V-16

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

PAKIET EDUKACYJNY

RECYKLING ODPADÓW

W NASZEJ SZKOLE

Materiały pomocnicze dla uczniów – do powielania.

Deklaracja przystąpienia do programu.

BIAŁE I KOLOROWE ZAWSZE OSOBNO

VI-2

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-3

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Materiał pomocniczy nr 1

Przemysł opakowań szklanych w Polsce

Opakowania szklane to obok drewnianych jeden z najstarszych rodzajów opakowań.

Mimo zwiększającej się na rynku ilości opakowań z tworzyw sztucznych czy aluminium
szkło nadal jest produkowane i stosuje się je jako opakowanie: produktów spoywczych
(butelki, słoje, balony), lekarstw (butelki), kosmetyków (butelki, słoiczki). Konkurencja na
krajowym rynku opakowań spowodowała dąenie do poprawy jakości i modernizację
konstrukcji produkowanych opakowań szklanych. Poprawa jakości to przede wszystkim
produkcja bogato zdobionych butelek do luksusowych alkoholi, zrónicowanie kształ-
tów małych buteleczek szklanych do perfum, częste zmiany zarówno kształtu buteleczki
jak i jej barwy i szaty graficznej. Postęp techniczny wyraa się w dąeniu do obniania
grubości opakowań i ich masy, uszlachetnianiu powierzchni opakowań, poprawie od-
porności na ciśnienie wewnętrzne. Opakowania szklane są obojętne chemicznie, wiele
z nich moe być wielokrotnie uywane. Po oprónieniu stają się uytecznymi naczyniami
np. do przechowywania domowych przetworów lub przypraw. Jednak coraz szerzej sto-
sowane są opakowania szklane jednorazowego uytku.

Opracowanie na podstawie artykułu Stefana Jakowskiego: Przemysł opakowaniowy

w Polsce, opakowania szklane.

Materiał pomocniczy nr 2

Akty prawne

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r prawo ochrony środowiska (fragmenty)

Art. 4
Powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje z mocy ustawy kademu

i obejmuje korzystanie ze środowiska, bez uycia instalacji, w celu zaspokoje-
nia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz
uprawiania sportu.

Art. 13
Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do

realizacji ochrony środowiska.

VI-2

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-3

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Art. 15
Politykę ekologiczną państwa uchwala Sejm na wniosek Rady Ministrów.
Art. 17.
1. Zarząd województwa, powiatu i gminy w celu realizacji polityki ekologicznej

państwa sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy
ochrony środowiska [...]

Art. 18.
1. Programy, o których mowa w art. 17 ust. 1, uchwala odpowiednio sejmik woje-

wództwa, rada powiatu albo rada gminy.

2. Z wykonania programów zarząd województwa, powiatu i gminy sporządza co 2

lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie
powiatu lub radzie gminy.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r o odpadach (fragmenty)

Art. 1.1
Ustawa określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniają-

cy ochronę ycia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą
zrównowaonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawa-
niu odpadów lub ograniczeniu ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania
na środowisko, a take odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.

Art. 5
Kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie od-

padów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:

1) zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich nega-

tywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po
zakończeniu ich uytkowania

2) zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeeli nie udało się

zapobiec ich powstawaniu

Art. 6
Wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów produk-

cji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu
odpadów lub pozawalają utrzymać na moliwie najniszym poziomie ich ilość,
a take ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagroenie
ycia lub zdrowia ludzi.

VI-4

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-5

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Art. 7.
1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób

zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowi-
ska oraz planami gospodarki odpadami.

2. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności do poddania ich

odzyskowi, a jeeli z przyczyn technologicznych jest on niemoliwy lub nie jest
uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te naley
unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz pla-
nami gospodarki odpadami.

Art. 10.
Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny.
Art. 14.
1. Dla osiągnięcia celów załoonych w polityce ekologicznej państwa oraz realizacji

zasad, o których mowa w art. 5, a take stworzenia w kraju zintegrowanej i wy-
starczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska, opra-
cowywane są plany gospodarki odpadami.

2. Plany te określają:
1) aktualny stan gospodarki odpadami,
2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpa-

dami,

4) instrumenty finansowe słuące realizacji zamierzonych celów,
5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
3. Plany są opracowywane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym

i gminnym.

Art. 16.
Przedsięwzięcia związane z unieszkodliwianiem odpadów mogą być realizowane

z udziałem środków z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o ile
przedsięwzięcia te zostały ujęte w planie gospodarki odpadami.

VI-4

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-5

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r o obowiązkach przedsiębiorców w zakre-

sie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i opła-
cie depozytowej (fragmenty)

Art. 2
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
5) odpadzie opakowaniowym – rozumie się przez te odpady w rozumieniu prze-

pisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych powstające z opakowań,
których rodzaje wymienione są w załączniku nr 1 do ustawy.

Art. 3.1
Przedsiębiorca, o którym mowa w art. 1, ma obowiązek zapewnienia odzysku,

a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i pouytkowych.

Art. 4.1
Obowiązek, o którym mowa w art. 3 ust. 1, moe być realizowany przez przedsię-

biorcę: samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku, zwanej dalej
„organizacją”.

2. (...)
3. Przedsiębiorca lub organizacja moe zlecić wykonanie poszczególnych czyn-

ności związanych z odzyskiem i recyklingiem osobom trzecim.

Art. 29
4. Środki pochodzące z opłat produktowych za opakowania, powiększone o przy-

chody z oprocentowania, przekazywane są wojewódzkim funduszom, a następ-
nie gminom (związkom gmin), proporcjonalnie do ilości odpadów opakowanio-
wych przekazanych do odzysku i recyklingu, (...)

5. Pozostałe środki zgromadzone na rachunku bankowym Narodowy Fundusz

przeznacz na finansowanie działań w zakresie:

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
edukacji ekologicznej dotyczącej selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opa-

kowaniowych.

Scenariusz powstał na potrzeby programu „Rady na odpady” zrealizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji
Ekologicznej w Białymstoku.
Wiele innych materiałów z zakresu edukacji ekologicznej znajduje się na stronach Podlaskiego Serwera Ekologicznego
www.eko.podlasie.prv.pl w dziale „edukacja”.

VI-6

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-7

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Materiał pomocniczy nr 3

Mapa sojuszników

VI-6

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-7

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-8

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-9

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Informacja na temat. szkodliwych dodatków syntetycznych do ywności według

francuskiego laboratorium badawczego Villejuffer.

Lp

Symbol dodatku i jego właściwości

1. E 101 barwnik syntetyczny
2. E 103 zakazany
3. E 104 barwnik syntetyczny, ółty (podejrzany)
4. E 105 zakazany
5. E 110 barwnik syntetyczny, pomarańczowy (niebezpieczny)
6. E 111 zakazany
7. E 120 barwnik naturalny, róowy
8. E 121 zakazany
9. E 122 barwnik naturalny (podejrzany)

10. E 123 bardzo niebezpieczny
11. E 124 barwnik syntetyczny, czerwony (niebezpieczny)
12. E 125 zakazany
13. E 126 barwnik (zakazany)
14. E 127 niebezpieczny
15. E 130 zakazany
16. E 131 barwnik zielony (rakotwórczy)
17. E 132 barwnik syntetyczny, niebieskozielony
18. E 140 barwnik naturalny
19. E 141 barwnik naturalny (podejrzany)
20. E 142 rakotwórczy
21. E 150 d barwnik syntetyczny (podejrzany)
22. E 151 barwnik (podejrzany)
23. E 162 barwnik naturalny
24. E 163 barwnik naturalny, czarno fioletowy
25. E 231 – ortofenylofenol (zakłóca czynności skóry)
26. E 233 – 2,4 thiaxolyl (zakłóca czynności skóry)
27. E 240 – (podejrzany)
28. E 249 – azotyn potasu (szkodzi przy nadciśnieniu)

VI-8

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-9

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Lp

Symbol dodatku i jego właściwości

29. E 251 – azotan sodu (szkodzi przy nadciśnieniu)
30. E 270 – kwas mlekowy
31. E 296 – kwas jabłkowy
32. E 301 – konserwant, antyutleniacz
33. E 311 – (powoduje wysypki)
34. E 316 – antyutleniacz
35. E 321 – (podejrzany)
36. E 330 – kwas cytrynowy
37. E 334 – kwas winowy
38. E 336 – winian potasu
39. E 339 – (podejrzany)
40. E 341 – fosforan jednowapniowy (środek spulchniający do mąki, podejrzany)
41. E 400 – kwas alginowy
42. E 402 – alginian potasu
43. E 407 – spulchniacz, karagen (zakazany)
44. E 412 – zagęstnik: guma guaranowa – spulchniacz, stabilizator
45. E 414 – zagęstnik, substancja nabłyszczająca: guma arabska – stabilizator
46. E 416 – guma karaganowa
47. E 441 – substancja elująca
48. E 461 – (rakotwórczy)
49. E 463 – (rakotwórczy)
50. E 466 – zagęstnik (rakotwórczy)
51. E 471 a, b, c – emulgator
52. E 500 a – regulator kwasowości
53. E 501 – węglan potasu

54.

E 503 b – spulchniacz, regulator kwasowości: wodorowęglan amonu – środek
do pieczenia

55. E 516 – siarczan wapnia (nośnik)
56. E 551 – środek przeciwbrylający
57. E 627 – wzmacniacz smaku i zapachu
58. E 901 – substancja połyskowa: wosk pszczeli

VI-10

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-11

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Lp

Symbol dodatku i jego właściwości

59. E 951 – aspartam – słodzik
60. E 1422 – zagęstnik: skrobia modyfikowana
61. E 170 – węglan wapnia
62. E 171 – (podejrzany)
63. E 173 – (podejrzany)
64. E 180 – (podejrzany)
65. E 181 – (zakazany)
66. E 202 – konserwant: sorbinian potasu
67. E 210 – (rakotwórczy)
68. E 211 – benzoesan sodu (rakotwórczy)
69. E 212 – (rakotwórczy)
70. E 213 – benzoesan wapnia (rakotwórczy)
71. E 214 – benzoesan etylu (rakotwórczy)
72. E 215 – benzoesan estru etylowego (rakotwórczy)
73. E 216 – benzoesan propylu (rakotwórczy)
74. E 217 – benzoesan estru propylu (rakotwórczy)
75. E 218 – benzoesan metylu (rakotwórczy)
76. E 219 – benzoesan estru metylu (rakotwórczy)
77. E 220 – bezwodnik siarki (niszczy witaminę B)
78. E 221 – siarczyn sodu (zakłóca czynności jelit)
79. E 222 – dwusiarczyn sodu (zakłóca czynności jelit)

80.

E 223 – konserwant: metadwusiarczyn sodu – spulchniacz (zakłóca czynności
jelit)

81. E 224 – metadwusiarczyn potasu (zakłóca czynności jelit)
82. E 226 – siarczyn wapnia (zakłóca czynności jelit)
83. E 227 – dwusiarczyn wapnia (zakłóca czynności jelit)
84. E 230 – dwufenyl (zakłóca czynności skóry)
85. E 232 – ortofenyl sodu (zakłóca czynności skóry, zakazany)
86. E 239 – heksamina (rakotwórczy)
87. E 241 – (zakazany)
88. E 250 – konserwant: azotyn sodu (szkodzi przy nadciśnieniu)

VI-10

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

VI-11

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych

Lp

Symbol dodatku i jego właściwości

89. E 252 – konserwant: azotan potasu (szkodzi przy nadciśnieniu, zakazany)
90. E 290 – dwutlenek węgla
91. E 300 – kwas askorbinowy
92. E 306 – extrakt tokoferoli (przeciwutleniacz w tłuszczach)
93. E 312 – (podejrzany)
94. E 320 – cholesterol
95. E 322 – zagęstnik: lecytyna sojowa
96. E 333 – cytrynian wapnia
97. E 335 – winian sodu
98. E 338 – (zaburzenia ołądkowe)
99. E 340 – preparat białkowo-tłuszczowy (podejrzany)

100. E 385 – konserwant: antyutleniacz
101. E 401 – konserwant: alginian sodu
102. E 406 – agar
103. E 410 – zagęstnik: mączka chleba świętojańskiego – spulchniacz, stabilizator
104. E 413 – tragakanta
105. E 415 – zagęstnik: guma ksantanowa – spulchniacz, stabilizator
106. E 440 – substancja elująca, zagęstnik: pektyna – stabilizator naturalny
107. E 450 a – topnik (rakotwórczy)
108. E 462 – (rakotwórczy)
109. E 465 – (rakotwórczy)
110. E 471 – preparat białkowo-tłuszczowy (podejrzany)
111. E 500 – środek do pieczenia: węglan sodu
112. E 500 b – spulchniacz: wodorowęglan sodu – proszek do pieczenia
113. E 503 – węglan amonu
114. E 504 – węglan magnezu
115. E 524 – wodorotlenek sodowy (do polewy na pierniczkach ługowanych)
116. E 621 – wzmacniacz smaku i zapachu: glutaminian sodu
117. E 631 – wzmacniacz smaku i zapachu
118. E 942 – gaz nośny
119. E 1404 – zagęstnik

VI-12

Fundacja Wspierania

Inicjatyw Ekologicznych

Stowarzyszenie Forum

Opakowań Szklanych