1

Przewozy żywności

Uwarunkowania prawne

2

• Międzynarodowa umowa ATP
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19

grudnia 2002 (Dz. U. nr 234, poz. 1979)

3

ATP

Konwencja dotycząca przewozu szybko

psujących się towarów sporządzona w

Genewie, dnia 1 września 1970r. umowa o

międzynarodowych przewozach szybko

psujących się artykułów żywnościowych i o

specjalnych środkach transportu

przeznaczonych do tych przewozów, w

skrócie zwana ATP.

4

Postanowienia umowy stosuje się do:

• każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób

trzecich lub na własny rachunek wyłącznie,

transportem kolejowym lub samochodowym lub

obydwoma tymi rodzajami transportu.

• do przewozów morskich na odległość mniejszą niż

150 km, pod warunkiem że ładunki dostarczane są

bez przeładunku środkami transportu używanymi do

przewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod

warunkiem że przewozy te poprzedza lub następuje

po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, albo są

one wykonywane między dwoma takimi przewozami

lądowymi.

5

• Część I - Postanowienia ogólne
• ZAŁĄCZNIK nr 1 - określenia i normy specjalnych środków transportu do

przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych

• Dodatek 1 - postanowienia dotyczące kontroli zgodności izotermicznych

środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu z
normami

• Dodatek 2 - metody i tryb dokonywania pomiarów i kontroli własności

izotermicznych i skuteczności urządzeń chłodniczych lub ogrzewczych
specjalnych środków transportu, przeznaczonych do przewozu szybko
psujących się artykułów żywnościowych

• Dodatek 3 - wzór świadectwa wydawanego dla izotermicznych środków

transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu,
przeznaczonych do lądowych międzynarodowych przewozów szybko psujących
się artykułów żywnościowych

• Dodatek 4 - rozpoznawcze oznaczenia literowe na specjalnych środkach

transportu

• ZAŁĄCZNIK Nr 2 - warunki dotyczące temperatur, które powinny być

przestrzegane przy przewozie zamrożonych i głęboko zamrożonych artykułów
żywnościowych

• ZAŁĄCZNIK Nr 3 - warunki dotyczące temperatur, które powinny być

przestrzegane przy przewozie niektórych artykułów żywnościowych, nie
znajdujących się w stanie zamrożonym lub głęboko zamrożonym

6

Kategorie pojazdów

• izolowany cieplnie środek transportu:
• nadwozie wykonane jest z izolowanych

termicznie ścian
ograniczających wymianę ciepła z
otoczeniem

• chłodzony w sposób inny niż mechaniczny
• środek transportu chłodzony mechanicznie
• ogrzewany środek transportu

7

Umowa ATP zawiera postanowienia dotyczące

• kontroli zgodności z normami środków transportu izolowanych

cieplnie, chłodzonych niemechanicznie, chłodzonych mechanicznie i

ogrzewanych,

• metod i procedury pomiarów oraz kontroli jakości izolacji cieplnej i

skuteczności urządzeń chłodniczych lub grzewczych,

• doboru wyposażenia i warunków temperaturowych stosowanych przy

przewozie mrożonych i głęboko mrożonych artykułów

żywnościowych,

• kontroli temperatury otoczenia przy przewozie,
• procedury badania częściowego i pomiaru temperatur przy

przewozach schłodzonych, mrożonych i głęboko mrożonych

artykułów żywnościowych,

• temperatur przy przewozach niektórych artykułów żywnościowych,

które nie są mrożone i głęboko mrożone.

8

ZAŁĄCZNIK nr 1 - określenia i normy specjalnych środków transportu

do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych

1. Izotermiczny środek transportu.
•

IN - Środek transportu z izolacją
normalną - K nie większy niż 0,7 W/m2
°C (÷0,6 kcal/h m2 °C),

•

IR - Środek transportu z izolacją
wzmocnioną -K nie większy niż 0,4
W/m2 °C (÷0,35 kcal/h m2 °C).

9

ZAŁĄCZNIK nr 1 - określenia i normy specjalnych środków transportu

do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych

1.

Środek transportu - lodownia.

•

Jest to izotermiczny środek transportu, który za

pomocą źródła chłodu (lodu naturalnego z dodatkiem

lub bez dodatku soli, płyt eutektycznych, suchego lodu

z urządzeniem pozwalającym regulować sublimację

lub bez takiego urządzenia, gazów skroplonych z

urządzeniem o regulacji parowania lub bez takiego

urządzenia itd.) innego niż urządzenie mechaniczne

lub absorpcyjne pozwala obniżać temperaturę

wewnątrz próżnego nadwozia i następnie utrzymywać

ją przy średniej zewnętrznej temperaturze + 30°C:

10

ZAŁĄCZNIK nr 1 - określenia i normy specjalnych środków transportu

do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych

1. Środek transportu - chłodnia.
•

Jest to izotermiczny środek transportu,
wyposażony w indywidualne lub wspólne dla
kilku środków transportu urządzenie
chłodnicze (mechaniczny agregat
sprężarkowy, urządzenie absorpcyjne itd.),
pozwalające w średniej temperaturze
zewnętrznej +30°C obniżać temperaturę
wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie
stale utrzymywać ją w następujący sposób:

11

ZAŁĄCZNIK nr 1 - określenia i normy specjalnych środków transportu

do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych

1.

Ogrzewany środek transportu.

Jest to izotermiczny środek transportu, wyposażony w urządzenie

ogrzewcze, pozwalające na podwyższenie temperatury wewnątrz

próżnego nadwozia, a następnie utrzymywanie jej przez co

najmniej 12 godzin bez włączania ogrzewania na praktycznie

stałym poziomie nie niższym niż +12°C, przy następującej

średniej temperaturze zewnętrznej dla obu klas:

•

Klasa A. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze

zewnętrznej -10°C.

•

Klasa B. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze

zewnętrznej -20°C.

Współczynnik K środków transportu klasy B nie powinien być wyższy

niż 0,4 W/m2 °C (÷ 0,35 kcal /h m2 °C).

12

METODYKA I WARUNKI BADAŃ IZOLACJI NACZEP I

KONTENERÓW

Kontrolę tę należy przeprowadzać:
a) przed oddaniem środka transportu do

eksploatacji,

b) okresowo, co najmniej raz na sześć lat,
c) za każdym razem, gdy wymaga tego

właściwa władza.

13

k = W / (S *∆Θ)

S = √ (Si *Se)

14

ROZPOZNAWCZE OZNACZENIA LITEROWE NA SPECJALNYCH

ŚRODKACH TRANSPORTU

Środek transportu

Znak rozpoznawczy

Izotermiczny środek transportu z normalną izolacją

IN

Izotermiczny środek transportu ze wzmocnioną izolacją

IR

Środek transportu - lodownia z normalną izolacją klasy A

RNA

Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy A

RRA

Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy B

RRB

Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy C

RRC

Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy A

FNA

Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy A

FRA

Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy B

FNB*)

Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy B

FRB

Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy C

FNC*)

Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy C

FRC

Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy D

FND

Ś d k

hł d i

i

i l j kl

15

ZAŁĄCZNIK Nr 3 WARUNKI DOTYCZĄCE TEMPERATUR, KTÓRE

POWINNY BYĆ PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE NIEKTÓRYCH

ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH, NIE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W STANIE

ZAMROŻONYM LUB GŁĘBOKO ZAMROŻONYM

Podroby

+3°C

3)

Masło

+6°C

Dziczyzna

+4°C

Mleko w cysternie (surowe lub pasteryzowane)

+4°C

3)

przeznaczone do bezpośredniego spożycia

Mleko przemysłowe

+6°C

3)

Mleczne produkty (jogurty, kefiry, śmietana i twaróg)

+4°C

3)

Ryby

1)

(powinny być zawsze przewożone w lodzie)

+2°C

Gotowe produkty mięsne

2)

+6°C

Mięso (z wyjątkiem podrobów)

+7°C

Drób i króliki

+4°C

16

Wzór:

RNA

5-1974

17

ZAŁĄCZNIK Nr 2 WARUNKI DOTYCZĄCE TEMPERATUR, KTÓRE

POWINNY BYĆ PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE ZAMROŻONYCH I

GŁĘBOKO ZAMROŻONYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH

Zamrożone lub głęboko zamrożone śmietana i koncentraty soków owocowych -20°C

Zamrożone i głęboko zamrożone ryby

-18°C

Dowolne inne głęboko zamrożone artykuły żywnościowe

-18°C

Zamrożone masło oraz inne tłuszcze

-14°C

Zamrożone podroby, żółtka jaj, drób i dziczyzna

-12°C

Zamrożone mięso

-10°C

Dowolne inne zamrożone artykuły żywnościowe

-10°C

18

ROZWIĄZANIA KONSTRUKCYJNE NACZEP I

KONTENERÓW CHŁODNICZYCH

• w nadwoziach klasy A grubość warstwy

izolacyjnej nadwozia, zależnie od
wykonania, wynosi 40 mm, a w
lodowniach 80 mm

• Ściany naczepy - kilkadziesiąt milimetrów

dla ścian i 84 lub 115 mm dla dachu

• Dodatkowe wzmocnienie dachu i podłóg

19

Ściana przednia

Dach

Uszczelka

Podłog
a

20

21

Kontener chłodniczy

22

Warstwa żywicy i
włokna
szklannego

Pianka
PU

Pokrycie
żelowe

Włókno
szklane

Metalowe
wzmocnienie

23

MATERIAŁY IZOLACYJNE WYKORZYSTYWANE W NACZEPACH

ŚRODKÓW TRANSPORTU CHŁODNICZEGO

historia i współczesność

• 1880 rok - statek z Melbourne do Wielkiej

Brytanii, 100 ton masła i 4600 tusz izolacja

z owczej wełny o grubości 20 cm

• materiały - korek, spieniony polistyren,

pianka poliuretanowa i pianka winylowa

• Obecnie nadwozia izotermiczne buduje się

najczęściej z płyt termoizolacyjnych typu

"sandwich„ - porowata struktura oraz

skrajnie niskie przewodnictwo cieplne

24

Wybrane właściwości materiałów

izolacyjnych

Materiał

Gęstość

Przewodność

cieplna

Korek
Wełna zwierzęca
Dąb
Sosna
Pianka PU
Styropian
Wełna mineralna
Aerożel
Panel próżniowy

119

50

820
550

33-50
15-20

35-180

-
-

0,04
0,38

0,2-0,3

0,15

0,021
0,040
0,039
0,017
0,004

25

Grubość warstwy izolacyjnej zapewniającej uzyskanie

wartości współczynnika ciepła na poziomie K=0,4 Wm2K

Panel

pr

óż

niowy

Aer

oż

el

Piank

a PU

We

łna zwierz

ęca

We

łna

mineralna

St

yropian

K

or

ek

Sosna

D

ą

b

26

Ciężar m2 warstwy izolacyjnej zapewniającej uzyskanie

wartości współczynnika ciepła na poziomie K=0,4 Wm2K

Pianka PU

Wełna
zwierzęca

Wełna
mineralna

Styropian

Korek

C

I

Ę

Ż

A

R

27

Sztywna pianka poliuretanowa

(PU)

• Warstwa pianki o grubości l cm jest

równoważna izolacyjnie warstwie ok. 1,5

cm styropianu, wełny lub korka i 6 cm

drewna

• nie chłonie wody
• odporna na rozwój grzybów, pleśni,

działanie gryzoni

• W zakresie niskich temperatur nie

obserwuje się zjawiska kruchości

28

Przyszłość transportu w

kontrolowanej temperaturze