Państwo, polityka, władza

A. Machinus Dei polityki, czyli państwo - Państwa współczesne kształtowały się od XVI wieku.
I. Funkcjonalizm - państwa powstały i rozwijają się, bo pełnią 4 zasadnicze funkcje (zapanować nad chaosem)
- egzekwuje normy (np. nie zabijaj)
- ustalanie sposobów rozwiązywania konfliktów (np. mediacja)
- planowanie (np. budżet) i koordynacja
- utrzymanie stosunków z innymi państwami (reprezentuje państwa na zewnątrz)

TEORIE KONFLIKTU
II. Marksizm - "państwo jest właścicielem środków produkcji"
Wyróżnia się kilka etapów powstawania pańtwa:
- wspólnota pierwotna, pierwotny komunizm
- niewolnictwo
- feudalizm (arystokracja wyzyskuje chłopów)
- kapitalizm (kapitaliści wyzyskują robotników)
- socjalizm
- komunizm
P. Załęcki i K. Olechnicki: "Państwo to wielka, zadniczo suwerenna instytucja polityczna, kontrolująca obszar kraju, obejmująca swoim działaniem wszystkich członków społeczeństwa lub społeczeństw, które zamieszkują jego terytoium, wyposażona w prawo stosowania przymusu wobec jednostek i grup społecznych nie przestrzegających prawa."


LEGITYMIZACJA - proces uprawomocnienia władzy państwowej. Trzeba ją uprawomocnić, bo czasami jest egzekwowana wbrew woli, oporami innych. Opór musi zostać czymś skruszony (np. władzą fizyczną) - przewaga ekonomiczna


B. Max Weber stwierdził, że można wyróżnić 3 typy panowania:
1. LEGALNY TYP - oparty na autorytecie reguły, zasady, biurokratycznych norm (bezosobowy).
2. TRADYCYJNY TYP - oparty na wierze w świętość tradycji. Wiąże go Weber z tradycjonalizmem czyli "postawą psychiczą i wiarą w to, co codzienne i zwykłe jako niezłomną normą działania".
3. TYP CHARYZMATYCZNY - panowanie charyzmatyczne. Ma ono swoje źródło w osobistych, szczególnych przymiotach przywódcy, darzonego wielkim autorytetem i odbieranej jako osoba zasługująca nań. (np. Jan Paweł II, Mahatma Gandhi).
Cechuje się nietrwałością. Często pojawia si w okresie wielkich przemian, przekształceń.

C. Te 3 typy zamykają się w ustrojach politycznych:
- monarchia [absolutna lub konstytucyjna(monaracha jest symboliczną głową państwa, a władzę sprawuje rzą)]
- autorytaryzm (dyktatura, często wojskowa) - oparty na rządach 1 osoby, cele aspektowe
- totalitaryzm - nie uznaje ograniczeń dla swojej władzy
totalność - chce ogarnąć całość życia człowieka, zagarnąć, cenzurować; maksymalnie ograniczona jest wolność jednostki.
- demokracja
- bezpośrednia (wszyscy mają wpływ na politykę)
- przedstawicielska

D. SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE może być rozumiane jako horyzontalne powiązania pomiędzy ludźmi i grupami ludzi, czasami występującymi w mniej, a czasami bardziej zorganizowanych ("stowarzyszonych") formach nastawionych na działanie w kierunku "wspólnego dobra" - I. Borowik





Państwo
społeczeństwo polityczne
społeczeństwo obywatelskie