Przedmiot:

„Zagrożenia ekologiczne i bezpieczeństwo pracy”

Prowadzący:

Prof. AGH dr hab. inż. Piotr Izak - (B-6, pok. 405), tel. [phone]

Regulamin;

a)

aktywność

studenta oceniona na podstawie obecności na zajęciach,

b)

zaliczenie

- trzech pisemnych testów obejmujących materiał z zajęć

seminaryjnych dotyczących bezpieczeństwa stanowisk pracy,
bezpieczeństwa budynków i budowli oraz bezpieczeństwa
środowiska,

c)

wykonanie

projektu lub wygłoszenie referatu z wybranej tematyki

(tematy będą przedstawione na wykładach seminaryjnych),

d)

ocena

z przedmiotu wg skomplikowanego algorytmu

Bezpieczeństwo

produktu

Uregulowania prawne na tle

wymogów unijnych

Podstawy polityki konsumenckiej

Polityka konsumencka Unii Europejskiej zmierza do
zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego i ekonomicznego
konsumentów oraz wyrównania standardów ich ochrony
w ramach Jednolitego Rynku.
Realizacja europejskiej polityki konsumenckiej rozpoczęła
się w 1975 roku od sformułowania podstawowych praw
konsumenta

Council Resolution on a Preliminary Programme of the European

Economic Community for a Consumer Protection and Information Policy OJEC L
92(75),

do których należy:

¾

prawo do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

-

oznacza, że

towary i usługi oferowane konsumentom nie mogą stwarzać
zagrożenia dla ich zdrowia i życia.
W praktyce oznacza to wymóg określenia cech bezpieczeństwa
produktów, a także stworzenia mechanizmów zapobiegających
przedostawaniu się do obrotu wyrobów niebezpiecznych.
Oznacza to również stosowanie procedur szybkiego ostrzegania
i wycofywania wyrobów "niebezpiecznych" z rynku w
przypadku zaistnienia zagrożenia.

¾

prawo do ochrony interesów ekonomicznych

- oznacza

konieczność ochrony konsumentów przed działaniami
przedsiębiorców (zwłaszcza o dominującej pozycji na rynku
lub monopolistów), którzy mogą naruszyć ich interesy
ekonomiczne przez narzucenie niekorzystnych warunków
umów, nieuczciwą konkurencję, stosowanie nadmiernie
wygórowanych cen i innych nierzetelnych praktyk
handlowych.

¾ prawo do edukacji i informacji

- konsumenci powinni mieć

zapewnioną możliwość świadomego podejmowania decyzji
i dokonywania wyborów dóbr i usług.
Podstawą dokonywania przez konsumentów racjonalnych
wyborów musi być rzetelna informacja o cechach oferowanych
towarów i usług, warunkach bezpiecznego ich użytkowania,
a także procedurach reklamacyjnych w przypadku ujawnienia
ich niewłaściwej jakości.

¾ prawo do efektywnego sytemu dochodzenia roszczeń

-

procedury dochodzenia roszczeń przez konsumentów wobec
przedsiębiorców naruszających ich interesy powinny być szybie,
tanie i łatwo dostępne. Konsumenci muszą mieć zapewnioną
pomoc w egzekwowaniu swoich praw.

¾

prawo do zrzeszania się i reprezentacji

- konsumenci powinni

mieć zapewnione warunki do zrzeszania się i prezentowania
swojego stanowiska we wszystkich sprawach, które ich dotyczą

Trochę historii !

Prawnym wyrazem polityki konsumenckiej UE są

dyrektywy

konsumenckie przyjmowane przez prawodawstwo poszczególnych
krajów członkowskich. Dyrektywy od 1987r. wyznaczają
standardy, którymi kierują się państwa członkowskie w
opracowywaniu
i realizacji ich własnych polityk konsumenckich.
Interesy konsumentów, które często "schodzą na drugi plan"
wobec interesów ekonomicznych podmiotów gospodarczych
działających na rynku i priorytetów szybko rozwijającej się
gospodarki rynkowej powinny być umocowane w politykach
konsumenckich.
W 1993 w Traktacie z Mastricht została po raz pierwszy
zdefiniowana polityka ochrony konsumenta jako samodzielna
dziedzina polityki unijnej
(Rozmiary skażenia bydła w 1996 r. w Wielkiej Brytanii (choroba
wściekłych krów) ukazały wyraźnie luki w europejskim systemie
ochrony konsumenta i konieczność dalszej modyfikacji).

W związku z powyższym stworzony został system mający na celu
skłonienie producentów do zwrócenia szczególnej uwagi na
sprawy bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na Jednolity
Rynek UE. Na system ten składają się:

dyrektywy ogólne

określające wymagania przy projektowaniu, wytwarzaniu

i wprowadzaniu do obrotu produktu, a także zakres wymaganych oznaczeń i informacji
dla użytkownika, rodzaje wymaganych badań technicznych, zasady dokumentowania
wyników badań , zakres nadzoru urzędowego i monitoringu bezpieczeństwa np.
dyrektywa o produktach, które, wyglądając na inne niż są w istocie, stwarzają
zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów

(

Council Directive of 25 June

1987 on the approximation o of the laws of the Member States concerning products which,
appearing to be other than they are, endanger the health or safety of consumers
(87/357/EEC

)

patrz również:

dyrektywy nowego podejścia i oznaczenie CE

Dyrektywa o ogólnym bezpieczeństwie produktu

(

Council Directive

92/59/EEC of 29 June 1992 on general product safety

),

Dyrektywa od odpowiedzialności za produkt wadliwy

(Council Directive

85/374/EEC of 25 July 1985 on the approximation of the laws, regulations and administrative
provisions of the Member States concerning liability for defective products)

W dyrektywie

o ogólnym bezpieczeństwie

przyjęto następujące

cele:

zapobieganie zagrożeniom

przez określenie ogólnych

wymogów bezpieczeństwa i wdrożenie zasad ich przestrzegania
oraz stworzenie zbioru jednolitych wymagań dla wszystkich
państw, producentów i dostawców

korekcję zagrożeń

istniejących na rynku przez ustalenie

procedur postępowania w sytuacjach powstania zagrożenia
spowodowanego przez niebezpieczne produkty.

W dyrektywie

o odpowiedzialności za wadliwy wyrób

przyjęto następujące zasady:

1.

producent jest bezwarunkowo odpowiedzialny za szkodę
spowodowaną przez wadliwy produkt

2.

nie ma potrzeby udowadniania winy producenta

3.

producent odpowiada za szkodę również wówczas, gdy
wynika ona z działania lub zaniechania osób trzecich

4.

wszystkie osoby odpowiedzialne za szkodę (hurtownik,
sprzedawca) odpowiadają za nią solidarnie

Produkt wadliwy:

produkt, który nie zapewnia oczekiwanego bezpieczeństwa
z uwzględnieniem sposobu jego prezentacji w czasie
normalnego użytkowania oraz czasu wprowadzenia do
obrotu.

Inne dyrektywy;

™

™

Dyrektywa w sprawie mylącej reklamy

Dyrektywa w sprawie mylącej reklamy

(z późn. zmianami) Council Directive

84/450/EEC of 10 September 1984 relating to the approximation of the laws,
regulations and administrative provisions of the Member States concerning
misleading advertising

™

™

Dyrektywa w sprawie kredytów konsumenckich (z

Dyrektywa w sprawie kredytów konsumenckich (z

późn

późn

. zmianami)

. zmianami)

Directive

87/102/EEC of 22 December 1986 for the approximation of the laws regulations
and administrative provisions oft the Member States concerning consumer credit.

™

™

Dyrektywa w sprawie umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorst

Dyrektywa w sprawie umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorst

wa

wa

Council Directive of 20 December 1985 to protect the Consumer in respect of
contracts negotiated away from business premises.

™

™

Dyrektywa o nieuczciwych klauzulach w umowach z konsumentami

Dyrektywa o nieuczciwych klauzulach w umowach z konsumentami

Council

Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on Unfair Terms in Consumer Contracts

™

™

Dyrektywy w sprawie umów sprzedaży zawieranych na odległość

Dyrektywy w sprawie umów sprzedaży zawieranych na odległość

Directive

97/7/EC of the European Parliament and of the council of 20 May 1997 on the
Protection of Consumers in respect of Distance.

™

™

Dyrektywa w sprawie właściwego oznaczenia ceny na produktach ofe

Dyrektywa w sprawie właściwego oznaczenia ceny na produktach ofe

rowanych

rowanych

konsumentom

konsumentom

Directive 98/6/EC of the European Parliament and the Council of

16 February 1998 on consumer protection in the indication of the prices of
products offered to consumers

W Unii Europejskiej w 1997 roku pod naciskiem Parlamentu Europejskiego,
została zorganizowana

Dyrekcja Generalna "do spraw ochrony zdrowia i

konsumentów".

Dyrekcja jest centralnym organem odpowiadającym za politykę

konsumencką w UE tj. prawa zrzeszania się organizacji konsumenckich
Do najważniejszych należą: Europejskie Biuro Stowarzyszeń Konsumenckich
(BEUC), Europejska Wspólnota Towarzystw Konsumenckich (Euro-coop),
Związek Organizacji Rodzinnych Wspólnoty Europejskiej (Coface) oraz
Europejski Instytut Regionalnych Organizacji Konsumenckich (IEIC).
W Polsce problematyka związana z ochroną praw konsumentów jest przez

Urząd

Ochrony Konkurencji i Konsumentów

oraz podporządkowaniem prezesowi tej

instytucji Państwowej Inspekcji Handlowej (PIH).
Przyjęcie przez Polskę prawa konsumenckiego spowodowało m.in.

• ograniczenie zagrożeń wynikających z wprowadzania do obrotu

niebezpiecznych produktów

• zmniejszenie wypadków konsumenckich i związanych z tym społecznych i

indywidualnych kosztów leczenia

• wzrost międzynarodowej konkurencyjności produktów krajowych w

wyniku podniesienia ich standardów jakościowych i norm bezpieczeństwa

• racjonalizacje konsumpcji i upowszechnienie wzorców racjonalnego

żywienia

• poprawę sytuacji polskich rodzin poprzez skuteczniejszą ochronę ich

interesów ekonomicznych.

Bezpieczeństwo produktu- nowe regulacje prawne

istotne dla przedsiębiorców

Jednym z przejawów tego procesu jest uchwalenie przez sejm RP
ustaw:

o ogólnym bezpieczeństwie produktów

(Dz.U. nr 15, poz.

179 z 2000 r.) i

odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez

produkt niebezpieczny

(Dz.U. nr 22, poz. 271 z 2000 r.).

Przepisy te nie są w wystarczającym stopniu znane przez
przedsiębiorców. Ich celem jest zapewnienie aby dostępne w
obrocie towary były bezpieczne i nie zagrażały zdrowiu i życiu
potencjalnych odbiorców.

Zgodnie z wymogami polskiej ustawy, wszystkie towary znajdujące się na rynku i
oferowane w obrocie konsumenckim powinny spełniać ogólne warunki bezpieczeństwa

.

W przypadku niektórych produktów spełnienie ich nie jest wystarczające i producenci
muszą również wypełnić wymagania szczególne, wprowadzone przez inne ustawy czy
rozporządzenia. W sytuacji takiej znajdują się producenci

kosmetyków, zabawek,

żywności, czy urządzeń elektrycznych

. Większość z tych dyrektyw przewiduje oznaczenie

produktu znakiem CE odpowiadającym polskiemu znakowi bezpieczeństwa B.

Polskie przepisy definiują produkt bezpieczny jako "

rzecz

ruchomą, która w zwykłych lub innych, dających się rozsądnie
przewidzieć warunkach jej używania, nie stwarza zagrożenia dla
konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić
ze zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań
dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia ludzkiego

".

Oceny bezpieczeństwa produktu dokonują właściwe

organy państwowe

i sami

producenci

. Powinni oni brać pod uwagę:

¾

kategorie

konsumentów, do których adresowany jest produkt, ze

szczególnym uwzględnieniem konsumentów narażonych na
zwiększone niebezpieczeństwo, takich jak dzieci,

¾

cechy

samego produktu, w tym jego skład, konstrukcję,

wykończenie, opakowanie, wygląd, prezentację, sposób właściwego
przechowywania itp.

¾

informacje

towarzyszące produktowi, takie jak instrukcje

obsługi, montażu i konserwacji.

Producent przed wprowadzeniem produktu do obrotu powinien:

¾·

ocenić samodzielnie czy produkt jest bezpieczny,

¾·

podjąć środki zapobiegające powstaniu zagrożeń (badać i testować

produkt),

¾·

oznaczyć produkty lub ich serie w sposób umożliwiający ich

identyfikację,

Obowiązki producenta po wprowadzeniu produktu do obrotu;

9

·

dalej badać produkt pod kontem ewentualnych zagrożeń,

9

·

wraz z produktem dostarczyć konsumentom i sprzedawcom właściwą

i pełną informację (w języku polskim, jasną i zrozumiałą),
umożliwiającą im ocenę zagrożeń związanych z produktem, o ile takie
zagrożenia nie są natychmiast widoczne, oraz informację dotyczącą
możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom,

9

·

analizować dotyczące produktu składane skargi i reklamacje,

9

·

w przypadku stwierdzenia zagrożenia dla życia i zdrowia konsumenta,

zawiadomić o zagrożeniach właściwe organy, a także podjąć, w razie
konieczności, działania mające na celu niezwłoczne wycofanie

produktu

z obrotu.

„Strażnikiem” bezpieczeństwa produktów jest tzw. "organ nadzoru",
czyli

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta

działający z

pomocą Inspekcji Handlowej. Posiada on bardzo szerokie uprawnienia.
Przed wprowadzeniem produktu do obrotu może:

1.

nakazać producentowi dostarczenie informacji o produkcie
i związanych z nim zagrożeniach,

2.

zobowiązać producenta do poddania produktu badaniu we właściwym
akredytowanym laboratorium, określając termin i przedmiot
prowadzenia badań (jeżeli produkt okaże się niebezpieczny, kosztami
takich badań zostaje obciążony producent); w czasie trwania badań
Prezes UOKiK może również zakazać prezentowania, oferowania czy
reklamowania produktu do czasu zakończenia kontroli,

3.

zakazać wprowadzenia produktu lub grupy produktów do czasu
spełnienia przez nie wymagań bezpieczeństwa.

4.

nakazać zapewnienia zgodności produktu z wymaganiami
bezpieczeństwa,

5.

nakazać wycofania produktu z obrotu lub podjęcia działań
zmierzających do odkupienia produktu od osób, które go posiadają,

6.

zakazać reklamy produktu niebezpiecznego,

7.

nakazać zniszczenia produktu, gdy stanowi to jedyny środek
zapewniający usunięcie niebezpieczeństwa.

Ponadto Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta
może

poinformować opinię publiczną

o zagrożeniach

związanych z danym produktem za pośrednictwem środków
masowego przekazu lub poprzez

wpisanie produktu do

krajowego Systemu Informacji o Produktach
Niebezpiecznych

.

Producentom lub importerom, którzy nie dostosują się do
zaleceń organu właściwego w sprawach bezpieczeństwa
produktu, lub którzy nie wykonają swoich obowiązków
wynikających z ustawy, grozi odpowiedzialność karna

.

Odpowiedzialność producentów za szkodę

wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

Zgodnie z polskimi przepisami za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
odpowiada

producent

lub inne osoby mające istotny wpływ na pojawienie się

produktu w obrocie.
Należą do nich importer, osoba podająca się za

importera

poprzez umieszczenie

swojego oznaczenia na produkcie oraz

wytwórca materiałów i części składowych

,

z których produkt finalny został wytworzony.

Sprzedawca

produktu również może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, ale

jedynie w przypadkach szczególnych, jeżeli nie można stwierdzić, kto jest
producentem.

Nie należy mylić odpowiedzialności za szkody wyrządzone
przez produkt niebezpieczny z odpowiedzialnością z tytułu

rękojmi i gwarancji

. Odpowiedzialność z tych tytułów jest

odpowiedzialnością za wadę towaru i dotyczy głównie
sprzedawcy

Produkt który jest wadliwy, nie zawsze musi być
niebezpieczny, a nawet jeżeli takim jest, nie musi wywołać
szkody. Dopiero powstanie uszczerbku w majątku lub na
zdrowiu konsumenta pozwala mu na dochodzenie
odszkodowania na podstawie przepisów o odpowiedzialności
za produkt niebezpieczny. Odszkodowanie z tego tytułu nie
obejmuje z resztą nigdy uszkodzenia samego produktu ani
braku korzyści z jego wykorzystania.

Dochodzący odszkodowania od producenta musi w sądzie

a) udowodnić istnienie szkody,

b) związek pomiędzy szkodą a produktem oraz

c) niebezpieczny charakter produktu.

Zasadniczym kryterium oceny są jednak oczekiwania "przeciętnego
konsumenta„.

Fakt, że produkt jest niebezpieczny może wynikać z jego

wadliwości

(wady konstrukcyjnej i produkcyjnej) lub faktu,

że konsument nie miał dostatecznych

wiadomości

jego

użytkowaniu.

Orzecznictwo dostarcza wiele przykładów produktów niebezpiecznych: ciastko
ze szpilka, wybuchający telewizor, kredki pokryte toksycznym lakierem itp.

Osoby odpowiedzialne za szkodę wyrządzoną przez
produkt niebezpieczny mogą uniknąć odpowiedzialności
wykazując że:

• produktu nie wprowadził do obrotu,
• wprowadzenie do obrotu nastąpiło poza zakresem jego

działalności,

• właściwości niebezpieczne produktu pojawiły się po jego

pierwszej komercjalizacji, nie można było przewidzieć
właściwości produktu uwzględniając stan nauki techniki w chwili
jego wprowadzenia do obrotu,

• właściwości produktu wynikały z zastosowania przepisów prawa.

Dodatkowe możliwości obrony ma wytwórca materiałów lub
części składowych rzeczy.
Od odpowiedzialności uwalnia go wykazanie, że przyczyną
nabycia przez produkt finalny cech rzeczy niebezpiecznej był

wyłącznie montaż lub wskazówka producenta

.

Sprzedawca nie odpowiada, gdy wskaże producenta,
importera lub osobę od której sam nabył produkt.

Uwaga.

Samo spełnienie przez produkt wymagań związanych z
uzyskaniem znaku CE czy B nie wystarczy do uwolnienia
jego producenta od odpowiedzialności za szkodę powstałą w
wyniku jego używania.
Fakt spełnienia określonych procedur w fazie produkcji
również nie wystarcza aby zdjąć z niego odpowiedzialność.

Głównym celem wprowadzenia przepisów dotyczących odpowiedzialności za
produkt niebezpieczny, zarówno w Polsce jak i innych krajach Europy, jest
zapewnienie poszkodowanym

odszkodowania

w możliwie wszystkich

przypadkach zaistnienia szkody.
Dotyczy to przede wszystkim szkód na osobie, polegających na doznaniu
uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
W przypadku szkód

na mieniu

odszkodowanie należy się tylko w

przypadku, gdy szkoda jest

większa niż 500 Euro

, a rzecz zniszczona lub

uszkodzona należy do rzeczy zwykle przeznaczonych do osobistego użytku i
w taki sposób przede wszystkim korzystał z niej poszkodowany.
Poszkodowany może dochodzić, wraz z odszkodowaniem, zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę. Możliwe jest jednoczesne wytoczenie powództwa
przeciwko wszystkim (producent, importer, wytwórca materiałów)
odpowiedzialnym na raz, albo każdemu z nich oddzielnie.
Roszczenia z tytułu odpowiedzialności za produkt przedawniają się z
upływem

lat trzech

od chwili, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie,

jednak w każdym przypadku

z upływem lat dziesięciu

od wprowadzenia

niebezpiecznego produktu do obrotu. Nie możne dochodzić odszkodowania
za szkody wyrządzone przez produkty znajdujące się w obrocie

przed dniem

2 czerwca 2000 r

., czyli chwilą wejścia w życie ustawy o odpowiedzialności

za produkt niebezpieczny.

Niedozwolone klauzule w umowach

zawieranych z konsumentami

Od 2000 r., na mocy Ustawy o ochronie niektórych

praw konsumentów i odpowiedzialności za produkt
niebezpieczny (Dz. U. Nr 22 z dnia 31 marca 2000 r.), do
kodeksu cywilnego wprowadzono przepisy o niedozwolonych
postanowieniach (klauzulach) umownych.

Zgodnie z artykułem 385

1

kodeksu cywilnego,

nieuzgodnione z konsumentem postanowienia umowy,
kształtujące w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami jego
prawa i obowiązki, nie są dla niego wiążące.

Za

nieuzgodnione indywidualnie

uważa się te postanowienia, na których

treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Mogą one być zawarte
w samej umowie, jak również w dołączonych do niej wzorcach,
regulaminach, ogólnych warunkach umów itp.

W kodeksie cywilnym znajduje się przykładowa lista
niedozwolonych postanowień umownych. Za niedozwolone uznaje
się takie postanowienia, które:

•wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność przedsiębiorcy

za

uszkodzenie ciała lub śmierć konsumenta, a także za niewykonanie lub
nienależyte wykonanie zobowiązania (chodzi o wszelkie sformułowania
typu: "Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za wady sprzedawanej
rzeczy..." czy "W razie wypadku spowodowanego zgodnym z instrukcją
używaniem produktu producent nie ponosi odpowiedzialności..."),

•wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności
konsumenta

z wierzytelnościami przedsiębiorcy (konsument może być

wierzycielem producenta na przykład z tytułu odpowiedzialności za
wadę rzeczy),

•postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać

się

przed zawarciem umowy (na przykład postanowienia spisane
w regulaminie, którego konsument nie miał czasu przeczytać),

•zezwalają przedsiębiorcy, bez zgody konsumenta, na przeniesienie praw
i przekazanie obowiązków wynikających z umowy na innego
przedsiębiorcę

(na przykład telewizja kablowa przekazuje "swoich"

klientów innej sieci bez umożliwienia im odstąpienia od umowy)

•uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta
zawierania w przyszłości dalszych umów

podobnego rodzaju lub od

zawarcia innej umowy nie mającej bezpośredniego związku z poprzednią
umową, zawierającą oceniane postanowienie (chodzi tu o tzw. umowy
wiązane, np. warunkiem kupna danego przedmiotu jest
zaprenumerowanie czasopisma,

•przyznają przedsiębiorcy uprawnienia do dokonywania wiążącej
interpretacji umowy lub jej jednostronnej zmiany bez ważnej przyczyny

w niej wskazanej (np. przedsiębiorca dostarcza konsumentowi inny
produkt niż ten, który konsument zamówił, uzasadniając, że zamówiony
produkt się skończył),

•przyznają tylko przedsiębiorcy uprawnienie do stwierdzania zgodności
świadczenia z umową

(postanowienia takie pozbawiają konsumenta de

facto możliwości dochodzenia uprawnień z tytułu gwarancji i rękojmi),

•
yłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty

za świadczenie

niespełnione w całości lub w części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy
lub jej wykonania (chodzi tu o wszelkie postanowienia, które powodują przepadek
przedpłat w przypadku odstąpienia od umowy),

•
rzewidują utratę przez konsumenta prawa żądania zwrotu świadczenia spełnionego
wcześniej niż świadczenie kontrahenta

, gdy strony wypowiadają, rozwiązują umowę

lub odstępują od niej,

•
ozbawiają konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy

, odstąpienia od niej lub

jej wypowiedzenia (takie postanowienie jest zakazane, jeżeli prawo do odstąpienia od
umowy zachowuje przedsiębiorca),

•
strzegają dla przedsiębiorcy uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas
nieoznaczony

, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu

wypowiedzenia,

•
akładają na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy tytułem odstępnego

na

wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy,
a także gdy konsument nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy,

•
rzewidują rażąco krótki termin na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy

,

•przewidują wyłącznie dla przedsiębiorcy uprawnienie do zmiany

(bez

ważnych przyczyn) istotnych cech świadczenia, jakie ma wykonać,

•przewidują uprawnienie przedsiębiorcy do określenia lub podwyższenia
ceny

wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi

prawa do odstąpienia od umowy,

•uzależniają odpowiedzialność przedsiębiorcy od wykonania zobowiązań
przez osoby

, za pośrednictwem których jest zawierana umowa lub przy

których pomocy wykonuje on swoje zobowiązanie (przedsiębiorca
zawierający umowę z konsumentem jest odpowiedzialny za działania
swoich podwykonawców i pośredników, z których usług korzysta),

•przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta

mimo

niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego
kontrahenta,

•wyłączają jurysdykcję sądów polskich

lub poddają sprawę pod

rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego
organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle
ustawy nie jest właściwy (postanowienia takie utrudniają lub
uniemożliwiają dochodzenie przez konsumenta swoich praw przed sądem).

Przedstawiony katalog (zawarty w art. 353 kodeksu cywilnego) nie jest
spisem zakazanych postanowień umownych.

Klauzule wymienione na liście mogą się znaleźć w umowach zawieranych z
konsumentami, pod warunkiem jednak, że zostaną z nimi indywidualnie
uzgodnione.

Nie jest to spis zamknięty gdyż nie ma kompletnego

zestawienia niedozwolonych postanowień umownych.

Przedsiębiorca pragnący sprawdzić, czy klauzula, którą zamierza umieścić
w umowie konsumenckiej, nie została uznana za niedozwoloną, powinien
śledzić orzecznictwo Sądu Antymonopolowego.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi rejestr
postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, na podstawie
wyroków wydanych przez ten sąd.

W chwili obecnej jest dostępny w Internecie Rejestr niedozwolonych
postanowień umownych prowadzony przez Komisję Europejską (

European

Database on Case Law about Unfair Contractual Terms

).