Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 26

STOSOWANIE ŚRODKÓW OCHRONY

INDYWIDUALNEJ

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 27

Środki ochrony indywidualnej

¾

zespoły składające się z kilku urządzeń lub rodzajów wyposażenia, które

zostały ze sobą połączone w celu ochrony człowieka przed jednym lub wieloma
jednocześnie występującymi zagrożeniami (np. sprzęt ochrony układu
oddechowego skompletowany z kombinezonem gazoszczelnym);

¾

urządzenia lub wyposażenie ochronne, połączone z nieochronnym środkiem

wyposażenia indywidualnego noszonym lub też trzymanym przez osobę w celu
wykonania określonych czynności (np. tarcza spawalnicza);

¾

wymienne składniki środków ochrony indywidualnej, które są istotne dla ich

właściwego funkcjonowania, używane wyłącznie do takich środków (np. filtry lub
pochłaniacze montowane w sprzęcie ochrony układu oddechowego).

Środki ochrony indywidualnej to urządzenia lub wyposażenie

przeznaczone do noszenia bądź trzymania przez pracownika

w celu ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń,

które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy.

Do środków ochrony indywidualnej zalicza się również:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 28

Zastosowanie środków ochrony

Pracodawca ma obowiązek nieodpłatnie dostarczyć pracownikom środki
ochrony indywidualnej, a pracownicy mają obowiązek ich stosowania.

Jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja zagrożeń zdrowia i życia
pracowników nie byłaby możliwa, pracodawca powinien zastosować w firmie
odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne, a w tym odpowiednie
środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych zagrożeń na zdrowie
i bezpieczeństwo pracowników.

Gdy ograniczenie zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych

i technicznych nie jest wystarczające, pracodawca musi zapewnić pracownikom

środki ochrony indywidualnej odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 29

Obowiązki pracodawcy

zakupem odpowiednich środków ochrony (spełniających wymagania ochronne i
odpowiednich do zagrożeń występujących w zakładzie),

informowaniem pracowników lub ich przedstawicieli o wszystkich podejmowanych
działaniach dotyczących bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia w przypadku
stosowania przez nich środków ochrony indywidualnej,

konsultowaniem w porozumieniu z zakładową organizacją związkową (jeżeli taka
działa w zakładzie pracy) lub przedstawicielami pracowników rodzajów środków
ochrony indywidualnej, a także odzieży i obuwia roboczego (obowiązek ten dotyczy
również przewidywanych okresów użytkowania tych środków),

informowaniem pracowników o sposobach posługiwania się środkami ochrony
indywidualnej, w razie potrzeby organizowaniem pokazów ich używania oraz
szkoleniem pracowników z tego zakresu w ramach szkoleń bhp,

zapewnieniem odpowiedniego przechowywania, prania, konserwacji, odpylania
i odkażania środków ochrony indywidualnej.

Większość obowiązków związanych z dostarczeniem i używaniem

w zakładzie środków ochrony indywidualnej spoczywa na pracodawcy.

Są to głównie obowiązki związane z:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 30

Zasady doboru środków ochrony indywidualnej

Po wstępnym dobraniu środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien

sprawdzić:

9

Czy środki te są odpowiednie do poziomu ryzyka zawodowego i warunków

stanowiska pracy?

9

Czy ich zastosowanie nie spowoduje jednocześnie zwiększenia ogólnego

poziomu ryzyka zawodowego?

9

Czy po wykonaniu niezbędnych regulacji są one odpowiednio dopasowane

do użytkownika?

9

Czy uwzględniają wymagania ergonomiczne oraz stan zdrowia

pracownika?

9

Czy są określone warunki stosowania środków ochrony indywidualnej,

a w szczególności przypadki i czas, w którym powinny być one noszone?

9

Czy w przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia

i konieczności stosowania kilku środków ochrony indywidualnej środki
te dają się dopasować do siebie bez zmniejszania ich parametrów
ochronnych?

Kupując środki ochrony indywidualnej, pracodawca powinien upewnić się,

czy są one oznaczone znakiem CE, a także czy posiadają

deklarację zgodności wyrobu z odpowiednimi normami lub właściwymi przepisami.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 31

Sprzęt ochrony układu oddechowego

Sprzęt zabezpieczający układ oddechowy przeznaczony jest do ochrony pracownika przed

wdychaniem niebezpiecznych substancji obecnych w atmosferze stanowiska pracy.
Niebezpieczne substancje mogą występować w postaci:

•

aerozoli ze stałą fazą rozproszenia (np. pyły węgla, krzemionki, dymy powstające

podczas spawania),

•

aerozoli z ciekłą fazą rozproszenia (np. mgły olejów),

•

gazu albo pary (amoniak lub pary rozpuszczalników organicznych, np. ksylenu).

Sprzęt ochrony układu oddechowego

sprzęt oczyszczający

(działający przez

oczyszczenie powietrza)

sprzęt izolujący

(działający przez doprowadzenie

powietrza lub tlenu ze źródła

wolnego od zanieczyszczeń)

sprzęt ucieczkowy

(przeznaczony do ewakuacji)

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 32

Sprzęt oczyszczający ochrony układu oddechowego

Nowoczesny sprzęt wyposażony jest także w dmuchawy zapewniające nadmuch powietrza

(sprzęt oczyszczający z wymuszonym przepływem powietrza oraz sprzęt oczyszczający

ze wspomaganiem przepływu powietrza).

Ze względu na różny obszar stosowania można wyróżnić następujące grupy ochron

układu oddechowego:

sprzęt filtrujący

sprzęt pochłaniający

sprzęt filtrująco-pochłaniąjący

Sprzęt ten może składać się z części twarzowej
(maski, półmaski) oraz elementów oczyszczających
(filtra, pochłaniacza lub filtropochłaniacza)
lub występować w postaci półmaski filtrującej.

Działanie sprzętu oczyszczającego ochrony układu oddechowego polega

na oczyszczaniu powietrza ze szkodliwych substancji chemicznych w postaci

aerozolu, gazu lub pary.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 33

Sprzęt filtrujący

Sprzęt filtrujący dzieli się na trzy klasy ochronne – oznaczone odpowiednio P1, P2 i P3.

Może być on stosowany przy zagrożeniach aerozolami w zależności od spełniania przez

niego wymagań w zakresie penetracji.

Dobór tego typu sprzętu dokonywany jest w zależności od wielokrotności przekroczenia

NDS na stanowisku pracy. Dobierając sprzęt, należy uwzględnić zarówno klasę filtra, jak

i rodzaj części twarzowej.

Sprzęt filtrujący w postaci filtrów
kompletowanych z częściami twarzowymi
lub półmasek filtrujących stosowany jest
w przypadkach wystąpienia zanieczyszczenia
powietrza pyłami, dymami lub mgłami
w stężeniach przekraczających ich wartości
normatywne.

Podstawowym kryterium doboru klasy
ochronnej sprzętu filtrującego są:

rodzaj aerozolu,

stężenie zanieczyszczenia w środowisku powietrznym.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 34

Sprzęt pochłaniający

Poszczególne wersje pochłaniaczy różnią się między sobą rodzajem zastosowanej masy

chłonnej wiążącej znajdujące się w powietrzu zanieczyszczenia na zasadzie adsorpcji,

chemisorpcji lub katalizy.

Sprzęt pochłaniający występujący w postaci pochłaniaczy kompletowanych

z częściami twarzowymi (maski, półmaski lub ćwierćmaski)

lub w postaci półmasek pochłaniających jest stosowany,

gdy występują zanieczyszczenia środowiska w postaci par lub gazów.

Wszystkie elementy pochłaniające dzieli się na
typy i klasy. Oznaczenie pochłaniaczy
przeznaczonych do ochrony przed
poszczególnymi substancjami polega na
przypisaniu poszczególnym typom
pochłaniaczy symboli literowych oraz barwy
etykiety.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 35

Sprzęt filtrująco-pochłaniający

Wszystkie zasady dotyczące
skuteczności, kryteriów oceny,
sposobu klasyfikacji i znakowania
omawiane dla filtrów i pochłaniaczy
muszą być spełnione łącznie, aby
sprzęt zaliczyć do kategorii sprzętu
filtrująco-pochłaniającego.

Sprzęt filtrująco-pochłaniający przeznaczony jest do jednoczesnej ochrony

układu oddechowego przed parami, gazami i aerozolami z ciekłą

lub stałą fazą rozproszoną. Stanowi on więc połączenie funkcji

spełnianych przez filtry i pochłaniacze.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 36

Sprzęt izolujący ochrony układu oddechowego

Sprzęt izolujący układ oddechowy przeznaczony jest do stosowania w warunkach

niedoboru tlenu (poniżej 17% obj.), w przypadku narażenia pracowników na substancje

w postaci par lub gazów o stężeniu przekraczającym 1% obj. lub na nieznane substancje

chemiczne o nieustalonym stężeniu (np. w sytuacjach awaryjnych).

Sprzęt ten występuje w postaci wielu typów i odmian odpowiadających

różnym potrzebom stanowisk pracy.

Izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego dzieli się na:

stacjonarny (wszystkie typy sprzętu, w których powietrze do oddychania jest
doprowadzane za pomocą węża spoza strefy skażenia):

aparaty wężowe świeżego powietrza,

aparaty wężowe sprężonego powietrza,

autonomiczny sprzęt izolujący (posiadający własne, niezależne źródła powietrza
lub tlenu do oddychania):

aparaty powietrzne butlowe,

aparaty regeneracyjne.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 37

Odzież ochronna

Do odzieży ochronnej nie zalicza się odzieży przeznaczonej do wykonywania prac, przy
których występuje tylko intensywne jej brudzenie substancjami nieszkodliwymi dla
zdrowia, działają czynniki powodujące przyśpieszone niszczenie odzieży lub wymagana
jest specjalna czystość wytwarzanego produktu. Ten rodzaj odzieży zaliczany jest do
odzieży roboczej.

Rodzaj użytej przez pracownika odzieży ochronnej zależy od czynników niebezpiecznych
występujących na stanowisku pracy i obszaru narażenia na ich działanie.

Odzież ochronna powinna zabezpieczać pracownika przed działaniem niebezpiecznych

i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy

lub wystarczająco osłabiać ich działanie.

Ze względu na zagrożenia odzież ochronną można podzielić na chroniącą przed:

czynnikami

chemicznymi i pyłami

czynnikami biologicznymi

czynnikami mechanicznymi

czynnikami gorącymi

zimnem i złą pogodą

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 38

Odzież chroniąca przed czynnikami chemicznymi

Przy doborze tej odzieży należy zwracać uwagę przede wszystkim na:

ƒ

rodzaj czynnika chemicznego, jego stężenie oraz intensywność działania,

ƒ

odpowiednią konstrukcję odzieży, co pozwala na osłonięcie tych powierzchni ciała

pracownika, które są narażone na działanie związków chemicznych.

Podział odzieży chroniącej przed zagrożeniami

chemicznymi obejmuje 6 typów odzieży:

Typ 1 i 2 - odzież gazoszczelna,

Typ 3 - odzież chroniąca przed działaniem strumienia cieczy,

Typ 4 - odzież chroniąca przed działaniem rozpylonej cieczy,

Typ 5 - odzież chroniąca przed pyłami,

Typ 6 - odzież chroniąca przed opryskaniem cieczą.

Odzież chroniąca przed czynnikami chemicznymi zapewnia zabezpieczenie przed szkodliwymi

substancjami chemicznymi występującymi w formie gazów, par, cieczy i pyłów.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 39

Odzież chroniąca przed czynnikami biologicznymi

Do odzieży chroniącej przed czynnikami biologicznymi zaliczanie są środki ochrony

indywidualnej dla personelu medycznego.

Spełniają one podwójną rolę:

•

zapobiegają zakażeniu pacjenta mikroorganizmami przenoszonymi z personelu

medycznego w obszar pola operacyjnego podczas wykonywania zabiegów

operacyjnych,

•

zapobiegają kontaktowi powierzchniowemu mikroorganizmów znajdujących się

we krwi i innych płynach ustrojowych pacjentów ze skórą personelu.

Materiały barierowe przeznaczone na odzież ochronną dla

pomocniczego personelu medycznego muszą przede wszystkim

spełniać funkcję ochronną, tzn. zabezpieczać przed przenikaniem

szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych i osiadaniem ich na skórze.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 40

Odzież chroniąca przed czynnikami mechanicznymi

Do tej grupy odzieży można zaliczyć:

• odzież chroniącą przed przecięciem, przekłuciem

(np. nożami ręcznymi, pilarką łańcuchową, odzież chroniąca
przed otarciem),

• odzież chroniącą przed wplątaniem w wirujące elementy

maszyn,

• odzież ostrzegawczą (nie zapewnia ochrony przed

poruszającymi się maszynami lub transportowanymi
przedmiotami, ale zmniejsza ryzyko wystąpienia kolizji).

Odzież chroniąca przed czynnikami mechanicznymi zabezpiecza

pracownika przed przecięciem, przekłuciem, otarciem

lub wciągnięciem w wirujące elementy maszyn.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 41

Odzież chroniąca przed zimnem

Odzież ciepłochronna najczęściej stanowi zestaw elementów, które mogą być
dobrane w zależności od potrzeb (np. dwuczęściowe ubranie uzupełnione
kamizelką lub ocieplaczem i czapką).

Odzież chroniąca przed zimnem (ciepłochronna) może być

przeznaczona do prac w otwartej przestrzeni w temperaturze otoczenia

niższej od normalnej oraz do prac w przestrzeniach zamkniętych,

ochłodzonych i nieogrzewanych (np. w chłodniach).

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 42

Odzież chroniąca przed gorącymi czynnikami termicznymi

Najważniejsze czynniki gorące, przed którymi zabezpiecza odzież ochronna, to:

ƒ

płomień,

ƒ

promieniowanie podczerwone,

ƒ

iskry,

ƒ

rozpryski płynnego metalu,

ƒ

gorące przedmioty.

Ze względu na specyficzne zagrożenia występujące na gorących stanowiskach pracy
w grupie odzieży chroniącej przed czynnikami gorącymi można wyróżnić:

•

odzież dla pracowników przemysłu hutniczego,

•

odzież dla strażaków,

•

odzież dla spawaczy

•

i inne.

W zależności od stanowiska pracy pracownik narażony jest

na działanie jednego lub kilku czynników szkodliwych o różnym natężeniu

i powinien być wyposażony w odzież ochronną zabezpieczającą

przed działaniem wszystkich zagrożeń występujących na danym stanowisku.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 43

Rękawice ochronne

Ze względu na przeznaczenie rękawice ochronne

można podzielić na:

rękawice chroniące

przed czynnikami chemicznymi

rękawice chroniące

przed czynnikami biologicznymi

rękawice chroniące

przed czynnikami mechanicznymi

rękawice chroniące

przed czynnikami termicznymi

rękawice elektroizolacyjne

rękawice antywibracyjne

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 44

Rękawice chroniące przed zagrożeniami chemicznymi i mikrobiologicznymi

Rękawice stosowane do ochrony rąk przed czynnikami chemicznymi
i mikroorganizmami mogą być wykonane z:

•

kauczuków syntetycznych lub kauczuku naturalnego,

•

tworzyw sztucznych,

•

materiałów powleczonych gumą lub tworzywami sztucznymi.

Odporność rękawic na działanie substancji chemicznych określana jest na
podstawie dwóch parametrów:

ƒ

szczelności względem powietrza lub wody,

ƒ

odporności na przenikanie substancji chemicznej.

Żaden materiał nie chroni przed wszystkimi związkami chemicznymi

oraz nie istnieje materiał całkowicie nieprzepuszczalny dla związków chemicznych.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 45

Rękawice chroniące przed zagrożeniami mechanicznymi

Rękawice chroniące przed czynnikami mechanicznymi

(lekkimi i średniociężkimi) powinny spełniać wymagania dotyczące:

9

odporności na ścieranie (4 poziomy skuteczności),

9

odporności na przecięcie (5 poziomów),

9

wytrzymałości na rozdzieranie (4 poziomy),

9

wytrzymałości na przekłucie (4 poziomy).

Oddzielną grupę rękawic stanowią rękawice chroniące

przed ciężkimi urazami mechanicznymi (np. przecięciem

piłą łańcuchową lub uderzeniem ostrym nożem z dużą energią).

Wykonywane są one z metalowych płytek lub siatki drucianej.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 46

Rękawice chroniące przed gorącymi czynnikami termicznymi

Do rękawic chroniących przed gorącymi czynnikami termicznymi można

zaliczyć wszystkie rękawice, które chronią ręce pracownika przed gorącem

i/lub ogniem występującymi na stanowisku pracy w jednej lub kilku

postaciach:

ƒ

otwartego płomienia,

ƒ

kontaktu z gorącym przedmiotem,

ƒ

ciepła konwekcyjnego,

ƒ

promieniowania cieplnego,

ƒ

drobnych rozprysków stopionych metali (np. w procesie spawania),

ƒ

dużych ilości płynnego metalu (np. w hutnictwie metali).

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 47

Rękawice elektroizolacyjne, chroniące przed zimnem i antyelektrostatyczne

Do ochrony rąk przed porażeniem prądem elektrycznym stosuje się rękawice

elektroizolacyjne (rękawice dielektryczne). Rękawice te, w zależności od
izolacyjności, dzieli się na sześć klas, którym odpowiada inna wartość napięcia
stosowanego podczas badań:

klasa 00 – 2,5 kV,
klasa 0 – 5 kV,
klasa 1 – 10 kV,
klasa 2 – 20 kV,
klasa 3 – 30 kV,
klasa 4 – 40 kV.

Rękawice antyelektrostatyczne zalecane są do prac prowadzonych w środowisku
zagrożonym wybuchem. Dzięki swoim właściwościom nie dopuszczają one do
gromadzenia się na ich powierzchni ładunku elektrostatycznego.

Rękawice służące do ochrony przed zimnem zabezpieczają użytkownika przed
stratą ciepła na drodze konwekcji i kontaktu z zimnem do temperatury równej - 50°C.
Termoizolacyjność i opór cieplny rękawic określane są za pomocą poziomów
skuteczności (od 1 do 4).

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 48

Obuwie ochronne

Obuwie ochronne ze względu na przeznaczenie można podzielić na
obuwie przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej
wybuchem oraz na chroniące przed:

• czynnikami chemicznymi,
• czynnikami biologicznymi,
• czynnikami mechanicznymi,
• czynnikami termicznymi,
• porażeniem prądem elektrycznym,
• czynnikami atmosferycznymi.

Obuwie ochronne produkowane jest w szerokim asortymencie i przeznaczone

zazwyczaj do ochrony przed kilkoma rodzajami zagrożeń jednocześnie.

Parametry ochronne obuwia ochronnego zależą głównie od materiałów użytych

do jego produkcji, a także konstrukcji i ewentualnego wyposażenia w dodatkowe

elementy (np. podnoski stalowe, wkładki stalowe, ochrony śródstopia, ochrony kostki).

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 49

Obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi i biologicznymi

Obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi powinno być wykonane z
materiałów, które są odporne na przesiąkanie bądź przenikanie substancji
chemicznych, oraz powinno być odporne na działanie tych substancji. Obuwie to
można podzielić na obuwie:

o wierzchach skórzanych,

całogumowe,

całotworzywowe.

Obuwie całogumowe i całotworzywowe powinno być stosowane

tylko w razie stałego narażenia na działanie płynnych środków chemicznych.

Do ochrony przed mikroorganizmami (czynnikami biologicznymi) stosowane jest
szczelne obuwie całogumowe lub całotworzywowe. W zależności od potrzeb obuwie to
może być wyposażone w podnoski o odpowiedniej wytrzymałości na uderzenie i ściskanie
ochraniające palce stóp.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 50

Obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi i termicznymi

Obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi w zależności od
przeznaczenia można podzielić na obuwie chroniące przed:

• przecięciem, przekłuciem, otarciem,

•

spadającymi przedmiotami,

•

zagrożeniami wywoływanymi przez śliskie, nierówne powierzchnie.

obuwie chroniące przed

czynnikami gorącymi

(przeznaczone dla hutników,

spawaczy i straży pożarnej)

obuwie chroniące przed zimnem

Obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi

ze względu na przeznaczenie można podzielić na:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 51

Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości

Do głównych zadań indywidualnych systemów chroniących przed

upadkiem z wysokości należą:

ƒ

niedopuszczenie do rozpoczęcia spadania (o ile to możliwe),

ƒ

bezpieczne powstrzymanie spadania,

ƒ

zapewnienie bezpiecznego dla użytkownika oczekiwania na pomoc

po powstrzymaniu spadania.

Pracownicy wykonujący pracę na stanowiskach zagrożonych upadkiem z wysokości,

na których nie mogą być stosowane ochrony grupowe (np. pomosty, siatki ochronne),

powinni być wyposażani w indywidualne systemy chroniące

przed upadkiem z wysokości.

uprzęży

podzespołu

kotwiczącego

podzespołu

łącząco-amortyzującego

System chroniący przed upadkiem z wysokości stosowany na stanowisku

pracy powinien składać się z trzech podstawowych składników:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 52

Sprzęt ochrony oczu i twarzy

tarcze

spawalnicze

-

Ze względu na konstrukcję sprzętu ochrony oczu i twarzy można wyróżnić:

okulary ochronne

gogle ochronne

osłony twarzy i głowy

przyłbice

spawalnicze

Drugim kryterium podziału sprzętu ochrony oczu i twarzy jest jego przeznaczenie.
Stosując to kryterium, sprzęt można podzielić na sprzęt chroniący przed:

• czynnikami chemicznymi,

• czynnikami biologicznymi,
• czynnikami mechanicznymi,
• czynnikami termicznymi,
• promieniowaniem optycznym,
• łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 53

Ochrona przed czynnikami chemicznymi i pyłami

Osłony twarzy można stosować jedynie w przypadku narażenia
oczu i twarzy na rozbryzgi cieczy (przypadkowy strumień cieczy
powstający np. podczas przelewania ciekłych substancji
chemicznych).

Gogle chroniące przed grubymi pyłami należy stosować, jeżeli
substancja występuje w postaci pyłu o średnicy ziaren większej
niż 5 µm (mikrometrów).

Gogle chroniące przed gazami i drobnymi pyłami należy
stosować, jeżeli substancja szkodliwa występuje w postaci gazu
lub pyłu o średnicy ziaren mniejszej niż 5 µm.

Gogle chroniące przed kroplami cieczy powinno się stosować,
jeżeli substancja chemiczna występuje w postaci kropel cieczy
(ale nie mgły).

Kryterium określającym konieczność stosowania sprzętu ochrony oczu

i twarzy jest ich narażenie na działanie substancji szkodliwych.

W przypadku stwierdzenia działania toksycznego, drażniącego, wywołującego uczulenia lub
oparzenia na skórze należy stosować ochrony twarzy lub odpowiedni sprzęt ochrony
układu oddechowego.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 54

Ochrona przed zagrożeniami mechanicznymi

Wszystkie okulary, gogle oraz osłony twarzy chroniące przed odpryskami ciał stałych
muszą spełniać wymagania odporności na uderzenie. Do badań stosowana jest
kulka stalowa o masie 0,86 g, uderzająca z prędkościami: 12 m/s, 45 m/s; 120 m/s
oraz 190 m/s. Prędkości te odpowiadają uderzeniom o:

• podwyższonej energii (kulka uderzająca z prędkością 12 m/s) – symbol

znakowania „S” (badanie stosuje się do okularów, gogli i osłon twarzy);

• niskiej energii (kulka uderzająca z prędkością 45 m/s) – symbol znakowania

„F” (badanie stosuje się do okularów, gogli i osłon twarzy);

• średniej energii (kulka uderzająca z prędkością 120 m/s) – symbol znakowania

„B” (badanie stosuje się do gogli i osłon twarzy);

• wysokiej energii (kulka uderzająca z prędkością 190 m/s) – symbol

znakowania „A” (badanie stosuje się do osłon twarzy).

Środki ochrony oczu i twarzy należy stosować zawsze, gdy występuje

narażenie pracowników na odpryski (np. drewna, tworzyw sztucznych, metali,

betonu, części maszyn) oraz ryzyko uderzenia o wystające elementy konstrukcji.

Drugim ważnym kryterium, które należy uwzględnić przy wyborze rodzaju

środka ochrony oczu i twarzy, jest obszar narażenia.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 55

Ochrona przed czynnikami termicznymi

W zależności od przeznaczenia sprzęt ochrony oczu i twarzy chroniący przed
czynnikami termicznymi można podzielić na sprzęt stosowany:

ƒ

w hutnictwie;

ƒ

podczas spawania gazowego i w technikach pokrewnych;

ƒ

podczas spawania elektrycznego lub cięcia strumieniem plazmy;

ƒ

podczas gaszenia pożarów.

Podstawowym kryterium doboru sprzętu ochrony oczu i twarzy chroniącego

przed czynnikami termicznymi jest wartość natężenia napromienienia

podczerwonego występującego na stanowisku pracy.

Jeżeli natężenie napromienienia jest niższe od 150 W/m

2

stosowanie sprzętu ochrony

oczu i twarzy nie jest konieczne, można go jednak zastosować w celu obniżenia ryzyka
zawodowego.

Jeżeli natężenie napromienienia mieści się w przedziale od 150 W/m

2

do 700 W/m

2

,

należy zastosować okulary ochronne lub osłony twarzy.

W przypadku gdy natężenie napromienienia przekracza wartość dopuszczalną
dla skóry (700 W/m

2

) należy z kolei zastosować osłony twarzy.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 56

Ochrona przed czynnikami termicznymi cd.

Drugim kryterium podziału środków ochrony
przed czynnikami termicznymi są różnice w
konstrukcji sprzętu. Według tego kryterium
ochrony oczu i twarzy można podzielić na:

• okulary ochronne;

• osłony twarzy montowane na nagłowiu

samonośnym lub na hełmie ochronnym;

• siatkowe osłony twarzy;

• kaptury hutnicze;

• wizjery montowane w hełmach

strażackich;

• gogle spawalnicze;

• tarcze i przyłbice spawalnicze.

Przyłbica spawalnicza

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 57

Ochrona przed promieniowaniem optycznym

Ze względu na specyficzne zagrożenia wywoływane

przez technologiczne źródła promieniowania optycznego

występujące na stanowiskach pracy środki ochrony

oczu i twarzy można podzielić na chroniące przed:

• nadfioletem,

• podczerwienią,

• promieniowaniem emitowanym podczas spawania,

• promieniowaniem laserowym,

• promieniowaniem słonecznym.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 58

Ochronniki słuchu

Ochronniki słuchu

nauszniki przeciwhałasowe

wkładki przeciwhałasowe

(ochronniki słuchu noszone

w zewnętrznym kanale słuchowym

lub w małżowinie usznej,

przeznaczone do szczelnego

zamknięcia kanału słuchowego)

Nauszniki przeciwhałasowe mogą
być niezależne lub mocowane do
hełmów ochronnych.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe robotników 59

Hełmy ochronne

•

porażeniem prądem elektrycznym,

•

odpryskami stopionego metalu,

•

poprzecznymi siłami ściskającymi

niewielkiej wartości,

•

opadami atmosferycznymi.

Przemysłowe hełmy ochronne zabezpieczają głowę pracownika przed uderzeniem:

- spadającymi przedmiotami,

- o wystające elementy konstrukcji stanowiska pracy.

Hełmy ochronne mogą również służyć jako
konstrukcja bazowa do mocowania innych
rodzajów sprzętu ochronnego, np. nauszników
przeciwhałasowych, osłon twarzy, osłon karku,
masek.

Hełmy mogą być przystosowane do stosowania
w wysokich lub niskich temperaturach oraz do
ochrony przed: