Microsoft Word - Technik ekonomista_341[02].Z4.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Agnieszka Rozwadowska

Prowadzenie inwentaryzacji składników majątkowych
341[02].Z4.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Istota i znaczenie inwentaryzacji

5.1.1. Ćwiczenia
5.1.2. Sprawdzian postępów

13
13
14

5.2. Rodzaje i metody inwentaryzacji

5.2.1. Ćwiczenia
5.2.2. Sprawdzian postępów

15
15
16

5.3. Terminy przeprowadzania inwentaryzacji

5.3.1. Ćwiczenia
5.3.2. Sprawdzian postępów

17
17
18

5.4. Etapy przeprowadzania inwentaryzacji

5.4.1. Ćwiczenia
5.4.2. Sprawdzian postępów

19
19
21

5.5. Organizacja

przeprowadzenia inwentaryzacji

5.5.1. Ćwiczenia
5.5.2. Sprawdzian postępów

22
22
23

5.6. Inwentaryzacja metodą spisu z natury

5.6.1. Ćwiczenia
5.6.2. Sprawdzian postępów

24
24
24

5.7. Różnice inwentaryzacyjne

5.7.1. Ćwiczenia
5.7.2. Sprawdzian postępów

25
25
27

5.8. Inwentaryzacja w drodze potwierdzenia sald

5.8.1. Ćwiczenia
5.8.2. Sprawdzian postępów

28
28
29

5.9. Inwentaryzacja w drodze weryfikacji

5.9.1. Ćwiczenia
5.9.2. Sprawdzian postępów

30
30
31

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik ekonomista.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− przykładowe scenariusze zajęć,
− ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.

Zakres treści kształcenia ujęty w Poradniku dla ucznia jest dość szeroki. Podany zasób

wiadomości jest wystarczający dla uczniów szkoły średniej.

W procesie kształcenia powinny być zastosowane aktywizujące i podające metody

nauczania. Wskazane jest stosowanie ćwiczeń praktycznych. Powinny być one prowadzone
w grupach 15 osobowych. Przy przeprowadzaniu inwentaryzacji metodą spisu z natury zaleca
się wykorzystanie metody projektów – gotowy scenariusz z wykorzystaniem tej metody wraz
z umową i kartą oceny zawarto w poradniku.

W zależności od możliwości wyposażenia szkoły zaleca się wykorzystanie użytkowych

programów komputerowych w prowadzeniu i rozliczaniu inwentaryzacji. W związku
z różnorodnością programów na rynku nie zamieszczono gotowych ćwiczeń.

Nauczyciel może zlecić wykonanie wszystkich ćwiczeń lub wybierać określone

ćwiczenia. Może je przeprowadzić zgodnie z podanymi wskazówkami lub według własnych
pomysłów.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu

swoich postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziałach Sprawdzian postępów.
Według tego samego zestawu pytań nauczyciel dokonuje oceny wiedzy i umiejętności ucznia.

Informacji dotyczącej zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia danej jednostki

modułowej dostarczyć powinny w szczególności obserwacje pracy uczniów podczas
wykonywania ćwiczeń, ocena prac wykonywanych przez uczniów indywidualnie, jak
i grupowo. Umiejętności praktyczne doskonale ocenić można podczas pracy uczniów nad
projektem.

W końcowej ocenie realizacji programu jednostki należy uwzględnić wyniki sprawdzianu

oraz ocenę projektu. Można skorzystać z propozycji narzędzi pomiaru dydaktycznego
zamieszczonych w

Poradniku dla nauczyciela opracowanych do przeprowadzenia

sprawdzianu po realizacji całej jednostki modułowej.

Owocnej pracy dydaktycznej z zastosowaniem opracowanych materiałów

życzy Autorka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–  definiować pojęcie aktywa jednostki,
–  rozróżniać aktywa trwałe i obrotowe,
–  klasyfikować aktywa trwałe,
–  klasyfikować aktywa obrotowe,
–  ustalać strukturę zapasów,
–  rozróżniać formy rozliczeń pieniężnych,
–  klasyfikować należności krótko i długoterminowe,
–  charakteryzować działalność inwestycyjną,
–  określać relacje między kapitałem własnym i obcym,
–  określać sposoby podwyższania i obniżania kapitałów własnych,
–  identyfikować obce źródła finansowania,
–  klasyfikować rodzaje zobowiązań według powszechnie stosowanych kryteriów,
–  korzystać z różnych źródeł informacji,
–  obsługiwać komputer na poziomie podstawowym

– posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa gospodarczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

–  określić istotę, cel i znaczenie inwentaryzacji składników majątkowych,
–  określić różnice pomiędzy inwentaryzacją, spisem inwentarza z natury i remanentem,
–  określić przedmiot inwentaryzacji,
–  wykorzystać wyniki inwentaryzacji,
–  scharakteryzować rodzaje i metody inwentaryzacji,
–  ustalić terminy prowadzenia inwentaryzacji,
–  scharakteryzować etapy przeprowadzania inwentaryzacji,
–  określić zadania komisji inwentaryzacyjnej i komisji spisowej,
–  opracować harmonogram inwentaryzacji,
–  określić składniki majątkowe objęte spisem z natury,
–  przeprowadzić inwentaryzację metodą spisu z natury,
–  omówić zasady przeprowadzania inwentaryzacji u jednostek prowadzących podatkową

księgę przychodów i rozchodów,

–  sklasyfikować różnice inwentaryzacyjne,
–  ustalić i zweryfikować różnice inwentaryzacyjne,
–  skompensować różnice inwentaryzacyjne,
–  określić składniki majątkowe objęte inwentaryzacją w drodze potwierdzenia sald,
–  dokonać odpisów aktualizujących kwoty należności przedawnionych i nieściągalnych,
–  określić składniki majątkowe objęte inwentaryzacją w drodze weryfikacji,
–  wyjaśnić zasady przeprowadzania inwentaryzacji metodą weryfikacji,
–  sporządzić dokumentację inwentaryzacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz 1

Temat: M

etody przeprowadzania inwentaryzacji

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−  ustalić terminy prowadzenia inwentaryzacji,
−  rozróżnić metody inwentaryzacji,
−  przyporządkować odpowiednie metody inwentaryzacji do poszczególnych składników

majątku,

− pracować w zespole,
− prezentować wykonane plakaty.

Metody nauczania–uczenia się:

−

gra dydaktyczna pt. „Plakaty techniczne”.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

koperty z zestawami,

−

arkusze szarego papieru,

−

markery, kolorowe pisaki,

−

klej, masa mocująca,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Czas:
90 minut.

Uczestnicy:
Uczniowie w zawodzie technik ekonomista.

Przebieg zajęć:
1.  Powitanie uczniów.
2.  Podanie celów zajęć.
3.  Plan zajęć:

a. Wprowadzenie – nauczyciel krótko przypomina metody przeprowadzania

inwentaryzacji, nawiązuje do poprzednich zajęć.

b.  Gra dydaktyczna:
–  uczniowie zostają podzieleni na trzy grupy i losują koperty z zestawami,
–  I faza - zadaniem uczniów jest podzielić składniki majątkowe na dwa tematy,

zatytułować je, a następnie ułożyć i przykleić karteczki na arkusz szarego papieru
tak, aby tworzyły logiczną zależność.

II faza – uczniowie odszukują w literaturze terminy przeprowadzenia inwentaryzacji
i umieszczają je na plakacie obok składników majątku, tak aby tworzyły integralną
całość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c. Po upływie przeznaczonego czasu (ok. 20 min na jedną fazę) poszczególne zespoły

prezentują swoje prace.

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów, ocena poprawności wykonania plakatu i sposobu

prezentacji, która powinna być rzeczowa i mieścić się w czasie 3-5 min.

5. Pożegnanie uczniów.

Wskazówki dla nauczyciela:
– nauczyciel przygotowuje na małych karteczkach składniki aktywów i pasywów

z podziałem na grupy tematyczne:

a)  inwentaryzowane metodą spisu z natury,
b)  inwentaryzowane metodą weryfikacji,
c)  inwentaryzowane metodą potwierdzenia sald;

– grupy tematyczne łączy w zestawy po dwie, tak, aby zestawy nie powieliły się: 1-2; 2-3;

1-3;

– wykonane plakaty zawieszone na ścianie służą potem jako pomoc dydaktyczna w celu

łatwiejszego kojarzenia metod inwentaryzacji.

Karteczki:

aktywa pieniężne za wyjątkiem gromadzonych na
rachunkach

zapasy materiałów znajdujących się na terenie

niestrzeżonym

waluty obce za wyjątkiem gromadzonych na
rachunkach

zapasy półproduktów znajdujących się na terenie
niestrzeżonym

dewizy za wyjątkiem gromadzonych na
rachunkach

zapasy produktów gotowych znajdujących się na
terenie niestrzeżonym

papiery wartościowe

zapasy towarów znajdujących się na terenie
niestrzeżonym

składniki majątkowe będące własnością obcych
jednostek

środki trwałe znajdujące się na terenie
niestrzeżonym, za wyjątkiem gruntów i środków
trwałych do których dostęp jest utrudniony

zapasy materiałów znajdujących się na terenie

strzeżonym, lecz nieobjętych ewidencją
ilościowo-wartościową,

zapasy produktów gotowych znajdujących się na
terenie strzeżonym, lecz nieobjętych ewidencją
ilościowo-wartościową

zapasy towarów znajdujących się na terenie
strzeżonym, lecz nieobjętych ewidencją
ilościowo-wartościową

maszyny i urządzenia objęte inwestycją
rozpoczętą, znajdujące się na terenie strzeżonym

środki trwałe znajdujące się na terenie
strzeżonym, za wyjątkiem gruntów i środków
trwałych do których dostęp jest utrudniony

zapasy półproduktów znajdujących się na terenie
strzeżonym, lecz nieobjętych ewidencją
ilościowo-wartościową

składniki majątkowe objęte ewidencją ilościową maszyny i urządzenia objęte inwestycją

rozpoczętą, znajdujące się na terenie
niestrzeżonym

produkty gotowe odpisane w koszty w momencie
ich wytworzenia

niezużyte materiały i towary odpisane w koszty w
momencie ich zakupu

produkty w toku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz 2

Temat: Inwentaryzacja metodą spisu z natury

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−  przeprowadzić inwentaryzację metodą spisu z natury,
−  sporządzić dokumentację inwentaryzacji,
−  wycenić arkusze spisowe,
−  ustalić różnice inwentaryzacyjne,
−  wyjaśnić okoliczności i przyczyny powstania różnic inwentaryzacyjnych,
−  przeszacować wartość składników niepełnowartościowych,
−  opracować sprawozdanie z realizacji projektu,
−  zaprezentować wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji,
−  zastosować środki multimedialne,
−  posłużyć się językiem ekonomicznym,
−  pracować w grupie,
−  dokonać samooceny.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w 3-4 osobowych grupach.

Środki dydaktyczne:
–  sale z różnorodnym wyposażeniem, wskazane magazyny,
–  pracownia komputerowa,
–  dokumentacja niezbędna do realizacji projektu.

Czas:
ok. 6 tygodni.

Uczestnicy:
Uczniowie w zawodzie technik ekonomista.

Faza przygotowawcza:
Nauczyciel:
–  wyjaśnia uczniom, na czym polega metoda projektów,
–  przedstawia temat realizowanego projektu „Inwentaryzacja metodą spisu z natury”,
–  określa sale, w których ma zostać przeprowadzona inwentaryzacja,
–  podpisuje z każdą z grup realizujących projekt umowę (załącznik nr 1) oraz przedstawia

uczniom załącznik do umowy, jakim jest karta oceny (załącznik nr 2),

–  wspólnie z uczniami ustala terminy konsultacji.

Uczniowie:
–  samodzielnie ustalają skład grup realizujących projekt,
–  losują sale, w których mają przeprowadzić inwentaryzację,
–  zapoznając się z treścią umowy uczniowie poznają jednocześnie:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a)  obowiązujące terminy realizacji projektu,
b)  obowiązujące zasady oceniania realizacji projektu,
c)  obowiązującą dokumentację projektu,

– zapoznając się z kartą oceny do projektu uczniowie poznają jednocześnie kryteria oceny

projektu,

– wspólnie z nauczycielem ustalają terminy konsultacji,
– każda z grup realizujących projekt otrzymuje po jednym egzemplarzu umowy i karty

oceny.

Faza realizacji
Nauczyciel:
– udziela konsultacji, wskazówek i porad przez cały czas realizacji projektu,
– zapewnia jak największą samodzielność uczniom; naprowadza, ale nie narzuca sposobu

realizacji projektu; nie ingeruje zbytnio w proces realizacji,

–  zapewnia uczniom dostęp do pracowni, sal inwentaryzowanych,
–  zapewnia uczniom dostęp do dokumentacji niezbędnej do realizacji projektu,
–  zapewnia możliwość korzystania z pracowni komputerowej.

Uczniowie pracują nad:
1)  planem realizacji projektu:
–  opracowują plan według założeń przedstawionych w karcie oceny projektu,
–  dostarczają plan wcześniej niż prezentują projekt, dokładna data oddania planu pracy

określona zostaje w umowie projektu, najlepiej w pierwszym tygodniu realizacji projektu;

2) projektem:
– projekt: „Inwentaryzacji metodą spisu z natury” uczniowie wykonują według założeń

przedstawionych w karcie oceny projektu,

– jest on realizowany częściowo w ramach godzin lekcyjnych, a częściowo w czasie

pozalekcyjnym;

3)  sprawozdaniem z realizacji projektu:
–  uczniowie opracowują według założeń przedstawionych w karcie oceny projektu;
4)  prezentacją realizacji projektu:
–  uczniowie opracowują według założeń przedstawionych w karcie oceny projektu,
–  forma prezentacji jest dowolna, np. wykład, wykład z prezentacją, prezentacja

w programie PowerPoint.

Faza końcowa
Nauczyciel:
– po prezentacji projektu nauczyciel dokonuje oceny uczniów na poszczególne stopnie

szkolne zgodnie z określonymi w umowie projektu zasadami i jednocześnie całościowo
podsumowuje pracę uczniów.

Uczniowie:
– wszystkie wykonane projekty prezentowane są przed całą klasą,
– prezentację projektu uczniowie opracowują według założeń przedstawionych w karcie

oceny projektu,

– data prezentacji została określona w umowie do projektu,
– czas nie powinien przekraczać 10 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

Umowa nr ......................

Projekt z jednostki modułowej „Prowadzenie inwentaryzacji składników majątkowych”
w kl. ............................

Skład grupy realizującej projekt:
...................................................................   ............................................
(podpis ucznia)
...................................................................   …………………………....
(podpis ucznia)
...................................................................   …………………………....
(podpis ucznia)
....................................................................

............................................

(podpis ucznia)

Temat projektu: Inwentaryzacja metodą spisu z natury

Podlegają ocenie:
1.  Plan realizacji projektu.
2.  Wykonany projekt inwentaryzacji.
3.  Sprawozdanie z realizacji projektu.
4.  Prezentacja realizacji projektu dla klasy.

Projekt jest zadaniem grupowym, jednak każdy uczeń biorący w nim udział jest oceniany

indywidualnie. Każdy uczeń za udział w projekcie otrzyma jedną ocenę, która będzie
wypadkową:

−

oceny wspólnej dla grupy wynikającej z ilości uzyskanych punktów za poszczególne
fazy realizacji projektu – patrz Karta oceny projektu,

−

oceny indywidualnej za zaangażowanie i faktyczny wkład w realizację
poszczególnych faz projektu oraz stopień i terminowość wywiązywania się z
przyjętych zadań, która będzie ustalana na podstawie obserwacji nauczyciela.

Uczniowie mogą zapoznać się ze szczegółowymi kryteriami oceny i jej uzasadnieniem na

każdym etapie realizacji projektu.

Uczeń, który na pewnym etapie nie uczestniczy w realizacji projektu z przyczyn

nieusprawiedliwionych otrzymuje ocenę niedostateczną.

Umowa oraz karta oceny stanowią integralną część dokumentacji projektu.
Uczniowie realizujący projekt są zobowiązani dostarczyć nauczycielowi plan realizacji

projektu do dnia .................................... .

Ostateczny termin zakończenia projektu jest nieodwołalny i ustalony na dzień

............................................ . Do tego dnia uczniowie zobowiązani są złożyć nauczycielowi
projekt badania marketingowego oraz pozostałą dokumentację projektu tzn. sprawozdanie
z realizacji projektu i kartę oceny projektu.

Dnia ......................................... uczniowie realizujący projekt zobowiązani są do

przeprowadzenia prezentacji dla klasy omawiającej przeprowadzony projekt.

Po wykonaniu tych czynności uczniom zostanie wystawiona ocena całościowa za

zrealizowany projekt.

.....................................................

..................................................

(miejscowość,

data)

(podpis

nauczyciela)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 2

Karta oceny do umowy nr ......................

Projekt z jednostki modułowej „Prowadzenie inwentaryzacji składników majątkowych”
w kl. ............................
Skład grupy realizującej projekt:

1. ................................................................... ............................................

(podpis ucznia)

2. ................................................................... …………………………....

(podpis ucznia)

3. ................................................................... …………………………....

(podpis ucznia)

4. ……………………………………………

…………………………....

(podpis ucznia)

Temat projektu: Inwentaryzacja metodą spisu z natury

Etap

Kryteria oceny
Uczniowie otrzymują 1 punkt jeżeli:

Punkty
0 lub 1

W planie projektu zamieszczono projektu nazwę szkoły, klasę, imiona
i nazwiska realizatorów, temat projektu

W planie zapisano co najmniej 7 z czynności, w tym 4, 6, 7, 8, 12:
1.  Zebranie oświadczeń wstępnych od osób odpowiedzialnych materialnie.
2.  Zabezpieczenie ewidencji inwentaryzowanych składników.
3.  Pobranie arkuszy spisowych i innych formularzy protokołów.
4.  Przeprowadzenie spisu z natury.
5.  Pobranie od osób odpowiedzialnych materialnie oświadczeń

końcowych.

6.  Złożenie sprawozdań zespołów spisowych.
7.  Wycena arkuszy spisowych.
8.  Ustalenie różnic inwentaryzacyjnych.
9.  Wyjaśnienie okoliczności i przyczyn powstania różnic.
10.  Weryfikacja różnic i przyczyn powstania.
11.  Przeszacowanie wartości składników niepełnowartościowych lub tych,

które utraciły swoją wartość użytkową.

12. Przygotowanie sprawozdania komisji inwentaryzacyjnej z weryfikacji

różnic i propozycji sposobu ich rozliczenia.

13.  Opracowanie sprawozdania z realizacji projektu.
14.  Przygotowanie prezentacji projektu.
15.  Przeprowadzanie prezentacji projektu.

W planie ustalono terminy realizacji poszczególnych etapów pracy nad
projektem i osobę odpowiedzialną za ich wykonanie.

Plan ma estetyczną szatę graficzną.
Plan nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych, składniowych,
interpunkcyjnych i tzw. „literówek”.

Etap I. Planowanie

Plan został oddany w terminie.

maksymalnie 6 punktów

Zebrano oświadczenia wstępne od osób odpowiedzialnych materialnie.

Zabezpieczono ewidencje inwentaryzowanych składników.
Pobrano arkusze spisowe i inne formularze protokołów.

tap

Realizac

Przeprowadzono spis z natury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pobrano od osób odpowiedzialnych materialnie oświadczenia końcowe.
Złożono sprawozdania zespołów spisowych.

Wyceniono arkusze spisowe.

Ustalono różnice inwentaryzacyjne.

Wyjaśniono okoliczności i przyczyny powstania różnic.
Wyjaśniono okoliczności i przyczyny powstania różnic.
Zweryfikowano różnice i przyczyny powstania.

Przeszacowano wartości składników niepełnowartościowych lub tych, które
utraciły swoją wartość użytkową.

Przygotowano sprawozdania komisji inwentaryzacyjnej z weryfikacji różnic
i propozycji sposobu ich rozliczenia.

Projekt inwentaryzacji oddano w terminie

Sprawozdanie z realizacji projektu zawiera nazwę szkoły, klasę, imiona
i nazwiska realizatorów, temat projektu oraz imię i nazwisko nauczyciela
koordynującego projekt.

Sprawozdanie zawiera opis projektu inwentaryzacji.

W sprawozdaniu wykazana została przydatność wykonanego projektu
inwentaryzacji.

Sprawozdanie zawiera opis trudności napotkanych przy realizacji projektu.

Sprawozdanie zwiera wnioski z realizacji projektu.

Sprawozdanie nie przekracza trzech stron maszynopisu.

Sprawozdanie ma estetyczną szatę graficzną.
Sprawozdanie nie zawiera błędów ortograficznych, gramatycznych,
składniowych, interpunkcyjnych i tzw. „literówek”.

Sprawozdanie zostało oddane w terminie.

maksymalnie 23 punkty

W czasie prezentacji:
Zaprezentowano poprawnie i estetycznie wykonany projekt inwentaryzacji.

Udostępniono do wglądu opracowany projekt inwentaryzacji.

Podsumowano całość projektu i wyciągnięto wnioski.

Udzielono odpowiedzi na zadawane pytania.

Nie przekroczono dopuszczalnego czasu prezentacji – 10 minut.

Etap III.

Prezentacja

Prezentacja odbyła się w zaplanowanym terminie.

maksymalnie 6 punktów

Razem

Ilość punktów

Ocena

32 – 35

celujący

28 – 31

bardzo dobry

24 – 27

dobry

18 – 23

dostateczny

13 – 17

dopuszczający

0 -12

niedostateczny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Istota i znaczenie inwentaryzacji

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokończ zdania:

1) Zasadniczym celem inwentaryzacji jest ustalenie faktycznego stanu posiadanych

składników ...............................................i ....................................... .

2) Stan zapasów danej rzeczy w danym momencie to

....................................................................

3) Pojęcia, które stosuje się w życiu codziennym zamiennie to

................................................, ......................................... i ..............................................

4) Obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji wynika z ........................................................

oraz ...........................................................................

5) Za prawidłowe przeprowadzenie inwentaryzacji odpowiada ...............................................
6) Poprawność dokumentacji i rozliczenia inwentaryzacji reguluje ustawa o rachunkowości,

zaś rozstrzygnięcia dotyczące organizacji przygotowania i przeprowadzenia
inwentaryzacji regulują
.............................................................................................................................

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie do wykonania indywidualnie,
− po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel powinien sprawdzić poprawność wykonania

ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie zdania,
2) powyższe zdania uzupełnić.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– ćwiczenie,
– literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przeczytaj uważnie poniższe stwierdzenia, prawdziwe oznacz literą P, zaś fałszywe

literą F.

___1. Inwentaryzacja to zespół czynności związanych z ustaleniem stanu faktycznego

tylko aktywów obrotowych.

___2. Inwentaryzacji nie należy przeprowadzać dla aktywów powierzonych innym

jednostkom.

___3. Zadaniem inwentaryzacji jest ocena stosowanej w jednostce dokumentacji

księgowej.

___4. Błędy w wypełnianiu dokumentów to jedna z przyczyn powstawania nadwyżek

towarów.

___5. Obowiązki w zakresie przeprowadzenia spisu z natury kierownik jednostki może

przenieść na inną osobę.

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie do wykonania indywidualnie,
− po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel powinien sprawdzić poprawność wykonania

ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie podane stwierdzenia,
2) stwierdzenia prawdziwe oznaczyć z lewej strony literką P, zaś fałszywe literką F.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.1.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) określić różnice pomiędzy pojęciami: inwentaryzacja,

spis inwentarza z natury i remanent

2) nazwać przepisy regulujące zasady przeprowadzania inwentaryzacji

3) określić przedmiot inwentaryzacji
4) określić cel i zadania inwentaryzacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rodzaje i metody inwentaryzacji

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dopasuj metody i rodzaje inwentaryzacji z kolumny A, z odpowiadającymi im

definicjami w kolumnie B.

Kolumna A

Kolumna B

____ Inwentaryzacja pełna okresowa

stosowana do środków pieniężnych zgromadzonych
na rachunkach bankowych, aktywów własnych
powierzonych kontrahentom oraz należności,
pożyczek i zobowiązań z wyjątkiem należności
spornych i wątpliwych, należności i zobowiązań
wobec pracowników, z

tytułów publiczno-

prawnych.

____ Weryfikacja dokumentacji

może odnosić się jedynie do materiałów, towarów,
produktów gotowych i

półfabrykatów objętych

ewidencją wartościowo-ilościową

____ Spis z natury

wymaga opracowania harmonogramu
przeprowadzenia inwentaryzacji; nie może być
stosowana do rzeczowych składników objętych
ewidencją wartościową.

____ Potwierdzenie sald

może być zastosowana do gruntów i

trudno

dostępnych oglądowi środków trwałych, należności
spornych i

wątpliwych, a w bankach również

zagrożonych, należności i zobowiązań wobec
pracowników oraz z tytułów publicznoprawnych.

____ Inwentaryzacja pełna ciągła

metoda stosowana do składników dających się
policzyć, zważyć, będących własnością jednostki i
obcych, tj. środków pieniężnych za wyjątkiem
zgromadzonych na rachunkach bankowych, akcji,
obligacji, bonów i innych papierów wartościowych,
rzeczowych składników aktywów obrotowych,
środków trwałych za wyjątkiem gruntów i trudno
dostępnych środków trwałych oraz maszyn
i urządzeń objętych inwestycją rozpoczętą.

____ Inwentaryzacja wyrywkowa okresowa

i ciągła

polegająca na ustaleniu rzeczywistego stanu
wszystkich składników aktywów i pasywów na
określony dzień, nie obejmuje się wszystkich
składników w jednym terminie, lecz sukcesywnie,
kolejno po sobie, tak aby w określonym czasie
pełny ich stan został ustalony dla wszystkich
pozycji bilansowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie do wykonania indywidualnie lub w grupie,
− po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel powinien sprawdzić poprawność wykonania

ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie ćwiczenie
2) dopasować metody i rodzaje inwentaryzacji z kolumny A z odpowiadającymi im

definicjami w kolumnie B.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.2.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1)  określić rodzaje inwentaryzacji
2)  rozróżnić rodzaje inwentaryzacji
3)  określić metody przeprowadzania inwentaryzacji
4)  dobrać metody inwentaryzacji do określonych grup składników

aktywów i pasywów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Terminy przeprowadzania inwentaryzacji

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Niniejsza tabela zawiera różne metody inwentaryzacyjne wraz z ich charakterystycznymi

cechami. Na podstawie podanych informacji uzupełnij puste pola tabeli.

Termin przeprowadzenia

inwentaryzacji

Przedmiot

inwentaryzacji

Metoda

inwentaryzacji

Raz w ciągu dwóch lat

Środki bankowe zgromadzone

na rachunkach bankowych

Grunty

W ostatnim kwartale roku

obrotowego do dnia 15

następnego roku

Spis z natury

Środki trwałe

Własne składniki majątkowe

powierzone kontrahentom

Weryfikacja dokumentacji

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie do wykonania indywidualnie lub w grupie,
− po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel powinien sprawdzić poprawność wykonania

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie ćwiczenie,
2) uzupełnić tabelę zgodnie z poleceniem.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– tabela,
– literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.3.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) określić terminy przeprowadzenia spisu z natury
2) określić terminy przeprowadzenia inwentaryzacji

w drodze potwierdzenia sald

3) określić terminy przeprowadzenia inwentaryzacji

w drodze weryfikacji dokumentacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Etapy przeprowadzania inwentaryzacji

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj czynności do wylosowanych etapów przeprowadzania inwentaryzacji.

Czynności inwentaryzacyjne:
Rozliczenie osób odpowiedzialnych
materialnie

Przygotowanie sprawozdania komisji
inwentaryzacyjnej z weryfikacji różnic
i propozycji sposobu ich rozliczenia

Księgowanie różnic Wydanie

zarządzeń wewnętrznych

doskonalących poprawność inwentaryzacji
i zarządzanie działalnością jednostki

Przekazanie dokumentacji inwentaryzacyjnej
do księgowości

Zabezpieczenie ewidencji
inwentaryzowanych składników

Opracowanie wstępnego planu, zakresu
i terminów

Analiza wyników w aspekcie przydatności
majątku trwałego i obrotowego

Ustalenie różnic inwentaryzacyjnych

Decyzja o rozliczeniu różnic

Potwierdzenie sald z bankami i kontrahentami Opracowanie harmonogramu z podziałem na

pola spisowe

Analiza wyników w aspekcie realności

sald

Zaopiniowanie wniosków komisji
inwentaryzacyjnej

Wydanie zarządzenia o przeprowadzeniu
inwentaryzacji zgodnie z załączonym
harmonogramem

Analiza wyników w aspekcie przygotowania
rozliczenia

Pobranie od osób materialnie
odpowiedzialnych oświadczeń końcowych

Uzgodnienie ewidencji pól spisowych
z ewidencją księgową

Zebranie oświadczeń wstępnych od osób
odpowiedzialnych materialnie

Pobranie arkuszy spisowych i innych
formularzy protokołów

Analiza wyników w aspekcie windykacji
należności

Przekazanie dokumentacji inwentaryzacyjnej
do komisji inwentaryzacyjnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Powołanie komisji inwentaryzacyjnej
i zespołów spisowych

Powiadomienie jednostki badającej bilans
o terminach inwentaryzacji

Analiza wyników w aspekcie wielkości różnic Porównanie i weryfikacja stanów

ewidencyjnych z dokumentacją w odniesieniu
do aktywów i pasywów nie objętych spisem
z natury lub potwierdzeniem sald

Archiwizowanie dokumentacji
inwentaryzacyjnej

Przeprowadzenie spisów z natury

Wyjaśnienie okoliczności i przyczyn
powstania różnic

Przygotowanie i uporządkowanie
dokumentów

Złożenie sprawozdań zespołów spisowych

Analiza wyników w aspekcie gospodarowania
majątkiem

Przeprowadzenie szkolenia

Wycena arkuszy spisowych

Uporządkowanie pól spisowych według
rodzajów składników

Kontrola przebiegu inwentaryzacji

Weryfikacja różnic i przyczyn powstania

Przeszacowanie

wartości składników

niepełnowartościowych lub tych, które
utraciły swoją wartość użytkową

Etapy przeprowadzenia inwentaryzacji
Etap I
Przygotowanie inwentaryzacji

Etap II
Przeprowadzenie inwentaryzacji

Etap III
Rozliczenie inwentaryzacji

Etap IV
Usprawnienia poinwentaryzacyjne

Wskazówki do realizacji:

− nauczyciel przygotowuje kartki z czynnościami, dla każdej grupy taki sam zestaw, oraz

kartki do losowania – etapy inwentaryzacji,

− nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, najlepiej mieszane – uczniowie mogą się dobrać

dowolnie,

−  nauczyciel powinien kontrolować czas, aby nie pominąć fazy prezentacji,
−  wypracowane plakaty mogą służyć jako pomoc dydaktyczna,
−  poniższy materiał można wykorzystać do wykonania karteczek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  uporządkować kartki z czynnościami inwentaryzacyjnymi,
2)  wybrać kartki odpowiadające wylosowanemu etapowi przeprowadzenia inwentaryzacji,
3)  opracować plakat przedstawiający dany etap inwentaryzacji,
4)  omówić plakat na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− gry dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  karteczki z czynnościami inwentaryzacyjnymi,
–  arkusze papieru,
–  materiały biurowe: kolorowe pisaki, klej, masa mocująca,
–  literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.4.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) nazwać etapy przeprowadzania inwentaryzacji
2) określić czynności występujące w poszczególnych etapach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Organizacja przeprowadzenia inwentaryzacji

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ uprawnienia i zadania dla:

a)  przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej,
b)  komisji inwentaryzacyjnej,
c)  zespołu spisowego.

Wskazówki do realizacji:

−  nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy,
−  grupa opracowuje ćwiczenie dla jednego podpunktu a, b lub c,
−  uczniowie mogą korzystać z literatury,
−  osobę do prezentacji wypracowanych pomysłów może wybrać nauczyciel lub grupa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zadania dla podanych osób lub zespołów odpowiedzialnych za przeprowadzenie

inwentaryzacji,

2) zaprezentować wyniki pracy na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych .

Środki dydaktyczne:

– literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Opracuj harmonogram inwentaryzacji.

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie najlepiej przeprowadzić w parach,
− uczniowie mogą dobrać się w pary dowolnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać czynności niezbędne do przeprowadzenia inwentaryzacji,
2)  przyporządkować czynności do odpowiadającym im etapom inwentaryzacji,
3)  określić terminy przeprowadzenia poszczególnych czynności,
4)  wskazać osoby odpowiedzialne,
5)  sporządzić na komputerze harmonogram inwentaryzacji zgodnie ze wzorem nr 5

zamieszczonym w poradniku dla ucznia,

6) wydrukować harmonogram.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– komputer z drukarką,
– literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

5.5.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1)  określić zadania przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej
2)  określić zadania zespołu spisowego
3)  sporządzić dokumentację inwentaryzacyjną niezbędną

w I fazie inwentaryzacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Inwentaryzacja metodą spisu z natury

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź listę składników majątkowych znajdujących, się w sali X, objętych spisem z

natury.

Wskazówki do realizacji:

− ćwiczenie uczniowie wykonują parami, mogą dobrać się dowolnie,
− nauczyciel zapewnia dostęp do pracowni, sal bądź magazynów – najlepiej żeby każda

grupa miała inną salę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z salą,
2)  wybrać składniki majątkowe podlegające inwentaryzacji drogą spisu z natury,
3)  sporządzić listę tych składników podając nazwy, jednostki miary, indeksy zgodnie

z księgą inwentarzową.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– sala ćwiczeniowa,
– literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

5.6.2 Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1)  podać składniki majątkowe objęte spisem z natury
2)  przedstawić zasady przeprowadzania inwentaryzacji spisem z natury
3)  podać składniki majątkowe inwentaryzowane metodą uproszczoną
4)  wypełnić prawidłowo arkusz spisu z natury
5)  określić zasady przeprowadzania inwentaryzacji

u jednostek prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów

6) określić zasady wyceny składników majatkowych objętych spisem z natury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Różnice inwentaryzacyjne

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Znajdź przyczyny występowania różnic inwentaryzacyjnych.

Wskazówki do realizacji:

−  nauczyciel przygotowuje planszę przedstawiającą szkielet ryby,
−  w głowę wpisuje problem: różnice inwentaryzacyjne,
−  metodą burzy mózgów na forum klasy uczniowie z pomocą nauczyciela ustalają główne

różnice inwentaryzacyjne:

a)  niedoborów i szkód niezawinionych,
b)  niedoborów i szkód zawinionych,
c)  ubytków naturalnych,
d)  nadwyżek.

− różnice te nauczyciel wpisuje w prostokąty,
− nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, każdemu zespołowi przydziela jeden rodzaj

różnic, w celu poszukania jego przyczyn,

− zespoły zapisują wyszukane przyczyny na małych karteczkach i przypinają do dużych

ości na szkielecie,

− uczniowie oglądają wyniki swojej pracy i spośród zaprezentowanych przyczyn wybierają

te, które są najczęstsze.

Rybi szkielet:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić główne różnice inwentaryzacyjne,
2)  wyszukać przyczyny powstania danego rodzaju różnic inwentaryzacyjnych,
3)  wyszukane przyczyny zapisać na małych karteczkach i przypiąć do dużych ości na

szkielecie,

4) zapoznać się ze wszystkimi przyczynami podanymi przez klasę,
5) wybrać najczęściej pojawiające się przyczyny różnic.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda „rybi szkielet”.

Środki dydaktyczne:

–  plansza przedstawiająca rybi szkielet,
–  duże kartki do wpisania głównych rodzajów różnic inwentaryzacyjnych,
–  paski papieru dla każdej grupy,
–  mazaki,
–  masa mocująca.
–  literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Skompensuj niedobór następujących towarów:

skarpetek dziecięcych roz. M z nadwyżką skarpetek dziecięcych roz. S,
koszulek białych roz. L z nadwyżką podkoszulek białych roz. L,
majteczek dziecięcych roz. S i majtek dziewczęcych roz. S.
Różnice inwentaryzacyjne stwierdzone w wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji

w Hurtowni Bielizny „Gacuś” sp. j. na dzień 31-12-2005r. przedstawia tabela:

Różnice inwentaryzacyjne

Niedobory Nadwyżki

Lp.

Arkusz spisowy

Ilość Cena Wartość Ilość Cena Wartość

1. 4/7 skarpety dziecięce

roz. M

55 4,50

zł 247,50

zł -

2. 6/10 skarpety dziecięce

roz. S

- - - 45

4,30

zł 193,50

zł

3. 4/4 koszulka biała roz.

15 18,50

zł

277,50 zł -

4. 2/6 podkoszulek biały

roz. L

- - - 30

14,50

435,00

zł

5. 3/15 majtki dziecięce

roz. S

23 6,70

zł 154,10

zł -

6. 7/10 majtki dziewczęce

roz. S

- - - 25

13,20

330,00

zł

Wskazówki do realizacji:

− uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  ustalić wartość kompensaty dla skarpetek,
2)  ustalić wartość kompensaty dla koszulek,
3)  ustalić wartość kompensaty dla majtek,
4)  ustalić powstałe po kompensacie różnice do rozliczenia, a mianowicie:

– wyliczyć niedobór ilościowy i wartościowy dla skarpetek dziecięcych roz. M po

kompensacie,

– wyliczyć nadwyżkę skarpet roz. S po kompensacie,
– wyliczyć niedobór ilościowy i wartościowy dla koszulek białych roz. L po

kompensacie,

– wyliczyć nadwyżkę podkoszulek białych roz. L po kompensacie,
– wyliczyć niedobór ilościowy i wartościowy dla majtek dziecięcych roz. S po

kompensacie,

– wyliczyć nadwyżkę majtek dziewczęcych roz. S po kompensacie,

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

–  ćwiczenie,
–  kalkulator,
–  literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

5.7.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1)  sklasyfikować różnice inwentaryzacyjne
2)  omówić różnice inwentaryzacyjne
3)  rozliczyć różnice inwentaryzacyjne
4)  skompensować różnice inwentaryzacyjne

5) wystawić dokumenty niezbędne w przypadku

wystąpienia różnic inwentaryzacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Inwentaryzacja w drodze potwierdzenia sald

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij zdania, wstawiając w wolne miejsca poniższe wyrazy użyte w odpowiedniej

formie:
odpis aktualizujący, wierzyciel, aktualizacja, telefon, notatka, zabezpieczenie.

1. W przypadku pewnej lub uprawdopodobnionej nieściągalności należności należy

zaktualizować wartość należności przez dokonanie
____________________________________________.

2. Odpisami aktualizującymi obejmuje się tę część należności, na którą wierzyciel nie ma

_______________________________ , z uwzględnieniem stopnia ryzyka.

3. Trzy egzemplarze potwierdzenia salda wystawia _________________________.
4. Potwierdzenie salda może odbywać się także ___________________________________,

ale wówczas należy sporządzić_______________________ z przeprowadzonej rozmowy.

5. Od działań

służących

ściągnięciu należności nie zwalnia

___________________________.

Wskazówki do realizacji:

− uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się dokładnie z treścią ćwiczenia,
2) wyszukać brakujące słowa i używając odpowiedniej formy uzupełnić luki w podanych

zdaniach.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Podaj co najmniej trzy przykłady składników majątkowych, które inwentaryzuje się

stosując metodę potwierdzenia sald.

Wskazówki

do realizacji:

− uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie lub w parach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) z dostępnych składników majątkowych wybrać trzy inwentaryzowane metodą

potwierdzenia sal,

2) wybrane przykłady zapisać w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

5.8.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) wskazać składniki majątkowe objęte inwentaryzacją

w drodze potwierdzenia sald

2) scharakteryzować inwentaryzację przeprowadzaną

metodą potwierdzenia sald

3) sporządzić dokumentację inwentaryzacyjną sporządzaną

w metodzie potwierdzenia sald

4) określić sytuacje w których dokonuje się odpisów aktualizacyjnych
5) przedstawić sposób dokonywania odpisów aktualizacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Inwentaryzacja w drodze weryfikacji

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij krzyżówkę nazwami składników majątkowych objętych metodą podaną w

haśle krzyżówki.

Wskazówki do realizacji:

− najlepiej ćwiczenie wykonać w parach, ale może być także wykorzystywane do pracy

indywidualnej,

− jeżeli krzyżówka sprawia dużą trudność, nauczyciel może podać opis do haseł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odczytać metodę inwentaryzacji podaną w haśle krzyżówki,
2)  wyszukać składniki majątkowe inwentaryzowane tą metodą,
3)  przyporządkować składniki do poszczególnych pól,
4)  wypełnić krzyżówkę.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

− metoda ćwiczeń przedmiotowych.

Środki dydaktyczne:

– krzyżówka,
– literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozwiązanie krzyżówki:

T O W A R Y W D R O D Z E

M A T E R I A Ł Y W D R O D Z E

W A R T O Ś C I N I E M A T E R I A L N E I P R A W N E

G R U N T Y
D

N I E F A K T U R O W A N E

      R O Z L  I  C Z E N  I  A M I Ę D Z Y O K R E S O W E C Z Y N N E
                      Ś R O D K I T R W A Ł E W B U D O W I E
                    K  A  P  I T A Ł Y S P E C J A L N E
              N  A  L  E  Ż N O Ś C I S P O R N E
                        A  K C J E
   Z

I Ą Z A N I A W O B E C P R A C O W N I K Ó W

5.9.2 Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) określić składniki majątkowe objęte inwentaryzacją w drodze weryfikacji
2) określić zasady przeprowadzania inwentaryzacji metodą weryfikacji

3) sporządzić dokumentację inwentaryzacyjną sporządzaną w metodzie weryfikacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy nr 1 do jednostki modułowej „Prowadzenie
inwentaryzacji składników majątkowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
− zadania 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 11, 14, 15, 16, 19 są z poziomu podstawowego,
− zadania 5, 6, 10, 12, 13, 17, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
−  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
−  dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−  bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. d, 5. a, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c, 10. d, 11. b, 12.
a, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. b, 18. b, 19. d, 20. c

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie inwentaryzacji

A P A

Nazwać zasady prawidłowego
przeprowadzania inwentaryzacji

A P B

3. Rozróżnić rodzaje i metody inwentaryzacji

B P C

Określić terminy przeprowadzania
inwentaryzacji

C P D

Scharakteryzować poszczególne etapy
przeprowadzania inwentaryzacji

C PP A

Określić obowiązki przewodniczącego
komisji inwentaryzacyjnej

C PP B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić przedmiot inwentaryzacji metodą
spisu z natury

C P B

Scharakteryzować inwentaryzację metodą
spisu z natury

C P D

Określić sposoby poprawy błędów
w arkuszach

A P C

10.

Określić zasady przeprowadzania
inwentaryzacji u jednostek prowadzących
podatkową księgę przychodów i rozchodów

C PP D

11.

Rozróżnić składniki majątkowe objęte
inwentaryzacją w drodze potwierdzenia
sald

B P B

12.

Przedstawić zasady dokonywania odpisów
aktualizujących

B PP A

13. Zaewidencjonować odpisy aktualizujące

C PP C

14.

Rozróżnić składniki majątkowe objęte
inwentaryzacją w drodze weryfikacji

B P A

15. Omówić różnice inwentaryzacyjne

B P C

16. Rozliczyć różnice inwentaryzacyjne

C P D

17. Skompensować różnice inwentaryzacyjne

C PP B

18.

Przedstawić zasady inwentaryzacji w
drodze weryfikacji

B PP B

19. Wymienić elementy formularza

A P D

20.

Omówić zasady przeprowadzania
inwentaryzacji w drodze potwierdzenia sald

B PP C

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Materiały dla ucznia:

−  instrukcja,
−  zestaw pytań testowych,
−  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw pytań testowych

1.  Inwentaryzacja to:
a)  zespół czynności związanych z ustaleniem faktycznego stanu majątku,
b)  zespół czynności związanych z ustaleniem ewidencjonowanego stanu majątku oraz

źródeł ich pochodzenia,

c)  zespół czynności związanych z ustaleniem ewidencjonowanego stanu majątku,
d)  zespół czynności związanych z ustaleniem źródeł pochodzenia stanu majątku.

2.  Prawidłowe przeprowadzanie inwentaryzacji nie wiąże się z:
a)  inwentaryzowaniem nie rzadziej niż przewidują przepisy,
b)  zatrudnieniem wyspecjalizowanej firmy,
c)  poprawnie wystawioną dokumentacją,
d)  rozliczeniem spisu.

3.  Wśród rodzajów inwentaryzacji wyróżniamy:
a)  inwentaryzację w drodze potwierdzenia sald,
b)  inwentaryzację w drodze weryfikacji dokumentacji,
c)  inwentaryzację wyrywkową okresową,
d)  inwentaryzację w drodze spisu z natury.

4.  Raz na dwa lata przeprowadza się spis z natury dla:
a)  materiałów znajdujących się na terenie niestrzeżonym,
b)  środków trwałych znajdujących się na terenie strzeżonym,
c)  składników majątkowych objętych będących własnością obcych jednostek,
d)  towarów znajdujących się na terenie strzeżonym i objętych ewidencją

ilościowo–wartościową.

5.  Weryfikacja różnic inwentaryzacyjnych i przyczyn ich powstawania występuje w:
a)  etapie III,
b)  etapie I,
c)  etapie IV,
d)  etapie II.

6.  Do obowiązków przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej nie należy:
a)  ustalenie przyczyn powstania różnic inwentaryzacyjnych,
b)  sprawdzenie przyrządów pomiarowych,
c)  opracowanie planu inwentaryzacji,
d)  prowadzenie rozliczenia arkuszy spisowych.

7.  Inwentaryzację metodą spisu z natury nie przeprowadza się w odniesieniu do:
a)  środków trwałych,
b)  środków trwałych w budowie,
c)  czeków o terminie płatności ponad trzy miesiące,
d)  produkcji w toku.

8.  Zgodnie z zasadą rzetelnego przeprowadzania spisu z natury zasadne jest:
a)  przyjmowanie podczas inwentaryzacji majątku objętego spisem,
b)  poinformowanie o ilości inwentaryzowanych składników wynikającej z ewidencji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) posługiwanie się wydrukami komputerowymi,
d) pobranie przed rozpoczęciem spisu od osób odpowiedzialnych materialnie pisemnych

oświadczeń.

9.  Błędy popełnione w arkuszach można poprawiać przez:
a)  prawidłowy zapis w protokole z przebiegu inwentaryzacji,
b)  nie można korygować błędów,
c)  czytelne skreślenie błędnego zapisu i wpisanie zapisu poprawnego,
d)  odpowiedzi a i c są prawidłowe.

10.  Jednostki prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów przeprowadzają spis

z natury:

a)  przed zaprowadzeniem księgi,
b)  na koniec każdego roku podatkowego,
c)  w przypadku zmiany wspólnika,
d)  we wszystkich wyżej wymienionych sytuacjach.

11.  Drogą potwierdzenia sald inwentaryzuje się:
a)  środki pieniężne w drodze,
b)  kredyty,
c)  środki pieniężne,
d)  należności sporne.

12.  Odpisu aktualizującego wartość należności nie dokonuje się w odniesieniu do:
a)  należności w pełnej wysokości od dłużników postawionych w stan likwidacji,
b)  należności przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności

w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu,

c) należności kwestionowanych przez dłużników do wysokości nie przekraczającej

gwarancji,

d) należności w pełnej wysokości od dłużników w przypadku oddalenia wniosku

o ogłoszeniu upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie pokryje należności.

13.  Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się do:
a)  kosztów działalności operacyjnej,
b)  kosztów sprzedaży,
c)  kosztów finansowych,
d)  strat nadzwyczajnych.

14.  Inwentaryzację metodą weryfikacji przeprowadza się w odniesieniu do:
a)  należności z osobami nie prowadzącymi ksiąg rachunkowych,
b)  własnych składników majątkowych powierzonych kontrahentowi,
c)  maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie,
d)  opakowań.

15.  Utrata pierwotnej wartości użytkowej składników majątku to:
a)  niedobór wartościowy,
b)  nadwyżka,
c)  ubytek naturalny,
d)  szkoda.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.  Pokrycia niedoboru nie można żądać od pracownika w przypadku:
a)  zawarcia porozumienia o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie,
b)  jeżeli wartość niedoboru przekracza wysokość trzykrotnego wynagrodzenia,
c)  gdy nie zawarto porozumienia o odpowiedzialności materialnej,
d)  niedobory powstały w wyniku zdarzeń losowych.

17.  Różnice inwentaryzacyjne nie mogą być kompensowane, jeżeli:
a.  zostały stwierdzone w ramach jednego spisu z natury,
b.  dotyczą środków trwałych,
c.  zostały stwierdzone w podobnych składnikach majątku,
d.  dotyczą jednej osoby materialnie odpowiedzialnej.

18.  Porównanie stanu wynikającego z zapisów w księgach rachunkowych dokumentacją

źródłową, np. umową licencyjną nazywamy:

a)  inwentaryzacją w drodze spisu z natury,
b)  inwentaryzacją w drodze weryfikacji,
c)  inwentaryzacją w drodze potwierdzenia sald,
d)  remanentem.

19.  Formularz potwierdzający salda powinien zawierać:
a)  kwotę salda,
b)  pieczątkę zakładu i podpisy osób upoważnionych,
c)  stwierdzenie potwierdzenia salda,
d)  wszystkie wyżej wymienione elementy.

20.  Przepisy zezwalają na:
a)  rezygnację z potwierdzenia tzw. sald zerowych,
b)  milczące potwierdzenie sald,
c)  potwierdzenie sald telefonicznie,
d)  rezygnację z potwierdzenia niewielkich sald.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………….....................

Prowadzenie inwentaryzacji składników majątkowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Warianty odpowiedzi

Punkty

1.   a b c d
2.   a b c d
3.   a b c d
4.   a b c d
5.   a b c d
6.   a b c d
7.   a b c d
8.   a b c d
9.   a b c d
10.  a b c d
11.  a b c d
12.  a b c d
13.  a b c d
14.  a b c d
15.  a b c d
16.  a b c d
17.  a b c d
18.  a b c d
19.  a b c d
20.  a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test dwustopniowy nr 2 do jednostki modułowej „Prowadzenie
inwentaryzacji składników majątkowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
− zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 14, 15, 18 są z poziomu podstawowego,
− zadania 4, 10, 12, 13, 16, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. c, 5. a, 6. d, 7. d, 8. b, 9. a, 10. a, 11. d, 12.
c, 13. b, 14. d, 15. c, 16. b, 17. d, 18. c, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzalne osiągnięcia
ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić inwentaryzację, remanent i spis
inwentarza z natury

B P B

2. Określić zakres inwentaryzacji

C P D

Nazwać przepisy regulujące zasady
organizacji i przeprowadzania
inwentaryzacji

A P C

4. Określić zadania inwentaryzacji

C PP C

Określić terminy przeprowadzania
inwentaryzacji

C P A

6. Omówić rodzaje inwentaryzacji

B P D

Przedstawić zasady organizacji
inwentaryzacji

B P D

Scharakteryzować poszczególne etapy
przeprowadzania inwentaryzacji

C P B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować inwentaryzację metodą
spisu z natury

C P A

10. Omówić metodę uproszczoną

B PP A

11. Wymienić elementy arkuszy spisowych

A P D

12.

Wyliczyć osoby uprawnione do
przeprowadzania kontroli

A PP C

13.

Scharakteryzować inwentaryzację metodą
potwierdzenia sald

C PP B

14.

Określić zasady opracowania sprawozdania
z przebiegu inwentaryzacji

C P D

15. Określić obowiązki zespołu spisowego

C P C

16.

Zdefiniować należności objęte odpisami
aktualizującymi

A PP B

17.

Scharakteryzować inwentaryzację w drodze
weryfikacji

C PP D

18. Omówić różnice inwentaryzacyjne

B P C

19. Skompensować różnice inwentaryzacyjne

C PP A

20.

Określić zasady obliczania ubytków
naturalnych

C PP C

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4.  Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw pytań testowych

1.  Remanent to inaczej:
a)  inwentaryzacja,
b)  spis inwentarza z natury,
c)  różnice inwentaryzacyjne,
d)  pis z natury.

2.  W pojęciu „inwentaryzacja” mieszczą się czynności:
a)  ustalenie stanu faktycznego aktywów,
b)  rozliczenie osób odpowiedzialnych za powierzone im mienie,
c)  ustalenie stanu faktycznego pasywów,
d)  wszystkie wyżej wymienione czynności.

3.  Prawidłowość przeprowadzenia inwentaryzacji regulują:
a)  ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych,
b)  ustawa o rachunkowości,
c)  wewnętrzne przepisy jednostki,
d)  przepisy wymienione w odpowiedzi a i b.

4.  Zadaniem inwentaryzacji nie jest:
a)  ochrona mienia,
b)  ocena przydatności gospodarowania z wykorzystaniem inwentaryzowanych składników,
c)  dostosowanie danych inwentaryzacyjnych do ewidencji księgowej,
d)  zapewnienie wiarygodności danych księgowych.

5.  Które składniki majątkowe można inwentaryzować w ostatnim kwartale każdego roku

obrotowego?

a)  składniki majątkowe objęte ewidencją ilościową,
b)  wyroby gotowe znajdujące się na terenie strzeżonym,
c)  środki trwałe znajdujące się na terenie strzeżonym,
d)  środki trwałe, do których dostęp jest utrudniony.

6.  Ustalenie rzeczywistego stanu wszystkich składników aktywów i pasywów na określony

dzień to:

a)  inwentaryzacja wyrywkowa okresowa,
b)  inwentaryzacja wyrywkowa ciągła,
c)  inwentaryzacja pełna ciągła,
d)  inwentaryzacja pełna okresowa.

7.  Organizacja inwentaryzacji powinna uwzględniać:
a)  cechy procesu produkcyjnego,
b)  dotychczasowe rozwiązania w zakresie inwentaryzacji,
c)  rodzaj prowadzonej działalności,
d)  wszystkie wyżej wymienione czynniki.

8.  Do etapu II – przeprowadzanie inwentaryzacji nie zaliczamy:
a)  kontroli przebiegu inwentaryzacji,
b)  wyceny arkuszy spisowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c)  zabrania oświadczeń od osób odpowiedzialnych materialnie,
d)  przekazania dokumentacji inwentaryzacyjnej do księgowości.

9.  Inwentaryzację metodą spisu z natury przeprowadzamy w odniesieniu do:
a)  produkcji w toku,
b)  środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
c)  środków trwałych w budowie,
d)  środków trwałych, do których dostęp jest utrudniony.

10.  Metodą uproszczoną nie inwentaryzuje się:
a)  bonów skarbowych,
b)  produkcji w toku,
c)  zwoi,
d)  substancji płynnych.

11.  Arkusze spisowe powinny zawierać:
a)  datę i godzinę rozpoczęcia spisu,
b)  datę i godzinę zakończenia spisu,
c)  podsumowanie arkusza,
d)  wszystkie wyżej wymienione elementy.

12.  W jednostkach prowadzących księgę przychodów i rozchodów do przeprowadzenia

kontroli uprawnieni są:

a)  biegli rewidenci,
b)  kontrolerzy spisowi,
c)  pracownicy urzędów skarbowych,
d)  pracownicy ZUS.

13.  Metodą potwierdzenia sald inwentaryzuje się:
a)  rozrachunki z pracownikami,
b)  własne składniki majątkowe powierzone kontrahentowi,
c)  rozrachunki publiczno-prawne,
d)  udziały i akcje w spółkach kapitałowych.

14.  Sprawozdanie z przeprowadzonej inwentaryzacji:
a)  opracowuje zespół spisowy,
b)  sporządzane jest po zakończeniu inwentaryzacji,
c)  składa się na II etap inwentaryzacji,
d)  podlega wszystkim wyżej wymienionym zasadom.

15.  Do obowiązków zespołu spisowego nie należy:
a)  zorganizowanie pracy, aby normalna działalności nie została zakłócona,
b)  przeprowadzenie sprawozdania z przebiegu spisu z natury,
c)  ustalenie przyczyn powstania różnic inwentaryzacyjnych,
d)  pobranie oświadczeń od osób odpowiedzialnych materialnie.

16.  Odpisami aktualizującymi nie obejmuje się należności w wysokości:
a)  nie pokrytej gwarancją,
b)  pokrytej gwarancją,
c)  na którą wierzyciel nie ma zabezpieczenia,
d)  oszacowanej kwoty odpisu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.  Inwentaryzacja w drodze weryfikacji nie obejmuje:
a)  kapitałów własnych i specjalnych,
b)  wartości niematerialnych i prawnych,
c)  należności spornych,
d)  kredytów.

18.  Do niedoborów i szkód zawinionych zaliczamy te, które są spowodowane:
a)  błędami w dokumentacji,
b)  pomyłkową zamianą podobnych składników,
c)  brakiem troski,
d)  zdarzeniami losowymi.

19.  Różnice inwentaryzacyjne mogą być kompensowane, jeżeli:
a)  zostały stwierdzone w podobnych opakowaniach,
b)  nie dotyczą jednej osoby odpowiedzialnej materialnie,
c)  zostały ustalone podczas następujących po sobie spisach z natury,
d)  dotyczą środków trwałych.

20.  Ubytków naturalnych nie oblicza się w przypadku:
a)  obliczania ubytków przez pięć kolejnych lat,
b)  obliczania ubytków przez trzy kolejne lata,
c)  wystąpienia superaty,
d)  wystąpienia superaty w poprzednim roku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Prowadzenie inwentaryzacji składników majątkowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

1   a b c d
2   a b c d
3   a b c d
4   a b c d
5   a b c d
6   a b c d
7   a b c d
8   a b c d
9   a b c d
10   a b c d
11   a b c d
12   a b c d
13   a b c d
14   a b c d
15   a b c d
16   a b c d
17   a b c d
18   a b c d
19   a b c d
20   a b c d

Razem: