1
Fundamenty Specjalne - projekt fundamentu płytowo-palowego - część 2
Nośność pali – metoda
α
α
α
α
i
β
β
β
β
, z dostosowaniem do EC7
(dr hab. inż. Adam Krasiński)
Nośność pala jest sumą nośności pobocznicy i podstawy pala:
b
i
si
b
s
c
R
R
R
R
R
+
=
+
=
∑
gdzie: R
s
– nośność pobocznicy pala, która jest sumą nośności wszystkich odcinków obliczenio-
wych wzdłuż pobocznicy pala
si
R
,
R
b
– nośność podstawy pala.
Zgodnie z EC7 wyróżnia się:
- nośność obliczoną pala
cal
b
cal
s
cal
c
R
R
R
,
;
;
+
=
- jest to nośność otrzymana z obliczeń daną metodą i dla danego profilu
geotechnicznego
- nośność charakterystyczną pala
k
b
k
s
k
c
R
R
R
,
;
;
+
=
- jest to nośność skorygowana przez współczynniki
ξ
3
i
ξ
4
zależne od liczby
przebadanych i przeliczonych profili geotechnicznych. Dodatkowo można jeszcze uwzględnić
współczynnik modelu
γ
Rd
.
⋅
=
4
min
,
3
,
;
)
(
;
)
(
min
1
ξ
ξ
γ
cal
s
mean
cal
s
Rd
k
s
R
R
R
;
⋅
=
4
min
,
3
,
;
)
(
;
)
(
min
1
ξ
ξ
γ
cal
b
mean
cal
b
Rd
k
b
R
R
R
(R
s;cal
)
mean
, (R
s;cal
)
min
- odpowiednio średnia i minimalna nośność pobocznicy pala z wartości
obliczonych dla n profili geotechnicznych,
(R
b;cal
)
mean
, (R
b;cal
)
min
- odpowiednio średnia i minimalna nośność podstawy pala z wartości
obliczonych dla n profili geotechnicznych,
W przypadku gdy pale zwieńczone są sztywnym oczepem, współczynniki
ξ
3
i
ξ
4
można
zmniejszyć, dzieląc przez 1,1, przy czym
ξ
4
nie może być mniejsze niż 1,0.
- nośność projektową pala
b
k
b
s
k
s
d
c
R
R
R
γ
γ
;
;
;
+
=
- jest to nośność przyjmowana w projekcie przy sprawdzaniu warunku stanu
granicznego nośności.
Zgodnie z aktualnym zaleceniem PKN należy stosować podejście obliczeniowe 2 (lub 2*),
w którym współczynniki częściowe przyjmują wartości
γ
s
=
γ
b
= 1,1.
Warunek nośności:
Q
v;d
≤ R
c;d
2
Metoda
α
α
α
α - nośność krótkoterminowa pala
Korzystając z tej metody można oszacować nośność pojedynczego pala pracującego w warunkach
bez odpływu. Oznacza to, że metoda może być zastosowana tylko w przypadku zagłębienia pala
w gruntach spoistych. Opór gruntu zależy głównie od wytrzymałości gruntu na ścinanie
w warunkach bez odpływu C
u
.
Nośność pobocznicy pala dla i-tego odcinka obliczenio-
wego:
i
si
si
si
si
si
si
h
D
f
S
A
f
S
R
⋅
⋅
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
π
gdzie: f
si
– opór gruntu na pobocznicy i-tego odcinka
obliczeniowego pala.
Dla warunków bez odpływu f
si
=
α
i
· C
ui
w którym
α
i
wyznaczamy wg tablicy 1,
A
si
– pole powierzchni bocznej i-tego odcinka
obliczeniowego pala,
S
si
– współczynnik technologiczny.
Dla pali:
- wierconych w rurach - S
s
= 1,0;
- pali CFA - S
s
= 1,2;
- Vibro i wkręcanych - S
s
= 1,4;
- pali prefabrykowanych - S
s
= 1,0.
Tablica 1. Współczynnik
α
α
α
α
Wytrzymałość gruntu na
ś
cinanie bez odpływu
C
u
[kPa]
Pale przemieszczeniowe,
wbijane i wkręcane
Pale wiercone i CFA
≤
25
α
=
1,0
α
=
0,7
25÷70
α
=
1,0 – 0,011· (C
u
– 25)
α
=
0,7 – 0,008· (C
u
– 25)
>70
α
=
0,5
α
=
0,35
Nośność podstawy pala:
2
25
,
0
D
q
S
A
q
S
R
b
b
b
b
b
b
⋅
⋅
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
π
gdzie: q
b
= 9·C
ub
– opór gruntu pod podstawą pala,
A
b
– powierzchnia podstawy pala ( dla pali Vibro D jest średnicą „buta” stalowego),
S
b
– współczynnik technologiczny.
Dla pali:
- wierconych i CFA - S
b
= 1,0;
- wkręcanych - S
b
= 1,1;
- prefabrykowanych - S
b
= 1,2;
- Vibro - S
b
= 1,3.
h
i
D
f
si
Q
c
R
b
Σ
R
S
i
=
R
s
R
si
3
Metoda
β
β
β
β
– nośność długoterminowa pala
Korzystając z tej metody można oszacować nośność pojedynczego pala pracującego w warunkach
z odpływem w gruntach spoistych i niespoistych. Opór gruntu zależy od stanu naprężenia
efektywnego w gruncie. Metodę
β
stosuje się do wszystkich rodzajów gruntów.
Nośność pobocznicy pala dla i-tego odcinka obliczeniowego:
i
si
si
si
si
si
si
h
D
f
S
A
f
S
R
⋅
⋅
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
π
gdzie: f
si
– opór gruntu na pobocznicy i-tego odcinka pala.
Dla warunków z odpływem f
si
=
β
i
·
σ
’
vi
,
A
si
– pole powierzchni bocznej i-tego odcinka
obliczeniowego pala,
S
si
– współczynnik technologiczny.
Dla pali:
- wierconych w rurach - S
s
= 0,9;
- CFA - S
s
= 1,0;
- Vibro - S
s
= 1,4;
- wkręcanych - S
s
= 1,3;
- prefabrykowanych - S
s
= 1,1.
Wyznaczanie oporu gruntu f
si
na pobocznicy pala:
Opór gruntu na pobocznicy pala wyraża się wzorem:
vi
i
i
vi
i
i
vi
i
si
K
K
f
'
tan
'
'
0
0
σ
δ
σ
µ
σ
β
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
⋅
=
;
200
'
≤
vi
σ
kPa
gdzie:
σ
’
vi
– jest średnim, efektywnym naprężeniem pionowym, działąjącym w i-tej obliczeniowej
warstwie gruntu. Ze względu jednak na zjawisko głębokości krytycznej, w obliczeniach
przyjmujemy maksymalnie
σ
’
vi
= 200 kPa.
β
i
– jest współczynnikiem zależnym od efektywnego naprężenia poziomego, działąjącego w i-tej
obliczeniowej warstwie gruntu (
vi
i
hi
K
'
'
0
σ
σ
⋅
=
)
oraz szorstkości powierzchni pobocznicy pala
(
i
i
δ
µ
tan
=
). Współczynnik należy przyjmować wg tablicy 2.
Tablica 2. Współczynnik
β
β
β
β
.
Grunty spoiste
Grunty niespoiste
φ
β
′
⋅
=
tan
0
K
(
)
OCR
K
⋅
−
=
'
sin
1
0
φ
OCR
– współczynnik prekonsolidacji
(wyznaczony na podstawie badań
laboratoryjnych bądź in situ)
Nośność podstawy pala:
2
25
,
0
D
q
S
A
q
S
R
b
b
b
b
b
b
⋅
⋅
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
π
gdzie: q
b
– opór gruntu pod podstawą pala,
A
b
– powierzchnia podstawy pala ( dla pali Vibro D jest średnicą „buta” stalowego),
S
b
– współczynnik technologiczny
Dla pali:
- wierconych i CFA - S
b
= 1,0;
- wkręcanych - S
b
= 1,1;
- prefabrykowanych - S
b
= 1,3;
- Vibro - S
b
= 1,4.
β
β
β
β
1,20
0,75
0,44
28°
35°
37°
φ
φφ
φ
’
h
i
D
σ
σ
σ
σ
vi
’
σ
σ
σ
σ
hi
’
f
si
4
Wyznaczanie oporu gruntu q
b
pod podstawą pala:
Opór gruntu pod podstawą pala przyjmujemy wg rozwiązania Terzaghi’ego:
c
b
q
vb
b
N
c
N
q
⋅
+
⋅
=
'
'
σ
gdzie:
σ′
vb
– naprężenie efektywne w poziomie podstawy pala, przy czym ze względu na zjawisko
głębokości krytycznej w obliczeniach przyjmujemy maksymalnie
σ′
vi
= 200 kPa,
c’
b
– spójność efektywna gruntu w poziomie posadowienia,
N
c
, N
q
– współczynniki nośności:
(
)
(
)
b
e
N
b
b
q
'
tan
2
2
2
'
tan
1
'
tan
φ
η
φ
φ
⋅
⋅
⋅
+
+
=
gdzie:
÷
=
π
π
η
5
3
3
1
Kąt wypierania gruntu
η
spod podstawy pala. Przyjmujemy w przedziale od 1/3
π
dla plastycznych
gruntów spoistych do 2/3
π
dla zagęszczonych piasków.
b
q
c
N
N
'
cot
)
1
(
φ
⋅
−
=
Wpływ zmiany warstwy gruntowej na nośność podstawy pala
Wyżej podane wzory w metodach
α
i
β
, dotyczące nośności podstaw pali, są ważne dla przypadku
podłoża jednorodnego. W przypadku podłoża uwarstwionego, w sytuacji gdy występuje zmiana
warstwy o różnych parametrach wytrzymałościowych, na granicy obu warstw może pojawić się
przeskok w nośności podstawy. Taki przeskok jest nierzeczywisty. Zmiany nośności podstaw
przebiegają w rzeczywistości stopniowo. Można zastosować zmodyfikowaną propozycję
Meyerhofa (1983), przedstawioną na rysunkach poniżej.
Przypadek 1 – warstwa górna (1) o mniejszej nośności niż warstwa dolna (2)
D
z
R
z
R
h
b
b
z
10
)
(
)
(
1
2
1
1
⋅
′
=
; D – średnica pala
0
,
1
10
2
2
≤
∆
+
=
D
z
h
z
η
Skorygowana
nośność
podstawy
pala
w warstwie 2:
)
(
)
(
2
2
2
z
R
z
R
b
b
′
⋅
=
η
Wartość R
′
b
2
(z) oblicza się według wzorów
na str. 1 i 2.
Przypadek 2 – warstwa górna (1) o większej nośności niż warstwa dolna (2)
0
,
1
)
(
)
(
)
(
3
1
1
1
1
2
1
1
1
1
≤
′
−
′
⋅
∆
−
=
z
R
z
R
z
R
D
z
b
b
b
η
;
D – średnica pala;
∆
z
1
= 0
÷ 3D
Skorygowana
nośność
podstawy
pala
w warstwie 1:
)
(
)
(
1
1
1
z
R
z
R
b
b
′
⋅
=
η
Wartość R
′
b
1
(z) oblicza się według wzorów
na str. 1 i 2.
R
b2
(z
1
)
R
′
b1
(z
1
)
R
b1
(z)
warstwa 1
(mocniejsza)
warstwa 2
(słabsza)
3D
∆z
1
R
′
b1
(z)
wykres R
′
b1
(z)
wykres
R
b1
(z)
z
1
z
h
z
10D
R
b1
(z
1
)
R
′
b2
(z
1
)
R
b2
(z)
R
′
b2
(z) ∆z
2
wykres R
′
b2
(z)
warstwa 1
(słabsza)
warstwa 2
(mocniejsza)
wykres
R
b2
(z)
z
z
1
5
Przykład obliczeniowy
Dobrać długość L pala wierconego φ800 mm, aby w zadanych warunkach gruntowych uzyskał
nośność wystarczającą do przeniesienia obciążenia projektowego Q
d
= 1500 kN. Obliczenia
wykonać metodą
α
α
α
α
i
β
β
β
β
z uwzględnieniem zaleceń Eurokodu 7 (EC7).
Obliczenia wielkości pomocniczych
Współczynnik parcia spoczynkowego:
977
,
0
0
,
2
)
18
sin
1
(
)
sin
1
(
0
=
⋅
°
−
=
⋅
′
−
=
OCR
K
φ
32
,
0
18
tan
977
,
0
tan
0
=
°
⋅
=
′
⋅
=
φ
β
K
Współczynniki nośności gruntu pod podstawą pala:
przyjęto
η
=
π
/2
(
)
(
)
255
,
5
)
18
tan
2
2
exp(
18
tan
1
18
tan
)
tan
2
exp(
tan
1
tan
2
2
2
2
=
°
⋅
⋅
⋅
°
+
+
°
=
′
⋅
⋅
′
+
+
′
=
π
φ
η
φ
φ
q
N
(
)
(
)
1
,
13
18
cot
1
255
,
5
cot
1
=
°
⋅
−
=
′
⋅
−
=
φ
q
c
N
N
Współczynniki technologiczne:
do metody
α
: S
s
= 1,0; S
b
= 1,0
do metody
β
: S
s
= 0,9; S
b
= 1,0
Współczynniki korekcyjne do nośności (wg EC7): przyjęto
ξ
3
= 1,25/1,1 = 1,14
Współczynniki częściowe do nośności (podejście obliczeniowe 2 wg EC7):
γ
s
= 1,1;
γ
b
= 1,1
zwg
0,0
-1,0
-3,0
ił pylasto-piaszczysty
I
L
=0,30
γ = 20 kN/m
3
γ′ = 10 kN/m
3
φ′ = 18°, c′=45 kPa
OCR = 2,0
Profil geotechniczny
L
=
?
pal wiercony
φ800 mm
C
u
[kPa]
z [m ppt]
25
0
C
u
(z) = 25 + 5,0
⋅z [kPa]
6
Obliczenie nośności pala metodą
α
α
α
α
Obliczenie nośności pala metodą
β
β
β
β
z
h
i
σ
σ
σ
σ
'
vi
φ
φφ
φ
'
i
c'
i
β
ββ
β
i
f
si
R
si
R
s;cal
q
bi
R
b;cal
R
c;cal
R
s;k
R
b;k
R
c;k
R
s;d
R
b;d
R
c;d
[m ppt] [m]
[kPa]
[
o
]
[kPa]
[kPa]
[kN]
[kN]
[kPa]
[kN]
[kN]
[kN]
[kN]
[kN]
[kN]
[kN]
[kN]
0,0
0,0
0,0
1,0
0,0
20,0 18,0 45,0
0,32
6,35
0,0
0,0
3,0
2,0
60,0 18,0 45,0
0,32
12,70
57,4
57,4
6,0
3,0
90,0 18,0 45,0
0,32
23,81 161,6
219,0
9,0
3,0 120,0 18,0 45,0
0,32
33,33 226,2
445,2
1220,0
613,2
1058,4
390,5
537,9
928,4
355,0
489,0
844,0
12,0
3,0 150,0 18,0 45,0
0,32
42,86 290,8
736,0
1377,6
692,5
1428,5
645,6
607,4 1253,0
586,9
552,2 1139,1
13,0
1,0 160,0 18,0 45,0
0,32
49,20 111,3
847,3
1430,2
718,9
1566,2
743,2
630,6 1373,8
675,7
573,3 1249,0
14,0
1,0 170,0 18,0 45,0
0,32
52,38 118,5
965,8
1482,7
745,3
1711,1
847,2
653,8 1500,9
770,2
594,3 1364,5
15,0
1,0 180,0 18,0 45,0
0,32
55,55 125,7 1091,4
1535,3
771,7
1863,1
957,4
676,9 1634,3
870,4
615,4 1485,8
16,0
1,0 190,0 18,0 45,0
0,32
58,73 132,8 1224,3
1587,8
798,1
2022,4
1073,9
700,1 1774,0
976,3
636,5 1612,8
17,0
1,0 200,0 18,0 45,0
0,32
61,90 140,0 1364,3
1640,4
824,5
2188,8
1196,7
723,3 1920,0 1088,0
657,5 1745,5
18,0
1,0 210,0 18,0 45,0
0,32
63,49 143,6 1507,9
1640,4
824,5
2332,4
1322,7
723,3 2046,0 1202,5
657,5 1860,0
19,0
1,0 220,0 18,0 45,0
0,32
63,49 143,6 1651,5
1640,4
824,5
2476,1
1448,7
723,3 2172,0 1317,0
657,5 1974,5
20,0
1,0 230,0 18,0 45,0
0,32
63,49 143,6 1795,1
1640,4
824,5
2619,7
1574,7
723,3 2298,0 1431,5
657,5 2089,0
Wniosek z obliczeń:
Wartości nośności pala otrzymane z obu metod obliczeniowych są dość rozbieżne.
Zadecydował wynik obliczeń metodą
α
Potrzebna długość pala: L = 20,0 - 1,0 = 19,0 m
Warunek nośności: Q
d
= 1500 kN < R
c;d
= 1585 kN
Uwaga:
W przypadku obiektu budowanego w sposób powolny i przy niewielkiej zmienności obciążeń
podczas eksploatacji obiektu, można zrezygnować z metody
α
obliczania nośności pali.