Sprawozdanie z badań fizjologicznych

Temat:

Ocena wydolności fizycznej z wykorzystaniem wartości maksymalnego

pochłaniania tlenu /VO2max/,metodą pośrednią wg Astranda i metodą

wg Margarii.

Wstęp:

Wykorzystywane przez nas doświadczenie jest jednym z kilku etapów fizjologicznej
oceny wydolności fizycznej, którą określa się jako zdolność do ciężkiej lub
długotrwałej pracy bez głębszych zmian w środowisku wewnętrznym ustroju,
współdecydujących o rozwoju zmęczenia. tzw. ogólna wydolność fizyczna zależy
od energetyki wysiłku (wykorzystanie metabolizmu tlenowego i beztlenowego jako
ź

ródła energii do pracy oraz wielkości rezerw energetycznych),koordynacji

nerwowo – mięśniowej i właściwości kurczliwych komórek mięśniowych,
termoregulacji oraz czynników psychologicznych (motywacja, subiektywna
tolerancja zmian wywołanych zmęczeniem).
Z chwilą rozpoczęcia wysiłku fizycznego nasila się czynność układów
współdziałających w pokrywaniu zapotrzebowania tlenowego ustroju. Następuje
wzrost wentylacji płuc, objętości wyrzutowej serca, zwiększenie ilości krwi krążącej
itp. Od szybkości uzyskania odpowiedniego zapotrzebowania w tlen i uzyskania
stanu równowagi funkcjonalnej zależy udział procesów tlenowych w wyzwalaniu
energii do pracy. Im wyższa sprawność tych funkcji, tym na wyższym poziomie
może stabilizować się równowaga między zapotrzebowaniem na tlen a jego
dostarczeniem do tkanek. I tak w energetycznym zabezpieczeniu długotrwałych
wysiłków decydować będzie zasób rezerw węglowodanowych i tłuszczowych oraz
sprawność ich mobilizacji i szybkości włączenia procesów oksydacyjnych. Wobec
tego ilość tlenu jaką narządy zaopatrzenia tlenowego danego osobnika mogą w
jednostce czasu dostarczyć tkankom, jaką tkanki zdolne są wykorzystać – decyduje
o intensywności pracy oraz czasie jej trwania. Stąd też miarą wydolności fizycznej
jest maksymalne pochłanianie tlenu przez ustrój podczas maks. wysiłku tzw. pułap
tlenowy.
Pomiar wydolności fizycznej metodą bezpośrednią jest trudny i dość złożony, nie
zawsze można zmotywować badanego do maksymalnego wysiłku. Dlatego w
badaniach wykorzystujemy metody pośrednie, oparte na przewidywaniu VO2max
na podstawie aktualnego zużycia tlenu oraz częstości skurczów serca podczas pracy
submaksymalnej. Wykorzystywana jest zależność jaka występuje podczas pracy
submaksymalnej między stanem wydolności a przebiegiem funkcji fizjologicznych
(tętno, wentylacja płuc, zużycie tlenu).

Cel:

Celem ćwiczeni jest określenie wydolności fizycznej badanych osób na podstawie
pomiaru maksymalnego zużycia tlenu.

Materiał badawczy:

Pomiary przeprowadzono na 5 kobietach w wieku 21 lat, o średniej masie ciała
58 kg i wysokości ciała 170 cm. Badane są studentkami AWF uczestniczącymi w
zajęciach sportowych w ramach obowiązkowych zajęć programowych uczelni, w
tym jedna uprawiająca sport wyczynowo.

OZNACZANIE MAKSYMALNEGO ZUśYCIA TLENU

METODĄ MARGARII

Osoba badana wykonuje ćwiczenie polegające na wchodzeniu na stopień o wys.
40 cm. Wykonujemy dwa wysiłki:

1 próba:15 wejść / min
2 próba:25 wejść / min

Intensywność wysiłku będzie tu określona częstością wejścia na stopień. Pomiar
tętna z okresu równowagi funkcjonalnej stanowi podstawę do odczytania wartości
V

o2 max.

.

Wyniki:

Lp. Badany Średnie tętno wysiłkowe

w I próbie [ud./min.]

Ś

rednie tętno wysiłkowe

w II próbie [ud./min.]

]

.

min

[

.

max

2

∗

kg

ml

V

o

1

IB

147

162

60

2

AB

128

156

49

3

KF

111

129

70

Metoda Margarii

0

20

40

60

80

IB

AB

KF

Osoby badane

V

o

2

m

a

x

.

[m

l/

k

g

*m

in

.]

OZNACZANIE MAKSYMALNEGO ZUśYCIA TLENU

METODĄ ASTRAND-RYHMING

Każdy badany został poddany próbie na ergometrze rowerowym. Wykonuje wysiłek
z odpowiednio dobranym obciążeniem i rytmem pedałowania. Wysiłek ten musi
mieścić się w przedziale 120 – 170 ud./min. Znając wartość obciążenia i średnie
tętno z okresu równowagi dokonujemy dalszych obliczeń V

o2 max.

.

Wyniki:

Lp. Badany Obciążenie

[kg*m]

Tętno

z

okr.

równowagi
[ud./min.]

]

.

min

[

.

max

2

l

V

o

]

.

min

[

.

max

2

∗

kg

ml

V

o

1

MA

750

130

3,00

44

2

MB

750

137

3,60

62

3

IB

450

146

1,98

37

4

AB

450

127

2,60

50

5

KF

900

138

4,30

74

Metoda Astrand-Ryhming

0

20

40

60

80

MA

MB

IB

AB

KF

Badane osoby

V

o

2

m

a

x

.

[m

l/

k

g

*m

in

.]

Dyskusja:

Obserwując wyniki badań w próbie Astranda można zauważyć na podst. wyliczenia
V

o2 max

, że wydolność fizyczna jest wysoka. Badane AB,MA,MB posiada wysoką

wydolność fizyczną. Badane obecnie nie trenują wyczynowo, jednak prowadzą
aktywny i zdrowy tryb życia, uczestniczą w zajęciach sprawnościowych
organizowanych przez uczelnie, jak i w zajęciach rekreacyjnych poza uczelnią.

Wyższy wynik od wyżej wymienionych uzyskała badana KF. Można to
wytłumaczyć, tym iż jest ona osobą trenującą wyczynowo biegi śrebnie.
Jej trening ma charakter bardziej wytrzymałościowy, choć jest też stosowany
trening szybkościowy. W treningu wytrzymałościowym przeważa wysiłek aerobowy
decydujący o wydolności fizycznej. Ostatnia z badanych IB charakteryzuje się
ś

rednią wydolnością fizyczną. Przyczyną tego mogą być uwarunkowania genetyczne

mające wpływ na wydolność organizmu. Na podstawie wyników uzyskanych w
metodzie Margarii, jak i w metodzie Astranda badana AB wykazuje wysoką
wydolność a badana KF bardzo wysoką. Dużą rozbieżność między obydwoma
metodami obserwujemy u badanej IB. Spowodowane to było osłabieniem organizmu
gdyż osoba ta była na czczo, po nie przespanej nocy jak i po spożyciu alkoholu.
Pomiary u tej osoby należałoby powtórzyć.

Wnioski:

1.

Im wyższy maksymalny pułap tlenowy, tym wyższa wydolność fizyczna
(tym cięższą i dłuższą pracę można wykonać w warunkach homeostazy).

2.

Na wydolność fizyczną wpływ ma budowa somatyczna ustroju,
uwarunkowanie

genetyczne,

energetyka

wysiłków,

jak

i

stopień

wytrenowania.

3.

Osoby trenujące mają wyższy max. pułap tlenowy.

4.

Wydolność aerobowa określana V

o2 max.

rzutuje na zdolność wykonywania

wysiłków mniejszym kosztem fizjologicznym.

Literatura:

„Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów WF” Skrypt AWF
Warszawa
„Zarys fizjologii wysiłku i treningu sportowego” Malarecki I.
„Fizjologia człowieka z elementami fizjologii klinicznej” Traczyk W.