Zast

ąpienia

UKD 624.131:001.4:003.62

 

POLSKI KOMITET 

NORMALIZACJI, 
MIAR I JAKO

ŚCI

P O L S K A    N O R M A

PN-86

B-02480

Grunty budowlane

Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Zamiast:

PN-74/B-02480

Grupa katalogowa

0730

Building soils

Nomenclature, symbols, classification 

and description of soils

Sols de construction

Nomenclature, symbols, classification 

et description de sols

Строительные грунты

Названия, симболы, 

классификация и опись грунтов

 

1. WST

ĘP

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s

ą nazwy, symbole i określenia oraz podział i opis gruntów budowlanych.

1.2. Zakres stosowania normy.  Norm

ę należy stosować przy projektowaniu, wykonywaniu i odbiorze robót z zakresu 

wszystkich rodzajów budownictwa naziemnego i podziemnego oraz budownictwa wodnego, a tak

że we wszystkich 

przypadkach bada

ń gruntów i podłoża gruntowego dla potrzeb budownictwa.

Norma nie ma zastosowania dla gruntów rozpatrywanych jako surowiec do produkcji materia

łów budowlanych (np. 

kruszyw do betonów, cementu, wyrobów ceramiki budowlanej itp.); dotyczy to równie

ż gruntów wymieszanych z 

dodatkami (np. spoiwa) zmieniaj

ącymi ich właściwości mechaniczne.

2. NAZWY, SYMBOLE I OKRE

ŚLENIA

2.1. grunt budowlany - cz

ęść skorupy ziemskiej mogąca współdziałać z obiektem budowlanym, stanowiąca jego 

element lub s

łużąca jako tworzywo do wykonywania z niego budowli ziemnych; w dalszej cz ęści normy pod pojęciem 

"grunt" rozumie si

ę "grunt budowlany".

Nazw

ą gruntów określa się również samą fazę stałą (szkielet mineralny i organiczny) gruntów.

2.2. grunt naturalny - grunt, którego szkielet powsta

ł w wyniku procesów geologicznych na terenie Polski.

Frakcj

ę iłową tworzą w przeważającej mierze minerały ilaste, tzn. uwodnione glinokrzemiany warstwowe.

W sk

ładzie frakcji piaskowej przeważają minerały twarde, z przewagą ziaren kwarcu.

2.3. grunt antropogeniczny - grunt nasypowy utworzony z produktów gospodarczej lub przemys

łowej działalności 

cz

łowieka (odpady komunalne, pyły dymnicowe, odpady poflotacyjne itp.) w wysypiskach, zwa łowiskach, budowlach 

ziemnych itp.
Podany w rozdz. 3 podzia

ł gruntów nie dotyczy gruntów antropogenicznych, z wyjątkiem 3.16.

Grunty te wymagaj

ą w każdym przypadku indywidualnej oceny ich budowlanej przydatno ści, w tym również oceny 

trwa

łości struktury, uwzględniającej również, np. wpływ zachodzących procesów chemicznych.

2.4. grunt rodzimy - grunt powsta

ły w miejscu zalegania w wyniku procesów geologicznych (wietrzenie, sedymentacja 

w 

środowisku wodnym itp.); grunty rodzime są zawsze gruntami naturalnymi.

Rozró

żnia się następujące grunty rodzime:

- skaliste,
- nieskaliste mineralne,
- nieskaliste organiczne.

2.5. grunt nasypowy - grunt naturalny lub antropogeniczny powsta

ły w wyniku działalności człowieka, np. w 

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

wysypiskach, zwa

łowiskach, zbiornikach osadowych, budowlach ziemnych itp.

2.6. grunt skalisty - grunt rodzimy, lity lub sp

ękany o nieprzesuniętych blokach (najmniejszy wymiar bloku > 10 cm), 

którego próbki nie wykazuj

ą zmian objętości ani nie rozpadają się (rozmakają) pod działaniem wody destylowanej i 

maj

ą wytrzymałość na ściskanie R

c

 > 0,2 MPa.

2.7. grunt nieskalisty - grunt rodzimy lub autogeniczny nie spe

łniający warunków wg 2.6.

2.8. grunt mineralny - grunt rodzimy, w którym zawarto

ść części organicznych I

om

 (wg za

łącznika 1 lp. 33) jest równa 

lub mniejsza ni

ż 2%.

2.9. grunt organiczny - grunt rodzimy, w którym zawarto

ść części organicznych I

om

 jest wi

ększa niż 2%.

2.10. grunt spoisty - nieskalisty grunt mineralny lub organiczny, wykazuj

ący wartość wskaźnika plastyczności I

p

 > 1% 

lub wykazuj

ący w stanie wysuszonym stałość kształtu bryłek przy naprężeniach > 0,01 MPa; minimalny wymiar bryłek 

nie mo

że być przy tym mniejszy niż 10-krotna wartość maksymalnej średnicy ziaren. W stanie wilgotnym grunty spoiste 

wykazuj

ą cechę plastyczności.

2.11. grunt niespoisty (sypki) - nieskalisty grunt mineralny lub organiczny nie spe

łniający warunków podanych w 2.10.

2.12. grunt jednorodny - grunt spoisty, którego ca

łą objętość pobranej próbki zaliczyć można do jednego rodzaju wg 

3.13.

2.13. grunt niejednorodny - grunt nie spe

łniający warunku podanego w 2.12; pojęcie gruntu niejednorodnego odnosi 

si

ę jedynie do gruntów spoistych i spoistych z przewarstwieniami gruntów niespoistych.

Szczególnym przypadkiem gruntów niejednorodnych s

ą grunty warstwowe o widocznych cechach sedymentacji, w 

których wyst

ępują równoległe warstwy (laminacje) różnych gruntów.

Obecno

ść pojedynczych kamieni lub konkrecji (np. wapiennych, pirytowych itp.) nie stanowi cechy niejednorodno ści; 

przy opisie gruntów (rozdz. 4) traktowane s

ą one jako domieszki.

2.14. grunt p

ęczniejący - grunt wykazujący pod wpływem wody ciśnienie pęcznienia P

c

 (wg za

łącznika 1, lp. 53) nie 

mniejsze ni

ż 10 kPa (0,1 kG/cm

2

); kryterium orientacyjnym gruntów p

ęczniejących jest warunek

      (1)

2.15. grunt zapadowy - grunt o strukturze nietrwa

łej ulegającej zmianie pod wpływem zawilgocenia, bez zmiany 

dzia

łającego obciążenia, spełniający warunek

      (2)

Kryterium orientacyjnym dla naturalnych gruntów zapadowych s

ą warunki:

a) 

      (3)

b) 

      (4)

Wszystkie grunty zalegaj

ące poniżej zwierciadła wód gruntowych, z uwzględnieniem zmian jego położenia, uważa się 

za grunty o strukturze trwa

łej, tzn. za grunty niezapadowe.

2.16. frakcje uziarnienia gruntów nieskalistych  - wg. tabl. 1.

 

Tablica 1

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

Nazwa frakcji

Symbol procentowej zawarto

ści 

frakcji w masie szkieletu gruntowego

Zakres 

średnic zastępczych

d, mm

Kamienista

f

k

d 

> 

40

Żwirowa

f

ż

40 

≥

 d 

>

 2

Piaskowa

f

p

2 

≥

 d 

>

 0,05

Py

łowa

f

 

π

0,05 

≥

 d 

>

 0,002

I

łowa

f

i

0,002 

≥

 d

 

Zawarto

ść frakcji iłowej i pyłowej oznacza się metodą areometryczną wg PN-75/B-04481.

Jako elementarne, sk

ładniki szkieletu mineralnego gruntów uwa ża się te składniki, które w warunkach badania wg 

PN-75/B-04481 zachowuj

ą swe wymiary i masę; rozróżnia się przy tym:

- cz

ąstki gruntowe spełniające warunek d 

≤

 0,05 mm,

- ziarna piaskowe: 0,05 <  d 

≤

 2 mm,

- ziarna 

żwirowe 2 < d 

≤

 40 mm,

- kamienie d > 40 mm.
Przy klasyfikacji gruntów spoistych stosuje si

ę "zredukowane" zawartości frakcji (odpowiednio  f'

p

, f'

π

, f '

i

) obliczone wg 

wzorów:

      (5)

      (6)

      (7)

Podzia

ł uziarnienia gruntów na poszczególne frakcje przedstawia rys. 1.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

Rys. 1

Rys. 2

2.17. Pozosta

łe nazwy, symbole i określenia - wg załącznika 1.

2.18. Symbole pochodzenia geologicznego gruntów  - wg za

łącznika 2 oraz instrukcji

1)

.

3. PODZIA

Ł GRUNTÓW

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

3.1. Podzia

ł gruntów budowlanych (wg 2.1) podano na rys. 2.

3.2. Podstawowy podzia

ł gruntów

- grunty naturalne wg 2.2,
- grunty antropogeniczne wg 2.3.

3.3. Podzia

ł gruntów naturalnych

a) grunty rodzime wg 2.4,
- skaliste wg 2.6,
- nieskaliste wg 2.7,
- mineralne wg 2.8,
- organiczne wg 2.9.
b) grunty nasypowe wg 2.5,
- mineralne wg 2.8,
- organiczne wg 2.9.

3.4. Podzia

ł gruntów skalistych

3.4.1. Podzia

ł gruntów skalistych ze względu na wytrzymałość - wg tabl. 2.

 

Tablica 2

Nazwa gruntu

Symbol

Wytrzyma

łość na ściskanie

1)

Skalisty twardy

ST

R

c

 

>

 5 MPa

Skalisty mi

ękki

SM

R

c

 

≤

 5 MPa

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 58, wartości R

c

 dotycz

ą próbek niespękanych, o wilgotności naturalnej (nie poddanych 

suszeniu).

 

3.4.2. Podzia

ł gruntów skalistych ze względu na spękanie - wg tabl. 3.

 

Tablica 3

Nazwa gruntu

Symbol dodatkowy

Okre

ślenie

Ska

ła lita

Li

brak widocznych sp

ękań (szczeliny o szerokości nie 

wi

ększej niż 0,1 mm)

Ska

ła mało spękana

Ms

szczeliny wyst

ępują nie gęściej niż co 1 m i mają 

szeroko

ść nie większą niż 1 mm

Ska

ła średnio spękana

Ss

szczeliny wyst

ępują gęściej niż co 1 m i mają szerokość 

nie wi

ększą niż 1 mm, lub szczeliny występują nie 

g

ęściej niż 1 m, lecz mają szerokość większą niż 1 mm

Ska

ła bardzo spękana

Bs

szczeliny wyst

ępują gęściej niż co 1 m i mają szerokość 

wi

ększą niż 1 mm

 

3.4.3. Wymagania dodatkowe. W przypadku budownictwa wodnego podany podzia

ł gruntów skalistych należy, w 

zale

żności od potrzeb uzupełnić uwzględniając:

- wodoprzepuszczalno

ść,

- wp

ływ wody i jej przepływu na właściwości gruntów skalistych.

3.5. Podzia

ł gruntów nieskalistych mineralnych ze względu na uziarnienie - wg tabl. 4.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

 

Tablica 4

Nazwa gruntu

Symbol

Uziarnienie

1)

Kamienisty

K

d

50

 

>

 40 mm

Gruboziarnisty

wg 3.8

d

50

 

≤

 40 mm oraz

d

90

 

>

 2 mm

Drobnoziarnisty

wg 3.10, 3.13

d

90

 

≤

 2 mm

              

1)

 Wg za

łącznika 1, lp. 31.

 

3.6. Podzia

ł rodzimych gruntów organicznych. Stosuje się podział następujący:

a) grunty próchniczne, H - grunty nieskaliste, w których zawarto

ść części organicznych (I

om

 > 2%; za

łącznik 1 lp. 33) 

jest wynikiem wegetacji ro

ślinnej oraz obecności mikroflory i mikrofauny,

b) namu

ły, Nm - grunty powstałe na skutek osadzania się substancji mineralnych i organicznych w  środowisku wodnym; 

rozró

żnia się:

- namu

ły piaszczyste, Nmp, mające właściwości gruntu niespoistego,

- namu

ły gliniaste, Nmg, odpowiadające gruntom spoistym, 

c) gytie, Gy - namu

ły z zawartością węglanu wapnia > 5%, który może wiązać szkielet gruntu, nadając mu charakter 

gruntu skalistego o niskiej warto

ści R

c

,

d) torfy T - grunty powsta

łe z obumarłych i podlegających stopniowej karbonizacji części roślin; torfy cechuje na ogół 

warto

ść I

om

 > 30%,

e) w

ęgle brunatne WB i kamienne WK - grunty skaliste, powsta łe na skutek silnej karbonizacji substancji ro ślinnych.

3.7. Podzia

ł gruntów kamienistych ze względu na miejsce występowania względem skały macierzystej - wg tabl. 

5.

 

Tablica 5

Nazwa gruntu

Symbol

Uziarnienie

1)

Charakterystyka geologiczna

Zwietrzelina

KW

f '

i

 

≤

 2%

grunt wyst

ępuje w miejscu wietrzenia skały w 

stanie nienaruszonym

Zwietrzelina gliniasta

KWg

f '

i

 

>

 2%

Rumosz

KR

f '

i

 

≤

 2%

grunt wyst

ępuje poza miejscem wietrzenia ska ły 

pierwotnej, lecz nie podlega

ł procesom 

transportu i osadzeniu w wodzie

Rumosz gliniasty

KRg

f '

i

 

>

 2%

Otoczaki

KO

-

grunt osadzony w wodzie

              

1)

 Wg 2.16.

 

Klasyfikacj

ę rumoszy zaleca się uzupełniać podaniem genezy gruntu (np. gołoborza, piargi, zwietrzeliny zboczowe, 

koluwia itd).

3.8. Podzia

ł gruntów gruboziarnistych ze względu na uziarnienie - wg tabl. 6.

 

Tablica 6

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

Nazwa gruntu

Symbol

Uziarnienie

1)

Żwir

Ż

f '

i

 

≤

 2%

f

k

 + f

ż

 

>

 50%

Żwir gliniasty

Żg

f '

i

 

>

 2%

Pospó

łka

Po

f '

i

 

≤

 2%

50% 

≥

 f

k

 + f

ż

 

>

 10%

Pospó

łka gliniasta

Pog

f

 'i

 

>

 2%

              

1)

 Wg p. 2.16.

 

3.9. Podzia

ł gruntów drobnoziarnistych ze względu na spoistość - wg tabl. 7.

 

Tablica 7

Rodzaj gruntu

Symbol

Wska

źnik plastyczności

1)

Niespoisty

ns

I

p

 

≤

 1%

Spoisty:

    ma

ło spoisty

ms

1% 

<

 I

p

 

≤

 10%

    

średnio spoisty

ss

10% 

<

 I

p

 

≤

 20%

    zwi

ęzło spoisty

zs

20% 

<

 I

p

 

≤

 30%

    bardzo spoisty

bs

30% 

<

 I

p

        

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 44.

 

3.10. Podzia

ł gruntów drobnoziarnistych niespoistych ze względu na uziarnienie - wg tabl. 8.

 

Tablica 8

Nazwa gruntu

Symbol

Uziarnienie

Piasek gruby

Pr

zawarto

ść ziaren o średnicy większej niż 0,5 mm wynosi więcej niż 

50% (d

50

 

>

 0,5 mm)

1)

Piasek 

średni

Ps

zawarto

ść ziaren o średnicy większej niż 0,5 mm wynosi nie więcej 

ni

ż 50%, lecz zawartość ziaren o średnicy większej niż 0,25 mm 

wynosi wi

ęcej niż 50% (0,5 mm 

≥

 d

50

 

>

 0,25 mm)

1)

Piasek drobny

Pd

zawarto

ść ziaren o średnicy mniejszej niż 0,25 mm wynosi więcej niż 

50% (d

50

 

≤

 0,25 mm)

1)

Piasek pylasty

P

π

f '

p

 = 68 ÷ 90%

2)

f '

π

 = 10 ÷ 30%

f '

i

 = 0 ÷ 2%

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 31.

2)

 Wg p. 2.16.

 

3.11. Podzia

ł gruntów drobnoziarnistych niespoistych ze względu na zagęszczenie - wg tabl. 9.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

 

Tablica 9

Stan gruntu

Symbol

Stopie

ń zagęszczenia

1)

Lu

źny

ln

I

D

 

≤

 0,33

Średnio zagęszczony

szg

0,33 

<

 I

D

 

≤

 0,67

Zag

ęszczony

zg

0,67

 <

 I

D

 

≤

 0,80

Bardzo zag

ęszczony

bzg

I

D

 

>

 0,80

         

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 51.

 

Ze wzgl

ędu na niską dokładność oznaczeń stopnia zagęszczenia I

D

 jako miar

ę zagęszczenia gruntów na głębokościach 

z > 1,0 m mo

żna przyjmować wartości N

k

 (za

łącznik 1 lp. 77) wg danych tabl. 10.

 

Tablica 10

Stan gruntu

Symbol

Miarodajne warto

ści N

k

 dla sond

SL

(N

10

)

SC

(N

20

)

SPT

(N

30

)

Lu

źny

ln

≤

 5

≤

 3

≤

 3

Średnio zagęszczony

szg

5 

<

 N

10

 

≤

 22

3 

<

 N

20

 

≤

 13

3 

<

 N

30

 

≤

 20

Zag

ęszczony

zg

22 

<

 N

10

 

≤

 50

13 

<

 N

20

 

≤

 30

20 

<

 N

30

 

≤

 40

Bardzo zag

ęszczony

bzg

>

 50

>

 30

>

 40

 

Podane warto

ści N

k

 dotycz

ą piasków o wskaźniku różnorodności uziarnienia U < 3 (załącznik 1 lp. 32).

3.12. Podzia

ł gruntów niespoistych ze względu na wilgotność - wg tabl. 11.

 

Tablica 11

Rodzaj gruntu

Symbol

Stopie

ń wilgotności

1)

Suchy

su

S

r

 = 0

Ma

ło wilgotny

mw

0 

≤

 S

r

 

≤

 0,4

Wilgotny

w

0,4 

<

 S

r

 

≤

 0,8

Nawodniony

nw

0,8 

<

 S

r

 

≤

 1

        

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 37.

 

Ka

żdy grunt niespoisty zalegający poniżej zwierciadła wód gruntowych można uważać za nawodniony bez 

wykonywania oznacza

ń S

r

.

Ka

żdy grunt niespoisty zawilgocony kapilarnie, którego próbka nie ods ącza grawitacyjnie wody, można uważać za 

"ma

ło wilgotny", bez wykonywania oznaczań.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

3.13. Podzia

ł gruntów spoistych ze względu na uziarnienie - wg tabl. 12.

Klasyfikacja dotyczy gruntów makroskopowo jednorodnych; w przypadku gdy w obj

ętości badanej próbki wyróżnić 

mo

żna metodami wg 

PN-74/B-04452

 dwa lub wi

ęcej rodzajów gruntów, należy każdy z rodzajów zaklasyfikować 

oddzielnie.

 

Tablica 12

Nazwa rodzaju gruntu

Symbol

Zawarto

ść frakcji

1)

, %

f '

p

f '

π

f '

i

1

2

3

4

5

Piasek gliniasty

Pg

60 ÷ 98

0 ÷ 30

2 ÷ 10

Py

ł piaszczysty

π

p

30 ÷ 70

30 ÷ 70

0 ÷ 10

Py

ł

π

0 ÷ 30

60 ÷ 100

0 ÷ 10

Glina piaszczysta

Gp

50 ÷ 90

0 ÷ 30

10 ÷ 20

Glina

G

30 ÷ 60

30 ÷ 60

10 ÷ 20

Glina pylasta

G

 π

0 ÷ 30

30 ÷ 90

10 ÷ 20

Glina piaszczysta zwi

ęzła

Gpz

50 ÷ 80

0 ÷ 30

20 ÷ 30

Glina zwi

ęzła

Gz

20 ÷ 50

20 ÷ 50

20 ÷ 30

Glina pylasta zwi

ęzła

G

π

z

0 ÷ 30

50 ÷ 80

20 ÷ 30

I

ł piaszczysty

Ip

50 ÷ 70

0 ÷ 20

30 ÷ 50

I

ł

I

0 ÷ 50

0 ÷ 50

30 ÷ 100

I

ł pylasty

I

π

0 ÷ 20

50 ÷ 70

30 ÷ 50

       

1)

 Wg p. 2.16.

 

Podzia

ł gruntów spoistych przedstawiony jest na rys. 3 i 4.

Je

śli zawartość frakcji odpowiada na rys. 3 i 4 granicom mi ędzy polami odpowiadającymi poszczególnym rodzajom 

gruntów (wynosi np. f '

i

 = 10%, 20% lub 30%), to wówczas:

- w przypadku, gdy aktywno

ść A > 1, rozpatrywany grunt zaliczany jest do grupy położonej na rys. 3 i 4 bardziej na 

prawo lub do po

łożonej wyżej,

- w przypadku, gdy A < 1 dany grunt zalicza si

ę do grupy położonej niżej lub bardziej na lewo: np. przy f '

p

 = 30% oraz 

f '

i

 = 15% przy A > 1 grunt klasyfikujemy jako "glin

ę pylastą", zaś przy A < 1 jako "glinę". Aktywność - wg załącznika 1 lp. 

45.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

Rys. 3

3.14. Uzupe

łniająca klasyfikacja gruntów spoistych

3.14.1. Zasady klasyfikacji. Podstaw

ą klasyfikacji są następujące właściwości gruntów:

- ca

łkowita powierzchnia właściwa S

t

 (za

łącznik 1 lp. 46) oznaczana metodą sorpcji błękitu metylenowego

1)

,

Zawarto

ść frakcji o ziarnach d > 0,25 mm oraz d > 0,074 lub 0,071 mm, oznaczana metod ą na mokro wg 

PN-75/B-04481.

Rys. 4

Oznaczanie wska

źnika konsystencji I

C

 (za

łącznik 1 lp. 49) pozwala dodatkowo na podzia ł wg aktywności (p. 3.14.3).

Omawianej klasyfikacji nie nale

ży stosować w przypadkach, gdy zawartość frakcji d > 2 mm przekracza 10%.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

Podstawow

ą klasyfikacją gruntów spoistych pozostaje klasyfikacja podana w tabl. 12 oraz przedstawiona na rys. 3 i 4; 

klasyfikacja wg 3.14, po jej pe

łnym wdrożeniu, przyjęta będzie za klasyfikację podstawową przy następnej nowelizacji 

niniejszej normy.

3.14.2. Podzia

ł podstawowy. Podział gruntów wg zasad wymienionych w 3.14.1, przedstawiony zosta ł w tabl. 13.

Podane w tabl. 13 kol. 4 i 5 zawarto

ści frakcji odnoszą się do sumy frakcji piaskowej, pyłowej i iłowej; w przypadkach 

rozbie

żności wnioskowania na podstawie danych kol. 4 i 5 jako miarodajne przyjmuje si ę dane kol. 5.

Klasyfikacje gruntów spoistych wg tabl. 12 i 13 oparte s

ą na odmiennych zasadach, co powoduje,  że dla określonych 

gruntów nazwy klasyfikacyjne nie zawsze mog

ą być jednakowe: z powyższych względów nazwy wg nowej klasyfikacji 

nale

ży oznaczać przez dodanie symbolu N.

Grunty wg tabl. 13 lp. 1 ÷ 3 okre

śla się jako mało spoiste (N).

Grunty wg tabl. 13 lp. 4 ÷ 6 okre

śla się jako średnio spoiste (N).

Grunty wg tabl. 13 lp. 7 ÷ 9 okre

śla się jako zwięzło spoiste (N).

Grunty wg tabl. 13 lp. 10 ÷ 12 okre

śla się jako bardzo spoiste (N).

 

Tablica 13

Lp.

Nazwa klasyfikacyjna

Powierzchnia 

w

łaściwa 

gruntów

(S

t

); m

2

/g

Zakres zawarto

ści frakcji, %

d > 0,25 mm

d > 0,074 mm

lub d > 0,071 mm

1

2

3

4

5

1

Piaski gliniaste (N)

≤

 30

≥

 5

35,1

2

Py

ły piaszczyste (N)

<

 5

20,1 

÷ 

35

3

Py

ły (N)

<

 5

≤

 20

4

Gliny piaszczyste (N)

30,1 ÷ 65

-

≥

 35,1

5

Gliny (N)

-

20,1 

÷ 

35

6

Gliny pylaste (N)

-

≤

 20

7

Gliny piaszczyste zwi

ęzłe (N)

65,1 ÷ 100

-

≥

 30,1

8

Gliny zwi

ęzłe (N)

-

10,1 

÷ 

30

9

Gliny pylaste zwi

ęzłe (N)

-

≤

 10

10

I

ły piaszczyste (N)

≥

 100,1

>

 5

-

11

I

ły (N)

1,1 

÷ 

5

-

12

I

ły pylaste (N)

≤

 1

-

 

3.14.3. Dodatkowy podzia

ł gruntów wg aktywności. Dla gruntów spełniających warunek S

t

 > 20 m

2

/g wprowadza si

ę 

dodatkowy podzia

ł wg aktywności, za miarę której przyjmuje się wartość wskaźnika A

s

, przy czym

      (8)

Obja

śnienia symboli S

t

 oraz I

C

 podane s

ą w załączniku 1 lp. 46 i 49; wartość I

C

 przyjmuje si

ę w gramach wody na 100 g 

suchej masy gruntu.
Stosuje si

ę następujący podział gruntów:

- grunty o A

s

 < 3,0 okre

śla się jako "mało aktywne" (symbol MA),

- grunty spe

łniające warunek: 3,0 

≤

 A

s

 

≤

 5,5 okre

śla się jako "przeciętnie aktywne" (symbol PA),

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

- grunty o A

s

 > 5,5 okre

śla się jako "bardzo aktywne" (symbol BA).

3.15. Podzia

ł gruntów spoistych ze względu na stan gruntu - wg tabl. 14.

Klasyfikacja dotyczy gruntów makroskopowo jednorodnych; w przypadku gdy w obj

ętości badanej próbki wyróżnić 

mo

żna metodami wg 

PN-74/B-04452

 dwa lub wi

ęcej rodzajów gruntów, należy każdy z rodzajów zaklasyfikować 

oddzielnie.

 

Tablica 14

Stan gruntu

Symbol

Stopie

ń plastyczności

1)

Wilgotno

ść gruntu w 

stosunku do granic 

konsystencji

2)

Zwarty
Pó

łzwarty

zw

pzw

I

L

 

<

 0

I

L

 

≤

 0

w 

≤

 w

s

w

s

 

<

 w 

≤

 w

p

Twardoplastyczny
Plastyczny
Mi

ękkoplastyczny

tpl

pl

mpl

0 

<

 I

L

 

≤

 0,25

0,25 

<

 I

L

 

≤

 0,50

0,50 

<

 I

L

 

≤

 1,00

w

p

 

<

 w 

≤

 w

L

P

łynny

p

ł

1,00 

<

 I

L

w

L

 

<

 w

        

1)

 Wg za

łącznika 1 lp. 48.

        

2)

 Wg za

łącznika 1 lp. 34, 40, 42, 43.

 

3.16. Podzia

ł gruntów nasypowych ze względu na przydatność dla budownictwa - wg tabl. 15.

 

Tablica 15

Rodzaj gruntu

Symbol

W

łaściwości

Nasyp budowlany

nB

nasyp, którego rodzaj i stan odpowiadaj

ą wymaganiom 

budowli ziemnych lub pod

łoża pod budowle

Nasyp nie odpowiadaj

ący 

wymaganiom budowlanym

nN

nasyp nie spe

łniający warunku jw.

 

Podzia

ł dotyczy zarówno gruntów naturalnych, jak i antropogenicznych.

Kryterium podzia

łu stanowią właściwości nasypu, nie zaś sposób jego wykonania.

4. OPIS GRUNTÓW

Opis gruntów na mapach i przekrojach geotechnicznych obejmuje:
a) okre

ślenie rodzaju gruntów przez podanie odpowiedniego symbolu, zgodnie z danymi tabl. 2, 3, 4, 6, 8, 12, 15,

b) okre

ślenie stanu gruntów, przy czym:

- stan niespoistych gruntów drobnoziarnistych okre

śla wartość I

D

 lub N

K

, zgodnie z danymi tabl. 9, 10 oraz wilgotno

ść 

wg 3.12 lub odpowiednie symbole,
- stan gruntów spoistych okre

śla się przez podanie wartości I

L

 lub odpowiedniego symbolu, zgodnie z danymi tabl. 14.

Je

żeli w gruntach drobnoziarnistych (np. w glinach) wyst ępują pojedyncze kamienie lub ziarna, uważa się je za 

domieszk

ę i klasyfikuje grunty według ich zasadniczego uziarnienia przy d < 2,0 mm; grunty takie opisuje si ę 

dodatkowym okre

śleniem "domieszka kamieni" - Gp (+K) lub "domieszka ziaren  żwirowych" - Gp (+Ż).

Grunty drobno uwarstwione opisuje si

ę, dając znak równoległości między symbolem przeważającego gruntu, a 

symbolem przewarstwie

ń, np. iły warstwowe opisać można symbolem I

π

 || 

π

 (i

ł pylasty przewarstwiony pyłem).

Grunty próchnicze (3.5) opisuje si

ę symbolem gruntu z dodaniem litery H (humus), np. piasek drobny próchniczy 

okre

śla się symbolem PdH.

Opis gruntów kamienistych nale

ży uzupełnić odpowiednimi symbolami wg tabl. 5.

W wymaganych przypadkach nale

ży też podawać symbol pochodzenia geologicznego, zgodnie z za łącznikiem 2.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

Grunty antropogeniczne (2.3) opisuje si

ę podając ich rodzaj (np. gruz ceglany, odpady poflotacyjne przemys łu 

miedziowego itp.).
Je

śli odpady komunalne lub przemysłowe stanowią w gruntach nasypowych (2.5) domieszkę nie zmieniającą ich 

w

łaściwości mechanicznych, to grunty takie opisuje si ę tak, jak grunty naturalne z dodaniem symbolu wg tabl. 1 oraz z 

dodaniem rodzaju domieszek; np. nasyp nN z gliny piaszczystej z domieszk

ą gruzu ceglanego określa się symbolem 

nN (Gp + gruz ceglany). Zaleca si

ę nazwy domieszek uzupełnić orientacyjną ich zawartością w procentach, np. nN (Gp 

+ 10% gruzu ceglanego).

KONIEC

ZA

ŁĄCZNIK 1

NAZWY, SYMBOLE I OKRE

ŚLENIA DOTYCZĄCE CECH GRUNTÓW

 

Lp.

Nazwa

Symbol

Jednostka

Okre

ślenie

1

2

3

4

5

1

Masa szkieletu gruntowego

m

s

kg

g

masa próbki gruntu wysuszonej w temperaturze 
105 ÷ 110°C do sta

łej masy

2

Masa wody w porach gruntu

m

p

kg

g

masa wody usuni

ętej z próbki gruntu przez jej suszenie 

do sta

łej masy przy temperaturze 105 ÷ 110°C

3

Masa gruntu w stanie 
wilgotnym

m

m

kg

g

masa próbki gruntu z okre

śloną np. naturalną 

wilgotno

ścią 

4

Obj

ętość gruntu

V

m

3

cm

3

ca

łkowita objętość próbki gruntu

5

Obj

ętość szkieletu gruntowego

V

s

m

3

cm

3

obj

ętość w próbce cząstek stałych

                     

6

Obj

ętość porów gruntu

V

p

m

3

cm

3

V

p

 = V - V

s

7

Obj

ętość wody w porach 

gruntu

V

w

m

3

cm

3

8

Porowato

ść

n

l

n = V

p

 : V = e : (1 + e)

9

Wska

źnik porowatości

e

l

e = V

p

 : V

s

 = n : (1 - n) = 

ρ

s

 : 

ρ

d

 - 1

10 Wska

źnik porowatości 

naturalnej

e

n

l

jak lp. 9 lecz dla gruntu w stanie naturalnym

11 Wska

źnik porowatości przy 

najg

ęstszym ułożeniu 

(maksymalnym 
zag

ęszczeniu) ziaren 

(cz

ąsteczek)

e

min

l

e

min

 = 

ρ

s

 : 

ρ

d max

 - 1

12 Wska

źnik porowatości przy 

najlu

źniejszym ułożeniu 

ziaren (cz

ąsteczek)

e

max

l

e

max

 = 

ρ

s

 : 

ρ

d min

 - 1

13 Wska

źnik porowatości na 

granicy p

łynności (wg 

Wasilewa, poz. 32)

l

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

14 G

ęstość objętościowa gruntu

ρ

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

ρ

 = m

m

 : V = (m

s

 + m

w

) : (V

s

 + V

p

)

15 G

ęstość wody w porach 

gruntu

ρ

w

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

ρ

w

 = m

w

 : V

w

16 G

ęstość właściwa szkieletu 

gruntowego

ρ

s

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

ρ

s

 = m

s

 : V

s

17 G

ęstość objętościowa 

szkieletu gruntowego

ρ

d

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

ρ

d

 = m

s

 : V

18 G

ęstość objętościowa przy 

ca

łkowitym nasyceniu porów 

wod

ą

ρ

sr

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

ρ

sr

 = (V

s

 

.

 

ρ

s

 + V

p

 

.

 

ρ

w

) : V

19 Maksymalna g

ęstość 

obj

ętościowa szkieletu 

gruntowego

ρ

max

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

maksymalna g

ęstość objętościowa szkieletu po jego 

zag

ęszczeniu w określonych warunkach przy 

wilgotno

ści optymalnej wg lp. 39

20 G

ęstość nasypowa szkieletu 

przy najg

ęstszym ułożeniu 

(maksymalnym 
zag

ęszczeniu) ziaren i cząstek

ρ

d max

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

g

ęstość nasypową stosuje się tylko do gruntów 

niespoistych (sypkich); oznaczanie wg PN-75/B-04481

21 G

ęstość nasypowa szkieletu 

przy najlu

źniejszym ułożeniu 

ziaren i cz

ąstek

ρ

d min

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

22 Naturalna g

ęstość 

obj

ętościowa gruntu

ρ

n

t 

.

 m

-3

g 

.

 cm

-3

jak lp. 14, lecz dla gruntu w stanie naturalnym

23 Ci

ężar objętościowy gruntu

γ

kN 

.

 m

-3

γ

 = 

ρ

 

.

 g

24 Ci

ężar właściwy wody w 

porach gruntu

γ

ω

kN 

.

 m

-3

γ

ω

 = 

ρ

ω

 

.

 g

25 Ci

ężar właściwy szkieletu 

gruntowego

γ

s

kN 

.

 m

-3

γ

s

 = 

ρ

s

 

.

 g

26 Ci

ężar objętościowy szkieletu 

gruntowego

γ

d

kN 

.

 m

-3

γ

d

 = 

ρ

d

 

.

 g = 

γ

s

 : (1 + e)

27 Ci

ężar objętościowy gruntu 

przy ca

łkowitym nasyceniu 

porów wod

ą

γ

sr

kN 

.

 m

-3

γ

sr

 = (

γ

d

 + 

γ

ω

) 

.

 n

28 Ci

ężar objętościowy gruntu z 

uwzgl

ędnieniem wyporu wody

γ

 '

kN 

.

 m

-3

γ

 ' = 

γ

sr

 - 

γ

ω

29 Maksymalny ci

ężar 

obj

ętościowy szkieletu 

gruntowego

γ

d max

kN 

.

 m

-3

            

γ

ds

 = 

ρ

d max

 

.

 g

maksymalny ci

ężar objętościowy szkieletu po jego 

zag

ęszczeniu w określonych warunkach przy 

wilgotno

ści optymalnej wg PN-75/B-04481

30

Średnica zastępcza ziarna 
(cz

ąstki)

d

mm

średnice zastępcze ziarn (cząstek) oznacza się wg 
PN-75-/B-04481

31

Średnica zastępcza, poniżej 
której w gruncie zawarty jest  x 
% masy

d

x

mm

-

32 Wska

źnik różnoziarnistości 

(niejednorodno

ści uziarnienia)

U

l

U = d

60

 : d

10

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

33 Zawarto

ść części 

organicznych

I

om

l

stosunek masy domieszek organicznych zawartych w 
próbce gruntu do masy szkieletu gruntu oznaczony 
okre

ślonymi metodami

34 Wilgotno

ść

w

l

w = m

w

 : m

s

; w przypadku gruntów niespoistych poj

ęcie 

wilgotno

ści nie obejmuje wody grawitacyjnej

35 Wilgotno

ść naturalna

w

n

l

-

36 Wilgotno

ść w stanie 

ca

łkowitego nasycenia porów 

gruntu wod

ą

w

r

l

w

r

 = (

ρ

w

 : 

ρ

d

) - (

ρ

w

 : 

ρ

s

)

37 Stopie

ń wilgotności

S

r

l

S

r

 = w : w

r

; S

r

 

≤

 1

38 Stopie

ń konsystencji

I

K

l

I

K 

= (w

L

 - w) : (w

L

 - w

p

)

I

K

 = 1 - I

L

39 Wilgotno

ść optymalna

w

opt

l

wilgotno

ść odpowiadająca maksymalnej gęstości 

obj

ętościowej szkieletu po jego zagęszczeniu wg 

PN-75/B-04481

40 Granica p

łynności wg 

Casagrande'a

w

L

l

wilgotno

ść na granicy pomiędzy konsystencją płynną i 

plastyczn

ą gruntów spoistych; oznaczanie 

przeprowadza si

ę wg PN-75/B-04481

41 Granica p

łynności wg 

Wasilewa

l

42 Granica plastyczno

ści

w

p

-

wilgotno

ść na granicy pomiędzy konsystencją 

plastyczn

ą i zwartą gruntów spoistych; oznaczenie w

p

 

przeprowadza si

ę wg PN-75/B-04481

43 Granica skurczalno

ści

w

s

l

wilgotno

ść na granicy pomiędzy stanem półzwartym i 

zwartym gruntów spoistych, oznaczana wg 
PN-75/B-04481

44 Wska

źnik plastyczności

l
l

45 Aktywno

ść wg Skemptona

A

l

iloraz wska

źnika plastyczności I

p

 i zawarto

ści w gruncie 

cz

ąstek o średnicy zastępczej d 

≤

 0,002 mm; A = I

p

 : f

i

46 Powierzchnia w

łaściwa 

ca

łkowita

S

t

m

2

/g

suma powierzchni cz

ąstek i ziaren gruntowych 

odniesiona do 1 g suchej masy, oznaczona w 
okre

ślony sposób; jeśli nie zaznaczono inaczej to 

przyjmuje si

ę, że wartość S

t

 oznaczona jest metod

ą 

sorpcji b

łękitu metylowego

47 Powierzchnia w

łaściwa 

zewn

ętrzna

S

c

m

2

/g

jw., lecz z pomini

ęciem powierzchni 

mi

ędzypakietowych minerałów ilastych

48 Stopie

ń plastyczności

I

L

l

                I

L

 = (w - w

p

) : (w

L

 - w

p

)

w uzasadnionych przypadkach dopuszcza si

ę 

oznaczanie warto

ści I

L

 na podstawie empirycznych 

zale

żności I

L

 = f(w, I

C

)

49 Wska

źnik konsystencji

I

C

l

wilgotno

ść pasty gruntowej oznaczana w 

znormalizowanych warunkach

50 Wska

źnik zagęszczenia

I

s

l

                 I

s

 = 

ρ

d

 : 

ρ

ds

(I

s

 stosuje si

ę tylko do gruntów sztucznie 

zag

ęszczonych)

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

51 Stopie

ń zagęszczenia

I

D

l

                     
(I

D

 stosuje si

ę tylko do gruntów niespoistych)

52 Stopie

ń zagęszczenia 

zmodyfikowany

I

DM

l

53 Ci

śnienie pęcznienia gruntów 

spoistych

P

C

kPa

jednostkowe obci

ążenie normalne, jakie należy 

przy

łożyć na powierzchnię próbki gruntu w edometrze, 

gdy znajduje si

ę ona w kontakcie z wodą, aby jej 

zmiany wysoko

ści (pęcznienie) były równe zeru

54 Wska

źnik osiadania 

zapadowego

i

mp

l

                 i

mp

 = (h' - h'') : h

o

w którym: h' - wysoko

ść próbki nienaruszonej po 

stabilizacji odkszta

łceń przy naprężaniu całkowitym 

σ

zt

 

odpowiadaj

ącym ciężarowi gruntu i budowli przed 

nasyceniem wod

ą, h'' - wysokość tej próbki przy tym 

samym napr

ężeniu, ale po całkowitym nasyceniu, h

o

 - 

wysoko

ść tej próbki po stabilizacji odkszta łceń przy 

napr

ężeniu pierwotnym 

σ

zy

 odpowiadaj

ącym ciężarowi 

gruntu na rozpatrywanej g

łębokości; oznaczenie i

mp

 

przeprowadza si

ę w warunkach jednoosiowego 

(edometrycznego) stanu odkszta

łcenia

55 Pierwotna wysoko

ść próbki 

gruntu

h

cm

-

56 Zmiana wysoko

ści próbki

∆

h

cm

przy zmniejszaniu si

ę wysokości próbki 

∆

h przyjmuje 

si

ę dodatnie

57 Wzgl

ędne odkształcenie 

liniowe

ε

l

                           
przyjmuje si

ę dodatnie przy ściskaniu; kierunek 

odkszta

łceń oznacza się odpowiednimi indeksami

58 Wytrzyma

łość na ściskanie

R

ε

Mpa

kPa

najwi

ększe obciążenie jednostkowe przyjmowane 

przez próbk

ę gruntu przy jednoosiowym ściskaniu 

próbki lub warto

ści obciążenia jednostkowego 

odpowiadaj

ąca określonej wartości 

ε

59 Napr

ężenie normalne

σ

kPa

napr

ężenie normalne ściskające przyjmuje się jako 

dodatnie; kierunek napr

ężeń normalnych oznacza się 

odpowiednimi indeksami

60 Ci

śnienie wody w porach 

(ci

śnienie porowe)

u

kPa

ci

śnienie w wodzie zawartej w porach gruntu

61 Efektywne napr

ężenie 

normalne

σ

 '

kPa

σ

 ' = 

σ

 - u

62 Napr

ężenie styczne

τ

kPa

-

63 Wytrzyma

łość na ścinanie

τ

f

kPa

najwi

ększe naprężenie ścinające przejmowane przez 

próbk

ę gruntu w idealnej płaszczyźnie w danych 

warunkach; przekroczenie wytrzyma

łości na ścinanie 

prowadzi do zniszczenia gruntu w tej idealnej 
p

łaszczyźnie

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

64 Spójno

ść

c

u

kPa

c

u

 i 

Φ

u

 stosuje si

ę, gdy stan naprężeń określa się 

napr

ężeniem normalnym 

σ

; wtedy

                  

τ

f

 = c

u

 + 

σ

 tg 

Φ

u

 

65 K

ąt tarcia wewnętrznego

Φ

u

r

stopnie

66 Spójno

ść efektywna

c'

kPa

c' i 

Φ

' stosuje si

ę, gdy stan naprężeń określa się 

efektywnym napr

ężeniem normalnym 

σ

'; wtedy

                  

τ

f

 = c' + 

σ

' tg 

Φ

67 Efektywny k

ąt tarcia 

wewn

ętrznego

Φ

 '

r

stopnie

 

68 Wspó

łczynnik filtracji

k

cm 

.

 s

-1

pr

ędkość filtracji wody w gruncie przy gradiencie 

hydraulicznym i = 1 oraz przy temperaturze t = 10°C; 
pr

ędkość filtracji przy temperaturze t 

≠

 10°C wyró

żnia 

si

ę indeksem, który odpowiada tej temperaturze w °C, 

np. "k

20

" dla t = +20°C

69 Gradient hydrauliczny

i

l

strata naporu hydraulicznego (

δ

h) odniesiona do drogi 

filtracji 

σ

s; i = 

δ

h; 

δ

s

70 Kapilarno

ść czynna - 

wysoko

ść na jaką w 

warunkach badania podnosi 
si

ę woda w gruncie na skutek 

dzia

łania sił kapilarnych, 

liczona od poziomu 
swobodnego jej zwierciad

ła

H

Kc

m

cm

dotyczy tylko gruntów niespoistych

71 Kapilarno

ść bierna wysokość 

jw. na jakiej utrzymuje si

ę 

woda w gruncie przy 
stopniowym obni

żaniu jej 

zwierciad

ła

H

Kb

m

jw.: wielko

ść zależna od metody pomiaru

72 Presjometryczny modu

ł 

ściśliwości

E

p

MPa

kPa

modu

ł ściśliwości oznaczany metodą presjometryczną

73 Osiadanie elementu 

pomiarowego (p

łyta, świder 

talerzowy itp.)

s

m

cm

przemieszczenie pionowe w wyniku obci

ążenia

74 Graniczne obci

ążenie

q

gr

MPa

w tym przypadku wielko

ść wyznaczana na podstawie 

wyników próbnych obci

ążeń

75 Jednostkowy, graniczny opór 

wciskania sto

żka sondy 

wciskanej

q

c

MPa

kPa

wielko

ść obliczana na podstawie wyników badań 

pod

łoża sondą wciskaną

76 Jednostkowy, graniczny opór 

tarcia na pobocznicy tulei 
ko

ńcówki sondy jw.

f

s

MPa

kPa

wielko

ść obliczona na podstawie wyników badań 

pod

łoża sondą wciskaną

77 Liczba uderze

ń młota sondy 

niezb

ędna dla uzyskania 

wp

ędu równego k, cm

N

K

l

warto

ść k wg PN-75/B-04452 równe 10, 20 lub 30

78 Dynamiczny opór sondowania

q

d

MPa

kPa

graniczny opór gruntu pod sto

żkiem sondy wbijanej: 

wielko

ść obliczana na podstawie N

k

 oraz parametrów 

sondy

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

79 Modu

ł pierwotnego 

(ogólnego) odkszta

łcenia 

gruntu

E

o

MPa

kPa

E

o

 = d

σ

 ' : d

ε

o

 : w jednoosiowym stanie napr

ężeń w 

warunkach umownej konsolidacji gruntu jest to 
stosunek przyrostu efektywnego napr

ężenia 

normalnego (+d

σ

') do przyrostu ca

łkowitego 

odkszta

łcenia względnego (+d

ε

0

 mierzonego w 

kierunku dzia

łania 

σ

'

80 Wspó

łczynnik Poissona

ν

l

-

81 Modu

ł podatności gruntu

E

s

MPa

kPa

                     
oznaczenie E

s

 przeprowadza si

ę w podłożu gruntowym 

"in situ" w okre

ślonych warunkach

82 Modu

ł wtórnego 

(spr

ężystego) odkształcenia 

gruntu

E

MPa

kPa

E = d

σ

' : d

ε

 czyli w przypadku jak w lp. 79 jest to 

stosunek przyrostu efektywnego napr

ężenia 

normalnego (+d

σ

') do przyrostu wzgl

ędnego, 

spr

ężystego (odwracalnego) odkształcenia (+d

ε

) 

mierzonego w kierunku dzia

łania 

σ

 '

83 Edometryczny modu

ł 

ściśliwości pierwotnej 
(ogólnej)

M

o

MPa

kPa

jak w lp. 79 lecz w jednoosiowym (edometrycznym) 
stanie odkszta

łceń: M = d

σ

' : d

ε

o

84 Edometryczny modu

ł 

ściśliwości wtórnej (sprężystej)

M

MPa

kPa

jak w lp. 81 lecz w jednoosiowym (edometrycznym) 
stanie odkszta

łceń:

                     M = d

σ

' : d

ε

85 Wska

źnik skonsolidowania 

gruntu

β

l

β

 = E

o

 : E = M

o

 : M

86 Wspó

łczynnik materiałowy

γ

m

l

wielko

ść charakteryzująca jednorodność gruntów 

danej warstwy geotechnicznej obliczona wg 

PN-81/B-03020

W przypadku lp. 33, 34, 35, 36, 39, 40, 41, 43 i 44 wprowadza si

ę równolegle miano: g/100 g (gramy wody na 100 g 

suchej masy gruntu).

 

ZA

ŁĄCZNIK 2

SYMBOLE POCHODZENIA GEOLOGICZNEGO GRUNTÓW

 

Okres - system

Epoka - oddzia

ł

Symbole

1

2

3

4

Czwartorz

ęd

Holocen

Q

Qh

Pleistocen

Qp

Trzeciorz

ęd

Pliocen

Trz

Pl

Miocen

M

Oligocen

Ol

Eocen

E

Paleocen

P

 

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

W przypadku gruntów czwartorz

ędowych, skonsolidowanych działaniem lodowca, odpowiednie symbole uzupe łniać 

nale

ży przez dodanie "Ko".

W przypadku wyst

ępowania gruntów jednej genezy i litologii, lecz nale żących do różnych okresów glacjalnych, cykli 

sedymentacyjnych lub facji, nale

ży uzupełniać symbole wskaźnikami 1, 2, 3 itd., zaczynając od gruntów najstarszych.

Pozosta

łe nazwy i symbole należy przyjmować zgodnie z PN-78/G-09010.

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowuj

ąca normę - Instytut Techniki Budowlanej. 00-950 Warszawa, ul. Filtrowa 1.

2. Normy i dokumenty zwi

ązane

PN-81/B-03020

 Grunty budowlane. Posadowienie bezpo

średnie budowli

PN-75/B-04481 Grunty budowlane. Badania laboratoryjne

PN-74/B-04452

 Grunty budowlane. Badania polowe

PN-76/M-94000 Sita i siatki. Sita tkane ogólnego przeznaczenia o oczkach kwadratowych
Instrukcja w sprawie opracowania i wydania szczegó

łowej mapy geologicznej Polski - załącznik do Zarządzania 

Prezesa Centralnego Urz

ędu Geologii z dnia 20 marca 1957 r.

3. Autor projektu normy - prof. dr hab. Antoni M. Piaskowski
4. Nowa metoda okre

ślania rodzaju gruntów spoistych (informacje dodatkowe do p. 3.14 normy). Podstawy nowej 

klasyfikacji omówione zosta

ły w nr 7-8 "Inżynierii i Budownictwa" z roku 1985, a metodyka oznaczania powierzchni 

w

łaściwej przedstawiona została w nr 3 "Archiwum Hydrotechniki" z roku 1984.

Zarówno oznaczanie powierzchni w

łaściwej S

t

, jak i wska

źnika konsystencji I

C

, omówione zosta

ły w projekcie 

nowelizacji normy PN-75/B-04481 opracowanym w ITB.
Wska

źnik konsystencji I

C

 (Za

łącznik 1, lp. 49) równy jest wilgotności pasty gruntowej, w którą stożkowa końcówka (kąt 

30° ±5') penetrometru pod dzia

łaniem siły 0,98 N (100 G) pogrąża się przy swobodnym spadku na głębokość równą 

14,0 mm; warto

ści I

C

 oznacza si

ę metodą interpolacji, podobnie jak warto ści granicy płynności w

L

W przypadku braku sit o oczkach 0,074 mm dopuszcza si

ę stosowanie sit o oczkach 0,071 mm, zgodnie z 

PN-76/M-94000.
Znajomo

ść wartości wskaźnika I

C

 oraz wilgotno

ści gruntów pozwala w określonych przypadkach na obliczanie wartości 

stopnia plastyczno

ści I

L

 (Za

łącznik 1, lp. 48) bez potrzeby oznaczania granic p łynności (w

L

) oraz plastyczno

ści (w

P

). 

Nowy system klasyfikacji pozwala równie

ż na rezygnację z wykonywania analiz areometrycznych; jego zaletami s ą:

- znaczne uproszczenie identyfikacyjne bada

ń gruntów,

- ca

łkowite pominięcie badań pracochłonnych (analiza areometryczna) lub trudnych do normalizacji (oznaczania  w

L

 

oraz w

P

),

- stosunkowo znaczna dok

ładność oznaczań oraz mały wpływ czynników instrumentalnych i subiektywnych.

PN-86/B-02480 Grunty budowlane Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19