PIELĘGNACJA KOŃCZYN DOLNYCH

Pielęgnacja kończyn dolnych polega na ich myciu, stosowaniu środków przeciwpotnych,

zmiękczających naskórek, zapobiegających odparzeniom i łagodzących podrażnienia. Uzupełnieniem
zabiegów higienicznych są masaże, kąpiele, gimnastyka i pedicure.

Pedicure:

Wyróżniamy dwa rodzaje pedicure:
- pedicure kosmetyczny - polega na zmyciu lakieru, wymoczeniu nóg, obcięciu i opiłowaniu paznokci,

odsunięciu naskórka okalającego paznokcie, usunięciu zgrubiałego naskórka z pięt, polakierowaniu
paznokci.

- pedicure leczniczy - obejmuje dodatkowo usuwanie modzeli i nagniotków, usuwanie wrastających

paznokci: uzupełnienie zabiegu to wykonanie masażu i gimnastyki biernej stóp.

Wskazania do pedicure:

- Zrogowaciały, naskórek, modzele, odciski
- wrastające paznokcie
- zaniedbany/niehigieniczny wygląd stóp

Przeciwwskazania do pedicure:

- drożdżyce, grzybice
- stany zapalne, ropne i alergiczne
- świeże blizny
- nietypowość płytki paznokciowej
- pękanie naskórka między palcami
- niezagojone rany
- brodawki

Kolejność czynności podczas wykonywania pedicure kosmetycznego:

1. Zmycie lakieru
2. Moczenie stóp w wodzie z dodatkiem środków zmiękczających (wiórki mydlane, sól) przez ok. 15-20

minut

3. Obcięcie i opiłowanie paznokci na prosto
4. Odsunięcie naskórka okalającego paznokcie (gdy naskórek zarasta zbyt szeroko, po odsunięciu od

płytki usuwa się go płynem do skórek lub cążkami do usuwania skórek)

5. Usunięcie zgrubiałego naskórka z pięt za pomocą peelingu do stóp w postaci kremów lub tarkami do

stóp. Stosując peeling wykonuje się delikatny masaż nóg, którego celem jest usunięcie lekkiego
zrogowacenia i obumarłych cząstek naskórka.

6. Masaż
7. Lakierowanie paznokci.

Czynności wykonywane dodatkowo podczas pedicure leczniczego:

1. Usuwanie odcisków (czynność tę wykonuje się bardzo starannie cążkami lub skalpelem, wycina

korzeń, dezynfekuje i zakłada opatrunek).

2. Usuwanie wrastających paznokci (dłutkiem wycina się bok paznokcia w miejscu wrastania, spiłowuje

się pilnikiem najwyższe miejsce paznokcia, odkaża wodą utlenioną i zakłada tamponik z maścią
tranową lub płynem zapobiegającym wrastaniu paznokci, tamponik musi być codziennie zmieniany
na nowy!)

3. Usuwanie modzeli (czyli zgrubiałego naskórka z pięt i stóp, jest ono mniej uciążliwe od usuwania

nagniotków. Modzele odznaczają się twardą, zrogowaciałą skórą, zgrubieniem naskórka w miejscu
stykania się stopy z butem. Czucie w obrębie modzela jest upośledzone, zgrubienie to można
stosunkowo łatwo usunąć za pomocą skalpela lub omegi- zabieg ten wykonuje się aż do momentu
ukazania się lekkiego zaróżowienia. Po tej czynności stopę wygładza się pumeksem lub tarką. Przed
użyciem tarki należy ją potrzeć w mydle, aby nie podrażnić skóry i nie spowodować bólu u pacjenta.

Pedicure wykonany za pomocą frezarki:
Frezarka skraca czas zabiegu, podnosi jego jakość i sprawia, że pedicure jest zabiegiem przyjemnym i
bezbolesnym.
Frezarka powinna mieć:

- regulowaną liczbę obrotów
- system odsysający i spłukujący pyły
- łatwą do dezynfekcji obudowę i części wyposażenia
- lekką rączkę
- brak wibracji

Rodzaje frezów:

- metalowe – ze stali chirurgicznej (różyczkowe, świderkowe i próżniowe)
- kamienne – z piasku korundowego (białe i różowe)
- diamentowe – mające trzpień wykonany ze stali szlachetnej o dużej trwałości
- jednorazowe w postaci kapturków nakładanych na gumowy trzpień

Korzyści z posługiwania się frezami:

- wykonywanie zabiegu w trudno dostępnych miejscach
- bardzo dokładne usuwanie kolejnych warstw skóry
- unikanie zranień podczas usuwania naskórka
- bezbolesne usuwanie głęboko osadzonych odcisków
- łatwe i bezbolesne usuwanie wrastającej części paznokcia

Klamry korygujące wrastające paznokcie

W początkowej fazie wrastania paznokci można korygować boczne brzegi płytki za pomocą akrylu. Na
brzegi paznokcia nakłada się więcej masy akrylowej, na środek zaś tylko wyrównuje masą, tak aby
paznokieć wyglądał naturalnie.

Klamra podnosi boczne brzegi płytki paznokciowej i powoduje zmniejszenie nacisku na wał paznokciowy.
W rezultacie zmniejszają się dolegliwości bólowe, ustępuje obrzęk i stan zapalny. Klamry pozwalają uniknąć
interwencji chirurgicznej, można je stosować we wszystkich stadiach chorobowych wrastania paznokcia, a
pacjent po założeniu klamry może od razu wrócić do swoich zajęć. Każdą klamrę można wygładzić żelem
światłoutwardzalnym lub akrylem, co jest bardzo istotne w okresie letnim.

1. Klamra w postaci wąskiego paska naklejana na wał paznokciowy

- cienki pasek z tworzywa sztucznego, który przykleja się na płytkę paznokciową
- działa elastycznie, odginając brzegi paznokcia ku górze
- nie powoduje ucisku w obuwiu

2. Klamra metalowa

- jednoczęściowa
- może być zakładana tylko przez dobrze wyszkolonego fachowca
- zabieg często w znieczuleniu
- jej wadą jest fakt, iż po założeniu nie można regulować jej naprężenia

3. Klamra druciana

- trzyczęściowa
- wymaga fachowości przy zakładaniu
- można regulować siłę naprężenia po założeniu
- można stosować w trakcie stanu zapalnego
- może dojść do nadmiernego rogowacenia skóry w obrębie wału paznokciowego

Zakładanie klamry (dotyczy klamry numer 1):

- zmatowienie płytki blokiem
- klamra musi dokładnie obejmować paznokieć- nie może wystawać
- wyznaczamy ołówkiem środek paznokcia
- na środek klamry nakłada się kropelkę kleju i przykleja się na wyznaczony środek paznokcia,

dociskając aplikatorem na środku i po bokach

- następnie korygujemy nacisk klamry poprzez szlifowanie płytki (aż do wystąpienia odczuwalnego

ucisku klamry)

W gabinecie kosmetycznym stosuje się takie zabiegi jak:
- pedicure
- masaż ręczny
- masaż aparatem wibracyjnym lub wodnym
- kąpiel( napar z szałwii, rumianku, kąpiel w soli, pokrzywie, kora dębu, igliwiu sosnowym)
- gimnastyka

Masaż stosuje się jako uzupełnienie pedicure.

Preparaty:
- roztwory zmiękczające(mocznik),
- środki do dezynfekcji (skóry i narzędzi),
- roztwory przeciwzapalne (nagietki, rumianek, arnika, liść babki lancetowatej),
- roztwory przeciwgrzybicze (wyciąg z drzewa herbacianego),
- środki przeciwpotne,
- zmywacz do paznokci,
- lakiery.

Narzędzia:
- frezy różyczkowe
- frezy próżniowe
- frezy diamentowe
- pilniki gruboziarniste i drobnoziarniste
- patyczki drewniane
- cęgi do paznokci
- cążki do skórek
- blok biały
- omega
- tarka drobnoziarnista i gruboziarnista

Czynności przy wykonywaniu pedicure:
- zmycie lakieru
- wymoczenie stóp w wodzie z dodatkami środków zmiękczających
- wysuszenie jednej stopy
- ścięcie zgrubiałego naskórka na pietach i podeszwach
- odsunięcie naskórka płynem rozmiękczającym
- obcięcie paznokci na prosto(nie wycinamy boków paznokcia)
- opiłowanie i wygładzenie paznokci
- gimnastyka stóp
- masaż stóp
- zastosowanie odpowiednich maści
- nałożenie opatrunku jeśli zachodzi taka potrzeba
- założenie wałeczków ligniny miedzy palce
- odtłuszczenie płytki paznokciowej
- nałożenie lakieru
- przypudrowanie stopy

Wyposażenie potrzebne do wykonania pedicure:

- fotel kosmetyczny z oparciem dla pacjenta
- podnóżek dla pacjenta
- stołek dla osoby wykonującej zabieg
- miska do moczenia nóg
- lampa oświetleniowa
- aparat ozonowy do sterylizacji narzędzi
- pojemnik z lizoforminą do dezynfekcji narzędzi
- stolik na narzędzia, na którym powinny znajdować się:
- nożyczki lub cążki do paznokci
- cążki do usuwania naskórka
- płyn do usuwania naskórka
- hebelek do ścinania zgrubiałej skóry na stopach
- gruby pilnik do usuwania zrogowaciałej skóry na stopach wykonany z naturalnych, specjalnie do tego

celu dobranych minerałów

- pumeks lub tarka
- podważacz
- dłutka różnej grubości
- płyny do dezynfekcji w razie skaleczenia
- środki opatrunkowe
- plastry, gaziki
- środki przeciwgrzybicze
- środki przeciwzapalne (maść tranowa, cynkowa)
- krem do masażu
- pudry łagodzące i przeciwpotne
- lakiery
- zmywacz

Dolegliwości kończyn dolnych

Wrastające paznokcie
Są skutkiem zwiększonego zagięcia płytki paznokciowej. Nadmierny ucisk powoduje wybrzuszenie

paznokcia i zagięcie ku dołowi jego brzegów, te zaś urażają otaczające części miękkie, w wyniku czego w
obrębie wałów powstaje obrzęk i bolesność (stan zapalny).

Dotyczy to głównie paznokci palucha i jest spowodowane noszeniem zbyt ciasnego obuwia, jak

również wycinaniem lub piłowaniem rogów płytki paznokciowej. Gdy paznokieć dąży do odzyskania
dawnego kształtu, wówczas wnika w rowek, powodując ból, obrzęk, zaczerwienienie, a często zakażenie.

Usunięcie tej dolegliwości polega na nacięciu paznokcia z boku i wyjęciu odciętego fragmentu

cążkami lub dłutkiem, stosuje się również różnego rodzaju klamry korygujące.

Leczenie: do pielęgnacji w domu jest zalecany płyn do wrastających paznokci, obcinanie paznokci na

prosto i noszenie wygodnego obuwia. Aby płytka mogła powrócić w naturalny rowek, kawałek waty nasącza
się w witaminie E lub w płynie do wrastających paznokci i wkłada delikatnie patyczkiem między rowek a
płytkę. Opatrunki należy zmieniać codziennie.

Nagniotki
Zwane też odciskami, są to uwypuklone zgrubienia naskórka nad małymi wystającymi pod skórą

wyniosłościami kostnymi. Charakteryzują się centralnie ułożonym rdzeniem, który sięga głęboko do
unaczynionej i unerwionej warstwy skóry. Każdy ucisk tego miejsca powoduje ból, zwiększający się podczas
chodzenia.

Odciski najczęściej umiejscawiają się na powierzchniach grzbietowych 3,4 i 5 palca stopy, mogą

również występować na przylegających do siebie powierzchniach palców.

Nagniotki bywają często mylone z brodawkami pospolitymi (kurzajkami). Po ścięciu wierzchniej

warstwy na brodawce zostają odsłonięte korzenia w postaci czerwonych punkcików, nagniotek zaś ma czop
rogowy wrastający w głąb skóry, który nie krwawi.

Leczenie polega na stosowaniu maści lub płynów zmiękczających i złuszczających. Jeśli preparaty te

nie pomagają, to należy ściąć skalpelem warstwę zgrubiałą, podważyć korzeń i wyciągnąć go cążkami. Do
domu zaleca się plastry i płyny na odciski.

Modzele
Są to ograniczone, okrągłe lub owalne pogrubienia zrogowaciałej warstwy naskórka. Powstają na

stopach na skutek ucisku skóry pokrywającej nadmiernie uwypuklone wyniosłości kostne. Tworzą się na
stronie podeszwowej. Zrogowaciały naskórek nie jest unerwiony, lecz twardy modzel może powodować
bolesność w przypadku, gdy ugniata okoliczne unerwione tkanki.

Leczenie polega na stosowaniu preparatów złuszczających i zmiękczających oraz ścinaniu zgrubiałej

warstw omegą, frezami.

Pękające pięty
To dolegliwość przykra i bardzo bolesna, spowodowana brakiem witamin, nadmiernie zgrubiałym

naskórkiem i skłonnościami osobniczymi (twarde obuwie, brak higieny i właściwej pielęgnacji). Po
codziennym myciu zaleca się przecieranie pięt pumeksem i używanie kremów złuszczających, raz w
tygodniu zaś stosowanie kąpieli zmiękczającej w soli do stóp lub w mieszance ziołowej z dodatkiem
krochmalu i siemienia lnianego. Po kąpieli należy usunąć zgrubiały naskórek, a pęknięcia zdezynfekować
gencjaną i smarować maścią tranową.

Leczenie: wskazane jest smarowanie stóp Linomagiem oraz kremami z zawartością witaminy A.

Odparzenia
Najczęściej występują w postaci pęcherzy i otarć naskórka. Powodem ich powstawania są twarde,

niewygodne obuwie, przegrzanie stóp lub skłonności wrodzone. Aby uniknąć odparzeń, należy nosić
wygodne i przewiewne obuwie oraz bawełniane skarpety, stopy przesypywać talkiem lub pudrem
przeciwpotowym.

Leczenie polega na stosowaniu płynów ściągających i dezynfekujących, kąpieli ziołowych(kora dębu,

szałwia, mięta) oraz smarowaniu odparzonego miejsca maścią cynkową i nałożeniu jałowego opatrunku.

Nadmierna potliwość stóp
Częstą przyczyną występowania nadmiernej potliwości stóp jest noszenie nieprzewiewnego obuwia

oraz skarpet lub rajstop ze sztucznego tworzywa. Niekiedy może być ona skutkiem wewnętrznych zaburzeń
organizmu lub stanów chorobowych(cukrzyca niektóre choroby zakaźne lub pasożytnicze, okres dojrzewania
i przekwitania), a także ogólnego stanu napięcia nerwowego. Przy nadmiernym poceniu się stóp niezwykle
ważne jest zachowanie właściwej higieny (rozwój bakterii i grzybica). Osoby o takiej skłonności powinny
nosić przewiewne obuwie, unikać obuwia gumowego, a latem przesypywać stopy talkiem.

Leczenie: po każdym myciu nóg należy wcierać płyny przeciwpotowe, moczyć stopy w naparze z

szałwi i pokrzywy. Napary można również stosować doustnie.

Żylaki
Na powstawanie żylaków duży wpływ mają: kruche ściany naczyniowe, skłonności osobnicze,

nadmierne rozciągnięcie naczyń (powodujące wiotczenie zastawek), bezpośrednią przyczyną zaś mogą być:
praca w pozycji stojącej, ciąża, guzy w jamie brzusznej. Powstawaniu żylaków można zapobiegać przez
odpowiednie postępowanie. W przypadku istniejących już żylaków należy starać się zahamować ich rozwój.
W tym celu podczas wypoczynku w domu nogi należy umieszczać wyżej niż tułów, ponadto nosić elastyczne
pończochy lub bandażować stopy. Osoby otyłe muszą koniecznie zmniejszyć masę ciała oraz unikać pracy w
pozycji stojącej. Wskazane jest też uprawianie ćwiczeń fizycznych. Drobne rozszerzone naczynia żylne na
nogach są częstym defektem kosmetycznym, szczególnie u kobiet. Małe fioletowe lub czerwone żyłki mogą
tworzyć się w dowolnej części nóg. Mimo, że nie powodują one większych problemów zdrowotnych,
wywołują uczucie dyskomfortu.

Płaskostopie
Jest to zniekształcenie stopy charakteryzujące się bardzo niskimi lub obniżającymi się łukami

porzecznymi. Wada ta jest dokuczliwa dla małych dzieci, lecz o okresie dojrzewania płciowego a także po
przekroczeniu 35 roku życia, gdy mięśnie stają się słabsze, może powodować ból. Przyczyną powstania
płaskostopia jest m.in. nieodpowiednie obuwie, nadmierna otyłość, ciąża, stałe noszenie ciężarów.

Leczenie płaskostopia prowadzi się pod kierunkiem lekarza, po uprzednim ustaleniu przyczyny.

Bardzo pomocne są wkładki ortopedyczne i obuwie lecznicze, stanowiące zabezpieczenie przed
powstawaniem lub pogłębianiem się deformacji.

Paluch koślawy (hallux)
Jest to zniekształcenie stóp, najczęściej spotykane u kobiet. Przy bardzo zaawansowanym

zniekształceniu paluch zachodzi od góry lub od dołu na 2 palec. W związku z koślawością palucha, główka 1
kości śródstopia zaczyna wystawać na bok i tworzy się tzw. powiększony staw. Ucisk obuwia na tę okolicę
sprawia, że skóra staje się najpierw cienka i podatna na zapalenia, później rogowacieje i wytwarza się kaletka
maziowa, w której często zachodzą zmiany zapalne, objawiające się silnymi bólami. Kątowe odchylenie
palucha, jego podwinięcie w stawie śródstopopalcowym, przesunięcie pozostałych palców i bolesne
ograniczenie ruchomości utrudniają chodzenie, czyniąc je uciążliwym i skracają długość kroku. Skłonność
do tej choroby jest dziedziczna, ale powodować ją mogą także ciasne, wąskie buty na zbyt wysokich
obcasach.

Zapobieganie i leczenie to przede wszystkim noszenie właściwego obuwia.
Przypadki chorobowe lekkiego stopnia nadają się do leczenia fizykalnego. Można stosować

nagrzewanie, kąpiele solankowe, wykonywanie ruchów biernych i czynnych, polegających na zginaniu i
odwodzeniu palucha. Ważne jest również, aby zaopatrzyć się we wkładki i obuwie ortopedyczne. Jeżeli
dolegliwość nie ustępuje lub zwiększa się zniekształcenie anatomiczne, to możliwe jest wykonanie operacji,
która daje poprawę ruchomości palucha, zdolności chodzenia i wyglądu. Niestety leczenie operacyjne trwa
długo i wymaga leżenia w łóżku, natomiast ból ustępuje dopiero po pary miesiącach.

Obrzęki
Zmęczenie i ociężałość stóp są odczuwane szczególnie wieczorem. Najczęściej towarzyszy tym

objawom obrzęk stóp spowodowanym złym krążeniem lub niskim ciśnieniem.

Leczenie: jeżeli przyczyną obrzęku stóp nie są określone choroby to skuteczna może się okazać

odpowiednia gimnastyka, masaż i relaks. Wskazane jest także moczenie nóg w nalewce z arniki.

Grzybica międzypalcowa
To bardzo częsta dolegliwość. Objawia się zaczerwienionym, zmacerowanym, popękanym

naskórkiem, który łatwo się oddziela. Atakowane są fałdy międzypalcowe stóp. Boczne powierzchnie palców
i fałdy są pokryte zrogowaciałymi warstwami i łuskami. Grzybica może rozprzestrzeniać się również na całą
stopę, wówczas pojawia się zaczerwienienie i łuszczenie się skóry, niekiedy drobne pęcherzyki. Przebieg
choroby na ogół jest łagodny, choć czasem ulega zaostrzeniu i wtedy mogą wystąpić objawy ostrego
„palenia” skóry.

Grzybica potnicowa stóp
Objawia się wykwitami podobnymi do wyprysku lub potnicy. Występuje na przegubach stopy po

stronie podeszwowej, w postaci różnej wielkości pęcherzyków, które wywołują uczucie swędzenia. Choroba
ma charakter przewlekły i nawrotowy. Przy grzybicach stóp należy unikać długiego moczenia stóp.

Stopa atlety
Jest to grzybica stóp występująca u sportowców. Obecnie często pojawia się również u osób

korzystających z gabinetów odnowy biologicznej, pływalni, kortów tenisowych. Wysiłek fizyczny, kontakt z
czynnikami zakaźnymi, drażniącymi i alergizującymi mogą doprowadzić do rozwoju dermatoz z powodu
zachwiania naturalnej bariery odpornościowej skóry. Szczególnie istotny jest związek między chorobami
infekcyjnymi a trybem życia i wykonywanym zawodem.

Drożdżyca stóp
Objawia się widocznymi zmianami w obrębie skóry gładkiej, zwłaszcza w jej fałdach oraz zmianą

wyglądu paznokci. Czynnikami sprzyjającymi zakażeniom drożdżakowym są: nadmierna potliwość,
cukrzyca, otyłość, praca związana z częstym moczeniem. Drożdżaki wywołują stan zapalny i sączenie w

szparach międzypalcowych stóp i dłoni. Skóra jest zaczerwieniona, w fałdach mogą występować białe
naloty. Naskórek oddziela się w postaci białego, wilgotnego kołnierzyka, pęka, co wywołuje ból i swędzenie.
Często dochodzi do rozprzestrzeniania się choroby. Ważną rolę w zapobieganiu schorzeniu odgrywa
niedopuszczenie do maceracji naskórka.

Zespół stopy cukrzycowej
Cukrzyca to choroba przewlekła, ogólnoustrojowa z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów i

lipidów. Zmiany powstają stopniowo w tkankach i narządach. U chorego pojawiają się zmiany
niedokrwienne i neurotroficzne tkanek, sprzyjające uszkodzeniu i maceracji naskórka. Skóra ma mniejszą
odporność na czynniki mechaniczne (ucisk obuwia), otarcia naskórka, nieprawidłowo wykonany pedicure,
które często mogą prowadzić do zakażenia. Z kolei neuropatia (uszkodzenie nerwów zmniejszające uczucie
bólu), uszkodzenie układu wegetatywnego i obniżenie stopnia potliwości powodują suchość skóry,
powstawanie pęknięć, a czynniki te sprzyjają infekcji wtórnej.

Bezbolesne urazy mechaniczne, chemiczne czy termiczne prowadzą do otarć naskórka, nadżerek,

owrzodzeń i infekcji. Sprzyjają temu zmiany w kościach i deformacje stopy. Osoby z zespołem stopy
cukrzycowej wymagają opieki lekarskiej.

Przed przystąpieniem do zabiegu pedicure należy przeprowadzić wywiad i starannie obejrzeć stopę,

zwracając uwagę na:

- jej zabarwienie (rumień, bladość)
- suchość skóry
- pęknięcia a nawet rozpadliny
- macerację między palcami
- zgrubienia na palcach stopy, szczególnie na piątym
- odciski
- nadżerki
- niebolesne owrzodzenia
- zakażenia grzybicze stopy lub płytek paznokciowych
- wyprzenia drożdżakowe
- infekcje bakteryjne

Jeśli występuje któraś z wymienionych przypadłości, to chory powinien udać się najpierw do lekarza, a
dopiero po wyleczeniu zmian można wykonać pedicure.

Wykonując pedicure u osoby z zespołem stopy cukrzycowej należy postępować szczególnie

ostrożnie, zwracając uwagę na:

- moczenie stóp w letniej wodzie
- delikatne usunięcie zrogowaciałego naskórka
- delikatne obcinanie i oczyszczanie paznokci
Zabieg należy wykonać tak, aby nie uszkodzić skóry i nie spowodować urazu, ponieważ może to
doprowadzić do powstania nadżerki lub owrzodzenia, a upośledzone krążenie krwi będzie utrudniało
gojenie.

Zalecenia domowe:

- codziennie myć stopy w letniej wodzie
- jeśli występuje suchość skóry stóp, to należy je nacierać kremem, a jeśli skłonność do

nadmiernego pocenia, to zapudrować

- nosić wygodne i miękkie obuwie, aby nie dochodziło do obtarć naskórka
- unikać drobnych zranień skóry, np. w czasie obcinania paznokci
- unikać obrażeń cieplnych
- leczyć zmiany skórne np. grzybicę
- regularnie kontrolować stan skóry stóp

Wady, choroby i dysfunkcje stóp wymagające leczenia ortopedycznego:

- stopa płaska
- stopa płaska koślawa
- stopa piętowa
- stopa końska

- stopa wydrążona
- szponowatość i młotkowatość palców

Zmiany naczyniowe kończyn dolnych:
Problemem kosmetycznym kończyn dolnych są zmiany naczyniowe. Do najczęściej spotykanych należą:

- sinawe zabarwienie wszystkich paznokci – najczęściej spowodowane niewydolnością krążenia
- zespół żółtych paznokci – nieprawidłowość w naczyniach chłonnych (zastój)
- naczyniak – zmiana wrodzona, spowodowana miejscowym zaburzeniem rozwojowym naczyń,

nowotwór niezłośliwy

- naczyniak krwionośny – nowotwór niezłośliwy, powstały na tle miejscowego zaburzenia

rozwojowego naczyń krwionośnych

- choroba Raynauda – nerwica naczyniowa objawiająca się napadowym blednięciem i zasinieniem

palców, spowodowanym symetrycznym kurczem małych tętniczek, napady są wyzwalane przez
zimno

- akrocjanoza – sinica dolnych części kończyn, polega na skurczu drobnych tętniczek wskutek ich

nadwrażliwości na zimno i jednoczesnym rozszerzeniu drobnych żył

- zespół żylakowy kończyn dolnych – objawia się żylakami, zmianami troficznymi skóry, ciemnym

przebarwieniem, wymaga badania naczyniowego

- uszkodzenie ścian naczyń włosowatych – widoczne charakterystyczne punkcikowate krwawe

wybroczyny lub wylewy plamkowe

Higiena i profilaktyka kończyn dolnych

W ciągu całego dnia nogi są narażone na ogromny wysiłek, zależny od wykonywanej pracy i trybu

życia. Higiena i właściwa pielęgnacja mają ogromny wpływ na ich stan i wygląd. Podstawowym warunkiem
dbałości o higienę nóg jest noszenie odpowiedniego, przewiewnego, lekkiego i wygodnego obuwia
(szczególnie przez dzieci w okresie wzrostu). Bardzo szkodliwie wpływa noszenie ciasnych i niewygodnych
butów, ponieważ prowadzi to do deformacji stóp, a nawet do zniekształceń kręgosłupa.

Odpowiednia pielęgnacja kończyn dolnych to przede wszystkim mycie nóg 2 razy dziennie mydłem

przetłuszczonym, a w przypadku dużej potliwości – mydłem o właściwościach bakteriobójczych. Dzięki
temu można uzyskać poczucie świeżości, zapobiec powstawaniu chorób skórnych i likwidować
nieprzyjemny zapach spoconych stóp. Po kąpieli nogi należy starannie wytrzeć do sucha, zwłaszcza
przestrzenie międzypalcowe. Po osuszeniu zaleca się stosowanie kremu do pielęgnacji stóp, który powoduje
zmniejszenie potliwości, zmiękczenie naskórka oraz działa przeciwgrzybiczo i przeciwzapalnie, a także
dezodorantów, talków zapobiegających odparzeniom.

Profilaktyka:
- noszenie wygodnego obuwia, które chroni przed zniekształceniem stóp i pozwala na swobodne

parowanie potu

- odpowiedni dobór pończoch i skarpetek
- noszenie odpowiednich wkładek ortopedycznych w przypadku płaskostopia
- unikanie wysuszania skóry i stałych urazów
- czynna gimnastyka nóg w celu poprawy krążenia żylnego, wzmocnienia mięśni i więzadeł
- codzienne masaże stóp (szczoteczką, wałkiem do masażu)

Profilaktyka ma ogromny wpływ na wygląd i stan nóg, ponieważ elementy kostne stóp są narażone na ciągłe
zmiany. Jednym z elementów działań profilaktycznych jest gimnastyka, np.:

- stanąć ze złączonymi stopami, ręce oparte na biodrach, następnie skakać ze złączonymi stopami

wokół własnej osi w lewo i w prawo

- chodzić na czubkach palców, z ramionami wyciągniętymi nad głową, możliwie jak najwyżej
- chodzić w głębokim przysiadzie
- skakać przez skakankę
- siedząc na podłodze chwycić chusteczkę palcami stóp, podnieść ją do góry i opuścić
- wykonać siad prosty, ręce oparte z tyłu na podłodze, stopy zginać na zmianę, raz w kierunku

grzbietowym, drugi raz w kierunku podeszwowym, pamiętając o wyprostowaniu nóg w kolanach

- przyjąć dowolną pozycję, prostować i podkurczać palce
- maszerować na zmianę, raz na palcach, raz na piętach
- maszerować na zmianę, raz na wewnętrznych, raz na zewnętrznych krawędziach stopy

- przyjąć postawę zasadniczą, wykonać półprzysiad i powrót do pozycji wyjściowej
- przyjąć postawę zasadniczą, ręce oprzeć na biodrach, wysunąć nogę, opierając na zmianę piętę i

palce o podłogę, zmiana nogi

- zataczać koła wyprostowaną nogą, opierając się o krzesło
- położyć się na plecach, ręce oprzeć pod głową, wykonać maksymalne odwodzenie i przywodzenie

nóg, suwając nimi po podłodze

Ćwiczenia te należy wykonywać codziennie, powtarzając każde z nich kilkakrotnie.

Środki do pielęgnacji stóp

Racjonalna pielęgnacja stóp polega przede wszystkim na profilaktyce, czyli zapobieganiu różnego

rodzaju defektom, a także na ich usuwaniu i leczeniu.

1. Kremy zapobiegające pękaniu stóp – zmiękczają naskórek, łagodzą objawy pieczenia i zmęczenia

stóp, zawierają wyciągi ziołowe i witaminy.

2. Plastry na odciski – są zalecane do łagodnego usuwania odcisków na palcach stóp, chronią odcisk

przed uciskiem i ocieraniem oraz skutecznie łagodzą ból spowodowany podrażnieniem.

3. Płyny i maści na odciski – zaleca się stosowanie 2 razy dziennie, po tym czasie odcisk można usunąć

łącznie z korzeniem. Płyny te zawierają kwas salicylowy, który rozpuszcza odcisk.

4. Sole do stóp – zawierają składniki czynne, mają przyjemny zapach, uelastyczniają, wygładzają i

ujędrniają skórę

5. Kremy i emulsje do pielęgnacji stóp – zawierają składniki odżywcze, są łatwo wchłaniane przez

skórę, dzięki czemu staje się gładka, miękka i elastyczna. Niektóre z nich zapobiegają powstawaniu
opuchlizn i obrzęków, wzmacniają i chronią skórę na stopach, zapobiegają potliwości.

6. Mydła do stóp – korzystnie działają na szorstką i zrogowaciałą skórę, niektóre z nich mogą mieć

właściwości antyseptyczne i dezynfekujące.

7. Płyny zapobiegające wrastaniu paznokci – zaleca się ich codzienne stosowanie, zmiękczają

twarde/ostre paznokcie, pomagają w doprowadzeniu ich do normalnego stanu.

8. Dezodoranty – działają przeciwpotnie, przeznaczone do codziennego użytku po umyciu i osuszeniu

stóp

9. Talki do stóp – działają p/grzybiczo, p/bakteryjnie, usuwają zmęczenie i nieprzyjemny zapach stóp.
10. Płyny p/grzybicze – zawierają substancje biologicznie czynne, ekstrakty roślinne, mentol. Działają

łagodząco na swędzenia, dają uczucie chłodu i mogą służyć jako ochrona w przypadkach
szczególnego narażenia na zakażenia (sauna, basen). Używa się ich również jako środków
pielęgnacyjnych w przypadku grzybiczego i bakteryjnego zakażenia skóry. Aby leczenie było
skuteczne, należy nimi regularnie spryskiwać nogi, przestrzenie między palcami i obuwie.

11. Peelingi do stóp – zawierają substancję biologicznie czynne, aminokwasy, proteiny, olejki eteryczne,

krystaliczne cząsteczki ścierne. Peeling ma działanie oczyszczające, odświeżające, wygładzające,
usuwa martwe komórki naskórka. Ponadto przygotowuje skórę do przyjęcia innych intensywnie
pielęgnujących preparatów.

12. Maski do stóp – stosuje się je po wykonaniu peelingu. Aktywnie wzmagają proces odnowy skóry, a

substancje biologicznie czynne zawarte w maskach wnikają w głąb naskórka, powodując jego
odżywienie i wygładzenie.

13. Plastry na halluksy – ochraniają halluksy i inne wrażliwe miejsca na stopie przed otarciem
14. Osłony na halluksy – są wykończone ze specjalnego żelu, dopasowującego się do indywidualnego

kształtu halluksa, chroniąc go przed uciskiem

15. Duże kliny na halluksy – są wykonane ze specjalnej gumy, która nie wywołuje uczuleń. Przywracają

one palcom stopy ich właściwe położenie, zmniejszając bolesne tarcie i ucisk.