Wykład 10

26.02.2011

Szczepionki c.d. neuromediatory, leki uspokajające i nasenne.

1. Szczepionki – leki immunosupresyjne

Zwiększają naturalną odporność organizmu – wzmacniają naszą odpowiedź immunologiczną,
przez zwiększenie ilości przeciwciał, limfocytów T4 i makrofagów.

Metody immunostymulacji:
– szczepienia – 2 rodzaje szczepionek:
1 – szczepionki swoiste – są to szczepionki zawierające żywe (szczepy pozbawione
zjadliwości) lub martwe drobnoustroje, lub produkty ich rozpadu. Po podaniu dają swoistą
odpowiedź immunologiczną, szczepimy konkretnym szczepem drobnoustrojów przeciw
konkretnej chorobie (np.: wirusem grypy – przeciw grypie). Podawane zazwyczaj w formie
iniekcji, objawy po szczepionkach swoistych:
- objawy przypominające objawy choroby na którą się szczepimy
- gorączka.

– szczepionki skojarzone – zaliczane do swoistych – najczęściej szczepienia obowiązkowe na
choroby wieku dziecięcego (świnka, odra, różyczka, ospa, polio, WZW B, błonica, tężec,
krztusiec) – chodzi o ograniczenie liczby wkłuć – zamiast 5 lub 6 pojedynczych podaje się :
- Infanrix penta – 5 w 1 (błonica, tężec, krztusiec, polio, WZW B)
- Infanrix hexa – 6 w 1 ( błonica, tężec, krztusiec, polio, WZW B + Hib – bakteryjne
zapalenie opon),

2 – szczepionki nieswoiste – szczepionka nie zabezpiecza przed konkretnym zakażeniem ale
pobudza mechanizmy obronne organizmu, ,,chroni’’ przed grupą chorób wywoływanych
przez grupę różnych drobnoustrojów.
Stosowane najczęściej przeciwko zakażeniom górnych i dolnych dróg oddechowych, w
zakażeniach przewodów moczowych – zawierają grupę najczęściej występujących
drobnoustrojów (np.: paciorkowce, gronkowce, pałeczki durów, dwoinki)
Podawane doustnie, działania niepożądane prawie nie występują, dłuższy okres stosowania.
Podczas cyklu szczepienia pacjent powinien być zdrowy – aby szczepionka była skuteczna.

Szczepionka nieswoista w leczeniu zakażeń przewodów moczowych:
- Uro-vaxom - substancja czynna - wyciąg z bakterii Escherichia coli,

Szczepionki nieswoiste w zakażeniach górnych i dolnych dróg oddechowych:
1 - Broncho – vaxom – paciorkowce, klebsielle, gronkowce, neisseeria.
Sposób przyjmowania – przez 10 pierwszych dni 3 kolejnych miesięcy
(10 dni bierzemy, 20 dni przerwy – i 3 takie cykle), po 1 kapsułce dziennie.

2 – Ismigen (Glaxo) – odpowiednik wyżej wymienionej szczepionki
Sposób przyjmowania – tak samo 10 pierwszych dni 3 kolejnych miesięcy
- można stosować jako lek w leczeniu ostrych zakażeń – skraca czas choroby
- brak działań niepożądanych.

3 – Ribomunyl – w tabletkach i saszetkach do sporządzenia zawiesiny
Dwa sposoby podawania :
1 sposób tabletki – codziennie przez miesiąc 1 tabl – działanie immunostymulujące w
zakażeniach głównie nosa, gardła, uszu,
2 sposób saszetki – bardziej intensywny – 4 pierwsze dni 3 kolejnych tygodni – tydzień
przerwy – cykl trzymiesięczny
(np.: od poniedziałku do czwartku – po 1 dawce, piątek- niedziela przerwa i tak przez 3
tygodnie, cały tydzień przerwy i zaczynamy 2 cykl, potem znowu tydzień przerwy i 3 cykl).

4 – Luivac – tabletki
Zawartość i wskazania jak wyżej, przyjmowanie codziennie 1 tabl przez 28 dni.

5 – IRS-19 –aerozol
unieszkodliwiony wyciąg z 19 bakterii, powodujących choroby górnych dróg oddechowych.
Podawana donosowo – przez 4-5 dni 2-3 psiknięcia – ustala lekarz.
Przy uporczywie powracających nieżytach nosa, zatok, zapaleniach gardła, zapaleń oskrzeli.
Nie podawać przy ostrych infekcjach bakteryjnych i wirusowych zwłaszcza w obrębie
górnych dróg oddechowych.

- DO SZCZEPIONEK NIESWOISTYCH MOŻNA ZALICZYĆ TEŻ ROŚLINY O
UDOWODNIONYM DZIAŁANIU IMMUNOSTYMULUJĄCYM –

1- Jeżówka purpurowa –Działanie: przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze.
Zwiększa odporność – profilaktyka, oraz lek - skraca czas leczenia
Preparaty:
Echinacea - w kroplach, tabletkach, sok
Rutinacea – syrop, tabletki
Echinapur – maść (zakażenia skóry)
Echinasal –
Immunal Forte

2- Aloes –
Bioaron i bioaron C
Immunaron – syrop
Biostymina – ampułki

3- czosnek
Najlepiej świeży, rozgnieciony

4- żeń-szeń

Oprócz roślin – trany zawierające NNKT, omega 3 i 6


Nie zaleca się środków immunostymulujących osobom z nadwrażliwościami układu
immunologicznego (z alergiami, chorobami autoimmunologicznymi) pacjentom po
przeszczepach, transfuzjach, oraz kobietom mającym problemy z zajściem lub
donoszeniem ciąży.

2. Neuromediatory (syn.: modulatory, mediatory, neuroprzekaźniki,
neurotransmitery)

Są to substancje endogenne. Pełnią ściśle określoną funkcje w naszym organizmie, regulują
wiele istotnych czynności (praktycznie większość), a ich stężenie jest jednym z
patomechanizmów występowania chorób układu nerwowego, a zwłaszcza chorób
psychicznych.
Stężenie neuromodulatorów każdy organizm ma indywidualnie zakodowany, czyli do
każdego organizmu jest ściśle przypisane stężenie każdego z rodzajów neuromediatory, i
każde wahnięcie zarówno w górę jak i w dół będzie odbierane jako zaburzenie z układu
nerwowego.
- każda choroba psychiczna musi być diagnozowana indywidualnie (nie ma odgórnie
ustalonych granic dot. stężenia danego mediatora).

Główne rodzaje neuroprzekaźników:

1. Noradrenalina

–

działa poprzez receptory adrenergiczne α i β

Pobudza receptory – jest więc agonistą (hamuje – antagonista),
Odpowiada za: regulacje snu i czuwania, w O.U.N. reguluje pracę serca (rytm, tętno),
ciśnienie krwi, skurcze oskrzeli.

2. Dopamina – przez receptory dopaminergiczne (d1,d2,d3,d4,d5)
- reguluje prawidłowe napięcie mięśni, przez co pośrednio reguluje procesy ruchowe
Choroba Parkinsona – niedobór dopaminy (upośledzony wychwyt)

3. Serotonina – receptory serotoninergiczne 5-HT,
Jest to aminokwas – tzw. hormon szczęścia
Reguluje sen, nastroje, łaknienie, popędy seksualne i emocje.
Depresja – niedobór serotoniny.

4. GABA – kwas γ-aminomasłowy –
Neuroprzekaźnik hamujący w naszym organizmie – im go więcej tym bardziej uspokaja nasz
układ nerwowy.
Efekt miorelaksacyjny – nagłe gwałtowne, rozluźnianie mięśni – często tuż przed zaśnięciem
Niedobór GABA wywołuje upośledzenie koncentracji, brak snu, lęki,
współcześnie wykorzystuje się substancje obniżające poziom GABA w torturach.

3. Leki uspokajające i nasenne (sedativa i hypnotica)

Zastosowanie:
- osłabiają stan aktywacji
- wywołują senność i uspokojenie
- w dużych dawkach znieczulenie ogólne
- ułatwiają wejście w sen i podtrzymują go (nie jest to naturalny sen fizjologiczny)

Działania niepożądane:
- nadmierna senność
- obniżenie ciśnienia
- brak koncentracji i upośledzenie refleksu
- trudności z zapamiętywaniem
- zaburzenia erekcji


1* ROŚLINNE LEKI USPOKAJAJĄCE *
Ziołowe środki uspokajające – stosowane same lub w mieszankach i w różnych postaciach:
- syropy
- herbaty
- tabletki
- nalewki
- krople

Kozłek lekarski – Valeriana officinalis
Melisa
Chmiel – Humulus lupulus
Męczennica – Passiflora incarnata
Mięta
Głóg – Crategi (uspokajająco na serce i ciśnienie)
Roślinne leki uspokajające to najczęściej preparaty złożone:
Melisal, Melistonic, Valerin , Valerin forte, Valused, Validol, tabletki uspokajające, Calmina,
Dormiplant, Hawa, Persen, Kalms, Nervomix, Nervobonisol, Nervosol,
Passiflor, Passispazmina, Neospasmina, Sedomix, Relana, Milocardin, Mentoval itd.

2* SOLE BROMU*
- sól Elenmaiera – syn mikstura Nerwina -
Mieszanina zawierająca bromki o działaniu uspokajającym

- bromismus – to zatrucie bromem – objawy :

-świąd, omamy i niepokój

Odtrutka to zwykła sól kuchenna.

3* BARBITURANY* :
Są to pochodne kwasu barbiturowego
1 mechanizm działania:
- stabilizują błony komórkowe neuronów powodując spadek przewodnictwa impulsów
nerwowych, odbywa się to przez oddziaływanie na kanały chlorkowe – wydłużają czas
otwarcia kanałów chlorkowych, przepływające jony chlorkowe wpływają pobudzająco na
receptory GABA który z kolei reaguje zwiększoną ilością wydzielania kwasu GABA.
(barbiturany pośrednio pobudzają wydzielanie neuroprzekaźnika GABA).

2- Zależność stężenia neuroprzekaźnika GABA od efektu farmakologicznego :

uspokojenie

senność

znieczulenie ogólne

Efekty działania farmakologicznego barbituranów:
1 – wywołują uspokojenie
2 – wywołują senność (sen i podtrzymanie snu sztucznego, a nie fizjologicznego – kac

barbituranowy, zmęczenie )

3 – w bardzo dużych dawkach – znieczulenie ogólne wykorzystywane w zabiegach
4 – wykazują działanie przeciwdrgawkowe - w padaczce, w drgawkach gorączkotwórczych
5 – synergizm z lekami przeciwbólowymi – same nie wykazują działania przeciwbólowego

ale nasilają działanie np. pyralginy

6 – w bardzo dużych dawkach doprowadzają do zatrzymania (depresji) ośrodka oddechowego

7 – wywołują zależność!!!

Uzależnienie psychiczne

Uzależnienie fizyczne

- są silnymi induktorami enzymów

mikrosomalnych wątroby

- pełne uzależnienie już po kilku

miesiącach

8 – zespół abstynencji - po długim przyjmowaniu i nagłym odstawieniu zespół objawia się:

- niepokojem, roztargnieniem, brakiem snu,

- zaburzeniami krążenia, bólem brzucha i nudnościami.

9 – powodują zatrucia – przewlekłe (zaburzenia pamięci i koncentracji)

- ostre – przy przedawkowaniu – utrata przytomności, głęboki sen,

depresja ośrodka oddechowego, zapaść krążenia.

Interakcje z innymi lekami:
- barbiturany są induktorami enzymów wątroby nasilają więc metabolizm przez co osłabiają
działanie takich leków jak:
- leki przeciwcukrzycowe,
- antykoncepcyjne
Zaburzają też wchłanianie wit D i wapnia.
Działanie pobudzające barbituranów na wątrobę jest wykorzystywane przy żółtaczce
niemowlęcej - podaje się lek Luminal. (kop na rozruch wątroby  ).

Podział na 3 grupy:

1. Szybko i krótko działające :
Silnie lipofilne – szybko rozpuszczają się w tkance tłuszczowej, przechodzą do układu
nerwowego. Wykorzystywane przy zabiegach operacyjnych :
1 – tiobarbital
2 – heksabarbital

kac barbituranowy

3 – tiopentanal

2. Średnio działające:
Synergia z lekami przeciwbólowymi
1 – Allobarbital – wchodzi w skład leku przeciwbólowego Pabialginy

3.Długo działające
Niebezpieczne, maja bardzo niski W.T.
- fenobarbital tabletki po 100 i 200 mg a dawka śmiertelna to 4 g czyli 40 lub 20 tabletek,
fenobarbitalum natricum –lek nasenny, podawany przed zabiegami – bardzo duży potencjał
uzależniający
- Luminal – przy żółtaczce niemowlęcej i w drgawkach (padaczkowych i gorączkotwórczych)
- Lepinal
- Gardenal