„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM KURSU

SPECJALISTYCZNEGO

WYKONANIE KONIKOPUNKCJI, ODBARCZENIE ODMY

PRĘŻNEJ ORAZ WYKONANIE DOJŚCIA DOSZPIKOWEGO

DLA PIELĘGNIAREK SYSTEMU PAŃSTWOWEGO

RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

Termin realizacji:
Miejsce realizacji:
Wykłady: Acton Training Centre Ltd Spółka z o.o. Oddział w Polsce, ul. Krakowskie
Przedmieście 52, 20-002 Lublin
Ćwiczenia: „Trinity Management" Sp. z o.o. ul. H. Kołłątaja 3 lok 15, 20-006 Lublin
Liczba uczestników: 20 osób

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PLAN NAUCZANIA

Lp.

Moduł

Zajęcia teoretyczne

Łączna liczba
godzin

Wykłady

(liczba godzin)

Ćwiczenia (liczba

godzin)

I

Konikopunkcja jako metoda
udrażniania dróg oddechowych

5

10

15

II

Odbarczenie odmy prężnej

5

10

15

III

Doszpikowe podawanie leków
w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego

5

5

10

Łączna liczba godzin

15

25

40

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

MODUŁ I

KONIKOPUNKCJA JAKO METODA UDRAŻNIANIA DRÓG ODDECHOWYCH

Cel modułu

Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarek do rozpoznania objawów nagłego zagrożenia
zdrowotnego w zależności od wieku poszkodowanego oraz wykonania konikopunkcji
w sytuacji kiedy nie ma możliwości zapewnienia drożności dróg oddechowych innymi metodami.


Wykaz umiejętności wynikowych:

W wyniku realizacji treści nauczania z zakresu konikopunkcji jako metody udrażniania dróg
oddechowych pielęgniarka powinna :

•

wymienić najczęstsze sytuacje, w których może dojść do zatkania dróg oddechowych w

zależności od wieku poszkodowanego,

•

omówić przyczyny zaburzeń niedrożności dróg oddechowych u niemowląt, dzieci osób

dorosłych,

•

rozpoznać

objawy

kliniczne

i

różnicować

niedrożność

dróg

oddechowych

w zależności od wieku i stanu przytomności poszkodowanego,

•

zastosować znane metody usuwania ciała obcego z dróg oddechowych u przytomnego i

nieprzytomnego,

•

przedstawić postępowanie w niedrożności dróg oddechowych,

•

omówić

metody

udrażniania

dróg

oddechowych

metodami

bezprzyrządowymi

i przyrządowymi,

•

wymienić wskazania i przeciwwskazania do wykonania konikopunkcji,

•

przygotować sprzęt i pacjenta do wykonania konikopunckji,

•

wskazać miejsce nakłucia błony pierścienno-tarczowej u niemowląt, dzieci i osób dorosłych,

•

wykonać konikopunkcję uwzględniając wiek i budowę ciała poszkodowanego oraz

obowiązujące zasady,

•

omówić metody monitorowania układu oddechowego w stanach nagłego zagrożenia

zdrowotnego,

•

przedstawić postępowanie z poszkodowanym podczas założonej konikopunkcji,

•

wymienić powikłania i niebezpieczeństwa konikopunkcji,

•

omówić postępowanie z poszkodowanym po usunięciu konikopunkcji.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tematyka zajęć

Wykład

Ćwiczenia

Razem

1.

Niedrożności dróg oddechowych u niemowląt,
dzieci i osób dorosłych:

a)

odmienność i specyfika postępowania w stanach

zagrożenia zdrowotnego u niemowląt i dzieci

b)

etiologia niedrożności dróg oddechowych

-

depresja ośrodkowego układu nerwowego

-

ciało obce

-

obrażenia twarzy lub gardła

-

zapalenie nagłośni

-

obrzęk gardła

-

kurcz głośni

-

skurcz oskrzeli

-

nadmiar wydzieliny

c)

objawy częściowej lub całkowitej niedrożności dróg

oddechowych niemowląt, dzieci i dorosłych

-

kaszel efektywny

-

kaszel nieefektywny

d)

postępowanie z zadławionym dzieckiem i osobą

dorosłą przytomną i nieprzytomną

-

uderzenie w okolicę międzyłopatkową u niemowląt i
dzieci powyżej 1 roku życia

-

uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt

-

uciśnięcia nadbrzusza u dzieci powyżej roku

e)

rozpoznanie niedrożności dróg oddechowych

-

stridor wdechowy

-

świsty wydechowe

-

bulgotanie

-

chrapanie

-

pianie lub stridor

1 godz.

1 godz.

2.

Metody udrażniania dróg oddechowych:

a)

bezprzyrządowe sposoby udrożnienie dróg

oddechowych,

-

manewry bezprzyrządowego udrożnienia dróg

oddechowych u niemowląt, dzieci i osób dorosłych

-

manewry bezprzyrządowego udrożnienia dróg

oddechowych u osoby z podejrzeniem urazu
kręgosłupa szyjnego,

-

odgięcie głowy,

-

uniesienie żuchwy,

-

wysunięcie żuchwy

-

pozycja ,,neutralna” u niemowląt

1 godz.

1 godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

-

pozycja ,,węsząca” u dziecka

b)

metody i techniki przyrządowego udrażniania dróg

oddechowych:

-

rurka ustno-gardłowa,

-

rurka nosowo-gardłowa,

-

maska krtaniowa (Laryngeal Mask Airway – LMA),

-

rurka Combitube,

-

rurka krtaniowa (Laryngeal Tube – LT),

-

intubacja dotchawicza – wybór rurki intubacyjnej i

technika wykonania w zależności od wieku pacjenta

c)

sprzęt stosowany do udrażniania dróg oddechowych

i sztucznej wentylacji

3.

Konikopunkcja jako metoda udrażniania dróg
oddechowych:

a)

wskazania

-

przedłużająca się niedrożność na poziomie więzadeł

głosowych

-

obrzęk krtani,

-

niedrożność dróg oddechowych spowodowana

ciałem obcym,

-

masywny uraz szczękowo-twarzowy,

-

zawodność intubacji i innych technik udrażniania

dróg oddechowych

b)

przeciwwskazania bezwzględne i względne

-

uszkodzenie krtani i tchawicy

-

ciało obce w okolicy głośni

-

urazy klatki piersiowej

c)

miejsce wykonania konikopunkcji

-

identyfikacja błony pierścienno-tarczowej u

niemowląt i małych dzieci oraz osób dorosłych

d)

zestaw do wykonania konikopunkcji

-

kaniula do konikopunkcji lub kaniula 16-18G,

-

strzykawka jednorazowa,

-

2-3ml NaCl 0,9% lub Lidocainy ,

-

układ drenów doprowadzających tlen pod wysokim

ciśnieniem,

-

zastawka w układzie drenów (zastawka stała, łącznik

Y lub kranik trójkanałowy),

-

źródło tlenu

-

zestaw ,,Mini-trach” , ,,Quick-trach”

e)

technika wykonania z uwzględnieniem wieku i

budowy ciała poszkodowanego

f)

powikłania i niebezpieczeństwa konikopunkcji

-

asfiksja

-

nakłucie tętnicy pierścienno-tarczowej,

3 godz.

3 godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

-

krwawienie,

-

uszkodzenie krtani,

-

błędne wprowadzenie kaniuli do śródpiersia,

-

perforacja przełyku

-

odma podskórna

-

barotrauma

g)

postępowanie z poszkodowanym podczas założonej

konikopunkcji

-

zabezpieczenie i unieruchomienie kaniuli

-

ocena reakcji poszkodowanego na wentylację

-

zasady podawania tlenu przez konikopunkcję w

zależności od wieku poszkodowanego

-

stosunek inflacji do wydechu

h)

monitorowanie stanu zdrowia poszkodowanego, ze

szczególnym uwzględnieniem układu oddechowego

-

ocena objawów klinicznych skutecznej oksygenacji,

-

rozpoznanie objawów barotraumy (pacjenci z

urazem klatki piersiowej),

-

pulsoksymetria

i)

postępowanie po usunięciu konikopunkcji

-

ostateczne zaopatrzenie drożności dróg

oddechowych.

4.

Procedura wykonania konikopunkcji w warunkach
symulowanych:

a)

przygotowanie poszkodowanego,

b)

przygotowanie sprzętu,

c)

technika wykonania z uwzględnieniem wieku

-

niemowlęta

-

dzieci

-

dorośli

d)

technika wykonania konikopunkcji z

uwzględnieniem budowy ciała poszkodowanego

e)

zasady obowiązujące podczas wykonywania

procedury.

10 godz.

grupy 5

osobowe

10 godz.

Łączna ilość godzin

5 godz.

10 godz.

15 godz.

Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.

Środki dydaktyczne:

-

zestaw przezroczy, foliogramów

-

plansze, tablice anatomiczne,

-

prezentacja multimedialna,

-

opisy przypadków,

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

-

manekiny do nauki: resuscytacji, konikopunkcji,

-

zestaw do wykonywania konikopunkcji.

Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny

Wykładowcy:
- lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej,
- lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii,
- pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty

w

dziedzinie

pielęgniarstwa

ratunkowego

lub

anestezjologii

i intensywnej terapii,
- ratownik medyczny
oraz
co najmniej pięcioletni staż zawodowy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego.

1.

dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz

2.

dr Ewa Wiater-Kozioł

3.

dr Mirosław Czuczwar

4.

lek. med. Paweł Szwarc

5.

rat. med. Roman Karman

6.

dr Jacek Cięszczyk

Literatura:

1.

Andres J.: Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne podręcznik dla kursu ,,Specjalistyczne
zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych”, Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2007

2.

Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005

3.

Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006

4.

Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006

5.

Cline D, Ma O, Tintinalli J, Kelen G (red.) Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban &
Partner, Wrocław 2007

6.

Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003

7.

Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003

8.

King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9.

Larsen R.: Anestezjologia. Urban & Partner, Wrocław 2003

10.

Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008

11.

Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004

12.

Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003

13.

Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007

14.

Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej

Rady

Resuscytacji.

Polska

Rada

Resuscytacji,

Kraków 2005

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

MODUŁ II

ODBARCZENIE ODMY PRĘŻNEJ

Cel modułu

Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarek do wykonania w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego odbarczenia odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.


Wykaz umiejętności wynikowych:

W wyniku realizacji treści nauczania z zakresu odbarczenia odmy prężnej pielęgniarka powinna :

•

wymienić czynniki wpływające na ciśnienie w jamie opłucnej

•

zdefiniować odmę i odmę opłucnową,

•

omówić rodzaje odmy opłucnowej,

•

wymienić najczęstsze przyczyny odmy prężnej,

•

rozpoznać objawy kliniczne i różnicować odmę prężną zależnie od wieku i stanu
poszkodowanego od innych stanów zagrażających życiu ze strony klatki piersiowej,

•

wymienić czynniki ryzyka predysponujące do wystąpienia odmy prężnej u przytomnego i
nieprzytomnego,

•

omówić patofizjologię zmian zachodzących w postępującej odmie prężnej

•

wymienić objawy odmy prężnej u pacjenta przytomnego i nieprzytomnego,

•

omówić diagnostykę różnicową odmy prężnej,

•

rozpoznać odmę prężną,

•

omówić postępowanie przy rozpoznaniu odmy prężnej u pacjenta przytomnego i
nieprzytomnego,

•

przygotować sprzęt i pacjenta do wykonania odbarczenia odmy prężnej,

•

wskazać miejsce nakłucia jamy opłucnowej w stanach zagrożenia zdrowotnego,

•

wymienić powikłania i niebezpieczeństwa zabiegu odbarczenia odmy prężnej,

•

odbarczyć odmę prężną.

•

wymienić wskazania do drenażu opłucnowego,

•

omówić sposób wykonania drenażu jamy opłucnej,

•

scharakteryzować powikłania drenażu opłucnowego,

•

przedstawić sposób postępowania z chorym po założeniu drenażu jamy opłucnej.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tematyka zajęć

Wykład

Ćwiczenia

Razem

1.

Anatomia i fizjologia – klatka piersiowa i opłucna

a)

przestrzeń sercowa (przednia)

b)

przestrzeń piersiowo-brzuszna

c)

przestrzeń tylna

d)

opłucna ścienna i opłucna płucna

e)

czynniki wpływające na ciśnienie w jamie opłucnej

½ godz.

½ godz.

2.

Odma opłucnowa

f)

definicja – odma, odma opłucnowa

g)

klasyfikacja odmy opłucnowej ze względu na etilogię

odma zwykła
-

pierwotna

-

samoistna (nietraumatyczna)

-

wtórna

-

odma opłucnowa urazowa-
niejatrogenna
jatrogenna

odma prężna –odma wentylowa, odma zastawkowa,
odma z nadciśnieniem

h)

rodzaje odmy opłucnowej

-

zewnętrzna – otwarta lub zamknięta

-

wewnętrzna – otwarta lub zamknięta

-

odma otwarta (zależnie od oddechu)
zwykła
zastawkowa

i)

przyczyny i czynniki predysponujące do wystąpienia

odmy opłucnowej

-

rodzaje urazów klatki piersiowej- przenikające i tępe

-

mechanizm urazu klatki piersiowej

-

zmiany ciśnienia w otoczeniu (nurkowanie, podróż
samolotem)

-

palenia papierosów

-

współistniejące choroby płuc (astma oskrzelowa,
p.o.ch.p., rozedma płuc, zapalenie płuc, guzy)

-

wrodzone zaburzenia (np. zespół Marfana, niedobór
α

1

-antytrypsyny, )

-

błędy jatrogenne podczas zabiegów diagnostyczno-
leczniczych (barotrauma, nieudane cewnikowanie żył
centralnych)

1 godz.

1 godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3.

Patofizjologia zmian zachodzących w postępującej
odmie prężnej:

b)

patofizjologia

-

zniesienie ujemnego ciśnienia względnego w

opłucnej, wzmożone ciśnienie wewnątrzopłucnowe

-

niedotlenienie tkankowe,

-

zaburzenie stosunku wentylacji do perfuzji,

-

przesunięcie śródpiersia na przeciwną stronę

-

zapadnięcie płuca,

-

zagięcie naczyń sródpiersia i obniżenie napływu krwi

żylnej do serca

-

obniżenie rzutu serca

-

wstrząs

-

pierwotne zaburzenia oddechowe,

-

ostra niewydolność oddechowa

-

zatrzymanie oddechu

-

zatrzymanie krążenia

c)

mechanizmy prowadzące do niewydolności

krążeniowo-oddechowej

-

zapadnięcie się płuca

-

migotanie śródpiersia/ z zespołem małego rzutu

-

objętość wahadłowa powietrza

½ godz.

½ godz.

4.

Objawy odmy prężnej z uwzględnieniem
diagnostyki różnicowej:

a)

objawy podmiotowe:

-

duszność,

-

pobudzenie,

-

uczucie braku powietrza,

b) objawy przedmiotowe
-

sinica (centralna),

-

oddech spłycony i przyspieszony,

-

szmer pęcherzykowy osłabiony lub zniesiony po

stronie odmy,

-

odgłos opukowy nasilony lub bębenkowy

-

obniżone ciśnienie tętnicze krwi

-

wzmożone ciśnienie w żyłach szyjnych (poszerzenie

żył szyjnych ),

-

wdechowe ustawienie chorej połowy klatki

piersiowej

-

tachykardia,

-

przemieszczenie struktur anatomicznych tchawicy,

śródpiersia,

-

wzrost oporów oddechowych

-

odma podskórna

½ godz.

½ godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

d)

objawy odmy prężnej i dekompensacji stanu

chorego

-

niewydolność oddechowa i sinica

-

zanik tętna na tętnicy promieniowej ( rozwinięty

wstrząs)

-

pogarszający się stan przytomności

e)

diagnostyka różnicowa

-

zatorowość płucna, tamponada osierdzia, krwiak

opłucnej, zapalenie opłucnej, tętniak
rozwarstwiający aorty, złamanie żeber.

5.

Postępowanie w przypadku rozpoznania odmy
prężnej:

a)

postępowanie przedszpitalne

-

rozpoznanie odmy prężnej na podstawie wywiadu i

badania fizykalnego

-

udrożnienie dróg oddechowych

-

tlenoterapia bierna o wysokich stężeniach tlenu i

wspomaganie oddechu

-

potwierdzenie wskazań do nakłucia klatki piersiowej

(torakocenteza)

-

doraźne odbarczenie odmy przez dostęp przedni -

wkłucie kaniuli dożylnej /12 G, 14G, 16G/ do II lub III
przestrzeni międzyżebrowej w linii
środkowoobojczykowej nad górnym brzegiem żebra

-

odbarczenie odmy przez dostęp pachowy -nakłucie

IV lub V międzyżebrza w linii pachowej środkowej
nad żebrem,

-

zabezpieczenie i unieruchomienie kaniuli z

wykonaną prowizoryczną zastawką,

-

ocena stanu poszkodowanego po odbarczeniu odmy

-

założenie wkłucia dożylnego

-

monitorowanie stanu zdrowia poszkodowanego, ze

szczególnym uwzględnieniem układu oddechowego

-

niezwłoczny transport do szpitala,

-

powiadomienie lekarza SOR

b)

postępowanie w szpitalu

-

drenaż ssący do jamy opłucnej

-

torakotomia ze wskazań

1 godz.

1 godz.

6.

Powikłania i niebezpieczeństwa odbarczenia odmy
prężnej:

a)

krwiak opłucnej (haemothorax)

b)

krwiak opłucnej z domieszką powietrza

(haemopneumothorax)

c)

odma opłucnowa (niewłaściwe rozpoznanie – brak

½ godz.

½ godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

odmy)

d)

uszkodzenie płuca

e)

zakażenie

7.

Drenaż jamy opłucnowej:

a)

wskazania

-

odma opłucnowa,

-

ropniak opłucnej

-

krwiak opłucnej,

-

chylothorax,

-

operacje torakochirurgiczne,

-

operacje kardiochirurgiczne

b)

miejsce wprowadzenia drenu w zależności od

wskazania

-

II przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowo-

obojczykowej ,

-

V-VIII przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej

środkowej,

-

zależnie od umiejscowienia zbiornika powietrza lub

płynu,

c)

rodzaj drenu

-

dreny sztywne, przeznaczone do drenażu jamy

opłucnowej, o średnicy 28-36F (dla dorosłych) i 2-
26F (dla dzieci)

-

dreny gumowe lub lateksowe z wyciętymi bocznymi

otworami w ścianie

d)

zestaw

-

10-20 ml 1% lidokainy

-

troakar lub skalpel

-

środek antyseptyczny

-

jałowe kleszczyki typu pean do zaciskania drenu

-

żaneta

-

nici chirurgiczne niewchłanialne nr 0 lub 1

- do umocowania drenu
- jałowe probówki do badań
- jałowe rękawiczki
- jałowe gaziki
- plaster
-

zestaw butli drenażowych

f)

systemy butli drenażowych

-

systemy drenażu biernego (grawitacyjnego)

jednobutlowy
dwubutlowy

-

systemy drenażu ssącego

trójbutlowy
czterobutlowy

-

zestawy drenażowe nie zawierające zastawki

1 godz.

1godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

podwodnej

g)

czas trwania drenażu

h)

zadania i kompetencje pielęgniarki

-

przygotowanie sprzętu

-

przygotowanie pacjenta do zabiegu

-

obserwowanie pacjenta w czasie i po zabiegu

-

przestrzeganie zasad obowiązujących podczas

zabiegu

-

pielęgnacja miejsca założenia drenu i kontrola

systemu drenażu

i)

postępowanie przy usuwaniu drenażu

-

podanie leku przeciwbólowego

-

odkażenie skóry w okolicy drenu i obłożenie
jałowymi serwetami

-

przecięcie szwu mocującego dren

-

usunięcie drenu na wydechu

-

zaciśnięcie szwu pozostawionego podczas zakładania
drenu

j)

powikłania drenażu opłucnowego

-

uszkodzenie płuca

-

zakażenia

-

krwawienie z tętnicy międzyżebrowej

-

uszkodzenie wątroby, śledziony, żołądka

-

jednostronny obrzęk płuca

-

zrosty w jamie opłucnowej

-

wysięk do opłucnej

-

wysunięcie się drenu i spowodowanie odmy wtórnej

-

zmniejszenie wydolności oddechowej

8.

Procedura wykonania odbarczenia odmy prężnej w
warunkach symulowanych – zadania i kompetencje
pielęgniarki :

f)

przygotowanie poszkodowanego,

g)

przygotowanie sprzętu,

h)

technika wykonania odbarczenia odmy prężnej z

uwzględnieniem innych obrażeń klatki piersiowej,

i)

zasady obowiązujące podczas wykonywania

procedury

j)

obserwowanie pacjenta w czasie zabiegu

k)

postępowanie ze sprzętem po zabiegu.

10 godz.

grupy 5

osobowe

10 godz.

Łączna ilość godzin

5 godz.

10 godz.

15 godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.

Środki dydaktyczne:

-

zestaw przezroczy, foliogramów

-

plansze, tablice anatomiczne,

-

prezentacja multimedialna,

-

opisy przypadków,

-

manekiny do obarczenia odmy prężnej,

-

zestaw do założenia drenażu jamy opłucnej.

Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny

Wykładowcy:
- lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej
- lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
- pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologii i intensywnej terapii.
- ratownik medyczny
oraz
co najmniej 5-letni staż pracy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego

1.

dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz

2.

dr Ewa Wiater-Kozioł

3.

dr Mirosław Czuczwar

4.

lek. med. Paweł Szwarc

5.

rat. med. Roman Karman

6.

dr Jacek Cięszczyk

Literatura:

1.

Andres

J.:

Specjalistyczne

zabiegi

resuscytacyjne

podręcznik

dla

kursu

,,Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych”, Polska Rada Resuscytacji,
Kraków 2007

2.

Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005

3.

Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006

4.

Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006

5.

Cline D, Ma O, Tintinalli J, Kelen G (red.) Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban &
Partner, Wrocław 2007

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6.

Gaszyński W.: Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej.
Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008

7.

Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003

8.

Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003

9.

Jakubaszko J.: Ratunkowe leczenie urazów. Materiały dydaktyczne. Polskie Towarzystwo
Medycyny Ratunkowej, Wrocław 2004

10.

King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003

11.

Larsen R.: Anestezjologia. Urban & Partner, Wrocław 2003

12.

Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008

13.

Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004

14.

Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003

15.

Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007

16.

Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej

Rady

Resuscytacji.

Polska

Rada

Resuscytacji,

Kraków 2005

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

MODUŁ III

DOSZPIKOWE PODAWANIE LEKÓW W STANACH NAGŁEGO ZAGROŻENIA

ZDROWOTNEGO

Cel modułu

Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarki do wykonania dojścia doszpikowego
u poszkodowanego w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przy użyciu gotowego zestawu oraz
do podania leków i płynów infuzyjnych drogą doszpikową.

Wykaz umiejętności wynikowych:

W wyniku realizacji treści kształcenia z zakresu doszpikowego podawania leków w stanach nagłego
zagrożenia zdrowotnego pielęgniarka powinna:

•

wymienić drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego

•

omówić cele farmakoterapii i płynoterapii w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego,

•

wymienić i scharakteryzować wskazania do wykonania dojścia doszpikowego,

•

omówić przeciwwskazania do wykonania dostępu doszpikowego,

•

opisać zasady przygotowania i podawania leków oraz płynów drogą doszpikową,

•

wymienić leki i płyny podawane doszpikowo,

•

zidentyfikować miejsca dostępu doszpikowego u dzieci i osób dorosłych, uwzględniając
stan poszkodowanego,

•

przedstawić technikę wykonania dojścia doszpikowego,

•

wykonać dojście doszpikowe zgodnie z obowiązującymi standardami,

•

podać doszpikowo leki i płyny zgodnie z procedurą,

•

monitorować stan pacjenta podczas wykonywania procedury uzyskania dostępu
doszpikowego oraz podawania ta drogą leków i płynów infuzyjnych,

•

omówić i rozpoznać objawy powikłań mogących wystąpić podczas wykonywania dojścia
doszpikowego i podawania leków drogą doszpikową,

•

przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania procedury,

•

omówić zasady pielęgnowania dostępu doszpikowego.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tematyka zajęć

Wykład

Ćwiczenia

Razem

1.

Drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia

zdrowotnego. Droga dożylna:

a)

wskazania i przeciwwskazania do kaniulacji żył

obwodowych i centralnych,

b)

wybór naczynia żylnego u osoby dorosłej i dziecka,

c)

zalety i wady kaniulacji żył obwodowych i

centralnych,

d)

sprzęt potrzebny do uzyskania dostępu dożylnego,

e)

zapobieganie powikłaniom wczesnym i późnym

związanych z kaniulacją żył,

f)

technika kaniulacji żył obwodowych

-

powierzchowne żyły kończyn górnych

żyła odpromieniowa,
żyła pośrodkowa łokciowa,
żyła odłokciowa

-

powierzchowne żyły kończyn dolnych

żyła odpiszczelowa,
żyła odstrzałkowa,

-

żyła szyjna zewnętrzna

g)

technika kaniulacji żył centralnych.

-

żyła podobojczykowa,

-

żyła szyjna wewnętrzna,

-

żyła udowa.

1 ½ godz.

1 ½ godz.

2.

Drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia

zdrowotnego.
Droga dotchawicza:

a) wskazania i przeciwwskazania do podawania leków
drogą dotchawiczą,

-

leki podawane do rurki dotchawiczej

adrenalina,
wazopresyna,
atropina,
lidokaina,
nalokson,

-

dawki dotchawicze podawanych leków,

-

zasady podawania leków drogą dotchawiczą.

½ godz.

½ godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3.

Drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia

zdrowotnego. Droga doszpikowa – technika
wykonania:

-

wskazania do uzyskania dostępu doszpikowego

dziecko i dorosły z zatrzymaniem krążenia,
niemożliwy lub utrudniony dostęp dożylny,
dzieci z hipowolemią podczas długotrwałego transportu

-

przeciwwskazania do wykonania dojścia

doszpikowego

złamanie kości piszczelowych,
zabiegi ortopedyczne w okolicy miejsca dostępu,
infekcje, rany w okolicy miejsca dostępu,
niemożliwość zlokalizowania miejsca dostępu,

-

miejsca wykonania dojścia dospikowego

u dzieci poniżej 6r.ż.,
u dzieci powyżej 6r.ż.,
osoby dorosłe,

-

lokalizacja miejsca dostepu

proksymalny odcinek kości piszczelowe,
dystalny odcinek kości piszczelowe,
dystalny odcinek kości udowej,

-

zestaw do wykonania dojścia doszpikowego

igły trójkątne do infuzji doszpikowej dla:
noworodków
dzieci w wieku od 6-18 miesięcy
dzieci powyżej 18 miesiąca
pistolet wstrzeliwujący igłę BIG (Bone Injection Gun)
igły EZ-IO PD dla dzieci o masie 3-39kg
igły EZ-IO AD dla osób o masie 40 kg i więcej
system doszpikowy domostkowy – F.A.S.T.1

-

zasady obowiązujące przy wykonywaniu i

utrzymaniu dojścia doszpikowego.

1 ½ godz.

1 ½ godz.

4.

Podawanie leków i płynów drogą doszpikową w
stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego.

-

zalety i wady podawania leków drogą doszpikową

szybkośc i prostota wykonania dojścia,
stabilność wkłucia,
możliwość pobrania materiału do badań, podawania
leków, płynów ,
ograniczenia u osób dorosłych,

-

rodzaje leków i płynów podawanych drogą

doszpikową

leki podawane standardowo podczas zabiegów

1 ½ godz.

1 ½ godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

resuscytacji krążeniowo-oddechowej
adrenalina,
atropina,
wazopresyna,
amiodaron,
lidokaina,
nalokson,
siarczan magnezu,
wodorowęglan sodu,
płyny płyny krystaloidowe
0,9% NaCl (chlorek sodu),
mleczan Ringera,
PWE (płyn wieloelktrolitowy),
5% Glucosum (roztwór glukozy),
roztwory koloidowe
HAES,
Dekstran,
preparaty krwiopochodne,

-

podstawowe zasady podawania leków,

-

zasady przygotowania leków,

postacie leków,
dawkowanie leków,
leki podawane bez rozcieńczenia,
rozcieńczanie leków, rodzaje rozpuszczalników,

-

szybkość przetaczania płynów w zależności od wieku

i stanu poszkodowanego,

zasady resuscytacji płynowej

-

powikłania wykonania dojścia doszpikowego i

podawania leków i płynów doszpikowo

wynaczynienie, podokostnowe podanie płynów
zator,
osteomyelitis,
infekcja, sepsa,
zespół przedziałowy,
złamanie,
uszkodzenie szpiku,
martwica skóry.

-

zasada aseptyki, zasady bezpieczeństwa.

5.

Wykonanie dojścia doszpikowego i podanie
doszpikowo leków zgodnie z obowiązującymi
standardami w warunkach symulowanych.

-

przygotowanie poszkodowanego,

-

przygotowanie sprzętu,

-

technika zakładania dostępu doszpikowego u dzieci i

5 godz.

grupy
5 osobowe

5 godz.

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

osób dorosłych,

-

zasady obowiązujące podczas wykonywania

procedury,

-

postępowanie ze sprzętem po zabiegu

-

zadania i kompetencje pielęgniarki w trakcie i po

zabiegu.

Łączna ilość godzin

5 godz.

5 godz.

10 godz.

Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.

Środki dydaktyczne:

-

zestaw przezroczy, foliogramów

-

plansze, tablice,

-

prezentacja multimedialna

-

opisy przypadków,

-

anatomiczna noga do iniekcji doszpikowych / symulator do iniekcji doszpikowych

-

zestaw do treningu wkłuć doszpikowych dla dorosłych,

-

zestaw do treningu wkłuć doszpikowych dla dzieci

Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny

Wykładowcy:

-

lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej

-

lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii

-

pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty

w

dziedzinie

pielęgniarstwa

ratunkowego

lub

anestezjologicznego

i intensywne terapii,

-

ratownik medyczny

-

oraz
co najmniej 5-letni staż pracy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego.

1.

dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz

2.

dr Ewa Wiater-Kozioł

3.

dr Mirosław Czuczwar

4.

lek. med. Paweł Szwarc

5.

rat. med. Roman Karman

6.

dr Jacek Cięszczyk

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Literatura:

1.

Andres J.: Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne podręcznik dla kursu ,,Specjalistyczne
zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych”, Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2007

2.

Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005

3.

Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006

4.

Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I, Grześkowiak M.: Stany zagrożenia życia,
postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Akademia Medyczna
im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2004

5.

Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006

6.

Gaszyński W.: Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej.
Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008

7.

Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003

8.

Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003

9.

King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003

10.

Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008

11.

Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004

12.

Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003

13.

Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007

14.

Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej

Rady

Resuscytacji.

Polska

Rada

Resuscytacji,

Kraków 2005

„Ucz się skutecznie - ratuj bezpiecznie.

Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Egzamin

Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia w trakcie kursu

specjalistycznego: ,,Wykonanie konikopunkcji, odbarczenia odmy prężnej

oraz wykonanie dojścia doszpikowego”.

1.

Wykonać procedurę konikopunkcji jako metody udrażniania dróg oddechowych:

a)

rozpoznać i ocenić stan nagłego zagrożenia zdrowotnego z powodu niedrożności dróg

oddechowych

b)

przygotować poszkodowanego do konikopunkcji

c)

przygotować zestaw

d)

wykonać konikopunkcję

e)

monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.

2.

Wykonać procedurę odbarczenia odmy prężnej w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego:

a)

rozpoznać i ocenić stan poszkodowanego

b)

przygotować poszkodowanego do odbarczenia odmy prężnej

c)

przygotować zestaw

d)

odbarczyć odmę prężną

e)

monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.

f)

zapobiegać powikłaniom odbarczenia odmy prężnej .

3.

Wykonać procedurę dojścia doszpikowego i podawanie leków doszpikowo:

a)

przygotować poszkodowanego

b)

przygotować leki i płyny infuzyjne

c)

przygotować zestaw

d)

wykonać dojście doszpikowe

e)

podać leki doszpikowo zgodnie z obowiązującymi standardami

f)

monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.