Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 1 z 8
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle
przepisów
Publikacja w ISE.pl: 2004-01-12 23:23:56, Wyświetleń: 13340
y
ródło: Janusz, Wojnarski
Wyłączniki różnicowoprądowe są jednym z częściej opisywanych urządzeń, a
przyczyny ich zadziałania pobudzają wyobraz
nię niejednego elektryka.
Wyłączniki różnicowoprądowe stosuje się powszechne; ich użycie jest niekiedy zbyteczne,
nawet niepożądane, a czasami brak ich tam, gdzie powinny "stać na straży" bezpieczeństwa
nierozważnego użytkownika. Co na ich temat mówią przepisy i jak się to ma do
rzeczywistości?
Na podstawie delegacji w Ustawie Prawo budowlane wydano Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1]. Przepisy tego rozporządzenia stosuje się nie
tylko przy budowie, lecz także przy przebudowie, rozbudowie, modernizacji i zmianie
sposobu użytkowania budynku lub pomieszczeń, a więc w tym zakresie dotyczą również
instalacji elektrycznych związanych z obiektem. Określają one w sposób ogólny wymagania
stawiane instalacjom elektrycznym pod względem:
bezpieczeństwa użytkowania, czyli zapewnienia ochrony przeciwpożarowej, ochrony
przed porażeniem, skutkami wydzielania ciepła i jego wpływu na otoczenie
(poparzeniem, powstaniem pożaru, wybuchu), ochrony przed oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych, przed przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi;
wyposażenia instalacji elektrycznych, ich prowadzenia i usytuowania w budynku;
wyposażenia obiektów lub ich części w instalacje elektryczne z uwzględnieniem ich
rodzaju, np. do oświetlenia podstawowego, oświetlenia awaryjnego;
zabezpieczenia przed drganiami, hałasem, a także zapewnienia oszczędności energii
elektrycznej
Wymagania podstawowe
W instalacjach elektrycznych  zgodnie z ż183.1 rozporządzenia [1] - należy stosować:
1. złącza instalacji elektrycznej budynku, umożliwiające odłączenie od sieci zasilającej i
usytuowane w miejscu dostępnym dla dozoru i obsługi oraz zabezpieczone przed
uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi, a także ingerencją osób niepowołanych,
2. oddzielny przewód ochronny i neutralny w obwodach rozdzielczych i odbiorczych,
3. urządzenia ochronne różnicowoprądowe lub odpowiednie do rodzaju i przeznaczenia
budynku bądz
jego części, inne środki ochrony przeciwporażeniowej,
4. wyłączniki nadprądowe w obwodach odbiorczych,
5. zasadę selektywności (wybiórczości) zabezpieczeń,
6. przeciwpożarowe wyłączniki prądu,
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 2 z 8
7. połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, łączące przewody ochronne z
częściami przewodzącymi innych instalacji i konstrukcji budynku,
8. zasadę prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach prostych, równoległych
do krawędzi ścian i stropów,
9. przewody elektryczne z żyłami wykonanymi wyłącznie z miedzi, jeżeli ich przekrój
nie przekracza 10 mm2,
10. urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej.
Jak wynika z przytoczonych punktów z ż183.1 rozporządzenia, przepisy jednoznacznie
określają, w co powinna być wyposażona instalacja elektryczna. Są to jednocześnie
podstawowe wymagania. Należy zwrócić uwagę, że wszystkie elementy w instalacji podane
w pkt 1-10 (w tym przypadku wybrane i zastosowane odpowiednie środki techniczne oraz
przyjęte rozwiązania) składają się bezpośrednio i pośrednio na zapewnienie warunków
wymienionych w pkt. 1. stanowią bowiem o bezpieczeństwie użytkowania, czyli zapewnieniu
ochrony przed porażeniem oraz innymi zagrożeniami.
Istotne jest również to, że żądania te stawia się wszystkim instalacjom elektrycznym, gdyż
zapis rozporządzenia nie wyróżnia instalacji elektroenergetycznych, gniazd wtyczkowych ani
oświetleniowych miejsc i części budynków, w których się znajdują np. piwnice, łazienki,
pomieszczenia biurowe lub mieszkalne. Przepis ten nie zwalnia zatem np. od stosowania
wyłączników różnicowoprądowych w instalacjach oświetleniowych, doprowadzenia
przewodów ochronnych do opraw (przewody trój- i pięciożyłowe), wykonania połączeń
wyrównawczych. I chociaż jest to niezgodne z przepisami, jeszcze często występuje
zarówno w projektach, jak i w wykonywanych instalacjach.
Doprowadzenie przewodu ochronnego do gniazd, wypustów oświetleniowych i innych
odbiorników jest obowiązkowe. Dla osób wykonujących badania oznacza to konieczność
sprawdzenia ciągłości tego przewodu i poprawnego przyłączenia. Obowiązek ten jest
wymieniony w normie PN-IEC 60364-6-61 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze.
Odrębnym tematem są z kolei niektóre zasady podane w rozporządzeniu jako ogólnie
obowiązujące, jak np. stosowanie wyłączników nadprądowych w obwodach odbiorczych lub
oddzielnych przewodów ochronnych i neutralnych w obwodach rozdzielczych.
Wprowadzenie pięciożyłowych kabli we wszystkich obwodach rozdzielczych budzi
wątpliwości co do podstawy merytorycznej, a także ma swój wymiar ekonomiczny. Ta
szeroka tematyka, obejmuje m.in. zgodność wydanych warunków technicznych z
wymaganiami przedstawionymi w normach, poprawne wykorzystanie aktualnej wiedzy
technicznej do określenia wymagań technicznych oraz inne zagadnienia, np. zgodność
używanej terminologii.
Ostatnia zmiana wprowadzona w warunkach technicznych [1] rozszerzyła wymagania o pkt
5 oraz 6, a także zmieniła brzmienie pkt. 3. Co prawda wymaganie dotyczące wyposażenia
obiektu o kubaturze większej niż 1000 m3 w przeciwpożarowy wyłącznik prądu nie jest
nowe, gdyż było powołane w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Podobnie
był jednoznaczny nakaz stosowania wyłączników różnicowoprądowych. Zmiana polega na
dodaniu - po słowach: urządzenia ochronne różnicowoprądowe - drugiej części zdania: lub
odpowiednie do rodzaju i przeznaczenia budynku bądz
jego części, inne środki ochrony
przeciwporażeniowej, czyli dopuszczono miejsca oraz części instalacji elektrycznej, w
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 3 z 8
których użycie tych wyłączników nie jest obowiązkowe po zastosowaniu innych środków.
Przykłady, gdzie nie należy stosować tego środka ochrony podano na końcu artykułu.
Rozszerzeniem warunków dotyczących instalacji elektrycznych, podanych w Rozporządzeniu
Ministra Infrastruktury, są postanowienia zawarte w wieloczęściowej normie PN-IEC 60364 -
w niektórych działach części 1 do 6 i jej części 7, przy czym norma ta obejmuje obwody
elektryczne zasilane napięciem przemiennym do 1 kV oraz stałym do 1,5 kV. Wymagania
podstawowe zawarte w części 1 są zgodne z podanymi w rozporządzeniu. W normie dodano
kolejne warunki i reguły techniczne konieczne do spełnienia w ochronie przed prądami
przetężeniowymi i zwarciowymi oraz prądami spowodowanymi uszkodzeniem. W dalszym
rozwinięciu tego wątku wskazano na inne czynniki i właściwości fizyczne, jak np. asymetrię
obciążenia, współczynnik mocy, wyższe harmoniczne, prądy rozruchowe, koordynację
izolacji, które należy uwzględnić przy projektowaniu i budowaniu instalacji.
Wymagania wynikające z norm
Poniżej omówiono stosowanie urządzeń ochronnych różnicowoprądowych w świetle
wymagań norm. Jest to rozwinięcie zasadniczych postanowień dla instalacji elektrycznej
(pkt 3), w której powinny być: urządzenia ochronne różnicowoprądowe lub odpowiednie do
rodzaju i przeznaczenia budynku bądz
jego części, inne środki ochrony
przeciwporażeniowej. Funkcje wyłączników, ich dobór, parametry, zastosowanie w różnych
miejscach są szczegółowo omówione w normie PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w
obiektach budowlanych, w arkuszach 41, 47, 481, 482, 53, 61 i części 7 oraz w normie PN-
IEC 1009-1:1996 Wyłączniki różnicowoprądowe z wbudowanym zabezpieczeniem
nadprądowym do użytku domowego i podobnego (RCBO). Postanowienia ogólne.
Najważniejszym parametrem doboru wyłączników różnicowoprądowych, decydującym o
ochronie zdrowia i życia, jest wartość prądu różnicowego. Ogólnie przyjętą na podstawie
badań wartością (uznaną za graniczną) jest prąd 30 mA o częstotliwości 50 Hz nie
powodujący u osoby dorosłej szkodliwych skutków przepływu prądu. Ze względu na
prawdopodobieństwo wystąpienia migotania komór serca, dla człowieka niebezpieczny jest
prąd przemienny większy niż 30 mA (lub prąd stały 70 mA), płynący przez czas dłuższy niż
3-5 s. Dlatego w normie PN-IEC 60364, w arkuszach o ochronie przeciwporażeniowej,
rozpatruje się głównie urządzenia ochronne o takiej wartości znamionowego prądu
różnicowego.
Definicja wyłączników różnicowoprądowych według PN-IEC 1009-1 jest następująca: łącznik
mechanizmowy przeznaczony do załączania, przewodzenia i wyłączania prądów w
normalnych warunkach pracy i powodujący otwarcie zestyków, gdy prąd różnicowy osiągnie
określoną wartość w określonych warunkach. Wyłączniki te wyłączają prądy różnicowe,
powstałe w wyniku przepływu prądu upływowego doziemnego, przeważnie o wartościach
dużo mniejszych niż prądy zwarciowe (przy metalicznym zwarciu). Wyłączniki
różnicowoprądowe nie są przewidziane do pełnienia funkcji zabezpieczenia przed skutkami
przeciążeń lub zwarć, z wyjątkiem przypadku, gdy mają wbudowane zabezpieczenia
nadprądowe.
Rozróżnia się ochronę przed porażeniem: przed dotykiem bezpośrednim oraz przy dotyku
pośrednim.
Uwaga: obydwa używane sformułowania: przed dotykiem pośrednim i przy dotyku
pośrednim są poprawne, gdyż przy uszkodzeniu instalacji może wystąpić przypadek, że
instalacja będzie odłączona od napięcia natychmiast i napięcie nie będzie się utrzymywało
dłużej niż czas wyłączenia, np. 0,4 s, lub będzie się utrzymywało aż do chwili dotknięcia
uszkodzonego miejsca i wówczas nastąpi wyłączenie. W normie jest stosowane pojęcie
przed dotykiem.
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 4 z 8
Funkcje ochronne wyłączników różnicowoprądowych
Zależą one od przyjętego układu sieci oraz rodzaju ochrony i są następujące:
1. w ochronie przeciwporażeniowej przed dotykiem bezpośrednim wyłączniki
różnicowoprądowe stanowią ochronę uzupełniającą, niezależnie od układu sieci, gdy
prąd różnicowy nie przekracza 30 mA;
2. w ochronie przeciwporażeniowej przy dotyku pośrednim są urządzeniem do
samoczynnego wyłączenia zasilania tylko w pewnych przypadkach, a zwłaszcza:
przy wykonanych połączeniach wyrównawczych dodatkowych wartość prądu
zadziałania wyłącznika różnicowoprądowego jest uwzględniana do
sprawdzenia skuteczności ochrony przeciwporażeniowej. Warunek ten jest
następujący: Ra < 50/Ia lub Ra < 25/Ia (zależnie od warunków zagrożenia
porażeniowego), gdzie Ia jest prądem zadziałania urządzenia ochronnego: dla
urządzeń różnicowoprądowych - I"n, a dla urządzeń przetężeniowych - prąd
zadziałania w czasie 5 s;
w układach sieciowych TT, w których wartość rezystancji uziemienia części
przewodzących dostępnych jest ograniczona warunkiem Ra < 50 (25)/Ia,
gdzie Ia jest prądem powodującym samoczynne zadziałanie urządzenia
ochronnego, np. wyłącznika różnicowoprądowego,
a także według pkt. 531.2.3 normy 60364-5-53: Jeżeli dla niektórych
urządzeń lub części instalacji nie może być spełniony jeden lub więcej
warunków podanych w pkt. 413.1.3 (np. niespełnienie warunków
maksymalnego czasu wyłączenia przez urządzenia przetężeniowe pkt.:
413.1.3.3, 413.1.3.4, 413.1.3.5; także w pkt. 413.1.3.6 nakazano wtedy
stosowanie połączeń wyrównawczych lub wyłączników różnicowoprądowych),
elementy te mogą być chronione urządzeniami ochronnymi
różnicowoprądowymi. W tym przypadku nie wymaga się, aby części
przewodzące dostępne były przyłączone do systemu uziemionych przewodów
ochronnych układu TN, pod warunkiem, że są one przyłączone do uziomu o
rezystancji odpowiedniej dla prądu zadziałania urządzenia ochronnego
różnicowoprądowego. Tak chroniony obwód powinien być traktowany jako TT,
zgodnie z wymaganiami 413.1.4. Jeżeli nie ma oddzielnego uziomu, należy
części przewodzące dostępne połączyć z przewodem ochronnym od strony
zasilania urządzenia ochronnego różnicowoprądowego;
3. są elementem ochrony przeciwpożarowej w przypadku zastosowania wyłącznika o
prądzie znamionowym nieprzekraczającym 500 mA, zwłaszcza gdy występuje
niebezpieczeństwo pożaru i konieczne jest ograniczenie prądów zwarcia w
oprzewodowaniu, obwód wówczas powinien być zabezpieczony urządzeniem
ochronnym różnicowoprądowym o prądzie zadziałania nie przekraczającym 500 mA
lub kontrolowany i sygnalizowany stan izolacji  na podstawie pkt. 482.2.10 - oraz
według pkt. 705.422: W gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych w celu
zapewnienia ochrony przeciwpożarowej należy zainstalować urządzenia
różnicowoprądowe o znamionowym różnicowym prądzie zadziałania nie
przekraczającym 0,5 A.
Należy podkreślić, że tylko wyłączniki różnicowoprądowe o znamionowym prądzie
różnicowym mniejszym niż 30 mA są uznane za środek ochrony uzupełniającej przed
dotykiem bezpośrednim (pkt. 412.5). Ich zastosowanie ma na celu tylko zwiększenie
skuteczności ochrony przed dotykiem bezpośrednim w razie nieskutecznego działania
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 5 z 8
innych środków ochrony przed dotykiem bezpośrednim lub w przypadku nieostrożności
użytkowników (pkt 412.5.1). Taką funkcję pełnią niezależnie od układu sieci oraz warunków
środowiskowych (w tym zastosowaniu nie jest konieczny przewód ochronny, np. w
istniejących instalacjach w układzie sieciowym TN-C). Natomiast zgodnie z pkt. 531.2.1.5:
Zastosowanie urządzenia ochronnego różnicowoprądowego włączonego w obwody, nie
mające przewodu ochronnego, nie może być uznane za skuteczny środek ochrony przed
dotykiem pośrednim, nawet w przypadku gdy znamionowy różnicowy prąd zadziałania nie
przekracza 30 mA. W ochronie przy dotyku pośrednim zastosowanie wyłącznika
różnicowoprądowego bezwzględnie wymaga przewodu ochronnego i powinno się mówić o
zespole ochronnym wyłącznika i przewodu ochronnego.
W arkuszach 4 (4-41, 4-481, 4-47) i części 7 normy PN-IEC 60364 uwzględniono warunki
środowiskowe, rodzaje obiektów, kwalifikacje użytkowników instalacji, w których stosowanie
wyłączników różnicowoprądowych o prądzie nie większym niż 30 mA jest obowiązkowe, oraz
przypadki, w których jest to zalecane. Przedstawia się to następująco.
Stosowanie obowiązkowe
Obowiązkowo urządzenia ochronne różnicowoprądowe o znamionowym prądzie różnicowym
nieprzekraczającym 30 mA należy stosować w takich instalacjach lub lokalizacjach, jak:
1. pomieszczenia wyposażone w wannę, baseny, kempingi, instalacje na terenie robót
budowlanych, rozbiórek, pomieszczenia gospodarskie i ogrodnicze, w przestrzeniach
ograniczonych powierzchniami przewodzącymi pod warunkiem zastosowania
miejscowych połączeń wyrównawczych (są to głównie części instalacji, w których
odpowiednie postanowienia normy PN-IEC 60364, część 7 ograniczają napięcie
dotykowe długotrwałe do wartości 25 V prądu przemiennego i 60 V prądu stałego);
2. instalacje na zewnątrz budynku, w których jest zastosowana ochrona przez
samoczynne wyłączenie zasilania, dotyczy to gniazd o prądzie nie większym niż 20 A
oraz zasilania urządzeń przenośnych (pkt 471.2.3): Jeżeli dla gniazd wtyczkowych na
prąd nie przekraczający 20 A, umieszczonych na zewnątrz budynku oraz takich, które
będą mogły być wykorzystane do zasilania urządzeń przenośnych, znajdujących się
poza budynkiem, przewidziana jest ochrona przez samoczynne wyłączenie zasilania,
powinno być zastosowane urządzenie ochronne różnicowoprądowe o prądzie
znamionowym różnicowym zadziałania nie większym niż 30 mA.
Szczególnie zwracam uwagę, że w podanych przypadkach (dotyczy ochrony przed
porażeniem) wyłącznik różnicowoprądowy jest dodatkowym, a nie samodzielnym środkiem
ochrony. Określone to jest w normie PN-IEC 60364-481 pkt. 481.3 dotyczącym doboru
środków ochrony przed dotykiem pośrednim oraz wyjaśnione w uwadze podanej w pkt.
481.3.1.2. Warunki podane w tym punkcie pozwalają na zapewnienie ochrony w całej
instalacji przez zastosowanie środków ochrony zgodnie z ogólnymi warunkami pkt. 413.1
normy PN-IEC 60364-4-41 w przeważającej części instalacji oraz przez dodatkowe
zastosowanie środka ochrony w miejscach, dla których postanowienia części 7 normy PN-
IEC 60364 wymagają ograniczenia wartości napięcia dotykowego bezpiecznego.
Stosowanie zalecane
Zalecane jest stosowanie wyłączników o prądzie znamionowym różnicowym I"� < 30 mA (w
pkt. 471.2.3 normy podkreślono: szczególnie zalecane):
dla gniazd wtyczkowych na prądy znamionowe nie przekraczające 20 A,
użytkowanych przez osoby inne niż wykwalifikowane lub poinstruowane,
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 6 z 8
przewidziana jest ochrona przez samoczynne wyłączenie zasilania, szczególnie
zalecane jest stosowanie wyłączników różnicowoprądowych o prądzie znamionowym
różnicowym zadziałania nie większym niż 30 mA, w celu uzyskania ochrony
uzupełniającej zgodnie z pkt. 412.5,
w ochronie przed dotykiem bezpośrednim przy nieostrożności użytkowników
niezależnie od lokalizacji - ochrona uzupełniająca (zgodnie z pkt. 412.5).
Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim to nie jeden
środek, a zespół środków. Środki te muszą być niezależne, zapewnić ochronę przed
porażeniem prądem elektrycznym w warunkach pracy normalnej oraz zakłóceniowej.
Wyklucza to przyjęcie wyłączników różnicowoprądowych za samodzielne środki w
samoczynnym wyłączeniu.
Wyłączniki należy stosować jako ochronę uzupełniającą przed dotykiem bezpośrednim, a
także jako dodatkowy środek ochrony w miejscach, dla których postanowienia części 7
normy PN-IEC 60364 wymagają ograniczenia wartości napięcia dotykowego bezpiecznego
(patrz uwaga w pkt. 481.3.1.2) oraz w sytuacjach wymienionych w pkt. 4-47 oraz pkt. 4-
41, które podano w tym artykule.
Podsumowanie
Wprowadzenie bezwzględnego obowiązku użycia wyłączników różnicowoprądowych we
wszystkich obwodach w poprzednim zapisie z dnia 14 grudnia 1994 r. Rozporządzenia
Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie-tekst jednolity Dz. U. z 1999 r. Nr 15 poz.
140 przyczyniło się do powszechnego stosowania ich, lecz spowodowało wiele negatywnych
skutków:
Pierwszy - niestety przypisano im głównie funkcje środka ochrony przy dotyku
pośrednim przez samoczynne odłączenie zasilania. Natomiast powinny pełnić funkcję
uzupełnienia ochrony przed dotykiem bezpośrednim, a także jej uzupełnienia przy
dotyku pośrednim w wymienionych w opracowaniu częściach i lokalizacjach
instalacji, a tylko w razie trudności spełnienia warunków samoczynnego wyłączenia
przez zabezpieczenia przetężeniowe w czasie 0,4 s powinny być użyte jako środek
dodatkowy (przypadki te powinny być wyjątkowe). Zastosowanie ochrony
przeciwporażeniowej uzupełniającej nie oznacza niespełnienia ani złagodzenia
wymagań stawianych ochronie przeciwporażeniowej przed dotykiem bezpośrednim i
przy dotyku pośrednim.
Drugim aspektem jest stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w obwodach
urządzeń, które ze względu na konstrukcję nie mogły z nim współpracować albo
przynajmniej nie przy prądzie różnicowym 30 mA. Są to np. UPS-y, przeważnie
trójfazowe i o mocy większej niż 10 kVA (wynika to z ich konstrukcji i połączeń
wewnętrznych), także maszyny konfekcjonujące z transformatorami wewnętrznymi
(pracują zwykle z wyłącznikami o prądzie 100 mA), maszyny drukarskie, różne
automaty, niektóre nawilżacze. Oczywiście nie stosuje się wyłączników
różnicowoprądowych, gdy nie ma przewodu PE (II klasa ochronności) lub gdy
napięcie zasilające jest niższe niż 25 V. Także nie jest wskazane użycie wyłączników
różnicowoprądowych na początku instalacji, gdyż duże prądy upływowe w rozległych
sieciach powodują ich wyłączenie, a tym samym odłączanie wielu obwodów, całej
instalacji, bądz
jej wyłączenie od jednego uszkodzenia.
Trzecim aspektem jest niestosowanie wyłączników różnicowoprądowych w obwodach
oświetleniowych uznanych za umieszczone poza zasięgiem ręki, pozornie
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 7 z 8
bezpiecznych. W celu lepszego zobrazowania popełnianych błędów, przedstawiam
statystykę wypadków (w Polsce w 2000 roku ) spowodowanych:
uszkodzeniem izolacji roboczej  23%,
nieostrożną pracą pod napięciem - 24%,
niewykryciem (brak sprawdzenia instalacji) lub mylnym podłączeniem
przewodu ochronnego - 20%,
uszkodzeniem urządzenia, w tym oświetlenie  21% (głównie prowizorki),
usterkami elektrycznego sprzętu budowlanego - 22%,
wadami sprzętu gospodarstwa domowego  15%.
Czwarty istotny aspekt to zawodność wyłączników różnicowoprądowych. Praktyka
pokazuje, że nawet po wciśnięciu ich przycisku do testowania nie ma zadziałania i
nie jest to jedyna wada.
Przy badaniach odbiorczych, a następnie okresowych, powinny być sprawdzone wszystkie
zastosowane środki, bo niesprawność jednego z nich może skutecznie pogorszyć warunki
ochrony lub wręcz zagrażać bezpieczeństwu.
Na koniec jeszcze jedna, bardzo ważna sprawa. W praktyce wyłączniki różnicowoprądowe
należą do urządzeń, które najczęściej zadziałały, ale nie tylko z przyczyn uszkodzeń w
instalacji. Głównie dotyczy to instalacji na placach budowy, w kuchniach (wystarczy
zamoczyć wodą czajnik bezprzewodowy, włożyć w podstawę zasilającą i nastąpi zadziałanie
wyłącznika), przy podłączaniu przewodów, odbiorników, naprawach instalacji, prowadzeniu
pomiarów i wielu innych. Cechą wspólną tych przypadków wyłączeń instalacji jest to, że są
one spowodowane przez nieostrożność użytkowników, zarówno osób postronnych w domach
i biurach, jak i osób wykwalifikowanych (elektryków z uprawnieniami), a w tych sytuacjach
rola wyłączników różnicowoprądowych jest nieoceniona.
Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. nr 73 z 2002 r.
poz. 690.
2. PN-IEC 1009-1:1996 Wyłączniki różnicowoprądowe z wbudowanym zabezpieczeniem
nadprądowym do użytku domowego i podobnego (RCBO). Arkusz 1: Postanowienia ogólne.
3. PN-IEC 60364-1:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Zakres,
przedmiot i wymagania podstawowe.
4. PN-IEC 60364-4-41:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla
zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa.
5. PN-IEC 60364-4-47:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla
zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony dla zapewnienia
bezpieczeństwa. Postanowienia ogólne. Środki ochrony przed porażeniem prądem
elektrycznym.
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25
Stosowanie wyłączników różnicowoprądowych w świetle przepisów - Publikacja w I... Strona 8 z 8
6. PN-IEC 60364-4-482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla
zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów
zewnętrznych. Ochrona przeciwpożarowa.
7. PN-IEC 60364-4-481:1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona
zapewniająca bezpieczeństwo. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów
zewnętrznych. Wybór środków ochrony przeciwporażeniowej w zależności od wpływów
zewnętrznych.
8. PN-IEC 60364-5-53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i
montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza.
9. PN-IEC 60364-6-61:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie.
Sprawdzanie odbiorcze.
10. PN-IEC 60364-7-701:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposażone w
wannę lub/i basen natryskowy.
11. PN-IEC 60364-7-702:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Baseny pływackie i inne.
12. PN-IEC 60364-7-702:1999/Ap1:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Baseny pływackie i inne.
13. PN-IEC 60364-7-704:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje na terenie budowy i
rozbiórki.
13. PN-IEC 60364-7-705:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje w gospodarstwach
rolnych i ogrodniczych.
13. PN-IEC 60364-7-708:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Kempingi i pojazdy
wypoczynkowe.
powrót do publikacji
http://ise.pl/info/index.php?pid=241&print=1 04-11-25