18.02.2008 r.

Wykład pierwszy - Mikroekonomia

Zajęcia prowadzi prof. dr hab. Tadeusz Kowalski (dyżur: poniedziałki 17.30 - 18.30).

Lektury:

•

P. Samuelson, W. Nordahaus – Ekonomia tom 2;

•

B. Czarny i inni – Podstawy ekonomii;

•

D. Begg i inni – Mikroekonomia;

•

J. Sloman – Podstawy ekonomii.

Mikroekonomia – definicja:

•

badanie działań człowieka dotyczących produkcji oraz wymiany między ludźmi;

•

analiza zmian w całości gospodarki (tendencje cen, produkcji, bezrobocie), pomoc w kształtowaniu polityki

gospodarczej;

•

nauka dokonywania wyborów;

•

nauka organizacji działań ludzi w sferze produkcji i konsumpcji;

•

nauka o pieniądzu, stopie procentowej, kapitale, bogactwie.

Ekonomia to nauka o tym, jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów, która mogą
mieć także inne, alternatywne zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielenie ich na konsumpcję,
obecna lub przyszła, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.

Makro i mikro

•

Makroekonomia – badania zachować gospodarki traktowanej jako całość.

•

Mikroekonomia – zachowanie poszczególnych przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, branż lub działów
gospodarki.

Przyczyny podziału:

•

aspekt historyczny – praktyka akademicka;

•

istota wzajemnych relacji – stopień szczegółowości;

•

tendencje rozwojowe ekonomii – branżowe lub aspektów gospodarowania.

Obszar pogranicza:

•

Nauki polityczne;

•

Psychologia;

•

Antropologia;

•

Historia;

•

Statystyka.

Dwie ekonomie

•

Ekonomia pozytywna – opis faktów, okoliczności i zależność w gospodarce.

•

Ekonomia normatywna – aspekty etyczne i sądy wartościujące.

PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI

1

Klauzule metodologiczne:

•

Post hoc ergo popter hoc – po coś lecz nie z powodu czegoś.

•

Ceteris paribus – pozostałe czynniki bez zmian.

•

Całośći część.

Subiektywność

•

Teoria to narzędzie porządkowania faktów.

•

Niepewność w życiu gospodarczym.

•

Prawa ekonomiczne sprawdzają się jako pewna przeciętna, a nie jako ścisła i dokładna zależność.

Narzędzia ekonomisty:

•

obserwacja empiryczna;

•

obserwacja pośrednia – statystyki;

•

szeregi czasowe;

•

dane przekrojowe;

•

wartości absolutne;

•

wartości względne.

Modele ekonomiczne

•

Model to uproszczona wersja teorii ekonomicznej.

•

Pokazuje podstawowe związki badanych zmiennych – zadania modeli.

•

Związek danych statystycznych i modeli ekonomicznych jest dwustronny.

PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI

2

25.02.2008 r.

Wykład drugi - Rynek

Rynek – definicja:

•

mechanizm racjonalnego alokowania zasobów gospodarczych;

•

proces ustalania warunków transakcji;

•

ogół warunków, w których dochodzi do zawierania transakcji wymiennych;

•

proces negocjowania;

•

proces wyceny dóbr i usług;

•

proces zbierania informacji;

•

obszar, gdzie dokonuje się wymiany;

•

instytucja;

•

układ wzajemnych oddziaływań;

•

rodzaj stosunków między kupującymi i sprzedającymi;

•

grupa firm i jednostek.

Rynek dzieli się na:

•

towarowy;

•

kapitałowy:



rzeczowy,



finansowy,

•

pracy.

Rynki – kryteria podziału:

•

Geograficzne - lokalne, regionalne, ponadregionalne, ogólnokrajowe, między-krajowe, globalny.

•

Typ kontroli:


Wolny;



Centralnie sterowany;



Mieszany.

•

Skala i wielkość:


Hurtowy;



Detaliczny.

•

Jednorodność:


Homogeniczny;



Heterogeniczny.

Popyt

•

Ilość dobra, jaką nabywcy chcą kupić w określonym czasie, przy danej cenie

•

Popyt potencjalny

•

Popyt faktyczny

Prawo popytu
Przy innych czynnikach niezmienionych (ceteris paribus) zapotrzebowanie na określone dobro w danym czasie
zmaleje, jeśli jego cena wzrośnie, a zwiększy się, jeśli jego cena spadnie.

Wielkość zapotrzebowania - ilość dobra, którą nabywcy są skłonni nabyć, przy danej cenie i w określonym czasie.

APETYT NA CZEREŚNIE

cena

łączny popyt

A

4

700

B

8

500

C

12

350

D

16

200

E

20

100

Funkcja popytu: D

n

= f(P

n

)

PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI

3

Przyczyny:

•

Efekt dochodowy – wpływ zmiany ceny na wielkość zapotrzebowania, wynikający z tego, że nabywca na
skutek zmiany ceny staje się zamożniejszy lub biedniejszy.

•

Wielkość zależy od tego, jaka część dochodu jest przeznaczona na zakup danego dobra.

•

Efekt substytucyjny – wpływ zmiany ceny na wielkość zapotrzebowania, wynikający z tego, że nabywca
przenosi swe zakupy na dobra alternatywne (substytucyjne).

•

Wielkość zależy od ilości i „bliskości” dóbr substytucyjnych.

Inne determinanty popytu:

•

gust;

•

ilość i ceny dóbr substytucyjnych tzn. konkurencyjnych;

•

ilość i ceny dóbr komplementarnych;

•

dochód:



dobra zwykłe



dobra niższego rzędu

•

podział dochodu (wzrost rozpiętości);

•

przewidywane zmiany cen.

Podaż

•

Ilość dobra, jaką producenci zamierzają sprzedać lub wytworzyć w danym czasie przy danej cenie.

2 rodzaje podaży związanych z produkcją:



dobra produkcyjne;



dobra konsumpcyjne.

•

Te ilości jakiegoś dobra, które są skłonni wytwarzać i dostarczać na rynek producenci, przy różnej cenie tego
dobra, przy czym im wyższa cena, tym większa skłonność do oferowania rosnących ilości.

PODAŻ CZEREŚNI

cena

łączna podaż

A

4

100

B

8

200

C

12

350

D

16

500

E

20

700

Funkcja podaży: S

n

=f(P

n

) ; S - supply – podaż

Przyczyny:

•

Po przekroczeniu pewnego poziomu produkcji, szybko rosną koszty wytworzenia.

•

Im wyższa cena danego dobra, tym bardziej opłacalna staje się produkcja.

•

Jeżeli cena dobra utrzymuje się na wysokim poziomie, to produkcję podejmują nowe przedsiębiorstwa.

Inne determinanty podaży:

•

Koszty produkcji (im wyższe, tym niższy zysk):



zmiany cen czynników produkcji;



zmiany technologii;



zmiany organizacyjne;



polityka rządu.

•

Opłacalność produktów alternatywnych.

•

Opłacalność dóbr o współzależnej podaży (np. ropa naftowa i benzyna).

•

Wypadki losowe oraz inne nieprzewidziane zdarzenia.

•

Cele producentów.

•

Przewidywane zmiany cen.

PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI

4