KONSUMPCJA I INWESTYCJE

SOBICH ANETA

WIŚNIEWSKA PATRYCJA

Warszawa, 2013

1. KONSUMPCJA I OSZCZĘDNOŚCI



KONSUMPCJA

to wydatki gospodarstw domowych

na dobra finalne i usługi, nabywane w celu
uzyskania zadowolenia lub zaspokojenia potrzeb
poprzez ich użycie.



OSZCZĘDNOŚCI

gospodarstw domowych to część

dochodu rozporządzalnego, która nie zostaje
wydatkowana na konsumpcję.

TRZY KATEGORIE KONSUMPCJI

1. Dobra trwałej konsumpcji

•

pojazdy mechaniczne,

•

sprzęt gospodarstwa
domowego, itp.

2. Dobra nietrwałej konsumpcji

•

żywność,

•

odzież,

•

energia, itp.

3. Usługi

•

mieszkania,

•

opieka medyczna,

•

transport,

•

obsługa gospodarstwa
domowego, itp.

TRZY KATEGORIE KONSUMPCJI
WYDATKI NA KONSUMPCJĘ

Rys.1. Główne składowe konsumpcji. Wydatki budżetów rodzinnych [1]

TRZY KATEGORIE KONSUMPCJI
WYDATKI NA KONSUMPCJĘ

W POLSCE W 2012 R.

Kategoria konsumpcji

Wartość wydatków w

danej kategorii w zł

Wartość

procentowa

wydatki ogółem 2011 r.

1015

100%

w tym towary i usługi konsumpcyjne

972

95,8%

wydatki ogółem 2012 r.

1045

100%

w tym towary i usługi konsumpcyjne

1000

95,7%

żywność i napoje bezalkoholowe

262,295

25,1%

napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe

28,215

2,7%

odzież i obuwie

52,25

5,0%

użytkowanie mieszkania i nośniki energii

212,135

20,3%

wyposażenie mieszkania i prowadzenie
gospodarstwa domowego

50,16

4,8%

zdrowie

52,25

5,0%

transport

102,41

9,8%

łączność

41,8

4,0%

rekreacja i kultura

85,69

8,2%

edukacja

12,54

1,2%

restauracje i hotele

29,26

2,8%

inne towary i usługi

54,34

5,2%

pozostałe wydatki

44,935

4,3%

Rys.2. Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gosp. domowych w Polsce [2]

KONSUMPCJA, DOCHÓD I OSZCZĘDNOŚCI



DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY

jest to część dochodu, który jest

przeznaczany na konsumpcję, inwestycje, oszczędności.
Nazywany jest również dochodem osobistym do dyspozycji.



OSZCZĘDNOŚCI OSOBISTE

to ta część dochodu

rozporządzalnego, która nie zostaje skonsumowana.

OSZCZĘDNOŚCI = DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY - KONSUMPCJA

DOCHODY OSOBISTE

Na dochody osobiste składają się:

1.

Wynagrodzenie za pracę,

2.

Przychody z działalności gospodarczej prowadzonej
na własny rachunek lub z działalności rolniczej,

3.

Przychody z majątku trwałego,

4.

Transfery z budżetu państwa.

OSZCZĘDNOŚCI



STOPA OSZCZĘDNOŚCI OSOBISTYCH

jest równa procentowemu

udziałowi osobistych oszczędności w dochodzie rozporządzalnym

.



PUNKT ZRÓWNANIA

to punkt, w którym gospodarstwo nie realizuje

ani oszczędności dodatnich, ani ujemnych, lecz konsumuje całość
swego dochodu.

Rys. 3. Konsumpcja i oszczędności [1]

DOCHÓD JAKO CZYNNIK OKREŚLAJĄCY
KONSUMPCJĘ I OSZCZĘDNOŚCI



Wraz ze wzrostem dochodu rozporządzalnego wzrasta konsumpcja
i rosną oszczędności.



Wielkość dochodu rozporządzalnego, oszczędności i konsumpcji w Polsce
w sektorze gospodarstw domowych w latach 2005, 2010, 2011.

Rok

Dochód rozporządzalny

[mln zł]

Oszczędności

[mln zł]

Konsumpcja

[mln zł]

2005

668 441

54 147

614 294

2010

927 428

71 244

856 184

2011

937 708

16 147

921 561

Rys. 4. Konsumpcja i oszczędności w Polsce w latach 2005, 2010, 2011 [2]

FUNKCJA KONSUMPCJI I OSZCZĘDNOŚCI



FUNKCJA KONSUMPCJI

jest

jedną z najważniejszych
zależności w makroekonomii,
pokazuje zależność pomiędzy
poziomem wydatków na
konsumpcję i poziomem
rozporządzalnego dochodu
osobistego.

Rys. 5. Funkcja konsumpcji [1]

FUNKCJA KONSUMPCJI I OSZCZĘDNOŚCI



FUNKCJA OSZCZĘDNOŚCI

ukazuje zależność pomiędzy poziomem

oszczędności i dochodu. Funkcję oszczędności konstruuje się,
odejmując konsumpcję od dochodu.

Rys. 6. Funkcja oszczędności [1]

KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI
ORAZ DO OSZCZĘDZANIA



KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI (MPC - Marginal Propensity
to Consume)

to dodatkowa kwota, jaką ludzie wydają na konsumpcję,

kiedy otrzymują dodatkowego dolara rozporządzalnego dochodu.
W ujęciu graficznym jej miarą jest nachylenie krzywej konsumpcji.



KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO OSZCZĘDZANIA (MPS - Marginal
Propensity to Save)

to ta część każdego dodatkowego dolara dochodu,

która idzie na dodatkowe oszczędności.
W ujęciu graficznym odpowiada jej nachylenie krzywej oszczędności.



Funkcje MPC i MPS są lustrzanym odbiciem.



Nieskonsumowana część każdego dobra z natury rzeczy zostaje
zaoszczędzona, zatem

MPS = 1 – MPC

KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI
ORAZ DO OSZCZĘDZANIA

Rys. 7. Krańcowe skłonności do konsumpcji i oszczędzania [1]

Rys. 8. Krańcowa skłonność do konsumpcji [1]

KSZTAŁTOWANIE SIĘ KONSUMPCJI
W SKALI CAŁEJ GOSPODARKI

CZYNNIKI WYZNACZAJĄCE KONSUMPCJĘ:

1.

Bieżący dochód rozporządzalny,

2.

Dochód stały i model konsumpcji oparty na hipotezie cyklu
życia,

3.

Majątek i inne oddziaływania.

1. BIEŻĄCY DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY



BIEŻĄCY POZIOM DOCHODU DO DYSPOZYCJI

jest najważniejszym

czynnikiem wyznaczającym konsumpcję społeczeństwa.

Rys. 9. Konsumpcja i rozporządzalny dochód w Stanach Zjednoczonych w latach 1929 – 1996 [1]

2. DOCHÓD STAŁY I MODEL KONSUMPCJI
OPARTY NA HIPOTEZIE CYKLU ŻYCIA



DOCHÓD STAŁY

to poziom dochodu, jaki uzyskują gospodarstwa, nie

uwzględniając wpływu czynników okresowych lub przejściowych, takich
jak warunki atmosferyczne, krótkotrwałe wahania koniunktury albo zyski
lub straty nadzwyczajne.

Decydując o poziomie swojej konsumpcji, ludzie opierają się
w przeważającej mierze na perspektywach dochodów w długim okresie.



HIPOTEZA CYKLU ŻYCIA

zakłada, że ludzie oszczędzają w celu

wyrównania swej konsumpcji w skali całego swojego życia. Celem jest
zapewnienie sobie odpowiedniego dochodu w okresie emerytalnym.

3. MAJĄTEK I INNE ODDZIAŁYWANIA



EFEKT MAJĄTKOWY

‒ większy majątek jest podstawą do większej

konsumpcji.



W normalnych warunkach stan majątkowy nie ulega szybkim
zmianom z roku na rok, dlatego

efekt majątkowy rzadko

powoduje gwałtowne zmiany konsumpcji.

OGÓLNOGOSPODARCZA FUNKCJA
KONSUMPCJI



Główną determinantą poziomu konsumpcji w danym
społeczeństwie jest poziom rozporządzalnego dochodu.

Rys. 10. Funkcja konsumpcji dla Stanów Zjednoczonych 1966 - 1996 [1]

2005 r.

2010 r.

2011 r.

614 294

856 184

921 561

500 000

550 000

600 000

650 000

700 000

750 000

800 000

850 000

900 000

950 000

60

0

00

0

70

0

00

0

80

0

00

0

90

0

00

0

1

00

0

00

0

W

yd

at

ki

ko

n

su

mp

cyjn

e

[m

ln

z

ł]

Rozporządzalny dochód [mln zł]

Rys. 11. Funkcja konsumpcji dla Polski 2005 – 2011 [2]

ZMNIEJSZANIE SIĘ OSZCZĘDNOŚCI



Oszczędności w skali całej gospodarki są sumą oszczędności
jednostek, państwa i przedsiębiorstw.

54 147

71 244

16 147

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

2005

2010

2011

Oszczędności

[mln zł]

Rok

Rys. 12. Wielkość oszczędności w sektorze gospodarstw domowych w Polsce w latach 2005, 2010, 2011 [2]

ZMNIEJSZANIE SIĘ OSZCZĘDNOŚCI

Potencjalne przyczyny spadku stopy oszczędności:



system ubezpieczeń społecznych,



rynki kapitałowe,



powolny wzrost dochodów,



inne źródła.

2. INWESTYCJE

Całkowite inwestycje społeczne obejmują:



inwestycje prywatne brutto

– część PKB, która przeznaczona jest

na krajowe inwestycje,

Głównymi

typami krajowych inwestycji brutto

są:



zakupy budynków mieszkalnych (25%),



inwestycje w kapitał trwały – budynki fabryczne i sprzęt (70%),



przyrost zapasów (5%).



inwestycje w aktywa niematerialne

– np. nakłady na

powiększenie kapitału ludzkiego poprzez kształcenie i wiedzę,
przyrost kapitału technicznego, badania i prace rozwojowe

NA INWESTYCJE MAJĄ WPŁYW:



DOCHODY

– inwestycja przyniesie przedsiębiorstwu dodatkowe wpływy,

tylko wtedy, gdy umożliwi mu wyższą sprzedaż.



KOSZTY INWESTOWANIA

– Koszty wyznaczane są przez:



cenę samego dobra kapitałowego,



stopę procentową, jaką płaci się od kredytu
zaciągniętego na jego zakup,



podatki nakładane przez władze państwowe
różnych szczebli, jakie firmy płacą od swoich
dochodów



OCZEKIWANIA

– Inwestycje zależą od tego, czy przedsiębiorstwo

przewiduje zyski. Ważne są prognozy gospodarcze, dotyczące
koniunktury i innych czynników.

KRZYWA POPYTU INWESTYCYJNEGO



KRZYWA POPYTU INWESTYCYJNEGO

to wykres pokazujący

zależność pomiędzy stopą procentową a inwestycjami.

Rys. 13. Zyskowność inwestycji [1]

PRZESUNIĘCIA KRZYWEJ POPYTU
INWESTYCYJNEGO

Na inwestycje wpływają także inne czynniki, np.:



wzrost PKB,



wzrost podatków od dochodów z działalności gospodarczej,



wzrost pesymizmu przedsiębiorców.

Rys. 14. Przesunięcie funkcji popytu inwestycyjnego [1]

BIBLIOGRAFIA

1.

Samuelson Paul A., Nordhaus William D.: Ekonomia tom 2,
PWN, Warszawa, 2004.

2.

Główny Urząd Statystyczny: Mały rocznik statystyczny polski,
Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 2013.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 