32

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 8/2003

PopularnoϾ

monitorów

plazmowych roœnie,

s¹ u¿ywane

z powodzeniem

do prezentacji na

wystawach, dworcach,

w halach lotniczych,

sterowniach.

Coraz czêœciej s¹

kupowane do domu

jako telewizory lub

monitory do zestawów

kina domowego.

TELEWIZORY I MONITORY

PLAZMOWE

W

ydaje siê, ¿e

monitory pla-

zmowe w przy-

sz³oœci bêd¹ je-

szcze bardziej

p o p u l a r n e .

Mo¿liwe jest

wytwarzanie ich

z przek¹tnymi o szerokim zakresie od 32 do

60 cali, znacznie wiêkszym ni¿ w przypad-

ku kineskopów, ekranów LCD czy kinesko-

pów projekcyjnych. Kineskopy umo¿liwiaj¹

budowê monitorów o przek¹tnych ekranu od

14-15 do 32-36 cali, ekrany LCD od 14-15

do 40 cali, a telewizory projekcyjne z tyln¹

projekcj¹ mog¹ mieæ przek¹tn¹ od 40 do 60

cali. Liczne zastosowania powoduj¹ spa-

dek cen, który zachêca do u¿ywania ich

w domu jako odbiorników telewizyjnych.

Oto kilka mo¿liwoœci stosowania monito-

rów plazmowych w domu.

Monitor i dekoder telewizji

satelitarnej

Wiêkszoœæ monitorów ma przede wszystkim

wejœcia profesjonalne BNC, miniDsub, wej-

œcia komponentowe umo¿liwiaj¹ce do³¹-

czenie urz¹dzeñ profesjonalnych, kompute-

ra, kamery wideo, odtwarzacza DVD. Aby

korzystaæ z nich w domu potrzebne s¹ wej-

œcia typu scart lub cinch, jakie maj¹ tunery

satelitarne, czy odtwarzacze DVD bêd¹ce

domowym Ÿród³em sygna³u wideo. W wiêk-

szoœci monitorów gniazda mo¿na wymieniaæ

na odpowiednie do urz¹dzeñ domowych.

Je¿eli chcemy ogl¹daæ programy telewizyj-

ne to dobrym tanim rozwi¹zaniem jest do-

³¹czenie do monitora dekodera telewizji sa-

telitarnej, który dziêki wyjœciu wideo cinch lub

scart umo¿liwi odbiór programów TV krajo-

wych i zagranicznych, tak¿e nadawanych

w formacie 16:9.

Monitor i tuner telewizyjny

Najbardziej popularnym rozwi¹zaniem wy-

korzystania monitora jako telewizora jest do-

kupienie osobnego urz¹dzenia zawieraj¹ce-

go tuner telewizyjny, który jest znacznie

dro¿szy od dekodera TV satelitarnej. Mo¿-

na wtedy skorzystaæ z sygna³u telewizji ka-

blowej lub anteny naziemnej. Wiêkszoœæ

firm oferuje swoje tunery TV, które nie tylko

zawieraj¹ sam tuner TV i dekoder teletextu,

ale tak¿e szereg uk³adów poprawy jakoœci

obrazu

Firma Philips oferuje przystawkê FTR9965

z najlepszym obecnie swoim systemem po-

prawy jakoœci obrazu Pixel Plus. Uk³ad Pi-

xel Plus podwaja liczbê pikseli w ka¿dej li-

nii tworz¹cej obraz telewizyjny z 1024 do

2048 (rozdzielczoϾ pozioma). Efektem te-

go jest wyraŸna ró¿nica pomiêdzy pierw-

szym a drugim planem, daj¹ca wiêksz¹ g³ê-

biê obrazu. Dobrze widoczna jest ró¿nica

pomiêdzy ruchomymi i nieruchomymi obra-

zami oraz znacznie lepsze jest odwzoro-

wanie detali. Ponadto, technika Pixel Plus

o 33% zwiêksza liczbê linii obrazu (rozdziel-

czoœæ pionow¹). Konwencjonalne telewizo-

ry maj¹ 625 linii, a telewizory z uk³adem Pi-

xel Plus 833. Eliminuje to wyraŸn¹ struktu-

rê linii widoczn¹ na standardowych telewi-

zorach o du¿ej przek¹tnej ekranu. Pixel

Plus przetwarza wejœciowy sygna³ TV, kory-

guj¹c odtwarzanie ruchu na ekranie za po-

moc¹ zaawansowanej techniki kompensa-

cji ruchu AMCT (Advanced Motion Com-

pensation Techniques), bazuj¹cej na tech-

nice Digital Natural Motion. Efekt kompen-

sacji, polegaj¹cy na p³ynnym ruchu obiek-

tów, jest najlepiej zauwa¿alny podczas pro-

jekcji dynamicznych filmów oraz relacji z im-

prez sportowych.

Monitor i zestaw kina

domowego

Zestaw LGE DAT 100 jest przeznaczony

przede wszystkim do wspó³pracy z monito-

rami plazmowymi. Sk³ada siê z 6 kolumn

g³oœnikowych (w tym subwoofera), tunera

telewizyjnego, dekoderów Dolby Digital

i DTS oraz wzmacniacza w jednej obudowie.

Du¿¹ przyjemnoœci¹ jest ogl¹danie filmów

DVD lub programu telewizyjnego na du-

¿ym ekranie monitora plazmowego z do-

brej jakoœci dŸwiêkiem z zestawu audio.

Wyjœcie RGB-PC z wybieraniem kolejnolinio-

wym umo¿liwia do³¹czenie monitora pla-

zmowego. Wybieranie kolejnoliniowe po-

woduje, ¿e linie obu pó³obrazów s¹ jedno-

czeœnie wyœwietlane, zwiêkszaj¹c rozdziel-

czoϾ obrazu. Na monitorach plazmowych

o przek¹tnych ekranów powy¿ej 32”, obraz

ma wtedy lepsz¹ jakoœæ. Do³¹czaj¹c do ze-

stawu DAT 100 komputer mo¿emy np. ogl¹-

daæ zdjêcia lub wyœwietlaæ prezentacjê.

Monitor i przystawka firmy Philips z system Pixel

Plus

Monitor plazmowy LGE, zestaw DAT-100
i ró¿ne modu³y do³¹czeniowe

33

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 8/2003

Wbudowany tuner telewizyjny umo¿liwia

odbiór programów telewizyjnych. W zesta-

wie DAT 100 prze³¹cznikiem Ÿród³a sygna-

³u wideo wybiera siê komputer aby praco-

waæ lub DVD/CD, TV dla rozrywki. Wbu-

dowane dekodery dŸwiêku wielokana³owe-

go Dolby Digital i DTS, sprawiaj¹, ¿e po

do³¹czeniu odtwarzacza DVD, ogl¹daj¹c

film, mo¿na s³yszeæ efekty dŸwiêkowe cha-

rakterystyczne dla sali kinowej.

Telewizor - monitor

z wbudowanym tunerem

telewizyjnym

Dotychczas do ekranów by³y do³¹czane od-

dzielne przystawki z tunerami telewizyjnymi,

a obecnie s¹ one wbudowywane w ekran.

Takie telewizory plazmowe oferuje ju¿ firma

Sony (KE-42TS2i KE-32 TS2) a zamierza-

j¹ je wprowadziæ jesieni¹ firmy Panasonic

(TH-42PA20E) i Samsung (PS42P3S), na-

tomiast firma LGE ma taki model w swojej

ofercie, ale na rynek koreañski. W rozwi¹-

zaniu firmy LGE, tuner TV, w postaci modu-

³u, jest fabrycznie montowany do tylnej œcia-

ny monitora. Unika siê wtedy zbêdnych po-

³¹czeñ, lecz monitor jest grubszy. Nie ma to

znaczenia gdy monitor stoi na podstawie, ale

jest mniej wygodne w przypadku powiesze-

nia go na œcianie.

W modelach Sony KE-42TS2i KE-32 TS2

z wbudowanym tunerem TV zastosowano

technikê Real Digital – system obróbki sy-

gna³u wizyjnego, który oprócz telewizorów

plazmowych jest stosowany w telewizorach

LCD. Ta technika wymaga zastosowania

kilku uk³adów. Uk³ad Bi-Pixel Interlace Pro-

gresive Conversion zapobiega rozmazywa-

niu konturów i kolorów szybko poruszaj¹-

cych siê obiektów przez wykrycie ruchu,

ocenê prêdkoœci i kompensacjê przesuniê-

cia obiektu w kolejnym pó³obrazie. Jest to

Widok tylnej p³yty z zamontowanym tunerem TV

firmy LG

Monitory plazmowe do zastosowañ profesjonalnych i domowych

CCF+AC

(Capsulated Color Filter + AccuCrimson) – filtry powoduj¹ce wierniejsze odtwarzanie czerwonego koloru,

CA

TS

– Contrast Automatic T

racking System,

AP

AB

– Advance Plasma Adaptive Brightness,

PS

– Progressive

Scan,

AR

– pokrycie antyrefleksyjne,

DNIe

– Digital Natural Image,

AVM

– Advance V

ideo Movements,

H2Panel

– zwiêksza kontrast i jaskrawoœæ,

I2IC

(I2 intelligent Chip) – realizuje progresywane skanowanie

rozwi¹zanie konkurencyjne do przetworni-

ka DCDi firmy Faroudjia.

Uk³ad Advance Scale Converter dopasowu-

je rozdzielczoœæ (wielkoœæ ) obrazów z ró¿-

nych Ÿróde³ do wielkoœci ekranu, np. zdjê-

cia z aparatów cyfrowych VGA, XGA. Uk³ad

Digital Panel Driver reguluje jasnoœæ ka¿de-

go piksela i realizuje wyœwietlanie kolejno-

liniowe. Uk³ad Video Signal Processing na

podstawie analizy sygna³u wizyjnego regu-

luje jaskrawoœci¹, kontrastem, oraz tempe-

ratur¹ barw.

Rozwiniêciem tej techniki jest usprawnione

cyfrowe przetwarzanie sygna³u wizyjnego

Media Reality (MR), które zastosowano

w najlepszym telewizorze plazmowym So-

ny KE-42MR1. Sygna³ wizyjny jest ca³kowi-

cie przetwarzany cyfrowo ju¿ od samego

wejœcia. Uk³ad X-Algorthm IP Conversion re-

alizuje przetwarzanie z przeplotem i bez

przeplotu za pomoc¹ X-Algorithmu z wy-

g³adzeniem krawêdzi Anti jag. Konwersja 3-

2 Pull Down zmienia szybkoœæ wyœwietlania

z 25 na 24 klatki /s, nastêpnie 24 klatki s¹

zamieniane na 48 jednakowych pó³obra-

zów, co daje niezak³ócone odtwarzanie fil-

mu jak przy kinowej projekcji.

W telewizorach plazmowych Sony g³oœniki

wbudowane w ekran mog¹ pracowaæ w try-

bie g³oœnika centralnego (g³oœniki 2x4 W).

Czytnik pamiêci Memory Stick jest wygod-

ny dla tych, którzy zajmuj¹ siê fotografi¹

cyfrow¹.

Obecnie g³ównym zastosowaniem monito-

rów plazmowych s¹ prezentacje, oto kilka

cech na które warto zwróciæ uwagê przy

ich zakupie.

Progresywne skanowanie

Aby zwiêkszyæ rozdzielczoœæ obrazu telewi-

zyjnego lub z filmu DVD, stosuje siê progre-

sywne skanowanie, wyœwietlaj¹ce oba pó³-

obrazy jednoczeœnie. S¹ one nieznacznie

przesuniête wzglêdem siebie, co pogarsza

jakoœæ obrazu na krawêdziach konturów.

Te postrzêpione krawêdzie usuwa siê stosu-

j¹c np. przetwornik obrazu firmy Faroudja

DCDi.

RozdzielczoϾ

O jakoœci obrazu decyduje tak¿e rozdziel-

czoœæ ekranu. Produkowane s¹ monitory

o rozdzielczoœciach VGA (640x 480), WVGA

852x480 ( dla formatu 16:9), WXGA

1366x768 i HD 1280x1024.

Ze wzglêdu na pracê z komputerami i ró¿no-

rodnoœæ do³¹czanych sygna³ów konieczne

jest stosowanie konwersji sygna³u, kompre-

sji lub zwiêkszenia rozdzielczoœci sygna³u.

Wadliwe punkty

Monitory plazmowe nie s¹ pozbawione tak-

¿e wad. Tak jak w ekranach LCD dopu-

szczalne s¹ wadliwe punkty, tak i w ekra-

nach plazmowych dopuszcza siê wadliwe

np. zawsze czarne, zawsze œwiec¹ce, miga-

j¹ce zniekszta³cenie komórki ekranu (uszko-

dzone ¿ebro).

Poziom ha³asu

W ma³ych pomieszczeniach mo¿e byæ s³y-

szalny nieznaczny szum powodowany drga-

niami dolnych i górnych paneli zawieraj¹-

cych elektrody. Praca ekranu powoduje wy-

dzielanie du¿ych iloœci ciep³a, które trzeba

odprowadzaæ wentylatorami aby nie uszko-

dziæ panelu. Dla mniejszych przek¹tnych

poni¿ej 42 cali, nie stosuje siê wentylatorów,

s¹ one u¿ywane tylko dla wiêkszych ekra-

nów. W celu ograniczenia poziomu ha³asu

s¹ stosowane uk³ady regulacji temperatury,

zmieniaj¹ce szybkoœæ obrotów wentylato-

rów, co zmniejsza ha³as z 24 dB (60

o

) do 19

(20

o

off).

Wypalanie ekranu

Niekorzystnym zjawiskiem w ekranach pla-

zmowych jest wypalanie luminoforu punktów

obrazu, przez ci¹g³e œwiecenie tego same-

go punktu, które powoduje tzw. przenikanie

obrazu wtórnego (efekt ducha). D³ugotrwa-

³e wyœwietlanie np. loga zmniejsza jaskrawo-

œci punktów. Mimo, ¿e zostanie wyœwietlo-

ny inny obraz mo¿na zauwa¿yæ zmniejszo-

n¹ jaskrawoœæ fragmentu obrazu, w którym

by³o logo. Niebezpieczeñstwo wypalania

34

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 8/2003

wystêpuje g³ównie przy prezentacjach kom-

puterowych, dla obrazów statycznych. Na-

le¿y unikaæ d³u¿szego ni¿ 10 h (dane LGE)

wyœwietlania loga firmy lub loga stacji tele-

wizyjnej w tym samym miejscu, wyœwietla-

nia obrazów w formacie 4:3 lub podzielonym

na pó³ na ekranie 16:9, obraz ducha pojawia

siê wtedy na granicy konturów formatu 4:3.

Najmniej zagro¿eñ wystêpuje przy wyœwie-

tlaniu programów telewizyjnych i filmów

DVD, gdzie obrazy zmieniaj¹ siê dynamicz-

nie, jedynie logo stacji telewizyjnej mo¿e

byæ przyczyn¹ wypalania obrazu. Aby temu

zaradziæ opracowano kilka sposobów elimi-

nacji tego zjawiska.

Funkcja ISM powoduje stopniowe zmniej-

szanie jaskrawoœci obrazu w ci¹gu 10 min

zgodnie z okreœlon¹ charakterystyk¹ , co jest

dla obserwatora prawie niezauwa¿alne.

Przy dzia³aniu ISM jaskrawoœæ zmniejsza siê

o ok. 80 % w stosunku do wartoœci pocz¹t-

kowej (wzorzec bia³y ekran). Funkcja w³¹cza

siê automatycznie, gdy obraz pozostaje nie-

ruchomy wiêcej ni¿ 5 minut. Minimalna wiel-

koϾ wykrywanej zmiany wzoru obrazu wy-

nosi nie mniej ni¿ 0,36% ca³kowitej wielko-

œci ekranu.

Popularnym sposobem ograniczenia wypala-

nia luminoforu jest nieznaczne przemieszcza-

nie ca³ego nieruchomego obrazu po ekranie

w pionie lub w poziomie – funkcja Orbiter.

Zmiana wyœwietlanego obrazu z pozytywu

na kolorowy negatyw – Inversja powoduje

œwiecenie innych punktów. Skutecznie elimi-

nuje siê niekorzystne zjawisko œwiecenie

ca³ego ekranu na bia³o ( tzw. White Wash),

proces ten powinien trwaæ oko³o 10 min.

Zjawisko wypalania siê luminoforu jest przy-

czyn¹ zu¿ycia siê ekranu. Przyjmuje siê ¿e

obni¿enie jaskrawoœci ekranu o 50 % powin-

no nast¹piæ po minimum 25000 30000 go-

dzinach , co wystarcza na 8 godzinne ogl¹-

danie przez 8,5 roku.

Obserwuj¹c rozwój konstrukcji monitorów

plazmowych, mo¿na stwierdziæ, ¿e mog¹

one ju¿ zast¹piæ tradycyjny telewizor. Nie-

stety przez najbli¿sze lata na pewno bêdzie

do produkt luksusowy. Chocia¿ ich ceny

spadaj¹, to monitory plazmowe o przek¹tnej

32” s¹ jednak nieco dro¿sze od luksusowych

telewizorów z kineskopami.

n

Jerzy Justat

Telewizor

plazmowy firmy Sony

z wejœciem na karty

Memory Stick

Progresywne skanowanie z wykorzystaniem prze-

twornika DCDi Faroudja

Charakterstyka dzia³ania fukcji ISM