Skład chem i właściw DNA Kw deoksyrybonukleinow RNA Kw
rybonukleinowe Cuki 5węgl Deoksyryb/ Ryboza Zas azot puryno
Adenina i guanina/ Ad i gu Zas azo pirymidynow Cytozyn i tymin
/Cytoz i uracyl Resz kw Fosfor PO

4

3-/

PO

4

3-

L łań 2 prawoskr spira /

1 Występ w mitochon, chloropl w jąd kom /w jądr kom. cytoplaz,
chloropl, rybo

s Rodz kw nukl 1rodz DNA/Kilk rodz RNA: - mRNA

inform - tRNA transpor -rRNA rybosomaln Specj fk źród inf gene
-steru syntez bia/ - mRNA zaw kopi kodu i przen ją na rybo-tRNA
trans

p aminokw do rybos

- rRNA bierz udzi w biosyntezi białek

DNA nośnik inf gene-Kw nukl to zw molek, któ cząst zbud są z
dłu nici polinukleotydow.-Nic poli to linio ukł nukleozydó połącz
wiąz fosfodiestrow–DNA polim zbud z 4 rodz nukl poł wiąz kow.-
Nukl DNA skł się z: cuk(pento)–dezoksyrybo, gr fosfora,zas azoto,
puryny:adeninaA lu guaninaG, pirymid:cytozynaC lu tyminaT.

-Rodz nuk AMP, GMP, CMP, TMP, Zasa dołą je wiąz glikozyd do
C-1' cukr; res fosf wiąz estro do C-5' cuk. Cząst DNA zawi mili
nukleo.-Cząs DNA skł się z 2 łań polnuk utrzyman dzię wiąz wodo
mię zas: A i T 2 wiąz A=T, C i G 3 wiąz wod CoG. -Każd zasa 1 łańc
odp komple zas w 2 łań. -Obi nic owin są wok wspóln osi w post
prawoskr helis,biegn w przeciwst kier. Inf ge zapi jest w sekw
nukl.-DNA komórk zaw inf o wszys białk kom. Odc DNA zwan
gene jes zakod zapi struk Irz okreś biał alb bud tRNA i rRNA. -Gen
eukar ma bud nieciągłą, zawier odc kod (podl ekspre) –eksony i
odc niekod– introny. - Czę sekw DNA peł fk kontr i regul–DNA
jądr wys w stru zwan chrom, w skł któr opró DNA wcho biał hist i
niehis& niewie ilo RNA.-DNA mitochondrial i chloroplas twor
cząst kolis i odzna się znacz auton w synte swois biał

Białka- natu zw wielocząs; makropept, czyl pept skł się z pon 100
resz aminokw powiąz wiąz peptyd. Spełn rolę bufor, jako hormo
regu proc przem mater, regul ciś osmoty, proc odporno, w krzep
krw, jak enzym-rol kataliz. Są podst składu mięś, osocz, hemoglo,
horm, Biał przyjm ściś okreś konform przestrz zdetermino sekwe
aminokwą. Rzęd stru bia: Irz-okreś sekw aminokw w łańc polipe.
Struk najtrw, dopie dział enzy lu kw moż spowo hydroli wiąz pep
Sekw aminokw w łańc białk jes zapis w geni kod dan biał. IIrz-ukł
głów łań polip bez uwzgl konform łańc boczn cząs biał. Łań białk
w ukł β harmon. Zwini strukt Irz utrwal za pom wiąz wodor. Ich
zerwa powo nieodwr zniszcz biał-denatu. IIIrz –kłębe zwinię nici
-ułoże łań aminokw w przest stabiliz prze wiąz wodor, disiarcz,
estro, tioestr i jonow (tzw.most solne). Struk ta moż takż uleg
denat. IVrz spos połąc się struk IIIrz w przestr. Doty bia zbudo z
więc niż 1 łań polip.

Klasyf bia na pods ich fk biolog:*enzym-rybonukleaz, lizozym
*bi zapas-owoalbumina, kazeina *b transp hemoglob, mioglobin
*bi kurczli-miozyna,aktyna *bi ochron we krw kręgow *przeciwc,
fibrynogen*toksyn-toks jadu kiełbasi,rycyna*horm-insul, relaksy
*b struktura *bia osłon wirus, keratyna Biał pro:protami(łos ),
histo, albumi(rycy), globul (edestyna), prolaminy(zeina), gluteiny
(glutenina), skleroprotei(kolagen) Biał złoż:nukleoprot (bia wiru),
glikoproteidy(połącz estrow z Glu, Asp), lipoproteid(B-lipopotein
osocz), chromoproteid(hemoglo), metaloproteid (hemocjanina),
fosfoproteidy(kazeina mlek).Fotosynte-synt zw org(cukr) z prost
zw minera(dwutl węg i wod) z wykor ener świetl pochłani przez
barw asymil i przekszt na ene chem. Na fotos skł się reak zale i
niezal od świa Zach u rośl i proti maj chlorof or u bakt maj
bakterioch lub chloro ty Chlorobiu. Fotos odb się w liś i w łod roś
ziel w zmody łod kakt a takż w zmo korz.

Tk rośli, w któr zacho fotosy to mięki asymi, zwarcica, kom
szpark skórk. Sumar zapi proc fotosy: 6CO

2

+ 12H

2

O →

C

6

H

12

O

6

+6O

2

+6H

2

O Faz jasn-reakc zależ od św(w błon tylako

gran) 12H

2

O+18ADP+18Pi+12NADP+E->18ATP+12NADPH

2

+6O

2

Cel: wytw siły asymi Faza cie(cykl Calvina)-reak niezal od

świa(stroma chlorop) 6CO

2

+12NADPH

2

+18ATP->C

6

H

12

O

6

+6H

2

O+

12NADP+18ADP+18PiCel: wytw gluko Cykl Calvina- cyk przem
fazy niezal fotosy. Istot przem pole na asymil CO

2

i wytw zw orga

– aldehy fosfogliceryno (triozy) - pierwo prod fotosy. Proc przeb
w strom chloropl i wym siły asymi wytw w f jas fotos. W cyk Cal
wyró się karboksyla, w któr następu przył dwutl węg do akcepto
CO

2

(RuDP); reduk, w trakc któr kw fosfoglicery przy udzi ATP i

NADPH + H

+

przekszt się w aldeh fosfoglicery i regener zamykaj

cykl Calv poprz odtwor zużyty do karboksy cząstec akceptor CO

2

Barw fotos-karotenoid(B karot, zeaksantyna, luteina
wiolaksantyna,)

Lipidy – tłuszczowce

stanowią grupę związkow rozpuszczalnych

w niepolarnych rozpuszczalnikach organicznych, dzieli się je na:
- tłuszcze proste (tłuszcze właściwe i woski) zbudowane tylko

z

alkoholu i kwasow tłuszczowych

- tłuszcze złożone, zawierające

obo

k alkoholu i kwasow tłuszczowych inne składniki, jak: kwas

fosforowy, cholinę, galaktozę.

występują w tłuszczach i olejach

naturalnych. Można przyjąć następujący podział: - tłuszcze
właściwe (trojglicerydy), - woski, - lipidy izoprenowe (steroidy i
karotenoidy), - tłuszcze złożone.

Tłuszcze właściwe

należą do estrow, >

triglicerydy =

acyloglicerole

składnikiem

alkoholowym jest glicerol, a kwasowym – jednokarboksylowe,
wyższe kwasy tłuszczowe,

- kwas

tłuszczowy posiada jedną resztę karboksylową i długi łańcuch
węglowodorowy. - nie rozpuszczają się w wodzie, ich stan
skupienia i temperatura topnienia zależą od długości reszt
kwasowych (acylowych) oraz liczby wiązań podwojnych. - pod
wpływem ogrzewania z kwasami i zasadami tłuszcze ulegają

hydrolizie

. - stanowią one magazyn energii dla rożnych

organizmow. -

enzym lipaza

katalizuje hydrolizę tłuszczow do

glicerolu i kwasow tłuszczowych.

Woski

to estry wyższych

alkoholi jednowodorotlenowych i wyższych kwasow
tłuszczowych; - spełniają w przyrodzie rolę ochronną; -
alkohole i kwasy tłuszczowe woskow są związkami o dłuższych

łańcuchach węglowych (C26- C42).

Lipidy izoprenowe

to

tłuszczowce o budowie opartej na cząsteczce izoprenu,

zawierającej podwojne wiązanie. -

tworzą lotne substancje

–

olejki eteryczne , są podstawą budowy kauczuku. - nie ulegają

hydrolizie - ważniejszą grupą są

steroidy -

związki o budowie

pierścieniowej, np. Sterole, - sterolem jest

cholesterol

,

prekursor syntezy hormonow sterydowych kwasow żołciowych
i witaminy D, tworzy błony biologiczne, osłonki mielinowe,

wchodzi w skład lipoprotein

Karoteniody

karoteny i ksantofile -

związki w komorkach roślin i zwierząt - biorą udział w procesie
fotosyntezy, a u zwierząt s- karoten jest najważniejszą

prowitaminą A.

Tłuszcze złożone

- Podstawą klasyfikacji

tłuszczow złożonych jest

składnik alkoholowy – glicerol,

sfingozyna lub komponent dodatkowy – kwas fosforowy, cukier.

- Ze względu

na

składnik alkoholowy

dzieli się je na

glicerolipidy,

- sfingolipidy

- Ze względu na

składnik dodatkowy

dzieli się na: -

fosfolipidy z kwasem fosforowym

np.

lecytyna, -

glikolipidy z cukrowcami;

cukrem może być glukoza, galaktoza

lub oligosacharyd; często składnikiem glikolipidow jest kwas

sjalowy;

Występowanie i rola biologiczna

lipidow

-

wysokoenergetyczny

materiał zapasowy

(tłuszcze właściwe).

- funkcja

ochronna

i termoizolacyjna (tłuszcze właściwe).

- warstwa izolacyjną na skorze, sierści, piorach, a u roślin na
liściach i owocach (woski) - Fosfolipidy stanowią głowne

składniki błon biologicznych

, np.lecytyna, sfingolipidy

- Glikolipidy wchodzą w skład nasienia u ludzi.

- Są

prekursorami witamin

rozpuszczalnych w tłuszczach:

karoten

– prowitamina

A, witamina D

jest pokrewna sterydom,

E i K – lipidom izoprenowym. - Jako barwniki roślinne,

tzw.

karotenoidy,

pełnią rolę w fazie jasnej fotosyntezy,:

karoteny, ksantofile, likopen

- Biorą udział w

tworzeniu ATP

podczas fotosyntezy i oddychania komorkowego,

np.

plastochinon, ubichinon

. - Biorą udział w

transporcie cukrow

przez błony lipidowe, np.

dolichole.

- Wchodzą w skład roślin

leczniczych

, np.

Glikozydy i alkaloidy sterydowe

.