Filozofia pedagogiki

Filozofia pedagogiki

Temat wykładu / konwersatorium:

Temat wykładu / konwersatorium:

PEDAGOGIKA JAKO NAUKA.

PEDAGOGIKA JAKO NAUKA.

PEDAGOGIKA FILOZOFICZNA – JEJ ZADANIA I CELE.

PEDAGOGIKA FILOZOFICZNA – JEJ ZADANIA I CELE.

Definicje pedagogiki

Definicje pedagogiki

●

„

„

Pedagogika

Pedagogika

jest nauką o wychowaniu, o celach, treści,

jest nauką o wychowaniu, o celach, treści,

metodach, środkach i formach

metodach, środkach i formach

organizacyjnych

organizacyjnych

procesu

procesu

wychowawczego. Odnosi się głównie do

wychowawczego. Odnosi się głównie do

dorastających

dorastających

pokoleń, lecz w pewnej mierze także przynajmniej do

pokoleń, lecz w pewnej mierze także przynajmniej do

niektórych

niektórych

kręgów

kręgów

dorosłych

dorosłych

”.

”.

●

Pedagogika

Pedagogika

jest nauką o wychowaniu

jest nauką o wychowaniu

dorastających

dorastających

pokoleń

pokoleń

, o celach, treści, metodach,

, o celach, treści, metodach,

środkach

środkach

i formach

i formach

organizacyjnych

organizacyjnych

tego procesu”.

tego procesu”.

Stefan Wołoszyn

Stefan Wołoszyn

Za:

Za:

Śliwerski B.,

Śliwerski B.,

Wprowadzenie do pedagogiki

Wprowadzenie do pedagogiki

, w:

, w:

Pedagogika.

Pedagogika.

Podstawy nauk o

Podstawy nauk o

wychowaniu

wychowaniu

, op. cit. t. 1.

, op. cit. t. 1.

, s. . 97.

, s. . 97.

Definicje pedagogiki

Definicje pedagogiki

●

PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

[gr.

[gr.

pais

pais

– 'dziecko',

– 'dziecko',

agogos

agogos

– 'przewodnik',

– 'przewodnik',

paidagogike -

paidagogike -

Παιδαγωγική

Παιδαγωγική

) - ”dyscyplina nauki

) - ”dyscyplina nauki

zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów

zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów

edukacyjnych (edukacja, wychowanie)”.

edukacyjnych (edukacja, wychowanie)”.

Śliwerski B., hasło: „Pedagogika”, w: Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2004, t. 20, s. 414.

Śliwerski B., hasło: „Pedagogika”, w: Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2004, t. 20, s. 414.

Znaczenie słowa „pedagogika”

Znaczenie słowa „pedagogika”

●

„

„

Pedagogika jest pojęciem wieloznacznym, nawiązującym do

Pedagogika jest pojęciem wieloznacznym, nawiązującym do

kultury grecko-rzymskiej, kultury

kultury grecko-rzymskiej, kultury

helleńskiej

helleńskiej

, gdzie wyraz

, gdzie wyraz

pais

pais

(w dopełniaczu

(w dopełniaczu

paidos

paidos

) określał dziecko, młodzieńca

) określał dziecko, młodzieńca

wymagającego umiejętnej opieki prowadzenia ze strony

wymagającego umiejętnej opieki prowadzenia ze strony

dorosłego

dorosłego

–

–

paidagogosa.

paidagogosa.

●

Był nim wykwalifikowany niewolnik wdrażający dzieci

Był nim wykwalifikowany niewolnik wdrażający dzieci

rodziców

rodziców

należących

należących

do bogatej arystokracji do

do bogatej arystokracji do

odpowiednich postaw, nabywania dobrych manier lub

odpowiednich postaw, nabywania dobrych manier lub

grzecznego

grzecznego

odnoszenia się do innych, uczenia się,

odnoszenia się do innych, uczenia się,

uczestniczenia w grach i zabawach i tym podobnych

uczestniczenia w grach i zabawach i tym podobnych

umiejętności.

umiejętności.

”

”

Śliwerski B.,

Śliwerski B.,

Wprowadzenie do pedagogiki

Wprowadzenie do pedagogiki

, w:

, w:

Pedagogika.

Pedagogika.

Podstawy nauk o

Podstawy nauk o

wychowaniu

wychowaniu

, op. cit. t. 1.

, op. cit. t. 1.

, s. 79.

, s. 79.

Pedagogika jako nauka humanistyczna

Pedagogika jako nauka humanistyczna

●

„

„

Pedagogika jest ujmowana jako

Pedagogika jest ujmowana jako

nauka humanistyczna

nauka humanistyczna

, która

, która

w zakresie edukacji prowadzi badania podstawowe bądź

w zakresie edukacji prowadzi badania podstawowe bądź

stosowane.

stosowane.

●

W pierwszym przypadku jej zdaniem staje się opis i analiza

W pierwszym przypadku jej zdaniem staje się opis i analiza

procesów edukacyjnych, (...)

procesów edukacyjnych, (...)

●

w drugim projektowanie i wdrażanie określonych

w drugim projektowanie i wdrażanie określonych

oddziaływań wychowawczych

oddziaływań wychowawczych

(pedagogia).

(pedagogia).

Śliwerski B., hasło: „

Śliwerski B., hasło: „

Pedagogika

Pedagogika

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, op. cit., tom 20, s. 414.

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, op. cit., tom 20, s. 414.

Termin „pedagogia”

Termin „pedagogia”

●

Pedagogia

Pedagogia

[gr.

[gr.

pais

pais

– 'dziecko',

– 'dziecko',

agogos

agogos

– 'przewodnik'] -

– 'przewodnik'] -

zespół środków i metod wychowawczych stosowanych przez

zespół środków i metod wychowawczych stosowanych przez

nauczycieli;

nauczycieli;

●

pojęcie „pedagogia” odnosi się do

pojęcie „pedagogia” odnosi się do

praktycznej sztuki

praktycznej sztuki

wychowania,

wychowania,

w odróżnieniu od pedagogiki, która jest

w odróżnieniu od pedagogiki, która jest

teoretyczną i naukową refleksją dotycząca praktyki

teoretyczną i naukową refleksją dotycząca praktyki

edukacyjnej”.

edukacyjnej”.

●

Także: doktryna pedagogiczna, ideologia edukacyjna, ukryty

Także: doktryna pedagogiczna, ideologia edukacyjna, ukryty

program wychowawczy (np. szkoły).

program wychowawczy (np. szkoły).

Śliwerski B., hasło: „

Śliwerski B., hasło: „

Pedagogia

Pedagogia

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, t, 20, op. cit., s. 413.

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, t, 20, op. cit., s. 413.

Wychowanie jako przedmiot badań pedagogiki

Wychowanie jako przedmiot badań pedagogiki

●

Pedagogia -

Pedagogia -

sztuka wychowania (umiejętność

sztuka wychowania (umiejętność

praktyczna) [

praktyczna) [

ars educandi

ars educandi

].

].

Edukacja jako przedmiot badań pedagogiki

Edukacja jako przedmiot badań pedagogiki

Konsekwencją podziału na pedagogikę jako naukę teoretyczną i

Konsekwencją podziału na pedagogikę jako naukę teoretyczną i

pedagogikę jako pedagogię jest

pedagogikę jako pedagogię jest

odróżnienie

odróżnienie

:

:

●

edukacja jako fakt

edukacja jako fakt

(przedmiot badań podstawowych w

(przedmiot badań podstawowych w

pedagogice),

pedagogice),

●

edukacja jako zadanie

edukacja jako zadanie

(przedmiot pedagogii i badań

(przedmiot pedagogii i badań

stosowanych w pedagogice).

stosowanych w pedagogice).

Interdyscyplinarność pedagogiki i filozofii pedagogiki

Interdyscyplinarność pedagogiki i filozofii pedagogiki

Współczesna pedagogika bada

Współczesna pedagogika bada

zjawisko edukacji jako fakt

zjawisko edukacji jako fakt

społeczny i uwzględnia wiele jego uwarunkowań

społeczny i uwzględnia wiele jego uwarunkowań

, m.in.

, m.in.

●

psychologicznych,

psychologicznych,

●

społecznych

społecznych

,

,

●

kulturowych,

kulturowych,

●

politycznych, itd.

politycznych, itd.

Por. Śliwerski B., hasło: „

Por. Śliwerski B., hasło: „

Pedagogika

Pedagogika

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, op. cit., tom 20, s. 414.

”, w: Wielka Encyklopedia PWN, op. cit., tom 20, s. 414.

Skladniki zlożonego procesu edukacji wg Kwiecińskiego:

Skladniki zlożonego procesu edukacji wg Kwiecińskiego:

●

hominizacja,

hominizacja,

●

kształcenie,

kształcenie,

●

wychowanie,

wychowanie,

●

inkulturacja,

inkulturacja,

●

socjalizacja,

socjalizacja,

●

polityzacja,

polityzacja,

●

kolektywizacja,

kolektywizacja,

●

nacjonalizacja,

nacjonalizacja,

●

etatyzacja,

etatyzacja,

●

globalizacja.

globalizacja.

Kwieciński Z., za: Śliwerski B., hasło: „

Kwieciński Z., za: Śliwerski B., hasło: „

Pedagogika

Pedagogika

”, w: WE PWN,, t. 20, s. 414.

”, w: WE PWN,, t. 20, s. 414.

Szeroki (interdyscyplinarny) przedmiot badań pedagogicznych

Szeroki (interdyscyplinarny) przedmiot badań pedagogicznych

wg Z. Kwiecińskiego to:

wg Z. Kwiecińskiego to:

Edukacja

Edukacja

rozumiana jako ogół działań, procesów i warunków

rozumiana jako ogół działań, procesów i warunków

sprzyjających

sprzyjających

rozwojowi człowieka, rozpatrywanych z

rozwojowi człowieka, rozpatrywanych z

uwzględnieniem powyższych procesów, którego

uwzględnieniem powyższych procesów, którego

wskaźnikami

wskaźnikami

są:

są:

●

poziom rozumienia siebie,

poziom rozumienia siebie,

●

poziom własnych relacji z

poziom własnych relacji z

światem

światem

,

,

●

poziom kontroli własnych zachowań,

poziom kontroli własnych zachowań,

●

poziom sprawstwa wobec procesów zewnętrznych.

poziom sprawstwa wobec procesów zewnętrznych.

Kwieciński Z., za: Śliwerski B., hasło: „

Kwieciński Z., za: Śliwerski B., hasło: „

Pedagogika

Pedagogika

”, w: WE PWN,, t. 20, s. 414.

”, w: WE PWN,, t. 20, s. 414.

edukacja

PEDAGOGIKA

wychowanie

Związki między pedagogiką a przedmiotem jej badań:
Źródło: na podst. B. Śliwerski, Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. s. 99.

Pedagogika

Pedagogika

jako refleksja filozoficzna

jako refleksja filozoficzna

wg B. Śliwerskiego:

wg B. Śliwerskiego:

●

Pedagogika

Pedagogika

rozumiana jako refleksja filozoficzna ”jest nie tyle

rozumiana jako refleksja filozoficzna ”jest nie tyle

nauką o wychowaniu, ile

nauką o wychowaniu, ile

myśleniem

myśleniem

o tym procesie, toteż bada

o tym procesie, toteż bada

wychowanie i

wychowanie i

kształcenie

kształcenie

człowieka jako proces historyczny,

człowieka jako proces historyczny,

psychiczny czy

psychiczny czy

społeczny

społeczny

, a także jako proces kulturowy”.

, a także jako proces kulturowy”.

Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, w:

Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, w:

Pedagogika.

Pedagogika.

Podstawy nauk o wychowaniu

Podstawy nauk o wychowaniu

, op. cit. t. 1, s. 80.

, op. cit. t. 1, s. 80.

Zadania pedagogiki filozoficznej:

Zadania pedagogiki filozoficznej:

●

ukazywanie filozoficznych założen teorii i praktyk

ukazywanie filozoficznych założen teorii i praktyk

pedagogicznych,

pedagogicznych,

●

uświadomienie warunków stwarzajacych wiedzę i

uświadomienie warunków stwarzajacych wiedzę i

doświadczenie,

doświadczenie,

●

stawianie pytań o własną tożsamość podmiotową (odrębność

stawianie pytań o własną tożsamość podmiotową (odrębność

jako nauka).

jako nauka).

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, w:

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, w:

Pedagogika.

Pedagogika.

Podstawy nauk o wychowaniu

Podstawy nauk o wychowaniu

, op. cit. t. 1, s. 80.

, op. cit. t. 1, s. 80.

Zadania pedagogiki filozoficznej:

Zadania pedagogiki filozoficznej:

●

myślenie

myślenie

typu rozumiejącego, zorientowane na

typu rozumiejącego, zorientowane na

ustalanie

ustalanie

ogólnych prawidłowości

ogólnych prawidłowości

procesów

procesów

wychowawczych i

wychowawczych i

edukacyjnych, ujawnianie ich sensu itp.,

edukacyjnych, ujawnianie ich sensu itp.,

●

myślenie

myślenie

typu

typu

poznawczego

poznawczego

, zorientowane na

, zorientowane na

poszukiwanie

poszukiwanie

przyczyn warunkujących skuteczność

przyczyn warunkujących skuteczność

procesów

procesów

edukacyjnych,

edukacyjnych,

wprowadzanie zmian czy zarządzanie

wprowadzanie zmian czy zarządzanie

edukacją,

edukacją,

●

myślenie

myślenie

typu praktycznego, pragmatycznego czy

typu praktycznego, pragmatycznego czy

terapeutycznego, które jest

terapeutycznego, które jest

zorientowane

zorientowane

na

na

rozpoznawanie i

rozpoznawanie i

rozwiązywanie problemów praktycznych

rozwiązywanie problemów praktycznych

na

na

różnych

różnych

poziomach i w

poziomach i w

różnych

różnych

dziedzinach edukacji”.

dziedzinach edukacji”.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Zadania pedagogiki filozoficznej:

Zadania pedagogiki filozoficznej:

●

refleksja nad wybranymi problemami:

refleksja nad wybranymi problemami:

- metodologicznymi,

- metodologicznymi,

- antropologicznymi,

- antropologicznymi,

- aksjologicznymi,

- aksjologicznymi,

- etycznymi,

- etycznymi,

- estetycznymi,

- estetycznymi,

- prakseologicznymi, itd.

- prakseologicznymi, itd.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Zadania pedagogiki filozoficznej:

Zadania pedagogiki filozoficznej:

●

Ukazywanie w edukacji wielorakości i ambiwalencji:

Ukazywanie w edukacji wielorakości i ambiwalencji:

- dobra i zła, - prawdy i falszu, - piękna i brzydoty,

- dobra i zła, - prawdy i falszu, - piękna i brzydoty,

- nadziei i porażek,

- nadziei i porażek,

- życia i śmierci,

- życia i śmierci,

- chaosu i porządku,

- chaosu i porządku,

- przymusu i wolności,

- przymusu i wolności,

- wpływu i oporu,

- wpływu i oporu,

- tradycji i przyszlości,

- tradycji i przyszlości,

- odpowiedzialności i nieodpowiedzialności.

- odpowiedzialności i nieodpowiedzialności.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Zadania pedagogiki filozoficznej:

Zadania pedagogiki filozoficznej:

●

odczytywanie

odczytywanie

losów

losów

autentycznego wychowania,

autentycznego wychowania,

●

dostrzeganie jego dynamiki i

dostrzeganie jego dynamiki i

zagrożeń

zagrożeń

,

,

●

uwypuklenie i respektowanie wagi przeciwstawnych sobie

uwypuklenie i respektowanie wagi przeciwstawnych sobie

zjawisk wychowawczych,

zjawisk wychowawczych,

●

uczulanie na

uczulanie na

niebezpieczeństwa

niebezpieczeństwa

, ograniczenia czy zagrożenia

, ograniczenia czy zagrożenia

wychowania.

wychowania.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie do pedagogiki, op. cit. t. 1, s. 80.

Filozoficzne podstawy pedagogiki

Filozoficzne podstawy pedagogiki

●

Idea wychowującego nauczania

Idea wychowującego nauczania

u Jana Fryderyka Herbarta:

u Jana Fryderyka Herbarta:

●

„

„

Jak pewną jest rzeczą, ze filozofia ma mówić o

Jak pewną jest rzeczą, ze filozofia ma mówić o

przeznaczeniu i naturze człowieka

przeznaczeniu i naturze człowieka

, tak samo jest pewnikiem,

, tak samo jest pewnikiem,

że pedagogika chce być nauką filozoficzną, a nawet nią być

że pedagogika chce być nauką filozoficzną, a nawet nią być

musi. Powinna nią być, ponieważ człowieka należy w

musi. Powinna nią być, ponieważ człowieka należy w

pełnym

pełnym

tego

tego

słowa

słowa

znaczeniu

znaczeniu

wychować

wychować

do cnoty

do cnoty

; musi nią

; musi nią

być, ponieważ bez

być, ponieważ bez

znajomości natury

znajomości natury

człowieka

człowieka

błądzi się w

błądzi się w

mroku, jeśli chodzi o zdanie sobie sprawy z

mroku, jeśli chodzi o zdanie sobie sprawy z

możliwości

możliwości

jego

jego

wykształcenia

wykształcenia

i zniekształcenia”.

i zniekształcenia”.

B. Nawroczyński,

B. Nawroczyński,

Wstęp

Wstęp

, w: J. F. Herbart,

, w: J. F. Herbart,

Pisma pedagogiczne

Pisma pedagogiczne

, przeł. B.

, przeł. B.

Nawroczyński

Nawroczyński

, T. Stera, Wrocław

, T. Stera, Wrocław

1967, s. XXVII, za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 80.

1967, s. XXVII, za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 80.

Filozoficzne podstawy pedagogiki

Filozoficzne podstawy pedagogiki

●

Wg Andrzeja Murzyna, polskiego teoretyka pedagogiki

Wg Andrzeja Murzyna, polskiego teoretyka pedagogiki

„filozofia Herbarta nieuchronnie prowadzi do pedagogiki, a

„filozofia Herbarta nieuchronnie prowadzi do pedagogiki, a

ta z kolei odkrywa w sobie filozoficzne korzenie i tym

ta z kolei odkrywa w sobie filozoficzne korzenie i tym

samym zwraca się w

samym zwraca się w

stronę

stronę

podstawowych kwestii

podstawowych kwestii

filozoficznych,

filozoficznych,

dzięki

dzięki

czemu pozostaje otwarta i nie tylko

czemu pozostaje otwarta i nie tylko

sama nie kostnieje, ale również nie pozwala skostnieć

sama nie kostnieje, ale również nie pozwala skostnieć

filozofii”.

filozofii”.

A. Murzyn,

A. Murzyn,

John Friedrich Herbart i jego miejsce w kontekście pokantowskiej myśli idealistycznej

John Friedrich Herbart i jego miejsce w kontekście pokantowskiej myśli idealistycznej

, wyd.

, wyd.

Impuls, Kraków 2004, s. 7; cyt. za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 80.

Impuls, Kraków 2004, s. 7; cyt. za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 80.

Filozoficzne podstawy pedagogiki

Filozoficzne podstawy pedagogiki

●

Genetyczny i historyczny związek filozofii i pedagogiki

Genetyczny i historyczny związek filozofii i pedagogiki

(pedagogika wywodzi się z filozofii) „jest jej cechą

(pedagogika wywodzi się z filozofii) „jest jej cechą

charakterystyczną i

charakterystyczną i

jak

jak

się wydaje - niezbywalną”.

się wydaje - niezbywalną”.

Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 81.

Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 81.

Filozoficzne podstawy pedagogiki

Filozoficzne podstawy pedagogiki

Filozofia wychowania próbuje:

Filozofia wychowania próbuje:

●

zrozumieć i

zrozumieć i

zinterpretować

zinterpretować

rzeczywistość wychowawczą i jej

rzeczywistość wychowawczą i jej

zmiany,

zmiany,

●

dostarczyć

dostarczyć

założeń

założeń

,metod, celów, wartości i norm:

,metod, celów, wartości i norm:

- dydaktyce (jako epistemologia i etyka),

- dydaktyce (jako epistemologia i etyka),

- teorii celów wychowania (jako aksjologia),

- teorii celów wychowania (jako aksjologia),

- teorii wychowania moralnego (jako etyka),

- teorii wychowania moralnego (jako etyka),

- teorii wychowania estetycznego (jako estetyka),

- teorii wychowania estetycznego (jako estetyka),

- teorii wychowania obywatelskiego (jako filozofia państwa, polityki).

- teorii wychowania obywatelskiego (jako filozofia państwa, polityki).

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 81.

Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op. cit., s. 81.

●

S. Kunowski:

S. Kunowski:

Pedagogika

Pedagogika

to nauka, która „(...) na podstawie

to nauka, która „(...) na podstawie

filozofii

filozofii

człowieka

człowieka

, aksjologii i

, aksjologii i

teorii

teorii

kultury bada naturę

kultury bada naturę

człowieka, wytwory jego kultury i na tym tle ustala wartości,

człowieka, wytwory jego kultury i na tym tle ustala wartości,

cele, ideały i normy,

cele, ideały i normy,

którymi

którymi

powinno kierować

powinno kierować

się

się

wychowanie”.

wychowanie”.

S. Kunowski,

S. Kunowski,

Podstawy

Podstawy

współczesnej

współczesnej

pedagogiki

pedagogiki

, Łódź 1981, s. 36. za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op.

, Łódź 1981, s. 36. za: Por. Śliwerski B., Wprowadzenie, op.

cit., s. 81.

cit., s. 81.

KONCEPCJE WYCHOWANIA JAKO WYWIERANIA

KONCEPCJE WYCHOWANIA JAKO WYWIERANIA

PEDAGOGICZNEGO WPŁYWU NA ZACHOWANIE.

PEDAGOGICZNEGO WPŁYWU NA ZACHOWANIE.

Wychowanie to:

Wychowanie to:

●

wywieranie pedagogicznego wpływu,

wywieranie pedagogicznego wpływu,

●

zjawisko dotyczące zachowania.

zjawisko dotyczące zachowania.

Oprac. na podst. Callo Christian,

Oprac. na podst. Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit.,

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit.,

s. 278-281.

s. 278-281.

KONCEPCJE WYCHOWANIA JAKO WYWIERANIA

KONCEPCJE WYCHOWANIA JAKO WYWIERANIA

PEDAGOGICZNEGO WPŁYWU NA ZACHOWANIE.

PEDAGOGICZNEGO WPŁYWU NA ZACHOWANIE.

Wychowanie jako

Wychowanie jako

(przykłady):

(przykłady):

●

przyciąganie i wyzwalanie z ciemności (Platon),

przyciąganie i wyzwalanie z ciemności (Platon),

●

przewodzenie (poddane autorytetowi),

przewodzenie (poddane autorytetowi),

●

pobudzanie woli i dyscyplinowanie (Kant, Herbart),

pobudzanie woli i dyscyplinowanie (Kant, Herbart),

●

pozwolenie na dorastanie (Rousseau),

pozwolenie na dorastanie (Rousseau),

●

przystosowanie, warunkowanie, kontrolowanie i skuteczne

przystosowanie, warunkowanie, kontrolowanie i skuteczne

działanie (R. Tausch, A.-M. Tausch),

działanie (R. Tausch, A.-M. Tausch),

●

pomoc w życiu (Św. Jan Bosko, H. Pestalozzi),

pomoc w życiu (Św. Jan Bosko, H. Pestalozzi),

●

wspieranie dorastających.

wspieranie dorastających.

Callo Christian,

Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 280-281.

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 280-281.

Podstawowe warunki wychowania

Podstawowe warunki wychowania

Wychowanie jako:

Wychowanie jako:

●

podstawa egzystencji,

podstawa egzystencji,

●

uspołecznienie i socjalizacja,

uspołecznienie i socjalizacja,

●

odpowiedzialne formowanie cech osobowych w ramach

odpowiedzialne formowanie cech osobowych w ramach

uczenia się, rozwoju i kształcenia (

uczenia się, rozwoju i kształcenia (

różne

różne

teorie uczenia się,

teorie uczenia się,

kształcenia i rozwoju, samorealizacji).

kształcenia i rozwoju, samorealizacji).

Callo Christian,

Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 280-281.

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 280-281.

Wychowanie jako proces kształtowania jednostki

Wychowanie jako proces kształtowania jednostki

●

to szereg

to szereg

zmieniających

zmieniających

się sytuacji, których nie da się

się sytuacji, których nie da się

przewidzieć,

przewidzieć,

całkowicie

całkowicie

poznać ani nimi sterować).

poznać ani nimi sterować).

●

Źródła

Źródła

przebiegu procesu

przebiegu procesu

kształtowania

kształtowania

jednostki (zależne od

jednostki (zależne od

zachowania, biologiczne, cielesne, psychosomatyczne,

zachowania, biologiczne, cielesne, psychosomatyczne,

wolicjonalne, psychiczne, emocjonalne, duchowe itp.)

wolicjonalne, psychiczne, emocjonalne, duchowe itp.)

●

Opis procesu zależy od przyjętej filozoficznej i/lub naukowej

Opis procesu zależy od przyjętej filozoficznej i/lub naukowej

koncepcji człowieka (jego budowy, struktury,

koncepcji człowieka (jego budowy, struktury,

funkcjonowania itp.)

funkcjonowania itp.)

Callo Christian,

Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 284.

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 284.

Wychowanie jako program pomocy:

Wychowanie jako program pomocy:

„

„

Pomoc pedagogiczną w szerokim ujęciu stanowią formy przychylności i

Pomoc pedagogiczną w szerokim ujęciu stanowią formy przychylności i

wsparcia dla ludzi, którzy nie są w stanie

wsparcia dla ludzi, którzy nie są w stanie

osiągać

osiągać

pewnych celów i

pewnych celów i

wykonać

wykonać

pewnych zadań bez pomocy z zewnątrz”

pewnych zadań bez pomocy z zewnątrz”

.

.

●

Podstawowe czynniki, jakie musi uwzględniać pojęcie wychowania

Podstawowe czynniki, jakie musi uwzględniać pojęcie wychowania

jako pomocy:

jako pomocy:

●

antropologiczne (np.

antropologiczne (np.

umiejętności

umiejętności

, lęki, potrzeby),

, lęki, potrzeby),

●

spoleczno-kulturowe (np. otoczenie, rodzina, praca, role społeczne),

spoleczno-kulturowe (np. otoczenie, rodzina, praca, role społeczne),

●

sytuacja życiowa (kryzysy, choroby, uczestnictwo w grupie),

sytuacja życiowa (kryzysy, choroby, uczestnictwo w grupie),

●

poziom życia (fizyczny, duchowy).

poziom życia (fizyczny, duchowy).

Callo Christian,

Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 285.

, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy, op. cit., s. 285.

ELEMENTY PROCESU WYCHOWANIA I ICH WSPÓŁZALEŻNOŚĆ

ELEMENTY PROCESU WYCHOWANIA I ICH WSPÓŁZALEŻNOŚĆ

Nauka o wychowaniu

Kultura

idee, normy, wartości

instytucje, organizacje

Gospodarka Społeczeństwo

WYCHOWANIE

Wychowywany

Wychowujący

cele

zamiary

interesy

metody

środki

style

Oprac. na podst.:Callo Ch., Modele wychowania, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, op. cit., s. 287.

Zmienność poziomów interakcji wpływających na wychowanie

Zmienność poziomów interakcji wpływających na wychowanie

POZIOM SYSTEMOWY

POZIOM INTERAKCYJNY

Poziom historyczny Poziom empiryczny

Poziom strukturalny

Poziom

komunikacyjny

Wychowywany

Wychowujący

Poziom osobisty

Oprac. na podst.:Callo Ch., Modele wychowania, w: Śliwerski (red.) Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, op. cit., s. 290.

Teorie filozoficzne i naukowe w teorii wychowania

Teorie filozoficzne i naukowe w teorii wychowania

●

Idealizm

Idealizm

●

Racjonalizm

Racjonalizm

●

Empiryzm

Empiryzm

●

Metafizyka (tomizm)

Metafizyka (tomizm)

●

Naturalizm

Naturalizm

●

Marksizm

Marksizm

●

Pragmatyzm

Pragmatyzm

●

Teoria krytyczna

Teoria krytyczna

●

Konstruktywim

Konstruktywim

●

Funkcjonalizm

Funkcjonalizm

●

Cybernetyka

Cybernetyka

●

Teoria działania

Teoria działania

●

Teoria systemów

Teoria systemów

Callo Ch, op. cit., s. 298.

Callo Ch, op. cit., s. 298.

Główne modele pojecia wychowania

Główne modele pojecia wychowania

Wychowanie jako:

Wychowanie jako:

●

pomoc w asymilacji kulturowej,

pomoc w asymilacji kulturowej,

●

pomoc w emancypacji,

pomoc w emancypacji,

●

pomoc w kształtowaniu tożsamości,

pomoc w kształtowaniu tożsamości,

●

wychowanie systemowe.

wychowanie systemowe.

●

Zadanie 1.

Zadanie 1.

Opracować po 2-3 osoby powyższe 3 modele w

Opracować po 2-3 osoby powyższe 3 modele w

oparciu o:

oparciu o:

Callo Christian,

Callo Christian,

Modele wychowania

Modele wychowania

, w: Śliwerski (red.)

, w: Śliwerski (red.)

Pedagogika. Podstawy..., tom. 1, op. cit., s. 299-347.

Pedagogika. Podstawy..., tom. 1, op. cit., s. 299-347.

●

Zadanie 2

Zadanie 2

. Opracować po 2-3 osoby,

. Opracować po 2-3 osoby,

Pedagogika systemowa,

Pedagogika systemowa,

tamże, s.347-390.

tamże, s.347-390.

Dziękuję Państwu za uwagę.

Dziękuję Państwu za uwagę.

Do widzenia.

Do widzenia.