Skład chem i właściw DNA Kw deoksyrybonukleinow RNA Kw
rybonukleinowe Cuki 5węgl Deoksyryb/ Ryboza Zas azot puryno
Adenina i guanina/ Ad i gu Zas azo pirymidynow Cytozyn i tymin
/Cytoz i uracyl Resz kw Fosfor PO
4
3-/
PO
4
3-
L łań 2 prawoskr spira /
1 Występ w mitochon, chloropl w jąd kom /w jądr kom. cytoplaz,
chloropl, rybo
s Rodz kw nukl 1rodz DNA/Kilk rodz RNA: - mRNA
inform - tRNA transpor -rRNA rybosomaln Specj fk źród inf gene
-steru syntez bia/ - mRNA zaw kopi kodu i przen ją na rybo-tRNA
trans
p aminokw do rybos
- rRNA bierz udzi w biosyntezi białek
DNA nośnik inf gene-Kw nukl to zw molek, któ cząst zbud są z
dłu nici polinukleotydow.-Nic poli to linio ukł nukleozydó połącz
wiąz fosfodiestrow–DNA polim zbud z 4 rodz nukl poł wiąz kow.-
Nukl DNA skł się z: cuk(pento)–dezoksyrybo, gr fosfora,zas azoto,
puryny:adeninaA lu guaninaG, pirymid:cytozynaC lu tyminaT.
-Rodz nuk AMP, GMP, CMP, TMP, Zasa dołą je wiąz glikozyd do
C-1' cukr; res fosf wiąz estro do C-5' cuk. Cząst DNA zawi mili
nukleo.-Cząs DNA skł się z 2 łań polnuk utrzyman dzię wiąz wodo
mię zas: A i T 2 wiąz A=T, C i G 3 wiąz wod CoG. -Każd zasa 1 łańc
odp komple zas w 2 łań. -Obi nic owin są wok wspóln osi w post
prawoskr helis,biegn w przeciwst kier. Inf ge zapi jest w sekw
nukl.-DNA komórk zaw inf o wszys białk kom. Odc DNA zwan
gene jes zakod zapi struk Irz okreś biał alb bud tRNA i rRNA. -Gen
eukar ma bud nieciągłą, zawier odc kod (podl ekspre) –eksony i
odc niekod– introny. - Czę sekw DNA peł fk kontr i regul–DNA
jądr wys w stru zwan chrom, w skł któr opró DNA wcho biał hist i
niehis& niewie ilo RNA.-DNA mitochondrial i chloroplas twor
cząst kolis i odzna się znacz auton w synte swois biał
Białka- natu zw wielocząs; makropept, czyl pept skł się z pon 100
resz aminokw powiąz wiąz peptyd. Spełn rolę bufor, jako hormo
regu proc przem mater, regul ciś osmoty, proc odporno, w krzep
krw, jak enzym-rol kataliz. Są podst składu mięś, osocz, hemoglo,
horm, Biał przyjm ściś okreś konform przestrz zdetermino sekwe
aminokwą. Rzęd stru bia: Irz-okreś sekw aminokw w łańc polipe.
Struk najtrw, dopie dział enzy lu kw moż spowo hydroli wiąz pep
Sekw aminokw w łańc białk jes zapis w geni kod dan biał. IIrz-ukł
głów łań polip bez uwzgl konform łańc boczn cząs biał. Łań białk
w ukł β harmon. Zwini strukt Irz utrwal za pom wiąz wodor. Ich
zerwa powo nieodwr zniszcz biał-denatu. IIIrz –kłębe zwinię nici
-ułoże łań aminokw w przest stabiliz prze wiąz wodor, disiarcz,
estro, tioestr i jonow (tzw.most solne). Struk ta moż takż uleg
denat. IVrz spos połąc się struk IIIrz w przestr. Doty bia zbudo z
więc niż 1 łań polip.
Klasyf bia na pods ich fk biolog:*enzym-rybonukleaz, lizozym
*bi zapas-owoalbumina, kazeina *b transp hemoglob, mioglobin
*bi kurczli-miozyna,aktyna *bi ochron we krw kręgow *przeciwc,
fibrynogen*toksyn-toks jadu kiełbasi,rycyna*horm-insul, relaksy
*b struktura *bia osłon wirus, keratyna Biał pro:protami(łos ),
histo, albumi(rycy), globul (edestyna), prolaminy(zeina), gluteiny
(glutenina), skleroprotei(kolagen) Biał złoż:nukleoprot (bia wiru),
glikoproteidy(połącz estrow z Glu, Asp), lipoproteid(B-lipopotein
osocz), chromoproteid(hemoglo), metaloproteid (hemocjanina),
fosfoproteidy(kazeina mlek).Fotosynte-synt zw org(cukr) z prost
zw minera(dwutl węg i wod) z wykor ener świetl pochłani przez
barw asymil i przekszt na ene chem. Na fotos skł się reak zale i
niezal od świa Zach u rośl i proti maj chlorof or u bakt maj
bakterioch lub chloro ty Chlorobiu. Fotos odb się w liś i w łod roś
ziel w zmody łod kakt a takż w zmo korz.
Tk rośli, w któr zacho fotosy to mięki asymi, zwarcica, kom
szpark skórk. Sumar zapi proc fotosy: 6CO
2
+ 12H
2
O →
C
6
H
12
O
6
+6O
2
+6H
2
O Faz jasn-reakc zależ od św(w błon tylako
gran) 12H
2
O+18ADP+18Pi+12NADP+E->18ATP+12NADPH
2
+6O
2
Cel: wytw siły asymi Faza cie(cykl Calvina)-reak niezal od
świa(stroma chlorop) 6CO
2
+12NADPH
2
+18ATP->C
6
H
12
O
6
+6H
2
O+
12NADP+18ADP+18PiCel: wytw gluko Cykl Calvina- cyk przem
fazy niezal fotosy. Istot przem pole na asymil CO
2
i wytw zw orga
– aldehy fosfogliceryno (triozy) - pierwo prod fotosy. Proc przeb
w strom chloropl i wym siły asymi wytw w f jas fotos. W cyk Cal
wyró się karboksyla, w któr następu przył dwutl węg do akcepto
CO
2
(RuDP); reduk, w trakc któr kw fosfoglicery przy udzi ATP i
NADPH + H
+
przekszt się w aldeh fosfoglicery i regener zamykaj
cykl Calv poprz odtwor zużyty do karboksy cząstec akceptor CO
2
Barw fotos-karotenoid(B karot, zeaksantyna, luteina
wiolaksantyna,)
Lipidy – tłuszczowce
stanowią grupę związkow rozpuszczalnych
w niepolarnych rozpuszczalnikach organicznych, dzieli się je na:
- tłuszcze proste (tłuszcze właściwe i woski) zbudowane tylko
z
alkoholu i kwasow tłuszczowych
- tłuszcze złożone, zawierające
obo
k alkoholu i kwasow tłuszczowych inne składniki, jak: kwas
fosforowy, cholinę, galaktozę.
występują w tłuszczach i olejach
naturalnych. Można przyjąć następujący podział: - tłuszcze
właściwe (trojglicerydy), - woski, - lipidy izoprenowe (steroidy i
karotenoidy), - tłuszcze złożone.
Tłuszcze właściwe
należą do estrow, >
triglicerydy =
acyloglicerole
składnikiem
alkoholowym jest glicerol, a kwasowym – jednokarboksylowe,
wyższe kwasy tłuszczowe,
- kwas
tłuszczowy posiada jedną resztę karboksylową i długi łańcuch
węglowodorowy. - nie rozpuszczają się w wodzie, ich stan
skupienia i temperatura topnienia zależą od długości reszt
kwasowych (acylowych) oraz liczby wiązań podwojnych. - pod
wpływem ogrzewania z kwasami i zasadami tłuszcze ulegają
hydrolizie
. - stanowią one magazyn energii dla rożnych
organizmow. -
enzym lipaza
katalizuje hydrolizę tłuszczow do
glicerolu i kwasow tłuszczowych.
Woski
to estry wyższych
alkoholi jednowodorotlenowych i wyższych kwasow
tłuszczowych; - spełniają w przyrodzie rolę ochronną; -
alkohole i kwasy tłuszczowe woskow są związkami o dłuższych
łańcuchach węglowych (C26- C42).
Lipidy izoprenowe
to
tłuszczowce o budowie opartej na cząsteczce izoprenu,
zawierającej podwojne wiązanie. -
tworzą lotne substancje
–
olejki eteryczne , są podstawą budowy kauczuku. - nie ulegają
hydrolizie - ważniejszą grupą są
steroidy -
związki o budowie
pierścieniowej, np. Sterole, - sterolem jest
cholesterol
,
prekursor syntezy hormonow sterydowych kwasow żołciowych
i witaminy D, tworzy błony biologiczne, osłonki mielinowe,
wchodzi w skład lipoprotein
Karoteniody
karoteny i ksantofile -
związki w komorkach roślin i zwierząt - biorą udział w procesie
fotosyntezy, a u zwierząt s- karoten jest najważniejszą
prowitaminą A.
Tłuszcze złożone
- Podstawą klasyfikacji
tłuszczow złożonych jest
składnik alkoholowy – glicerol,
sfingozyna lub komponent dodatkowy – kwas fosforowy, cukier.
- Ze względu
na
składnik alkoholowy
dzieli się je na
glicerolipidy,
- sfingolipidy
- Ze względu na
składnik dodatkowy
dzieli się na: -
fosfolipidy z kwasem fosforowym
np.
lecytyna, -
glikolipidy z cukrowcami;
cukrem może być glukoza, galaktoza
lub oligosacharyd; często składnikiem glikolipidow jest kwas
sjalowy;
Występowanie i rola biologiczna
lipidow
-
wysokoenergetyczny
materiał zapasowy
(tłuszcze właściwe).
- funkcja
ochronna
i termoizolacyjna (tłuszcze właściwe).
- warstwa izolacyjną na skorze, sierści, piorach, a u roślin na
liściach i owocach (woski) - Fosfolipidy stanowią głowne
składniki błon biologicznych
, np.lecytyna, sfingolipidy
- Glikolipidy wchodzą w skład nasienia u ludzi.
- Są
prekursorami witamin
rozpuszczalnych w tłuszczach:
karoten
– prowitamina
A, witamina D
jest pokrewna sterydom,
E i K – lipidom izoprenowym. - Jako barwniki roślinne,
tzw.
karotenoidy,
pełnią rolę w fazie jasnej fotosyntezy,:
karoteny, ksantofile, likopen
- Biorą udział w
tworzeniu ATP
podczas fotosyntezy i oddychania komorkowego,
np.
plastochinon, ubichinon
. - Biorą udział w
transporcie cukrow
przez błony lipidowe, np.
dolichole.
- Wchodzą w skład roślin
leczniczych
, np.
Glikozydy i alkaloidy sterydowe
.