Alkohol metylowy

postać – płyn bezbarwny dobrze rozp. w wodzie
gęstość wzgl. 0,79 g/mL

DAWKI:
dawka toksyczna

10 mL,

Dawka śmiertelna 60-120 mL

Objawy zatrucia metanolem

-

początkowo obj. upojenia alkoholem etylowym,

-

później śpiączka (okres utajenia 6-30 h),

-

zaburzenia widzenia (do ślepoty włącznie),

-

głęboka kwasica metaboliczna,

- oddech Kussmaula,

- depresja oddechu i

ukł. krążenia,

- zaburzenia rytmu serca,

- drgawki,

- zapalenie trzustki

Alkohol metylowy

METABOLIZM:

metabolizuje w wątrobie 7x wolniej od

etanolu do formaldehydu i mrówczanów

WYDALANIE:
do 12% z moczem i 3-5% z powietrzem

wydychanym w formie niezmienionej

Metabolizm alkoholu metylowego

metanol

formaldehyd

kwas

mrówkowy

CO

2

+ H

2

O

dehydrogenaza

alkoholowa

kwas foliowy

(kofaktor)

Alkohol metylowy

– objawy zatrucia

uszkodzenie wzroku

• Objawy: zaburzenia widzenia, od zaburzeń ostrości

(widzenia przez mgłę, widzenia konturów) do

postrzegania jedynie światła, lub zupełnej ślepoty

• Badanie przedmiotowe: brak reakcji źrenic na światło,

obrzęk i zatarcie granic tarczy nerwu wzrokowego,
cechy zapalenia i zaniku nerwu wzrokowego

• Przyczyna: toksyczne działanie mrówczanów oraz

miejscowy metabolizm metanolu do formaldehydu

Glikol etylenowy

• postać – oleisty bezbarwny słodkawy płyn, rozp. w

wodzie

• gęstość wzgl. 1,1 g/mL
• obj. dystrybucji 0,83 L/kg, okres półtrwania 3-5(17)

godz.

• dawka toksyczna 30-50 ml, śmiert. 100 ml (1,4 ml/kg)
• metabolizowany w wątrobie do aldehydu glikolowego,

glikolanów. glioksalanów, szczawianów (oraz glicyny,

mrówczanów, adypinianów, glutaranów, ditlenku węgla

i wody)
• wydalany do 22% przez nerki niezmieniony
• objawy zatrucia: początkowo objawy upojenia alk.,

później śpiączka,

głęboka kwasica metaboliczna

,

oddech Kussmaula, depresja ukł. krążenia, ostra

niewydolność nerek, hipokalcemia

glikol

aldehyd

glikolowy

kwas

glikolowy

kwas

glioksalowy

glicyna

kwas

mrówkowy

kwas

szczawiowy



-OH-



- ketoadypinian



-OH-



-glutaran

CO

2

+ H

2

O

dehydrogenaza

alkoholowa

tiamina

(kofaktor)

pirydoksyna

(kofaktor)

Metabolizm

glikolu

etylenowego

Glikol etylenowy

ostra niezapalna niewydolność nerek

• początek – około 3 doby zatrucia
• przyczyna
-

odkładanie kryształów szczawianu wapnia w

kanalikach nerkowych (światło, komórki, podścielisko)

-

bezpośrednie toksyczne działanie metabolitów

glikolu na przepuszczalność błony kłębków

nerkowych i transport czynny i bierny w kanalikach
nerkowych
-

zaburzenia krążenia – upośledzenie przepływu

nerkowego i hipoksja
-

destrukcyjny wpływ kwasicy na komórki o dużej

aktywności metabolicznej

Alkohol metylowy i glikol etylenowy

przyczyny kwasicy

• kumulacja kwaśnych metabolitów metanolu

(mrówczanów) i glikolu (glikolanów i szczawianów)

• wzrost stosunku NADH/NAD w cytoplaźmie

hepatocytów w wyniku utleniania metanolu, glikolu

i etanolu (podawanego jako odtrutka)
• toksyczny wpływ metabolitów metanolu i glikolu na

metabolizm komórkowy

• zaburzenia krążenia i perfuzji tkankowej
• drgawki
• depresja ośrodka oddechowego
• narastająca niewydolność nerek (w zatruciu glikolem)

Alkohol metylowy i glikol etylenowy

przyczyny uszkodzenia układu nerwowego

• bezpośrednie działanie toksyczne

metabolitów obu związków

• głęboka

kwasica

metaboliczna

• zaburzenia elektrolitowe
• wzrost osmolalności osocza
• hipoksja

Alkohol metylowy i glikol etylenowy

badania laboratoryjne

• stężenie we krwi metanolu i glikolu etylenowego
• stężenie w moczu glikolu etylenowego
• równowaga kwasowo-zasadowa
• stężenie elektrolitów oraz wapnia (glikol) we krwi
• osmolalność osocza
• stężenie glukozy we krwi
• stężenie mocznika i kreatyniny we krwi (glikol)
• badanie ogólne moczu – badanie kryształów

szczawianu wapnia w moczu (glikol), w nerce

(zwłoki)

Glikol etylenowy

kryształy szczawianu wapnia

Glikol etylenowy i alkohol metylowy

postępowanie lecznicze

• prowokowanie wymiotów lub/i płukanie

żołądka do 1 godz. od zatrucia

• intensywna terapia zachowawcza

•

stałe monitorowanie i korekcja:

-

równowagi kwasowo – zasadowej

-

zaburzeń wodno - elektrolitowych

• podawanie odtrutek w celu zahamowania

metabolizmu glikolu i metanolu:

- etanolu
- 4-metylopirazolu (Fomepizol)

Glikol etylenowy i alkohol metylowy

postępowanie lecznicze

• hemodializa w celu :
-

usunięcia glikolu i metanolu oraz ich

toksycznych metabolitów

-

wyrównania zaburzeń RKZ i wodno -

elektrolitowych

-

leczenia skutków niewydolności nerek

( zatrucie glikolem)

Glikol etylenowy i alkohol metylowy

postępowanie lecznicze

• podawanie kofaktorów metabolizmu:
- kwasu foliowego ( zatrucie metanolem)
- tiaminy i pirydoksyny ( zatrucie glikolem)
• forsowana diureza, leki moczopędne

i poprawiające nerkowy przepływ krwi,

w zatruciu glikolem do czasu wystąpienia cech

ostrej niewydolności nerek

• leczenie uszkodzeń narządowych wg ogólnie

przyjętych zasad

Alkohol metylowy i glikol etylenowy

postępowanie lecznicze

• dawkowanie alkoholu etylowego:

alkohol podajemy doustnie (przez sondę) lub (najczęściej)

dożylnie w stałym wlewie 10% roztworu, aby utrzymać

stężenie we krwi w granicach 100-150 mg/dL – zalecana

dawka początkowo 0,6-1,0 g/kg m.c., następnie średnio

110 mg/kg m.c./godz. (zwiększamy u osób uzależnionych

i podczas hemodializy)

• dawkowanie 4-metylopirazolu:

dożylnie w postaci wolnych (30min.) wlewów kroplowych-

początkowo jednorazowo 15 mg/kg m.c., następnie po 10
mg/kg m.c co 12 godz. (4x), ostatecznie po 15 mg/kg m.c./

godz. do całkowitej eliminacji alkoholi

Alkohol izopropylowy

• postać – płyn bezbarwny, rozpuszczalny w wodzie
• gęstość wzgl. 0,8 g/mL
• obj. dystrybucji 0,5-0,7 L/kg, okres półtrw. 2,9-16,2

godz. (aceton 7,6-26,2 godz.)

• dawka śmiert. 100-250 ml (2-4 mL/kg m.c.)
• metabolizowany głównie do acetonu oraz octanów,

mrówczanów i ditlenku węgla (2-4x wolniej od etanolu)

• wydalany do 20% przez nerki niezmieniony
• objawy: zapach acetonu, depresja oun (śpiączka przy

st. 150 mg/dL), możliwa hipotermia, drgawki, depresja

oddechu, układu krążenia, zaburzenia rytmu serca,

możliwa kwasica metaboliczna, ketonuria, hipoglikemia

Alkohol izopropylowy

badania laboratoryjne i postępowanie

lecznicze

• konieczne badania: stężenie izopropanolu we krwi,

elektrolitów , gazometrii i glukozy we krwi,
stężenie acetonu w moczu

• leczenie objawowe w warunkach intensywnej

terapii zachowawczej

• brak odtrutek, hemodializa wskazana jedynie w

skrajnie ciężkich stanach, przy wysokich
stężeniach alkoholu (niektóre źródła stężenie
ponad 150 mg/dL uznają za śmiertelne)