40

TEST

Transceivery UKF

Świat Radio Listopad 2006

Instalacja

Moduły UT-118 są wykonane

w postaci małej płytki z obwodami

drukowanymi, pokazanej na

fot.

1 i 2. Karta ta nie posiada żadnych

nastawników i regulatorów, poza

nastawnikami w menu opisanymi

w następnym rozdziale. Jest to do-

bra sprawa, gdyż nie występują one

w radiu, które wykorzystujesz.

Instalowanie w IC-V82 jest pro-

ste. Wymontowuje się baterię, tak

jak przy jej wymianie, odkrywając

mały panel na powierzchni pojem-

nika na baterię, w sposób pokazany

na

fotografii 3. Panel jest odejmo-

wany po wykręceniu dwóch wkrę-

tów i moduł UT-118 jest wciskany

w złącze w sposób pokazany na

fot.

4. Załóż pokrywkę i wstaw baterię

i cała praca jest skończona.

Instalowanie w IC-2200H jest tro-

chę bardziej skomplikowane. Nale-

ży ściągnąć gałkę VFO, a następnie

wykręcić dwa wkręty Allena mocu-

jące przedni panel. Po odchyleniu

panelu wciska się płytkę UT-118

do złącza w dopasowane miejsce

z tyłu otwartego przedniego panelu

w sposób pokazany na

fotografii 5.

Mały kawałek piankowej podkładki

jest użyty do oddzielenia płytki od

korpusu przedniego panelu w IC-

-2200H. Następnie przykręca się

przedni panel i zakłada gałkę.

Nastawienie

Stwierdziłem, że nastawienie

modu D-STAR z UT-118 nie jest

trudne. Łatwiej będzie jednak, jeśli

uprzednio przestudiuje się doku-

mentację. Ponieważ moduł ten do-

piero co ukazał się na rynku, a do-

kumentacja dołączana do radia była

pisana wcześniej, dlatego sądzę, że

dokumentacja wyjaśniająca będzie

wkrótce dostarczona. Stwierdziłem,

że opisy w najnowszym podręczniku

IC-V82 są bardziej dokładne niż te we

wcześniej wydanym podręczniku IC-

-2200H i mam nadzieję, że będzie on

uaktualniany. Na przykład zamiast

podać na początku, jak poszczegól-

ne mody powinny pracować, tekst

zaczyna się od razu od dyskusji nad

różnymi nastawieniami menu, które

powinny być wzięte pod uwagę, bez

podania potrzebnej informacji na te-

mat znaczenia tych parametrów.

W szczególności sprawiły mi kło-

pot wszystkie te nastawienia znaku

wywoławczego – jest tam wprowa-

dzenie mYC (mój znak), yUC (twój

znak), wielokrotna lista dla RnC

(wywołanie przemiennika) z R1C

wskazującym najbliższy (lokalny)

przemiennik. Mało jest objaśnień

na temat ich znaczenia, lub gdzie są

one potrzebne i do jakich zastoso-

wań. Mogę na ten temat powiedzieć

to, że konieczne było jedynie zapro-

gramowanie własnego znaku mYC.

Wywołanie CQ musi być także wy-

brane przed nadawaniem, lecz do-

myślne kodowanie CQCQCQ było

właśnie tą kartą wstępu.

W „Świecie Radio” 2/2006 opisane są

dwie radiostacje Icom IC-V82 i IC-U82.

Do przekazywania głosu cyfrowego

musi być w nich zainstalowany moduł

UT-118. Poniżej podane jest tłumaczenie

wskazówek Michaela Tracy’ego KC1SX na

temat sposobu montowania i sprawdzania

tego modułu.

Cyfryzacja w radiokomunikacji

Moduł głosu cyfrowego UT-118 (1)

Fot. 1. Widok od góry modułu cyfrowego kodera UT-118

Fot. 2. Widok od dołu modułu cyfrowego kodera UT-118

Fot. 4. Moduł UT-118 cyfrowego kodowania
zainstalowany w IC-V82

Fot. 3. Droga dotarcia do pomieszczenia
baterii i gniazda dla UT-118 w IC-V82

41

Świat Radio Listopad 2006

Bezpośredni transfer danych ze

stacji do stacji działał wirtualnie

bezbłędnie na drodze z silnymi sy-

gnałami i dobrze działała równo-

czesna komunikacja głosowa, cho-

ciaż nie zalecałbym jednoczesnego

rozmawiania i pisania do tej samej

osoby, gdyż to wprowadza dez-

orientację.

Pomiar właściwości

Dla sprawdzenia UT-118 w labo-

ratorium ARRL połączono dwa IC

2200H wyposażone w UT-118 jedno

z drugim za pomocą nastawnego

tłumika w łączu radiowym między

nimi. Najpierw był zanotowany

analogowy stosunek sygnału do

szumu (S/N) w zależności od na-

stawionego tłumienia. Następnie

została zanotowana równoważna

jakość głosu cyfrowego dla zrobie-

nia porównania z właściwościami

głosu analogowego.

Charakterystykę częstotliwościo-

wą audio cyfrowego głosu mie-

rzono przez przemiatanie wejścia

mikrofonowego sygnałem z genera-

tora akustycznego i analizując war-

tość szczytową obrazu spektralnego

na wyjściu głośnikowym drugiej

radiostacji. Uzyskany wynik jest

pokazany na

rysunku 1.

Dla określenia właściwości trans-

feru, przekazywaliśmy plik danych

53kB między dwoma radiami przy

różnych nastawieniach tłumika

odpowiednio dla stosunku S/N.

Odbierany plik był porównywany

z nadawanym i liczona była war-

tość błędu. Nie posiadaliśmy moż-

liwości bezpośredniego pomiaru

współczynnika błędów (bit error

rate – BER), normalnego miernika

rzetelności przekazywania danych.

Dla przypadku niewielkich błędów

w znakach byliśmy pewni, uznając,

że większość znaków z błędami

było wynikiem pojedynczego bitu

błędu i że BER wynosiła 1/8 wielko-

ści błędów znaku. Wyniki są opisa-

ne poniżej.

Właściwości głosu cyfrowego

Badaliśmy zdolność komuniko-

wania się za pośrednictwem głosu

cyfrowego przez kanały ze zmien-

nym poziomem szumów. W komu-

nikacji analogowej, gdy poziom sy-

gnału spada do poziomu szumów,

szumy tła stają się coraz głośniej-

sze, aż pochłoną sygnał pożądany.

W systemie głosu cyfrowego, tak

długo jak impulsy są demodulo-

wane, to występuje jedynie szum

powstający w wyniku zaokrąglania

impulsów w kodeku (szum kwanty-

zacji) i niewielkie impulsy zakłóceń

powstających przy detekcji błędów.

UT-118 stosuje postępowy sche-

mat kodowania, optymalizowany

do kształtu głosu i dlatego zwy-

czajne pomiary stosunku sygnału

jednotonowego plus szumy i znie-

kształcenia do szumów i zniekształ-

ceń (SINAD), stosowane przy oce-

nie systemów analogowych, nie

podają prawdziwej oceny. Dla do-

konania oceny właściwości z gło-

sem cyfrowym zastosowaliśmy

analogowy SINAD przy zreduko-

wanym poziomie sygnału, stosując

kalibrowany tłumik i obserwując

SINAD. Następnie przełączaliśmy

do modu cyfrowego i dokonywa-

liśmy subiektywnej próby między

dwoma jednostkami. Stwierdzili-

śmy pewną, bezszumną wirtual-

ną komunikację ekwiwalentną do

analogowej, „w pełni wyciszonej”

przy analogowym SINAD około

6 dB. Zauważyliśmy, że chociaż

odczyt analogowy był użyteczny

przy tym poziomie, to był on silnie

zaszumiony i potrzebny był sygnał

silniejszy o 10 dB do komfortowego

odbierania w modzie analogowym

i sygnał z 22 dB SINAD potrzebny

był do całkowitego wyciszenia ana-

logowego odbioru.

Przy poziomie odpowiadającym

około 3 dB SINAD w modzie ana-

logowym, sygnał cyfrowy osiągał

swój próg i nie był już więcej od-

bierany. Dla porównania, przy tym

poziomie w modzie analogowym

sygnały głosowe były ledwo zrozu-

miałe, gdyż szum je zagłuszał.

Godne zanotowania są inne ob-

serwacje dokonane podczas subiek-

tywnego testowania:



Głos gdy jest dobrze odbierany

na poziomach jak wyżej, wyka-

zuje ślady artefaktów „brzmienia

cyfrowego”. Głos mówiącego był

rozpoznawalny jako indywidual-

na mowa, lecz był inny niż prze-

syłany parą drutów miedzianych.



Stwierdziliśmy, że system ten, nie

tak jak inne, które oglądaliśmy,

może uzyskać synchronizację

w czasie transmisji. Oznacza to, że

jeśli włączysz radio lub włączysz

kanały, to możesz usłyszeć trwa-

jącą rozmowę. Jest to szczególnie

cenna cecha przy pracy mobil,

w której chwilowo pojawiają się

zaniki z powodów terenowych,

lecz będziesz mógł prowadzić

rozmowę z chwilą znalezienia się

w strefie zasięgu.

Zdolność

do przekazywania danych

Przy ekwiwalencie 24 dB SINAD

plik z tekstem 53kB był przekazywa-

ny bezbłędnie. Przy poziomie 18dB

SINAD wystąpiło 26 nieprawidło-

wych znaków, zakładając błędny 1

bit na znak, co stanowi BER jednego

bitu na każde 610.000 bitów przeka-

zanych lub BER 6.1E-5. Przy 12 dB

SINAD przekazanych zostało tylko

19 kB i wiele z nich było błędnych,

tak więc BER był gorszy od 6.4E-1.

Michael Tracy KC1SX

z QST 6/2005 tłumaczył

Zdzisław Bieńkowski SP6LB

[1] Michael Tracy,

KC1SX: Installation and

Test of UT-118 Digital

Voice Modules. ARRL

Test Engineer, QST June

2005, str. 69-70

Rys. 1. Charakterystyka przenoszonej czę-
stotliwości między dwoma transceiverami
IC-2200H wyposażonymi w UT-118

Fot. 5. Odchylony przedni panel IC-2200H z zamontowanym modułem UT-118