Legendarni władcy Polski

W najważniejszych polskich kronikach średniowiecznych wspominano władców, którzy
poprzedzali pierwszego historycznie potwierdzonego księcia Polski – Mieszka I. Byli to między
innymi:

Lech

,

Krak

,

Popiel

,

Piast

.

Piastowie – książęta Polan

Trzej bezpośredni poprzednicy

Mieszka I

są znani jedynie z relacji

Anonima zwanego Gallem

. Ich

historyczność jest dyskusyjna, jednak obecnie literatura skłania się do uznania listy władców
przekazanej przez Galla za zgodną z rzeczywistością

[1]

. Nie zalicza się ich do władców Polski. Sam

termin "Polska" nie jest poświadczony w tych wczesnych czasach, a ziemie, którymi władali
stanowiły prawdopodobnie tylko część późniejszej Polski.

Okres

panowania

Imię

władcy

Portret

władcy

Imię ojca

Imię

matki

Data

urodzenia

Data

śmierci

Ciekawostki

IX

-

X

wiek(?)

Siemowit

Piast

Rzepicha

nieznana

przełom

IX

i

X

wieku(?)

Pierwszy władca
z dynastii

Piastów

wg

relacji

Anonima

zwanego Gallem

X

wiek(?)

Lestek

Siemowit

nieznane nieznana

zapewne

930

-

950

(?)

X

wiek

Siemomysł

Lestek

nieznane nieznana

950

-

960

Piastowie – książęta i królowie Polski (do 1138)

Pierwszym władcą Polski potwierdzonym przez współczesne źródła był

Mieszko I

. Z władców

Polski z dynastii

Piastów

panujących między około

960

a

1138

rokiem trzech dostąpiło koronacji:

w

1025

roku

Bolesław I Chrobry

, w tym samym roku

Mieszko II Lambert

i w

1076

roku

Bolesław

II Szczodry

.

Według relacji

Kosmasa z Pragi

w

1085

roku cesarz

Henryk IV

nadał

Wratysławowi II

,

ówczesnemu władcy Czech, tytuł

króla Polski

; informacja ta jest jednak odrzucana przez większość

badaczy

[2]

.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

ok.

960

-

992 Mieszko I

Siemomysł

,

nieznana

ok.

930

-

935

25 maja

992

Pierwszy władca
Polski
potwierdzony
przez współczesne
źródła.

992

-

1025

Bolesław I
Chrobry

Mieszko I

,

Dobrawa
czeska

967

17 czerwca
1025

Pierwszy król
Polski
(koronowany w

1025

), książę

Czech

1003

-

1004

.

1025

-

1031

Mieszko II
Lambert

Bolesław I
Chrobry

,

Emnilda
słowiańska

990

10 maja

1034

Po raz pierwszy.
Drugi król Polski
(koronowany w
1025).

1031

-

1032

Bezprym

Bolesław I
Chrobry

,

nieznana
Węgierka

986

lub

987

wiosna

1032

1032

-

1034

Mieszko II
Lambert

Bolesław I
Chrobry

,

Emnilda
słowiańska

990

10 maja

1034

Po raz drugi.
Źródła niemieckie
podają, że zrzekł
się korony w 1032
roku. W polskich
źródłach do
śmierci był
tytułowany
królem.

1034

-

1058

Kazimierz I
Odnowiciel

Mieszko II
Lambert

,

Rycheza
lotaryńska

1016

1058

Wypędzony w
1037 lub 1038
roku. Powrócił w
1039 lub 1040
roku.

1058

-

1079

Bolesław II
Szczodry

Kazimierz I
Odnowiciel

,

Maria
Dobroniega

ok. 1042

2

lub

3

kwietnia
1081

lub

1082

Trzeci król Polski
(koronowany w
1076). Znany
również jako
Bolesław II
Śmiały

1079

-

1102

Władysław I
Herman

Kazimierz I
Odnowiciel

,

Maria
Dobroniega

ok. 1043

4 czerwca
1102

1102

-

1107

Zbigniew

Władysław I
Herman

,

nieznana
Polka

ok. 1070

8 lipca 1113?

książę
wielkopolski,
mazowiecki i
kujawski w latach
1102-1107

1107

-

1138

Bolesław III
Krzywousty

Władysław I
Herman
Judyta
czeska

20 sierpnia
1085

lub

1086

28
października
1138

książę małopolski,
śląski i
sandomierski w
latach 1102-1107,
książę Polski w
latach 1107-1138

Okres rozbicia dzielnicowego

Ustawa sukcesyjna Bolesława III Krzywoustego

zapoczątkowała w Polsce okres rozbicia

dzielnicowego. Najważniejszym z książąt miał być władca dzielnicy senioralnej (w jej granicach
znajdowała się

stolica

państwa –

Kraków

), będący zarazem – zgodnie z zasadą

senioratu

–

najstarszym z rodu. Zasada ta została podważona już w

1146

roku wraz z wypędzeniem

Władysława II Wygnańca

, załamała się w wyniku decyzji

zjazdu łęczyckiego

w

1180

roku, chociaż

jeszcze w XIII wieku część pretendentów do dzielnicy krakowskiej powoływała się na swoje prawa
z racji bycia najstarszym w rodzie.

Piastowie – książęta krakowscy

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1138-1146

Władysław II
Wygnaniec

Bolesław III
Krzywousty,

Zbysława
kijowska

1105

30 maja
1159

Książę śląski
1138-1146.

1146-1173

Bolesław IV
Kędzierzawy

Bolesław III
Krzywousty,

Salomea z
Bergu

ok.
1121/1122

5
stycznia
1173

Książę
mazowiecki
1138-1173, śląski
1146-1163.

1173-1177

Mieszko III
Stary

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1122/1125

13 lub 14
marca
1202

Po raz pierwszy.
Książę
wielkopolski
1138-1179, 1182-
1202.

1177-1191

Kazimierz II
Sprawiedliwy

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1138

4 maja
1194

Po raz pierwszy.
Książę wiślicki
1166-1173,
sandomierski
1173-1194,
mazowiecki
1186-1194.

1191

Mieszko III
Stary

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1122/1125

13 lub 14
marca
1202

Po raz drugi.

1191-1194

Kazimierz II
Sprawiedliwy

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1138

4 maja
1194

Po raz drugi.

1194-1198

Leszek Biały

Kazimierz II
Sprawiedliwy,

Helena
znojemska

ok.
1184/1185

24
listopada
1227

Po raz pierwszy.

1198-1199

Mieszko III
Stary

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1122/1125

13 lub 14
marca
1202

Po raz trzeci.

1199

Leszek Biały

Kazimierz II
Sprawiedliwy,

Helena
znojemska

ok.
1184/1185

24
listopada
1227

Po raz drugi.

1199-1202

Mieszko III
Stary

Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu

1122/1125

13 lub 14
marca
1202

Po raz czwarty.

1202

[3]

Władysław III
Laskonogi

Mieszko III
Stary,

Eudoksja
kijowska

1161/1167

3
listopada
1231

Po raz pierwszy.
Książę
wielkopolski
1202-1220.

1202-1210

Leszek Biały

Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska

ok.
1184/1185

24
listopada
1227

Po raz trzeci.

1210-1211

Mieszko I
Plątonogi

Władysław II
Wygnaniec,

Agnieszka
austriacka

1131-1146

1211

Książę raciborski
1173-1211,
opolski 1202-
1211.

1211-1227

Leszek Biały

Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska

ok.
1184/1185

24
listopada
1227

Po raz czwarty.

1227-1229

Władysław III
Laskonogi

Mieszko III
Stary,
Eudoksja
kijowska

1161/1167

3
listopada
1231

Po raz drugi. W
latach 1228-1229
w jego
zastępstwie rządy
w dzielnicy
senioralnej
sprawował

Henryk I
Brodaty

[4]

.

1229-1232

Konrad I
mazowiecki

Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska

ok. 1187

31
sierpnia
1247

Po raz pierwszy.
Tytuł księcia
krakowskiego
przyjął dopiero
po śmierci
Władysława
Laskonogiego

[5]

.

Książę
mazowiecki od
1202

[6]

.

1232-1238

Henryk I
Brodaty

Bolesław I
Wysoki

,

Krystyna

1165-1170

19 marca
1238

Książę śląski od
1201.

1238-1241

Henryk II
Pobożny

Henryk I
Brodaty,

Jadwiga z
Andechs

1196-1207

9
kwietnia
1241

Książę śląski od
1238.

1241

Bolesław II
Rogatka

Henryk II
Pobożny,

Anna
Przemyślidka

ok.
1220/1225

26
grudnia
1278

1241-1243

Konrad I
mazowiecki

Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska

ok. 1187

31
sierpnia
1247

Po raz drugi.

1243-1279

Bolesław V
Wstydliwy

Leszek Biały,

Grzymisława

21 czerwca
1226

7 grudnia
1279

1279-1288

Leszek
Czarny

Kazimierz I
kujawski

,

Konstancja
śląska

ok. 1240-
1243

30
września
1288

Książę sieradzki i
łęczycki.

1288-1290

Henryk IV
Prawy

Henryk III
Biały

,

Judyta
mazowiecka

1257/1258

23
czerwca
1290

Książę
wrocławski od
1270.

1290-1291

Przemysł II

Przemysł I

,

Elżbieta
wrocławska

14
października
1257

8 lutego
1296

Czwarty król
Polski
(koronowany w
1295). Książę
poznański od
1273,
wielkopolski od
1279, gdański od
1294.

Przemyślidzi – książęta krakowscy

W

1291

roku księstwo krakowskie znalazło się w rękach czeskiego króla

Wacława II

. W

1292

roku

zajął on księstwo sandomierskie, a w

1299

roku także Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. W

1300

roku został koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego

Jakuba Świnkę

.

Wacław II zmarł

21 czerwca

1305

roku i rządy po nim objął jego syn

Wacław III

.

4 sierpnia

1306

roku został on jednak zamordowany w trakcie przygotowań do wyprawy do Polski. We wrześniu

tego samego roku

Kraków

znalazł się w rękach

Władysława I Łokietka

.

Następcy Wacława III na tronie czeskim –

Rudolf III Habsburg

,

Henryk Karyncki

i

Jan

Luksemburski

– zgłaszali pretensje do polskiego tronu. Ostatecznie w listopadzie

1335

roku na

zjeździe wyszehradzkim Jan Luksemburski zrzekł się roszczeń do polskiej korony w zamian za 20
tysięcy kóp groszy praskich.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1291-1305

Wacław
II

Przemysł
Ottokar II

,

Kunegunda
Halicka

27
października
1271

21
czerwca
1305

Piąty król Polski
(koronowany w
1300).

1305-1306

Wacław
III

Wacław II,

Guta
Habsburżanka

6 października
1289

4 sierpnia
1306

Piastowie – książęta krakowscy

W

1306

roku księciem krakowskim został

Władysław I Łokietek

z

kujawskiej linii

Piastów, który

już wcześniej opanował księstwo sandomierskie. W

1314

roku zajął Wielkopolskę.

20 stycznia

1320

roku został koronowany na króla Polski, kładąc w ten sposób kres okresowi rozbicia

dzielnicowego.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony Zmarł

Informacje

dodatkowe

1306-1320

Władysław I
Łokietek

Kazimierz I
kujawski

,

Eufrozyna
opolska

1260

2 marca
1333

Koronowany 20
stycznia w 1320.

Pozostali książęta

Na terenie Polski w dobie rozbicia dzielnicowego powstało szereg księstw. Z nich księstwa
wielkopolskie, kujawskie, a później także mazowieckie po wymarciu poszczególnych linii Piastów
powróciły pod władzę królów Polski.

Księstwa śląskie w XIV wieku stały się czeskim lennym, jednak w niektórych aż do XVII wieku
rządzili Piastowie (najdłużej w księstwie brzesko-legnickim do 1675 roku). Część księstw śląskich
po wymarciu miejscowych Piastów zostało bezpośrednio wcielonych do Korony Czeskiej, w
niektórych jako czescy lennicy rządzili przedstawiciele innych dynastii (najdłużej w księstwie
cieszyńskim do 1918 roku).

Władcami księstw powstałych w Polsce, obok księstwa krakowskiego, w okresie rozbicia
dzielnicowego byli:



książęta wielkopolscy

– w

1314

roku Wielkopolska weszła w skład jednoczącego się

Królestwa Polskiego



książęta sandomierscy

– w

1304

roku księstwo sandomierskie zajął

Władysław I Łokietek

,

który w

1320

roku został koronowany na króla Polski



książęta mazowieccy

– w

1526

roku Mazowsze zostało inkorporowane do Korony Polskiej



książęta kujawscy

– ostatni książę kujawski

Władysław Biały

w

1363

lub

1364

roku

abdykował na rzecz polskiego króla

Kazimierza III Wielkiego



książęta wrocławscy

– od

1335

roku lennicy czescy, od

1335

roku księstwo wrocławskie

było własnością królów czeskich



Książęta legnicko-brzescy

– od

1329

roku lennicy czescy



książęta świdnicko-jaworscy

– w

1392

roku księstwo świdnicko-jaworskie weszło w skład

Korony Czeskiej



książęta ziębiccy



książęta głogowscy

– w

1331

roku księstwo głogowskie weszło w skład Królestwa

Czeskiego



książęta żagańscy

– od 1329 roku lennicy czescy



książęta oleśniccy

– od 1329 roku lennicy czescy



książęta opolsko-raciborscy



książęta cieszyńscy

– od 1327 roku lennicy czescy



książęta oświęcimscy

– od 1327 roku lennicy czescy



książęta opolscy

– od 1327 roku lennicy czescy



książęta raciborscy

– od 1327 roku lennicy czescy

Piastowie – królowie Polski

W

1306

roku księciem krakowskim został

Władysław I Łokietek

z

kujawskiej linii

Piastów, który

już wcześniej opanował księstwo sandomierskie. W

1314

roku zajął Wielkopolskę.

20 stycznia

1320

roku został koronowany na króla Polski, kładąc w ten sposób kres okresowi rozbicia

dzielnicowego.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1320-1333

Władysław I
Łokietek

Kazimierz I
kujawski

,

Eufrozyna
opolska

1260

2 marca
1333

1333-1370

Kazimierz III
Wielki

Władysław I
Łokietek,

Jadwiga
kaliska

30 kwietnia
1310

5 listopada
1370

Koronowany 25
kwietnia w 1333.

Andegawenowie – królowie Polski

W

1370

roku zmarł

Kazimierz III Wielki

, król Polski, nie pozostawiając legalnego męskiego

potomstwa. Na mocy wcześniejszych umów kolejnym władcą został siostrzeniec zmarłego –

Ludwik Węgierski

.

Ludwik zmarł w

1382

roku, nie pozostawiając męskiego potomstwa. Zgodnie z wcześniejszymi

umowami polski tron miał przypaść jednej z jego córek. Ostatecznie w

1384

roku władcą została

najmłodsza,

Jadwiga

.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony/a Zmarł/a

Informacje

dodatkowe

1370-1382

Ludwik
Węgierski

Karol Robert

,

Elżbieta
Łokietkówna

5 marca 1326

10
września
1382

Król Węgier
1342-1382.

1384-1399

Jadwiga
Andegaweńska

Ludwik
Węgierski

,

Elżbieta
Bośniaczka

między 3
października
1373 a 18
lutego 1374

17 lipca
1399

Koronowana na
"króla Polski".
Od 1386
współrządziła ze
swoim mężem
Władysławem II
Jagiełłą.

Jagiellonowie

Jesienią

1384

Jadwiga Andegaweńska

przybyła z

Węgier

do Polski

[7]

, gdzie

16 października

tego

roku w

Krakowie

została koronowana przez

arcybiskupa gnieźnieńskiego

Bodzantę

na KRÓLA

POLSKI. Wobec jej małoletności ster rządów w państwie dzierżyli możnowładcy małopolscy,
pozostający w kontakcie z jej matką Elżbietą Bośniaczką, jednakże nie powołano regenta,
ponieważ, jak pisze

Jan Długosz

, wszystko co mówiła lub czyniła znamionowało sędziwego wieku

powagę. W

1386

roku królem Polski został

Władysław II Jagiełło

, wielki książę litewski. Założona

przez niego dynastia

Jagiellonów

panowała w Polsce do

1572

roku. Przez znaczny część rządów tej

dynastii Polskę i Litwę łączyła unia personalna, przekształcona w

1569

roku w unię realną.

W latach

1444

-

1447

Polska nie miała króla. Początkowo liczono się z możliwością powrotu

Władysława III Warneńczyka

, później jego brat

Kazimierz IV Jagiellończyk

przez dwa lata toczył

pertraktacje z polskimi panami, głównie odnośnie charakteru unii polsko-litewskiej. Ostatecznie
doszli do porozumienia, a Kazimierz Jagiellończyk

25 czerwca

1447 roku został koronowany na

króla Polski.

Popularność tej dynastii sprawiła, że

13 grudnia

1575

roku "królem Polski" obrano

Annę

Jagiellonkę

, siostrę

Zygmunta II Augusta

. Dwa dni później na jej męża, a zarazem władcę Korony i

Litwy wybrano

Stefana Batorego

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1386-1434

Władysław II
Jagiełło

Olgierd
Giedyminowic

,

Julianna
twerska

ok. 1362(?)

1
czerwca
1434

Najwyższy
książę litewski
1386-1434,
wielki książę
litewski 1377-
1392. W latach
1386-1399
współrządził ze
swoją żoną
Jadwigą.

1434-1444

Władysław III
Warneńczyk

Władysław II
Jagiełło,

Zofia
Holszańska

31
października
1424

10
listopada
1444

Król Węgier
1440-1444,
najwyższy
książę litewski
1434-1440
(tytularny do
1444).

1447-1492

Kazimierz IV
Jagiellończyk

Władysław II
Jagiełło,
Zofia
Holszańska

30 listopada
1427

7
czerwca
1492

Wielki książę
litewski 1440-
1492.

1492-1501

Jan I Olbracht

Kazimierz IV
Jagiellończyk,

Elżbieta
Rakuszanka

27 grudnia
1459

17
czerwca
1501

1501-1506

Aleksander
Jagiellończyk

Kazimierz IV
Jagiellończyk,
Elżbieta
Rakuszanka

5 sierpnia
1461

19
sierpnia
1506

Wielki książę
litewski 1492-
1506.

1506-1548

Zygmunt I
Stary

Kazimierz IV
Jagiellończyk,
Elżbieta
Rakuszanka

1 stycznia
1467

1
kwietnia
1548

Wielki książę
litewski 1506-
1548.

1548-1572

Zygmunt II
August

Zygmunt I
Stary,

Bona Sforza

1 sierpnia
1520

7 lipca
1572

Wielki książę
litewski. Na tron
litewski został
wyniesiony w
1529 roku. Na
króla Polski
został
koronowany w
1530 roku.

Władcy elekcyjni Rzeczypospolitej Obojga Narodów

W latach

1573

-

1795

Polską (Koroną), tworzącą wraz z Litwą

Rzeczpospolitą Obojga Narodów

,

rządzili królowie wybierani w drodze

wolnej elekcji

.

13 grudnia

1575

roku

Anna Jagiellonka

została wybrana w wolnej elekcji królem Polski i wielkim

księciem litewskim, a dzień później stronnictwo szlacheckie pod przewodnictwem

Jana

Zamoyskiego

uznało ten fakt, przydając jej na małżonka

Stefana Batorego

[9]

.

Kilkakrotnie dochodziło do podwójnych elekcji.

12 grudnia

1575 roku stronnictwo habsburskie

obrało królem cesarza

Maksymiliana II Habsburga

, lecz ostatecznie królem wybrano jego

kontrkandydata – Stefana Batorego. Sam Maksymilian zmarł niedługo potem – 12 października

1576

roku.

19 sierpnia

1587

roku większość poparła

Zygmunta III Wazę

, lecz trzy dni później Jakub

Woroniecki, biskup kijowski, popierany przez grupę magnatów ogłosił królem

Maksymiliana III

Habsburga

. Ten

27 września

tego samego roku zaprzysiągł

pacta conventa

. Pokonany w

bitwie pod

Byczyną

, na mocy traktatu bytomsko-będzińskiego

9 marca

1589

roku miał zrzec się tytuł króla

Polski.

27 czerwca

1697

roku prymas

Michał Stefan Radziejowski

ogłosił królem Polski

Franciszka

Ludwika księcia Conti

, z kolei uzurpujący sobie prawa interrexa, biskup kujawski,

Stanisław

Dąmbski

–

Augusta II Mocnego

. Ostatecznie władcą został August, zaś zwolennicy Contiego uznali

go królem

21 maja

1698

roku na mocy ugody łowickiej.

Maksymilian II Habsburg, Maksymilian III Habsburg i Franciszek Ludwik Conti są pomijani w
zestawieniach polskich władców

[10]

.

Rzeczpospolita Obojga Narodów zniknęła z mapy Europy w wyniku

rozbiorów

dokonanych przez

Rosję, Prusy i Austrię. Ostatni traktat rozbiorowy podpisano

24 października

1795

roku. Miesiąc

później,

25 listopada

, w

Grodnie

abdykował ostatni król Polski –

Stanisław August Poniatowski

.

Rozbiory Polski były bezprawnym aktem agresji. Zaborcy złamali zasadę dobrej wiary, z której
wynika obowiązek dotrzymywania umów

[11]

, a także regułę, że nie wolno w stosunkach

międzypaństwowych wysuwać pretensji bezzasadnych lub wygasłych. Złamali także zasadę
nieingerencji w stosunki wewnętrzne drugiego państwa.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1573–1575

Henryk
Walezy

Henryk II
Walezjusz

,

Katarzyna
Medycejska

19 września
1551

2 sierpnia
1589

Król Francji
1574-1589.

1576–1586

Stefan Batory

Stefan Batory

,

Katarzyna
Telegdi

27 września
1533

12 grudnia
1586

Książę
Siedmiogrodu
1571-1576.

1587–1632

Zygmunt III
Waza

Jan III Waza

,

Katarzyna
Jagiellonka

20 czerwca
1566

30 kwietnia
1632

Król Szwecji
1592-1599.

1632–1648

Władysław
IV Waza

Zygmunt III
Waza,

Anna
Habsburżanka

9 czerwca
1595

20 maja
1648

tytularny król
Szwecji 1632-
1648, wybrany
carem Rosji w
1610,
tytularny car
Rosji do 1634

1648–1668

Jan II
Kazimierz

Zygmunt III
Waza,

Konstancja
Habsburżanka

22 marca
1609

16 grudnia
1672

Abdykował 16
września
1668;
tytularny król
Szwecji 1648-
1660.

1669–1673

Michał
Korybut
Wiśniowiecki

Jeremi
Wiśniowiecki

,

Gryzelda
Zamoyska

31 lipca
1640

10 listopada
1673

1674–1696

Jan III
Sobieski

Jakub Sobieski

,

Zofia Teofila
Daniłowiczówna

17 sierpnia
1629

17 czerwca
1696

1697–1706

August II
Mocny

Jan Jerzy III

,

Anna Zofia
duńska

12 maja
1670

1 lutego
1733

Po raz
pierwszy.
Elektor
Saksonii
1694-1733.

1706–1709

Stanisław
Leszczyński

Rafał
Leszczyński

,

Anna
Jabłonowska

20
października
1677

23 lutego
1766

Po raz
pierwszy.

1709–1733

August II
Mocny

Jan Jerzy III,
Anna Zofia
duńska

12 maja
1670

1 lutego
1733

Po raz drugi.

1733–1736

Stanisław
Leszczyński

Rafał
Leszczyński,
Anna
Jabłonowska

20
października
1677

23 lutego
1766

Po raz drugi.

1733–1763

August III
Sas

August II
Mocny,

Krystyna
Eberhardyna

17
października
1696

5
października
1763

Elektor
Saksonii
1733-1763.

1764–1795

Stanisław
August
Poniatowski

Stanisław
Poniatowski

,

Konstancja
Czartoryska

17 stycznia
1732

12 lutego
1798

Abdykował w
1795 roku na
rzecz
Rosji

[12]

.

Władcy ziem polskich w okresie zaborów

W

1795

roku Rzeczpospolita Obojga Narodów zniknęła z mapy politycznej Europy, podzielona

między

Cesarstwo Rosji

,

Królestwo Prus

i

Księstwo Austrii

. Rozbiory były bezprawnym aktem

agresji. Żadne z państw zaborczych nie mogło sobie rościć pretensji do bycia następcą prawnym
Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Władcy państw zaborczych dodawali do swojej tradycyjnej tytulatury określenia związane z
ziemiami znajdującymi się w granicach dawnej Rzeczypospolitej:



królowie Prus

– od

1815

do

1918

roku używali tytułu

Wielkiego Księcia Poznańskiego

,

mimo likwidacji autonomii samego księstwa w

1849

roku,



carowie Rosji

– od 1815 do

1831

roku nosili tytuł

Króla Polski

(jedynie Mikołaj I

koronował się osobno w Warszawie na króla Polski),

1831

-

1917

cara Polski.



cesarze Austrii

– do 1918 roku nosili tytuł

Króla Galicji i Lodomerii

i

Wielkiego Księcia

Krakowa

.

W latach

1807

-1815 istniało

Księstwo Warszawskie

, którego pierwszym i jedynym władcą był

Fryderyk August I

, król saski, wnuk polskiego króla

Augusta III

. Księstwo również nie było

kontynuacją Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po

kongresie wiedeńskim

(1815) utworzono

Królestwo Polskie

(zwane Kongresówką), które przetrwało do

powstania styczniowego

. Było ono

w unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim. Na rzecz władców tego cesarstwa abdykował
Stanisław August Poniatowski w 1795 roku. Legalności władzy Romanowów w Polsce nie
podważało żadne europejskie państwo.

Daty

panowania

Władca

Portret

władcy

Rodzice

Urodzony

Zmarł

Informacje

dodatkowe

1815-1825

Aleksander I
Romanow

Paweł I
Romanow
Maria
Fiodorowna

23 grudnia
1777

1 grudnia
1825

Także cesarz Rosji
w l. 1801-1825

1825-1831

Mikołaj I
Romanow

Paweł I
Romanow

Maria
Fiodorowna

6 lipca 1796

2 marca
1855

Także cesarz w l.
1825-1855

W

1831

Sejm zdetronizował Mikołaja, ale nie jest jasne czy miał do tego prawo ponieważ nie

przewidywała tego polska konstytucja. Po pokonaniu Polski w wojnie trwającej po powstaniu
listopadowym carowie dalej używali polskich tytułów.