Strona 1 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Ochrona

własności
intelektualnej

BY Michał Kucharski

POLITOLOGIA UMCS 2013

wersja 1

Strona 2 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

WYKŁAD 1 3.10.2013

Własność intelektualna

zbiór praw odnoszących się do:



dzieł literackich, naukowych, artystycznych



fonogramów, programów radiowych i telewizyjnych



wynalazków



odkryć naukowych



wzorów przemysłowych



znaków towarowych



nazw handlowych



ochrony przed nieuczciwą konkurencją

Na gruncie polskim

oznacza to takie gałęzie prawa, jak:

-prawo autorskie i prawa pokrewne

-prawo własności przemysłowej

-prawo do baz danych

Główne akty prawa w tym zakresie w Polsce:

 Ustawa z dnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji(aspekt handlowy)
 Ustawa z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
 Ustawa z dnia 30-Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych

Prawo międzynarodowe:

 Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z 1883 r.(Polska przystąpiła do niej w 1919 r. Państwa

sygnatariusze zawiązały Związek Paryski)

 Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 1886 r.(obowiązuje nadal i jest jednym

z głównym praw. Podpisana wtedy przez 10 państw, które utworzyły jednocześnie Związek Berneński (związek dla
ochrony praw autorów). Polska przystąpiła do Związku w 1920 r.

Przedmiotem ochrony są

wszystkie dzieła literackie, naukowe i artystyczne, bez podawania definicji.

Przepisy mają zastosowanie gdy

-

autor lub jeden ze współautorów jest obywatelem któregoś z państw
-stron lub gdy są problemy z ustaleniem obywatelstwa bierze się pod uwagę miejsce stałego pobytu. –
miejsce publikacji

Zasada minimum ochrony konwencyjnej jeżeli państwo podpisało konwencję nie może ustanowić mniejszej ilości
czasu ochronyod konwencyjnego. A więc minimalny poziom ochrony przewidziany przez konwencję nie może być
skutecznie obniżony przez prawo krajowe.

Strona 3 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

 Powszechna konwencja o prawie autorskim z 1952 r.

(konwencja genewska) - Polska przystąpiła w 1976 r.

Jej celem było stworzenie systemu uniwersalnego-geograficznego (bo berneńska miała mieć charakter lokalny),

Genewska miała być bardziej znana obowiązującą ale jednak nie zastąpiła Bermanskyek

 Konwencja Rzymska o ochronie wykonawców, producentów fonografów i organizacji nadawczych z 1961 r.

Chroni wykonawców a nie tylko autorów Polska przystąpiła do niej w 1997 r.

 Konwencja Monachijska o patencie europejskim z 1973 r. –

jej celem było ujednolicenie procedury przyznawania patentów w Europie.

Powstanie Europejskiego Urzędu Patentowego. Polska przystąpiła w 2004.



Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej(TRIPS) z 1994 r.

Polska przystąpiła w 2000 r.

-Wszystkie jej strony są automatycznie stronami Konwencji Berneńskiej.

-Podmioty zagraniczne maą być traktowane jak rodzinne

-Transgraniczny obrót

Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej(WIPO) o prawie autorskim oraz

Traktat WIPO o wykonaniach artystycznych – oba z 1996 r.(podpisane 20 grudnia). Polska jest

stroną obydwu traktatów – pierwszego od 2004 r. a 2003 jeśli chodzi o drugi.

Plus dyrektywy UE, w tym:

o Dyrektywa z 1991 r. ochrona prawna programów komputerowych

o Dyrektywa z 1993 r. Harmonizacja czasu ochrony ochrony praw autorskich

o Dyrektywa z 1993 r. harmonizacja czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych

o Dyrektywa z 1996 r. ochrona prawnej baz danych

o

Dyrektywa z 2001 Wyodrębnienie pewnych aspektów praw autorskich

o Dyrektywa z 2004 Egzekwawanie Praw autorskich

WIPO powstała w 1967 a w 1974 r. uzyskała status organizacji wyspecjalizowanej ONZ(a więc

większy luz i prawa odrębne, lepszy status). Siedzibę ma w Genewie, a biura w Rio de Janeiro, Tokio,

NY, Singapur. Ma ponad 180 państw członkowskich.

Cel – koordynacja i tworzenie regulacji dot. systemu ochrony własności intelektualnej, świadczenie

pomocy prawnej i technologicznej, pogłębianie współpracy administracyjnej w tej dziedzinie,

czuwanie nad przestrzeganiem umów międzynarodowych, prowadzenie akcji edukacyjnych. Członkami jest 186 państw

Strona 4 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Prawo autorski

e(ang. Copyright)

- ogół praw przysługujący autorowi utworu

- przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpania z niego korzyści

Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest utwór,

czyli każdy przejaw działalności twórczej o

indywidualnym, oryginalnym charakterze, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu

wyrażania(definicja ustawowa).

Utwory w ustawie z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Najczęściej spotykane utwory:

1) Wyrażane słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi(literackie,

publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz komputerowe)

2) Plastyczne

3) Fotograficzne
4) Lutnicze
5) Wzornictwa przemysłowego
6) Architektoniczne, architektoniczno – urbanistyczne, urbanistyczne
7) Muzyczne i słowno – muzyczne
8) Sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne
9) Audiowizualne(w tym filmowe)

Utwory na uczelniach wyższych



Atykuły naukowe



Podręczniki akademickie



Skrypty



Opracowania



Recenzje naukowe



Prace dyplomowe



Wykłady akademickie

WYKŁAD 2 10.10.2013 (ODWOŁANY)

WYKŁAD 3 17.10.2013

Rodzaje utworów:



Samoistne i niesamoistne/zależne

(ze względu na wykorzystanie cudzych wkładów twórczych)

podział opiera się na tym czy wykorzystane są w danym utworze cudze dane twórcze, czy

utwór korzysta z dotychczasowego utworu czy jest całkowitą nowością

Strona 5 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

samoistne mogą istnieć samodzielnie bo nie są wykorzystane żadne wkłady twórcze np. opracowania

Niesamoistne – samodzielnie by nie powstały gdyby nie powstał utwór samodzielny np.

tłumaczenie, adaptacja; tworząc utwór niesamoistny musimy uzyskać zgodę autora utworu

samoistnego np. sprzedać, dysponować



Utwory zbiorcze

(jako forma utworów niesamoistnych)

- dzieła zbiorowe(np.. wszystkie wiersze w jednym tomie)

- wynik wysiłku kilku autorów

- zbiory dzieł – kompilacje dzieł wcześniejszych danego autora

 Chronione na zasadach ogólnych oraz chronione na zasadach szczególnych (np. komputerowe)

 zasady ogólne – utwory chronione na zasadzie przepisów ogólnych ustawy ale np. utwory

komputerowe są chronione na zasadzie praw szczególnych

Nie są przedmiotem prawa autorskiego (art. 4.)

1.Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

2.Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,

3.Opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

4. Proste informacje prasowe (np. informacja o wypadku, repertuar kin, notowania giełdowe, program

telewizyjny).

Ad.2.

Dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony w przypisanej formie przez powołane do tego

organy państwowe w ich zakresie działania, stanowią one dowód tego co zostało urzędowo

stwierdzone lub zaświadczone

Są to np.:

-Orzeczenia sądów, obwieszczenia, przepisy wewnątrzzakładowe, wzory pism,szkice,expertyzy,formularzy

itp.

Znaki i symbole określone prawem np.

–znaki drogowe, akcyzy, znaki Sił Zbrojnych RP, ordery i oznaczenia, znaki jakości itp.

Plagiat (łac. Plagiatus – skradziony)

- przywłaszczenie sobie autorstwa lub wprowadzenie w błąd co do

autorstwa części lub całości utworu.

Wyróżnia się:

1. plagiat jawny (inaczej oczywisty, jest to przejęcie cudzego utworu w całości lub

znacznej części w niezmienionej postaci lub tylko z minimalnymi zmianami)

2. plagiat ukryty (reprodukcja cudzego utworu w istotnych elementach jego treści, lecz

w postaci mniej lub bardziej przekształconej)

Strona 6 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Plagiat na uczelniach:

Formy:



plagiat jawny lub ukryty w pracach licencjackich, magisterskich itp.



przekroczenie granic dozwolonego użytku utworów



wykorzystywanie prac studentów, seminarzystów lub doktorantów przez pracowników naukowych



wykorzystanie prac studentów przez uczelnie (*prace te nie stanowią tzw. Utworów pracowniczych)



Autoplagiat

Autoplagiat to dzieło w znacznym stopniu powtórzeniem wcześniejszych utworów tego samego twórcy

1

.cel – sztuczne zwiększanie liczby publikacji

2.

publikacje tak powstałe nie wprowadzają nowej wiedzy

3.

częsta forma – autoplagiat kompilacyjny (kilka mniejszych utworów tworzy następnie jeden

większy

4.

nie ma autoplagiatu, gdy twórca poda źródło (czyli wcześniejszą pracę swojego autorstwa)

INNE PRZESTĘPSTWA NA UCZELNIACH

1.

sprzedaż gotowych prac licencjackich, magisterskich a nawet doktorskich

2.

uzyskanie na podstawie niesamodzielnie napisanej pracy tytułu zawodowego lub stopnia Naukowego

Podstawy prawne karalności:

1. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (wprowadzenie w błąd co do autorstwa)

2. Kodeks karny (np. art. 272 – wyłudzenie poświadczenia nieprawdy; art. 273)

3. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym :

- odpowiedzialność dyscyplinarna zarówno dla pracowników naukowych jak i studentów

- najcięższe kary- utrata autorytetu w środowisku naukowym, pozbawienie prawa do wykonywania zawodu

nauczyciela na stale lub na czas określony, pozbawienie uzyskanego tytułu dla studentów – wydalenie z

uczelni

WYKŁAD 4 24.10.2013

Podmiot prawa autorskiego

 Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Domniemywa się, że twórcą jest

osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu, lub której autorstwo

podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu.

Strona 7 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

 Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonaniu prawa autorskiego zastępuje

go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego

zarządzania prawami autorskimi

 Jeżeli mamy do czynienia z współtwórcami, to przysługują im prawa wspólnie. Wielkości

udziałów są wówczas równa ( o ile w umowie nie postanowiono inaczej)

- do wykorzystania utworu w całości potrzebna jest zgoda wszystkich

- roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich do całości utworów może wnieść

każdy ze współtwórców

- uzyskane świadczenia przypadają wszystkim, stosownie do udziałów.

Podział prawa autorskiego:

- osobiste(autorskie prawa osobiste to specyficzna więź twórcy z utworem. Są niezbywalne,

nie podlegają zbyciu ani zrzeczeniu się, Są nieograniczone w czasie. Zalicza się do nich

prawo do autorstwa utworu, prawo do oznaczenia utworu imieniem i nazwiskiem(bądź

pseudonimem). Nienaruszalność treści oraz formy utworu i jego rzetelnego wykorzystania(nie

można dokonywać zmian, które mogłyby naruszyć więź twórcy z utworem). Taką zmianą

może być np. przeróbka kolorystyczna utworu. Rodzajem prawa osobistego jest także decyzja

o upublicznieniu utworu. Prawem osobistym jest też prawo wycofania z obiegu utworu)

- majątkowe(chodzi o wynagrodzenie z tytułu stworzenia danego dzieła, czyli prawo do

wynagrodzenia za korzystanie z danego dzieła przez innych. Prawa te są zbywalne, można je

przenieść na inne podmioty(za pomocą umowy), są ograniczone w czasie(są one chronione

przez 70lat(obecnie najdłuższy okres, wcześniejsze ustawy mówiły o 20 i 50 latach) Ta

ustawa obowiązuje od 2002 r.

Czas ochrony jest liczony w zależności od:

- śmierci twórcy, jeśli jest znany. W przypadku współtwórców, od śmierci ostatniego

- gdy twórca jest nieznany od daty rozpowszechnienia lub ustalenia(gdy utwór nie został rozpowszechniony)

- w przypadku utworów audiowizualnych – od śmierci najpóźniej zmarłej osoby, która przyczyniła się do

powstania utworu(reżyser, autor scenariusza, kompozytor muzyki itp.)

- jeśli utwór został wydany w częściach - wiek 70 lat oddzielnie dla każdej części.

- naliczane jest od początku roku następnego po śmierci twórcy-ów, np. twórca umarł w lutym 2011, a czas

ochrony liczy się od 1 stycznia 2012.

Z prawami majątkowymi wiążą się pojęcia:

Reprodukcja –

wprowadzenie utworu do obiegu, udostępnienie utworu osobom trzecim,.

Strona 8 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Wyróżniamy:

 trwałą(udostępnienie odbiorcom egzemplarzy dzieła przez wprowadzenie ich do

obiegu, najem, użyczenie. Trwała, bo połączone ze zwielokrotnieniem dzieła w postaci

materialnej(np. płyty muzyczne które kupujemy w Empiku)

 jednorazową(umożliwienie odbioru danego dzieła bez udostępnienia w postaci materialnej, np.

puszczenie utworu w radiu).

Najem i użyczenie egzemplarzy utworu –

oba są przekazywane do ograniczonego czasowo korzystania

użyczenie jest bezpłatne więc nie zarabiamy za to forsy

Dozwolony użytek publiczny utworu

– niekoniecznie oznacza tylko publiczne korzystanie, bo

w jego ramach wyróżniamy korzystanie z utworu na własny użytek. Chcąc korzystać z

utworu trzeba uzyskać zgodę twórcy, ale są przypadki, gdy zgoda taka nie jest konieczna. Te

przypadki to właśnie dozwolony użytek publiczny utworu.

Przypadki:

 Bez zezwolenia twórcy możemy korzystać nieodpłatnie z ju z rozpowszechnionego utworu w

zakresie własnego użytku osobistego

 zakres własnego użytku osobistego dotyczy tylko utworów już rozpowszechnionych i obejmuje

korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu przez krąg osób pozostających w związku

osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego

PRAWO PRZEDRUKU

artykuły przedrukowane przez inną prase

CELE:

1. Informacyjne

2. Sprawozdanie o aktualnym wydarzeniu

3. Tematy religijne

4. Przemówwienie

5. Aktualna wypowiedź

Ustawa przewiduje także możliwość przedrukowania utworu w celach państwowych i gospodarczych

CZYLI

Możliwość przedrukowania utworu np. w celach promocyjnych lub informacyjnych, ale dot. to utworów

rozpowszechnionych, które są sprawozdaniami o aktualnych wydarzeniach, aktualne artykuły nt.

problemów powszechnych(pod warunkiem, że autor nie zastrzegł prawa do przedrukowania), aktualne

wypowiedzi i fotografie reporterskie bądź też krótkie wzmianki ze sprawozdań, przeglądy publikacje

utworów rozpowszechnionych, mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach, ale tylko

mówiąc o tym danym wydarzeniu, krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów

Strona 9 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

 użytek w celach oświatowych i naukowych(instytucje naukowe, oświatowe, biblioteki, szkoły itp.

mogą upowszechniać dzieła)

 Na mocy nowelizacji z 2004 r. został wprowadzony dozwolony użytek publiczny utworu dla osób

niepełnosprawnych(ale np. chodzi o utrwalenie w inny sposób utworu, by umożliwić osobom

niepełnosprawnym korzystanie z nich. Ma to się odbywać w celach niekomercyjnych)

 ustawa przewiduje też dozwolony użytek publiczny utworu w celach państwowych i

gospodarczych(w pierwszym przypadku chodzi o kwestie bezpieczeństwa publicznego lub potrzeby

postępowania administracyjnego, sądowego lub prawodawczego oraz sprawozdań z tych

postępowań. W drugim przypadku wolno w celu reklamy, wystawy publicznej lub publicznej

sprzedaży utworu korzystać z egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych w zakresie

uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania

Kryteria korzystania z dozwolonego użytku publicznego:

 wymiana imienia i nazwiska twórcy danego dzieła oraz źródło z którego korzystamy

 - dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne

interesy twórcy(bez dokonywania zmian, które naruszają wieźć utworu z twórcą, wbrew interesom

twórcy).

 podyktowany jest najczęściej sprawami społecznymi, np. konieczność sprawnej wymiany informacji

 wszelkie wątpliwości dot. tego czy mamy do czynienia z dozwolonym użytkiem publicznym są

rozpatrywane na korzyść twórcy

 użytek publiczny nie może naruszać autorskich praw osobistych autora. Dot. Wyłącznie praw

autorskich(więc trzeba te osobiste brać pod uwagę, by ich nie złamać)

 w ramach tego użytku można korzystać z utworów pod warunkiem wymienienia twórcy oraz źródła)

WYKŁAD 5 7.11.2013

Przejście autorskich praw majątkowych

Art. 41



autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie

umowy.



nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi

inaczej.

Strona 10 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski



umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana

dalej "licencją" obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.



nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów tego samego twórcy mających

powstać w przyszłości.

Obowiązuje zasada "domniemania odpłatności"

. Jest o niej mowa w art. 43.1.:

Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło

nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Czy możliwa jest zmiana warunków takiej

umowy?

Tak, daje taką możliwość art. 44.

‘W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw

majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd’

Prawa pokrewne:

Przedmiotem praw pokrewnych są dobra intelektualne które nie będąc utworami pozostają z nimi w

bliskiej często nerozelwalnej więzi są to w szczególności :

 prawo do artystycznych wykonań

 prawo do fonogramów i wideogramów

 prawo do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych

Wyjaśnienie

1.artystyczne wykonanie - to działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów,

tancerzy, mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania

2.fonogram - jest to pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu

3.wideogram - jest to pierwsze utrwalenie sekwencji ruchowych obrazu, z dźwiękiem lub bez.

Czas trwania praw pokrewnych:

· Prawo do artystycznych wykonań - 50 lat

· Prawo do fonogramów i wideogramów - 50 lat

· Prawo do pierwszych wydań - 25 lat

· Prawo do wydań naukowych – 30 lat

Konsekwencje prawne wobec osoby naruszającej prawo autorskie:

1. Z punktu widzenia twórcy:

Uprawniony z tytułu praw autorskich może żądać:

Strona 11 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

1) zaniechania naruszania;

2) usunięcia skutków naruszenia (np. przez złożenie stosownego publicznego oświadczenia);

3) naprawienia wyrządzonej szkody (np. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę);

4) wydania uzyskanych korzyści.

2.Rodzaje przestępstw:

1.Plagiat (przywłaszczenie sobie autorstwa albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa)

2. bezprawne rozpowszechnianie cudzego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu,

wideogramu lub nadania (wbrew uprawnieniom lub wbrew ich warunkom)

3.bezprawne utrwalanie lub zwielokrotnianie w celu rozpowszechniania

4. paserstwo (bezprawne nabywanie lub pomaganie w zbyciu, ew. w ukryciu w celach majątkowych)

5.produkcja, obrót, reklama, posiadanie, przechowywanie lub wykorzystywanie urządzeń lub

ich komponentów przeznaczonych do nielegalnego usuwania lub obchodzenia skutecznych

zabezpieczeń przed nielegalnym odtwarzaniem, przegrywaniem lub zwielokrotnianiem

6.uniemożliwianie lub utrudnianie prawa do wykonywania kontroli (tzw. autorskiej)

Ustawa przewiduje za powyższe przestępstwa następujące kary:



Kara grzywny



Kara ograniczenia wolności

 Kara pozbawienia wolności do lat 5 (największa

 kara - za uczynienie przestępstwa źródłem dochodu)

Współczesne wyzwania

(wg Raportu za 2009 rok Zespołu ds. Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa

Autorskiego i Praw Pokrewnych)

· ochrona tych praw w Internecie

· monitorowanie sieci p2p i ściganie sprawców naruszeń

· wzmocnienie kontroli na granicach państwa

· wzmocnienie kontroli na bazarach i targowiskach całego kraju

· wsparcie finansowe dla Policji (w tym na szkolenia)

· sankcjonowanie w sposób szczególny piractwa na skalę przemysłową

Ochrona wizerunku

Rozdział 10 ustawy

W przestrzeni publicznej zdj można zrobić wszędzie ale jeżeli chce na tym zarobić czy opublikować musimy mieć zgode

Art. 81

1.Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego

zastrzenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę zapozowanie (np . modelka,

model)

Strona 12 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

2.Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:



osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonana w związku z pełnieniem przez nią

funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;



osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku

Zasady:

 zgoda jest wyrażana dla konkretnego podmiotu (nie dotyczy osób trzecich)

 zgoda dotyczy rozpowszechnienia (samo zrobienie zdjęcia nie jest w świetle prawa autorskiego zabronione)

 zezwolenie to forma dowolna (ale zgoda musi być wyraźna i niewątpliwa)

 zgoda na rozpowszechnienie wizerunku np. w celach informacyjnych (reporterskich) nie może

być rozciągnięta na inne obszary (np. reklamę)

 ciężar dowodowy leży po stronie osoby robiącej zdj

Organizacje zbiorowego zarządu

Definicja ustawowa (art. 104 ust. 1)

są to - "stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów, wykonawców, producentów lub organizacje

radiowe i telewizyjne, których statutowym działaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im

praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy".

Zadania:



udzielanie licencji na wykorzystanie dzieł chronionych prawem autorskim w sytuacji, gdy nie jest to

prawnie dozwolone



ściąganie (inkasowanie) wynagrodzeń i ich repartycja (podział) pomiędzy członków organizacji



ochrona i reprezentacja praw właścicieli praw autorskich



zawieranie umów o wzajemnej reprezentacji z organizacjami z innych państw (ułatwienie w

transgranicznym licencjonowaniu).



Podjęcie działalności przez takie organizacje wymaga zezwolenia ministra właściwego ds. kultury i

ochrony dziedzictwa narodowego.

Organizacje tego typu są pośrednikami między właścicielami praw autorskich a

użytkownikami.

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych)

-powstanie 1918 rok -siedziba: Warszawa

-zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki zostało wydane 1.02.1995

ZAiKS było przez ponad 40 lat jedyną organizacją ochrony praw autorskich w Polsce (zrzesza

twórców, których tworzywem było słowo, muzyka, obraz, układy choreograficzne, architektura).

Strona 13 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

ZAiKS w 1926 roku był jednym z założycieli Międzynarodowej Konferencji Związków Autorów i

Kompozytorów CISAC.

Posiada 13 dyrekcji okręgowych (m.in. w Lublinie)

WYKŁAD 6 14.11.2013 BRAK

WYKŁAD 7 21.11.2013 BRAK

LICENCJE

- pozwolenie na korzystanie z utworu

Rodzaje licencji:

Z punktu widzenia osoby udzielającej licencji:

1.Właściwa

- licencji udzieliła osoba wyłącznie uprawniona z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych

2.Sublicencja –

licencje udziela licencjobiorca

Z punktu widzenia swobody licencjonowania:

1.Zwykła (niewyłączna) -

nie wyklucza możliwości udzielania dalszych licencji

2.Wyłączna -

licencjodawca bądź zobowiązuje się do nieudzielania w ogóle dobrych licencji innym osobom, bądź

zobowiązuje się do nieudzielania licencji na określonym obszarze

Kryterium zakresu uprawnień:

Pełna – Jak udzielimy licencji to licencjobiorca będzie miał takie prawa jak my.

Ograniczona - ogranicza zakres korzystania w ograniczonym zakresie

Indywidualna - dotyczy jednorazowego wykorzystania utworu przez osobę fizyczną

Ramowa - obejmuje pewną kategorię utworów należących do różnych właścicieli praw autorskich

np. stacje radiowe

Licencja ustawowa - zezwolenie na korzystanie z cudzego utworu w określonym zakresie i na określonych
warunkach

KILKA ZASAD DOTYCZĄCYCH UDZIELANIA LICENCJI

1. umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie 5 lat, chyba że w umowa jest inna

2. jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (lic. wyłączna) udzielanie
licencji nie ogranicza udzielania przez twórcę innym osobom

3. zakaz domniemania sublicencji - jeżeli umowa nie stanowi inaczej licencjobiorca nie może wydawać licencji
innym osobą

4. umowa licencja wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Zwykła licencja
może być dokonana w dowolnej formie.

5. licencja musi mieć charakter konkretny - obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej określone

Strona 14 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

BUDOWA UMOWY O PRAWACH AUTORSKICH CZYLI CO POWINNA ONA ZAWIERAĆ ?

1 - data i miejsce zawarcia umowy

2 - określenie stron

3 - typ kontraktu (licencje czy umowa rozporządzająca)

4 - określenie utworu przedmiotu umowy

5 - zakres eksploatacji pola eksploatacji, zakres terytorialny itp.

6 - postanowienia dotyczące płatności wynagrodzenia

7 - zakres odpowiedzialności

8 - kary umowne za niedotrzymywanie terminów

9 - określenie właściwości wspólnej

10 - określenie sposobów dokonywania zmian

11 - postanowienia w sprawie materiałów promocyjnych

12 – określenie uprawnień licencjobiorcy wobec osób trzecich

Przykłady licencji na oprogramowanie:

1) typu EULA –

licencja użytkownika końcowego, np. licencja systemu Microsoft Windows

- wąski zakres uprawnień użytkownika

- zezwala użytkownikowi na instalowanie i używanie tylko 1 kopii systemu

- zakazuje kopiowania, modyfikowania i instalowania oprogramowania na więcej niż 1 komputerze i

dekompilacji produktu

2) typu GNU GPL

– status wolnego oprogramowania

Oparta na 4 wolnościach:

- wolność nr 0: prawo do korzystania z programu w jakimkolwiek celu

- wolność nr 1: prawo do badania sposobu działania danego programu i adaptowania go do własnych

potrzeb

- wolność nr 3: prawo do ulepszania programu i do publicznego rozpowszechniania własnych

ulepszeń tak, aby skorzystało całe społeczeństwo

Np. system operacyjny LINUX

Strona 15 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

- twórcą wolności był Richard M. Stallram (1984)

- pierwsza wersja 1989r.

3) typu Adware

- z ang. advertisement – reklama

Program udostępniany bezpłatnie, ale podczas jego działania wyświetlają się reklamy pobierane z

Internetu, np. GG

4) typu Creative Commons (CC)

To sposób powszechnego udostępniania utworu, w sposób nieodpłatny i niewyłączny.

Zasady – charakter niekomercyjny, nieodpłatny, zobowiązanie do przywołania nazwiska autora.

Funkcjonują jako licencje niewyłączne.

NIELEGALNE OPROGRAMOWANIE

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIELEGALNE OPROGRAMOWANIE W FIRMIE

Odpowiada pracodawca

,

nawet jeśli nie wiedział, że w komputerach należących do firmy

zainstalowano takie programy. Wynika to z kodeksu pracy. Po naprawieniu szkody pracodawca ma

prawo żądania zwrotu poniesionych kosztów od pracownika. Może on również zwolnić pracownika

bez wypowiedzenia i z jego winy.

USA i Japonia to państwa, w których ok. 20% oprogramowania ma charakter nielegalny, więc to nie

dużo w porównaniu z innymi państwami, ale z kolei straty z tego tytułu są wielkie – w USA ponad 9,5

mld usd rocznie. W Japonii straty są już mniejsze – ok. 2 mld usd.

Ten niewielki procent nielegalnego oprogramowania wynika ze stopy życiowej mieszkańców, cen

oprogramowania i świadomości obywateli na temat owi.

W Europie, w Niemczech, nielegalne oprogramowanie stanowi prawie 30%.

W Gruzji 93% oprogramowania ma charakter nielegalny – to najwięcej na świecie. Straty z tego tytułu

wynoszą jednak tylko 46 mln usd.

W Zimbabwe jest 91% nielegalnego oprogramowania, ale straty z tego tytułu to tylko 6 mln usd

rocznie(bo nie ma tam dużo sprzętu).

W podsumowaniu raportu stwierdzono, że przyczyną piractwa są nielegalne instalacje

oprogramowania na wielu komputerach. Zmniejszenie piractwa o 10% dałoby w skali rocznej ponad

100 mld usd przychodu oraz zwiększyłoby liczbę stanowisk pracy

Strona 16 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

PRAWO CYTATU

– art. 29.1 ustawy z 1994

1. wolno przyłączać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych

utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, analizą

krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.



Prawo cytatu odnosi się do wszystkich cytatów – także muzycznych, filmowych, itp.



Pod cytatem musi być komentarz



Cytat mabyć uzupełnieniem a nie zastępować nasze dzieło



Musimy podać źródło cytatu



Przy stosowaniu cytatu trzeba podać twórcę



Cytat oznacza niemożność wprowadzenia zmian do cytowanego fragmentu

Własność przemysłowa

Podstawa prawna – prawo do własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.

Przedmiotem prawa własności przemysłowej jest:

- wynalazek

- wzór użytkowy

- wzór przemysłowy

- znak towarowy

- oznaczenie geograficzne

-geografia układów scalonych

- bazy danych

Formy ochrony własności przemysłowej:

1). Ochrona poprzez:

a) patenty(dot. tylko wynalazków!!)

b) prawa ochronne(dot. np. znaków towarowych)

c) prawa z rejestracji(wynikają np. z oznaczenia geograficznego)

2). Prawa osobiste i prawa majątkowe na dobrach własności intelektualnej.

3). Ochrona własności intelektualnej dotyczy:

-wzorów użytkowych

-znaków towarowych

WYKŁAD 8 28.11.2013

Wynalazek

– def. zawarta jest w ustawie i zgodnie z nią wynalazek, bez względu na dziedzinę techniki

Strona 17 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

wzór użytkowy

– jest to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakt. technicznym, dot. kształtu, budowy

lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Np.

 Taka a nie inna skrzynka transportowa

 Oprawa lampy oświetleniowej

 Wieszak przesuwany

Nie można opatentować wszystkiego. Patentów nie udziela się na:

1) wynalazki, które byłyby sprzeczne z obowiązującymi obyczajami, porządkiem publicznym, np. służący

torturom

2) odmiany roślin lub rasy zwierząt, a także czysto biologiczne sposoby hodowli tych zwierząt i

roślin – czyli oparte na naturalnych sposobach

3) sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki

stosowane na ludziach lub zwierzętach

Przykłady wynalazków opatentowanych w Polsce: elastyczny materiał wielowarstwowy na wyroby

ortopedyczne, dzwonek recepcyjny, aplikatur do pobierania materiału genetycznego, strzykawka

lekarska z zabezpieczeniem przeciw samoczynnym cofaniem się tłoka, podeszwa obuwia, urządzenie

do kontroli stopnia zużycia elementów szyny kolejki podwieszanej.

Patenty dotyczyły oczywiście konkretnych wynalazków o konkretnej budowie i zasadach działania.

Wzór przemysłowy –

jest to nowa i posiadająca indywidualny charakt. postać wytworu bądź też jego

części(produktu), nadana mu w szczególności poprzez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę i

strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentacje. Odnosi się wiec do tego jak coś

wygląda(bo użytkowy odnosił się do tego jak coś działa). Wzory przemysłowe mają znaczenie w

artykułach luksusowych.

Przykłady:

 butelka z przewężeniem walcowym na wodę niegazowaną(Cisowiankę)

 dyplom uzyskania tytułu florystyk(w danej formie i kolorystyce)

 etykieta alkoholu(Żubr)

 materiał włókienniczy, zwłaszcza na zasłony w wagonach kolejowych

 łóżko piętrowe

 element zapachowy

 komplet lamp.

Znaki towarowe

Może być każde oznaczenie graficzne w różnej formir która pozwala użytkownikowi rozróżnić towar A od

towaru B np. Skrót imienia i nazwiska (MCD),znaki sensoryczne (ryk lwa w Metro Golden

Meyer)slogan(Just do it-Nike)

Strona 18 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Funkcje znaków towarowych



Oznaczenie pochodzenia

 Reklamowe

 Jakościowe

Nie udziela się praw ochronnych

 Znaki które naruszają prawa osób trzecich

 Jeżeli są to symbole obrażające

 Jeżeli wprowadzają nas błąd(pochodzenie,przeznaczenie)np:

1.Miodowe Trybunalskie-Perła sugerowała że piwo z Piotrkowa ale oponent przegrał bo chodziło o

Trybunał Koronny

2.Maclaren Chanel inteligenta osoba chciała nazwać tak papierosy

 Mają charakter informacyjny np. kremowe

 Zawierają nazwe RP,herby Miat,flagi,ordery,symbole religijne,znaki jakości,akcyzy

Spór Apple vs kawiarnia w Niemczech ponieważ w jej logo było jabłuszko

Oznaczenie geograficzne

Oznaczenie słowne które odnosi się pośrednio lub bezpośrednio do miejsca wytwarzania produktu np.:

 Koniak

 Szampan

 Szynka Parmeńska

 Kiełbaski Segiedyńskie

 Oscypek

A wszystko od nazw regionów gdzie są produkowane

WYKŁAD 9 5.12.2013

Topografia układów scalonych

Rozwiązanie polegające na przestrzennym wyrażonym w dowolny sposób zaplanowaniu elementów z

których co najmniej jeden jest elementem aktywnym

Bazy danych –

podstawą prawną jest ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych(i zawiera

podobne rozwiązania jak ustawa o prawach autorskich). Baza danych oznacza zbiór danych lub

jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych wg. określonej systematyki lub metody,

indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego,

co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzania, weryfikacji lub prezentacji jego

Strona 19 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

zawartości. Ich cechą charakt. jest to, że to zbiór uporządkowany wg. określonego kryterium, bazą nie będzie

przypadkowy zbiór. Bazy danych mogą mieć formę elektroniczną, mogą być zbiorem tekstowym,

liczbowym itp.

Przykłady:

a) encyklopedia

b) słowniki

c) zbiór utworów audiowizualnych(filmoteka)

d) dane meteorologiczne(ich zestawienie)

e) itd…

Czas ochrony własności przemysłowej w Polsce:

- wynalazki 20 lat(nie można go przedłużać)

- wzory użytkowe 10 lat

- wzory przemysłowe 25 lat

- znaki towarowe 10 lat+ 10 + 10(wydawane na 10 lat, ale można przedłużać o kolejne 10 itd.)

- topografie układów scalonych 10 lat

- bazy danych 15 lat

- oznaczenia geograficzne – bezterminowo(Szampan Oscypek)

Okresy mogą wygasnąć przed upływem terminu, np. przy niepłaceniu określonej kwoty.

Wspólnotowy znak towarowy

CTM – Community Trade Mark

Podstawą prawną jest rozporządzenie rady WE z dnia 20 grudnia 1993 r. ws. wspólnotowego znaku

towarowego. Dotyczy wszystkich państw w takim samym zakresie.

Rejestracji dokonuje Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Hiszpanii, w Alicante.

Zgłoszenie może nastąpić za pośrednictwem Urzędu Patentowego kraju członkowskiego, ale pobiera

on sobie opłatę za pośrednictwo. Zgłoszenie może nastąpić też osobiście, mailowo, listownie.

Czas ochrony to 10 lat + 10 + 10…

Znak wspólnotowy ma charakter jednolity, tzn. wywołuje ten sam skutek w całej Wspólnocie.

Do rozpatrywania spraw o naruszenie praw z tytułu rejestracji wspólnotowego znaku właściwe są sądy

znaków wspólnotowych. W Polsce jedyny taki sąd działa w Warszawie.

Patent –

dokument urzędowy, wystawiany w imieniu państwa. Przez uzyskanie patentu nabywa się

prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy. Czas trwania

patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym(w przypadku

sprzedaży patentu okres nie jest odnawiany na nowego właściciela). Wszelkie zmiany dot. sprzedaży

Strona 20 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

patentów muszą zostać zgłoszone do Urzędu Patentowego.

Patent to forma własności. Jest zbywalny i podlega dziedziczeniu(ale to też nie przedłuża okresu

ochrony) Umowa o przeniesienie patentu na osoby trzecie, sprzedaży itp. wymaga formy pisemnej

umowy i staje się skuteczne z chwilą wpisu przeniesienia do rejestru patentowego. Uprawniony do

patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia czyli licencji do korzystania z

wynalazku(umowa licencyjna – pod rygorem nieważności – wymaga formy pisemnej).

Patent Europejski

Nie jest patentem UE!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ;)



Działa na podst. Konwencji Monachijskiej z 1973 r.(a tych państw jest więcej niż państw UE).



Polska przystąpiła do Konwencji w 2004 r.



Jest patentem udzielanym przez Europejski Urząd Patentowy z siedzibą w Monachium. We

wniosku o patent wymienia się państwa, w których ten patent ma obowiązywać(bo to się wiąże z

kosztami i im więcej państw, tym większe koszta).



We wszystkich wymienionych we wniosku państwach ochrona jest równa.



Patent europejski funkcjonuje równolegle do narodowych patentów.

Urząd Patentowy RP

Powstał w 1918 r. Rejestracja pierwszego znaku towarowego odbyła się 11 kwietnia 1924 r.

(‘Ultramaryna’ na rzecz firmy produkującej barwniki). Pierwszy patent udzielony zaś został 28

kwietnia 1924 r.(dla firmy Maschinenbau-Anstalt Humboldt na wynalazek „przyrząd do odpylania

drobnego węgla).

Zadania:

- udzielanie ochrony prawnej na przedmioty własności przemysłowej

- gromadzenie i udostępnianie dokumentacji i literatury patentowej

- współtworzenie i popularyzacja zasad ochrony własności przemysłowej

- urząd rozstrzyga też w sprawach spornych

Procedura krajowa – udzielanie patentów

Średni czas to ok. 18 miesięcy.

Wynalazek

-zgłoszenie do UP RP –> on badanie formalno prawne(czy cała dokumentacja jest

załączona do wniosku itp.), poszukiwanie w aktualnym stanie techniki, ogłoszenie o zgłoszeniu

wynalazku w Biuletynie UP, badanie zdolności patentowej wynalazku

1.wydanie decyzji negatywnej

Lub pozytywnej(decyzja najpierw pozytywna warunkowa, czyli wymaga wniesienia stosownych opłat

a dopiero potem udziela się patent, wtedy też następuje publikacja opisu patentowego i wpis do

rejestru patentowego)

Strona 21 z 21

Opracował na podstawie wykładów Michał Kucharski

Rzecznik patentowy

NIE UDZIELA PATENTÓW!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

- nazwa zawodu(zawód wolny, zaufania publicznego)

- podstawa prawna Prawo o własności patentowej z 30 czerwca 2000 r. oraz Ustawa o rzecznikach

patentowych z 11 kwietnia 2001 r.

- listę rzeczników patentowych prowadzi UP RP

- na listę mogą być wpisane osoby, które: 1). Ukończyły magisterskie studia wyższe o kierunku

przydatnym do zawodu rzecznika patentowego, w szczególności techniczne lub prawnicze, 2). Odbyły

aplikację rzeczniowską na warunkach określonych w ustawie, 3). Złożyły egzamin kwalifikacyjny

przed Komisją Egzaminacyjną, 4). Pozostałe wymogi to pełna zdolność do czynności prawnych,

pełnia praw publicznych, znajomości j. polskiego w mowie i piśmie w stopniu niezbędnym do

prawidłowego wykonywania zawodu

zadania:

pełnomocnictwo w sprawach spornych przed UP RP, doradztwo, pomoc w

przygotowywaniu dokumentacji patentowej itp.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

 Ustawa obejmuje tylko działalność gospodarczą

Definicja nieuczciwej konkurencji ”Czynem nieuczciwej konkurencji jest działalność sprzeczna

z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego klienta lub

przedsiębiorcy”

Przykłady nieuczciwej konkurencji

 Podszywanie się pod przedsiębiorce

 Zakazana reklama

 Naśladownictwo produktów

 Dumping

 Oszukane oznaczenie miejsca pochodzenia geograficznego produktu

*****************THE END********************

Mam nadzieję że się wam przyda ten skrypt a będą same piątki!!! ;)