opr. Maja Pęczak

O PSYCHICZNYM MECHANIZMIE OBJAWU HISTERYCZNEGO. DONIESIENIE WST

O PSYCHICZNYM MECHANIZMIE OBJAWU HISTERYCZNEGO. DONIESIENIE WST

O PSYCHICZNYM MECHANIZMIE OBJAWU HISTERYCZNEGO. DONIESIENIE WST

O PSYCHICZNYM MECHANIZMIE OBJAWU HISTERYCZNEGO. DONIESIENIE WSTĘPNE.

PNE.

PNE.

PNE.

Freud i Breuer.

Freud i Breuer.

Freud i Breuer.

Freud i Breuer.

Pacjenci zwykle nie pamiętają wydarzenia, które spowodowało chorobę, lub nie zdają sobie
sprawy, że jakieś wydarzenie ma związek z chorobą.

Hipnoza jako metoda na opamiętywanie wydarzeń, które mogą być przyczyną choroby.
Hipnoza przyniosła rezultaty teoretyczne (dowiodły, że dla histerii jeden moment może mieć
decydujące znaczenie) i praktyczne.

W nerwicy urazowej przyczyną choroby nie jest uraz ciała, lecz uczucie strachu – uraz
psychiczny. Analogicznie jest z histerią – jest urazem psychicznym.

W zwykłej histerii często zamiast 1 dużego urazu, spotyka się kilka urazów cząstkowych, które
składają się na chorobę, jeżeli stanowią część jej historii. (nie histerii☺ czytać uważnie!☺)

Związek przyczynowy między sprawczym urazem psych. i objawem histerii nie polega na tym,
ż

e uraz miałby wywołać symptom, który po usamodzielnieniu się trwa nadal; uraz jest jakby

obcym ciałem, które jest cały czas aktywnym czynnikiem.

Uświadomione zdarzenie (wywołujące uraz) i opis zdarzenia dokonany przez pacjenta
powoduje zniknięcie symptomów.

„Beznamiętne” wspomnienie jest nieskuteczne. (Czyli chodzi o emocje - trzeba wywołać afekt).

Proces psychiczny w trakcie hipnozy musi być powtórzony i wypowiedziany, pojawiają się np.
intensywne drgawki, ale potem już na zawsze znikają. (Metoda katartyczna).

Obalenie stwierdzenia, że w przypadku histerii „usuwając przyczynę, usuwamy skutek”
(cessante cansa cessant effectus).


Dlaczego przeszłe wydarzenia mają tak duży wpływ, dlaczego nie podlegają utracie
zabarwienia afektywnego (blednięciu wspomnień)? Zależy to od pewnych czynników:
m.in. od tego czy wystąpiła reakcja na afekt:


Płacz, zemsta – wyładowanie afektów



Gdy reakcja jest adekwatna do zdarzenia, to znika duża część afektu



Jeśli człowiek stłumi reakcję, to afekt dołączy do wspomnienia



Reakcja na uraz ma funkcję katartyczną (w terapii hipnozą metoda katartyczna polega na
dopuszczeniu do świadomości osoby chorej wypartego wspomnienia patogennego
zdarzenia i zwerbalizowania przez nią towarzyszącego temu zdarzeniu afektu, co
prowadzi do zaniku symptomu i odreagowania afektu.)



Gdy nie ma reakcji, to w pamięci zachowuje się głównie afektywny wydźwięk (a fakt,
wydarzenie, może być nawet zapomniane).



Chorzy nie dysponują tymi wspomnieniami, które wywołały afekt (w odróżnieniu od
innych wspomnień z życia, które nie uległy zatarciu)



W naturalnym stanie psych. te wspomnienia są nieobecne (niedostępne świadomości) lub
zawarte w bardzo zwięzłej formie. Ujawniają się dopiero w stanie hipnozy



A więc zapomniane wydarzenia odnoszą się do tych urazów, które nie zostały w
dostatecznym stopniu odreagowane

opr. Maja Pęczak

2 grupy przyczyn, dlaczego nie dochodzi do reakcji:

a)

natura urazu wykluczała reakcję (np. odejście ukochanej osoby) lub reakcja
uniemożliwiała sytuacja społeczna, lub osoba celowo tłumiła w sobie reakcję, by
zapomnieć o przykrym wydarzeniu. (Mowa tam też o mniszkach, powściągliwych
kobietach, dobrze wychowanych dzieciach!)

b)

gwałtowne, obezwładniające stany afektywne – strach lub półhipnotyczne stany
pomroczne

Stany świadomości odbiegające od normy – hipoidalne:


wspomnień u chorego należy szukać w hipnozie a nie w „normalnej” jego pamięci (w
„normalnym” stanie psychicznym)



podstawą histerii jest istnienie stanów hipoidalnych. Powstające w nich wyobrażenia są
bardzo intensywne, lecz pozbawione łączności z resztą treści świadomości



histeria dyspozycyjna – stan hipoidalny przed chorobą – afekt + somatyczne następstwa



histeria nabywa w sposób psychiczny – powstaje przez ciężki uraz lub celowe tłumienie
(np. namiętności seksualnej) mogą spowodować rozszczepienie grup wyobrażeń



dyspozycyjne stany hipoidalne – biorą swój początek ze „snów na jawie” u zdrowych ludzi



w stanach hipoidalnych chory jest chory psychicznie tak jak my w czasie snu, jednak sen
zdrowego nie ma wpływu na nasz stan czuwania, w odróżnieniu od produktów
hipoidalnych

Schematyczny opis „wielkiego” ataku histerycznego wg Charcota:

1.

faza epileptoidalna

2.

faza wielkich ruchów

3.

faza halucynacyjna

4.

faza końcowego delirium

Podjęta przez Freuda i Breuera próba wyjaśnienia ataku histerycznego nawiązuje do 3. fazy

Spostrzeżenia autorów potwierdzają, że wspomnienie, które dotychczas powodowało ataki,
traci tę zdolność, kiedy podda się je w hipnozie oddziaływaniom i asocjacyjnej korekturze
terapeuty. Psychoterapia więc udaremnia oddziaływanie nie odreagowanego afektu, dając mu
ujście. Metoda ta w swej radykalności jest znacznie skuteczniejsza od metody sugestii.

Freud dokonał ważnego odkrycia – stwierdził, że związek między objawem patologicznym a
tym, co go spowodowało może mieć charakter symboliczny, a somatyczne symptomy histerii
mogą powstawać w wyniku symbolizacji – jeżeli z jakimś ważnym życiowo zdarzeniem zwiąże
się silna emocja (afekt), to u normalnego człowieka rozładuje się ona w świadomych
działaniach odruchowych (np. akt zemsty) albo powoli zaniknie w wyniku kojarzenia się z
innymi elementami treści świadomości.
Inaczej jest u osób cierpiących na histerię. Nie rozładowany i nie zatarty afekt trwa nadal w
stanie uwięzienia, a pamięć zdarzenia, któremu ten afekt towarzyszył, zostaje umyślnie
wyparta ze świadomości; wyparta, lecz nie wymazana. I ta właśnie afektywna pamięć
przejawiać się będzie w symptomach histerycznych jako symbolach pamięci patogennych
zdarzeń, czyli symbolach wspomnień. Objaw histeryczne jest więc jakby przypomnieniem
tamtego zdarzenia.

„Histeryk cierpli przeważnie na wspomnienia”; treścią tych wspomnień są nie odreagowane
urazy.

Autorzy nie odkryli przyczyn choroby, poznali jedynie mechanizm.