Glony w akwarium. Wróg czy sprzymierzeniec?

Andrzej Sieniawski

Spis treści:

• Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

P

iękne akwarium dekoracyjne w mieszkaniu, biurze lub restauracji. Najlepiej, aby

przypominało zbiornik typu holenderskiego, w którym rośliny o różnej kolorystyce i
pokroju liści sąsiadują ze

sobą, tworząc wspaniały
"podwodny ogród".

Oto marzenie większości
akwarystów

zainspirowanych
kolorowymi fotografiami,

jakie niekiedy
prezentowane są w różnego
rodzaju publikacjach. Na

zdjęciu widoczne jest
akwarium, znajdujące się w

mieszkaniu Fransa van der
Leest`a z Zeist w Holandii.

M

arzenie to, bardzo

często nie ma nic

wspólnego z rzeczywistością. Niewielu tak myślących hobbystów zdaje sobie sprawę, że
uzyskany efekt stanowi etap końcowy żmudnej pracy, poprzedzonej wielomiesięcznymi
próbami, badaniami i doświadczeniami. Występowanie glonów w akwarium stanowi

problem od chwili, gdy pierwszy raz postanowiono hodować ryby w zbiornikach. Zjawisko
to, bardzo często niweczy wszelkie wysiłki hodowców w tym zakresie. Nic więc dziwnego,

że pomiędzy hobbystami krążą na ten temat liczne i bardzo różnorodne opinie. Informacji
w tym zakresie spotkać można w publikacjach znacznie mniej. Pośrednio dowodzi to, że

zagadnienie jest trudne, a wyrażanie własnych opinii może wywołać znaczne
kontrowersje pośród zainteresowanych. Faktem jest, że zagrażający akwaryście

przeciwnik jest szczególnie odporny, uparty i podstępny. Aby móc z nim skutecznie
walczyć, należy go w miarę dokładnie poznać. Inaczej mówiąc, całe to zagadnienie
można rozpatrywać w kategorii działań wojennych, w ramach których należy w

pierwszym rzędzie rozpoznać przeciwnika oraz jego siły i możliwości, a następnie usunąć
przyczyny inwazji, by w końcowej fazie w miarę skutecznie przystąpić do jego likwidacji.

Niezmiernie ważne w tym wypadku jest także, by nie koncentrować się jedynie na
skutkach, lecz i na przyczynach. Likwidacji podlegać winny także wszelkie czynniki, które

umożliwiły wystąpienie inwazji.

Glony [Algephytae] - występują w postaci wiciowców, okrzemek, sinic, zielenic,

ramienic, sprężnic, brunatnic i krasnorostów, a także tzw. glonów szlamowych [Monera],
które w zasadzie nie są glonami właściwymi a bakteriami. W akwarium, w zależności od

występujących czynników stymulujących rozwój glonów, mogą wystąpić przedstawiciele

większości z wymienionych rodzajów.

N

ajczęściej daje się zaobserwować następujące zjawiska:

1. Na roślinach i kamieniach, pojawiają się naloty w brązowawym odcieniu. Objaw

ten sygnalizuje pojawienie się gatunków glonów z rodzaju okrzemek [Diatomae].

2. Na szybach, roślinach, kamieniach, a czasem podłożu, pojawia się zielonkawy,

szary lub brunatny szlam o śliskiej konsystencji. Często przyjmuje on postać

kolonii. Okoliczność taka sygnalizuje pojawienie się sinic [Cyanophyceae].

3. Na roślinach i kamieniach, tworzy się zielony nalot, który ciężko jest usunąć.

Zjawisko to sygnalizuje pojawienie się zielenic z rodzaju Chlorophyceae.

4. Na młodych pędach lub koło nich, wyrastają zielone nitki, oplatające w dalszej

kolejności wszystkie liście roślin. W miarę upływu czasu, nitki te tworzą gęste
skupiska. Wzrost roślin zostaje zahamowany. Do zbiornika zostały wprowadzone

glony nitkowe z gatunku zielenic [Chlorophyceae] lub sprężnic [Cosmarium sp.].

5. Boki liści roślin pokrywają się nitkami glonu. Po pewnym czasie glon zarasta całą

ich powierzchnię. Nitki te mogą mieć barwę od zielonej po brunatno czarną. Fakt

ten sygnalizuje, że w akwarium zagnieździły się najprawdopodobniej glony z
rodzaju krasnorostów [Rhodomphyceae].

6. Woda w zbiorniku staje się zielona i mętna. Okoliczność ta sygnalizuje rozwój

fitoplanktonu, czyli glonów należących do grupy jednokomórkowych zielenic

[Chlorophyceae]. Zjawiska tego nie należy mylić z mętnieniem wody
spowodowanym nadmiernym rozwojem pierwotniaków.

7. Jedynie na powierzchni wody, pojawia się luźny, ciemno zielony kożuch,

osadzający się przy rogach akwarium, miejscach gdzie woda "stoi", lub na
powierzchni roślin pływających. Efekt taki wywołuje rozwój gatunku glonów z

rodzaju zielenic [Chlorophyceae].

J

ak wynika z przedstawionego opisu, lista zagrożeń jest długa. Lawinowo rozwijające

się glony mogą zniweczyć w krótkim czasie długotrwałe starania akwarysty o swoje

akwarium, zamieniając je w najgorszym przypadku w cuchnące bajoro. Aby skutecznie
przeciwdziałać takiemu scenariuszowi, niezmiernie ważnym wydaje się, aby ustalić

przyczyny, które sprzyjają ich rozwojowi. Czynników tych, jak się okazuje po głębszej
analizie, jest bardzo wiele i czasami niewielka zmiana może owocować niewspółmiernie

poważnymi negatywnymi skutkami, lub też zła sytuacja odwraca się na lepsze.

P

rzyczyny rozwoju glonów, lub ich zaniku, można podzielić na trzy podstawowe grupy

czynników:

A. Zewnętrzne,
B. Pośrednie,

C. Wewnętrzne.

dalej

Andrzej Sieniawski

Spis treści:

•

Wstęp

• Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

Czynniki zewnętrzne stymulujące
lub ograniczające wzrost glonów.

S

ą to elementy nie mające pozornie bezpośredniego związku z hodowlą ryb i roślin w

akwarium. Czynniki takie bardzo często nie są brane przez początkujących akwarystów

ogóle pod uwagę. Tymczasem ich wpływ na dalszy tok hodowli ryb i roślin w akwarium
ma bardzo duże znaczenie.

C

zynnikiem takim jest niewątpliwie właściwe wytypowanie miejsca usytuowania

akwarium. Jak potwierdzają przeprowadzone próby, czynnik ten odgrywa jedną z
decydujących ról. Od niego często zależy czy w akwarium będą rosnąć zdrowe rośliny,

czy też zbiornik będzie siedliskiem szybko rozwijających się glonów. Akwarium zawsze
należy sytuować tak, by nie docierały do niego bezpośrednio promienie słoneczne.

Zagrożenie może także wywołać intensywne światło dzienne, docierające do wewnątrz
zbiornika. Wspomaga ono niewątpliwie wzrost wszystkich gatunków zielenic. Należy w

tym wypadku dążyć, by jedynym znaczącym źródłem światła w akwarium, było światło
sztuczne, emitowane przez specjalnie przystosowane i dobrane do tego celu urządzenia.

T

rzeba się także wystrzegać ustawienia akwarium w takim miejscu, na którym w

pomieszczeniu nie chcą rosnąć rośliny doniczkowe. Mający wieloletnią praktykę
akwaryści, bardzo często informują o tej współzależności. W stojącym na takim miejscu

zbiorniku, bardzo wolno lub wcale nie rosną rośliny, za to odnotowuje się silny wzrost
glonów. Być może, nie bez sensu jest poprzedzenie wyboru miejsca usytuowania

akwarium badaniami dokonanymi przez doświadczonych radiestetów lub konsultantów
Feng - Shui.

Czynniki pośrednie stymulujące
lub ograniczające wzrost glonów.

S

ą to elementy, które pośrednio mogą ułatwić rozwój glonów lub przyczynić się do ich

wprowadzenia, jak też ograniczające ich wzrost w naturalny sposób.

Rodzaj oświetlenia zastosowanego w akwarium.

W

przeciwieństwie do poprzednio prezentowanego czynnika, temu akwaryści

przypisują najczęściej największe znaczenie, gdy tym czasem mają one znaczenie
równorzędne. Czynniki te wzajemnie uzupełniają się. Do prawidłowego rozwoju roślin

potrzebne jest odpowiednie widmo światła oraz jego natężenie. Nie bez znaczenia jest
także czas w jakim oświetlenie funkcjonuje.

Najczęściej do oświetlenia akwarium używane są
świetlówki. Nie powinno się stosować lamp

fluorescencyjnych o zimnym świetle. Świetlówki
należy dobierać bardzo starannie, uwzględniając
przy tym wysokość zbiornika, tak by odpowiednia

ilość światła docierała do dna. Nie zawsze
zauważalne widmo jest równoznaczne z jego

zdolnością do przenikania w głąb wody. Dlatego w
tym względzie nie należy opierać się tylko na

własnym indywidualnym lecz subiektywnym odbiorze oraz wynikających z tego faktu
odczuciach. Niekiedy ciemne, przytłumione światło, dysponujące odpowiednim widmem,

spełnia znacznie lepiej swoją rolę niż jaskrawe. Należy przy tym pamiętać, że tropikalne
rośliny wodne, w swym środowisku naturalnym, najczęściej naświetlane są przez 10
godzin w ciągu doby. Zachwianie ich wewnętrznej równowagi, spowodowane dłuższym

dobowym cyklem fotozyntezy, prowadzi często do osłabienia roślin naczyniowych, a tym

samym wywołuje u nich zjawisko zmniejszenia odporności. Okoliczność ta znacznie
ułatwia glonom inwazję. Najprościej mówiąc, nadmiar natężenia światła, złe widmo i
przedłużony czas

naświetlania sprzyja
rozwojowi glonów z rodziny

zielenic.

Niedobór światła, złe jego

widmo i zbyt krótki czas
naświetlenia stymuluje

rozwój gatunków glonów z rodziny okrzemek. Sinic i częściowo krasnorostów. Niekiedy
szczególnie pożądany skutek osiągają w swych zbiornikach akwaryści, stosujący

rozproszone światło o indywidualnie odpowiednio dobranym widmie i natężeniu.

N

iebezpieczeństwo pojawienia się glonów, staje się bardzo realne z chwilą wymiany

zużytych emiterów światła na nowe. Światło przez pewien okres czasu staje się wtedy

bardziej intensywne. Płynie z tego wniosek, że nie należy wymieniać wszystkich emiterów
światła równocześnie. Sukcesywna ich podmiana wydaje się bardziej pożądana.

Brak kwarantanny roślin.

B

rak kwarantanny nowo nabytych roślin oraz karmienie ryb żywymi pokarmami z

niewiadomych źródeł może znacząco przyczynić się do zainfekowania zbiornika
zarodnikami różnych gatunków glonów. Czynnik ten nie jest najczęściej brany pod uwagę

przez akwarystów. O ile przy nabywaniu roślin, zwracają oni jeszcze uwagę czy nie są
zaglonione, to najczęściej kwarantanna nie jest stosowana. Tymczasem, zarodniki bardzo

niebezpiecznych gatunków glonów łatwo jest przenieść tą drogą do swego akwarium.
Jeśli w tym czasie napotkają one na odpowiednie, sprzyjające ich rozwojowi warunki, to

bardzo szybko uaktywnią się i staną zauważalne. Odławianie żywego pokarmu w
zaglonionych, brudnych zbiornikach często, jak już wspomniano, przyczynia się do
zainfekowania glonami akwarium. Tą droga można także łatwo zainfekować ryby różnego

rodzajami chorób. Temat ten jednak nie jest przedmiotem niniejszych rozważań.

Zbyt małe akwarium.

P

oczątkujący młodzi akwaryści, a zwłaszcza ich rodzice, przeważnie dochodzą do

wniosku, że im mniejsze będzie pierwsze akwarium tym mniej kłopotów. Nic bardziej
mylnego nie można sobie wyobrazić. W małym akwarium nie ma możliwości stworzenia
choćby namiastki równowagi biologicznej. Najczęściej w takim akwarium znajduje się od

pierwszej chwili zbyt dużo ryb a filtracja i przewietrzanie pozostawia wiele do życzenia.
Jest najlepsza droga do bardzo szybkiego obniżenia parametrów wody, a co za tym idzie,

tworzą się warunki do intensywnego rozwoju glonów.

Czynniki wewnętrzne stymulujące
lub ograniczające wzrost glonów.

P

rzez czynniki wewnętrzne mające wpływ na wzrost glonów, względnie wstrzymujące

ich rozwój, należy rozumieć te wszystkie elementy, które w razie wystąpienia wewnątrz
zbiornika mają bezpośredni wpływ na ten rodzaj żywych organizmów bądź ich zarodniki.

Nieprawidłowe parametry wody.

W

odróżnieniu od wielu innych żywych organizmów zamieszkujących wodę, glony

występujące w akwarium najlepiej czują się w środowisku zanieczyszczonym azotanami i

azotynami. Cechuje je także daleko idąca zdolność przystosowawcza, pod warunkiem, że

zmiany środowiska nie następują zbyt gwałtownie. Zbyt niska lub wysoka wartość pH
oraz jej twardość, przy odpowiednim zanieczyszczeniu wody pomaga niekiedy wybranym
gatunkom glonów w rozwoju. Faktem jest, że większość gatunków glonów lepiej czuje się

w wodzie alkalicznej i twardej. Holenderska "recepta" przeciw glonom brzmi: pH - 7, TwO
- 7, NO

2

i NO

3

- 0,1.

Brak prawidłowej wymiany gazowej.

W

ystępuje on przeważnie w przypadku tzw. "powierzchniowo stojącej wody". Jeśli na

jej powierzchni znajdować się będą ponadto liczne rośliny pływające, to pojawienie się
glonów jest prawie pewne. W akwariach musi być zapewniony powolny lecz

systematyczny ruch wody, wywołany przez pracę filtrów i przewietrzaczy. Dzięki temu
woda staje się bogatsza w tlen a jej cząsteczki poruszające się po powierzchni wydalają z

siebie gazowe produkty przemiany materii.

Nadmierne karmienie ryb.

A

zotany i azotyny powstają w wyniku procesów rozkładowych zabrudzeń

organicznych, jakie znajdują się w zbiorniku. Są to obumarłe cząstki roślin, detrytus

[odpady przemiany materii np. kał ryb] oraz nie spożyte resztki pokarmowe. Z tego też
względu, wskazane jest co tydzień odmulenie dna, częściowa wymiana pewnej ilości

wody w akwarium oraz rozsądne podawanie składników pokarmowych rybom, tak by
zostały one spożyte w ciągu 10 - 15 minut od chwili karmienia. Nadmiar jedzenia często

prowadzi do śmierci ryb. Określony niedobór wpływa na nie bardzo pozytywnie.
Oczywiście uwaga dotycząca karmienia nie ma zastosowania w przypadku młodych

egzemplarzy, które rosną i szybko zwiększają masę swego ciała.

wstecz

|

dalej

Spis treści:

•

Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

• Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

ZWALCZANIE GLONÓW.

P

rzystępując do tego zasadniczego zagadnienia, należy na wstępie podkreślić, że

zakładanym przez akwarystę celem, nigdy nie powinno być totalne zniszczenie glonów w

swym akwarium. Jest to z jednej strony prawie niemożliwe, z drugiej zaś, gdyby do tego
doszło, niezmiernie niebezpieczne. Fakt taki byłby niezaprzeczalnym dowodem, że w

akwarium ustaje wszelkie życie. Glony przy tworzeniu się równowagi biologicznej
odgrywają określoną rolę i zasadniczo są niezbędne dla prawidłowego rozwoju ryb.

Ideałem, do którego należy dążyć jest tzw. "kontrolowany" rozwój glonów określonych
gatunków. Rozwijający się na szybach i kamieniach krótki zielony glon, stanowi
doskonały pokarm uzupełniający dla wielu gatunków ryb. Stąd też, usuwając jego

nadmiar z bocznych szyb i tylnej, należy postępować w wyważony sposób.

Systematycznemu czyszczeniu podlegać powinna z wiadomych względów jedynie

przednia szyba. Ingerencja hodowcy staje się niezbędna z chwilą, gdy następuje rozwój
okrzemek, sinic, krasnorostów, brunatnic i gatunków zielenic o długich zielonych niciach.
Fitoplankton, w przypadku rozmnażania niektórych gatunków ryb, może spełniać bardzo

pozytywną rolę, lecz w akwarium dekoracyjnym na pewno nie będzie zjawiskiem
pożądanym.

Wyróżnia się trzy podstawowe metody walki z glonami:

• mechaniczną,

• pośrednią,

• chemiczną.

W

szystkie wymienione metody mają swoje wady i zalety. Żadna z nich nie jest także

bezwzględnie skuteczna. Każdy akwarysta prócz rzetelnej wiedzy w tej materii, musi

ponadto mieć trochę wyczucia i.... szczęścia. Efektowi zwalczania glonów nie może
przecież towarzyszyć śmierć ryb i zniszczenie roślin naczyniowych, posiadających

niezaprzeczalną wartość dekoracyjną.

Zwalczanie glonów
metodą mechaniczną.

P

olega na świadomej ingerencji akwarysty w istniejący biosystem zbiornika, przy

pomocy urządzeń mechanicznych i organizmów żywych.

W

trakcie zwalczania mechanicznego:

• usuwać zaatakowane glonem liście roślin naczyniowych lub całych nadmiernie

zainfekowanych roślin,

• usuwać nadmiar glonu, zwłaszcza starego, ze znajdujących się na podłożu kamieni

i korzeni, a po tej czynności wyparzać je we wrzącej wodzie, przed ponownym
umieszczeniem w akwarium,

• przy pomocy szorstkiego drewnianego patyczka nawijać długi nitkowaty glon na

niego i urywać go,

• umieścić w akwarium ryby odżywiające się glonami.

O

ile pierwsze trzy wymienione sposoby nie wymagają większego komentarza, to

ostatniej metodzie należy na tym miejscu poświęcić znacznie więcej uwagi. Najczęściej
pytani o tzw. "glonojady", akwaryści wymieniają dwa gatunki: Ancistrus dolichopterus i

Gyrinocheilus aymonieri. Na tym zasadniczo lista się kończy. Tymczasem współczesna
akwarystyka dysponuje znacznie większą listą glonożerców, którzy potrafią w miarę

skutecznie rozprawiać się z glonami. Gatunki ryb glonożernych spotkać można w wielu
rodzinach i rodzajach.

D

o rodzin i podrodzin ryb, w których najczęściej występują ryby glonożerne należą:

Garrinae, Gasteromyzoidae, Gyrinocheilidae, Homalopteridae, Hypoptopomatinae i
Loricariidae. Oczywiście lista ta w tym wypadku nie została wyczerpana. Prawie każdemu

akwaryście znany jest widok Molinezji [rodzina Peciliidae], która oskubuje krótkie zielone
glony a liści roślin naczyniowych i szyb. Z drugiej strony nikt na te ryby nie patrzy jako

na potencjalny gatunek glonożerny. Uświadomienie sobie tego prostego faktu prowadzi
do stwierdzenia, że pośród ryb, bardzo wiele gatunków, do swego prawidłowego rozwoju

wymaga dodatku pokarmów pochodzenia roślinnego, w których glony stanowić mogą
podstawowy składnik. Argumentem na potwierdzenie tej tezy, niech będzie okoliczność,

że wspomniani już wcześniej akwaryści holenderscy, w większości przypadków hodują w
swych akwariach prócz niektórych typowych gatunków glonożernych ryb, wybrane
gatunki ryb żyworodnych, które pełnią tam funkcje dozorców ograniczających rozwój

glonów. Oczywiście ryby te karmione są w bardzo niewielkim stopniu, co zmusza je do

poszukiwania żywności samodzielnie.

P

owracając do zagadnienia gatunków ryb glonożernych hodowanych w akwarium,

warto zadać sobie kilka niezmiernie ważnych pytań, co autor czyni w tym miejscu w

imieniu czytelników.

• Czy znam gatunki ryb odżywiające się tylko glonami przez cały okres swego życia?

• Czy znane mi gatunki ryb glonożernych, będące dostępne w handlu, odżywiają się

jedynie pokarmami roślinnymi?

• Czy ryby glonożerne zjadają wszelkie rodzaje napotkanych glonów, a zwłaszcza

stare?

• Czy proces konsumpcji glonów jest zjawiskiem stałym i trwa niezmiennie bez

względu na wiek hodowanych ryb?

K

ażdy bardziej doświadczony akwarysta udzieli na tak postawione pytania odpowiedź

przeczącą. Jak z tego wynika, nikt takiego idealnego gatunku ryb nie zna. Okazuje się, że

w środowisku naturalnym istnieją biotopy bardzo ubogie w pokarmy zawierające białko
zwierzęce. W takiej sytuacji, niektóre gatunki ryb, aby przeżyć, zmuszone są do stałej

konsumpcji pokarmów pochodzenia roślinnego, w których różne glony stanowią podstawę
menu. Niekiedy specjalizacja ta idzie jeszcze bardziej do przodu i określone gatunki ryb
zjadają tylko wybrane rodzaje glonów. W akwarium sprawa wygląda inaczej. Ryby

glonożerne, co rusz napotykają pokarmy, które znacznie bardziej satysfakcjonują ich
podniebienie. Trudno się więc dziwić, że rezygnują ze zjadania glonów i zaczynają -

zwłaszcza w starszym wieku - szukać bardziej smakowitych kąsków. Fakt ten nie zawsze
wychodzi im na zdrowie - lecz jest to temat do całkiem innego artykułu.

P

rzeprowadzone w tym zakresie obserwacje wykazały, że najbardziej aktywnie

zwalczają określone gatunki glonów młode egzemplarze ryb glonożernych. W miarę

upływu czasu aktywność ich znacznie się zmniejsza, a niekiedy ryby takie, całkowicie
przestają interesować się glonami.

N

ajczęściej glonożercy, nie spożywają wcale glonów z gatunków okrzemek i sinic, a w

ograniczonym stopniu zjadają glony z gatunków krasnorostów oraz niektórych zielenic i
fitoplanktonu.

P

rzedstawione wnioski nie mają na celu zniechęcenia akwarystów do walki z glonami

przy pomocy ryb. Jest to w sumie metoda bardzo skuteczna. Nie mniej jednak

wykorzystywanie ryb nie zwalnia akwarysty od wykonywania innych niezbędnych
czynności, które walkę tą uczynią jeszcze bardziej efektywną. Jak już wspomniano, do

walki z glonami najlepiej jest wykorzystywać młode egzemplarze ryb, którym w miarę
możliwości należy jak najskuteczniej ograniczyć dostęp do pokarmów pochodzenia
zwierzęcego.

wstecz

|

dalej

Spis treści:

•

Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych.

P

rzegląd gatunków ryb glonożernych nie został opracowany wg zasad systematyki,

która w tym wypadku - zdaniem autora - odgrywa drugorzędną rolę. W trakcie
prezentacji przyjęto układ alfabetyczny, z zastosowaniem obowiązujących na dzień

dzisiejszy nazw łacińskich. Celowo pominięte także zostało nazewnictwo polskie, które w
zależności od regionu w jakim występuje, nie zawsze jednoznacznie określa dany
gatunek. Celem głównym, jest zaprezentowanie poszczególnych wybranych gatunków

oraz przekazanie krótkiej informacji na temat ich potrzeb życiowych. Celowo także do
prezentacji wybrano zarówno gatunki o małych i średnich rozmiarach jak i duże. Te

ostatnie mogą być bardzo przydatne w odpowiednio dużych akwariach, których
pojemność wynosi 800 - 1500 litrów.

Ancistrus cirrhosus - gatunek ryb zbrojnikowatych, należący do rodzaju Ancistrus.
Występuje w Paragwaju, Gujanie oraz w wodach Amazonki. Dorasta do 14cm długości.

Ciało ryb jest wydłużone i silnie brzusznie spłaszczone, o oliwkowo brązowawym lub
czarno brunatnym zabarwieniu. Na korpusie posiada nieregularnie rozmieszczone jasne
punkty. Płetwy ozdobione ciemnymi plamkami. Ponadto na u nasady płetwy grzbietowej

występuje duża czarna plama. Otwór gębowy z mięsistą przyssawką umieszczony w
spodniej części ciała. Dorosłe samce na górnej części pyska i po jego bokach posiadają

szereg wyrostków. Płetwy brzuszne zakończone w szpic. Ryby są spokojne i towarzyskie.
Nadają się do akwarium ogólnego. Wymagają lekko kwaśnej lub o obojętnym odczynie

wody, średnio twardej, której temperatura wynosi 25

o

C. Młode osobniki spożywają dużo

pokarmu roślinnego, zeskrobując go pracowicie z liści roślin i podłoża. W miarę jak ryby

dorastają zaczynają spożywać coraz więcej pokarmów pochodzenia zwierzęcego. W
sprzyjających warunkach przystępują do rozrodu. Ikra składana jest przez samice w
górnej partii grot lub specjalnie do tego umieszczonych w akwarium rurek, ewentualnie

ceramicznych doniczek. Ikrą o raz narybkiem opiekuje się samiec. Niektórzy ichtiologowie
uważają ten gatunek za odmianę

Ancistrus dolichepterus

. Gatunek pierwszy raz opisali

Cuvier i Valenciennes w 1840
roku.

Ancistrus dolichopterus -
gatunek zbrojnikowatych,

należący do rodzaju Ancistrus.
Jego ojczyzną są wody na
terenie Gujany. Występuje też

w Amazonce. Dorasta do
13cm długości. Ciało ryb jest

wydłużone i silnie brzusznie
spłaszczone, o jasno

brunatnym lub zielonkawo
brunatnym zabarwieniu. Na

korpusie oraz płetwie
grzbietowej i ogonowej widoczne są białe punkty. Obie te płetwy są na końcach białawo
obrzeżone. Otwór gębowy zakończony mięsistą przyssawką umieszczony w dolnej partii

ciała. U dorosłych samców na pysku wyrostki. Płetwy brzuszne zakończone w szpic.
Wymagania życiowe i sposób odżywiania identyczny jak w przypadku innych gatunków

tego rodzaju. W sprzyjających warunkach ryby przystępują do rozrodu. Narybek dobrze
karmiony pokarmami roślinnymi, w tym glonami, rośnie stosunkowo szybko. Nie jest

wskazane karmienie młodych ryb pokarmami pochodzenia zwierzęcego. Co prawda rosną
bardzo szybko, lecz po pewnym czasie duży ich odsetek ginie. Gatunek pierwszy raz

opisał Kner w 1854 roku. Niektórzy ichtiologowie stoją na stanowisku, iż gatunek ten
stanowi jedynie barwną odmianę

Ancistrus temminckii

. Ryby te występują także w

niektórych publikacjach pod nazwą synonimową Chaetostomus dolichopterus.

Ancistrus hoplogenys - gatunek zbrojnikowatych należący do rodzaju Ancistrus.
Występuje w rozlewiskach Amazonki. Dorasta do 8cm długości. Ciało ryb ma prawie

czarne zabarwienie. Na grzbiecie widoczne jest kilka białawych przebarwień. Na płetwach
piersiowych i brzusznych widoczna biaława lub żółtawa pigmentacja. Płetwa grzbietowa i

ogonowa biało obrzeżona. U samców widoczne na górnej szczęce wyrostki. Ryby nie

mają szczególnych wymagań co parametrów wody. Nadają się do akwarium ogólnego,
gdzie w młodszym wieku zeskrobują wyrastające glony. Starsze osobniki spożywają
więcej pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Gatunek pierwszy raz opisał Günther w 1864

roku. Ryby występują niekiedy pod nazwą synonimową Ancistrus leucostictus,
Chaetostomus alga, Ch. malocops, Ch. leucostictus, Ch.

tectirostris,

Ancistrus multispinnis - gatunek ryb zbrojnikowatych,

należący do rodzaju Ancistrus. Występuje w wodach Novo Rivers
i Santa Catarina. Dorasta do 12cm długości. Ciało ryb jest

wydłużone i silnie brzusznie spłaszczone, o żółtawo brunatnym
lub brunatnym zabarwieniu. Na tym tle widoczne są czarne,

niezbyt regularnie rozmieszczone kropki i jasne plamki. Czarne
kropki wdoczne są także na płetwie grzbietowej, ogonowej i
brzusznych. Płetwy brzuszne zakończone półokrągło. Końcowa

część płetwy ogonowej białawo obrzeżona. Otwór gębowy
zakończony przyssawką, skierowany ku dołowi, którym

zeskrobują glony z liści roślin oraz z podłoża. U dorosłych
samców wokół niego wyrastają duże wyrostki, przypominające

rosochate rogi. Ryby najlepiej czują się w wodzie o obojętnym
odczynie, średnio twardej, której temperatura wynosi 24

o

C. Są

spokojne i towarzyskie. Samce niekiedy staczają niezbyt groźne
walki. Gatunek pierwszy raz opisał w 1912 roku Regan.
Ancistrus temminckii - gatunek ryb zbrojnikowatych należący

do rodzaju Ancistrus. Pochodzi z wód na terenie Gujany,
Surinamu, Peru i północnej Brazylii. Dorasta do 12cm długości. Ciało ryb jest brzusznie

spłaszczone i ma żółtawo brązowe zabarwienie podstawowe. Na tym tle widoczne są na
ciele i płetwach czarne przebarwienia oraz pomarańczowe plamki. Otwór gębowy

skierowany ku dołowi zakończony jest przyssawką. Ryby mają spokojne usposobienie i
mogą być hodowane w akwarium ogólnym. Spełniają tam pożyteczną rolę, niszcząc

wyrastające glony. Wymagają wody o temperaturze 21-24

o

C, której pH wynosi 6-7 a

twardość 5-12

o

n. W trakcie hodowli rozmnażają się. Opiekę nad złożoną w kryjówce ikrą

sprawuje samiec. Gatunek pierwszy raz opisali Cuvier i Valenciennes w 1840 roku. Ryby

występują niekiedy pod synonimową nazwą

Loricaria plecostomoides.

Chaetostoma spec. - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Haetostoma.

Zamieszkuje wody Amazonki. Dorasta do 25cm długości. Ciało ryb jest silnie brzusznie
spłaszczone i ma jednolite brunatne zabarwienie. Na głowie widoczne są czarne punkciki.

Otwór gębowy skierowany ku dołowi, zakończony jest przyssawką. Ryby wykazują

niekiedy agresywność wobec współmieszkańców akwarium. Najczęściej przebywają w

partiach dennych. Spożywają wszelkie rodzaje pokarmów, z przewagą pokarmów
roślinnych, w tym glonów, które zeskrobują z liści roślin i podłoża. Wymagają wody o
temperaturze 20-28

o

C, której pH wynosi 6,2-8,2 a twardość może dochodzić do 28

o

n.

Ryby hodowane są niekiedy w dużych akwariach. Gatunek pierwszy raz opisał Günther w
1864 roku, nie nadając mu pełnej nazwy gatunkowej.

Chaetostoma thomasi - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Haetostoma.
Jego ojczyzną są wody na terenie Kolumbii. Dorasta do 10cm długości. Ciało ryb jest

silnie brzusznie spłaszczone i ma zielonkawe zabarwienie podstawowe. Na tym tle
widoczne są szaro czarne przebarwienia i punkty. Płetwy o zielonkawym odcieniu. Otwór

gębowy skierowany ku dołowi i zakończony przyssawką. Ryby prowadzą denny tryb
życia. Spożywają pokarmy roślinne i niszczą w akwarium glony. W starszym wieku

preferują pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Z uwagi na spokojne i towarzyskie
usposobienie mogą być hodowane w akwarium ogólnym. Wymagają wody o
temperaturze 21-24

o

C, której pH wynosi 6,5-7 a twardość 10

o

n. W trakcie hodowli

rozmnażają się. Opiekę nad ikrą sprawuje samiec. Tarło odbywa się najczęściej w
wybranej kryjówce. Wychów narybku stosunkowo łatwy, przy czym młode ryby nie

powinny spożywać pokarmów mięsnych. Gatunek pierwszy raz opisał Regan w 1904
roku.

Cochliodon cochliodon - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodziny Loricariidae.
Pochodzi z wód rzek Rio Cuiaba, Rio Jangada i Rio Paraquai w Paragwaju. Dorasta do

15cm długości. Ciało ryb jest silnie brzusznie spłaszczone i ma pomarańczowo brązowe
zabarwienie podstawowe. Na tym tle widoczne są ciemne niewielkie plamki, które
rozmieszczone są niezbyt regularnie na całym ciele i płetwach. Płetwa grzbietowa

wysoka. Otwór gębowy skierowany ku dołowi, zakończony jest przyssawką. Ryby mają
spokojne usposobienie i jedynie w trakcie tarła i opieki nad ikrą wykazują pewien

terytorializm. Mogą być hodowane w akwarium ogólnym. Spożywają pokarmy roślinne i
niszczą glony. Najczęściej przebywają w dolnych partiach zbiornika. Wymagają wody o

temperaturze 21-24

o

C, której pH wynosi 6,3-7,2 a twardość 10

o

n. W trakcie hodowli

rozmnażają się. Gatunek pierwszy raz opisał Kner w 1854 roku. Ryby występują niekiedy

pod synonimową nazwą Cochliodon hypostomus, Loricaria melanoptera, Panaque
cochliodon.
Crossocheilus cobitis - gatunek ryb karpiowatych należący do podrodziny Garrinae.

Pochodzi z wód Tajlandii. Dorasta do 14cm długości. Ciało ryb ma szaro zielonkawe
zabarwienie i pokryte jest niezbyt dużymi czarnymi plamkami. Największa plama

znajduje się na nasadzie płetwy ogonowej. Płetwy przeźroczyste. Ryby mają stosunkowo
spokojne usposobienie i mogą być hodowane w akwarium ogólnym. Spożywają znaczne

ilości pokarmów roślinnych, w tym także glonów oraz niewielkie ilości innych pokarmów.
Prowadzą denny tryb życia. Wymagają wody o temperaturze 23-25

o

C, której pH wynosi

6,5 a twardość nie powinna przekraczać 5

o

n. Gatunek pierwszy raz opisał Fowler w 1937

roku.
Crossocheilus oblongus - gatunek ryb karpiowatych należący do podrodziny Garrinae.

Jego ojczyzną są wody Tajlandii, Malakki i Wielkich Wysp Sundajskich. Dorasta do 16cm
długości. Ciało ryb ma oliwkowo brunatne zabarwienie. Przez środek boków przebiega

ciemniejsza linia, rozpoczynająca się na otworze gębowym a kończąca na nasadzie
płetwy ogonowej. Na bokach pyska widoczne są dwie pary wąsików. Ryby wymagają

lekko kwaśnej wody o temperaturze 22-25

o

C. Są wszystkożerne, przy czym pokarmy

pochodzenia roślinnego, zwłaszcza w młodym wieku stanowią podstawę. Mogą być

hodowane w akwariach ogólnych razem z innymi większymi gatunkami ryb. Pierwszy raz
opis ich sporządził van Hasselt w 1823 roku.
Crossocheilus siamensis - Gatunek ryb karpiowatych należący do podrodziny Garrinae.

Występuje w wodach Syjamu i Tajlandii. Dorasta do 14cm długości. Ciało tych ryb ma
jasno oliwkowe lub żółtawe zabarwienie. Przez boki ciała przebiega ciemna linia

rozpoczynająca się na początku głowy a kończąca na płetwie ogonowej. Wszystkie płetwy
są lekko żółtawe, przeźroczyste. Z uwagi na mniej intensywne ubarwienie gatunek ten

nie jest zbyt często hodowany w akwarium, zwłaszcza że cechuje go w starszym wieku
pewna agresywność wobec innych mieszkańców. Często ryby te wykorzystywane są do

niszczenia glonów w akwarium. Konsumują one niektóre gatunki glonów, którymi ryby

innych gatunków nie są zainteresowane. Wymagają wody o pH 6,5 i twardości około
10

o

n, której temperatura winna wynosić 24-26

o

C. Pierwszy opis gatunkowy wykonał w

1932 roku H. M. Smith. Omawiany gatunek występuje także pod nazwą synonimową

Epalzorhynchos siamensis i dla potrzeb akwarystycznych ponownie został "odkryty" około
1990 roku.

Epalzeorhynchos kallopterus - gatunek ryb
karpiowatych należący do podrodziny

Garrinae. Występuje w wodach Borneo i
Sumatry, gdzie dorasta do 14cm długości. W

akwarium osiąga do około 10cm. Ciało ryb ma
wydłużony kształt o brązowawo złotawym

zabarwieniu. Od pyska aż do końca płetwy
ogonowej przebiega przez boki ciemny pas, od
góry żółto obrzeżony. Na płetwach widoczne

delikatne czarne przebarwienia. W głowie
zwężającej się lekko ku przodowi otwór

gębowy skierowany jest w dół i przystosowany
do żerowania na kamieniach, szerokich

liściach roślin oraz korzeniach. Spożywają
zarówno pokarmy roślinne, zwłaszcza glony,

jak i pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Ryby
mogą być hodowane w akwarium ogólnym,
pod warunkiem że jest ono stosunkowo dużych rozmiarów i zamieszkują je większe

gatunki. W okresie dorastania poszczególne osobniki wykazują pewną agresywność w
stosunku do ryb swego jak i innych gatunków. Wymagają lekko kwaśnej [pH 6,6] i

miękkiej [10

o

n] wody o temperaturze 23-26

o

C. Gatunek pierwszy raz opisał Bleeker w

1850 roku.

Farlowella acus - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Farlowella. Pochodzi z
wód Brazylii. Dorasta do 15cm długości.

Ciało ryb o znacznie wydłużonym,
iglicznicowatym kształcie i silnie
spłaszczonej części brzusznej. Korpus i

płetwy zabarwione na oliwkowo brązowawy
lub żółtawo brunatny kolor. Płetwa

grzbietowa wysoka, w tylnej części ostro
zakończona. Płetwa ogonowa lekko

półkoliście wklęsła. Pierwszy i ostatni
promień

płetwy ogonowej znacznie

wydłużony. Przód głowy wydłużony i
zakończony w szpic. Otwór gębowy
zakończony przyssawką, skierowany ku

dołowi. Ryby mają spokojny charakter i
mogą być hodowane w akwarium ogólnym.

Wymagają wody o lekko kwaśnym lub obojętnym odczynie, stosunkowo miękkiej, której
temperatutra wynosi 25

o

C. Odżywiają się glonami i innymi pokarmami pochodzenia

roślinnego. W sprzyjających warunkach przystępują niekiedy do rozrodu. Opiekę nad ikrą
i wylęgającym się potomstwem sprawuje samiec. Gatunek pierwszy raz opisał Kner w

1853 roku.

Farlowella gracilis - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Farlowella.
Występuje w wodach Kolumbii. Dorasta do 19cm długości. Ciało ryb jest bardzo

wydłużone, o iglicznicowatym kształcie oraz silnie spłaszczonej stronie brzusznej,
zabarwione na jasno brunatny kolor. Na tym tle widoczne ciemniejsze przebarwienia.

Przód głowy silnie wydłużony i zakończony w szpic. Płetwa ogonowa trójkątna. Pierwszy i
ostatni jej promień jest bardzo wydłużony. Promienie te osiągają prawie ½ długości ciała.

Otwór gębowy zakończony przyssawką i skierowany ku dołowi. Ryby najlepiej czują się w
lekko kwaśnej i stosunkowo miękkiej wodzie, której temperatura wynosi 25

o

C. Są

spokojne i płochliwe. Prowadzą denny tryb życia. Skutecznie niszczą glon pojawiający się

na kamieniach, korzeniach i liściach roślin. Nadają się do akwarium ogólnego. Do rozrodu
przystępują sporadycznie. Gatunek pierwszy raz opisał Regan w 1904 roku.
Farlowella schreitmuelleri - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Farlowella.

Występuje w Amazonce. Dorasta do 20cm długości. Ciało ryb wąskie i znacznie
wydłużone jest silnie po stronie brzusznej spłaszczone. Ubarwienie oliwkowo brunatne lub

żółtawo brunatne. Na tym tle widoczne ciemniejsze przebarwienia. Wymagania życiowe
ryb identyczne jak w przypadku innych gatunków tego rodzaju. Nadają się do hodowli w

akwarium ogólnym, gdzie jedynie sporadycznie przystępują do rozrodu. Odżywiają się
zielonym glonem występującym na liściach roślin, korzeniach i kamieniach. W starszym

wieku poszukują także pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Gatunek pierwszy raz opisał
E. Ahl w 1936 roku.

Glyptoerichthys gibbiceps - gatunek ryb należący do rodzaju Glyptoerichthys.
Występuje w wodach Brazylii. Dorasta do 30cm długości. Ciało ryb jest wydłużone i silnie
brzusznie spłaszczone, o jasno brązowym zabarwieniu. Na tym tle widoczne są liczne

ciemno brązowe regularne plamki. Płetwa grzbietowa bardzo wysoka, w kształcie
wachlarza, z tyłu zaokrąglona. Płetwa ogonowa trójkątna, z pierwszym i ostatnim

promieniem lekko przedłużonym. Ryby prowadzą denny tryb życia i są bardzo
dekoracyjne. Wymagają lekko kwaśnej i średnio twardej wody o temperaturze 25

o

C.

Żywią się glonami i innymi pokarmami pochodzenia roślinnego. Zeskrobując glon z liści
mogą je uszkadzać. Ryby pierwszy raz opisał Kner w 1854 roku.

Glyptoerichthys multiradiatus - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju
Glyptoerichthys. Jego ojczyzną są wody Peru, Boliwii i Paragwaju. Dorasta do 50cm
długości. Ciało ryb ma żółtawo oliwkowe zabarwienie podstawowe. Na tym tle na głowie

występuje drobna szara pigmentacja. Tułów oraz wszystkie płetwy pokryte dużymi
szarymi plamkami. Ryby przeważnie spożywają glony i pokarmy roślinne w młodym

wieku, a po osiągnięciu wieku dojrzałego pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Mają
spokojne usposobienie, lecz wykazują daleko posunięty terytorializm. Wymagają wody

lekko kwaśnej i średnio miękkiej o temperaturze 23-27

o

C. W akwariach hodowane są

jedynie młode osobniki. Gatunek pierwszy raz opisał Hancock w 1828 roku. Ryby

niekiedy opisywane są w literaturze pod synonimową nazwą Pterygoplichthys
jeanesianus, Pterygoplichthys pardalis.
Gyrinocheilus aymonieri - gatunek ryb należący do rodziny Gyrinocheilidae. Występuje

w szybko płynących wodach Syjamu. Dorasta do 25cm długości. W akwariach osiąga
znacznie mniejsze rozmiary. Ciało ryb ma szarawe zabarwienie. Przez środek boków

przebiega ciemny, niezbyt regularny pas. Grzbiet szary. Strona brzuszna biaława. Otwór
gębowy skierowany jest w dół i otoczony szerokimi wargami, tworzącymi przyssawkę.

Ryby prowadzą denny tryb życia i żywią się przede wszystkim glonami, które delikatnie
zbierają z liści roślin oraz podłoża. Ryby są bardzo wrażliwe na brak tlenu w wodzie.

Cechuje je daleko posunięty terytorializm, w wyniku którego w starszym wieku atakują
inne ryby swego jak i innych gatunków. Zadawane rybom ranki bardzo często stają się
przyczyną inwazji chorób grzybiczych. Hodowlę można prowadzić jedynie w większych

akwariach. Najlepiej czują się w lekko kwaśnej i niezbyt twardej wodzie o temperaturze
około 25

o

C. W akwariach nie przystępują przeważnie do rozrodu. Gatunek pierwszy raz

opisał Tirant w 1883 roku.
Gyrinocheilus kaznakoi - gatunek ryb należący do rodziny Gyrinocheilidae. Występuje

w wartko płynących wodach Syjamu. Dorasta do 25cm długości. Ciało ryb ma
pomarańczowe lub żółte zabarwienie podstawowe. Na tym tle widoczne są niekiedy szare

przebarwienia. Z każdej strony głowy występują po dwa otwory skrzelowe. Brak im
zębów gardłowych i wąsików. Ryby mają nieco spokojniejsze usposobienie od szarego
gatunku, z którym są blisko spokrewnione. Przypadki atakowania innych ryb można

zaobserwować jedynie sporadycznie. Najczęściej ma ta miejsce w przypadku hodowania
ich w zbyt małym akwarium. Gatunek ten bardzo aktywnie - zwłaszcza w młodym wieku

- niszczy wiele gatunków glonów. Niezmiernie ważne jest przy tym, że zbierając je z liści
roślin nie uszkadza ich. Wymagania życiowe jak w przypadku

Gyrinochaeilus aymonieri

.

Niektórzy ichtiologowie uważają, że omawiany gatunek stanowi jedynie odmianę barwną

G. aymonieri

.

Hypostomus plecostomus - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju

Hypostomus. Pochodzi z wód na terenie północnej części Ameryki Środkowej. Dorasta do
28cm długości. Ciało ryb jest silnie brzusznie spłaszczone i ma białawe zabarwienie
podstawowe, na którym to tle widoczne są liczne duże brunatne plamy. Wszystkie płetwy

zabarwione są w identyczny sposób. Otwór gębowy skierowany ku dołowi, zakończony
jest przyssawką. Ryby prowadzą życie w dolnych partiach zbiornika i spożywają wszelkie

rodzaje pokarmów, przy czym pokarmy roślinne - w tym glony - odrywają znaczącą rolę.
Wykazują pewien terytorializm, lecz mogą być hodowane z innymi większymi gatunkami

w zbiorniku ogólnym. Wymagają wody o temperaturze 20-28

o

C, której pH wynosi 6,2-8,2

a twardość może dochodzić do 28

o

n. Gatunek pierwszy raz opisał Linnaeus w 1758 roku.

Ryby te niekiedy występują pod synonimową nazwą Loricaria flava, Loricaria
plecostomus.

Hypostomus punctatus - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju
Hypostomus. Zamieszkuje wody Brazylii. Dorasta do 30cm długości. Ciało ryb ma żółtawo
oliwkowe zabarwienie, i jest brzusznie spłaszczone. Na tym tle widoczne są szare

przebarwienia. Płetwa grzbietowa wysoka. Wszystkie płetwy posiadają ubarwienie
identyczne z ubarwieniem ciała. Na tym tle widoczne są ciemne punkciki. Otwór gębowy

skierowany ku dołowi zaopatrzony jest w silną przyssawkę. Spożywają wszelkie rodzaje
pokarmów, przy czym glony i inne pokarmy roślinne odgrywają priorytetową rolę. Ryby

potrafią żyć w wodzie o odczynie bardzo kwaśnym jak i zasadowym. Podobnie jest z
twardością wody, która może wynosić 0,5-20

o

n. Temperatura w granicach 22-28

o

C.

Gatunek pierwszy raz opisali Cuvier i Valenciennes w 1840 roku.

wstecz

|

dalej

Spis treści:

•

Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

Loricaria filamentosa - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Loricaria.
Występuje wyłącznie w wodach rzeki Rio Magdalena. Dorasta do 25cm długości. W

akwarium osiąga znacznie mniejsze rozmiary. Ciało ryb ma wydłużony kształt, i jest
żółtawo brązowo zabarwione. Na tym tle widoczne są niebieskawe plamki. Pierwszy
promień płetwy ogonowej o trójkątnym kształcie jest silnie wydłużony. Dorosłe samce

posiadają na górnej stronie płetw piersiowych ciemną szczecinkę. Zbrojnik kolumbijski
wymaga średnio twardej i lekko kwaśnej wody o temperaturze 25

o

C. Odżywia się

pokarmami roślinami, w tym glonami, a także pokarmami pochodzenia zwierzęcego, jeśli
znajdują się one na dnie akwarium. W sprzyjających warunkach przystępuje do tarła.

Ikra składana jest przez samicę w różnego rodzaju zakamarkach jakie tworzą kamienie i
korzenie. Umieszczona na dnie szklana lub plastikowa rurka często stymuluje tarło.

Opiekę nad jajami i narybkiem sprawuje samiec. Dobrze karmiony narybek rośnie bardzo
szybko. Gatunek pierwszy raz opisał Steindachner w 1878 roku.

Otocinclus affinis - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus.

Występuje licznie w wodach Rio de Janeiro oraz innych ciekach wodnych na terenie
Brazylii. Dorasta do 4cm długości. Ciało ryb lekko bocznie spłaszczone, o zielonkawo

żółtawej barwie. Brzuch jasny. Przez środek boków ciała, od pyska aż po nasadę płetwy
ogonowej przebiega pręga, zakończona ciemną plamą. Pysk zakończony przyssawką

skierowany jest ku dołowi. Ryby spożywają pokarmy roślinne, w tym glony. Ich
zachowanie cechuje terytorializm. Mogą być hodowane z innymi gatunkami ryb w

średniej wielkości akwarium. Lubią lekko kwaśną i średnio twardą wodę, której

temperatura nigdy nie może spaść poniżej 20

o

C. W sprzyjających warunkach przystępują

do tarła. Wylęg narybku z ikry następuje po trzech dniach. Gatunek pierwszy raz opisał
Steindachner w 1877 roku. Gatunek ten często opisywany jest pod synonimem

Epalzorhynchos kallopterus

.

Otocinclus flexilis - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus.
Występuje w rejonie Rio Grande do Sul. Dorasta do 6cm długości. Ciało ryb jest lekko

brzusznie spłaszczone, o żółtawo brązowawym zabarwieniu. Na tym tle widoczny jest
marmurkowy ciemny wzór. Na płetwie ogonowej, tuż przy jej nasadzie widoczna jest

duża ciemna plama. Otwór gębowy zakończony przyssawką usytuowany jest w spodniej
części głowy. Ryby cechuje terytorializm. Prowadzą zasadniczo denny tryb życia, lecz

potrafią bardzo szybko pływać. Mogą być hodowane z innymi gatunkami. Spożywają
pokarmy roślinne. Niszczą glony. Wymagają wody o temperaturze 20-25

o

C, której pH

wynosi 6,5-7,8 a twardość 2-25

o

n. W trakcie hodowli rozmnażają się. Samica składa w

kryjówce do 50 sztuk ziaren ikry, która ma żółto brunatną barwę. Ikrą opiekuje się
samiec. Larwy wylegają się po 4-5 dniach. Narybek należy karmić pokarmami roślinnymi

oraz larwami artemii. Ryby pierwszy raz opisał Cope w 1894 roku. Gatunek niekiedy
występuje pod synonimową nazwą Otocinclus fimbriatus, Otocinclus arnoldi.

Otocinclus maculicauda - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus.
Występuje w wodach Brazylii oraz w Amazonce. Dorasta do 6cm długości. Ciało ryb jest

lekko brzusznie spłaszczone, o brązowawo zielonkawym zabarwieniu. Na tym tle
widoczne są nieregularnie rozmieszczone żółtawe plamy, występujące także na płetwach

ryby. Otwór gębowy zakończony przyssawką znajduje się w spodniej części głowy. Płetwa
grzbietowa stosunkowo wysoka. Płetwa ogonowa głęboko wcięta. Ryby spożywają
pokarmy roślinne i czyszczą akwarium z glonów. Wymagają wody o temperaturze 22-

24

o

C, której pH wynosi 6,5-7,5 a twardość może dochodzić do 20

o

n. W akwarium

rozmnażają się w przypadku posiadania dobrych warunków życiowych. Ryby pierwszy raz

opisał Steindachner w 1876 roku. Gatunek występuje niekiedy pod synonimową nazwą
Otocinclus notatus.

Otocinclus maculipinnis - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus.
Zamieszkuje wody dorzecza La Plata. Dorasta jedynie do 4cm długości. Ciało ryb jest

lekko bocznie spłaszczone, o zielonkawo żółtawym zabarwieniu. Na tym tle widoczny jest
niebieskawy wzór składający się z nieregularnie rozmieszczonych punktów. Otwór
gębowy zakończony przyssawką znajduje się w spodniej części głowy. Ryby są spokojne i

towarzyskie. Odżywiają się glonami i innymi pokarmami roślinnymi. Wymagają wody
lekko kwaśnej i średnio twardej o temperaturze 24

o

C. W sprzyjających warunkach ryby

przystępują do tarła. Samica ikrę składa na roślinach i ścianach akwarium. Wylęg larw
następuje po trzech dniach. Po następnych trzech dniach narybek rozpoczyna żerowanie i

samodzielnie pływa. Gatunek pierwszy raz opisał Regan w 1912 roku.
Otocinclus nigricauda - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus. Jego

ojczyzną jest Rio Grande do Sul. Dorasta do 4,5cm długości. Ciało ryb jest lekko bocznie
spłaszczone o oliwkowo żółtawym zabarwieniu. Brzuch białawy. Otwór gębowy
zakończony przyssawką znajduje się na spodniej stronie głowy. Ryby żywią się glonami i

innymi pokarmami pochodzenia roślinnego. Mogą być hodowane w akwarium ogólnym.
Wymagania życiowe podobne jak w przypadku innych gatunków tego rodzaju. Ryby

pierwszy raz opisał Boulenger w 1891 roku.

Otocinclus vittatus - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Otocinclus.

Występuje w wodach Mato Grosso oraz na terenie cieków wodnych Parany. Dorasta do
5,5cm długości. Ciało ryb jest lekko bocznie spłaszczone o oliwkowo brunatnym

zabarwieniu. Brzuch białawej barwy. Otwór gębowy z przyssawką, umiejscowiony jest w
spodniej części głowy. Ryby prowadzą denny tryb życia. Zjadają glony oraz inne pokarmy
roślinnego pochodzenia. Wymagania życiowe zbliżone do potrzeb innych gatunków tego

rodzaju. Ryby pierwszy raz opisał Regan w 1904 roku.

Panaque nigrolineatus - gatunek ryb zbrojnikowatych, należący do rodzaju Panaque.

Występuje w wodach Panamy. Dorasta do 5cm długości. Ciało ryb jest wydłużone i lekko
wysklepione na grzbiecie. Brzuch silnie spłaszczony. Otwór gębowy zakończony

przyssawką znajduje się w spodniej części głowy. Całe ciało ryb ubarwione jest na szary
kolor, na którym to tle widoczne są gęsto ułożone, cienkie linie czarnego koloru. Przy

nasadzie płetwy ogonowej widoczna jest biała pręga. Płetwa ta na końcu jest także biało

obrzeżona. Oczy czerwone. Ryby prowadzą denny tryb życia Wymagają lekko kwaśnej i
średnio twardej wody o temperaturze 25

o

C. Spożywają pokarmy pochodzenia roślinnego,

w tym także glony. W starszym wieku zjadają także pokarmy pochodzenia zwierzęcego.

Gatunek pierwszy raz opisał Peters w 1877 roku.
Panaque suttoni - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Panaque. Jego

ojczyzną są wody Gujany i Kolumbii. Dorasta do 18cm długości. Ciało ryb jest brzusznie
spłaszczone i ma czarne zabarwienie, na którym widoczna jest ciemna pigmentacja.

Płetwy także mają czarną barwę, przy czym płetwa grzbietowa i ogonowa są znacznych
rozmiarów. Otwór gębowy skierowany jest ku dołowi i zakończony przyssawką. Ryby

mają spokojne usposobienie i mogą być hodowane w akwarium ogólnym z innymi dużymi
gatunkami ryb. Najczęściej przebywają w dolnej części zbiornika. Spożywają zarówno

pokarmy roślinne, w tym znaczne ilości glonów, jak i zwierzęce. Wymagają wody o
temperaturze 20 - 24

o

C, której pH wynosi 6,2-7,5 a twardość 4-15

o

n. W odpowiednio

dużym akwarium i przy sprzyjających warunkach ryby rozmnażają się. Gatunek pierwszy

raz opisał Schultz w 1944 roku.
Peckolita brevis - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Peckolita. Pochodzi

z wód rzeki Rio Purus i Rio Jurua w Brazylii. Dorasta do 9cm długości. Ciało ryb jest
brzusznie spłaszczone i ma szarawo białe zabarwienie podstawowe, na którym to tle

widoczne są duże czarne punkty. Płetwy zabarwione są w identyczny sposób. Otwór
gębowy skierowany jest ku dołowi, zakończony przyssawką i ozdobiony krótkimi

wąsikami. Ryby mają spokojny i towarzyski charakter. Mogą być hodowane w akwarium
ogólnym. Najczęściej przebywają w dolnej partii zbiornika i spożywają pokarmy
pochodzenia roślinnego. Zeskrobują glony z podłoża i liści roślin. Niekiedy także jedzą

pokarmy zwierzęce. Wymagają wody o temperaturze 22-26

o

C, której pH wynosi 5,8-7,8

a twardość może dochodzić do 28

o

n. Dobrze jest do wody dodawać niewielką ilość

wyciągu torfowego. W sprzyjających warunkach przystępują w trakcie hodowli do tarła.
Ikrą i narybkiem opiekuje się samiec. Narybek zaczyna żerowanie w dziesiątym dniu

życia. Gatunek pierwszy raz opisał La Monte w 1935 roku.
Peckolita pulcher - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Peckolita.

Występuje w wodach rzeki Rio Negro. Dorasta do 6cm. długości. Ciało ryb ma jasno szare
zabarwienie podstawowe. Na tym tle występują szerokie szare, lekko niebieskawe pręgi.
Wszystkie płetwy ryby są w kolorze tułowia. Prowadzą denny tryb życia. Są spokojne i

towarzyskie. Nadają się do akwarium ogólnego. Wymagają lekko kwaśnej i średnio
miękkiej wody, której temperatura winna wynosić 24-28

o

C. Spożywają pokarmy

pochodzenia roślinnego a w starszym wieku także zwierzęce. W akwarium rozradzają się
sporadycznie. Gatunek pierwszy raz opisał Steindachner w 1917 roku.

Peckolita vittata - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Peckolita. Jego
ojczyzną są rzeki Tajapouru, Rio Xingu i Rio Madeira. Dorasta do 14cm długości. Ciało ryb

ma oliwkowo brązowe zabarwienie. Na tym tle widoczne są cienkie żółtawe pręgi i
przebarwienia. Wszystkie płetwy ryby posiadają ten sam co tułów rysunek i barwę.
Prowadzą denny tryb życia. Posiadają spokojne i towarzyskie usposobienie. Doskonale

nadają się do akwarium ogólnego. Spożywają pokarmy pochodzenia roślinnego.
Największą aktywność życiową wykazują w porze nocnej. Po osiągnięciu wieku dojrzałego

zjadają także pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Woda do ich hodowli winna być lekko
kwaśna lub obojętna, średnio miękka. Jej temperatura nie powinna przekraczać 26

o

C.

Ryby pierwszy raz opisał Steindachner w 1882 roku.
Pterygoplichthys anisitsi - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju

Pterygoplichthys. Pochodzi z wód rzeki Rio Paraguay na terenie Paragwaju i Brazylii.
Dorasta do 42cm długości. Ciało ryb jest silnie brzusznie spłaszczone i ma stalowo
niebieskie zabarwienie podstawowe. Na bokach ciała i grzbiecie widoczne są niewielkie

szarawo czarne przebarwienia oraz liczna biała pigmentacja. Płetwy w kolorze ciała, są
duże i dobrze rozwinięte, pokryte takim samym wzorem, jaki występuje na ciele. Otwór

gębowy skierowany ku dołowi, zakończony jest przyssawką. Ryby przebywają najczęściej
w dolnej części zbiornika. Spożywają pokarmy pochodzenia roślinnego i w niewielkich

ilościach pokarmy zwierzęce. Mogą być hodowane w akwarium ogólnym z innymi dużymi
gatunkami ryb. Wymagają wody o temperaturze 21-24

o

C, której pH wynosi 6,5-8,2 a

twardość może dochodzić do 25

o

n. Gatunek pierwszy raz opisali Eigenmann i Kennedy w

1903 roku. Ryby niekiedy opisywane są pod synonimową nazwą Pterygoplichthys
alternans, Pterygoplichthys juvens.
Pterygoplichthys duodecimalis - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju

Pterygoplichthys. Jego ojczyzną są wody na terenie Brazylii. Dorasta do 50cm długości.
Ciało ryb jest silnie brzusznie spłaszczone i ma pomarańczowo brązowawe zabarwienie

podstawowe. Na tym tle widoczny jest brunatny marmurkowy wzór. Wszystkie płetwy o
barwie ciała, pokryte tym samym wzorem. Płetwa grzbietowa wysoka. Otwór gębowy

skierowany ku dołowi zakończony jest przyssawką. Ryby mają spokojne usposobienie.
Mogą być hodowane w bardzo dużych zbiornikach z innymi dużymi gatunkami ryb.

Spożywają przede wszystkim pokarmy pochodzenia roślinnego a niekiedy także
zwierzęce. Wymagają wody o temperaturze 22-30

o

C, której pH wynosi 6,2-7,8 a

twardość może dochodzić do 25

o

n. W akwarium nie rozmnażają się, gdyż na przeszkodzie

stoi przede wszystkim wielkość ryb. Gatunek pierwszy raz opisali Cuvier i Valenciennes w
1840 roku.

Pterygoplichthys gibbiceps - gatunek ryb zbrojnikowatych, należący do rodzaju
Pterygoplichthys. Występuje

w wodach Brazylii. Dorasta
do 30cm długości.

Ciało ryb jest wydłużone i
silnie brzusznie spłaszczone,

o jasno brązowym
zabarwieniu. Na tym tle
widoczne są liczne ciemno

brązowe regularne plamki.
Płetwa grzbietowa bardzo

wysoka, w kształcie
wachlarza, z tyłu

zaokrąglona. Płetwa ogonowa
trójkątna, z pierwszym i

ostatnim promieniem lekko
przedłużonym. Ryby prowadzą denny tryb życia i są bardzo dekoracyjne. Wymagają
lekko kwaśnej i średnio twardej wody o temperaturze 25

o

C. Żywią się glonami i innymi

pokarmami pochodzenia roślinnego. W 1991 roku w wyniku rewizji przeprowadzonej
przez Webera gatunek ten został zaszeregowany do rodzaju Glytoperichthys. Ryby

pierwszy raz opisał Kner w 1854 roku.

Pterygoplichthys multiradiatus - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju

Glytoperichthys [dawniej Pterygoplichthys]. Jego ojczyzną są wody Peru, Boliwii i
Paragwaju. Dorasta do 50cm długości. Ciało ryb ma żółtawo oliwkowe zabarwienie

podstawowe. Na tym tle na głowie występuje drobna szara pigmentacja. Tułów oraz
wszystkie płetwy pokryte dużymi szarymi plamkami. Ryby przeważnie spożywają glony i
pokarmy roślinne w młodym wieku, a po osiągnięciu wieku dojrzałego pokarmy

pochodzenia zwierzęcego. Mają spokojne usposobienie, lecz wykazują daleko posunięty
terytorializm. Wymagają wody lekko kwaśnej i średnio miękkiej o temperaturze 23-27

o

C.

W akwariach hodowane są jedynie młode osobniki. Gatunek pierwszy raz opisał Hancock
w 1828 roku. Ryby niekiedy opisywane są w literaturze pod synonimową nazwą

Pterygoplichthys jeanesianus, Pterygoplichthys pardalis.
Pterygoplichthys punctatus - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju

Pterygoplichthys. Zamieszkuje wody Amazonki na terenie Wenezueli. Dorasta do 18cm
długości. Ciało ryb ma silne brzuszne spłaszczenie i zabarwione jest na żółtawo
brązowawy kolor. Na tym tle widoczna jest gęsta i drobna brunatna pigmentacja. Płetwy

zabarwione na brunatny kolor. Otwór gębowy skierowany ku dołowi posiada przyssawkę.
Ryby mają stosunkowo spokojne usposobienie i mogą być hodowane w akwarium

wielogatunkowym. Najczęściej przebywają na dnie zbiornika, gdzie spożywają pokarmy
pochodzenia roślinnego, w tym także glony. Wymagają wody o temperaturze 22-26

o

C,

której pH wynosi 6,5-7,5 a twardość 15

o

n. W trakcie hodowli rozmnażają się

sporadycznie. Gatunek pierwszy raz opisał Günther w 1864 roku.

wstecz

|

dalej

Spis treści:

•

Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

•

Zakończenie

Rineloricaria lanceolata - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Loricaria.
Najczęściej występuje w wodach Amazonki. Dorasta do 13cm długości. Ciało ryb jest

wąskie i bardzo wydłużone, o żółtawo brązowym zabarwieniu, na którym to tle widoczne
są ciemne plamy. Strona brzuszna silnie spłaszczona, o jasno brązowym zabarwieniu.

Głowa lekko wydłużona. Otwór gębowy zakończony przyssawką znajduje się w spodniej
części głowy. Trójkątna płetwa ogonowa posiada pierwszy i ostatni promień bardzo

wydłużony. Ryby mają spokojne i towarzyskie usposobienie. Nadają się do hodowli w
akwarium ogólnym. Najlepiej czują się w wodzie lekko kwaśnej i średnio twardej o
temperaturze 24

o

C. Spożywają glony oraz inne pokarmy pochodzenia roślinnego nie

gardząc pokarmami zwierzęcymi. W sprzyjających warunkach przystępują do tarła.
Gatunek pierwszy raz opisał Günther w 1868 roku. Ryby niekiedy występują pod

synonimową nazwą Loricaria lanceolata.
Loricaria microlepidogaster - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Loricaria.

Jego ojczyzną są wody Rio Grande. Dorasta do 9,5cm długości. Ciało ryb ukształtowane
jest w typowo dla tego rodzaju i ma żółtawe lub jasno brązowe zabarwienie, na którym to

tle widoczne jest sześć lekko zaznaczonych szarych pręg. Płetwa ogonowa trójkątna, bez
wyrostków na pierwszym i ostatnim promieniu. Nadają się do hodowli w akwarium
ogólnym. Młode egzemplarze niszczą znaczne ilości glonów. Wymagania życiowe tych ryb

są identyczne jak w przypadku innych gatunków tego rodzaju. Ryby pierwszy raz opisał
Regan w 1904 roku. Gatunek niekiedy opisywany jest pod synonimową nazwą Loricaria

microlepidogaster.

Rineloricaria parva - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Loricaria.

Występuje w wodach La Plata oraz na terenie Paragwaju. Dorasta do 12cm długości.
Ciało ryb jest znacznie wydłużone i brzusznie silnie spłaszczone, o żółtawo brązowawym

zabarwieniu, z widocznymi jasnymi przebarwieniami, tworzącymi marmurkowy wzór.
Otwór gębowy zakończony przyssawką skierowany w dół. Płetwa ogonowa trójkątnego
kształtu posiada znacznie wydłużony pierwszy i ostatni promień. Ryby mają spokojny

charakter. Najlepiej czują się w akwarium, na którego dnie znajdują się kamienie i
korzenie. Woda lekko kwaśna i średnio twarda o temperaturze 24

o

C. Zjadają glony i

pokarmy roślinne. W starszym wieku jedzą także pokarmy pochodzenia zwierzęcego. W
sprzyjających warunkach przystępują do tarła. Samica składa w wybranym miejscu

[rurka ceramiczna, doniczka, skorupa orzecha kokosowego] 100 do 200 ziaren ikry.
Opiekę nad nią roztacza samiec. Gatunek pierwszy raz opisał Boulenger w 1895 roku.

Ryby te niekiedy występują pod synonimową nazwą Loricaria parva, Rineloricaria fallax.

Stonoiella leopardus - gatunek zbrojnikowatych, należący do rodzaju Stonoiella.
Występuje w wodach Gujany. Dorasta do 12cm długości. Ciało ryb jest wydłużone i

mocno ścieśnione na stronie brzusznej. Grzbiet silnie wysklepiony. Korpus, głowa i płetwy
zabarwione są na jasno brunatny kolor. Na tym tle nieregularnie rozmieszczone są czarne

lub ciemno szare cętki. Płetwa grzbietowa bardzo duża i wysoka, jest z tyłu zaokrąglona.
Ryby wykazują daleko posunięty terytorializm. Dlatego też na dnie akwarium winno się

umieścić dużo kamieni i korzeni. Woda lekko kwaśna i średnio twarda powinna mieć
temperaturę 24

o

C. Ryby spożywają glony i pokarmy pochodzenia roślinnego. Gatunek

pierwszy raz opisał Fowler w 1914 roku.

Sturisoma aureum - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Sturisoma. Jego

ojczyzną są wody na terenie Kolumbii. Dorasta do 22cm długości. Ciało ryb jest
wygrzbiecone i brzusznie spłaszczone. Zwęża się ono bardzo silnie ku tyłowi i zakończone
jest trójkątną płetwą ogonową, której pierwsze i ostatnie promienie są wydłużone. Płetwa

grzbietowa i płetwy piersiowe duże, mocno
rozwinięte.

Głowa, grzbiet, boki i płetwy ryb mają żółtawo
zielonkawe zabarwienie podstawowe, na

którym to tle widoczne są czarne
przebarwienia w postaci pasów i plam. Otwór

gębowy skierowany ku dołowi, zakończony
jest przyssawką. Ryby prowadzą denny tryb

życia i spożywają w większości pokarmy
pochodzenia roślinnego. Niekiedy także jedzą
pokarmy zwierzęce. Z uwagi na spokojne

usposobienie mogą być hodowane w akwarium
ogólnym. Wymagają wody o temperaturze 22-

26

o

C, której pH wynosi 6,5-7,8 a twardość

18

o

n. W trakcie hodowli rozmnażają się

sporadycznie. W trakcie tarła samica składa na
samcu do 100 sztuk dużej, o zielonkawym

zabarwieniu ziaren ikry, która po zapłodnieniu
noszona jest przez niego na ciele. Wylęg larw
następuje po 3 dniach. Gatunek pierwszy raz

opisał Steindachner w 1900 roku.

Sturisoma barbatum - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Sturisoma.

Pochodzi z wód rzeki Rio Cajuba w Paragwaju. Dorasta do 25cm długości. Ciało ryb jest
lekko wygrzbiecone i znacznie wydłużone, zwężające się ku tyłowi. Płetwa ogonowa ma

lekko trójkątny kształt, który nadają jej bardzo długie pierwsze i ostatnie promienie. Cała
ryba zabarwiona jest na żółtawo brązowy kolor i posiada na ciele ciemne przebarwienia.

Otwór gębowy skierowany jest ku dołowi i przystosowany do zdzierania glonów z podłoża
i roślin. Głównym pożywieniem ryb są pokarmy roślinne, w tym także glony. Z uwagi na
spokojne usposobienie mogą być hodowane w akwarium ogólnym. Wymagają wody o

temperaturze 20-22

o

C, której pH wynosi 6,4-7,2 a twardość 15

o

n. Ryby są aktywne w

ciągu dnia. W trakcie hodowli rozmnażają się sporadycznie. Gatunek pierwszy raz opisał

Kner w 1854 roku.
Sturisoma nigrirostrum - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Sturisoma.

Zamieszkuje wody na terenie Brazylii. Dorasta do 24cm długości. Ciało ryb jest lekko
wygrzbiecone, długie i zwężające ku tyłowi. Płetwa ogonowa trójkątna z wydłużonym

pierwszym i ostatnim promieniem. Górny promień zakończony jest bardzo długą ciemną
witką. Całe ciało ryb ma szaro żółtawe zabarwienie podstawowe. Od pyska, który
skierowany jest ku dołowi i zakończony przyssawką przebiega przez środek boków

czarna, niezbyt regularna pręga. Na prędze tej widoczne są liniowo ułożone drobne białe
punkty. Ryby najczęściej przebywają w dolnej części zbiornika. Mają spokojne

usposobienie i mogą być hodowane w akwarium wielogatunkowym. Spożywają pokarmy
roślinne a niekiedy także pochodzenia zwierzęcego. Wymagają wody o temperaturze 25-

30

o

C, której pH wynosi 6-7 a twardość 15

o

n. W akwarium rozmnażają się. Gatunek

pierwszy raz opisał Fowler w 1940 roku. Ryby występują niekiedy pod synonimową

nazwą Sturisoma brevirostre.
Sturisoma panamense - gatunek ryb zbrojnikowatych należący do rodzaju Sturisoma.
Występuje w wodach na terenie Panamy. Dorasta do 17cm długości. Ciało ryb jest lekko

wygrzbiecone, długie i zwężające się ku tyłowi. Całe zabarwione jest na żółtawo oliwkowy
kolor. Na tym tle widoczne są na bokach szarawe przebarwienia. Ryby posiadają bardzo

duże płetwy piersiowe i wysoką płetwę grzbietową. Otwór gębowy skierowany ku dołowi
zakończony jest przyssawką. Istnieje odmiana barwna tego gatunku posiadająca biało

szare zabarwienie. U ryb tych przód pyska często jest zadarty do góry i przypomina róg.
Ryby te niekiedy są prezentowane jako odrębny gatunek pod nazwą Sturisoma

rostratum. Spożywają przede wszystkim pokarmy roślinne, w których glony stanowią

duży procent oraz w niewielkim stopniu pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Mają
spokojne i towarzyskie usposobienie. Mogą być hodowane w akwarium
wielogatunkowym. Wymagają wody o temperaturze 20-22

o

C, której pH wynosi 6,5-7,2 a

twardość może dochodzić nawet do 25

o

n. W sprzyjających warunkach ryby przystępują

do tarła. Narybek rozpoczyna żerowanie po 7-9 dniach od chwili złożenia ikry. Gatunek

pierwszy raz opisali Eigenmann i Eigenmann w 1889 roku. Ryby występują niekiedy pod
synonimową nazwą Loricaria panamensis.

wstecz

|

dalej

Spis treści:

•

Wstęp

•

Czynniki stymulujące lub ograniczające wzrost glonów

•

Zwalczanie glonów

o

Zwalczanie glonów metodą mechaniczną

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.1

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.2

o

Przegląd wybranych gatunków ryb glonożernych cz.3

o

Zwalczanie glonów metodą pośrednią i chemiczną

• Zakończenie

Zwalczanie glonów metodą pośrednią.

D

o znanych i sprawdzonych metod zwalczania glonów drogą pośrednią zalicza się w

szczególności:

1. Systematyczne i częste czyszczenie materiałów filtrujących wodę w akwarium.
2. Częste odmulanie dna i usuwanie zarówno szczątków roślin jak i produktów

przemiany materii u ryb.

3. Systematyczna wymiana 10-15% wody w zbiorniku.
4. Naświetlanie przefiltrowanej mechanicznie wody promieniami UV, na zasadzie jej

przepływu przez specjalne lampy.

5. Obniżanie pH wody przy pomocy CO

2

.

6. Pod żadnym pozorem nie wprowadzanie do akwarium roślin zaglonionych, licząc

że się odrodzą.

P

ierwsze dwie metody prowadzą do ograniczenia powstawania procesów rozkładu

materii w akwarium, a co za tym idzie, ograniczają ilość azotanów i azotynów

rozpuszczanych w niej. Zubożona w te składniki woda, nie stanowi dla glonów właściwego
środowiska, stymulującego ich rozwój i wzrost. Z drugiej strony fakt ten, ma zbawienny

wpływ na samopoczucie ryb.

T

rzecia z wymienionych metod ma na celu rozcieńczenie w wodzie znajdującej się w

zbiorniku pozostałości niekorzystnych substancji.

C

zwarta wymieniona metoda, uniemożliwia rozwój fitoplanktonu [zakwit wody], oraz

znacząco ogranicza w niej ilość zarodników innych gatunków glonów, które wykazują

zdolność do rozwoju.

O

statnia z wymienionych metod, której niektórzy akwaryści przypisują wręcz

cudotwórcze działanie, powoduje rozpuszczenie w wodzie dwutlenku węgla [CO

2

], który

stanowi element uaktywniający wzrost roślin wyższych. Proces ten zakwasza wodę, a co

za tym idzie, tworzy środowisko nie sprzyjające rozwojowi niektórych gatunków glonów.
Metoda ta wymaga znacznego wyczucia i ostrożności, gdyż w pewnych sytuacjach

niektóre gatunki glonów uznają taka sytuację za sygnał do intensywnego rozwoju. Jak z

tego wynika, niekiedy można uzyskać odwrotny efekt.

Zwalczanie glonów metodą chemiczną.

C

hemia, w przypadku akwarium, jest ostatecznością. Zasada taka winna przyświecać

każdemu akwaryście. Niestety nie istnieją środki chemiczne działające wybiórczo.
Stosując środki chemiczne przeciw glonom, zawsze należy pamiętać, że zatruwają one z

jednej strony organizmy żyjących w akwarium ryb, z drugiej zaś wpływają bardzo
negatywnie na rośliny wyższe. Nie bez znaczenia jest także okoliczność, że środki

miedziopochodne [często stosowane w takich preparatach składniki] naruszają w
znaczący sposób równowagę biologiczną w akwarium. Zjawisko to najłatwiej jest
zaobserwować w zbiornikach o małej pojemności. Terapia tego typu niszczy co prawda

glony, lecz przy okazji, bardzo skutecznie rujnuje całe z takim trudem utworzone
środowisko wodne.

K

ończąc zasygnalizowane w tym opracowaniu zagadnienia, można przyjąć, że tworzą

one kilka podstawowych kanonów, których przestrzeganie niewątpliwie powinno ułatwić

hodowlę każdemu akwaryście oraz ustrzec go, przynajmniej częściowo, przed
niepowodzeniami.

1. Glony oraz ich zarodniki zawsze są obecne w każdym akwarium od chwili gdy

zostało ono założone. Kompletna ich eliminacja nie jest możliwa a nawet nie
wskazana. Glony stanowią część ekosystemu, bez którego o jego prawidłowym

rozwoju nie można mówić.

2. Zwalczanie glonów jest zawsze trudnym przedsięwzięciem, ponieważ mają one

duże umiejętności przystosowawcze. Zwalczanie ich jest tym skuteczniejsze, im

mniej czasu pozostawi się im na przystosowanie.

3. Rola hodowcy ograniczyć się powinna jedynie do sterowania pewnymi procesami

w akwarium, poprzez wykonywanie takich czynności, które hamują rozwój
glonów.

W szczególności należy:

a. Systematycznie podmieniać część wody.

b. Mechanicznie usuwać zaatakowane glonami liście, a także w miarę

potrzeby czyścić szyby.

c. Utrzymywać w akwarium niezbędną ilość aktywnych ryb glonożernych.

d. Regulować widmo i natężenie światła oraz dokonywać wymiany jego źródeł

sukcesywnie.

4. Osiągnięcie w akwarium równowagi biologicznej ogranicza w znaczący sposób

rozwój wszelkich gatunków glonów.

5. Chemiczna walka z glonami jest ostatecznością i przeważnie stanowi najgorsze z

możliwych rozwiązanie.

P

owyższy temat został opracowany w oparciu o własne doświadczenia i badania

autora oraz w wyniku cennych uwag, jakimi podzielili się z nim doświadczeni akwaryści,
zarówno polscy jak i holenderscy. Trudno także niniejsze opracowanie uznać za
wyczerpujące. Wiele poruszonych w nim zagadnień wymaga znacznego rozszerzenia, do

czego winna służyć w tym wypadku literatura specjalistyczna. W tym miejscu zostały one
jedynie wstępnie zasygnalizowane, i taki jest cel niniejszej publikacji. Poprzedzając

ewentualne uwagi krytyczne, autor pragnie przypomnieć maksymę mówiącą, że: "... w
akwarystyce często niemożliwe staje się rzeczywistością ku zaskoczeniu wszystkich."

Przyroda zawsze potrafi spłatać figla. Dlatego też argumenty z gatunku "u mnie było
inaczej i nic...", niczego nie dowodzą. W warunkach domowych nikt przeważnie nie jest w

stanie przeprowadzić solidnej analizy uwzględniającej wszelkie aspekty. Najczęściej brak
też jest materiałów porównawczych.