1

Tkanka łączna płynna – krew – materiały ze slajdów ćwiczeniowych.

(

Uwaga

– to tylko konspekt, a nie pełne opracowanie tematu – wszystkie zagadnienia na

kolokwium trzeba rozwinąć)

Rodzaj zwierzęcia

Liczba krwinek czerwonych
w 1 mm³ w milionach

Średnica krwinek
czerwonych w
mikronach

Koń
Krowa
Owca
Koza
Świnia
Pies
Kot
Królik
Świnka morska
Szczur
Mysz
Kura
Żaba

7,0 – 9,5
6,0 – 6,8
9,4 – 10,3
14,5 – 17,3
6,0 – 6,6
5,0 – 6,0
7,0 – 10,0
4,0 – 6,4
5,0
8,0
9,0
3,5
0,38

5,3 – 5,6
5,1
3,1 – 4,3
4,0 – 4,1
5,0 – 6,0
6,5 – 7,3
6,0 – 6,2
6,0 -7,0
7,0
6,5
5,5
12,0 x 7,0
22,8 x 25,8

Człowiek

5,0 mężczyzna
4,5 kobieta

7,5 – 7,7

Retikulocyty
Morfologia

 Około 1-2% krwi obwodowej
 Średnica większa niż średnica erytrocytów
 Zawierają pozostałości siateczki szorstkiej widocznej w postaci zasadochłonnych ziarnistości

Erytrocyty

Morfologia

Białka błon i cytoszkieletu

• Kształt dwuwklęsłych dysków
• Średnica 5 – 7 µm, grubość 1 – 2 µm
• Brak jądra i organelli komórkowych
• Pozbawione zdolności ruchu, ale mają
ograniczoną możliwość zmiany kształtu
• Ponad 90% suchej masy stanowi hemoglobina
• Hemoglobina 33 g w 100 ml krwinek

• Glikoforyny A, B, C
• Spektryna (białko pasma 1)
• Białko pasma 3 (białko przenoszące elektrony)
• Ankiryna (białko pasma 2)
• Białka pasm 4.1, 4.2, 4.9
• Aktyna
• Tropomiozyna
• Miozyna

Funkcja

• Transport O

2

do tkanek

• Transport CO

2

do płuc

• Determinowanie układu grupowego krwi

2

Granulocyty obojętnochłonne - neutrofile

Morfologia

Funkcja

• Średnica 12-15 µm
• Stanowią 25-70% leukocytów
• Jądro płatowate (2-9 płatów)
• Ilość płatów wzrasta w trakcie życia krwinki (około 1 tydzień)
• Zawierają liczne ziarnistości swoiste oraz nieswoiste (azurofilne)
• Ziarnistości nieswoiste zawierają enzymy lizosomalne, ziarnistości

swoiste – laktoferrynę i lizozym

• Posiadają zdolność do fagocytozy i wykonywania ruchów

• Fagocytoza, zabijanie i

trawienie
drobnoustrojów za
pomocą mechanizmów
tlenowych i
beztlenowych

• Udział w procesach

zapalnych

Granulocyty kwasochłonne - eozynofile

Morfologia

Funkcja

• Średnica 12 µm
• Stanowią 2-4% leukocytów
• Jądro dwupłatowe tzw. okularowe
• Zawierają ziarnistości kwasochłonne oraz ziarnistości

niespecyficzne

• Ziarnistości specyficzne zbudowane są z elektronowo gęstego

rdzenia zawierającego:

- główne białko zasadowe,
- białko kationowe eozynofilów,
- neurotoksynę eozynofilową,

oraz otoczenia o mniejszej gęstości elektronowej zawierającego:

- histaminazę,
- arylosulfatazę B

• Zwalczanie pasożytów
• Hamowanie procesów

zapalnych poprzez
inaktywację histaminy i
leukotrienu C

• Ograniczona zdolność

fagocytozy (internalizacja
kompleksów antygen-
przeciwciało)

Czas życia 1 -2 tygodnie (w
tym około 1 doby we krwi, a
potem w tkankach)

Granulocyty zasadochłonne - bazofile

Morfologia

Funkcja

•

Średnica 12-15 µm

•

Stanowią 0-2% leukocytów

•

Jądro w kształcie litery S

•

Posiadają receptory dla IgE

•

Zawierają ziarnistości zasadochłonne (histamina,
heparyna, serotonina)

• Uczestniczą w wywołaniu

wczesnego stanu zapalnego,
podobnie jak komórki tuczne,
które są ich tkankowym
odpowiednikiem,

• Nie mają zdolności fagocytozy.

Monocyty

Limfocyty

Morfologia i funkcja
• Największe komórki krwi

średnica 12-25 µm

• Jądro niesegmentowane

kształtu podkowy

• Zawierają ziarnistości azurofilne
• Tworzą system fagocytów

jednojądrzastych

• Ich odpowiednikami w

tkankach są makrofagi

- Limfocyty B

 Warunkują rozwój odporności humoralnej
 Różnicują się w plazmocyty produkujące i uwalniające

przeciwciała

- Limfocyty T

 Warunkują rozwój odporności komórkowej
 Dzielą się na

 Limfocyty pomocnicze Th
 Limfocyty supresorowe Ts
 Limfocyty cytotoksyczne Tsc

- Limfocyty pamięci
- Limfocyty „null” - komórki NK i macierzyste

3

Liczba krwinek białych w 1 mm³ u poszczególnych gatunków:
Koń - 9000 ( 7000 – 10000)
Krowa - 7500 ( 7500 – 10000)
Owca - 12000 ( 6000 – 19000)
Koza - 12000 ( 8000 – 16000)
Świnia - 15000 (10000- 20000)
Pies - 9000 ( 7000 – 12000)
Kot - 10800 ( do 17000)
Królik - 8000 ( duże wahania )
Świnka morska - 9000
Szczur - 12000
Mysz - 10000
Kura - 28000
(człowiek – 6000- 8000)

Płytki krwi - trombocyty

 Średnica 1 - 4 µm.
 Występują w ilości 200 – 400 tys/ µl krwi.
 Czas życia około 10 dni.
 Są fragmentami cytoplazmy większej komórki (megakariocytu) - brak jądra komórkowego.
 Uczestniczą w procesie krzepnięcia.
 Błona komórkowa pokryta jest grubą warstwą glikokaliksu.
 Można wyróżnić hialomer i granulomer.
 W obwodowej części hialomeru leży wiązka mikrotubul brzeżnych, biegnących pod błoną

komórkową, wokół płytki.

 W cytoplazmie płytki krwi obecne są aktyna (w formie nie spolimeryzowanej) oraz miozyna.
 Zawierają:

• system kanalików otwartych, których wnętrze jest połączone ze środowiskiem

zewnętrznym,

• system kanalików elektrono gęstych.
• mitochondria, ziarna glikogenu

 Zawierają ziarnistości zlokalizowane w granulomerze:

• ziarnistości alfa (odpowiadają ziarnom azurofilnym) zawierające płytkowy czynnik

krzepnięcia IV, czynnik Willebrandta, płytkowy czynnik wzrostu;

• ziarnistości delta zawierające wapń, ADP, ATP, serotoninę, histaminę;
• ziarnistości lambda – lizosomy.

Hemopoeza - Proces powstawania wszystkich elementów morfotycznych krwi. Zachodzi w szpiku
kostnym. Obejmuje:

• Erytropoezę
• Granulopoezę
• Trombopoezę
• Monocytopoezę
• Limfopoezę

4

SZEREG ROZWOJOWY ERYTROCYTÓW-ERYTROPOEZA
PROERYTROBLAST

ERYTROBLAST
ZASADOCHŁONNY

ERYTROBLAST
POLICHROMATOFILNY
(WIELOBARWLIWY)

ERYTROBLAST
KWASOCHŁONNY

• Średnica 20-25 µm
• Jądro zajmuje ok.

80% objętości
komórki

• Chromatyna

skondensowana i w
grudkach

• Jąderko obecne
• Cytoplazma

zasadochłonna
zawiera liczne
polisomy

• Czas życia ok.30 godz.
• Ma zdolność podziału

• Średnica 16-18 µm
• Jądro zawiera

bardziej
skondensowaną
chromatynę o
układzie
szprychowym

• Cytoplazma

zasadochłonna

• Obecne polisomy
• Czas życia 12-63

godziny

• Ma zdolność

podziału

• Średnica 12-15 µm
• Jądro o

skondensowanej
chromatynie, brak
jąderka

• Cytoplazma zawiera

obszary
zasadochłonne dzięki
obecności polisomów
oraz kwasochłonne
dzięki obecności
hemoglobiny

• Czas życia 9-25 godzin
• Ma zdolność podziału

• Średnica 10-12 µm
• Jądro o silnie

skondensowanej
chromatynie brak
jąderka

• Cytoplazma

równomiernie
kwasochłonna

• Większość organelli

zostaje usunięta z
komórki

• Czas życia ok. 19

godzin

5

SZEREG ROZWOJOWY GRANULOCYTÓW-GRANULOPOEZA
MIELOBLAST

PROMIELOCYT

MIELOCYT

METAMIELOCYT

• Średnica 12-15 µm
• Jądro duże owalne z

delikatną siecią
chromatyny, wyraźne
jąderko

• Cytoplazma

zasadochłonna, brak
ziarnistości

• Zdolność do podziału

• Średnica 20-25 µm
• Jądro owalne z

delikatną siecią
chromatyny

• Jąderka obecne
• Obecne ziarnistości

azurofilne

• Zdolność do

podziału

• Średnica 10-12 µm
• Jądro wydłużone

chromatyna ulega
kondensacji

• Obecność ziarnistości

specyficznych (kwaso-
, zasado- lub
obojętnochłonnych

• Wysoki indeks

mitotyczny

• Średnica 10-12 µm
• Jądro nerkowate

chromatyna
skondensowana

• Brak jąderek
• Obecność ziarnistości

specyficznych

• Brak podziałów

mitotycznych

SZEREG ROZWOJOWY PŁYTEK KRWI-TROMBOPOEZA

NAZWA
KOMÓRKI

PLOIDALNOŚĆ
(N)

CYTOPLAZMA

ZIARNISTOŚCI

MEGAKARIOBLAST

2-4

ZASADOCHŁONNA

POJEDYŃCZE

PROMEGAKARIOCYT

4-16

POLICHROMATOFILNA

WYRAŹNE

MEGAKARIOCYT
ZIARNISTY

8-32

POLICHROMATOFILNA
KWASOCHŁONNA

BARDZO DUŻE

MEGAKARIOCYT
DOJRZAŁY

16-64

KWASOCHŁONNA

OGRANICZONE W
,,POLA PŁYTKOWE”

Dodatkowo obowiązuje na kolokwium:

- Limfopoeza

- Budowa szpiku kostnego