KOŃCZYNA DOLNA

Osteologia

• obręcz miedniczna



cingulum membri
inferioris

• kończyna wolna dolna



skeleton membri

inferioris liberi

S

ZKIELET

KOŃCZYNY DOLNEJ



SKELETON MEMBRI INFERIORIS

O

BRĘCZ MIEDNICZNA



CINGULUM MEMBRI INFERIORIS

• miednica — pelvis:

a.

k. krzyżowa — os sacrum/sacrale

b. k. guziczna

— os coccygis/coccyx

c. k. miedniczna

— os coxae

a

b

c

c

M

IEDNICA

—

PELVIS

a. kresa graniczna

—

linea terminalis

b.

miednica większa —
pelvis major

c. miednica mniejsza

—

pelvis minor

a

b

c

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

a.

skrzydła k. krzyżowej — alae sacralis

b. otwory

krzyżowe miedniczne (brzuszne) — foramina sacralia

pelvina (ventralia)

c. kresy poprzeczne

—lineae transversae

b

a

c

a

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

a.

wyrostek stawowy górny —
processus articularis superior

b. powierzchnia grzbietowa

—

facies dorsalis

c.

grzebień krzyżowy —
pośrodkowy crista sacralis
mediana

d.

rozwór krzyżowy — hiatus
sacralis

a

b

c

d

a

c

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

a.

wzgórek —promontorium

b. powierzchnia uchowata

— facies auricularis

a.

podstawa k. krzyżowej —basis ossis sacri

a

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

określanie strony:
• nie dotyczy

pomyłki:

• podstawa k. krzyżowej może być pomylona z

dolnymi kręgami lędźwiowymi

KOŚĆ KRZYŻOWA

—

OS SACRUM

/

SACRALE

wzrost:
• k. krzyżowa zrasta się z 35 punktów kostnienia, każdy

z 5 kręgów krzyżowych ma 3 pierwotne punkty
kostnienia i dodatkowe 2 elementy żebrowe. Kręgi 4
i 5 nie mają elementów żebrowych. Elementy te
zrastają się około pokwitania. Trzony kręgów zrastają
się od tego momentu do około
18-25 lat. Zrastanie rozpoczyna
się od dolnych kręgów. U
dorosłych może dojść do
zrośnięcia k. guzicznej z
k. krzyżową. Szczegóły przy
omawianiu wzrostu kręgosłupa

a.

rożek guziczny — cornu coccygeum/coccygeale

K

.

GUZICZNA

—

OS COCCYGIS

/

COCCYX

a

• k. biodrowa — os ilium
• k. kulszowa — os ischii
• k. łonowa — os pubis

K

OŚĆ MIEDNICZNA

—

OS COXAE

K

OŚĆ MIEDNICZNA

—

OS COXAE

a.

panewka

— acetabulum

b.

dół panewki — fossa acetabuli

c.

powierzchnia księżycowata —
facies lunata

d.

grzebień biodrowy — crista iliaca

e.

kresy pośladkowe — lineae gluteae

f.

trzon k. kulszowej

— corpus ossis

ischii

g.

guz kulszowy

— tuber ischiadicum

h.

gałąź górna kości łonowej —
ramus superior ossis pubis

i.

gałąź dolna kości łonowej — ramus
inferior ossis pubis

j.

gałąź kości kulszowej —ramus
ossis ischii

k.

kolec biodrowy tylni dolny

— spina

iliaca posterior inferior

g

h

a

e2

e3

e1

j

c

i

d

k

b

f

a.

talerz k. biodrowej

— ala ossis ilii

b.

dół biodrowy — fossa iliaca

c.

kolec biodrowy tylni górny — spina iliaca
posterior superior

d.

wcięcie kulszowe większe — incisura
ischiadica major

e.

kolec kulszowy

— spina ischiadica

f.

wcięcie kulszowe mniejsze —incisura
ischiadica minor

g.

kolec biodrowy przedni górny — spina
iliaca anterior superior

h.

kolec biodrowy przedni dolny

— spina

iliaca anterior inferior

i.

guzowatość biodrowa — tuberositas iliaca

j.

kresa łukowata — linea arcuata

k.

wyniosłość biodrowo-łonowa/biodrowo-
grzebieniowa

— eminentia

iliopubica/iliopectinea

l.

bruzda zasłonowa — sulcus obturatorius

m.

otwór zasłoniony — foramen obturatum

n.

trzon k. łonowej — corpus ossis pubis

o.

spojenie łonowe — facies symphysialis

g

e

i

h

c

d

f

m

K

OŚĆ MIEDNICZNA

—

OS COXAE

l

o

a

n

j

k

b

K

OŚĆ MIEDNICZNA

—

OS COXAE

określanie strony:

• k. biodrowa znajduje się z tyłu, łonowa z przodu a wcięcie kulszowe

większe z dołu. Panewka położona jest bocznie, po stronie z której

pochodzi kość

• powierzchnia uchowata znajduje się przyśrodkowo i zawsze tylnie

w stosunku do wcięcia kulszowego większego. Zatoka
przeduchowata sulcus preauricularis

znajduje się z przodu pomiędzy

powierzchnią uchowatą

a wcięciem kulszowym większym

pomyłki:
• może być pomylona z łopatką i k. czaszki

wzrost:

• kości k. miednicznej zaczynają się zrastać około 12 roku życia. Gałąź k.

łonowej i k. kulszowa zrastają się pomiędzy 7 i 8 rokiem życia. Całkowite
zrośnięcie się
k. miednicznej
może trwać aż
do 17 roku życia.
Kostnienie
k. miednicznych:
biodrowa pomiędzy
2 a 3 m-cem

życia

płodowego,
kulszowa około 4
i łonowa około
5 m-ca

K

OŚĆ MIEDNICZNA

—

OS COXAE

• k. udowa — femur
• rzepka — patella
• k. piszczelowa — tibia
• k. strzałkowa — fibula
• k. stępu — ossa tarsi/tarsalia
• k. śródstopia — ossa

metatarsi/metatarsalia

• paliczki — phalanges

KOŃCZYNA WOLNA DOLNA

—

SKELETON MEMBRI

INFERIORIS LIBERI

a.

głowa k. udowej — caput ossis femoris

b. szyjka k. udowej

— collum ossis femoris

c. kresa

międzykrętarzowa — linea

intertrochanterica

d. powierzchnia rzepkowa

— facies patellaris

e.

nadkłykieć boczny — epicondylus lateralis

f.

nadkłykieć przyśrodkowy — epicondylus
medialis

g. guzek przywodziciela

— tuberculum

adductorium

a

e

c

K

.

UDOWA

—

FEMUR

e

d

f

g

a.

krętarz większy — trochanter major

b.

krętarz mniejszy — trochanter minor

c.

grzebień międzykrętarzowy —crista
intertrochanterica

d.

guzowatość (lub kresa) pośladkowa —
tuberositas (linea) glutea

e. kresa grzebieniowa

— linea pectinea

f.

kresa chropawa

— linea aspera

g.

otwór odżywczy — forament nutricium

h. kresa

nadkłykcia przyśrodkowego — linea

epicondylaris medialis

i.

kresa

nadkłykcia bocznego — linea

epicondylaris lateralis

j.

dół międzykłykciowy — fossa intercondylaris

k.

kłykieć przyśrodkowy — condylus medialis

l.

kłykieć boczny — condylus lateralis

a

b

c

K

.

UDOWA

—

FEMUR

d

f

g

e

i

h

j

k

l

K

.

UDOWA

—

FEMUR

a.

dołek głowy k. udowej — fovea capitis ossis femoris

b. d

ół krętarzowy — fossa trochanterica

b

a

K

.

UDOWA

—

FEMUR

określanie strony:

• jeżeli trzymasz kość w pozycji anatomicznej głowa kości udowej

znajduje się w górze i po stronie przeciwnej do tej, z której pochodzi kość

• gdy posiadasz jedynie trzon kości znajdź otwór odżywczy i sprawdź w którą

stronę biegnie – zawsze w kierunku nasady bliższej i po tylniej stronie kości.

Trzymając trzon kości stroną tylnią do siebie i nasadą bliższą od siebie

kresa chropawa skręca w stronę z której pochodzi kość

• jeżeli masz tylko nasadę dalszą trzymaj ją powierzchnią przednią w swoją

stronę, dół międzykłykciowy będzie skierowany od ciebie. Powierzchnia
rzepkowa

zachodzi wyżej na trzon po

stronie, z której pochodzi kość

pomyłki:
• brak

wzrost:
• k. udowa kostnieje z 5 centrów kostnienia: trzon (pierwotny punkt kostnienia

kostnieje w 7-

8 tyg. ż. pł.), głowa, oba krętarze, nasada dalsza

K

.

UDOWA

—

FEMUR

b

c

a

RZEPKA

—

PATELLA

a.

wierzchołek rzepki — apex patellae

b. powierzchnia stawowa boczna

— facies articularis lateralis

c. powierzchnia stawowa

przyśrodkowa — facies articularis

medialis

RZEPKA

—

PATELLA

określanie strony:

• skieruj rzepkę do siebie powierzchnią stawową i wierzchołkiem

do dołu. Większa powierzchnia stawowa znajduje się po

stronie, z której pochodzi kość

pomyłki:
• brak

wzrost:
• rzepka zaczyna kostnieć około 38 m-ca życia (3-4 lata) u

chłopców i 29 m-ca (2-3 lata) u dziewczynek

RZEPKA

—

PATELLA

a

b

e

K

.

PISZCZELOWA

—

TIBIA

a.

guzowatość piszczeli — tuberositas tibiae

b. brzeg przedni

— margo anterior

c.

brzeg przyśrodkowy — margo medialis

d.

brzeg międzykostny — margo interosseus

e.

kostka przyśrodkowa — malleolus
medialis

c

d

a

b

e

K

.

PISZCZELOWA

—

TIBIA

a.

kresa mięśnia płaszczkowatego — linea
musculi solei

b.

otwór odżywczy — foramen nutricium

c. bruzda kostkowa

— sulcus malleolaris

d.

powierzchnia stawowa strzałkowa górna
— facies articularis fibularis superior

e.

wcięcie strzałkowe — incisura fibularis

c

d

a

b

c

a

c

b

c

d

a

K

.

PISZCZELOWA

—

TIBIA

a.

kłykieć przyśrodkowy —
condylus medialis

b.

kłykieć boczny — condylus
lateralis

c. guzek

międzykłykciowy

przyśrodkowy —tuberculum
intercondylare mediale

d. guzek

międzykłykciowy boczny

—tuberculum intercondylare
laterale

K

.

PISZCZELOWA

—

TIBIA

określanie strony:

• trzymaj kość mniej więcej w pozycji anatomicznej powierzchnie

stawowe strzałkowe znajdują się po stronie z której pochodzi kość, a

kostka przyśrodkowa znajduje się po stronie przeciwnej

• trzymaj kość powierzchnią tylnią w swoją stronę i nasadą dalszą od

ciebie. Kresa mięśnia płaszczkowatego biegnie w przeciwną stronę

niż ta, z której pochodzi kość

• jeśli masz tylko nasadę dalszą, czubek kostki przyśrodkowej zawsze

znajduje się po przedniej stronie kości, a więc po przeciwnej stronie

niż ta, z której pochodzi kość

• jeśli masz sam trzon znajdź otwór

odżywczy, który jest skierowany w

dół i znajduje się na powierzchni

tylnej. Odwróć kość i zauważ, że

brzeg przedni mocno skręca

w stronę, z której pochodzi kość

pomyłki:

• brak