstwowych - podział według ilości warstw [opracowanie własne]

Przy podziale ścian na dwuwarstwowe i trzywarstwowe bierze się pod uwagę tylko warstwy

nośne, izolacyjne i okładzinowe stanowiące zabezpieczenie mechaniczne warstwy izolacyjnej.

Nowoczesna ściana zewnętrzna dwuwarstwowa, spełniająca wymogi Polskiej Normy,

dotyczącej ochrony cieplnej budynków powinna spełniać różne funkcje i składać się z warstw:

−

wykończeniowej wewnętrznej – tynki mineralne lub płyty kartonowo – gipsowe,

−

nośnej (konstrukcyjnej) – cegły, pustaki, żelbet, konstrukcja drewniana lub stalowa,

−

termoizolacyjnej – najczęściej styropian, wełna mineralna,

−

okładzinowej zewnętrznej – tynk lub okładziny elewacyjne.

Rys. 20. Warstwy w ścianie zewnętrznej dwuwarstwowej [opracowanie własne]

ŚCIANA ZEWNĘTRZNA

DWUWARSTWOWA

WARSTWA OKŁADZINOWA

ZEWNĘTRZNA

Tynk lub okładziny elewacyjne

WARSTWA TERMOIZOLACYJNA

styropian, wełna mineralna, wełna szklana

WARSTWA KONSTRUKCYJNA

NOŚNA

cegły, pustaki, żelbet, konstrukcja drewniana lub stalowa

WARSTWA OKŁADZINOWA

WEWNĘTRZNA

tynki mineralne lub płyty kartonowo – gipsowe

WARSTWOWE

DWUWARSTWOWE

TRÓJWARSTWOWE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozwiązania konstrukcyjno - materiałowo ścian zewnętrznych dwuwarstwowych

Przy wznoszeniu budynków w systemie tradycyjnym ściana nośna może być wykonana

między innymi z:

−

cegły ceramicznej,

−

pustaków ceramicznych,

−

pustaków z betonu komórkowego.
Aby taka ściana spełniała wymogi normy powinna być wykonana jako przegroda

warstwowa

ocieplona

materiałem

termoizolacyjnym.

Warstwę

izolacyjną

ścian

dwuwarstwowych wykonuje się jednocześnie ze wznoszeniem murów nośnych, łącząc obie
warstwy ze sobą za pomocą odpowiedniej zaprawy klejowej, dostosowanej do materiału
izolacyjnego i materiału ściany nośnej.

Ta metoda łączenia warstwy termoizolacyjnej i nośnej ściany nosi nazwę lekkiej – mokrej.

Ściany dwuwarstwowe murowane:

•

z materiałów ceramicznych, izolowane termicznie w technologii lekkiej - mokrej

Rys. 21. Przekrój przez ścianę murowaną izolowaną termicznie metodą lekką-mokrą [8, s. 78]

Materiał do wykonania warstwy konstrukcyjnej stanowią cegły lub pustaki ceramiczne.
Jako materiał termoizolacyjny - mogą być zastosowane:

−

płyty ze styropianu samogasnącego,

−

twarde płyty elewacyjne z wełny mineralnej,

−

twarde płyty elewacyjne z wełny szklanej.
Wykończenie zewnętrznej powierzchni tej ściany nośnej może być wykonane między

innymi w postaci:

−

tynku akrylowego,

−

okładzin ściennych,

−

z materiałów ceramicznych, ocieplane w technologii lekkiej – suchej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 22. Przekrój przez ścianę murowaną, izolowaną termicznie metodą lekką-suchą [8, s. 78]

Materiał do wykonania warstwy konstrukcyjnej w ścianie murowanej izolowanej termicznie

metodą lekką-suchą stanowią cegły lub pustaki ceramiczne.
Jako materiał termoizolacyjny - mogą być zastosowane płyty:

−

styropianowe,

−

z polistyrenu ekstrudowanego,

−

wełny mineralnej,

−

wełny z włókna szklanego.
Wykończenie elewacji może być wykonane między innymi z:

−

sidingu PVC lub aluminiowego,

−

paneli lub kasetonów z blachy powlekanej,

−

płyt elewacyjnych,

−

okładzin ceramicznych i kamiennych

montowanych na konstrukcji wsporczej:

−

w postaci rusztu z profili stalowych lub łat drewnianych,

−

ze stalowych kotew dystansowych.

•

z betonu komórkowego, izolowane termicznie w technologii lekkiej – mokrej

Warstwę konstrukcyjną ściany stanowią bloczki i płytki z betonu komórkowego odmiany 700 .

Jako materiał termoizolacyjny – mogą być zastosowane:

−

płyty ze styropianu samogasnącego,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego

−

twarde płyty elewacyjne z wełny mineralnej,

−

twarde płyty elewacyjne z wełny szklanej.
Wykończenie zewnętrznej strony ściany może być wykonane między innymi w postaci:

−

tynku akrylowego,

−

okładzin ściennych.
Wznoszenie ścian z bloczków rozpoczyna się od strony wewnętrznej. Izolację cieplną

umieszcza się po zewnętrznej stronie ściany w czasie jej wznoszenia.

Warstwa izolacyjna ściany musi być połączona z warstwą nośną za pomocą:

−

zaprawy klejowej dostosowanej do materiału izolacyjnego i betonu komórkowego,

−

łączników tworzywowych mocowanych za pośrednictwem kołków rozporowych.
Współczynnik przenikania ciepła dla zewnętrznej ściany nośnej izolowanej termicznie

metodą lekką – mokrą, wykonanej z bloczków 59 x 24 x 24 cm, z termoizolacją ze styropianu
grubości 8 cm, na zaprawie ciepłochronnej wynosi 0,34 W/m²·K.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 23.

Dwuwarstwowa ściana z betonu komórkowego

ocieplana metodą lekką – mokrą. – [9 s. 115]

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich warstw powinna składać się zewnętrzna ściana dwuwarstwowa?
2. Z jakich materiałów może być wykonana warstwa wykończeniowa wewnętrzna?
3. Z jakich materiałów może być wykonana warstwa nośna?
4. Z jakich materiałów może być wykonana warstwa termoizolacyjna?
5. Z jakich materiałów może być wykonana warstwa wykończeniowa zewnętrzna?
6. Na czym polega ocieplanie ścian metodą lekka mokrą?
7. Jakie materiały termoizolacyjne mogą być zastosowane do wykonania dwuwarstwowej

ściany murowanej ocieplonej w technologii lekkiej-mokrej?

8. Jakie materiały termoizolacyjne mogą być zastosowane do wykonania dwuwarstwowej

ściany murowanej ocieplonej metodą lekką-suchą?

9. Jakie materiały mogą być zastosowane do wykończenia dwuwarstwowej ściany murowanej

ocieplonej metodą lekką-suchą?

10. Jakie materiały mogą być zastosowane do wykończenia dwuwarstwowej ściany wykonanej

z betonu komórkowego?

11. W jaki sposób powinna być połączona warstwa materiału termoizolacyjnego z warstwą

nośną ściany dwuwarstwowej?

12. Jakim warunkom technicznym powinny odpowiadać wykonane izolacje cieplne ścian

zewnętrznych dwuwarstwowe?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie charakterystyk technicznych: – rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) i opisu

(Załącznik nr 2 do ćwiczenia), zawierających charakterystykę informacje o cechach
dwuwarstwowej ściany zewnętrznej, ustal i wskaż:

−

materiały i wyroby, z jakich wykonana jest warstwa nośna ściany,

−

materiały i wyroby, z jakich można wykonać warstwę termoizolacyjną scharakteryzowanej
ściany,

wybierając spośród różnych materiałów i wyrobów budowlanych i termoizolacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zewnętrznej,

4) ustalić i wskazać materiały i wyroby, z jakich wykonana jest warstwa nośna ściany,
5) wybrać i wskazać materiały i wyroby, z jakich można wykonać warstwę termoizolacyjną

ściany dwuwarstwowej,

6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych dwuwarstwowych,

−

próbki materiałów i wyrobów termoizolacyjnych stosowanych do wykonywania nośnych
ścian zewnętrznych:

−

cegły ceramiczne pełne, dziurawki i kratówki,

−

pustaki ceramiczne,

−

pustaki i bloczki betonowe,

−

pustaki i bloczki z keramzytu,

−

bloczki i płytki z betonu komórkowego,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 24. Ściana zewnętrzna [8, s. 78

]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej, dwuwarstwowej

Wykończenie zewnętrznej powierzchni tej ściany nośnej może być wykonane między

innymi w postaci:

−

tynku akrylowego,

−

okładzin ściennych.

Ćwiczenie 2

Wykonaj warstwę termoizolacyjną, na wskazanym przez nauczyciela, fragmencie

zewnętrznej ściany dwuwarstwowej o strukturze:

−

opisanej w charakterystyce (Załącznik nr 1 do ćwiczenia),

−

pokazanej w przekroju pionowym na załączonym rysunku (Załącznik nr 2 do ćwiczenia),
stosując technologię lekką – mokrą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z charakterystyką techniczną zadanej dwuwarstwowej ściany zewnętrznej,
5) wyliczyć ilość i przygotować materiały podstawowe i pomocnicze:

−

do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany,

−

zaprawę klejową do łączenia warstwy izolacyjnej z warstwą nośną ściany,

−

łączniki mechaniczne - fasadowe.

6) sprawdzić materiały termoizolacyjne pod względem jakościowym,
7) sprawdzić kształt łączników – czy są proste,
8) dobrać odpowiednie narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
9) oczyścić podłoże pod termoizolację,
10) przygotować zaprawę klejową zgodnie z recepturą zalecaną przez producenta,
11) nałożyć zaprawę klejową na powierzchnię podłoża,
12) rozmieścić i przykleić płyty termoizolacyjne,
13) oznaczyć na płytach termoizolacyjnych miejsca wykonania otworów pod tworzywowe

łączniki fasadowe,

14) wywiercić w warstwie nośnej (przez płyty termoizolacyjne) otwory pod łączniki fasadowe,
15) umieścić tworzywowe łączniki fasadowe w wywierconych otworach,
16) przymocować płyty termoizolacyjne do warstwy nośnej ściany wbijając trzpienie

tworzywowe lub metalowe,

17) przygotować zaprawę klejową do przyklejenia siatki wzmacniającej,
18) przykleić siatkę zbrojącą z włókna szklanego,
19) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
20) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
21) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
22) zaprezentować efekty swojej pracy,
23) dokonać samooceny pracy,
24) uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji ścian,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

materiały pomocnicze:

−

sucha zaprawa klejowa,

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy budowlanej i klejowej,

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach widiowych do betonu,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek,

−

literatura,

−

zeszyt i długopis.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej dwuwarstwowej

Warstwę konstrukcyjną tej ściany stanowią bloczki i płytki z betonu komórkowego odmiany

700.

Jako materiał termoizolacyjny - mogą być zastosowane:

−

płyty ze styropianu samogasnącego,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

twarde płyty elewacyjne z wełny mineralnej,

−

twarde płyty elewacyjne z wełny szklanej.

Wykończenie zewnętrznej strony ściany może być wykonane między innymi w postaci:

−

tynku akrylowego,

−

okładzin ściennych.

Wznoszenie ścian z bloczków rozpoczyna się od strony wewnętrznej, a izolację cieplną

umieszcza się po zewnętrznej stronie ściany, w czasie jej wznoszenia.

Warstwa izolacyjna ściany musi być połączona z warstwą nośną za pomocą:

−

zaprawy klejowej dostosowanej do materiału izolacyjnego i betonu komórkowego,

−

łączników tworzywowych mocowanych za pośrednictwem kołków rozporowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys.25.

Dwuwarstwowa ściana z betonu komórkowego izolowana termicznie metodą lekką – mokrą. – [9 s. 115]

Ćwiczenie 3

Wykonaj warstwę termoizolacyjną, na wskazanym przez nauczyciela, fragmencie

zewnętrznej ściany dwuwarstwowej o strukturze:

−

pokazanej w przekroju pionowym na załączonym rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia),

−

opisanej w charakterystyce (Załącznik nr 2 do ćwiczenia),

stosując technologię lekką – suchą.

Jako wykończenie elewacji zastosuj elementy z sidingu z PVC.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z charakterystyką techniczną zadanej dwuwarstwowej ściany zewnętrznej,
5) wyliczyć ilość i przygotować materiały podstawowe i pomocnicze:

−

do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany,

−

profile metalowe lub łaty drewniane do wykonania konstrukcji wsporczej,

−

łączniki – kołki rozporowe tworzywowe z metalowymi wkrętami,

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

elementy (panele) sidingu z PVC,

−

elementy mocujące panele PVC do konstrukcji wsporczej,

7) sprawdzić materiały termoizolacyjne pod względem jakościowym,
8) sprawdzić profile metalowe lub łaty drewniane pod względem jakościowym,
9) sprawdzić kształt łączników – czy są proste,
10) dobrać odpowiednie narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonania konstrukcji

wsporczej i termoizolacji,

11) wytrasować miejsca wykonania otworów w profilach metalowych lub łatach drewnianych,
12) wykonać w profilach metalowych lub łatach drewnianych otwory pod łączniki metalowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13) wytrasować na powierzchni warstwy nośnej ściany miejsca mocowania profili,
14) wywiercić w warstwie nośnej ściany otwory pod tworzywowe kołki rozporowe,
15) umieścić tworzywowe kołki rozporowe w otworach,
16) przymocować profile metalowe lub łaty drewniane do powierzchni ściany za pomocą

łączników metalowych (wkrętów),

17) umieścić płyty termoizolacyjne między elementami konstrukcji wsporczej,
18) oznaczyć na płytach termoizolacyjnych miejsca wykonania otworów pod tworzywowe

łączniki fasadowe,

19) wywiercić w warstwie nośnej ściany (przez płyty termoizolacyjne) otwory pod łączniki

fasadowe,

20) umieścić tworzywowe łączniki fasadowe w wywierconych otworach,
21) przymocować płyty termoizolacyjne do warstwy nośnej ściany, wbijając trzpienie

tworzywowe lub metalowe,

22) rozmieścić i zamocować do konstrukcji wsporczej elementy (panele) sidingu z PVC,
23) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
24) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
25) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
26) zaprezentować efekty swojej pracy,
27) dokonać samooceny pracy,
28) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wznoszenia murów ścian,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

materiały pomocnicze:

−

profile metalowe lub łaty drewniane,

−

łączniki – kołki rozporowe tworzywowe z metalowymi wkrętami,

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

elementy (panele) sidingu z PVC,

−

elementy mocujące panele PVC do konstrukcji wsporczej,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy budowlanej i klejowej,

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach widiowych do betonu,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek,

−

literatura,

−

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 26. Przekrój przez ścianę murowaną, izolowaną termicznie metodą lekką–suchą [8, s. 78]

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej dwuwarstwowej

Materiał do wykonania warstwy konstrukcyjnej w ścianie murowanej z elewacją

wentylowaną stanowią cegły lub pustaki ceramiczne.

Jako materiał termoizolacyjny - mogą być zastosowane płyty:

−

styropianowe,

−

z polistyrenu ekstrudowanego,

−

wełny mineralnej,

−

wełny z włókna szklanego.
Wykończenie elewacji może być wykonane między innymi z:

−

sidingu PVC lub aluminiowego,

−

paneli lub kasetonów z blachy powlekanej,

−

płyt elewacyjnych,

−

okładzin kamiennych
montowanych na konstrukcji wsporczej:

−

w postaci rusztu z profili stalowych lub łat drewnianych,

−

ze stalowych kotew dystansowych.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić warstwy zewnętrznej ściany dwuwarstwowej?

2) wskazać materiały do wykonania warstwy nośnej ściany

dwuwarstwowej?

3) wskazać materiały do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dwuwarstwowej?

4) wskazać materiały do wykonania warstwy wykończeniowej

zewnętrznej?

5) scharakteryzować metodą lekką - mokrą izolowania ścian?

6) wskazać i dobrać materiały termoizolacyjne do wykonania izolacji

dwuwarstwowej ściany murowanej metodą lekką-mokrą?

7) wskazać i dobrać materiały termoizolacyjne do wykonania izolacji

dwuwarstwowej ściany murowanej metodą lekką-suchą?

8) określić sposób połączenia warstwy materiału termoizolacyjnego

z warstwą nośną ściany dwuwarstwowej?

9) wykonać termoizolację ściany dwuwarstwowej metodą

lekką-mokrą?

10) wykonać termoizolację ściany dwuwarstwowej metodą

lekką-suchą?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych trójwarstwowych

4.6.1. Materiał nauczania

Ściany warstwowe

Rys. 27. Rodzaje ścian warstwowych - podział według ilości warstw [opracowanie własne]

Trójwarstwowa ściana zewnętrzna spełniająca wymogi normy, dotyczącej ochrony cieplnej

budynków powinna spełniać różne funkcje i składać się z warstw:

−

wykończeniowej wewnętrznej – tynki mineralne lub płyty kartonowo – gipsowe,

−

nośnej (konstrukcyjnej) – cegły, pustaki, żelbet, konstrukcja drewniana lub stalowa,

−

termoizolacyjnej – najczęściej styropian, wełna mineralna,

−

osłonowej – cegły ceramiczne, bloczki i płyty z betonu komórkowego

−

wykończeniowej zewnętrznej – tynk lub okładziny elewacyjne.

Rys.28. Struktura ściany trójwarstwowej [opracowanie własne]

Zewnętrzne ściany trójwarstwowe izoluje się termicznie materiałem umieszczonym między

warstwą nośną i osłonową na sucho, bez stosowania zaprawy. Stąd technologia wykonywania
nosi nazwę lekkiej – suchej.

ŚCIANA ZEWNĘTRZNA - TRÓJWARSTWOWA

WARSTWA OKŁADZINOWA - ZEWNĘTRZNA

Tynk lub okładziny elewacyjne

WARSTWA TERMOIZOLACYJNA

styropian, wełna mineralna, wełna szklana

WARSTWA KONSTRUKCYJNA - NOŚNA

cegły, pustaki, żelbet, konstrukcja drewniana lub stalowa

WARSTWA OKŁADZINOWA - WEWNĘTRZNA

tynki mineralne lub płyty kartonowo – gipsowe

WARSTWOWE

DWUWARSTWOWE

TRÓJWARSTWOWE

WARSTWA OSŁONOWA

cegły ceramiczne, bloczki i płyty z betonu komórkowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozwiązania konstrukcyjno - materiałowo ścian zewnętrznych trójwarstwowych

Ściany szczelinowe trójwarstwowe z murowaną ścianką osłonową

Rys. 29. Termoizolacja w ścianie szczelinowej 3-warstwowej, z murowaną ścianką osłonową [8 s. 78]

Materiałem do wykonania warstwy konstrukcyjnej i osłonowej w ścianie szczelinowej mogą

być:

−

cegły ceramiczne,

−

pustaki ceramiczne,

−

bloczki z betonu komórkowego.

Jako materiał termoizolacyjny - mogą być zastosowane:

−

płyty styropianowe,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

wełna mineralna,

−

wełna z włókna szklanego,

−

granulat celulozowy,

−

granulat polistyrenowy.
Współczynnik przenikania ciepła U dla ściany szczelinowej, o następujących warstwach:

−

tynk cementowo – wapienny – 15 mm,

−

pustaki ceramiczne – 250 mm,

−

szczelina wentylacyjna – 40 mm,

−

płyta styropianowa - 80 mm,

−

cegła kratówka – 120 mm,

−

tynk cementowo – wapienny – 15 mm

wynosi 0,39 W/m²·K.

Rys. 30. Umieszczenie warstwy termoizolacji w ścianie szczelinowej 3-warstwowej,

z murowaną ścianką osłonową – widok [9, s. 108]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiał izolacyjny w postaci płyt powinien ściśle przylegać do warstwy konstrukcyjnej

ściany. W tym celu mocuje się ten materiał kotwami stalowymi, które jednocześnie stężają
warstwę osłonową ściany. Elementami zabezpieczającymi materiał izolacyjny przed
uszkodzeniami mechanicznymi i dociskającymi ten materiał do warstwy konstrukcyjnej są
stalowe talerzyki dociskowe.

Ściany trójwarstwowe z betonu komórkowego

W nośnej, trójwarstwowej ścianie zewnętrznej materiałem do wykonania:

−

warstwy konstrukcyjnej są bloczki,

−

warstwy osłonowej są płytki

wyprodukowane z betonu komórkowego odmiany 600.
Jako materiał termoizolacyjny - najczęściej stosowane są:

−

płyty styropianowe,

−

płyty z wełny mineralnej,

ale mogą też być stosowane:

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

wełna z włókna szklanego,

−

granulat celulozowy,

−

granulat polistyrenowy.
Wznoszenie tych ścian rozpoczyna się układając bloczki od strony wewnętrznej ściany,

a izolację termiczną umieszcza się w ścianie w czasie jej wznoszenia. Warstwa zewnętrzna
ściany, ułożona z płytek musi być połączona z warstwą wewnętrzną za pomocą łączników
stalowych, które powinny być zamocowane w obu warstwach na głębokość co najmniej 5 cm.

Odstępy między łącznikami powinny wynosić:

−

w pionie – najwyżej 50 cm,

−

w poziomie najwyżej 75 cm.
Współczynnik przenikania ciepła dla:

−

trójwarstwowej ściany nośnej wykonanej z bloczków 59 x 24 x 24 cm, płytek 59 x 24 x 12
cm i z termoizolacją ze styropianu grubości 5 cm, na zaprawie ciepłochronnej wynosi
0,33 W/m²·K.

Rys. 31. Umieszczenie warstwy termoizolacji w trójwarstwowej ścianie z betonu komórkowego [9 s. 115]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ściany betonowe (żelbetowe) – trójwarstwowe

Stanowią podstawowe rozwiązania materiałowo - konstrukcyjne stosowane w budownictwie

uprzemysłowionym.

Do ocieplenia ścian betonowych i żelbetowych należy stosować wyroby izolacyjne suche,

odporne na zawilgocenie zwłaszcza podczas formowania elementów.

Najbardziej odpowiednimi materiałami są:

−

twarde płyty z wełny mineralnej,

−

szkło piankowe,

−

twarde płyty styropianowe.

Połączenie warstw betonowych, konstrukcyjnej i fakturowej wykonuje się za pomocą kotew

stalowych.

Dla uzyskania współczynnika przenikania ciepła U=0,5 W/m²·K grubość warstwy

termoizolacyjnej z wełny mineralnej powinna wynosić 10 cm.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1) Z jakich warstw powinna składać się zewnętrzna ściana trójwarstwowa?
2) Na czym polega izolowanie termiczne ścian metodą lekką- suchą?
3) Jakie materiały mogą być stosowane do wykonania warstwy konstrukcyjnej i osłonowej

w ścianie szczelinowej?

4) Jakie materiały mogą być stosowane do wykonania warstwy termoizolacyjnej

w ścianie szczelinowej?

5) W jaki sposób mocuje się materiał termoizolacyjny do warstwy konstrukcyjnej ściany

szczelinowej?

6) W jaki sposób wykonuje się zewnętrzne ściany nośne trójwarstwowe z betonu

komórkowego?

7) W jaki sposób łączy się warstwę nośną z osłonową przy wykonywaniu ścian z elementów

z betonu komórkowego?

8) Jakie powinny być odstępy miedzy elementami łączącymi warstwę nośną z warstwą

osłonową?

9) Jakim warunkom technicznym powinny odpowiadać wykonane izolacje cieplne ścian

trójwarstwowych?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie charakterystyk technicznych: rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) i opisu

(Załącznik nr 2 do ćwiczenia) zawierających informacje o cechach trójwarstwowej ściany
zewnętrznej, ustal:

−

rodzaj scharakteryzowanej ściany,

−

materiały i wyroby, z jakich można wykonać warstwę termoizolacyjną ściany
trójwarstwowej,

−

sposób mocowania warstwy termoizolacyjnej do warstwy nośnej ściany.

Wskaż:

−

materiały i wyroby do wykonywania warstwy termoizolacyjnej scharakteryzowanej ściany,
wybierając spośród różnych materiałów i wyrobów budowlanych i termoizolacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zewnętrznej,

4) ustalić nazwę tej ściany zewnętrznej,
5) ustalić materiały i wyroby do wykonywania warstwy termoizolacyjnej ściany,
6) ustalić sposób mocowania warstwy termoizolacyjnej do warstwy nośnej ściany,
7) wybrać i wskazać materiały i wyroby, z jakich wykonuje się warstwę nośną ściany

trójwarstwowej,

8) wybrać i wskazać materiały i wyroby, z jakich wykonuje się warstwę termoizolacyjną

ściany trójwarstwowej,

9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

próbki materiałów i wyrobów termoizolacyjnych stosowanych do wykonywania nośnych
ścian zewnętrznych:

−

cegły ceramiczne pełne, dziurawki i kratówki,

−

pustaki ceramiczne,

−

pustaki i bloczki betonowe,

−

pustaki i bloczki z keramzytu,

−

bloczki i płytki z betonu komórkowego,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys.32. Trójwarstwowa ściana szczelinowa, z murowaną ścianką osłonową - widok [9 s. 108]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej trójwarstwowej

Materiałem do wykonania warstwy konstrukcyjnej i osłonowej w ścianie szczelinowej mogą

być:

−

cegły ceramiczne,

−

pustaki ceramiczne,

−

pustaki z betonu komórkowego.
Współczynnik przenikania ciepła U dla ściany zewnętrznej trójwarstwowej o następujących

warstwach:

−

tynk cementowo – wapienny – 15 mm,

−

pustaki ceramiczne – 250 mm,

−

szczelina wentylacyjna,

−

płyta styropianowa - 80 mm,

−

cegła kratówka – 120 mm,

−

tynk cementowo – wapienny – 15 mm

wynosi 0,39 W/m²·K.

Ćwiczenie 2

Wykonaj termoizolację fragmentu, wskazanej przez nauczyciela zewnętrznej ściany

trójwarstwowej:

−

pokazanej w przekroju pionowym na załączonym rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia)

−

opisanej w charakterystyce (Załącznik nr 2 do ćwiczenia)

Połącz warstwę osłonową z warstwą nośną ściany, stosując technologię lekką – suchą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zewnętrznej,

5) przeczytać rysunek techniczny ilustrujący ścianę w przekroju pionowym,
6) przygotować materiały podstawowe i pomocnicze:

−

do wykonania warstwy nośnej ściany,

−

do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany,

−

do wykonania warstwy osłonowej ściany,

−

murarska zaprawę ciepłochronną lub specjalna zaprawę klejową do łączenia elementów
warstwy nośnej i osłonowej,

−

łączniki mechaniczne.

7) sprawdzić materiały budowlane i termoizolacyjne pod względem jakościowym,
8) sprawdzić kształt i wymiary łączników,
9) dobrać odpowiednie narzędzia, elektronarzędzi i sprzęt do wykonania ściany,
10) wykonać fragment ściany trójwarstwowej,

−

połączyć warstwę osłonową z warstwą nośną ściany z zastosowaniem odpowiednich
łączników – kotew stalowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11) zachować odpowiednie odległości pionowe i poziome między łącznikami stalowymi,
12) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
13) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy,
17) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji ścian trójwarstwowych,

−

materiały budowlane:

−

cegły ceramiczne pełne, dziurawki i kratówki,

−

pustaki ceramiczne,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu.

−

materiały pomocnicze:

−

ciepłochronna zaprawa murarska,

−

sucha zaprawa klejowa,

−

łączniki– kotwy stalowe,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy murarskiej i klejowej,

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach dostosowanych do betonu komórkowego,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 33. Trójwarstwowa ściana z betonu komórkowego [9 s. 115

]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej trójwarstwowej

Z bloczków i płytek wyprodukowanych z betonu komórkowego odmiany 600 wykonuje się

zewnętrzne ściany nośne trójwarstwowe.

Wznoszenie tych ścian rozpoczyna się układając bloczki od strony wewnętrznej ściany.

Izolację cieplną umieszcza się w ścianie w czasie jej wznoszenia. Warstwa zewnętrzna ściany,
ułożona z płytek musi być połączona z warstwą wewnętrzną za pomocą łączników stalowych,
które powinny być zamocowane w obu warstwach na głębokość co najmniej 5 cm.

Odstępy miedzy łącznikami powinny wynosić:

−

w pionie – najwyżej 50 cm,

−

w poziomie najwyżej 75 cm.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, z jakich warstw powinna składać się zewnętrzna ściana

trójwarstwowa?

2) określić, z jakich materiałów może być wykonana warstwa

wykończeniowa wewnętrzna?

3) określić, z jakich materiałów może być wykonana warstwa

termoizolacyjna ściany trójwarstwowej?

4) określić, z jakich materiałów może być wykonana warstwa

wykończeniowa zewnętrzna?

5) wskazać materiały stosowane do wykonania warstwy konstrukcyjnej

i osłonowej w ścianie szczelinowej?

6) wskazać materiały stosowane do wykonania warstwy

termoizolacyjnej w ścianie szczelinowej?

7) określić sposób mocowania materiału termoizolacyjnego do warstwy

konstrukcyjnej ściany szczelinowej?

8) określić sposób wykonywania zewnętrznych ścian nośnych

trójwarstwowych z betonu komórkowego?

9) określić sposób łączenia warstwy nośnej z osłonową przy

wykonywaniu ścian z elementów z betonu komórkowego?

10) określić odległości miedzy łącznikami, łączącymi warstwę nośną

z osłonową w ścianie z betonu komórkowego?

11) określić warunki techniczne wykonania i odbioru izolacji cieplnych

ścian zewnętrznych trójwarstwowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Izolacje termiczne ścian zewnętrznych o konstrukcji

szkieletowej

4.7.1. Materiał nauczania

Ściany o konstrukcjach szkieletowych

W ścianach zewnętrznych o konstrukcjach szkieletowych elementem nośnym jest szkielet

drewniany lub stalowy.

Termoizolacja natomiast stanowi rdzeń ściany umieszczony miedzy elementami pionowymi

i poziomymi szkieletu. Dodatkową warstwę ocieplającą umieszcza się zawsze od strony
zewnętrznej konstrukcji.

Od strony wewnętrznej budynku umieszcza się warstwę paroizolacji, natomiast pod

pokryciem zewnętrznym umieszcza się izolację chroniącą przed działaniem wiatru zwaną
wiatroizolacją.

Wykończenie elewacji może być wykonane między innymi:

−

z sidingu PVC, aluminiowego lub drewnianego,

−

z cienkowarstwowych tynków elewacyjnych,

−

z okładzin kamiennych – kamień, klinkier.

−

jako oblicówka z cegły ceramicznej.

Ściany drewniane

Ściany drewniane o konstrukcji szkieletowej

Ściany o szkieletowej konstrukcji drewnianej w połączeniu z materiałami

termoizolacyjnymi i odpowiednimi materiałami wykończeniowymi stanowią nowoczesną
technologię budowania domów.

Konstrukcję ścian ociepla się najczęściej wełną mineralną lub szklaną. Do wykończenia

wnętrza można stosować:

−

drewno,

−

płyty gipsowo-kartonowe,

−

materiały drewnopodobne – między innymi płyty OSB, paździerzowe.

Rys. 34. Termoizolacja w ścianie drewnianej

Rys. 35. Termoizolacja w ścianie drewnianej

o konstrukcji szkieletowej – wykończenie

powierzchni zewnętrznej sidingiem [9, s. 109]

powierzchni zewnętrznej oblicówką
z cegły dziurawki [9, s. 109]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 36. Termoizolacja w ścianie drewnianej o konstrukcji szkieletowej [9, s. 121]

Ściany drewniane o konstrukcji zrębowej (wieńcowej)

Zewnętrzna ściana drewniana w konstrukcji zrębowej zbudowana jest z równoległych belek

drewnianych łączonych w narożnikach wiązaniami ciesielskimi.

Konstrukcja takiej ściany może być wykonana jako:

−

pojedyncza ściana zrębowa, stanowiąca lico zewnętrzne, ocieplona od strony wewnętrznej
materiałem termoizolacyjnym i wykończona płytami kartonowo – gipsowymi lub boazerią,

−

podwójna ściana zrębowa z termoizolacja ułożoną wewnątrz, między belkami.

Rys. 37. Termoizolacja w ścianie drewnianej o konstrukcji zrębowej (wieńcowej) [9, s. 121]

Ściany drewniane o konstrukcji ryglowej

Wszystkie belki zastosowane do budowy konstrukcji mają jednakowy przekrój na przykład

160 x 160 mm. Wypełnienie przestrzeni między belkami stanowi materiał termoizolacyjny,
którego powierzchnia od strony zewnętrznej pokryta jest zazwyczaj cienkowarstwowym
tynkiem mineralnym ułożonym na podkładzie z masy klejowej z wtopioną w nią siatką zbrojącą
z poliestru.

Ściana od strony wewnętrznej może być pokryta płytami kartonowo – gipsowymi lub

boazerią.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 38. Termoizolacja w ścianie drewnianej o konstrukcji ryglowej [9, s. 121]

Ściany drewniane o konstrukcji ramowej

Zewnętrzne ściany konstrukcji ramowej montowane są z gotowych elementów drewnianych

o przekrojach zapewniających stabilność całej konstrukcji. Materiał termoizolacyjny układany
jest między belkami konstrukcyjnymi.

Poszycie zewnętrzne ścian o konstrukcji ramowej może stanowić paroprzepuszczalna

sklejka wykończona w technologii lekkiej mokrej lub różnymi systemami elewacji
wentylowanych wykonanych metoda lekką – mokrą.

Od strony wewnętrznej ściana może być pokryta płytami kartonowo – gipsowymi lub

boazerią.

Rys. 39. Termoizolacja w ścianie drewnianej o konstrukcji ramowej [9, s. 121]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ściany osłonowe budynków szkieletowych

Ściany te mają najczęściej postać lekkiej obudowy. Termoizolacyjne płyty warstwowe ścian

osłonowych składają się z rdzenia wykonanego ze styropianu samogasnącego, pianki
poliuretanowej lub wełny mineralnej.

Rdzeń ściany połączony jest z powlekanymi blachami okładzinowymi.

Rys. 40. Termoizolacja w lekkiej ścianie osłonowej

Rys. 41. Termoizolacja w ścianie osłonowej

z blachy trapezowej [9, s. 109

budynków szkieletowych [9, s. 103]

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaką rolę spełnia termoizolacja w ścianach zewnętrznych o konstrukcjach szkieletowych?
2. W którym miejscu ściany zewnętrznej szkieletowej umieszcza się paroizolację?
3. W którym miejscu ściany zewnętrznej szkieletowej umieszcza się wiatroizolację?
4. Jakie materiały mogą być zastosowane do wykonania wykończenie elewacji ściany

o konstrukcji szkieletowej?

5. Jakimi materiałami termoizolacyjnymi ociepla się najczęściej konstrukcje ścian

drewnianych?

6. Czym charakteryzuje się ściana drewniana o konstrukcji zrębowej?
7. W jakiej postaci może być wykonana ściana drewniana o konstrukcji zrębowej?
8. Czym charakteryzuje się ściana drewniana o konstrukcji ryglowej?
9. Co stanowi wypełnienie przestrzeni między belkami w drewnianych ścianach o konstrukcji

ryglowej?

10. Czym charakteryzuje się ściana drewniana o konstrukcji ramowej?
11. Co stanowi wykończenie zewnętrzne ścian drewnianych o konstrukcji ramowej?
12. Jaki materiał stanowi wykończenie wewnętrzne ścian drewnianych?
13. Jakim warunkom technicznym powinny odpowiadać wykonane izolacje cieplne ścian

zewnętrznych o konstrukcji szkieletowej?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku ilustrującego konstrukcję ściany drewnianej szkieletowej (Załącznik

nr 1 do ćwiczenia) oraz charakterystyki technicznej ściany drewnianej o konstrukcji
szkieletowej, (Załącznik nr 2 do ćwiczenia) ustal i wskaż:

−

rodzaj konstrukcji przedstawionej na rysunku ściany,

−

materiały stosowane do izolacji termicznych ścian o konstrukcji szkieletowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

w których miejscach układa się materiał termoizolacyjny,

−

sposób wykończenia ścian od strony wnętrza.

Wskaż materiał termoizolacyjny do konstrukcji, wybierając spośród różnych materiałów

i wyrobów termoizolacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanej ściany zewnętrznej,
4) ustalić rodzaj konstrukcji przedstawionej na zdjęciu ściany,
5) ustalić materiały, do izolacji termicznych ścian o konstrukcji szkieletowej,
6) ustalić miejsca, w których układa się materiał termoizolacyjny,
7) ustalić sposób wykończenia ścian od strony wnętrz,
8) wskazać materiał termoizolacyjny do konstrukcji,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian o konstrukcji szkieletowej,

−

próbki materiałów i wyrobów termoizolacyjnych stosowanych do wykonywania ścian
zewnętrznych o konstrukcji szkieletowej:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty z wełny szklanej,

−

płyty ze styropianu,

−

płyty z polistyrenu ekstrudowanego,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 42. Ściana drewniana o konstrukcji ryglowej [9, s. 121]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna ściany zewnętrznej o konstrukcji szkieletowej

Poszycie zewnętrzne ścian takiej konstrukcji może stanowić paroprzepuszczalna sklejka

wykończona w technologii lekkiej – mokrej lub innymi systemami elewacji wentylowanych
wykonanych metodą lekką – mokrą.

Ćwiczenie 2

Na podstawie rysunku ilustrującego konstrukcję ściany (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) oraz

charakterystyki technicznej ściany o konstrukcji szkieletowej, (Załącznik nr 2 do ćwiczenia)
ustal:

−

rodzaj i nazwę ściany przedstawionej na rysunku,

−

materiały termoizolacyjne stosowane do wykonania rdzenia ściany,

Wskaż materiały stosowane do izolowania cieplnego takich ścian, wybierając spośród różnych
materiałów i wyrobów termoizolacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zewnętrznej,

4) ustalić rodzaj konstrukcji przedstawionej na zdjęciu ściany,
5) ustalić materiały stosowane do izolacji termicznych ścian o konstrukcji szkieletowej,
6) wskazać materiały budowlane i termoizolacyjne do wykonywania takich ścian,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian o konstrukcji szkieletowej,

−

próbki wyrobów termoizolacyjnych stosowanych do wykonywania termoizolacji ścian
zewnętrznych o konstrukcji szkieletowej:

−

blachy stalowe profilowane powlekane,

−

blachy aluminiowe,

−

blachy stalowe trapezowe,

−

blachy stalowe ocynkowane, gładkie i ryflowane,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty z wełny szklanej,

−

płyty ze styropianu,

−

płyty z polistyrenu ekstradowanego,

−

literatura,

−

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 43. Lekka ściana o konstrukcji szkieletowej

– zewnętrzny element osłonowy z blachy trapezowej [9, s. 109]

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna

ściany zewnętrznej o konstrukcji szkieletowej

Ściany te mają najczęściej postać lekkiej obudowy.
Rdzeń ściany połączony jest z powlekanymi blachami okładzinowymi.

Ćwiczenie 3

Wykonaj termoizolację fragmentu, wskazanej przez nauczyciela zewnętrznej ściany

drewnianej o konstrukcji ramowej pokazanej w przekroju pionowym na załączonym rysunku
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

−

do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany,

−

łączniki mechaniczne,

6) sprawdzić materiały termoizolacyjne pod względem jakościowym,
7) sprawdzić kształt i wymiary łączników,
8) dobrać odpowiednie narzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
9) zmierzyć miejsce izolowania termicznego,
10) dociąć materiał termoizolacyjny na potrzebny wymiar,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11) ułożyć materiał termoizolacyjny w miejscu przeznaczenia,
12) umocować materiał termoizolacyjny,
13) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
14) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
15) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
16) zaprezentować efekty swojej pracy,
17) dokonać samooceny pracy,
18) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji ścian o konstrukcji drewnianej,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu.

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

noże do cięcia płytowych materiałów termoizolacyjnych,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 44. Termoizolacja w ścianie drewnianej o konstrukcji ramowej [9, s. 121]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić rolę, jaką spełnia termoizolacja w ścianach

o konstrukcjach szkieletowych?

2) wskazać miejsce umieszczania paroizolacji w ścianie zewnętrznej? ¨

3) wskazać miejsce umieszczania wiatroizolacji w ścianie zewnętrznej? ¨

4) wskazać materiały stosowane do wykonania wykończenia elewacji

ściany o konstrukcji szkieletowej?

5) wskazać, jakimi materiałami termoizolacyjnymi ociepla się

najczęściej konstrukcje ścian drewnianych?

6) wskazać, w jakiej postaci może być wykonana ściana drewniana

o konstrukcji zrębowej?

7) wskazać co stanowi wypełnienie przestrzeni między belkami

w drewnianych ścianach o konstrukcji ryglowej?

8) wskazać co stanowi wykończenie zewnętrzne ścian drewnianych

o konstrukcji ramowej?

9) wskazać materiał do wykończenie wewnętrznych ścian

drewnianych?

10) scharakteryzować ściany osłonowe budynków szkieletowych?

11) określić warunki techniczne wykonania i odbioru izolacji cieplnych

ścian zewnętrznych o konstrukcji szkieletowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Izolacje termiczne elementów ścian zewnętrznych

4.8.1. Materiał nauczania

Konieczność izolowania termicznego niektórych elementów budowlanych wchodzących

w skład ścian zewnętrznych wynika z faktu powstawania mostków cieplnych, występujących
zwykle w tych miejscach, gdzie istnieje przerwa w ciągłości materiału przegrody budowlanej lub
warstwy izolacji termicznej na przykład:

−

w połączeniach ścian zewnętrznych z wewnętrznymi,

−

stykach elementów ścian zewnętrznych - narożnikach ścian,

−

nadprożach okiennych i drzwiowych,

−

wieńcach stropowych,

−

przy słupach betonowych i żelbetowych,

−

w miejscach połączeń ścian z konstrukcją dachową,

−

w miejscach osadzenia stolarki okiennej i drzwiowej.

W miejscach istnienia mostków termicznych występuje zwiększony przepływ ciepła, a na

ich wewnętrznej powierzchni utrzymuje się niższa temperatura w porównaniu z temperaturą
pozostałej części przegrody. Wskutek tego występuje wykroplenie się pary wodnej,
zawilgocenie powierzchni elementu, a nawet pleśń.

Mostki termiczne likwiduje się między innymi przez zastosowanie dodatkowego ocieplenia

elementów budowlanych.

Materiały i wyroby zastosowane do ocieplenia mostków termicznych powinny

charakteryzować się:

−

niską wartością współczynnika przewodzenia ciepła,

−

odpornością na zawilgocenie.

Wyrobami termoizolacyjnymi spełniającymi takie wymogi są między innymi:

−

płyty styropianowe,

−

twarde płyty z wełny mineralnej,

−

płyty korkowe,

−

płyty pilśniowe.

Mostek cieplny na narożniku budynku - styku dwóch ścian zewnętrznych

Miejsce styku dwóch ścian zewnętrznych usytuowanych względem siebie prostopadle, czyli

tworzących naroże, stwarza możliwość powstania mostka cieplnego. Dzieje się tak dlatego, że na
wewnętrznej powierzchni narożników występuje niższa temperatura w porównaniu z innymi
częściami ściany. Spadek temperatury w narożniku jest spowodowany tym, że powierzchnia
zewnętrzna naroża, przez którą ciepło odpływa jest większa od powierzchni wewnętrznej, na
którą ciepło napływa.

Mostki cieplne naroży ścian zewnętrznych można ocieplać warstwą materiału

termoizolacyjnego umieszczonego na całej wysokości ściany narożnej, najlepiej po zewnętrznej
stronie, jak pokazuje to rysunek 45 b. Na rysunku 45 a widoczny jest sposób przepływu ciepła
przy nie ocieplonym narożu budynku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 45. a) kierunek przepływu ciepła, b) ocieplony narożnik budynku [9, s. 127]

Naroża ścian zewnętrznych można też ocieplać materiałem izolacyjnym umieszczonym:

−

wewnątrz ściany – rysunek 46,

−

od strony wewnętrznej ściany – rysunek 47.

Rys. 46. Ocieplenie naroża ściany materiał

Rys. 47. Ocieplenie naroża ściany materiał

termoizolacyjny (1) wewnątrz ściany

termoizolacyjny (1) po wewnętrznej stronie ściany

[opracowanie własne]

Izolacyjność termiczną naroży ścian zewnętrznych można też zwiększyć bez stosowania

materiału izolacyjnego, przez:

−

wykonanie od strony wewnętrznej ściany skosu łukowego lub prostego – rysunek 48.

−

domurowanie na całej wysokości naroża, pilastrów o szerokości równej co najmniej 1,5
grubości muru ściany zewnętrznej – rysunek 49,

−

umieszczenie w narożu, od strony wewnętrznej ściany pionu instalacji centralnego
ogrzewania – rysunek 50.

Rys. 48. Skos łukowy lub prosty

Rys. 49. Pilaster zwiększający

Rys. 50. Pion instalacji c. o.

zwiększający izolacyjność termiczną

izolacyjność termiczną naroża

zwiększający izolacyjność termiczną

naroża ściany [opracowanie własne]

ściany [opracowanie własne]

naroża ściany [opracowanie własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ocieplanie mostków cieplnych i ochrona słupów żelbetowych przed przemarzaniem

Konstrukcyjny słup betonowy czy żelbetowy usytuowany między ścianami osłonowymi

należy ocieplić umieszczając pas materiału termoizolacyjnego o szerokości większej od
szerokości słupa na całej jego wysokości, w taki sposób aby materiał termoizolacyjny zachodził
na ścianę osłonową jak pokazuje rysunek 51a. Na rysunku 51b widać kierunek przepływu
powietrza przez słup nie ocieplony.

Rys. 51. a) kierunek przepływu ciepła, b) ocieplony mostek cieplny słupa żelbetowego [9, s. 127]

Ściany zewnętrzne budynków o konstrukcji szkieletowej stalowej czy żelbetowej, gdzie

występują słupy, rygle lub całe ramy mogą być wykonane jako:

−

wypełniające z drobnowymiarowych elementów budowlanych,

−

osłonowe postawione od zewnętrznej strony szkieletu żelbetowego czy stalowego.
W pierwszym przypadku słupy i rygle ociepla się warstwą materiału termoizolacyjnego

umieszczając ten materiał po zewnętrznej stronie ściany w sposób pokazany na rysunku 52.

Rys. 52. Ocieplenie słupa usytuowanego między ścianami osłonowymi;

1 – słup żelbetowy, 2 - ściana osłonowa, 3 – podciąg, 4 – termoizolacja słupa. [opracowanie własne]

W przypadku drugim, gdy słupy i rygle ukryte za ścianą zewnętrzną nie tworzą mostków

cieplnych, nie zachodzi potrzeba ocieplania tych elementów konstrukcyjnych – rysunek 53.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 53. Ocieplenie słupa przez ścianę osłonową usytuowaną przed słupem;
1 – słup żelbetowy, 2 - ściana osłonowa, 3 – podciąg. [opracowanie własne]

Mostki cieplne słupów usytuowanych w zewnętrznych ścianach nośnych można ocieplać

również innymi sposobami pokazanymi na rysunkach 54 i 55.

Rys. 54. Ocieplenie słupa żelbetowego

Rys. 55. Ocieplenie słupa żelbetowego

usytuowanego w ścianie – sposób 1

usytuowanego w ścianie – sposób 2

1 – ocieplenie, 2 – słup żelbetowy.

[opracowanie własne]

Mostek cieplny na wieńcu stropowym międzykondygnacyjnym

Połączenie stropu ze ścianą zewnętrzną również stwarza warunki do powstawania mostka

termicznego, dlatego na całej długości wieńca stropowego należy umieścić pas materiału
termoizolacyjnego o wysokości co najmniej równej wysokości wieńca – rysunek 56b. Rysunek
56a pokazuje, jak ciepło ucieka z wnętrza budynku przy nie ocieplonym wieńcu stopu
międzykondygnacyjnego.

Rys. 56. a) kierunek przepływu ciepła, b) ocieplony wieniec stropu [9, s. 127]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Mostek cieplny na wieńcu stropowym poddasza

Materiał termoizolacyjny zastosowany jako ocieplenie stropu poddasza nie wystarcza, aby

uniknąć zjawiska powstania mostka cieplnego. Ciepłe powietrze ucieka z wnętrza w sposób
pokazany na rysunku 57a. Wieniec stropu poddasza należy ocieplić pasem materiału
termoizolacyjnego okalającym wieniec na wysokości co najmniej równej wysokości wieńca jak
pokazano na rysunku 57b.

Rys. 57.a) kierunek przepływu ciepła, b) ocieplony wieniec i strop poddasza [9 s. 127

]

Ocieplanie nadproży

Rysunek 57 ilustruje sposób ocieplania nadproża wykonanego nad otworem okiennym lub

drzwiowym z prefabrykowanych elementów typu L.

Rys. 58. Sposób ocieplenia nadproża z prefabrykowanych żelbetowych elementów typu L

1. materiał termoizolacyjny 2. prefabrykowany element nadproża typu L [opracowanie własne]

Ocieplenie wieńców stropowych monolitycznych i prefabrykowanych

Wieńce stropowe i nadproża żelbetowe monolityczne ociepla się w taki sposób, że materiał

izolacyjny w postaci płyt styropianowych, płyt wiórowo – cementowych czy innych materiałów
termoizolacyjnych układa się w deskowaniu przed wylaniem betonu. Beton po związaniu jest
trwale połączony z materiałem termoizolacyjnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 59. Sposób ocieplania wieńca stropowego i nadproża

1 – termoizolacja wieńca żelbetowego i nadproża nadokiennego, 2 – termoizolacja stropu,

3 – wieniec żelbetowy, 4 – nadproże nadokienne [opracowanie własne]

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Dlaczego należy izolować elementy ścian zewnętrznych?
2. Jakie elementy ścian zewnętrznych należy izolować termicznie?
3. Co dzieje się w miejscach powstawania mostków termicznych?
4. Jakie cechy powinny charakteryzować materiały do ocieplenia mostków termicznych?
5. Jakie wyroby termoizolacyjne używane są do ocieplenia mostków termicznych?
6. W jaki sposób izoluje się termicznie naroża ścian zewnętrznych?
7. W jaki sposób izoluje się termicznie mostki cieplne powstałe na słupach żelbetowych?
8. W jaki sposób izoluje się mostki cieplne powstałe na wieńcach stropów

międzykondygnacyjnych?

9. W jaki sposób izoluje się mostki cieplne powstałe na wieńcach stropów poddasza?
10. W jaki sposób izoluje się termicznie nadproża okienne i drzwiowe?
11. Jakim warunkom technicznym powinny odpowiadać wykonane izolacje cieplne elementów

ścian zewnętrznych?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) i opisu zawierającego charakterystykę

techniczną sposobów ocieplenia elementu ściany zewnętrznej (Załącznik nr 2 do ćwiczenia),
ustal:

−

nazwę ocieplanego elementu ściany zewnętrznej,

−

inne sposoby zapobiegania stratom ciepła przez powierzchnię tego elementu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) ustalić nazwę ocieplanego elementu ściany zewnętrznej,
5) ustalić inne sposoby zapobiegania stratom ciepła przez powierzchnię tego elementu,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół uczniowski lub warsztatowy,

−

zdjęcia ilustrujące kierunek przepływu ciepła i sposób ocieplenia różnych elementów ścian
zewnętrznych,

−

charakterystyki techniczne sposobów ocieplania różnych elementów ścian zewnętrznych,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna termoizolacji elementu ściany zewnętrznej

Rys. 60. Kierunek przepływu ciepła i sposób ocieplenia elementu ściany zewnętrznej [9 s. 127]

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna

sposobu termoizolacji elementu budowlanego

Ten element ścian zewnętrznych można ocieplać materiałem izolacyjnym umieszczonym:

−

na zewnętrznej stronie ściany,

−

wewnątrz ściany,

−

od strony wewnętrznej ściany.

Ćwiczenie 2

Wykonaj termoizolację, wskazanego przez nauczyciela, narożnika ściany zewnętrznej

wykonanej z cegły ceramicznej metodą lekką-mokrą.

Dane:

−

wysokości ściany zewnętrznej – 2,5 m.,

−

szerokość warstwy ocieplającej – 1,0 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z charakterystyką techniczną zadanego elementu ściany zewnętrznej,
5) wyliczyć ilość i przygotować materiały podstawowe i pomocnicze:

−

do wykonania warstwy termoizolacyjnej ściany,

−

zaprawę klejową do łączenia warstwy izolacyjnej z warstwą nośną ściany,

−

siatkę z włókna szklanego,

−

zaprawę klejową do łączenia siatki zbrojącej z warstwą izolacyjną,

−

łączniki mechaniczne - fasadowe.

7) sprawdzić materiały termoizolacyjne pod względem jakościowym,
8) sprawdzić kształt łączników – czy są proste,
9) dobrać odpowiednie narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
10) zmontować rusztowanie,
11) oczyścić podłoże pod termoizolację,
12) przygotować zaprawę klejową zgodnie z recepturą zalecaną przez producenta,
13) nałożyć zaprawę klejową na powierzchnię podłoża,
14) rozmieścić i przykleić płyty termoizolacyjne,
15) oznaczyć na płytach termoizolacyjnych miejsca wykonania otworów pod tworzywowe

łączniki fasadowe,

16) wywiercić w warstwie nośnej (przez płyty termoizolacyjne) otwory pod łączniki fasadowe,
17) umieścić tworzywowe łączniki fasadowe w wywierconych otworach,
18) przymocować płyty termoizolacyjne do warstwy nośnej ściany wbijając trzpienie

tworzywowe lub metalowe,

19) przygotować zaprawę klejową do przyklejenia siatki zbrojącej,
20) przykleić siatkę zbrojącą z włókna szklanego,
21) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
22) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
23) zaprezentować efekty swojej pracy,
24) dokonać samooceny pracy,
25) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne elementów ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji elementów ścian zewnętrznych,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

materiały pomocnicze:

−

sucha zaprawa klejowa,

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy budowlanej i klejowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach widiowych do betonu,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek,

−

literatura,

−

zeszyt.

Ćwiczenie 3

Wykonaj termoizolację, przedstawionego na rysunku (załącznik nr 1 do ćwiczenia),

nadproża okiennego z elementów prefabrykowanych typu L, przewidzianego w ścianie
zewnętrznej wykonanej z cegły ceramicznej grubości 38 cm.

Dane:

−

szerokość otworu okiennego – 180 cm.

Uwaga:

W przypadku braku możliwości realizacji ćwiczenia z zastosowaniem nadproża

z rzeczywistych elementów prefabrykowanych typu L, należy przygotować symulowane
stanowisko z elementami typu L, wykonanymi z materiałów zastępczych, na przykład
styropianu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z charakterystyką techniczną zadanego elementu ściany zewnętrznej,
5) wyliczyć ilość i przygotować materiały do wykonania termoizolacji nadproża,
6) sprawdzić materiały termoizolacyjne pod względem jakościowym,
7) dobrać odpowiednie narzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
8) umieścić materiał termoizolacyjny w odpowiednich miejscach nadproża,
9) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizoalcynych,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne elementów ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji elementów ścian zewnętrznych,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

płyty ze styropianu,

−

wełna granulowana,

−

keramzyt,

−

narzędzia ręczne i sprzęt, miedzy innymi:

−

poziomnica,

−

nóż do cięcia materiałów termoizolacyjnych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

skrzynia na sypkie materiały termoizolacyjne,

−

kielnia,

−

literatura.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

termoizolacji nadproża w ścianie zewnętrznej

Rys. 61. Sposób ocieplenia nadproża z prefabrykowanych żelbetowych elementów typu L

1. materiał termoizolacyjny 2. prefabrykowany element nadproża typu L [opracowanie własne]

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) uzasadnić konieczność izolowania elementów ścian zewnętrznych? ¨

2) wskazać elementy ścian zewnętrznych izolowane termicznie?

3) scharakteryzować miejsca powstawania mostków termicznych?

4) scharakteryzować materiały do ocieplenia mostków termicznych?

5) wskazać wyroby izolacyjne do ocieplenia mostków termicznych?

6) określić sposób izolowania termicznego naroży ścian zewnętrznych? ¨

7) określić sposób izolowania termicznego słupów żelbetowych?

8) określić sposób izolowania termicznego wieńców stropów

między kondygnacyjnych?

9) określić sposób izolowania cieplnego wieńców stropów poddasza? ¨

10) określić sposób izolowania termicznego nadproży okiennych

i drzwiowych?

11) określić warunki techniczne wykonania i odbioru izolacji

termicznych elementów ścian zewnętrznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Izolacje termiczne stropów

4.9.1. Materiał nauczania

Stropy jako elementy konstrukcyjne i dzielące budynek na poszczególne kondygnacje:

−

przenoszą ciężar własny, ciężar ścianek działowych i obciążenia użytkowe,

−

usztywniają ściany budynku i cały budynek,

−

tworzą podłoże dla izolacji termicznych i akustycznych oraz przeciwwilgociowych,

−

tworzą podłoże dla podłóg i posadzek.
W tym podrozdziale omówione zostaną stropy wymagające ocieplenia czyli wykonania

izolacji termicznej, a należą do nich przede wszystkim stropy:

−

nad pomieszczeniami piwnic,

−

nad prześwitami (przejazdami, podcieniami),

−

pod poddaszami.

−

Do wykonania termoizolacji stropów stosuje się najczęściej płyty i granulaty:

−

z wełny mineralnej,

−

styropianowe,

−

z wełny szklanej.

Izolację termiczną w stropach nad piwnicami i prześwitami układa się zawsze na warstwie

paroizolacji wykonanej najczęściej z papy, papieru bitumizowanego lub folii polietylenowej.

Płyty z wełny mineralnej, styropianu czy wełny szklanej układa się na powierzchni stropu

na sucho, ściśle obok siebie z zachowaniem przesunięcia styków poszczególnych płyt.

W przypadku wykonywania ocieplenia dwuwarstwowego należy przestrzegać zasady, aby

złącza płyt warstwy górnej były przesunięte w stosunku do złączy płyt warstwy dolnej o połowę
ich wymiaru.

ocieplania

stropów

poddaszy

nieużytkowych

można,

oprócz

materiałów

termoizolacyjnych w postaci płyt stosować granulaty oraz piankę krylaminową.

Granulaty układa się luźno na powierzchni stropu, najlepiej między belkami

ograniczającymi izolowaną powierzchnię i zabezpieczającymi granulat przed rozsypaniem się.

Strop przed rozpoczęciem nanoszenia pianki należy dokładnie oczyścić z grudek betonu,

piasku i gruzu.

Piankę krylaminową nanosi się za pomocą urządzenia spieniającego, równomiernie

rozprowadza po powierzchni stropu i wyrównuje. Pianka zwiększa swoją objętość i tężeje po
około 15 – 20 minutach. Po upływie 2 – 4 godzin pianka krylaminowa przyjmuje postać
twardego tworzywa o strukturze porowatej. Ocieplenie z pianki krylaminowej należy
wykonywać warstwowo, układając warstwę następną po całkowitym stwardnieniu warstwy
poprzedniej, zazwyczaj po kilku godzinach.

Rozwiązania materiałowe izolacji termicznych stropów

Rys. 62. Izolacja termiczna stropu drewnianego ze ślepym pułapem i posadzką z desek [9, s. 91]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 63. Izolacja termiczna stropu drewnianego luźnym granulatem wełny szklanej [9, s. 97]

Rys. 64. Izolacja termiczna z wełny szklanej stropu drewnianego nad piwnicą

1 – paroizolacja, 2 – płyta z wełny szklanej, 3 – deska z wełny szklanej [9, s. 97]

Rys. 65. Izolacja termiczna z wełny szklanej stropu drewnianego pod poddaszem nieużytkowym

1 – mata z wełny szklanej pokryta jednostronnie papierem, 2 - mata z wełny szklanej, 3 – paraizolacja [9, s. 97]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 66. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu betonowego.

Posadzka z desek ułożonych na drewnianych legarach. Między legarami ocieplenie z wełny szklanej [9, s. 97]

Rys. 67. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu betonowego

Posadzka z desek ułożonych na drewnianych legarach. Między legarami ocieplenie z wełny mineralnej [9, s. 97]

Rys. 68. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu betonowego. Posadzka z płytek ceramicznych.

Na ociepleniu z wełny mineralnej lub styropianu ułożone są przewody ogrzewania podłogowego[9, s. 93]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 69. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu betonowego.

Posadzka wykończona wykładziną dywanową;

Ocieplenie stanowi suchy jastrych gipsowy z laminatem z wełny mineralnej,ułożony na folii polietylenowej [9, s. 93]

Rys. 70. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu na belkach stalowych z wypełnieniem z płyt WPS.

Posadzka z desek ułożonych na legarach drewnianych.

Ocieplenie stanowi polepa [9 s. 91]

Rys. 71. Konstrukcje stropów nad pomieszczeniami zimnymi lub przestrzenią nie obudowaną

a – z podkładem mineralnym

b – z lekkim podkładem izolacyjnym z materiałów organicznych

1 – posadzka, 2 – podkład betonowy, 3 – warstwa ochronna izolacji termicznej z folii,

4 – izolacja termiczna, 5 – strop, 6 – izolacja paroszczelna – w razie potrzeby, 7 – listwa przypodłogowa [14. s. 357]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Warunki techniczne wykonania i odbioru izolacji cieplnych stropów i podłóg

Rodzaj i grubość materiału do izolacji cieplnej stropów powinny być określone w projekcie.
Materiał termoizolacyjny do wykonania izolacji cieplnej powinien być użyty w stanie

powietrznosuchym; powinien też być chroniony przed zwiększeniem się wilgotności w czasie
robót i po ich wykonaniu.

Warstwa izolacyjna powinna być ułożona szczelnie, aby nie powstały mostki cieplne.
Izolację cieplną wykonywaną z materiałów w postaci płyt należy układać na spoinę mijaną.
Ułożoną warstwę izolacyjną należy chronić w czasie wykonywania dalszych robót

budowlanych przed uszkodzeniem między innymi przez deptanie, zgniatanie układanymi
materiałami czy spadanie materiałów lub narzędzi.

Materiały izolacyjne podatne na korozję biologiczną należy uprzednio zaimpregnować

wodnymi roztworami sodowych środków grzybobójczych i wysuszyć. Do impregnacji nie wolno
stosować środków oleistych.

Wilgotność podłoża przygotowanego do układania termoizolacji powinna wynosić mniej niż

3%.

Materiał termoizolacyjny należy układać na podłożu zabezpieczonym izolacją

przeciwwilgociową lub paroizolacją.

Płyt styropianowych nie należy układać na izolacjach wydzielających substancje

organiczne, rozpuszczających polistyren na przykład papowych, szczególnie zawierających
lepiki przeznaczone do stosowania na zimno i roztwory asfaltowe do gruntowania.

Podłoże pod izolację termiczną powinno być równe i poziome. Przy nierównościach

podłoża większych niż ± 5 mm należy wykonać warstwę wyrównującą.

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie stropy należy izolować termicznie?
2. Jakich materiałów używa się do wykonania termoizolacji stropów?
3. W jaki sposób układa się izolację termiczną w stropach nad piwnicami i prześwitami?
4. W jaki sposób układa się płyty materiału termoizolacyjnego na powierzchni stropu?
5. Jakie są zasady układania ocieplenia dwuwarstwowego?
6. Jakie materiały stosuje się do ocieplania stropów poddaszy nieużytkowych?
7. W jaki sposób układa się na powierzchni stropu materiał w postaci granulatu?
8. Jak należy przygotować strop przed rozpoczęciem nanoszenia pianki krylaminowej?
9. W jaki sposób nanosi się na powierzchnię stropu piankę krylaminową?
10. W jaki sposób należy wykonywać ocieplenie z pianki krylaminowej?
11. Jakie warunki techniczne powinny spełniać wykonane izolacje cieplne stropów?

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ilustrującego rozwiązanie materiałowe

termoizolacji stropu ustal:

−

miejsce usytuowania stropu w konstrukcji budynku,

−

warstwy termoizolacji,

−

rodzaj materiału termoizolacyjnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego stropu,
4) ustalić miejsce usytuowania stropu w konstrukcji budynku,
5) ustalić warstwy termoizolacji,
6) ustalić rodzaj materiału termoizolacyjnego,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne stropów,

−

rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowe termoizolacji stropów:

−

nad piwnicami,

−

nad prześwitami,

−

pod poddaszami,

−

międzykondygnacyjnych,

−

literatura,

−

zeszyt.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 72. Izolacja termiczna stropu [9 s. 97]

Ćwiczenie 2

Wykonaj termoizolację, wskazanego przez nauczyciela, fragmentu stropu drewnianego

usytuowanego nad piwnicą budynku mieszkalnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować materiały termoizolacyjne,
5) sprawdzić stan materiałów pod względem jakościowym,
6) przygotować narzędzia i sprzęt potrzebne do wykonania zadania,
7) wyznaczyć miejsce ułożenia materiału termoizolacyjnego,
8) zmierzyć wielkość izolowanej powierzchni stropu,
9) odmierzyć i dociąć materiał termoizolacyjny do potrzebnej wielkości,
10) oczyścić podłoże,
11) ułożyć materiał termoizolacyjny,
12) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
13) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy,
17) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji stropów,

−

materiały termoizolacyjne w postaci płyt:

−

z wełny mineralnej,

−

z wełny szklanej,

−

styropianu,

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

nóż do cięcia płyt izolacyjnych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

Ćwiczenie 3

Wykonaj termoizolację, wskazanego przez nauczyciela, fragmentu stropu betonowego,

pokazanego w charakterystyce technicznej (załącznik nr 1 do ćwiczenia) usytuowanego nad
piwnicą budynku mieszkalnego przeznaczoną pod wykonanie ogrzewania podłogowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować materiały termoizolacyjne,
5) sprawdzić stan materiałów pod względem jakościowym,
6) przygotować narzędzia i sprzęt potrzebne do wykonania zadania,
7) wyznaczyć miejsce ułożenia materiału termoizolacyjnego,
8) zmierzyć wielkość izolowanej powierzchni stropu,
9) odmierzyć i dociąć materiał termoizolacyjny do potrzebnej wielkości,
10) oczyścić podłoże,
11) ułożyć płyty materiału termoizolacyjnego na powierzchni stropu,
12) przykleić połączenia płyt taśmą izolacyjną,
13) ułożyć i przykleić na styku płyt ze ścianą taśmę dystansową,
14) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
16) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
17) zaprezentować efekty swojej pracy,
18) dokonać samooceny pracy,
19) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji stropów,

−

materiały termoizolacyjne, z okleiną z folii aluminiowej, w postaci płyt:

−

z wełny mineralnej,

−

z wełny szklanej,

−

styropianu,

−

materiały pomocnicze:

−

taśmy z pianki poliuretanowej na folii polietylenowej,

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

nóż do cięcia płyt izolacyjnych,

−

nożyczki,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

Załącznik nr1

Charakterystyka techniczna stropu

Rys. 73. Rozwiązanie materiałowe termoizolacji stropu betonowego. Posadzka z płytek ceramicznych.

Na ociepleniu z wełny mineralnej lub styropianu ułożone są przewody ogrzewania podłogowego[9, s. 93]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać położenie stropów, które należy izolować termicznie?

2) wskazać materiały do wykonywania termoizolacji stropów?

3) określić sposób układania izolacji termicznej w stropach nad

piwnicami i prześwitami?

4) określić sposób układania płyt materiału termoizolacyjnego

na powierzchni stropu?

5) określić zasady układania ocieplenia dwuwarstwowego?

6) wskazać materiały do wykonywania ocieplania stropów

poddaszy nieużytkowych?

7) określić sposób układania na powierzchni stropu materiałów

w postaci granulatu?

8) określić jak powinien być przygotowany strop przed rozpoczęciem

nanoszenia pianki krylaminowej?

9) określić sposób nanoszenia na powierzchnię stropu pianki

krylaminowej?

10) określić sposób wykonywania ocieplenia z pianki krylaminowej?

11) określić warunki techniczne, jakie powinny spełniać wykonane

izolacje cieplne stropów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10. Izolacje termiczne stropodachów i dachów

4.10.1. Materiał nauczania

4.10.1.1. Izolacje termiczne stropodachów

Stropodach jest to strop ułożony nad najwyższą kondygnacją budynku, który pełnią

jednocześnie funkcję dachu.

W zależności od przeznaczenia budynku, stropodachy mogą być:

−

ocieplone,

−

nie ocieplone.
Stropodachy ocieplone – stosowane są w konstrukcjach budynków, w których wymagana

jest określona, dodatnia temperatura powietrza - między innymi w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych, użyteczności publicznej.

Stropodachy nie ocieplone – stosuje się na przykład konstrukcjach budynków inwentarskich.
Stropodachy ocieplone, które są tematem niniejszego podrozdziału mogą być

skonstruowane jako:

−

pełne,

−

wentylowane,

−

odpowietrzane.
Do ocieplenia stropodachów stosuje się między innymi takie materiały termoizolacyjne jak:

styropian, wełna mineralna, żużel granulowany, keramzyt, szkło piankowe czarne.

Izolację termiczną stropodachów pełnych należy wykonywać wyłącznie z materiałów:

−

suchych,

−

nie podlegających korozji biologicznej,

−

charakteryzujących się małą utratą właściwości izolacyjnych pod wpływem zawilgocenia.
Spełniającymi wyżej wymienione warunki są między innymi:

−

płyty ze styropianu,

−

płyty z wełny mineralnej,

−

warstwowe płyty PI – 2W.
Do ocieplania stropodachów pełnych należy stosować styropian o gęstości pozornej nie

mniejszej niż 30 kg/m³.

Ocieplenie wykonuje się przez przyklejanie płyt styropianu do podłoża za pomocą lepiku

asfaltowego bez wypełniaczy – przeznaczonego do stosowania na gorąco. Stosowanie lepików
przeznaczonych do stosowania na zimno lub smołowych prowadzi do destrukcji styropianu.
Układ płyt styropianu powinien uwzględniać zasadę mijania się spoin. Klejąc płyty do podłoża
należy smarować wyłącznie podłoże. W przypadku klejenia styropianu w dwóch warstwach
zaleca się zastosowanie przekładki z papy izolacyjnej, ułożonej między warstwami styropianu.

Ocieplenie stropodachów pełnych płytami z wełny mineralnej może być stosowane, jeśli

pokrycie dachowe układa się bezpośrednio na warstwie termoizolacji.

Ocieplenia płytami z wełny mineralnej należy wykonywać jednocześnie z wykonywaniem

pokrycia dachowego. Płyty wełny mineralnej przykleja się do podłoża lepikiem asfaltowym bez
wypełniaczy – przeznaczonym do stosowania na gorąco Układanie płyt rozpoczyna się od
najwyższego punktu dachu, co umożliwia zabezpieczenie ich w przypadku wystąpienia opadów
atmosferycznych.

Ocieplanie stropodachów pełnych płytami warstwowymi PI – 2W polega na układaniu płyt

na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy – przeznaczonym do stosowania na gorąco lub na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaprawie cementowej. Podkład pod pokrycie dachowe w tym przypadku stanowi warstwa płyt
wiórowo – cementowych. Podkład należy wykonywać jednocześnie z ociepleniem.

Do wykonywania termoizolacji stropodachów pełnych nie wolno stosować materiałów

pochodzenia organicznego, takich jak płyty pilśniowe czy płyty wiórowo – cementowe.

Rys. 74. Układ warstw materiałowych stropodachu pełnego - strop ułożony ze spadkiem

1 – pokrycie dachowe, 2 – gładź cementowa, 3 – izolacja termiczna,

4 – paroizolacja, 5 – strop z płyt kanałowych [12 s. 577]

Rozwiązanie materiałowe stropodachu pełnego na stropie żelbetowym

Rys. 75. Układ warstw materiałowych stropodachu pełnego z warstwą spadkową z betonu lekkiego. Pokrycie

dachowe układane na warstwie izolacyjnej

1 – płyta dachowa z wełny szklanej, 2 – termoizolacja z wełny mineralnej [9 s. 142]

Ocieplenie stropodachu mogą stanowić warstwowe płyty styropianowe oklejone papą

izolacyjną termozgrzewalną. Zastosowanie takich płyt nie wymaga wykonania gładzi pod papę
pokryciową. Pochylenie stropodachu uzyskuje się przez zastosowanie styropianowych płyt
spadkowych.

Rys. 76. Układ warstw materiałowych stropodachu pełnego

z warstwą spadkową z klinów styropianowych [9 s. 146]

Warstwy pokrycia stropodachu pełnego na podłożu betonowym pokazane na rysunku nr 59;

patrząc od góry to:

−

papa wierzchniego krycia,

−

papa podkładowa,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

termoizolacja z płyt styropianowych,

−

warstwa spadkowa z klinów styropianowych – spadek od 2 do 5%,

−

paroizolacja z papy.

Konstrukcja stropodachu wentylowanego jest dwudzielna i składa się:

−

z ocieplonego stropu ,

−

z konstrukcji nadającej spadek płytom dachowym.

Do ocieplania stropodachu wentylowanego stosuje się między innymi płyty wiórowo –

cementowe, styropian, płyty i filce z wełny mineralnej, żużel granulowany, keramzyt.

Rys. 77. Stropodach wentylowany – połączenie elementów stropodachu ze ścianą konstrukcyjną

przekrój poprzeczny

- rurka drenarska do wentylacji stropodachu,

- siatka zabezpieczająca otwór rurki drenarskiej przed wlotem ptaków [12, s. 578]

Rys. 78. Układ izolacji termicznej stropodachu wentylowanego –

przy podłużnym układzie konstrukcyjnym budynku

1 – płyty dachowe korytkowe, 2 – ścianki ażurowe z cegły ceramicznej,

3 – izolacja termiczna, 4 – kierunek układania elementów konstrukcyjnych dachu [12, s. 579]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 79. Układ izolacji termicznej stropodachu wentylowanego –

przy poprzecznym układzie konstrukcyjnym budynku

1 – płyty dachowe korytkowe, 2 – ścianki ażurowe z cegły ceramicznej,

3 – izolacja termiczna, 4 – kierunek układania elementów konstrukcyjnych stropu [12, s. 579]

4.10.1.2. Izolacje termiczne dachów

Jedną z bardzo istotnych funkcji jaką pełni dach jest zabezpieczanie budynku przed

ujemnymi wpływami termicznymi otoczenia. Z tego względu dach należy odpowiednio
zaizolować termicznie czyli ocieplić.

Dobór sposobu wykonania termoizolacji dachu zależy przede wszystkim od tego czy

poddasze znajdujące się pod dachem będzie użytkowe czy też nieużytkowe. Coraz częściej
równocześnie z zakładaniem termoizolacji wykonuje się wiatroizolację, czyli zabezpieczenie
przed szkodliwym działaniem silnych wiatrów.

Rysunki 80 do 83 ilustrują sposoby rozmieszczenia termoizolacji i wiatroizolacji dachów

nad poddaszami użytkowymi i nieużytkowymi.

Rys. 80. Poddasze nieużytkowe - ocieplenie wnętrz

Rys. 81. Poddasze nieużytkowe - ocieplenie wnętrz

mieszkalnych nad stropem ostatniej kondygnacji

mieszkalnych

nad

stropem

ostatniej

kondygnacji [8. s. 107]

wiatroizolacja pod pokryciem dachowym [8. s. 107]

Izolacje termiczne dachów umożliwiają aranżację poddaszy na pomieszczenia mieszkalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 82. Poddasze użytkowe - ocieplenie wnętrz

Rys. 83. Poddasze nieużytkowe - ocieplenie wnętrz

mieszkalnych ułożone między krokwiami więźby

dachowej [8 s. 107]

dachowej- wiatroizolacja pod pokryciem dachowym

[8 s. 107]

Termoizolację dachu stromego można układać:

−

między krokwiami,

−

pod krokwiami,

−

powyżej poziomu krokwi.

Rys. 84. Termoizolacja z wełny szklanej dachu nad poddaszem użytkowym [8, s. 107]

Rozwiązanie izolacji cieplnej dachu stromego może polegać na wypełnieniu przestrzeni

między krokwiami materiałem termoizolacyjnym na pełnej wysokości krokwi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 85. Ocieplenie poddasza użytkowego matami z wełny mineralnej;

zabezpieczenie termoizolacji w postaci wiatroizolacji od strony zewnętrznej

i paroizolacji od strony wewnętrznej [9, s. 143]

Rys. 86. Ocieplenie poddasza użytkowego

Rys. 87. Widok połaci dachowej ocieplonej matami

granulatem z wełny szklanej [9, s. 143]

z wełny mineralnej lub szklanej [9, s. 143]

Zabezpieczenie izolacji termicznej połaci dachowej stanowi:

−

wiatroizolacja z włókniny hydroizolacyjnej ułożona od strony zewnętrznej,

−

paroizolacja z folii polietylenowej ułożona od strony wewnętrznej.

Termoizolację połaci dachowej, zwłaszcza na dachu stromym, można również układać od

strony wierzchniej dachu.

Ten system izolacji termicznej dachu stromego chroni konstrukcję drewnianą dachu przed

wilgocią, wahaniami temperatury, a odkryta konstrukcja więźby może stanowić element
wystroju wnętrza.

Zastosowanie tej metody wymaga użycia materiału termoizolacyjnego:

−

odpornego na wilgoć,

−

sztywnego,

−

łatwego w obróbce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Warunki takie spełniają płyty z polistyrenu ekstrudowanego.

Płyty w swej strukturze posiadają połączenia na pióro i wpust. Ułożenie płyt z takim system

połączeń pozwala uzyskać równą i ciągłą płaszczyznę izolacyjną.

Rys. 88. Dach ocieplony metodą wierzchnią, przy użyciu płyt z polistyrenu ekstrudowanego [9 s. 144]

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie materiały termoizolacyjne stosuje się do ocieplania stropodachów?
2. Jakie warunki muszą spełniać materiały stosowane do ocieplania stropodachów pełnych?
3. Jakie wyroby termoizolacyjne stosuje się do ocieplania stropodachów pełnych?
4. W jaki sposób wykonuje się termoizolację stropodachu pełnego z płyt styropianowych?
5. Co należy wykonać w przypadku klejenia styropianu w dwóch warstwach?
6. Kiedy stosuje się ocieplenie stropodachów pełnych płytami z wełny mineralnej?
7. W jaki sposób wykonuje się termoizolację stropodachu pełnego płytami z wełny mineralnej?
8. W jaki sposób wykonuje się termoizolację stropodachu płytami warstwowymi PI – 2W?
9. Jakich materiałów nie wolno stosować do termoizolacji stropodachów pełnych?
10. W jaki sposób zabezpiecza się spodnią warstwę termoizolacji stropodachu?
11. W jaki sposób zabezpiecza się wierzchnią warstwę termoizolacji stropodachu?
12. Jakich materiałów używa się do ocieplania stropodachu wentylowanego?
13. W jaki sposób układa się termoizolację stropodachu wentylowanego?
14. W jaki sposób zabezpiecza się termoizolację stropodachu wentylowanego przed ptakami ?
15. W jakim celu stosuje się termoizolacje dachów?
16. Od jakich czynników zależy sposób wykonania termoizolacji dachu?
17. W jaki sposób zabezpiecza się warstwę termoizolacji dachu?
18. W których miejscach konstrukcji dachowej, dachu stromego można układać termoizolację?
19. Jakie warstwy stanowią zabezpieczenie izolacji termicznej połaci dachowej?
20. Jakie korzyści wynikają z układania izolacji termicznej od strony wierzchniej dachu

stromego?

21. Jakimi cechami powinny charakteryzować się wyroby używane do układania izolacji

termicznej od strony wierzchniej dachu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie charakterystyki technicznej technologii wykonania termoizolacji stropodachu

(Załącznik nr 1 do ćwiczenia) oraz rysunku ilustrującego rozwiązanie materiałowe termoizolacji
stropodachu (Załącznik nr 2 do ćwiczenia), ustal:

−

rodzaj stropodachu, na którym ułożona jest termoizolacja,

−

warstwy materiałowe stropodachu przedstawionego na rysunku,

−

nazwę opisanego materiału termoizolacyjnego,

−

czy opisany materiał może być użyty, jako warstwa termoizolacji tego rodzaju stropodachu,

uzasadnij:

−

dlaczego nie wolno używać lepików przeznaczonych do stosowania na zimno, do
przyklejenia płyt z tego materiału do podłoża.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) zapoznać się z budową stopodachu przedstawionego na rysunku,
4) ustalić rodzaj stropodachu,
5) ustalić i opisać warstwy materiałowe stropodachu przedstawionego na rysunku,
6) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną technologii wykonania ocieplenia,
7) ustalić nazwę opisanego materiału termoizolacyjnego,
8) ustalić, czy opisany materiał może być użyty jako termoizolacja tego rodzaju stropodachu,
9) uzasadnić, dlaczego nie wolno używać lepików przeznaczonych do stosowania na zimno, do

przyklejenia płyt tego materiału do podłoża,

10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy lub uczniowski,

−

charakterystyki techniczne stropodachów,

−

zdjęcia ilustrujące rozwiązania materiałowe termoizolacji stropodachów ocieplonych:

−

pełnych,

−

wentylowanych,

−

odpowietrzanych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

100

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna

– technologii wykonania termoizolacji stropodachu

Do ocieplania stropodachów pełnych należy stosować ten materiał o gęstości pozornej nie

mniejszej niż 30 kg/m³.

Ocieplenie wykonuje się przez przyklejanie płyt tego materiału do podłoża za pomocą

lepiku asfaltowego bez wypełniaczy – przeznaczonego do stosowania na gorąco. Układ płyt
powinien uwzględniać zasadę mijania się spoin.

Klejąc płyty do podłoża, lepikiem należy smarować wyłącznie podłoże. W przypadku

klejenia płyt w dwóch warstwach zaleca się zastosowanie przekładki z papy izolacyjnej,
ułożonej między warstwami płyt.

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 89. Układ warstw materiałowych stropodachu pełnego - strop ułożony ze spadkiem [12, s. 577]

Ćwiczenie 2

Wykonaj termoizolację z płyt styropianowych, wskazanego przez nauczyciela fragmentu,

stropodachu pełnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) dobrać materiał termoizolacyjny,
5) przygotować materiały termoizolacyjne,
6) sprawdzić stan materiałów pod względem jakościowym,
7) oczyścić podłoże,
8) przygotować lepik do stosowania na gorąco,
9) rozłożyć płyty termoizolacyjne ze styropianu płaskie i spadkowe,
10) przykleić płyty termoizolacyjne do podłoża,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

101

11) zamocować materiał stanowiący zabezpieczenie termoizolacji przed działaniem wilgoci

(paroizolację),

12) zagospodarować odpady materiałów termoizolacyjnych,
13) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy,
17) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji stropodachów,

−

materiały termoizolacyjne w postaci płyt:

−

ze styropianu

−

z wełny mineralnej,

−

warstwowych PI – 2W.

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

nóż do cięcia płyt izolacyjnych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt,

−

długopis.

Ćwiczenie 3

Na podstawie rysunku ilustrującego rozwiązanie materiałowe izolacji termicznej dachu

stromego o konstrukcji drewnianej (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:

−

rodzaj materiału zastosowanego do wykonania termoizolacji,

−

miejsce układania materiału termoizolacyjnego,

−

cel stosowania wiatroizolacji,

−

rodzaj materiału do wykonania wiatroizolacji,

−

cel stosowania paroizolacji,

−

rodzaj materiału do wykonania paroizolacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) zapoznać się ze strukturą dachu przedstawionego na zdjęciu,
4) ustalić rodzaj materiału zastosowanego do wykonania termoizolacji,
5) ustalić miejsce układania materiału termoizolacyjnego,
6) ustalić cel stosowania wiatroizolacji,
7) ustalić rodzaj materiału do wykonania wiatroizolacji,
8) ustalić cel stosowania paroizolacji,
9) ustalić rodzaj materiału do wykonania paroizolacji,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

102

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy lub uczniowski,

−

charakterystyki techniczne dachów,

−

zdjęcia i rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowe termoizolacji dachów,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt,

−

długopis.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna dachu stromego

Rys. 90. Układ warstw materiałowych dachu stromego [9, s. 143]

Ćwiczenie 4

Wykonaj termoizolację, wskazanego przez nauczyciela fragmentu dachu stromego

pokazanego na rysunku 90 ( Załącznik nr 1 do ćwiczenia nr 3)

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
4) dobrać materiał termoizolacyjny,
5) dobrać materiały do wykonania wiatroizolacji i paroizolacji,
6) przygotować materiały termoizolacyjne,
7) przygotować materiały do wykonania wiatroizolacji i paroizolacji,
8) przygotować narzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
9) sprawdzić stan materiałów pod względem jakościowym,
10) ustalić i zmierzyć miejsca usytuowania termoizolacji w konstrukcji dachu,
11) ułożyć płyty termoizolacyjne w ustalonych miejscach,
12) uciąć płyty termoizolacyjne i uzupełnić luki,
13) zamocować materiał stanowiący zabezpieczenie termoizolacji przed działaniem wiatru

(termoizolację),

14) zamocować materiał stanowiący zabezpieczenie termoizolacji przed działaniem wilgoci

(paroizolację),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

103

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji dachu,

−

model dachu drewnianego, stromego o konstrukcji krokwiowej,

−

materiały termoizolacyjne w postaci płyt:

−

ze styropianu

−

z wełny mineralnej,

−

warstwowych PI – 2W,

−

materiały do wykonania wiatroizolacji i paroizolacji:

−

włóknina hydroizolacyjna,

−

folia polietylenowa,

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

nóż do cięcia płyt izolacyjnych,

−

zszywacz ręczny lub młotkowy i zszywki do mocowania włókniny i folii,

−

literatura,

−

zeszyt i długopis.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dokonać podziału stropodachów w zależności od przeznaczenia

budynku?

2) określić, w jaki sposób mogą być skonstruowane stropodachy?

3) wskazać materiały termoizolacyjne do ocieplania stropodachów?

4) określić warunki dla materiałów stosowanych do ocieplania

stropodachów pełnych?

5) wskazać wyroby termoizolacyjne stosowane do ocieplania

stropodachów pełnych?

6) scharakteryzować sposób wykonywania termoizolacji stropodachu

pełnego z płyt styropianowych?

7) uzasadnić, dlaczego do klejenia płyt styropianowych nie wolno

używać lepików przeznaczonych do stosowania na zimno?

8) wskazać, co należy wykonać w przypadku klejenia styropianu

w dwóch warstwach?

9) wskazać warunek stosowania ocieplenia stropodachów pełnych

płytami z wełny mineralnej?

10) scharakteryzować sposób wykonywania termoizolacji stropodachu

pełnego płytami z wełny mineralnej?

11) scharakteryzować sposób wykonywania termoizolacji stropodachu

pełnego płytami warstwowymi PI – 2W?

12) wskazać materiały, jakich nie wolno stosować do wykonywania

termoizolacji stropodachów pełnych?

13) określić, czego nie potrzeba wykonywać przy użyciu do ocieplenie

stropodachu warstwowych płyt styropianowych oklejonych papą
izolacyjną?

14) wskazać sposób zabezpieczania spodniej warstwy termoizolacji

stropodachu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

104

15) wskazać sposób zabezpieczania wierzchniej warstwy termoizolacji

stropodachu?

16) wskazać elementy składowe konstrukcji stropodachu

wentylowanego?

17) wskazać materiały do ocieplania stropodachu wentylowanego?

18) scharakteryzować sposób układania termoizolacji stropodachu

wentylowanego?

19) scharakteryzować sposób zabezpieczania termoizolacji stropodachu

wentylowanego przed ptakami ?

20) określić cel stosowania termoizolacji dachów?

21) określić, od jakich czynników zależy sposób wykonania

termoizolacji dachu?

22) scharakteryzować sposób zabezpieczania warstwy termoizolacji

dachu?

23) wskazać miejsca rozmieszczania termoizolacji w konstrukcji

dachowej, przy poddaszu nieużytkowym ?

24) wskazać miejsca rozmieszczania wiatroizolacji w konstrukcji

dachowej, przy poddaszu nieużytkowym ?

25) wskazać miejsca rozmieszczania termoizolacji w konstrukcji

dachowej, przy poddaszu użytkowym ?

26) wskazać miejsca rozmieszczania wiatroizolacji w konstrukcji

dachowej, przy poddaszu użytkowym ?

27) wskazać miejsca rozmieszczania termoizolacji w konstrukcji dachu

stromego?

28) wskazać warstwy zabezpieczające izolację termiczną dachu?

29) określić korzyści wynikające z układania izolacji termicznej od

strony wierzchniej dachu stromego?

30) scharakteryzować wyroby używane do układania izolacji termicznej

od strony wierzchniej dachu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

105

4.11. Izolacje termiczne balkonów i tarasów

4.11.1. Materiał nauczania

4.11.1.1. Izolacje termiczne balkonów

Rys. 91. Płyta balkonowa z obustronną

Rys. 92. Płyta balkonowa oddzielona od konstrukcji

izolacją termiczną [9 s. 101]

wieńca [9 s. 101]

Sposób wykonania izolacji termicznej płyty balkonowej ciągłej, połączonej z konstrukcją

wieńca stropu międzypiętrowego ilustruje Rys. 91. W takim przypadku korzystnym
rozwiązaniem termoizolacji płyty balkonowej jest kontynuacja termoizolacji ścian zewnętrznych
wykonywanej metodą lekką – mokrą.

Płyta balkonowa oddzielona od konstrukcji wieńca stropu międzypiętrowego pozwala na

zachowanie ciągłości izolacji termicznej ściany zewnętrznej Rys. 92.

4.11.1.2. Izolacje termiczne tarasów

Płaska, zewnętrzna powierzchnia stropodachów może być wykorzystywana jako:

−

taras spacerowy, widokowy,

−

parking samochodowy,

−

dach z roślinnością - dach zielony.

Dwa główne sposoby izolowania tarasów to:

−

termoizolacja układana pod warstwą izolacji przeciwwilgociowej,

−

termoizolacja układana nad warstwą izolacji przeciwwilgociowej, tworząca stropodach
odwrócony.

Materiały stosowane do wykonywania izolacji termicznej tarasów powinny być:

−

odporne na korozję biologiczną,

−

odporne na wilgoć i nasiąkliwość

−

wytrzymałe na ściskanie - zdolne do przenoszenia obciążeń użytkowych tarasu.
Warunki powyższe spełniają:

−

styropian, wełna mineralna i płyty PW11/A - przeznaczone głównie do termoizolacji
tarasów widokowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

106

−

polistyren ekstrudowany i czarne szkło piankowe na podsypce z piasku - przeznaczone do
termoizolacji parkingów dachowych.

Tarasy konstruowane na stropodachach pełnych

Rys. 93. Tradycyjny układ warstw tarasu widokowego [9. s. 100]

Tarasy konstruowane na stropodachach o odwróconym układzie warstw

Rys. 94. Taras widokowy [9 s. 148]

Rys. 95. Taras dla ruchu pieszego lub
samochodów osobowych o ciężarze do 3,5 t [9

s. 148]

Warstwy tarasu - rysunek 94

−

Żwir gruby 16 – 32 mm – warstwa grubości
co najmniej 5 cm

−

Warstwa filtrująca z flizeliny

−

Termoizolacja – płyty z polistyrenu

ekstrudowanego – grubość około 10 cm

−

Uszczelnienie dachu – pokrycie bitumiczne

lub folia polietylenowa

−

Masa gruntująca przy pokryciu

bitumicznym lub warstwa ochronna dla
folii

−

Podłoże betonowe ułożone ze spadkiem co

najmniej 1,5%

Warstwy tarasu - rysunek 95

−

Nawierzchnia z płyt tarasowych

−

Warstwa drenująca – grys o uziarnieniu

−

4 – 8 mm

−

Warstwa filtrująca z flizeliny

−

Termoizolacja – pyty z polistyrenu

ekstrudowanego – grubość około 10 cm

−

Uszczelnienie dachu – pokrycie bitumiczne

lub folia polietylenowa

−

Masa gruntująca BVE przy pokryciu

bitumicznym lub warstwa ochronna dla
folii

−

Podłoże betonowe ułożone ze spadkiem co

najmniej 1,5%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

107

Rys. 96. Taras z zieloną roślinnością [9 s. 148]

Tarasy z roślinnością - dachy zielone

Rys. 97. Zielony dach na stropodachu pełnym –

Rys.98. Zielony dach na stropodachu o odwróconym

na dachu płaskim [9 s. 147]

układzie warstw – na dachu płaskim [9 s. 150]

Rys.99. Zielony dach na stropodachu pełnym –

Rys. 100. Zielony dach na stropodachu o odwróconym

na dachu stromym [9 s. 147]

układzie warstw – na dachu stromym [9 s. 150]

Warstwy tarasu - rysunek 96

−

Podłoże z humusu

−

Warstwa filtrująca z flizeliny

−

Warstwa drenująca z keramzytu

−

Warstwa ochronna z flizeliny

−

Termoizolacja – pyty z polistyrenu

ekstrudowanego – grubość około 10 cm

−

Uszczelnienie dachu – pokrycie bitumiczne

lub folia polietylenowa

−

Masa gruntująca przy pokryciu

bitumicznym lub warstwa ochronna dla
folii

−

Podłoże betonowe ułożone ze spadkiem co

najmniej 1,5%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

108

Tarasy – parkingi samochodowe

Stropodachy usytuowane nad kondygnacją piwnic albo niskich budynków mogą być

wykorzystane do konstruowania parkingów dachowych. Aby jednak mogły spełniać narzucone
im zadania muszą być odpowiednio skonstruowane i zaizolowane termicznie.

W zależności od przewidywanego obciążenia – przeznaczenia istnieją następujące sposoby

konstruowania stropodachów:

−

prefabrykowane kostki betonowe układane bezpośrednio na podłożu z drobnego żwiru –
przy przeznaczeniu parkingu dla samochodów osobowych i dostawczych o ciężarze
wynoszącym poniżej 3,5 T,

−

zbrojona płyta betonowa układana oddzielona przekładką poślizgowa układana na niżej
ułożonych warstwach konstrukcyjnych i izolacyjnych; zbrojenie płyty jest niewielkie dzięki
wysokiej wytrzymałości termoizolacyjnego materiału jakim jest polistyren ekstrudowany.

Rys. 101. Taras na stropodachu o odwróconym układzie warstw

– parking dla samochodów osobowych [9 s. 148]

4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jaki sposób wykonuje się termoizolację płyty balkonowej?
2. W jaki sposób może być wykorzystywana zewnętrzna powierzchnia stropodachów?
3. Jakimi sposobami wykonuje izolowania tarasów?
4. Jakie cechy powinny charakteryzować się materiał do izolacji cieplnej tarasów?
5. Jakie materiały stosowane są do wykonywania izolacji termicznej tarasów?
6. Z jakich warstw zbudowany powinien być taras przeznaczony do ruchu pieszego?
7. Z jakich warstw zbudowany powinien być taras przeznaczony na parking samochodowy?
8. Z jakich warstw zbudowany powinien być taras zwany zielonym dachem?
9. Z jakiego materiału wykonuje się warstwę filtrującą?
10. Jaki materiał termoizolacyjny jest stosowany do wykonywania izolacji cieplnej tarasów?
11. Jak gruba powinna być warstwa materiału izolującego cieplnie taras?
12. Z jakiego materiału wykonuje się warstwę drenującą?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

109

13. Na jakich stropodachach mogą być konstruowane zielone dachy?
14. Jaką cechą charakteryzują się dachy zielone?
15. Jakie warunki techniczne powinny spełniać izolacje cieplne stropodachów i dachów?

4.11.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ilustrującego rozwiązanie materiałowe

termoizolacji tarasu i charakterystyki technicznej zawierającej opis warstw konstrukcyjnych
tarasu (Załącznik nr 2 do ćwiczenia), ustal:

−

warstwy, konstrukcji tarasu pominięte w opisie ,

−

rodzaj materiału warstwy filtrującej zabezpieczającej termoizolację przed wilgocią,

−

rodzaj materiału termoizolacyjnego,

−

przeznaczenie tarasu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) zapoznać się, na podstawie zdjęcia ze strukturą tarasu na podstawie
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną tarasu,
5) ustalić warstwy konstrukcji tarasu pominięte w opisie,
6) rodzaj materiału warstwy filtrującej, zabezpieczającej termoizolację,
7) ustalić rodzaj materiału termoizolacyjnego,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy lub uczniowski,

−

charakterystyki techniczne tarasów,

−

zdjęcia ilustrujące rozwiązania materiałowe termoizolacji tarasów budowanych na
stropodachach pełnych i odwróconych:

−

tradycyjnych,

−

parkingów,

−

dachów zielonych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

110

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 102. Izolacja termiczna tarasu – przekrój poprzeczny [9 s. 148]

Załącznik nr 2

Charakterystyka techniczna – termoizolacja tarasu

Warstwy tarasu – Rysunek nr 103

−

............................................

−

Warstwa filtrująca – grys o uziarnieniu 4 – 8 mm.

−

Warstwa filtrująca z ..................................

−

Termoizolacja – ........................................ – gr. 10 cm.

−

Uszczelnienie dachu – ...................................................... lub folia.

−

Masa gruntująca BVE przy pokryciu ............................... lub warstwa ochronna przy folii.

−

Podłoże betonowe ze spadkiem min. 1,5%.

−

Strop żelbetowy.

Ćwiczenie 2

Na podstawie rysunku (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ilustrującego rozwiązanie materiałowe

termoizolacji, ustal:

−

rodzaj stropu, na którym ułożona jest termoizolacja,

−

warstwy wchodzące w skład konstrukcji tarasu,

−

rodzaj materiału termoizolacyjnego,

−

cechy charakteryzujące ten rodzaj tarasu,

−

nazwę i przeznaczenie tarasu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) zapoznać się na podstawie zdjęcia ze strukturą tarasu na podstawie,
4) ustalić warstwy wchodzące w skład konstrukcji tarasu,
5) ustalić rodzaj materiału termoizolacyjnego,
6) ustalić cechy charakteryzujące ten rodzaj tarasu,
7) ustalić nazwę i przeznaczenie tarasu,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

111

10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy lub uczniowski,

−

charakterystyki techniczne tarasów,

−

zdjęcia lub rysunki ilustrujące rozwiązania materiałowe termoizolacji tarasów budowanych
na stropodachach pełnych i odwróconych:

−

tradycyjnych,

−

parkingów,

−

dachów zielonych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

Załącznik nr 1

Charakterystyka techniczna elementu budowlanego

Rys. 103. Izolacja termiczna tarasu [9 s. 150]

Ćwiczenie 3

Wykonaj termoizolację, wskazanego przez nauczyciela, fragmentu tarasu widokowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
4) dobrać materiał termoizolacyjny,
5) sprawdzić stan materiałów pod względem jakościowym,
6) przygotować narzędzia i sprzęt do wykonania termoizolacji,
7) sprawdzić prawidłowość wykonania uszczelnienia dachu,
8) ustalić i zmierzyć miejsca usytuowania termoizolacji w konstrukcji tarasu,
9) ułożyć płyty termoizolacyjne w ustalonych miejscach tarasu,
10) uciąć płyty termoizolacyjne i uzupełnić termoizolację w brakujących miejscach,
11) ułożyć warstwę filtrującą z flizeliny,
12) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
13) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

112

15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy,
17) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko do układania termoizolacji tarasu,

−

model tarasu,

−

materiały termoizolacyjne w postaci płyt:

−

z polistyrenu ekstrudowanego – grubość około 10 cm,

−

materiały do wykonania warstwy filtrującej:

−

flizelina,

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

nóż do cięcia płyt izolacyjnych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

4.11.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować sposoby wykonywania termoizolacji płyt

balkonowych?

2) określić sposoby wykorzystywania powierzchni stropodachów?

3) scharakteryzować sposoby wykonywania termoizolacji tarasów?

4) scharakteryzować materiał do izolacji termicznej tarasów?

5) wskazać materiały izolacji termicznej tarasów?

6) scharakteryzować warstwy konstrukcyjne tarasów przeznaczonych

do ruchu pieszego?

7) scharakteryzować warstwy konstrukcyjne tarasów przeznaczonych

na parkingi samochodowe?

8) scharakteryzować warstwy konstrukcyjne tarasów przeznaczonych

na zielony dach?

9) wskazać materiał do wykonywania warstwy filtrującej tarasu?

10) wskazać materiał do wykonywania termoizolacji tarasów?

11) określić grubość warstwy materiału izolującego cieplnie taras?

12) wskazać do wykonywania warstwy drenującej tarasu?

13) wskazać, na jakich stropodachach mogą być konstruowane zielone

dachy?

14) scharakteryzować dachy zielone?

15) określić warunki techniczne, jakie powinny spełniać wykonane

izolacje cieplne balkonów i tarasów?

16) wykonać termoizolację tarasu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

113

4.12. Izolacje termiczne elementów instalacji budowlanych

4.12.1. Materiał nauczania

Elementami instalacji budowlanych, które powinny być zabezpieczane przed stratami ciepła

są między innymi przewody:

−

instalacji centralnego ogrzewania,

−

instalacji ciepłej wody użytkowej,

Izolacje termiczne przewodów instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej

Pionowe przewody instalacji centralnego ogrzewania zwane pionami zazwyczaj sytuowane

są przy ścianach zewnętrznych, jako że doprowadzają czynnik grzewczy do grzejników
umieszczanych najczęściej pod oknami lub w ich pobliżu.

Przewody te mogą być prowadzone:

−

w bruzdach wykonanych w ścianach zewnętrznych,

−

w bruzdach wykonanych w ścianach wewnętrznych,

−

po wierzchu ścian.
Ze względu na naruszanie właściwości termicznych ścian zewnętrznych prowadzenie

przewodów instalacji centralnego ogrzewania w bruzdach wykutych w tych ścianach może się
odbywać tylko w przypadku

braku

innych

możliwości.

Wypełniona

materiałem

termoizolacyjnym bruzda powinna wykazywać takie same właściwości termiczne jak pozostała
część ściany zewnętrznej. Zatem korzystniejszym rozwiązaniem jest prowadzenia przewodów
instalacyjnych w bruzdach wykutych w ścianach wewnętrznych, ponieważ straty ciepła przez
samą ścianę nie mają znaczenia. Niemniej jednak przewody instalacyjne powinny być
izolowane, zwłaszcza przewody instalacji ciepłej wody użytkowej, bowiem duże straty ciepła
następują w drodze od źródła ciepła do miejsca wypływu wody.

Pionowe i poziome przewody instalacji grzewczych prowadzone po wierzchu przegród

budowlanych izolowane są zazwyczaj w przejściach przez pomieszczenia nie ogrzewane.

W pomieszczeniach ogrzewanych przewody pozostają bez izolacji.
Przewody instalacji ciepłej wody użytkowej prowadzone są najczęściej:

−

w specjalnie do tego celu wykonywanych szachtach,

−

w bruzdach wykuwanych w ścianach wewnętrznych.
Do izolowania przewodów instalacyjnych prowadzonych w bruzdach stosuje się materiały

termoizolacyjne w postaci mat, filców i granulatów:

−

z wełny mineralnej,

−

z wełny szklanej.

Rys. 104. Piony instalacji centralnego ogrzewania

a – w izolowanej termicznie bruździe wykutej w ścianie zewnętrznej

b – w izolowanej termicznie bruździe wykutej w ścianie wewnętrznej

c - w izolowanej termicznie bruździe wykutej w ścianie zewnętrznej i przewód izolowany zamocowany do

otynkowanej ściany. [7 s. 90]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

114

Rys. 105. Przykłady sposobów izolowania przewodów instalacji centralnego ogrzewania

i ciepłej wody użytkowej [7 s. 91]

Do izolowania przewodów instalacyjnych prowadzonych po wierzchu ścian stosuje się

materiały termoizolacyjne w postaci:

−

taśm elastycznych z tworzyw sztucznych,

−

gotowych kształtek, o różnej grubości ścianek i średnicach dostosowanych do średnicy
izolowanych rur, wykonanych między innymi:

−

ze spienionej twardej pianki poliuretanowej,

−

z wełny mineralnej,

−

ze styropianu

w płaszczach ochronnych z folii PVC lub polietylenowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

115

Rys. 106. Kształtki termoizolacyjne na przewody instalacyjne [folder producenta]

4.12.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.

1. Jakie elementy instalacji budowlanych powinny być zabezpieczane przed stratami ciepła?
2. Gdzie mogą być prowadzone przewody instalacji centralnego ogrzewania?
3. Które przewody instalacji centralnego ogrzewania muszą być zaizolowane?
4. Gdzie mogą być prowadzone przewody instalacji ciepłej wody użytkowej?
5. Jakie materiały termoizolacyjne stosowane są do izolowania przewodów instalacyjnych

prowadzonych w bruzdach?

6. Jakie materiały termoizolacyjne stosowane są do izolowania przewodów instalacyjnych

prowadzonych po wierzchu ścian?

4.12.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj izolację termiczną pionowych przewodów instalacji centralnego ogrzewania:

−

zasilającego o średnicy Ø 32 mm,

−

powrotnego o średnicy Ø 25 mm,

zamontowanych w nie ogrzewanym pomieszczeniu piwnicy budynku mieszkalnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) dobrać i przygotować materiały termoizolacyjne,
5) sprawdzić stan materiałów termoizolacyjnych pod względem jakościowym,
6) dobrać i przygotować potrzebne narzędzia,
7) oczyścić i osuszyć przewody pod izolację termiczną,
8) założyć kształtki izolacji termicznej na przewody,
9) zmocować i zabezpieczyć termoizolację opaskami,
10) zagospodarować odpady materiałów termoizolacyjnych,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

116

13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko pracy do montażu izolacji termicznej przewodów,

−

materiały termoizolacyjne do wykonania izolacji przewodów:

−

taśmy elastyczne z tworzyw sztucznych,

−

gotowe kształtki, o różnej grubości ścianek i średnicach dostosowanych do średnicy
izolowanych rur w płaszczach ochronnych z folii PVC lub polietylenowej.

−

materiały pomocnicze:

−

opaski z drutu stalowego ocynkowanego

−

opaski z taśmy polipropylenowej,

−

narzędzia ręczne, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

noże do cięcia materiałów izolacyjnych,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

4.12.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać elementy instalacji zabezpieczane przed stratami ciepła?

2) wskazać miejsca prowadzenia przewodów instalacji centralnego

ogrzewania?

3) wskazać przewody instalacji centralnego ogrzewania, które muszą

być zaizolowane?

4) wskazać miejsca prowadzenia przewodów instalacji ciepłej

wody użytkowej?

5) dobrać materiały termoizolacyjne do izolowania termicznego

przewodów instalacyjnych prowadzonych w bruzdach?

6) dobrać materiały termoizolacyjne do izolowania termicznego

przewodów instalacyjnych prowadzonych po wierzchu ścian?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

117

4.13. Naprawa izolacji termicznych

4.13.1. Materiał nauczania

Warstwy materiałów termoizolacyjnych w izolowanych cieplnie elementach budowlanych

są niewidoczne i zawsze chronione przed zawilgoceniem i uszkodzeniami mechanicznymi przez
materiały budowlane stanowiące inne warstwy przegród budowlanych. Z tego względu nie są
zazwyczaj narażone na uszkodzenia powodowane działaniem czynników zewnętrznych.
Najbardziej na uszkodzenia, narażone są izolacje cieplne ścian zewnętrznych i ich elementów,
wykonane metodą lekką-mokrą oraz rzadziej wykonane metodą lekką-suchą.

Zakres i sposób wykonania napraw, renowacji i remontów izolacji termicznych ścian

zewnętrznych i ich elementów uzależniony jest od tego, czy:

−

są to uszkodzenia mechaniczne miejscowe, które występują przy ociepleniu ścian metodą
lekką-mokrą,

−

są to uszkodzenia mechaniczne miejscowe, występujące przy ociepleniu ścian metodą lekką-
suchą,

−

jest to obniżenie izolacyjności cieplnej występujące w takich określonych miejscach
elementów ścian jak: wieńce, słupy, złącza elementów ściennych,

−

jest to obniżenie izolacyjności cieplnej występujące na całej lub znacznej powierzchni ścian
zewnętrznych.

Materiał zastosowany jako termoizolacja ścian zewnętrznych, zarówno styropian jak i wełna

mineralna są niewidoczne i chronione przed zawilgoceniem przez warstwę elewacyjną.

Naprawy uszkodzeń izolacji termicznej wykonanej metodą lekką-mokrą

Przy warstwie termoizolacyjnej, wykonanej metodą lekką-mokrą, podczas użytkowania

budynku należy systematycznie przeprowadzać przeglądy elewacji w celu sprawdzenia, czy na
powierzchni tynku nie pojawiają się uszkodzenia w takiej postaci jak:

−

nierówności powierzchni tynku,

−

widoczna siatka wzmacniająca,

−

rysy i pęknięcia warstwy elewacyjnej.

Naprawy wyżej wymienionych uszkodzeń polegają przede wszystkim na ułożeniu nowej

wyprawy elewacyjnej lub powłoki nawierzchniowej.

W przypadku stwierdzenia miejscowych uszkodzeń mechanicznych sięgających warstwy

termoizolacyjnej należy:

−

wyciąć nożem i usunąć tynk na powierzchni większej niż obejmuje uszkodzenie,

−

ściernikiem mechanicznym usunąć warstwę izolacyjną wokół uszkodzenia na odległość
około 80 mm, aż do odsłonięcia warstwy bazowej,

−

wyciąć pozostałą część płyty termoizolacyjnej i oczyścić powierzchnię z resztek spoiwa,

−

dopasować fragment nowej płyty termoizolacyjnej do oczyszczonej powierzchni
uszkodzenia,

−

ułożyć na tylnej powierzchni płyty termoizolacyjnej warstwę zaprawy klejącej grubości
około 10 mm,

−

wkleić fragment płyty termoizolacyjnej w miejsce uszkodzenia,

−

nałożyć na powierzchnię płyty, warstwę zaprawy klejącej i wkleić w nią siatkę
wzmacniającą; powierzchnię wyrównać i wygładzić,

−

po upływie 24 godzin, tynk wokół uszkodzenia, jeśli zachodzi potrzeba zakleić taśmą
maskującą,

−

na powierzchnię wykonanej naprawy nałożyć tynk, a po jego wyschnięciu usunąć taśmę
maskującą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

118

Naprawy uszkodzeń izolacji termicznej wykonanej metodą lekką-mokrą
Przy termoizolacji ścian zewnętrznych, wykonanych metodą lekką-suchą, przeprowadzanie

przeglądów elewacji polega przede wszystkim na sprawdzaniu:

−

równości powierzchni materiałów okładzinowych,

−

uszkodzeń mechanicznych materiałów okładzinowych, zabezpieczających materiał
termoizolacyjny,

−

stanu technicznego materiału termoizolacyjnego, przy dużych uszkodzeniach
mechanicznych.

Naprawy wyżej wymienionych uszkodzeń polegają przede wszystkim na wymianie

elementów stanowiących:

−

okładzinę elewacyjną – w przypadku uszkodzeń powierzchownych,

−

rusztu i materiału termoizolacyjnego – w przypadku większych i głębszych uszkodzeń.

Przeprowadzenie naprawy uszkodzonych elementów okładziny elewacyjnej najczęściej

wiąże się z:

−

wymierzeniem wielkości uszkodzenia:

−

długość,

−

szerokość,

−

obliczeniem ilości sztuk uszkodzonych elementów elewacyjnych,

−

demontażem uszkodzonych elementów elewacyjnych na powierzchni:

−

obejmującej uszkodzenie,

−

znajdującej się powyżej tego uszkodzenia,

−

sprawdzeniem stanu technicznego elementów rusztu,

−

obliczeniem ilości uszkodzonych elementów rusztu,

−

wymianą ewentualnie uszkodzonych elementów rusztu,

−

sprawdzeniem stanu technicznego materiału termoizolacyjnego,

−

obliczeniem ilości płyt uszkodzonego materiału termoizolacyjnego,

−

wymianą ewentualnie uszkodzonych płyt materiału termoizolacyjnego,

−

ułożeniem i zamocowaniem elementów elewacyjnych do rusztu,

−

zamocowaniem listew wykończeniowych.

Przy stwierdzeniu, podczas kontroli stanu technicznego budynku, obniżenia izolacyjności

cieplnej przegród budowlanych należy elementy budowlane docieplić.
Sposoby docieplania elementów budowlanych zostaną opisane w Poradniku dla ucznia
713[08].Z3.03 – Wykonywanie dociepleń budynków.

4.13.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Od jakich czynników zależy zakres i sposób wykonania napraw, renowacji i remontów

izolacji termicznych ścian zewnętrznych i ich elementów?

2. W jakiej postaci mogą pojawiać się uszkodzenia izolacji termicznej wykonanej metodą

lekką-mokrą?

3. Jaka jest kolejność czynności podczas przeprowadzania naprawy uszkodzenia izolacji

termicznej wykonanej metodą lekką-mokrą?

4. W jakiej postaci mogą pojawiać się uszkodzenia izolacji termicznej wykonanej metodą

lekką-suchą?

5. Jaka jest kolejność czynności podczas przeprowadzania naprawy uszkodzenia izolacji

termicznej wykonanej metodą lekką-suchą?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

119

4.13.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź naprawę, wskazanego przez nauczyciela, uszkodzenia termoizolacji ściany

zewnętrznej, wykonanej metodą lekką-mokrą.

Uszkodzeniu uległy:

−

warstwa elewacyjna tynku akrylowego,

−

siatka wzmacniająca,

−

materiał termoizolacyjny z płyt z wełny mineralnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) oznaczyć ostrym narzędziem miejsce uszkodzenia,
5) wyciąć nożem i usunąć tynk na powierzchni większej niż obejmuje uszkodzenie,
6) usunąć warstwę izolacyjną wokół uszkodzenia, aż do odsłonięcia warstwy bazowej,
7) wyciąć pozostałą część płyty termoizolacyjnej,
8) oczyścić powierzchnię ściany z resztek spoiwa,
9) zmierzyć oczyszczoną powierzchnię uszkodzenia,
10) odmierzyć fragment nowej płyty termoizolacyjnej i dopasować do oczyszczonej

powierzchni uszkodzenia,

11) przygotować zaprawę klejową według receptury producenta,
12) ułożyć na tylnej powierzchni płyty termoizolacyjnej warstwę zaprawy klejącej grubości

około 10 mm,

13) wkleić fragment płyty termoizolacyjnej w miejsce uszkodzenia,
14) nałożyć na wierzchnią powierzchnię płyty, warstwę zaprawy klejącej wkleić w nią siatkę

wzmacniającą

15) wyrównać i wygładzić powierzchnię termoizolacji,
16) zakleić taśmą maskującą tynk wokół uszkodzenia (po upływie 24 godzin),
17) nałożyć na powierzchnię wykonanej naprawy warstwę zaprawy tynkowej,
18) usunąć taśmę maskującą po wyschnięciu tynku,
19) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
19) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
20) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
21) zaprezentować efekty swojej pracy,
22) dokonać samooceny pracy,
23) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wykonywania termoizolacji ścian,

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty z wełny mineralnej,

−

materiały pomocnicze:

−

sucha zaprawa klejowa,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

120

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy budowlanej i klejowej,

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach widiowych do betonu,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek,

−

literatura z rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź naprawę, wskazanego przez nauczyciela, uszkodzenia termoizolacji ściany

zewnętrznej wykonanej metodą lekką-suchą.

Uszkodzeniu uległy:

−

elementy elewacyjne z paneli z PVC,

−

elementy ruszt drewnianego,

−

materiał termoizolacyjny z płyt ze styropianu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania – ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zmierzyć długość i szerokość uszkodzenia:
5) obliczyć ilości sztuk uszkodzonych paneli elewacyjnych,
6) zdemontować panele elewacyjne na powierzchni:

−

znajdującej się powyżej tego uszkodzenia,

−

obejmującej uszkodzenie,

7) sprawdzić stan techniczny elementów rusztu drewnianego,
8) obliczyć ilość uszkodzonych elementów rusztu,
9) sprawdzić stan techniczny płyt materiału termoizolacyjnego ze styropianu,
10) obliczyć ilość uszkodzonych płyt ze styropianu,
11) zdemontować uszkodzone płyty ze styropianu,
12) zamontować nowe elementy rusztu drewnianego w miejsce uszkodzonych,
13) dopasować i zamontować nowe płyty styropianowe,
14) ułożyć i zamocować elementy elewacyjne do rusztu,
15) zamocować listwy wykończeniowe,
16) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
17) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
18) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
19) zaprezentować efekty swojej pracy,
20) dokonać samooceny pracy,
21) uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stół warsztatowy,

−

charakterystyki techniczne ścian zewnętrznych,

−

stanowisko do wznoszenia murów ścian,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

121

−

wyroby termoizolacyjne:

−

płyty ze styropianu,

−

materiały pomocnicze:

−

łaty drewniane,

−

łączniki – kołki rozporowe tworzywowe z metalowymi wkrętami,

−

łączniki fasadowe – tworzywowe z trzpieniami tworzywowymi lub metalowymi,

−

elementy (panele) sidingu z PVC,

−

elementy mocujące panele PVC do konstrukcji wsporczej,

−

narzędzia ręczne, elektronarzędzia i sprzęt, miedzy innymi:

−

przyrządy traserskie,

−

kielnia,

−

wiertarka wolnoobrotowa z mieszadłem do urabiania zaprawy budowlanej i klejowej,

−

wiadra,

−

wiertarka z wiertłami o końcówkach widiowych do betonu,

−

pace gładkie i zębate,

−

młotek

−

literatura rozdziału 6,

−

zeszyt i długopis.

4.13.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zakres i sposób wykonania napraw, renowacji i remontów

izolacji termicznych ścian zewnętrznych i ich elementów?

2) określić postać uszkodzeń izolacji termicznej wykonanej

metodą lekką-mokrą?

3) określić kolejność czynności podczas przeprowadzania naprawy

uszkodzenia izolacji termicznej wykonanej metodą lekką-mokrą?

4) określić postać uszkodzeń izolacji termicznej wykonanej

metodą lekką-suchą?

5) określić kolejność czynności podczas przeprowadzania naprawy

uszkodzenia izolacji termicznej wykonanej metodą lekką-suchą?

6) wykonać demontaż uszkodzonej izolacji termicznej

7) wykonać naprawę uszkodzonej izolacji termicznej wykonanej

metodą lekką-mokrą?

8) wykonać naprawę uszkodzonej izolacji termicznej wykonanej

metodą lekką-suchą?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

122

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.
5. Zestaw zadań testowych składa się z:

a) 13 zadań otwartych - zadań krótkiej odpowiedzi,
b) 8 zadań zamkniętych - zadań wielokrotnego wyboru.

6. Odpowiedzi na zadania krótkiej odpowiedzi powinny być jednozdaniowe, sformułowane

w sposób zwięzły i konkretny.

7. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
8. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy ująć w kółko i ponownie zakreślić

odpowiedź prawidłową.

9. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdź do

zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić później.

10. Na rozwiązanie testu masz 90 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

123

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I . Udziel odpowiedzi na poniższe pytania - odpowiedź wpisz w karcie odpowiedzi

punktacja 0 - 1 pkt.

1. Co należy wykonać przed ułożeniem izolacji cieplnej podłogi?
2. W jaki sposób izoluje się ściany fundamentowe z cegły ceramicznej pełnej w budynkach

podpiwniczonych, z nie ogrzewanymi pomieszczeniami piwnic?

3. Jakie role spełnia izolacyjna warstwa keramzytu?
4. W którym miejscu ściany zewnętrznej szkieletowej umieszcza się paroizolację?
5. Dlaczego należy izolować elementy ścian zewnętrznych?
6. Jakimi cechami powinny się charakteryzować materiały i wyroby stosowane do ocieplenia

mostków termicznych?

7. W jaki sposób układa się izolację termiczną w stropach nad piwnicami i prześwitami?
8. Jakie są zasady układania ocieplenia dwuwarstwowego?
9. W jaki sposób nanosi się na powierzchnię stropu piankę krylaminową?
10. W których miejscach konstrukcji dachowej, dachu stromego można układać termoizolację?
11. Jakimi cechami powinny charakteryzować się wyroby używane do układania izolacji

termicznej od strony wierzchniej dachu?

12. W jakiej postaci mogą występować materiały do termoizolacji przewodów instalacyjnych?
13. Co należy sprawdzić przed przystąpieniem do pracy z elektronarzędziem?

II . Zaznacz znakiem X poprawną odpowiedź w karcie odpowiedzi

punktacja 0 - 1 pkt.

14. Poniższy rysunek ilustruje termoizolację podłogi usytuowanej

a) na gruncie poniżej poziomu terenu.
b) na gruncie powyżej poziomu terenu.
c) nad pomieszczeniem piwnic ogrzewanych.
d) nad pomieszczeniem piwnic nie ogrzewanych.

Rys. 107.

Termoizolacja podłogi [8. s. 105]

15. Poniższy rysunek ilustruje warstwową ścianę zewnętrzną, murowaną,

a) z ociepleniem, bez wentylacji.
b) z ociepleniem wentylowanym.
c) ocieploną w technologii lekkiej-suchej.
d) ocieploną w technologii lekkiej-mokrej.

Rys. 108. Termoizolacja ściany [8 s. 78]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

124

16. Poniższy rysunek ilustruje termoizolację zewnętrznej ściany nośnej

a) trójwarstwowej z keramzytobetonu.
b) trójwarstwowej z betonu komórkowego.
c) dwuwarstwowej z betonu komórkowego.
d) dwuwarstwowej osłonową budynków szkieletowych.

Rys. 109. Termoizolacja ściany [9 s. 114]

17. Poniższy rysunek ilustruje termoizolację ściany drewnianej o konstrukcji

a) ramowej.
b) ryglowej.
c) wieńcowej.
d) szkieletowej.

Rys. 110. Termoizolacja ściany [9 s. 121]

18. Poniższy rysunek ilustruje kierunek przepływu ciepła przez

a) strop poddasza i sposób docieplenia mostka termicznego wieńca.
b) ścianę zewnętrznej i sposób docieplenia mostka termicznego wieńca.
c) strop między kondygnacyjny i sposób docieplenia mostka termicznego wieńca.
d) strop między kondygnacyjny i sposób docieplenia mostka termicznego nadproża.

Rys. 111. Kierunek przepływu ciepła [9 s. 127]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

125

19. Poniższy rysunek ilustruje termoizolację ściany drewnianej o konstrukcji

a) ramowej.
b) ryglowej.
c) wieńcowej.
d) szkieletowej.

Rys. 112. Termoizolacja ściany [9 s. 121]

20. Izolację termiczną stropodachów pełnych należy wykonywać wyłącznie z materiałów

charakteryzujących się małą utratą właściwości izolacyjnych pod wpływem zawilgocenia,
a) suchych i nie podlegających korozji biologicznej.
b) higroskopijnych i nie podlegających korozji biologicznej.
c) lekko wilgotnych, ale nie podlegających korozji biologicznej.
d) oraz styropianu i papy bitumicznej nie podlegającej korozji biologicznej.

21. Poniższy rysunek ilustruje termoizolację tarasu skonstruowanego na stropodachu

a) pełnym, przeznaczonego dla ruchu pieszego i samochodów o ciężarze poniżej 3,5 T.
b) pełnym, przeznaczonego dla ruchu pieszego i samochodów o ciężarze powyżej 3,5 T.
c) o odwróconym układzie warstw, przeznaczonego dla ruchu pieszego i samochodów

o ciężarze poniżej 3,5 T.

d) o odwróconym układzie warstw, przeznaczonego dla ruchu pieszego i samochodów

o ciężarze powyżej 3,5 T.

Rys. 113. Termoizolacja tarasu [9 s. 148]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

126

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:…………………………………………………………………………………...

Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach

I. Wpisz poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

Razem punktów za część I

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

127

II . Zaznacz znakiem X poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedzi

Punkty

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

Razem punktów za część II

punktów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

128

6. LITERATURA

1. Dzierżawski T.: Gazownictwo i ciepłownictwo.WSiP, Warszawa 1996
2. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,

Warszawa 2002

3. Frankiewicz D.: Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.

KOWEZ, Warszawa: 2002

4. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. KOWEZ,

Warszawa 2002

5. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami

z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002

6. Katalog: Specjalistyczne narzędzia i maszyny dla dekarzy Zi-co sp. z o.o. – Wrocław 2006
7. Lochner D. Ploss.W.: Izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe w domkach jednorodzinnych.

Arkady, Warszawa 1983

8. Markiewicz P.: Vademecum projektanta. Archi-Plus, Kraków 1997
9. Markiewicz P.: Vademecum projektanta. Archi-Plus, Kraków 1998
10. Martinek W., Michnowski Z.: Technologia. Dekarstwo i blacharstwo budowlane. WSiP,

Warszawa1990

11. Pogorzelski J. Rydz .Z, Wójtowicz M. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętzrnych

budynków. ITB, Warszawa 2002

12. Poradnik. Izolacje styropianowe w budownictwie. SPS. 2005
13. Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1996
14. Poradnik remontowy budownictwa mieszkalnego Arkady, Warszawa 1997
15. Praca zbiorowa.: Vademecum budowlane. Arkady, Warszawa 1994
16. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002

17. Wolski Z.: Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1991

Czasopisma:
„Murator”, „Atlas Budowlany”

Normy:

1. PN-EN ISO 6946: 2004 – Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny

i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania.

Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane tj. (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późni.

zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401).

3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót
ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
12 Wykonywanie izolacji termicznych budynków
12 Wykonywanie izolacji termicznych budynków
04 Wykonywanie izolacji termicz Nieznany (2)
14 Wykonywanie izolacji termicz Nieznany
17 Wykonywanie izolacji akustycznych w budynkach
13 Wykonywanie izolacji termicznych elementów sieci i urządzeń ciepłowniczych
04 Wykonywanie izolacji termicz Nieznany (2)
04 Wykonywanie izolacji termicznych i akustycznych
713[08] Z2 02 Wykonywanie izolacji wodochronnych z materiałów bitumicznych w budynkach
Materiały do izolacji termicznych

więcej podobnych podstron