zestawykina.qxd

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2003

Wa¿nym elementem

ka¿dego zestawu kina

domowego, oprócz

amplitunera s¹

wspó³pracuj¹ce z nim

kolumny g³onikowe.

Producenci sprzêtu

graj¹cego oferuj¹

zarówno zestawy jak

i poszczególne

g³oniki.

upuj¹c zestaw kina

domowego problem

doboru kolumn g³o-

nikowych popu-

larnie nazywanych

g³onikami mamy

ju¿ z g³owy. Go-

rzej, gdy kupujemy

w pierwszym rzêdzie amplituner kina domo-

wego, zakup g³oników odk³adaj¹c na

póniej lub te¿ gdy dysponujemy ju¿ ko-

lumnami, a wymieniamy amplituner stereo-

foniczny na wielokana³owy. W takim przy-

padku dobór g³oników jest niezwykle trud-

ny i powinien byæ poprzedzony próbami od-

s³uchowymi.

Wyspecjalizowani wytwórcy kolumn g³oni-

kowych, jak np. Jamo oferuj¹ zarówno kom-

pletne zestawy, jak i poszczególne ich ele-

menty (np. kolumny kana³u centralnego lub

subwoofery) przeznaczone dla tych mi³oni-

ków kina domowego, którzy pragn¹ uzu-

pe³niæ posiadany zestaw tylko o brakuj¹ce

elementy. Bogat¹ ofertê maj¹ równie¿ nie-

którzy producenci popularnego sprzêtu tzw.

bud¿etowego, tacy jak Pioneer, Sony czy

JVC.

Aby system nasz móg³ reprodukowaæ dwiêk

5.1-kana³owy potrzebujemy 6 kolumn: trzech

kolumn usytuowanych z przodu (dwie kolum-

ny kana³ów przednich, a miêdzy nimi ko-

lumna kana³u centralnego), dwóch kolumn

kana³ów tylnych oraz kolumnê kana³u sub-

woofera. Tak skonfigurowany system g³o-

nikowy w pe³ni umo¿liwia odtwarzanie efek-

tów dwiêkowych zakodowanych w forma-

tach Dolby Digital i DTS.

Niektóre amplitunery kina domowego maj¹

nie piêæ lecz siedem niezale¿nych kana-

³ów (nie uwzglêdniaj¹c kana³u subwoofera).

Takiej liczby kana³ów wymaga odtwarza-

nie dwiêku zgodnie z wymaganiami normy

THX (autoryzowanej przez LucasFilm).

Konfiguracja zestawu

g³onikowego

Ustawienie kolumn g³onikowych ma za-

sadnicze znaczenie dla precyzji i realizmu

odtwarzanych efektów dwiêkowych. Kon-

figuracja miejsca i po³o¿enia poszczegól-

nych g³oników poprzedza zwykle konfigu-

racjê elektroniczn¹, w której za pomoc¹

menu wywietlanego na ekranie telewizora

po³¹czonego z amplitunerem dostosowuje

siê parametry wzmacniacza do parame-

trów u¿ytych g³oników.

Wyznaczaj¹c po³o¿enie g³oników bierze

siê pod uwagê wysokoæ ustawienia, k¹t

oraz odleg³oæ miêdzy poszczególnymi g³o-

nikami zestawu. Nie zaleca siê umieszcza-

nia g³oników bezporednio na pod³odze,

miêkkich wyk³adzinach, kanapach lub rucho-

mych pó³kach (niestabilnoæ takiego pod³o-

¿a), gdy¿ powoduje to utratê niektórych

dwiêków o ma³ych czêstotliwociach. St¹d

te¿ wiêkszoæ producentów oferuje spe-

cjalne podstawki znajduj¹ce siê ju¿ w wypo-

sa¿eniu fabrycznym lub za dop³at¹ (du¿ym

wyborem podstawek dysponuje firma Sony).

Przy wykorzystywaniu do ods³uchu tylko

trzech g³oników (np. w trybie 3 stereo)

g³oniki kana³ów przednich nale¿y rozsta-

wiæ tak, aby tworzy³y wiêkszy k¹t ni¿ przy

korzystaniu tylko z dwóch g³oników (w try-

bie stereo) tj. 45-60

(rys. 1). Przy czym

g³onik centralny nie powinien przekraczaæ

linii prostej ³¹cz¹cej oba g³oniki przednie

(rys. 2). Zaleca siê, aby g³oniki wysokoto-

nowe kolumn kana³ów przednich znajdowa-

³y siê 60 cm poni¿ej osi g³oników kolum-

ny kana³u centralnego równoleg³ej do

pod³ogi.

K¹t pod jakim powinny byæ ustawione g³o-

niki cile dostosowuje siê do miejsca od-

s³uchu, przy czym jest zale¿ny od po-

wierzchni pomieszczenia ods³uchowego

(przy wiêkszych pomieszczeniach dopu-

szcza siê mniejsze wartoci k¹tów). Przy

rozmieszczaniu g³oników mo¿e siê oka-

zaæ, ¿e do uzyskania optymalnych warun-

ków trzeba wykonaæ szereg prób

ods³uchowych.

Kolumna kana³u centralnego jest jednym

z najwa¿niejszych zestawów kina domowe-

go. Przy ogl¹daniu filmów, z niej w³anie

ZESTAWY G£ONIKOWE

KINA DOMOWEGO

Zestaw kolumn g³onikowych FB 900 firmy Philips

Zestaw SS-LAP305ED piêciu g³oników satelitarnych SS-LA300ED w ró¿nych w wersjach kolorystycznych

i g³onika centralnego SS-LAC305ED firmy Sony

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2003

Rys. 3. Ró¿ne ustawienia g³oników surround. Lini¹

przerywan¹ zaznaczono ustawienia dla g³oników

pracuj¹cych w zestawie z DVD-AUDIO

Rys.1. Przy wykorzystaniu g³onika centralnego

k¹t miêdzy kolumnami lew¹ i praw¹ powinien wyno-

siæ 45-60

Rys. 2. G³onik centralny nie powinien przekraczaæ

linii prostej ³¹cz¹cej kolumny przednie

- 60

- 120

αα

STL

STP

s³yszy siê wiêkszoæ dialogów. Walory dwiê-

kowe kolumny kana³u centralnego (jak np.

skutecznoæ - SPL) powinny byæ cile do-

brane do kolumn kana³ów przednich odzna-

czaj¹cych siê w porównaniu z reszt¹ zesta-

wu najszerszym pasmem. Zaleca siê, aby te

trzy kolumny pochodzi³y od jednego produ-

Zestawy g³onikowe i kolumny do zestawów kina domowego

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2003

centa, a najlepiej z tego samego zestawu, co

niestety nie zawsze jest mo¿liwe do spe³nie-

nia - szczególnie wtedy gdy ju¿ dysponuje-

my zestawem kolumn przednich. Pewne

rozrzuty parametrów dadz¹ siê na pewno

skompensowaæ w procesie regulacji pozio-

mu i opónienia dwiêku dochodz¹cego

z ka¿dego g³onika - a tak¹ funkcjê ma wiêk-

szoæ amplitunerów dwiêku kinowego. Po-

prawnie dobrane kolumny kana³ów przed-

nich i centralnego zapewni¹ w³aciw¹ prze-

strzeñ dwiêku i zapobiegn¹ nieci¹g³ociom

powstaj¹cym w trakcie przemieszczania siê

dwiêku miêdzy g³onikami.

Kolumny kana³ów przednich, centralnego

i subwoofera s¹ czêsto ustawiane w pobli-

¿u odbiornika telewizyjnego. Aby wytwa-

rzane przez nie pole magnetyczne nie po-

wodowa³o odchylenia wi¹zki w lampie kine-

skopowej odbiornika (co objawia siê odbar-

wieniami ekranu luminoforowego), kolumny

kina domowego s¹ wyposa¿ane w ekran

magnetyczny. Gdy kolumny nie maj¹ ekra-

nu, ustawia siê je w odleg³oci co najmniej

50 cm od odbiornika telewizyjnego.

G³oniki kana³ów tylnych wytwarzaj¹ce

efekt dwiêku dookólnego (surround) po-

winny byæ ustawione 45-90 cm powy¿ej

uszu s³uchacza lekko nachylone do niego

(rys. 3). Nale¿y przy tym pamiêtaæ, aby nie

kierowaæ tych g³oników bezporednio na

siebie. G³oniki kana³ów surround najle-

piej umieszczaæ na cianach bocznych po-

mieszczenia, a jeli nie jest to mo¿liwe z ty-

³u s³uchacza, przy czym w odleg³oci nie

wiêkszej ni¿ 2 m.

Norma THX wymaga specjalnego ustawie-

nia g³oników. Wszystkie g³oniki zarówno

kana³ów centralnych jak i surround powin-

ny byæ ustawione w linii równoleg³ej do s³u-

chacza. Potrzebne do tego celu dwa tzw.

g³oniki efektowe umieszcza siê z ty³u s³u-

chacza bardzo blisko siebie, w odleg³oci

nie wiêkszej ni¿ 2 m (rys. 4).

Z kolej ods³uch materia³u muzycznego na-

granego na p³ytach DVD-Audio i innych

nonikach dwiêku wielokana³owego narzu-

ca jeszcze inne wymagania. Wszystkie

piêæ g³oników ustawia siê na obwodzie

ko³a, przy czym k¹t miêdzy g³onikami ka-

na³ów przednich powinien wynosiæ 60

a k¹t miêdzy g³onikami kana³u centralne-

go a surround - 120

(rys. 5). W porówna-

niu z typowym ustawieniem g³oników ka-

na³ów tylnych, stosowanym przy ogl¹daniu

filmów, u¿ywanie ich do ods³uchu muzyki

z p³yt DVD-Audio wymaga przesuniêcia

bardziej do ty³u.

Wa¿nym elementem ka¿dego zestawu jest

te¿ specjalny g³onik niskotonowy nazywa-

ny subwooferem. Zdecydowana wiêkszoæ

subwooferów spotykanych w ofertach firm

to subwoofery aktywne wyposa¿one we

w³asny wzmacniacz mocy i zasilacz siecio-

wy. Subwoofer aktywny jest sterowany

z osobnego toru amplitunera kina domo-

wego pozbawionego wzmacniacza mocy

i wyposa¿onego w specjalne filtry przepu-

szczaj¹ce wy³¹cznie dwiêki o ma³ych czê-

stotliwociach, st¹d oznaczenie tego kana-

³u LFE.

Ze wzglêdu na to, ¿e dwiêki o ma³ych czê-

stotliwociach nie maj¹ charakteru kierunko-

wego (w³asnoæ tê maj¹ np. dwiêki wyso-

kie), kolumnê kana³u subwoofera mo¿na

postawiæ w zasadzie w dowolnie wybra-

nym miejscu. Jednak optymalne umieszcze-

nie zale¿y od kszta³tu i typu pomieszczenia.

Ustawiaj¹c subwoofer korzysta siê ze wska-

zówek (instrukcji) producenta lub zaczyna

siê od umieszczenia go w przednim rogu

w odleg³oci 15 cm od ciany, inn¹ metod¹

jest ustawienie subwoofera bardzo blisko

s³uchacza. Nastêpnym krokiem ustawiania

subwoofera s¹ kolejne próby maj¹ce na

celu znalezienie miejsca, w którym brzmi on

najlepiej.

Leszek Halicki

Rys. 4. Rozmieszczenie g³oników w systemie

THX

Rys. 5. Rozmieszczenie g³oników dla zestawu

z DVD-AUDIO

Zestaw g³onikowy kina domowego SX-L3WD firmy JVC

Zestaw piêciu g³oników SB-HEP20 Panasonica spe³niaj¹cy wymagania normy DVD Audio.

STL STP

120

G³.

dipolowy