Agresja u psów – fakty i mity

O psach agresywnych słyszymy często, zbyt często. Czy
jednak rozumiemy co znaczy słowo agresja? Agresja to
zachowanie agonistyczne, instynktowne, będące reakcją
na innego osobnika w trakcie konfrontacji. Pierwszym
faktem jest więc to, że podstawy agresji są naturalne i
agresja, podobnie jak ucieczka, groźba czy uległość,
pomaga zwierzęciu przetrwać sytuacje zagrażające jego
zdrowiu lub życiu. Wybór reakcji zależy od
przeprowadzonej przez psa oceny poziomu zagrożenia.

I tutaj sprawa się komplikuje...

To, czy pies uzna daną sytuację jako zagrożenie, zależy
od ogromnej ilości czynników a w szczególności:
genetycznego dziedzictwa psa, jego doświadczeń z
pierwszych miesięcy życia, chorób i urazów oraz bardzo
ważnej kwestii, czyli indywidualnych cech
osobowościowych psa. Mitem jaki staram się zawsze
obalać jest określenie “rasa agresywna”. Fakty mówią
natomiast , że agresja występuje u psów każdej rasy i
nieprawdą jest, że wszystkie osobniki danej rasy są
agresywne. Tylko w 20% agresja zależy od genów a aż
80% to kwestia wychowania i doświadczeń życiowych
psa.

Agresja jest pojęciem bardzo złożonym. Rozróżniamy
wiele jej rodzajów w zależności od sytuacji, w której się

objawia. Dla nas pies po prostu gryzie i to najczęściej
„bez powodu”. Z punktu widzenia psa powód jest
zawsze i może nim być np. przejście koło legowiska,
którego pilnuje (agresja terytorialna). Spojrzenie psu
prosto w oczy lub dłuższe wpatrywanie się w niego
mogą być odebrane jako wyzwanie do konfrontacji
(agresja dominacyjna). Częstą przyczyną ugryzień jest
także pogłaskanie psa po głowie, co zwierzę nie zawsze
odbiera jako sygnał przyjaźni, ale np. jako chęć
dominacji nad nim i po prostu nas się wystraszy (agresja
ze strachu). Czasami ugryzienie może być rzeczywiście
dosyć nieoczekiwane, np. idziemy z psem na smyczy a
on rzuca się na innego psa, przechodzącego obok.
Reagujemy szarpnięciem smyczą a pies odwraca się i
gryzie nas w rękę (agresja przemieszczona). Problem
zaczyna się kiedy zachowania agresywne są
nieprzewidywalne, pogłębiają się i stają się coraz
częstsze.

Dla określenia wagi problemu i poziomu zagrożenia ze
strony psa, potrzebna jest dokłada analiza zachowań
agresywnych, okoliczności ich wystąpienia oraz ich
konsekwencji i określenie rodzaju agresji. Dopiero po
takiej, dokładnej diagnozie możliwe jest udzielenie
odpowiednich porad i zaproponowanie szkolenia,
leczenia lub terapii. Niezrozumienie przyczyn zachowań
agresywnych u psów to największy problem trapiący
właścicieli psów. Każdy przypadek jest wyjątkowy,
mniej lub bardziej poważny, czy złożony.

Prozaicznym powodem agresji może być choroba lub
uraz, który narusza równowagę psycho-fizyczną psa i
zmienia jego zachowanie nawet z dnia na dzień. Jeśli
diagnoza jest szybka a przyczyna uleczalna, agresja
znika wraz z ustąpieniem objawów chorobowych. Jeśli
przyczyną agresji są problemy osobowościowe
wynikające np. z zaburzeń w socjalizacji, terapia psa
może trwać miesiącami. Są także przypadki, w których
mimo szczerych chęci człowieka, nie daje się wyleczyć
psa. Biorąc pod wagę wysokie niebezpieczeństwo
ugryzienia oraz niską jakość życia psa wynikającą z
ograniczeń, jakimi musi być poddany aby zagrożenia
nie stwarzał, najlepszym wyjściem jest humanitarna
eutanazja.

Czasami wystarczy jednak, aby właściciel zamiast
reagować nerwowo i ostro, starał się unikać sytuacji, w
których jego pies reaguje agresywnie, jednocześnie
będąc spokojnym, asertywnym oraz konsekwentnym.
Pies z czasem zrozumie, że nasze zachowanie nie jest
dla niego zagrożeniem, ani wyzwaniem i zacznie
reagować spokojniej.