JAK SIĘ ROZWIJAĆ
I DOBRZE ŻYĆ? –
konwersatorium, cz. 2:
Drogowskazy rozwoju

Zaczynamy

„Gadające głowy” Krzysztofa Kieślowskiego z 1980 roku

Miejsce na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt, kolor: czarny, tekst 2, jaśniejszy -35%

Jak się rozwijać i dobrze żyć?

1.

Kim jesteś?

2.

Co jest dla Ciebie najważniejsze?

3.

Czego chciał(a)byś?

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Tadeusz Czeżowski (1889 – 1981)

Wspomnienia. Zapiski do autobiografii

Gdy spoglądam wstecz na swe życie, to

rozkłada mi się ono na trzy odcinki przedzielone
wojnami

światowymi:

odcinek

lwowski,

warszawsko-wileński i toruński. Gdy opuszczałem
Lwów, miałem lat 29, gdy opuszczałem Wilno,
miałem lat 56; trzy odcinki zbiegają się zatem
z trzema okresami życia: młodością, wiekiem
dojrzałym i starością. Rozwijałem się powoli,
początki w szkołach i w pracy zawodowej miałem
trudne, okres dojrzałości intelektualnej zaczął się
u mnie dopiero gdy miałem lat około
pięćdziesięciu.

Tadeusz Czeżowski

Jak rozumieć sens życia?

Jak rozumieć sens życia?

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

SENS WEWNĘTRZNY

SENS SPOŁECZNY

Sens wewnętrzny życia

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Życie ludzkie jako zespół działań tworzy zwartą

i dorzeczną całość, jeżeli cele ostateczne kierujące tymi
działaniami układają się harmonijnie, czyli nie
sprzeciwiają się sobie, lecz wspierają się wzajemnie. [...]
Życie poświęcone jakiemuś jednemu wielkiemu celowi,
życie całkowicie oddanego swej pracy lekarza,
nauczyciela, artysty, odkrywcy jest taką właśnie
całością: o takim zharmonizowanym życiu powiemy, że
ma sens. Natomiast nie ma sensu życie składające się z
działań

kierowanych

dorywczymi

impulsami,

niezwiązanymi żadną jednoczącą je myślą [...].

Sens wewnętrzny życia

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

[...] trudno zgodzić się, że ma sens życie

dziwaka, który wszystkie swe wysiłki kieruje ku
zaspokojeniu

manii

kolekcjonowania

rzeczy

bezwartościowych [...]. Dla określenia sensu życia nie
wystarczy układ jakichkolwiek, byle harmonijnych celów
ostatecznych, trzeba owe cele poddać ocenie wartości.

Powiemy, że nie zmarnowaliśmy życia, jeżeli w

jego przebiegu zrealizowaliśmy cel lub cele najlepsze z
tych, do których zrealizowania w danych warunkach
byliśmy zdolni; takie właśnie cele nazywamy godnymi
życia. [...]

Sens wewnętrzny życia

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Aby nadać życiu sens w powyższym znaczeniu,

trzeba, po pierwsze, umiejętności rozróżnienia tego, co
naprawdę dobre i co dobre jedynie z pozoru, oraz tego,
co lepsze i gorsze, po drugie zaś trzeba wysiłku, aby
dążyć wytrwale do obranych celów. Owa umiejętność
jest mądrością życiową, zdolność zaś do podejmowania
wysiłku w dążeniu do celu nosi nazwę silnej woli. Oba
czynniki razem tworzą charakter etyczny człowieka.

Sens społeczny życia

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Sens życia w drugim znaczeniu, czyli jego

wartość, mierzy się rezultatami działania osiągniętymi
w jego przebiegu i [...] owa wartość trwa poza
indywidualny kres życia w skutkach społecznych, które
ono pozostawiło.

Sens filozoficzny życia

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Uświadomienie sobie swojej przynależności do

całego świata - jakie w rzadkich chwilach zastanowienia
się nad tym staje się udziałem niewielu tylko ludzi, ale
dostępne jest dla wszystkich, którzy zdobędą się na
potrzebny wysiłek myśli - uświadamia także sens
własnego życia; nabywa ono wówczas treści tak pełnej i
bogatej, jak pełny i bogaty jest wszechświat.

Jak rozumieć sens życia?

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

JA
(sens wewn.)

LUDZIE
(sens społ.)

ŚWIAT
(sens filozof.)

Jak rozumieć sens życia? (Czeżowski)

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Życie to jakby zadanie, które człowiek

otrzymuje do rozwiązania - sens życia zaś to
rozwiązanie,

które

trzeba

znaleźć.

Zadania,

przypadające różnym ludziom, różnią się między sobą;
jedno życie jest łatwe, inne trudniejsze, niektóre bardzo
trudne. Określa je sytuacja życiowa, w zarysach
narzucona jednostce z zewnątrz i z góry, lecz także sam
człowiek układa ją sobie w pewnym stopniu. Nada sens
swojemu życiu, kto znajdzie właściwe rozwiązanie.

Jak rozumieć sens życia?

Miejsce
na zdjęcie

Obramowanie: 1,5pkt,
kolor: czarny, tekst 2,
jaśniejszy -35%

Pamiętaj, że jesteś aktorem grającym rolę w

widowisku scenicznym, a do tego w takim widowisku,
jakie podobało się dramaturgowi ułożyć: w krótkim -
jeżeli krótkie, w długim - jeżeli długie. Jeżeli chciał, abyś
grał rolę żebraka, staraj się i tę rolę po mistrzowsku
odegrać. I tak samo się staraj, kiedy ci powierzy rolę
chromego, monarchy albo szarego obywatela. Twoją
bowiem jedynie jest rzeczą powierzoną ci rolę odegrać
pięknie, sam wybór natomiast roli jest sprawą kogoś
innego. (Epiktet)

Drogowskazy rozwoju

Nasze dążenia mogą być różnie ukierunkowane. Każdy i

każda z nas stawia sobie inne cele, inne buduje ich hierarchie.

Odwołując się do lektur, własnych doświadczeń i refleksji,

scharakteryzuj podane poniżej człony opozycji.

Wskaż zalety i wady dążenia do jednego z nich, wady i zalety

planowania własnego rozwoju opartego na dominującej roli
jednego z nich.

(1) STAŁOŚĆ – ZMIENNOŚĆ (2)

(3) SPOKÓJ – NIEPOKÓJ (4)

(5) KOLEKCJONOWANIE WRAŻEŃ – WYRZECZENIE (6)

Drogowskazy rozwoju

• Jak rozumieć dobre życie oparte na (1, 2, 3, 4, 5, 6)?

• W jakim sensie (1, 2, 3, 4, 5, 6) może być motorem

rozwoju?

• Jakie zauważasz zalety życia w dążeniu do (1, 2, 3, 4, 5,

6)?

• Jakie zauważasz wady życia w dążeniu do (1, 2, 3, 4, 5,

6)?

Drogowskazy rozwoju – dalsze lektury

• Hannah Arendt, Myślenie; Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o

banalności zła

• Epiktet, Diatryby; Marek Aureliusz, Rozmyślania
• Luc Ferry, Jak żyć? (o postawie stoickiej, cynickiej, epikurejskiej,

hedonistycznej; o postawie twórczej Nietzschego; o wadach i
zaletach ponowoczesnej refleksji o ludzkiej kondycji)

• Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej (IV tomy)
• Pisarstwo naukowe i publicystyczne Leszka Kołakowskiego

(postawa krytyczna, wątpiąca)

• Pisarstwo naukowe i publicystyczne Józefa Tischnera (dramat i

nadzieja w kondycji człowieka)

• Stefan Morawski, Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki (o

postawach artystów pierwszej i drugiej awangardy)

Drogowskazy rozwoju

Marcel Łoziński, Wszystko może się przytrafić, 1995

Dziękuję za uwagę