Dzieci nieakceptowane w klasie szkolnej
1. Wstępując do szkoły, dziecko wchodzi w szerokie środowisko społeczne .Dorota Ekiert-Grabowska w swojej książce” Dzieci
nieakceptowane w klasie szkolnej” nakreśla obraz klasy szkolnej, jako miejsca , w którym tworzy się pewna struktura
społeczna,” czyli wzajemny układ stosunków pomiędzy poszczególnymi uczniami badanej grupy”. Specyficzny układ miejsc.
!Uwaga: Układ ten może powstawad ze względu na różne kryteria jak np. wyniki w nauce, przywództwo, wyniki sportowe.
Ze względu na powiązania poszczególnych osób z resztą grupy, można mówid o kilku kategoriach jej członków:
dzieci akceptowane,
dzieci przeciętnie akceptowane,
dzieci o statusie niezrównoważonym(polaryzują opinię grupy, przez niektórych są lubiani przez innych nie, sytuacja ta
występuje często w klasach niezgranych, gdzie tworzą się tzw. grupki),
dzieci izolowane,
dzieci odrzucone
*Dzieci izolowane i dzieci odrzucone możemy objąd wspólną kategorią-dzieci nieakceptowanych.
**Przynależnośd do grupy rówieśniczej i aktywne dążenie do kontaktów z rówieśnikami świadczy o dojrzałości społeczno-
emocjonalnej dziecka w tym wieku.
2 Dzieci izolowane i odrzucone.
Dzieci izolowane - pozostają na uboczu życia klasowego. Nie mają przyjaciół wśród rówieśników. Często określane są jako bierne
społecznie. Inni uczniowie odnoszą się do nich obojętnie, często nie interesują się nimi i nie dostrzegają ich. Dzieci te nie należą w
klasie do żadnej mniejszej grupki i często nie biorą aktywnego udziału w jej życiu.
Dzieci odrzucane- nie znajdują w klasie warunków do zaspokojenia potrzeby bezpieczeostwa i akceptacji. Klasa ich nie lubi i nie
uznaje. Ma do nich negatywny stosunek. Uczniowie odrzucani są w konflikcie z grupą, zachowanie ich często odbiega od ogólnie
przyjętych norm. Czasem usiłują zwrócid na siebie uwagę i zdobyd uznanie dokuczając innym, stosując rozmaite formy
agresywnego zachowania się, nie przestrzegając reguł i porządku uznawanego przez inne dzieci.
3 .Przyczyny izolacji i odrzucenia:
Uczniami izolowanymi są(3razy NIE)dzieci nieśmiałe, niedostępne lub nielubiane za swoje zachowanie oraz same
nienawiązujące kontaktu. Dzieci nieśmiałe są "inne" pod jakimś względem w grupie klasowej np.: z widoczną wadą
wzroku, otyłe, ubogie, źle ubrane, ogólnie zaniedbane. Same wycofują się z działao grupy, odczuwając przed nią lęk.
Zachowanie dziecka
Według E.Hurlock cechami powodującymi niepopularnośd dzieci są: nieśmiałośd, powściągliwośd, brak energii, ospałośd,
nieprzystępnośd ,zbytnie odstawanie (in plus, in minus)od grupy, agresywnośd, niesolidnośd, nielojalnośd, egocentryzm.
Jednakże(czyli problem jajka i kury)…niektórzy autorzy podkreślają, że negatywne cechy i odchylenia w zachowaniu mogą byd
rezultatem braku uznania, a nie jego przyczyną.
Odstawanie od grupy
Przyczyną nieakceptacji bywa również odstawanie od grupy „in plus jak i in minus”(patrz wyżej), np. wyniki w nauce, stan
materialny i moralny rodziny, zdrowie i sprawnośd fizyczna.
-Im niższe społeczne pochodzenie rodziców, tym większa szansa na pełnienie przez dzieci ról odrzucanych i izolowanych(dotyczy
to zwłaszcza dzieci z rodzin robotniczych). Co ciekawe jak wykazały badania dziewczynką łatwiej zdobyd uznanie ze strony klasy
niż chłopcom!
-podobnie ma się kwestia wykształcenia rodziców, im wykształcenie rodziców jest wyższe tym większe są szanse ,że dziecko
uzyska wyższą pozycję w klasie
- te dzieci, których rodziny mają dobre warunki materialne są bardziej akceptowane i docenianie przez grupę, dzieci których
sytuacja finansowa rodziny jest zła są z kolei odrzucane lub izolowane.
-zabieganie o względy nauczycieli nie jest mile widziane, wiele osób jest przez to izolowanych(nie lubi się lizusów
-rodzice dzieci odrzucanych często stosują kary i pogróżk, dopuszczają się również kar cielesnych ,co ciekawe tylko w rodzinach
dzieci akceptowanych wymieniano jako karę ograniczenie kontaktów słownych, najszerszy rejestr nagród stosują rodzice dzieci
akceptowanych(np. drobne upominki lub zgoda na coś np. pójście na dyskotekę).
-rodzice dzieci akceptowanych zezwalają na odwiedziny rówieśników w domu, twierdzą, że mają oni dobry wpływ na ich dziecko
i są to dobrzy uczniowie. Częśd rodziców uczniów izolowanych ogranicza kontakty dziecka z rówieśnikami z uwagi na niewłaściwy
dobór kolegów lub zezwala na wizyty jedynie podczas obecności rodziców w domu.
-Niezależnie od tego wśród ilu dzieci w rodzinie wychowywała się jednostka mogła byd uczniem akceptowanym, izolowanym lub
odrzuconym w klasie.
Podsumowanie
Czynniki środowiskowe różnicujące kategorie uczniów:
-wykształcenie rodziców
-warunki materialne
-system nagród
-płed
-system kar
-stosunek rodziców do kolegów dziecka
Nie ma natomiast wpływu liczebnośd rodziny
W odniesieniu do dzieci w wieku 7-14 sytuacja nieakceptowania jednostki przez grupę klasową jest czynnikiem zdecydowanie
niekorzystnym. Natomiast w wieku uczniów szkoły średniej nieakceptacja może już byd wynikiem określonej świadomie
wybranej postawy danego ucznia, wynikiem stylu życia, przyjęcia pewnych nieakceptowanych w grupie wartości i nie
pociągad za sobą tak negatywnych implikacji.