11

Powiedział też: „Pewien człowiek miał dwóch synów.

12

Młodszy z nich rzekł do ojca: »Ojcze, daj mi część

majątku, która na mnie przypada«. Podzielił więc
majątek między nich.

13

Niedługo potem młodszy syn,

zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam
roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie.

14

A gdy

wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on
sam zaczął cierpieć niedostatek.

„Przypowieść o synu marnotrawnym” (fragment)

Na początku był Chaos. Któż
zdoła powiedzieć dokładnie, co
to był Chaos? Niejedni widzieli
w nim jakąś istotę boską, ale
bez określonego kształtu. Inni −
a takich było więcej − mówili,
że to wielka otchłań, pełna siły
twórczej i boskich nasieni, jakby
jedna masa nieuporządkowana,
ciężka i ciemna, mieszanina
ziemi, wody, ognia i powietrza.
Z tej napełnionej otchłani [...]
wyłoniły się dwa potężne bós -
twa, pierwsza królewska para
bogów. Uranos − Niebo i Gaja −
Ziemia.

J. Parandowski „Mitologia” (fragment)

Raz trup po drodze bez głowy się toczy,
To znowu głowa bez ciała;
Roztwiera gębę i wytrzyszcza oczy,
W gębie i w oczach żar pała.

A. Mickiewicz „To lubię” (fragment)

Coraz człowiek ustawał, mając w pogotowiu.
Zbliżył się: „Iść nie mogę, prowadź mnie” – rzekł zdrowiu.
„Było mnie zrazu słuchać” – natenczas mu rzekło.
Chciał człowiek odpowiedzieć, lecz zdrowie uciekło.

I. Krasicki „Człowiek i zdrowie” (fragment)

Epika

część II

przypowieść

Utwór, w którym opowiedziana historia

jest ilustracją ogólnych prawd o ludzkim

losie. Właściwe rozumienie przypowieści

wymaga przejścia od dosłownego

znaczenia jej treści do ukrytego sensu

alegorycznego lub symbolicznego.

mit
Opowieść fantastyczna dotycząca wierzeń
ludzi żyjących w bardzo odległej
przeszłości. Mity wyjaśniają pochodzenie
świata, bogów i człowieka, tłumaczą
zjawiska zachodzące w naturze.

ballada
Gatunek literacki, który obejmuje utwory łączące elementy
liryki, epiki i dramatu. Ballady opowiadają o legendarnych lub
historycznych wydarzeniach. Zwykle zawierają odwołania
do wierzeń ludowych, podań lub baśni. Nastrój ballad jest
niezwykły i tajemniczy, czasami nawet budzi grozę. Ważną
funkcję w utworach tego gatunku pełni przyroda, często
przedstawiana jako siła wymierzająca sprawiedliwość.

bajka
Krótki tekst wierszowany lub prozatorski,
którego bohaterami są zwierzęta i ludzie,
rzadziej rośliny czy przedmioty. Zawiera
morał, czyli pouczenie wypowiedziane
wprost bądź wynikające z treści utworu.