Konspekt do kaza  POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku 

 

1 

I. ISTNIENIE BOGA 

 

Uznawanie istnienia Boga było i jest dla człowieka ka dego okresu zagadnieniem o podstawowym znaczeniu. 

Stanowi  to  podstaw   etyki  i  prawa  danego  narodu.  Kto   powiedział:  „Jaki  jest  mój  Bóg,  taka  jest  moja 

pobo no ”. Biblia nie zawiera  adnych materiałów apologetycznych (apologetyka – obrona zasad, twierdze ) 

uzasadniaj cych istnienie Boga. Ona po prostu stwierdza fakt istnienia Boga, bo to jest punktem wyj cia. A wi c 

Bóg istnieje niezale nie od tego, co o tym my li człowiek. Na pierwszych kartach Biblii znajdujemy  słowa: 

JESTEM, KTÓRY JESTEM. Tak przedstawił si  nam suwerenny Bóg stoj cy w centrum wszech wiata, lecz 

jest poza nim, niezale ny od niego, Dlatego nasze rozwa ania teologiczne za podstaw  maj  dwa twierdzenia: 

a/ Bóg istnieje,  b/ Bóg objawił samego siebie w swoim Słowie.  

 

Za  chwil   b dziemy  poznawa   jak  Bóg  objawił  si   człowiekowi  w  Słowie  Bo ym,  ale  postaw   człowieka 

pragn cego pozna  Boga i umo liwiaj c  przyj cie tego objawienia jest wiara /Hbr 11,6; por. Jan 7,17; 1 Kor 

1,20-25/. Postawa wiary  /pewno ci/,  e  Bóg  istnieje, umo liwia inicjacj   objawiania si  Boga  człowiekowi i 

nast puje proces trwaj cy całe  ycie, proces poznawania Boga /Oz 6,3/. 

 

II. POZNAWANIE BOGA 

 

1. Bóg niepoj ty lecz poznawalny 

Mo emy stwierdzi ,  e z jednej strony Bóg jest dla nas niepoj ty, lecz z drugiej strony jest poznawalny dla 

ograniczonego człowieka. „Z kim wi c porównacie Boga i jakie podobie stwo mu przeciwstawicie?” – pyta 

prorok Izajasz (40,18, por. Hiob 11,7). A z drugiej strony Jezus mówi: „A to jest  ywot wieczny, aby poznali 

ciebie, jedynego prawdziwego Boga...” (Jan 17,3. por 1 Jan 5,20/. 

 

2. Objawienie si  Boga wst pnym warunkiem Jego poznania 

To  Bóg  sam  siebie  objawia  człowiekowi  umo liwiaj c  mu  poznanie  Boga.  Bóg  zawsze  jest  podmiotem  w 

poznawaniu Go, a człowiek zawsze jest przedmiotem Bo ego zainteresowania. To Bóg uzdalnia ograniczonego 

człowieka do poznania nieograniczonego Boga. Otwiera „oczy umysłu”, u wi ca umysł i poprzez Słowo Bo e 

pod  kierownictwem  Ducha  wi tego  udziela  poznania  Siebie  samego.  Bóg  nie  jest  stron   biern   w  tym 

poznawaniu, lecz stron  aktywn , która wychodzi na przeciw potrzebie ducha ludzkiego (1 Kor 2,11-12). 

 

3. Objawienie naturalne i nadnaturalne 

Biblia informuje o dwojakim objawianiu si  Boga: w naturze, stworzeniu oraz w swoim Słowie. To pierwsze: 

naturalne  objawienie,  gdy  Bóg  komunikuje  si   z  człowiekiem  poprzez  widzialne  dzieło  swego  stworzenia, 

naturalny porz dek rzeczy, który człowiek mo e bada  swoim rozumem /Ps 19,1-2; Dz 14,17; Rz 1,19-20/. To 

drugie: nadnaturalne, nadprzyrodzone objawienie si , gdy Bóg przychodzi do nas w Swoim Słowie posyłanym 

bezpo rednio  lub  poprzez  swych  posła ców.  Dzieje  si   ono  poza  rozumem  przez  wewn trzn   iluminacj , 

o wiecenie /Rdz 12,1nn; Wj 3,1-6; Ps 103,7; Jan 1,18; Hbr 1,1-2/.  

 

III. IMIONA BOGA 

 

1. Ogólnie o imionach Boga 

Biblia podaje nam szereg imion Boga, przez które wyra ona jest Jego natura i działanie. Jednak cz sto w Biblii 

napotykamy okre lenie „imi  Pana”, u yte w liczbie poj. np.: „Panie, Władco nasz, jak wspaniałe jest imi  twoje 

na całej ziemi /Ps 8,2; por. Wj 20,7; Ps 48,10; 76,2; Prz 18,10/. W takich przypadkach okre lenie „imi ” jest 

u yte  celem  pełnej  manifestacji  Boga  wobec  swego  ludu  i  stosowane  jest  jako  synonim  Boga.  W  krajach 

orientalnych imi  wyra ało natur  danej osoby i znajomo  imienia jest otrzymaniem autorytetu i władzy nad 

dan  osoba. Dlatego imiona bóstw u ywane były w zakl ciach, by przywoła  moc danego bóstwa. Dlatego te  

III przykazanie Dekalogu zabrania nadaremnego u ywania imienia Boga.  

Imiona Boga, które zaraz poznamy, nie powstały w wyniku ludzkiej inwencji, lecz s  Bo ego pochodzenia i 

wyra aj  ró ne strony Jego Istoty. Wyra one zostały w zapo yczonych słowach ludzkiego j zyka i w sposób 

skondensowany wyra aj  sposób zbli enia si  Boga do człowieka. 

 

Konspekt do kaza  POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku 

 

2 

2. Imiona wyst puj ce w Starym Testamencie 

El, Elohim, Elyon, Szaddaj, Olam 

El – znaczy Bóg i to w szerokim znaczeniu. U ywane jest wraz z innymi poł czeniami, np. El-Elyon, co znaczy: 

Bóg Najwy szy; El-Szaddaj, znaczy: Bóg Wszechmocny; El-Olam, znaczy: Bóg wiekuisty. 

 

Elohim, te  znaczy Bóg, ale z ko cówk  -im co w j z. hebrajskim tworzy liczb  mnog , ale w innym znaczeniu 

ni  zazwyczaj to rozumiemy. Wyra a wielo  tej samej rzeczy, osoby, np. ha-szammaim – niebiosa /nieba nieb/. 

Pierwszy werset Biblii ma to słowo: Elohim. 

 

Adonaj tłumaczy si  jako Pan, mistrz. Przez  ydów było u ywane w zastepstwie imienia JAHWE, które bano 

si  wypowiada . Imi  to wyra a cało  panowania i władzy /Rdz 23,17; Iz 10,26.33/. 

 

Jahwe  wi ty tetragram JHWH pochodzi od hebr. hajah – by , sta  si , i tłumaczy si : JESTEM, KTÓRY 

JESTEM  lub  TEN,  KTÓRY  JEST.  Imi   to  traktowane  przez  ydów  jako  imi   własne  Boga  przy  czytaniu 

Pi cioksi gu  lub  Proroków  zast powano  Elohim  Adonaj  –  Pan  Bóg.  Tego  imienia  u ył  Bóg  objawiaj c  si  

Moj eszowi przy płon cym krzaku /Rdz 3,l4/.  

 

Jahwe_Sywaoth 

Takich poł cze  tetragramu z innymi okre leniami Boga było kilka. Wymienimy kilka z nich: Jahwe Rafa – 

Bóg, który leczy /Wj 15,26/; Jahwe Nissi – Bóg naszym sztandarem /Wj 17,8-15/; Jahwe Szalom /Sdz 6,24/; 

Jahwe Raah – Bóg Pasterz /Ps 23,17; Jahwe Tsidakenu – Pan Sprawiedliwo  /Jer 23,67; Jahwe Jireh – Bóg, 

który zaopatruje /Rdz 22,14/; Jahwe Szammah – Pan jest tutaj /Ezech 48,35/.  

Natomiast JAHWE SYWAOTH/TSYWAOTH/ tłumaczone jest jako Pan Zast pów /Iz 48,2/. Pod okre leniem 

„Zast pów” rozumiano: armie izraelskie /1 Sm 4,4; 17,45; 2 Sm 6,2; 2 Krl 19,31/; gwiazdy oraz aniołów /Ps 

80,1.4; 89,6-8; Iz 37,16; Oz 12,4-5; Za 14,16; Joz 5,14; 1 Krl 22,19/. 

 

3. Imiona wyst puj ce w Nowym Testamencie 

Teos jest odpowiednikiem hebr. El, Elohim, Elyon. I tak np. Elyon = Hipsistos Teos /Bóg najwy szy/ Mk 5,7; 

Łk 1,32.35.75; Dz 7,48; 16,17; Hbr 7,1. Szaddaj = Theos Pantokrator /Bóg wszechmog cy/ 2 Kor 6,18; Ap 1,8; 

4,8; 11,17; 15,3; 16,7.14. 

Kirios jest odpowiednikiem Jahwe, Adonaj i oznacza: Pan, władca, posiadaj cy moc i autorytet. /Ap 1,4.8.17; 

2,8; 21,6; 22,13. U ywane jest w stosunku do Boga Ojca oraz do Jezusa Chrystusa. 

Ojciec /hebr. Abba – tato, tatusiu; grec. Pater. Ma bardzo intymne znaczenie.  ydzi nie zwracali si  tak do Boga, 

dopiero Jezus zach cił do tak osobistego traktowania Boga /por. Modlitwa Pa ska „Ojcze nasz...” /Łk 11,2; por. 

Jan 1,12.18/. Podobnie apostołowie: Rz 8,15.29; Gal 4,6; 1 Ptr 1,17; 1 Jan 3,1.  ydzi mimo,  e tak nie zwracali 

si  do Boga to jednak znane im było okre lenie Boga jako Ojca: Wj 4,22; Pwt 32,6; 2 Sm 7,14; Ps 89,27; Iz 

63,16; Jer 31,9/. 

 

IV. ATRYBUTY BOGA ' 

Bóg daje si  nam pozna  równie  przez swe przymioty, cechy charakteru; przez swe wła ciwo ci. 

 

1. Atrybuty wynikaj ce z Bo ej istoty 

 

NIE MIERTELNO , SAMOEGZYSTENCJA BOGA. Bóg nie podlega stwarzaniu ani  mierci. Bóg zawsze 

jest, istnieje dzi ki sobie. On jest Panem  ycia i  mierci. „Jak bowiem Ojciec ma  ywot sam w sobie, tak dał i 

Synowi, by miał  ywot sam w sobie” (Jan 5,26; por. Ps 94,8nn; 33,11; l15,3; Iz 40,18,nn; Dan 4,35; Rz 9,19; Ef 

1,5; Ap 1,18; 4,11). 

 

NIEZMIENNO  BOGA. Bóg jest doskonały i nie przechodzi przez  adne stopnie zmian, ulepsze . Wj 3,14; 

Ps 102,26-28; Iz 41,4; 48,12; Ml 3,6; Rz 1,23; Hbr 1,11-12; 13,8; Jk 1,17. 

 

NIESKO CZONO  BOGA. Boga cechuje ogrom /1Krl 8,27/. Jest wszechobecny i nic nie jest przed Nim 

zakryte /Iz 66,1; Dz 7,48-49; Ps 139,7-10; Jer 23,23-24; Dz 17,27-28). 

Konspekt do kaza  POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku 

 

3 

 

NIEZMIERZONO  BOGA. Nie jeste my w stanie Boga ogarn . Jego gł bia jest dla nas niepoj ta. Iz 55,8.9; 

40,28; 1 Kor 13,12; Ef 3,18-19. 

 

WIECZNO  BOGA. Bóg jest niezale ny od czasu, On zawsze JEST. On nie ma swego pocz tku ani ko ca. 

Wj 15,18; Dt 33,27; Ne 9,5; Ps 90,2; Jer 10,10; Ap 4,8-10. 

 

NIEWIDZIALNO   BOGA. „Boga  nikt nigdy nie widział” /Jan 1,18.  por. Wj 33,18-23/. Ap. Paweł pisze: 

„Jego istota jest niewidzialna” /Rz 1,20; por. 1 Tm 1,7/. „Bóg jest Duchem” – mówi Jezus /Jan 4,24 por. Jan 

5,37; 1 Kor 15,44/. A wi c jest to niewidzialna osoba, która ma bli ej nieokre lon  form . Mo emy robi  pewne 

przypuszczenia ł cz c powy sze teksty z opisem stworzenia człowieka uczynionego na obraz i podobie stwo 

Boga. Przyjdzie czas, gdy ujrzymy Boga tak jak sami jeste my przez Niego poznani /1 Kor 13,12. 1 Jan 3,2-3/. 

 

2. Atrybuty wynikaj ce z Bo ego działania 

 

WSZECHMOC. Oznacza to,  e czyni On rzeczy niemo liwe dla człowieka. Rdz 1,1; 17,1; 18,14. Wj 3,2-4; 

14,19-31; 1 Krn 16,25; Hiob 40,2; Iz 40,12-15; Jer 32,17; Ez 10,5; Dan 3,17; 4,35; Amos 4,13; 5,18; Za 12,1; Mt 

19,26; Ap 15,3; 19,6. Bo a wszechmoc idzie w parze z m dro ci  i wiedz  i dlatego: cudownie uczynił deszcz 

/Hiob 5,8-15/, człowieka w łonie matki /Ps 139,13/ itd. Gdyby nie Bo a miło , dobro  i opanowanie,  wiat 

mógłby przesta  istnie  w okamgnieniu. 

 

DOBRO . Ona wła nie utrzymuje  wiat w istnieniu /Ps 145,7.9; 27,13; Mk 10,18/. Ona chce doprowadzi  ludzi 

do opami tania /Rz 2,4-57. 

 

MIŁOSIERDZIE. Hebrajski wyraz haesed ozn. łask  i miłosierdzie /Ps 89,15; por. Wj 34,6/. Jest to współczucie 

okazane  w działaniu. W sposób  doskonały  objawił  to  Bóg w  osobie Jezusa. Trwa ono  a  do objawienia si  

Bo ego s du. 

 

SPRAWIEDLIWO . Jest ona fundamentem Bo ego tronu /Ps 89,15; por. Ps 111,37. Królestwo Bo e opiera 

si  na sprawiedliwo ci /Rzym 14,17/. 

 

WSZECHWIEDZA. Bóg zna przeszło , tera niejszo  i przyszło . Pwt 31,16-21; 28,30; Ps 139,14-17; 147,4; 

Prz 15,3; 16,2; Iz 45,18-21; Ezech 11,5; Dan 2,22. 28-45; Łk 16,15; Dz 15,8; Rz 8,29; Hbr 4,13; 1 Jan 3,20; Ap 

1,1. 

 

WSZECHM DRO .  M dro   Boga  sprawia,  e  Jego  dzieła  s   doskonałe  i  nie  wymagaj   poprawek  /Joz 

10,21; 2 Krn 20,8; Hiob 5,8-15; Ps 139,13/. 

 

PRAWDZIWO . Bóg jest absolutn  prawd  (Jan 14,6). Dla Semitów prawda oznaczała kogo , kto zasługuje 

na zaufanie /Rz 15,8/ i wiar  /Rz 3,3-7/, gdy  wyraz hebr. emet ozn. by  solidnym, trwałym. Bóg b dzie  wiat 

s dził wg prawdy /Ps 96,13; Rz 2,2/. Prawda została objawiona w Słowie Bo ym /Jk 1,18/ i w Jezusie /Jan 14,6 i 

8,31-32/. 

 

WOLA I WOLNO  DZIAŁANIA BOGA. Jest ona nieograniczona i suwerenna /Ef 1,11/. „Nie ma takiego, 

kto by powstrzymał Jego r k  i powiedział Mu: Co czynisz? /Dan 4,22b/. Wola Boga jest prawem dla całego 

wiata. 

 

INNE ATRYBUTY: doskonało ,  wi to , chwała, majestat, jedno .