ROZPORZ
Ą
DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
(1)
z dnia 6 lutego 2003 r.
w sprawie bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy podczas wykonywania robót
budowlanych
Na podstawie art. 237
15
§ 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21,
poz. 94, z pó
ź
n. zm.
(2)
) zarz
ą
dza si
ę
, co nast
ę
puje:
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 1. Ilekro
ć
w rozporz
ą
dzeniu jest mowa o:
1) „zagospodarowaniu terenu budowy” - rozumie si
ę
przez to rozmieszczenie, zgodne z przepisami i
zasadami wiedzy technicznej, na terenie budowy maszyn i innych urz
ą
dze
ń
technicznych, składowisk
materiałów i konstrukcji budowlanych, dróg kołowych i pieszych, sieci, ruroci
ą
gów i przewodów
instalacji oraz obiektów, pomieszcze
ń
i urz
ą
dze
ń
administracyjnych, socjalnych i sanitarnych, z
uwzgl
ę
dnieniem warunków usytuowania i u
ż
ytkowania istniej
ą
cych i projektowanych obiektów;
2) „planie bioz” - rozumie si
ę
przez to plan bezpiecze
ń
stwa i ochrony zdrowia w rozumieniu przepisów
rozporz
ą
dzenia
(3)
Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu
i formy planu bezpiecze
ń
stwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót
budowlanych, stwarzaj
ą
cych zagro
ż
enia bezpiecze
ń
stwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256);
3) „strefie niebezpiecznej” - rozumie si
ę
przez to miejsce na terenie budowy, w którym wyst
ę
puj
ą
zagro
ż
enia dla zdrowia lub
ż
ycia ludzi;
4) „instrukcji bezpiecznego wykonywania robót budowlanych” - rozumie si
ę
przez to sposób
zapobiegania zagro
ż
eniom zwi
ą
zanym z wykonywaniem robót budowlanych, o których mowa w art.
21a ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z
pó
ź
n. zm.
(4)
), oraz sposób post
ę
powania w przypadku wyst
ą
pienia tych zagro
ż
e
ń
;
5) „sieci ogniowej” - rozumie si
ę
przez to zestaw lontów i zapalników, słu
żą
cych do zadziałania
ładunków materiału wybuchowego;
6) „rusztowaniu roboczym” - rozumie si
ę
przez to konstrukcj
ę
budowlan
ą
, tymczasow
ą
, z której mog
ą
by
ć
wykonywane prace na wysoko
ś
ci, słu
żą
c
ą
do utrzymywania osób, materiałów i sprz
ę
tu;
7) „rusztowaniu ochronnym” - rozumie si
ę
przez to konstrukcj
ę
budowlan
ą
, tymczasow
ą
, słu
żą
c
ą
do
zabezpieczenia przed upadkiem z wysoko
ś
ci ludzi oraz przedmiotów;
8) „rusztowaniu systemowym” - rozumie si
ę
przez to konstrukcj
ę
budowlan
ą
, tymczasow
ą
, w której
wymiary siatki konstrukcyjnej s
ą
jednoznacznie narzucone poprzez wymiary elementów rusztowania,
słu
żą
c
ą
do utrzymywania osób, materiałów i sprz
ę
tu.
§ 2. Wykonawca przed przyst
ą
pieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowi
ą
zany
opracowa
ć
instrukcj
ę
bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomi
ć
z ni
ą
pracowników w zakresie
wykonywanych przez nich robót.
Rozdział 2
Warunki przygotowania i prowadzenia robót budowlanych
§ 3. Inwestor jest obowi
ą
zany zawiadomi
ć
o zamiarze rozpocz
ę
cia robót budowlanych wła
ś
ciwego
inspektora pracy, na 7 dni przed rozpocz
ę
ciem budowy lub rozbiórki, na której przewiduje si
ę
wykonywanie
robót budowlanych trwaj
ą
cych dłu
ż
ej ni
ż
30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 osób
albo na której planowany zakres robót przekracza 500 osobodni.
§ 4. 1. Uczestnicy procesu budowlanego współdziałaj
ą
ze sob
ą
w zakresie bezpiecze
ń
stwa i higieny
pracy w procesie przygotowania i realizacji budowy.
2. Stosowanie niezb
ę
dnych
ś
rodków ochrony indywidualnej obowi
ą
zuje wszystkie osoby przebywaj
ą
ce
na terenie budowy.
§ 5. Bezpo
ś
redni nadzór nad bezpiecze
ń
stwem i higien
ą
pracy na stanowiskach pracy sprawuj
ą
odpowiednio kierownik robót oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowi
ą
zków.
§ 6. 1. Do zabezpiecze
ń
stanowisk pracy na wysoko
ś
ci, przed upadkiem z wysoko
ś
ci, nale
ż
y stosowa
ć
ś
rodki ochrony zbiorowej, w szczególno
ś
ci balustrady, o których mowa w § 15 ust. 2, siatki ochronne i siatki
bezpiecze
ń
stwa.
2. Stosowanie
ś
rodków ochrony indywidualnej, w szczególno
ś
ci takich jak szelki bezpiecze
ń
stwa, jest
dopuszczalne, gdy nie ma mo
ż
liwo
ś
ci stosowania
ś
rodków ochrony zbiorowej.
§ 7. 1. Osoba wykonuj
ą
ca roboty w pobli
ż
u kraw
ę
dzi dachu płaskiego lub dachu o nachyleniu do 20%,
jest obowi
ą
zana posiada
ć
odpowiednie zabezpieczenia przed upadkiem z wysoko
ś
ci, o których mowa w §
6.
2. Osoba wykonuj
ą
ca roboty na dachu o nachyleniu powy
ż
ej 20%, je
ż
eli nie stosuje si
ę
rusztowa
ń
ochronnych, jest obowi
ą
zana stosowa
ć
ś
rodki ochrony indywidualnej lub inne urz
ą
dzenia ochronne.
Rozdział 3
Zagospodarowanie terenu budowy
§ 8. Zagospodarowanie terenu budowy wykonuje si
ę
przed rozpocz
ę
ciem robót budowlanych, co
najmniej w zakresie:
1) ogrodzenia terenu i wyznaczenia stref niebezpiecznych;
2) wykonania dróg, wyj
ść
i przej
ść
dla pieszych;
3) doprowadzenia energii elektrycznej oraz wody, zwanych dalej „mediami”, oraz odprowadzania lub
utylizacji
ś
cieków;
4) urz
ą
dzenia pomieszcze
ń
higieniczno-sanitarnych i socjalnych;
5) zapewnienia o
ś
wietlenia naturalnego i sztucznego;
6) zapewnienia wła
ś
ciwej wentylacji;
7) zapewnienia ł
ą
czno
ś
ci telefonicznej;
8) urz
ą
dzenia składowisk materiałów i wyrobów.
§ 9. 1. Teren budowy lub robót nale
ż
y ogrodzi
ć
albo w inny sposób uniemo
ż
liwi
ć
wej
ś
cie osobom
nieupowa
ż
nionym.
2. Je
ż
eli ogrodzenie terenu budowy lub robót nie jest mo
ż
liwe, nale
ż
y oznakowa
ć
granice terenu za
pomoc
ą
tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewni
ć
stały nadzór.
§ 10. Ogrodzenie terenu budowy wykonuje si
ę
w taki sposób, aby nie stwarzało zagro
ż
enia dla ludzi.
Wysoko
ść
ogrodzenia powinna wynosi
ć
co najmniej 1,5 m.
§ 11. Dla pojazdów u
ż
ywanych w trakcie wykonywania robót budowlanych wyznacza si
ę
miejsca
postojowe na terenie budowy.
§ 12. Szeroko
ść
drogi przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosi
ć
co
najmniej 0,75 m, a dwukierunkowego - 1,2 m.
§ 13. Pochylnie, po których dokonuje si
ę
r
ę
cznego przenoszenia ci
ęż
arów, nie powinny mie
ć
spadków
wi
ę
kszych ni
ż
10%.
§ 14. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek nie mog
ą
by
ć
nachylone wi
ę
cej ni
ż
:
1) dla wózków szynowych - 4%;
2) dla wózków bezszynowych - 5%;
3) dla taczek - 10%.
§ 15. 1. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek, usytuowane nad poziomem terenu powy
ż
ej 1 m,
zabezpiecza si
ę
balustrad
ą
.
2. Balustrada, o której mowa w ust. 1, składa si
ę
z deski kraw
ęż
nikowej o wysoko
ś
ci 0,15 m i por
ę
czy
ochronnej umieszczonej na wysoko
ś
ci 1,1 m. Woln
ą
przestrze
ń
pomi
ę
dzy desk
ą
kraw
ęż
nikow
ą
a por
ę
cz
ą
wypełnia si
ę
w sposób zabezpieczaj
ą
cy pracowników przed upadkiem z wysoko
ś
ci.
3. W przypadku rusztowa
ń
systemowych dopuszcza si
ę
umieszczanie por
ę
czy ochronnej na wysoko
ś
ci
1 m.
§ 16. Przej
ś
cia o pochyleniu wi
ę
kszym ni
ż
15% zaopatruje si
ę
w listwy umocowane poprzecznie, w
odst
ę
pach nie mniejszych ni
ż
0,4 m lub w schody o szeroko
ś
ci nie mniejszej ni
ż
0,75 m, co najmniej z
jednostronnym zabezpieczeniem, o którym mowa w § 15 ust. 2.
§ 17. Przej
ś
cia i strefy niebezpieczne o
ś
wietla si
ę
i oznakowuje znakami ostrzegawczymi lub znakami
zakazu.
§ 18. Wyj
ś
cia z magazynów oraz przej
ś
cia pomi
ę
dzy budynkami wychodz
ą
ce na drogi zabezpiecza si
ę
por
ę
czami ochronnymi umieszczonymi na wysoko
ś
ci 1,1 m lub w inny sposób, w szczególno
ś
ci labiryntami.
§ 19. Przed skrzy
ż
owaniem dróg z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi, w odległo
ś
ci nie
mniejszej ni
ż
15 m, ustawia si
ę
oznakowane bramki, o
ś
wietlone w warunkach ograniczonej widoczno
ś
ci,
wyznaczaj
ą
ce dopuszczalne gabaryty przeje
ż
d
ż
aj
ą
cych pojazdów.
§ 20. 1. Stref
ę
niebezpieczn
ą
ogradza si
ę
i oznakowuje w sposób uniemo
ż
liwiaj
ą
cy dost
ę
p osobom
postronnym.
2. Przej
ś
cia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza si
ę
daszkami
ochronnymi.
§ 21. 1. Stref
ę
niebezpieczn
ą
, w której istnieje zagro
ż
enie spadania z wysoko
ś
ci przedmiotów, ogradza
si
ę
balustradami, o których mowa w § 15 ust. 2.
2. Strefa niebezpieczna, o której mowa w ust. 1, w swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od
płaszczyzny obiektu budowlanego, nie mo
ż
e wynosi
ć
mniej ni
ż
1/10 wysoko
ś
ci, z której mog
ą
spada
ć
przedmioty, lecz nie mniej ni
ż
6 m.
3. W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna, o której mowa w ust. 1, mo
ż
e by
ć
zmniejszona
pod warunkiem zastosowania innych rozwi
ą
za
ń
technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczaj
ą
cych
przed spadaniem przedmiotów.
§ 22. 1. Daszki ochronne powinny znajdowa
ć
si
ę
na wysoko
ś
ci nie mniejszej ni
ż
2,4 m nad terenem w
najni
ż
szym miejscu i by
ć
nachylone pod k
ą
tem 45° w kierunku
ź
ródła zagro
ż
enia. Pokrycie daszków
powinno by
ć
szczelne i odporne na przebicie przez spadaj
ą
ce przedmioty.
2. W miejscach przej
ść
i przejazdów szeroko
ść
daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5 m wi
ę
cej
z ka
ż
dej strony ni
ż
szeroko
ść
przej
ś
cia lub przejazdu.
3. U
ż
ywanie daszków ochronnych jako rusztowa
ń
lub miejsc składowania narz
ę
dzi, sprz
ę
tu, materiałów
jest zabronione.
§ 23. Na terenie budowy wyznacza si
ę
, utwardza i odwadnia miejsca do składowania materiałów i
wyrobów.
§ 24. Doły na wapno gaszone powinny mie
ć
umocnione
ś
ciany i by
ć
zabezpieczone balustradami
ochronnymi, o których mowa w § 15 ust. 2, umieszczonymi w odległo
ś
ci nie mniejszej ni
ż
1 m od kraw
ę
dzi
dołu.
§ 25. 1. W przypadku przechowywania w magazynach substancji i preparatów niebezpiecznych nale
ż
y
informacj
ę
o tym zamie
ś
ci
ć
na tablicach ostrzegawczych, umieszczonych w widocznych miejscach. Towary
te na terenie budowy przechowuje si
ę
i u
ż
ytkuje zgodnie z instrukcjami producenta.
2. Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje si
ę
i przemieszcza na terenie budowy w
opakowaniach producenta.
3. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza si
ę
tablice okre
ś
laj
ą
ce dopuszczalne obci
ąż
enie
regałów magazynowych, a tak
ż
e dopuszczalne obci
ąż
enie powierzchni stropu.
§ 26. 1. Składowiska materiałów, wyrobów i urz
ą
dze
ń
technicznych wykonuje si
ę
w sposób
wykluczaj
ą
cy mo
ż
liwo
ść
wywrócenia, zsuni
ę
cia, rozsuni
ę
cia si
ę
lub spadni
ę
cia składowanych wyrobów i
urz
ą
dze
ń
.
2. Materiały składuje si
ę
w miejscu wyrównanym do poziomu.
3. Materiały drobnicowe układa si
ę
w stosy o wysoko
ś
ci nie wi
ę
kszej ni
ż
2 m, dostosowane do rodzaju i
wytrzymało
ś
ci tych materiałów.
4. Stosy materiałów workowanych układa si
ę
w warstwach krzy
ż
owo do wysoko
ś
ci nieprzekraczaj
ą
cej
10 warstw.
5. Przy składowaniu materiałów odległo
ść
stosów nie powinna by
ć
mniejsza ni
ż
:
1) 0,75 m - od ogrodzenia lub zabudowa
ń
;
2) 5 m - od stałego stanowiska pracy.
§ 27. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii
elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub
ś
ciany obiektu budowlanego, jest
zabronione.
§ 28. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest
dopuszczalne wył
ą
cznie przy u
ż
yciu drabiny lub schodni.
§ 29. Podczas mechanicznego załadunku lub rozładunku materiałów lub wyrobów, przemieszczanie ich
nad lud
ź
mi lub kabin
ą
, w której znajduje si
ę
kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych
czynno
ś
ci kierowca jest obowi
ą
zany opu
ś
ci
ć
kabin
ę
.
Rozdział 4
Warunki socjalne i higieniczne
§ 30. Na terenie budowy urz
ą
dza si
ę
wydzielone pomieszczenia szatni na odzie
ż
robocz
ą
i ochronn
ą
,
umywalni, jadalni, suszarni i ust
ę
pów.
§ 31. 1. Na terenie budowy, na której roboty budowlane wykonuje wi
ę
cej ni
ż
20 pracuj
ą
cych, zabrania
si
ę
urz
ą
dzania w jednym pomieszczeniu szatni i jadalni.
2. Szafki na odzie
ż
osób wykonuj
ą
cych roboty na terenie budowy, o której mowa w ust. 1, powinny by
ć
dwudzielne, zapewniaj
ą
ce mo
ż
liwo
ść
przechowywania oddzielnie odzie
ż
y roboczej i własnej.
§ 32. Dopuszczalne jest korzystanie z istniej
ą
cych na terenie budowy pomieszcze
ń
i urz
ą
dze
ń
higieniczno-sanitarnych inwestora, je
ż
eli przewiduje to zawarta umowa.
§ 33. W przypadku usytuowania pomieszcze
ń
higieniczno-sanitarnych w kontenerach dopuszcza si
ę
ni
ż
sz
ą
wysoko
ść
tych pomieszcze
ń
ni
ż
okre
ś
lona w § 1 ust. 4 zał
ą
cznika nr 3 do rozporz
ą
dzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrze
ś
nia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze
ń
stwa i
higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 oraz z 2002 r. Nr 91, poz. 811).
§ 34. Dopuszcza si
ę
stosowanie ławek w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych jako miejsc
siedz
ą
cych, je
ż
eli s
ą
one trwale przytwierdzone do podło
ż
a.
§ 35. Jadalnie urz
ą
dzane na budowie powinny spełnia
ć
wymagania dla jadalni typu II, okre
ś
lone w § 30
zał
ą
cznika nr 3 do rozporz
ą
dzenia, o którym mowa w § 33.
§ 36. Palenie tytoniu mo
ż
e odbywa
ć
si
ę
wył
ą
cznie na otwartej przestrzeni lub w specjalnie do tego celu
przystosowanym pomieszczeniu (palarni).
§ 37. 1. Je
ż
eli wymaga tego bezpiecze
ń
stwo lub ochrona zdrowia osób wykonuj
ą
cych roboty
budowlane, albo gdy wynika to z rodzaju wykonywanych robót, nale
ż
y zapewni
ć
osobom wykonuj
ą
cym
takie roboty pomieszczenia do odpoczynku lub pomieszczenia mieszkalne.
2. Pomieszczenia, o których mowa w ust. 1, wyposa
ż
a si
ę
w odpowiedni
ą
do liczby zatrudnionych osób
liczb
ę
stołów i krzeseł z oparciami.
3. Stacjonarne pomieszczenia mieszkalne powinny posiada
ć
wystarczaj
ą
ce wyposa
ż
enie sanitarne,
jadalni
ę
, pomieszczenie do odpoczynku, łó
ż
ka, szafki kuchenne, stoły i krzesła z oparciami, stosownie do
liczby osób.
4. W innych przypadkach ni
ż
okre
ś
lone w ust. 1 zapewnia si
ę
inne miejsca, wykorzystywane podczas
przerw w pracy.
§ 38. W sprawach dotycz
ą
cych warunków higieniczno-sanitarnych, nieuregulowanych w niniejszym
rozdziale, stosuje si
ę
ogólne przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy.
Rozdział 5
Wymagania dotycz
ą
ce miejsc pracy usytuowanych w budynkach oraz w
obiektach poddawanych remontowi lub przebudowie
§ 39. 1. Strefy gromadzenia i usuwania odpadów nale
ż
y wygrodzi
ć
i oznakowa
ć
.
2. Odpady nale
ż
y usuwa
ć
w sposób ograniczaj
ą
cy ich rozrzut i pylenie.
§ 40. 1. Na czas układania podłóg i podło
ż
y pod posadzki na ci
ą
gach komunikacyjnych nale
ż
y uło
ż
y
ć
pomosty wyrównuj
ą
ce poziomy robocze.
2.
Ś
ciany i inne przegrody, które mog
ą
ulec przewróceniu w czasie monta
ż
u lub wznoszenia, nale
ż
y
odpowiednio zabezpieczy
ć
.
3. Kraw
ę
dzie stropów nieobudowanych
ś
cianami nale
ż
y zabezpieczy
ć
balustradami, o których mowa
w § 15 ust. 2.
§ 41. 1. Drogi ewakuacyjne musz
ą
odpowiada
ć
wymaganiom przepisów techniczno-budowlanych oraz
przepisów przeciwpo
ż
arowych.
2. Drogi i wyj
ś
cia ewakuacyjne, wymagaj
ą
ce o
ś
wietlenia, zaopatruje si
ę
, w przypadku awarii
o
ś
wietlenia ogólnego (podstawowego), w o
ś
wietlenie awaryjne zapewniaj
ą
ce dostateczne nat
ęż
enie
o
ś
wietlenia, zgodnie z Polsk
ą
Norm
ą
.
3. Przed rozpocz
ę
ciem robót budowlanych ustala si
ę
istniej
ą
ce trasy przebiegu mediów i zapoznaje
si
ę
z symbolami oznacze
ń
tych tras osoby wykonuj
ą
ce roboty budowlane.
§ 42. 1. Teren budowy wyposa
ż
a si
ę
w niezb
ę
dny sprz
ę
t do gaszenia po
ż
aru oraz, w zale
ż
no
ś
ci od
potrzeb, w system sygnalizacji po
ż
arowej, dostosowany do charakteru budowy, rozmiarów i sposobu
wykorzystania pomieszcze
ń
, wyposa
ż
enia budowy, fizycznych i chemicznych wła
ś
ciwo
ś
ci substancji
znajduj
ą
cych si
ę
na terenie budowy, w ilo
ś
ci wynikaj
ą
cej z liczby zagro
ż
onych osób.
2. Sprz
ę
t do gaszenia po
ż
aru, o którym mowa w ust. 1, regularnie sprawdza si
ę
, konserwuje i
uzupełnia, zgodnie z wymaganiami producentów i przepisów przeciwpo
ż
arowych.
3. Ilo
ść
i rozmieszczenie ga
ś
nic przeno
ś
nych powinno by
ć
zgodne z wymaganiami przepisów
przeciwpo
ż
arowych.
§ 43. 1. W pomieszczeniach zamkni
ę
tych zapewnia si
ę
wymian
ę
powietrza, wynikaj
ą
c
ą
z potrzeb
bezpiecze
ń
stwa pracy.
2. Wentylacja powinna działa
ć
sprawnie i zapewnia
ć
dopływ
ś
wie
ż
ego powietrza, w ilo
ś
ci nie mniejszej
ni
ż
okre
ś
lona w Polskich Normach.
3. Wentylacja nie mo
ż
e powodowa
ć
przeci
ą
gów, wyzi
ę
bienia lub przegrzewania pomieszcze
ń
pracy.
4. Je
ż
eli potrzeba ochrony zdrowia osób wymaga zastosowania systemu wentylacyjnego, system ten
powinien by
ć
uruchamiany automatycznie lub wł
ą
czany przez osoby przed wej
ś
ciem w stref
ę
, w której
atmosfera mo
ż
e zawiera
ć
substancje wybuchowe, palne lub toksyczne albo szkodliwe.
§ 44. 1. Osoby wykonuj
ą
ce roboty budowlane nie mog
ą
by
ć
nara
ż
one na działanie czynników
szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, a w szczególno
ś
ci takich jak hałas, wibracje, promieniowanie
elektromagnetyczne, pyły i gazy o nat
ęż
eniach i st
ęż
eniach przekraczaj
ą
cych warto
ś
ci dopuszczalne.
2. Je
ż
eli osoby s
ą
obowi
ą
zane wej
ść
do strefy, o której mowa w § 43 ust. 4, atmosfera tej strefy
powinna by
ć
monitorowana za pomoc
ą
czujników alarmuj
ą
cych o stanach niebezpiecznych, a tak
ż
e
powinny by
ć
podj
ę
te odpowiednie
ś
rodki zapobiegaj
ą
ce zagro
ż
eniom.
3. W przestrzeniach zamkni
ę
tych, w których atmosfera charakteryzuje si
ę
niewystarczaj
ą
c
ą
zawarto
ś
ci
ą
tlenu lub wyst
ę
puj
ą
czynniki o st
ęż
eniach nieprzekraczaj
ą
cych warto
ś
ci dopuszczalnych, osoba
wykonuj
ą
ca zadanie powinna by
ć
obserwowana i asekurowana, w celu zapewnienia natychmiastowej
ewakuacji i skutecznej pomocy.
4. Roboty budowlane, zwi
ą
zane z impregnacj
ą
drewna lub innych materiałów, mog
ą
wykonywa
ć
osoby
zapoznane z wyst
ę
puj
ą
cymi zagro
ż
eniami i instrukcj
ą
producenta dotycz
ą
c
ą
posługiwania si
ę
stosowanymi
ś
rodkami impregnacyjnymi.
5. Osób, u których wyst
ę
puj
ą
objawy uczulenia na
ś
rodki chemiczne, nie nale
ż
y zatrudnia
ć
przy
robotach impregnacyjnych.
6. W miejscu wykonywania robót impregnacyjnych jest niedopuszczalne:
1) u
ż
ywanie otwartego ognia;
2) palenie tytoniu;
3) spo
ż
ywanie posiłków.
7. Niezwłocznie po zako
ń
czeniu robót impregnacyjnych oraz w przerwach przeznaczonych na posiłki
osobom wykonuj
ą
cym roboty nale
ż
y umo
ż
liwi
ć
umycie si
ę
ciepł
ą
wod
ą
i korzystanie ze
ś
rodków higieny
osobistej.
8. Miejsca i pomieszczenia przeznaczone do impregnacji nale
ż
y zaopatrzy
ć
w sprz
ę
t do gaszenia
po
ż
arów, dostosowany do rodzaju u
ż
ywanego
ś
rodka impregnacyjnego oraz ogrodzi
ć
i zaopatrzy
ć
w
odpowiednie tablice ostrzegawcze.
9. W pomieszczeniach zamkni
ę
tych, w których s
ą
wykonywane roboty impregnacyjne, nale
ż
y
zainstalowa
ć
wentylacj
ę
mechaniczn
ą
.
10. Miejsca, w których wykonywane s
ą
roboty impregnacyjne, nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed
zanieczyszczeniem
ś
rodowiska
ś
rodkami impregnacyjnymi.
§ 45. 1. Stanowiska pracy, pomieszczenia i drogi komunikacji powinny by
ć
, w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci,
o
ś
wietlone
ś
wiatłem dziennym.
2. Skrzydła otwieranych cz
ęś
ci okien nie mog
ą
stanowi
ć
zagro
ż
enia dla pracowników.
3. Je
ż
eli
ś
wiatło naturalne jest niewystarczaj
ą
ce do wykonywania robót oraz w porze nocnej, nale
ż
y
stosowa
ć
o
ś
wietlenie sztuczne.
4. W razie konieczno
ś
ci mog
ą
by
ć
stosowane przeno
ś
ne
ź
ródła
ś
wiatła sztucznego. Ich konstrukcja i
obudowa oraz sposób zasilania w energi
ę
elektryczn
ą
nie mog
ą
powodowa
ć
zagro
ż
enia pora
ż
eniem
pr
ą
dem elektrycznym.
5. Sztuczne
ź
ródła
ś
wiatła nie mog
ą
powodowa
ć
w szczególno
ś
ci:
1) wydłu
ż
onych cieni;
2) ol
ś
nienia wzroku;
3) zmiany barwy znaków lub zakłóce
ń
odbioru i postrzegania sygnałów oraz znaków stosowanych w
transporcie;
4) zjawisk stroboskopowych.
§ 46. 1. Otwory komunikacyjne w przegrodach budowlanych powinny odpowiada
ć
wymaganiom
zawartym w przepisach techniczno-budowlanych.
2. Drogi ewakuacyjne oraz wyst
ę
puj
ą
ce na nich drzwi i bramy oznakowuje si
ę
znakami
bezpiecze
ń
stwa.
3. W bezpo
ś
rednim s
ą
siedztwie bram dla ruchu kołowego powinny znajdowa
ć
si
ę
furtki, które nale
ż
y
oznakowa
ć
w sposób widoczny.
4. Drzwi i bramy zamykane i otwierane automatycznie powinny otwiera
ć
si
ę
bez stwarzania ryzyka
urazu oraz posiada
ć
dodatkowe mechanizmy do r
ę
cznego otwierania na wypadek przerwy w dopływie
energii elektrycznej.
5. Schody ruchome i podno
ś
niki w budynku powinny funkcjonowa
ć
bezpiecznie. Strefy niebezpieczne
powinny by
ć
trwale i jednoznacznie oznakowane.
6. Mechanizmy nap
ę
dowe schodów ruchomych i podno
ś
ników powinny by
ć
obudowane i niedost
ę
pne
dla osób nieupowa
ż
nionych.
7. Schody ruchome i pochylnie powinny by
ć
wyposa
ż
one w łatwo rozpoznawalne i łatwo dost
ę
pne
urz
ą
dzenia do ich zatrzymania.
8. Drogi komunikacyjne powinny by
ć
zabezpieczone przed spadaj
ą
cymi przedmiotami.
9. Drogi komunikacyjne i ewakuacyjne powinny mie
ć
:
1) trwałe i ustabilizowane podło
ż
e;
2) trwał
ą
, wytrzymał
ą
i stabiln
ą
konstrukcj
ę
no
ś
n
ą
.
§ 47. 1. W czasie układania posadzek i wykładzin podłogowych lub
ś
ciennych w pomieszczeniach z
zastosowaniem mas palnych lub zawieraj
ą
cych palne rozpuszczalniki o wła
ś
ciwo
ś
ciach wybuchowych
oraz w czasie pokrywania podłóg lakierem lub innymi materiałami o podobnych wła
ś
ciwo
ś
ciach
wybuchowych, nale
ż
y na czas wykonywania robót i wyparowania rozpuszczalników:
1) usun
ąć
otwarte
ź
ródła ognia na odległo
ść
co najmniej 30 m od tych pomieszcze
ń
;
2) zapewni
ć
skuteczn
ą
wentylacj
ę
;
3) u
ż
ywa
ć
obuwia niepowoduj
ą
cego iskrzenia;
4) nie stosowa
ć
narz
ę
dzi wykonanych z materiałów iskrz
ą
cych.
2. Przed wej
ś
ciem do budynku i do poszczególnych pomieszcze
ń
, o których mowa w ust. 1, nale
ż
y
umie
ś
ci
ć
tablice ostrzegawcze o pracy z materiałem łatwo zapalnym i zakazuj
ą
ce palenia tytoniu.
3. Roboty, o których mowa w ust. 1, powinny by
ć
wykonywane pod nadzorem technicznym.
4. Palenie tytoniu oraz zbli
ż
anie si
ę
osób do otwartych
ź
ródeł ognia w ubraniach roboczych nasyconych
parami rozpuszczalników jest niedopuszczalne.
§ 48. 1. Dopuszcza si
ę
wykonywanie robót malarskich przy u
ż
yciu drabin rozstawnych tylko do
wysoko
ś
ci nieprzekraczaj
ą
cej 4 m od poziomu podłogi.
2. Drabiny nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed po
ś
lizgiem i rozsuni
ę
ciem si
ę
oraz zapewni
ć
ich stabilno
ść
.
§ 49. 1. Wewn
ę
trzne roboty malarskie z zastosowaniem składników wydzielaj
ą
cych szkodliwe dla
zdrowia substancje lotne nale
ż
y wykonywa
ć
przy zapewnieniu intensywnej wentylacji pomieszcze
ń
,
uwzgl
ę
dniaj
ą
cej wła
ś
ciwo
ś
ci fizykochemiczne materiałów.
2. W czasie wypalania farb olejnych na elementach budowlanych w pomieszczeniach nale
ż
y zapewni
ć
odpowiedni
ą
wentylacj
ę
.
3. W pomieszczeniach, w których s
ą
prowadzone roboty malarskie roztworami wodnymi, nale
ż
y
wył
ą
czy
ć
instalacj
ę
elektryczn
ą
i stosowa
ć
zasilanie niemog
ą
ce powodowa
ć
zagro
ż
enia pora
ż
eniem
pr
ą
dem elektrycznym.
§ 50. 1. Obróbka kamieni na terenie budowy powinna by
ć
dokonywana w ogrodzonym miejscu, bez
dost
ę
pu osób postronnych.
2. Stanowiska pracy obróbki kamieni oddalone od siebie o mniej ni
ż
3 m zabezpiecza si
ę
ekranami o
wysoko
ś
ci co najmniej 2 m.
3. W pomieszczeniu, w którym w czasie wykonywania obróbki elementów wyst
ę
puje wydzielanie si
ę
pyłu, nale
ż
y zainstalowa
ć
na stanowisku roboczym wentylacj
ę
z miejscowym wyci
ą
giem powietrza.
4. W czasie stosowania spr
ęż
onego powietrza do obróbki płaszczyzn kamienia pracownicy s
ą
obowi
ą
zani u
ż
ywa
ć
ś
rodków ochrony indywidualnej.
5. Przy r
ę
cznej lub mechanicznej obróbce elementów kamiennych pracownicy s
ą
obowi
ą
zani u
ż
ywa
ć
ś
rodków ochrony indywidualnej, takich jak: gogle lub przyłbice ochronne, kaski, r
ę
kawice wzmocnione skór
ą
oraz obuwie z wkładkami stalowymi chroni
ą
cymi palce stóp.
§ 51. Wymiary pomostów i ramp powinny by
ć
dostosowane do wymiarów przeładowywanych ładunków
i
ś
rodków transportu.
§ 52. 1. Stanowiska pracy powinny umo
ż
liwia
ć
swobod
ę
ruchu, niezb
ę
dn
ą
do wykonania pracy.
2. Stanowiska pracy o niestałym charakterze nale
ż
y poddawa
ć
sprawdzeniu pod wzgl
ę
dem ich
stabilno
ś
ci, zamocowa
ń
oraz zabezpiecze
ń
przed upadkiem osób i przedmiotów. Sprawdzenia nale
ż
y
dokona
ć
po ka
ż
dej zmianie usytuowania, po ka
ż
dej przerwie w pracy trwaj
ą
cej dłu
ż
ej ni
ż
7 dni, a dla
stanowisk usytuowanych na zewn
ą
trz budynku - po silnym wietrze, opadach
ś
niegu lub oblodzeniu.
Rozdział 6
Instalacje i urz
ą
dzenia elektroenergetyczne
§ 53. 1. Instalacje rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy powinny by
ć
zaprojektowane i
wykonane oraz utrzymywane i u
ż
ytkowane w taki sposób, aby nie stanowiły zagro
ż
enia po
ż
arowego lub
wybuchowego, a tak
ż
e chroniły w dostatecznym stopniu pracowników przed pora
ż
eniem pr
ą
dem
elektrycznym.
2. Projekt, konstrukcj
ę
i wybór materiałów oraz urz
ą
dze
ń
ochronnych w instalacji, o której mowa w ust.
1, nale
ż
y dostosowa
ć
do typu, rodzaju i mocy rozdzielanej energii, warunków zewn
ę
trznych oraz do
poziomu kwalifikacji osób maj
ą
cych dost
ę
p do instalacji.
§ 54. Roboty zwi
ą
zane z podł
ą
czaniem, sprawdzaniem, konserwacj
ą
i napraw
ą
instalacji i urz
ą
dze
ń
elektrycznych mog
ą
by
ć
wykonywane wył
ą
cznie przez osoby posiadaj
ą
ce odpowiednie uprawnienia.
§ 55. 1. Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub
maszyn i urz
ą
dze
ń
budowlanych bezpo
ś
rednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w
odległo
ś
ci liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej ni
ż
:
1) 3 m - dla linii o napi
ę
ciu znamionowym nieprzekraczaj
ą
cym 1 kV;
2) 5 m - dla linii o napi
ę
ciu znamionowym powy
ż
ej 1 kV, lecz nieprzekraczaj
ą
cym 15 kV;
3) 10 m - dla linii o napi
ę
ciu znamionowym powy
ż
ej 15 kV, lecz nieprzekraczaj
ą
cym 30 kV;
4) 15 m - dla linii o napi
ę
ciu znamionowym powy
ż
ej 30 kV, lecz nieprzekraczaj
ą
cym 110 kV;
5) 30 m - dla linii o napi
ę
ciu znamionowym powy
ż
ej 110 kV.
2. W czasie wykonywania robót budowlanych z zastosowaniem
ż
urawi lub urz
ą
dze
ń
załadowczo-
wyładowczych zachowuje si
ę
odległo
ś
ci, o których mowa w ust. 1, mierzone do najdalej wysuni
ę
tego punktu
urz
ą
dzenia wraz z ładunkiem.
3. Przy wykonywaniu robót budowlanych przy u
ż
yciu maszyn lub innych urz
ą
dze
ń
technicznych,
bezpo
ś
rednio pod lini
ą
wysokiego napi
ę
cia, nale
ż
y uzgodni
ć
bezpieczne warunki pracy z jej u
ż
ytkownikiem.
4.
ś
urawie samojezdne, koparki i inne urz
ą
dzenia ruchome, które mog
ą
zbli
ż
y
ć
si
ę
na niebezpieczn
ą
odległo
ść
do napowietrznych lub kablowych linii elektroenergetycznych, o których mowa w ust. 1, powinny
by
ć
wyposa
ż
one w sygnalizatory napi
ę
cia.
§ 56. 1. Rozdzielnice budowlane pr
ą
du elektrycznego znajduj
ą
ce si
ę
na terenie budowy zabezpiecza
si
ę
przed dost
ę
pem nieupowa
ż
nionych osób.
2. Rozdzielnice, o których mowa w ust, 1, powinny by
ć
usytuowane w odległo
ś
ci nie wi
ę
kszej ni
ż
50 m
od odbiorników energii.
§ 57. 1. Poł
ą
czenia przewodów elektrycznych z urz
ą
dzeniami mechanicznymi wykonuje si
ę
w
sposób zapewniaj
ą
cy bezpiecze
ń
stwo pracy osób obsługuj
ą
cych takie urz
ą
dzenia.
2. Przewody, o których mowa w ust. 1, zabezpiecza si
ę
przed uszkodzeniami mechanicznymi.
§ 58. Okresowa kontrola stanu stacjonarnych urz
ą
dze
ń
elektrycznych pod wzgl
ę
dem bezpiecze
ń
stwa
odbywa si
ę
co najmniej jeden raz w miesi
ą
cu, natomiast kontrola stanu i oporno
ś
ci izolacji tych urz
ą
dze
ń
, co
najmniej dwa razy w roku, a ponadto:
1) przed uruchomieniem urz
ą
dzenia po dokonaniu zmian i napraw cz
ęś
ci elektrycznych i
mechanicznych;
2) przed uruchomieniem urz
ą
dzenia, je
ż
eli urz
ą
dzenie było nieczynne przez ponad miesi
ą
c;
3) przed uruchomieniem urz
ą
dzenia po jego przemieszczeniu.
§ 59. 1. W przypadku zastosowania urz
ą
dze
ń
ochronnych ró
ż
nicowopr
ą
dowych w instalacji, o której
mowa w § 53 ust. 1, nale
ż
y sprawdzi
ć
ich działanie ka
ż
dorazowo przed przyst
ą
pieniem do pracy.
2. Kopie zapisu pomiarów skuteczno
ś
ci zabezpieczenia przed pora
ż
eniem pr
ą
dem elektrycznym
powinny znajdowa
ć
si
ę
u kierownika budowy.
3. Dokonywane naprawy i przegl
ą
dy urz
ą
dze
ń
elektrycznych powinny by
ć
odnotowane w ksi
ąż
ce
konserwacji urz
ą
dze
ń
.
§ 60. 1. Miejsca wykonania robót, drogi na terenie budowy, doj
ś
cia i dojazdy w czasie wykonywania
robót powinny by
ć
dostatecznie o
ś
wietlone.
2.
ś
urawie, maszty lub inne wysokie konstrukcje o zmroku i w nocy powinny posiada
ć
o
ś
wietlenie
pozycyjne.
3. Punkty
ś
wietlne rozmieszcza si
ę
w sposób zapewniaj
ą
cy odczytanie tablic i znaków ostrzegawczych
oraz znaków sygnalizacji ruchu na terenie budowy.
4. Słupy z punktami
ś
wietlnymi na drogach znajduj
ą
cych si
ę
na terenie budowy nale
ż
y rozmie
ś
ci
ć
wzdłu
ż
dróg i na ich skrzy
ż
owaniach. Na łukach dróg, przy jednostronnym o
ś
wietleniu, słupy nale
ż
y
ustawia
ć
po zewn
ę
trznej stronie łuku.
5. Punkty
ś
wietlne i sygnalizacyjne powinny spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone w § 45 ust. 4 i 5.
Rozdział 7
Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne
§ 61. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne oraz narz
ę
dzia zmechanizowane powinny by
ć
montowane,
eksploatowane i obsługiwane zgodnie z instrukcj
ą
producenta oraz spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone w
przepisach dotycz
ą
cych systemu oceny zgodno
ś
ci.
§ 62. 1. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne, podlegaj
ą
ce dozorowi technicznemu, mog
ą
by
ć
u
ż
ywane na terenie budowy tylko wówczas, je
ż
eli wystawiono dokumenty uprawniaj
ą
ce do ich eksploatacji.
2. Dokumenty te powinny by
ć
dost
ę
pne dla organów kontroli w miejscu eksploatacji maszyn i urz
ą
dze
ń
,
o których mowa w ust. 1.
§ 63. 1. Wykonawca, u
ż
ytkuj
ą
cy maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne, niepodlegaj
ą
ce dozorowi
technicznemu, udost
ę
pnia organom kontroli dokumentacj
ę
techniczno-ruchow
ą
lub instrukcj
ę
obsługi tych
maszyn lub urz
ą
dze
ń
.
2. Wykonawca zapoznaje pracowników z dokumentacj
ą
, o której mowa w ust. 1, przed dopuszczeniem
ich do wykonywania robót.
3. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne eksploatuje si
ę
, konserwuje i naprawia zgodnie z instrukcj
ą
producenta, w sposób zapewniaj
ą
cy ich sprawne funkcjonowanie.
§ 64. 1. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne powinny by
ć
:
1) utrzymywane w stanie zapewniaj
ą
cym ich sprawno
ść
;
2) stosowane wył
ą
cznie do prac, do jakich zostały przeznaczone;
3) obsługiwane przez przeszkolone osoby.
2. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne pracuj
ą
ce pod ci
ś
nieniem powinny by
ć
sprawdzane i
poddawane regularnym kontrolom, zgodnie z przepisami odr
ę
bnymi.
§ 65. Przeci
ąż
anie maszyn i innych urz
ą
dze
ń
technicznych ponad dopuszczalne obci
ąż
enie robocze
jest zabronione, z wyj
ą
tkiem przeci
ąż
e
ń
dokonanych w czasie bada
ń
i prób.
§ 66. Operatorzy lub maszyni
ś
ci
ż
urawi, maszyn budowlanych, kierowcy wózków i innych maszyn o
nap
ę
dzie silnikowym powinni posiada
ć
wymagane kwalifikacje.
§ 67. W przypadku stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia maszyny lub innego urz
ą
dzenia
technicznego nale
ż
y je niezwłocznie unieruchomi
ć
i odł
ą
czy
ć
dopływ energii.
§ 68. Na stanowiskach pracy przy stacjonarnych maszynach i innych urz
ą
dzeniach technicznych
powinny by
ć
dost
ę
pne instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji, z którymi zapoznaje si
ę
osoby
upowa
ż
nione do pracy na tych stanowiskach.
§ 69. 1. Stanowiska pracy operatorów maszyn lub innych urz
ą
dze
ń
technicznych, które nie posiadaj
ą
kabin, powinny by
ć
:
1) zadaszone i zabezpieczone przez spadaj
ą
cymi przedmiotami;
2) osłoni
ę
te w okresie zimowym.
2. Zabezpieczenia, o których mowa w ust. 1, nie mog
ą
ogranicza
ć
widoczno
ś
ci operatorowi.
§ 70. 1. Maszyny i inne urz
ą
dzenia techniczne przed rozpocz
ę
ciem pracy i przy zmianie obsługi
powinny by
ć
sprawdzone pod wzgl
ę
dem sprawno
ś
ci technicznej i bezpiecznego u
ż
ytkowania.
2. W przypadku maszyn i innych urz
ą
dze
ń
technicznych, dla których prowadzona jest wymagana
dokumentacja, sprawdzenie, o którym mowa w ust. 1, potwierdza si
ę
wpisem do tej dokumentacji.
§ 71. Odtłuszczanie lub oczyszczanie powierzchni oraz cz
ęś
ci maszyn lub innych urz
ą
dze
ń
technicznych wykonuje si
ę
ś
rodkami do tego przeznaczonymi.
§ 72. Dokonywanie napraw i czynno
ś
ci konserwacyjnych sprz
ę
tu zmechanizowanego b
ę
d
ą
cego w
ruchu jest zabronione.
§ 73. Zblocza jednokr
ąż
kowe i wielokr
ąż
kowe oraz inne zawiesia pomocnicze niepoł
ą
czone na stałe z
maszyn
ą
lub innymi urz
ą
dzeniami technicznymi powinny by
ć
poddawane próbie obci
ąż
enia co najmniej raz
w roku.
§ 74. 1. Przewody pracuj
ą
ce pod ci
ś
nieniem spr
ęż
onego powietrza powinny mie
ć
wytrzymało
ść
dostosowan
ą
do ci
ś
nienia roboczego, z uwzgl
ę
dnieniem współczynnika bezpiecze
ń
stwa tych przewodów.
2. U
ż
ywanie uszkodzonych przewodów lub przewodów o nieznanej wytrzymało
ś
ci jest zabronione.
§ 75. 1. Haki do przemieszczania ładunków powinny spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone w przepisach
dotycz
ą
cych systemu oceny zgodno
ś
ci i mie
ć
wyra
ź
nie zaznaczon
ą
no
ś
no
ść
maksymaln
ą
.
2. Je
ż
eli przy przemieszczaniu ładunków zachodzi mo
ż
liwo
ść
wysuni
ę
cia si
ę
zawiesia z gardzieli haka,
nale
ż
y stosowa
ć
haki wyposa
ż
one w urz
ą
dzenia zamykaj
ą
ce gardziel.
3. Ocena stopnia zu
ż
ycia haków i ustalenie ich przydatno
ś
ci do dalszej pracy powinny by
ć
przeprowadzane przed rozpocz
ę
ciem ka
ż
dej zmiany roboczej przez osob
ę
posiadaj
ą
c
ą
odpowiednie
kwalifikacje.
§ 76. Stosowanie elementów słu
żą
cych do zawieszania ładunku na haku, w szczególno
ś
ci pier
ś
cieni,
ogniw, p
ę
tli, których wymiary uniemo
ż
liwiaj
ą
swobodne wło
ż
enie elementów na dno gardzieli haka, jest
zabronione.
§ 77. 1. Płyty pomostowe do przemieszczania ładunku z pojazdu na ramp
ę
lub na drugi pojazd powinny
zapewnia
ć
bezpieczne przemieszczanie tych ładunków.
2. Płyty, o których mowa w ust. 1, powinny by
ć
trwale oznaczone z wyra
ź
nym napisem informuj
ą
cym o
dopuszczalnym obci
ąż
eniu roboczym.
§ 78. Pomosty i stojaki u
ż
ywane do przeładunku powinny odpowiada
ć
wymaganiom
wytrzymało
ś
ciowym, a ich dopuszczalne obci
ąż
enie powinno by
ć
trwale uwidocznione wyra
ź
nym napisem.
§ 79. 1. Pomosty lub rampy, przeznaczone do przejazdu pojazdów i sprz
ę
tu, powinny by
ć
szersze o 1,2
m od pojazdów i zabezpieczone barierami ochronnymi oraz zawiera
ć
prowadnice dla kół pojazdów.
2. Pr
ę
dko
ść
pojazdów na pomostach i rampach nie powinna przekracza
ć
5 km/h.
§ 80. Do przemieszczania ładunków płynnych lub plastycznych oraz materiałów
ż
r
ą
cych i parz
ą
cych
nale
ż
y stosowa
ć
specjalne pojemniki, a do ładunków płynnych w balonach - palety ze
ś
cianami bocznymi.
§ 81. Podstawki ładunkowe i palety powinny mie
ć
gładkie powierzchnie i kraw
ę
dzie.
§ 82. 1. Zawiesia budowlane powinny spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone w przepisach dotycz
ą
cych
systemu oceny zgodno
ś
ci.
2. Dopuszczalne obci
ąż
enie robocze zawiesi dwu- i wieloci
ę
gnowych powinno by
ć
uzale
ż
nione od
wielko
ś
ci k
ą
ta wierzchołkowego, mierzonego po przek
ą
tnej mi
ę
dzy ci
ę
gnami, i wynosi
ć
:
1) przy k
ą
cie 0,783 rad (45°) - 90%,
2) przy k
ą
cie 1,566 rad (90°) - 70%,
3) przy k
ą
cie 2,092 rad (120°) - 50%
dopuszczalnego obci
ąż
enia zawiesia w układzie pionowym.
3. K
ą
t rozwarcia ci
ę
gien zawiesia nie mo
ż
e by
ć
wi
ę
kszy ni
ż
2,092 rad (120°).
4. Przy u
ż
yciu zawiesia wieloci
ę
gnowego w celu okre
ś
lenia dopuszczalnego obci
ąż
enia roboczego
nale
ż
y przyjmowa
ć
stan pracy dwóch ci
ę
gien.
5. Przy u
ż
yciu dwóch zawiesi, o obwodzie zamkni
ę
tym, ich ł
ą
czne obci
ąż
enie nie powinno by
ć
wi
ę
ksze
ni
ż
wielko
ść
obci
ąż
enia roboczego przewidzianego dla jednego zawiesia.
6. Dopuszczalne obci
ąż
enie robocze dla zawiesi wykonanych z ła
ń
cuchów, u
ż
ytkowanych w
temperaturach poni
ż
ej 253 K (-20°C), nale
ż
y obni
ż
y
ć
o 50%.
7. Na zawiesiu nale
ż
y umie
ś
ci
ć
napis okre
ś
laj
ą
cy jego dopuszczalne obci
ąż
enie robocze oraz termin
ostatniego i nast
ę
pnego badania.
8. Wykonywanie w
ę
złów na linach i ła
ń
cuchach i ł
ą
czenie lin stalowych na długo
ś
ci jest zabronione.
§ 83.
Ś
rodki transportu do przewozu na terenie budowy butli z gazami technicznymi, kwasami lub
innymi
ż
r
ą
cymi cieczami powinny by
ć
wyposa
ż
one w urz
ą
dzenia zabezpieczaj
ą
ce ładunek przed
wypadni
ę
ciem lub przemieszczeniem.
§ 84. R
ę
czne wózki szynowe, u
ż
ywane na torze o pochyleniu wi
ę
kszym ni
ż
1%, powinny by
ć
zaopatrzone w sprawne hamulce.
§ 85. Drogi dla wózków i taczek umieszczone nad poziomem terenu powy
ż
ej 1 m powinny by
ć
zabezpieczone w sposób okre
ś
lony w § 15 ust. 2.
§ 86. Zł
ą
cza szyn jezdnych
ż
urawi powinny by
ć
zbocznikowane w sposób nieutrudniaj
ą
cy dylatacji
termicznej szyn.
§ 87. 1. Je
ż
eli drzwi kabiny
ż
urawia znajduj
ą
si
ę
na wysoko
ś
ci powy
ż
ej 0,3 m ponad pomostami, przy
kabinie nale
ż
y zainstalowa
ć
schodki lub stałe drabinki z por
ę
czami, ułatwiaj
ą
ce wej
ś
cie.
2. W okresie zimowym w kabinie powinna by
ć
zapewniona temperatura nie ni
ż
sza ni
ż
288 K (15°C),
a w okresie letnim temperatura w kabinie nie powinna przekracza
ć
temperatury zewn
ę
trznej.
3. Maszynista powinien mie
ć
mo
ż
liwo
ść
sterowania
ż
urawiem i obserwowania terenu pracy z pozycji
siedz
ą
cej.
4. Maszynista powinien mie
ć
mo
ż
liwo
ść
opuszczenia kabiny w ka
ż
dym roboczym poło
ż
eniu
ż
urawia.
§ 88.
ś
urawie zaopatruje si
ę
w tablice znamionowe z oznaczeniem dopuszczalnego ud
ź
wigu, a w
przypadku ud
ź
wigu zmiennego powinien by
ć
podany jego wymagany ud
ź
wig przy okre
ś
lonych poło
ż
eniach
wysi
ę
gnika lub wózka na wysi
ę
gniku poziomym.
§ 89. Odległo
ść
pomi
ę
dzy skrajni
ą
podwozia lub platformy obrotowej
ż
urawia a zewn
ę
trznymi
cz
ęś
ciami konstrukcji montowanego obiektu budowlanego lub jego zabezpiecze
ń
tymczasowych b
ą
d
ź
stosami składowanych wyrobów, materiałów lub elementów powinna wynosi
ć
co najmniej 0,75 m.
§ 90. Zabrania si
ę
w szczególno
ś
ci:
1) składowania materiałów i wyrobów pomi
ę
dzy skrajni
ą
ż
urawia lub pomi
ę
dzy torowiskiem
ż
urawia a
konstrukcj
ą
obiektu budowlanego lub jego tymczasowymi zabezpieczeniami;
2) przechodzenia osób w czasie pracy
ż
urawia pomi
ę
dzy obiektem budowlanym a podwoziem
ż
urawia
lub wychylania si
ę
przez otwory w obiekcie budowlanym;
3) pozostawiania zawieszonego elementu lub innego ładunku na haku
ż
urawia w czasie przerwy w
pracy lub po jej zako
ń
czeniu;
4) podnoszenia
ż
urawiem zamro
ż
onych lub zakleszczonych przedmiotów, wyrywania słupów oraz
przeci
ą
gania wagonów kolejowych;
5) podnoszenia
ż
urawiem przedmiotów o nieznanej masie;
6) instalowania dodatkowych lamp o
ś
wietleniowych na konstrukcjach
ż
urawia;
7) podnoszenia ładunku przy uko
ś
nym uło
ż
eniu liny
ż
urawia.
§ 91. Poziome przemieszczanie ładunku
ż
urawiem powinno odbywa
ć
si
ę
na wysoko
ś
ci nie mniejszej
ni
ż
1 m ponad przedmiotami znajduj
ą
cymi si
ę
na drodze przenoszonego ładunku.
§ 92. W czasie mechanicznego załadunku i rozładunku materiałów i wyrobów przemieszczanie ich
bezpo
ś
rednio nad lud
ź
mi lub nad kabin
ą
kierowcy jest zabronione.
§ 93. Roboczy zasi
ę
g haka
ż
urawia powinien by
ć
wi
ę
kszy co najmniej o 0,5 m od poło
ż
enia
ś
rodka
masy montowanego elementu lub miejsca układanego ładunku.
§ 94. Stanowisko pracy operatora d
ź
wigu budowlanego powinno znajdowa
ć
si
ę
w odległo
ś
ci nie
mniejszej ni
ż
6 m od konstrukcji tego d
ź
wigu, przy czym operator ten powinien mie
ć
mo
ż
liwo
ść
obserwacji
ruchu platformy na całej wysoko
ś
ci d
ź
wigu.
§ 95. Nad stanowiskiem pracy przy załadunku materiałów z poziomu terenu na platform
ę
d
ź
wigu
budowlanego wykonuje si
ę
daszek ochronny. Daszek ten powinien wystawa
ć
co najmniej 2 m, licz
ą
c od
zewn
ę
trznej kraw
ę
dzi platformy, w kierunku miejsca dostawy materiałów i wyrobów.
§ 96. D
ź
wig wyposa
ż
a si
ę
w urz
ą
dzenia sygnalizacyjne, umo
ż
liwiaj
ą
ce porozumiewanie si
ę
osób
mi
ę
dzy stanowiskami obsługi i odbioru.
§ 97. Dost
ę
p z pomostów roboczych do platformy ładunkowej szybowych d
ź
wigów budowlanych
zabezpiecza si
ę
ruchomymi zaporami o wysoko
ś
ci 1,1 m, w odległo
ś
ci 0,3 m od kraw
ę
dzi pomostu
roboczego.
§ 98. Ładunek przewo
ż
ony na platformie d
ź
wigu zabezpiecza si
ę
przed zmian
ą
poło
ż
enia.
§ 99. 1. Podniesienie i opuszczenie kosza betoniarki powinno by
ć
poprzedzone sygnałem umownym, w
szczególno
ś
ci d
ź
wi
ę
kowym.
2. Wchodzenie pod podniesiony kosz betoniarki jest zabronione.
§ 100. Pomi
ę
dzy stanowiskiem odbioru mieszanki betonowej lub zaprawy a operatorem pompy
powinna by
ć
zapewniona sygnalizacja.
§ 101. 1. Przeje
ż
d
ż
anie lub przechodzenie po przewodach słu
żą
cych do transportu mieszanki
betonowej lub zaprawy jest zabronione.
2. Przed przyst
ą
pieniem do przenoszenia, rozbierania lub przedłu
ż
ania przewodów nale
ż
y uprzednio
wył
ą
czy
ć
pomp
ę
i zredukowa
ć
w przewodach ci
ś
nienie do ci
ś
nienia atmosferycznego.
3. W razie zatkania si
ę
przewodu przepychanie go od strony wylotu jest zabronione.
4. W czasie rozł
ą
czania i oczyszczania przewodu nale
ż
y zawsze stosowa
ć
ś
rodki ochrony
indywidualnej.
5. Zwi
ę
kszenie ci
ś
nienia w przewodach ponad warto
ść
dopuszczaln
ą
jest zabronione.
§ 102. 1. U
ż
ywanie narz
ę
dzi uszkodzonych jest zabronione.
2. Wszelkie samowolne przeróbki narz
ę
dzi s
ą
zabronione.
§ 103. Narz
ę
dzia do pracy udarowej nie mog
ą
mie
ć
:
1) uszkodzonych zako
ń
cze
ń
roboczych;
2) p
ę
kni
ęć
, zadr i ostrych kraw
ę
dzi w miejscu r
ę
cznego uchwytu;
3) r
ę
koje
ś
ci krótszych ni
ż
0,15 m.
§ 104. 1. Obsługa pistoletu do wstrzeliwania kołków mo
ż
e by
ć
powierzona wył
ą
cznie osobie
posiadaj
ą
cej wymagane uprawnienia.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, stosuje si
ę
do szczegółowych wymaga
ń
okre
ś
lonych w instrukcji
obsługi.
§ 105. Narz
ę
dzia r
ę
czne o nap
ę
dzie elektrycznym nale
ż
y kontrolowa
ć
zgodnie z instrukcj
ą
producenta.
Wyniki kontroli powinny by
ć
odnotowywane i przechowywane przez osob
ę
, o której mowa w § 5.
§ 106. Stosowanie koksowników do przesuszania pomieszcze
ń
zamkni
ę
tych jest zabronione.
§ 107. 1. Przebywanie osób w pomieszczeniach osuszanych urz
ą
dzeniami grzewczymi, wydzielaj
ą
cymi
szkodliwe dla zdrowia spaliny w stopniu przekraczaj
ą
cym dopuszczalne ich st
ęż
enie jest zabronione.
2. Do pomieszcze
ń
, o których mowa w ust. 1, mog
ą
mie
ć
dost
ę
p wył
ą
cznie osoby obsługuj
ą
ce
urz
ą
dzenia grzewcze, maj
ą
ce nad nimi nadzór. Mog
ą
one przebywa
ć
w tych pomieszczeniach wył
ą
cznie
przez okres niezb
ę
dny do zabezpieczenia eksploatacji i dozoru tych urz
ą
dze
ń
.
3. Przed wej
ś
ciem do pomieszcze
ń
, o których mowa w ust. 1, nale
ż
y je przewietrzy
ć
, a po wej
ś
ciu do
nich zachowa
ć
niezb
ę
dne
ś
rodki ostro
ż
no
ś
ci.
Rozdział 8
Rusztowania i ruchome podesty robocze
§ 108. 1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by
ć
wykonywane zgodnie z dokumentacj
ą
producenta albo projektem indywidualnym.
2. Rusztowania systemowe powinny by
ć
montowane zgodnie z dokumentacj
ą
projektow
ą
z elementów
poddanych przez producenta badaniom na zgodno
ść
z wymaganiami konstrukcyjnymi i materiałowymi,
okre
ś
lonymi w kryteriach oceny wyrobów pod wzgl
ę
dem bezpiecze
ń
stwa.
3. Elementy rusztowa
ń
, innych ni
ż
wymienione w ust. 2, powinny by
ć
montowane zgodnie z projektem
indywidualnym.
4. Monta
ż
rusztowa
ń
, ich eksploatacja i demonta
ż
powinny by
ć
wykonywane zgodnie z instrukcj
ą
producenta albo projektem indywidualnym.
§ 109. Osoby zatrudnione przy monta
ż
u i demonta
ż
u rusztowa
ń
oraz monterzy ruchomych podestów
roboczych powinni posiada
ć
wymagane uprawnienia.
§ 110. 1. U
ż
ytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika
budowy lub uprawnion
ą
osob
ę
.
2. Odbiór rusztowania potwierdza si
ę
wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru
technicznego.
3. Wpis w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego rusztowania okre
ś
la w
szczególno
ś
ci:
1) u
ż
ytkownika rusztowania;
2) przeznaczenie rusztowania;
3) wykonawc
ę
monta
ż
u rusztowania z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;
4) dopuszczalne obci
ąż
enia pomostów i konstrukcji rusztowania;
5) dat
ę
przekazania rusztowania do u
ż
ytkowania;
6) oporno
ść
uziomu;
7) terminy kolejnych przegl
ą
dów rusztowania.
§ 111. 1. Na rusztowaniu lub ruchomym pode
ś
cie roboczym powinna by
ć
umieszczona tablica
okre
ś
laj
ą
ca:
1) wykonawc
ę
monta
ż
u rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska
albo nazwy oraz numeru telefonu;
2) dopuszczalne obci
ąż
enia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego.
2. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by
ć
wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem.
§ 112. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny:
1) posiada
ć
pomost o powierzchni roboczej wystarczaj
ą
cej dla osób wykonuj
ą
cych roboty oraz do
składowania narz
ę
dzi i niezb
ę
dnej ilo
ś
ci materiałów;
2) posiada
ć
stabiln
ą
konstrukcj
ę
dostosowan
ą
do przeniesienia obci
ąż
e
ń
;
3) zapewnia
ć
bezpieczn
ą
komunikacj
ę
i swobodny dost
ę
p do stanowisk pracy;
4) zapewnia
ć
mo
ż
liwo
ść
wykonywania robót w pozycji niepowoduj
ą
cej nadmiernego wysiłku;
5) posiada
ć
por
ę
cz ochronn
ą
, o której mowa w § 15 ust. 2;
6) posiada
ć
piony komunikacyjne.
§ 113. 1. Rusztowania stojakowe powinny mie
ć
wydzielone bezpieczne piony komunikacyjne.
2. Odległo
ść
najbardziej oddalonego stanowiska pracy od pionu komunikacyjnego rusztowania nie
powinna by
ć
wi
ę
ksza ni
ż
20 m, a mi
ę
dzy pionami nie wi
ę
ksza ni
ż
40 m.
§ 114. Rusztowania nale
ż
y ustawia
ć
na podło
ż
u ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem
umo
ż
liwiaj
ą
cym odpływ wód opadowych.
§ 115. 1. Liczb
ę
i rozmieszczenie zakotwie
ń
rusztowania oraz wielko
ść
siły kotwi
ą
cej nale
ż
y okre
ś
li
ć
w
projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta.
2. Składowa pozioma jednego zamocowania rusztowania nie powinna by
ć
mniejsza ni
ż
2,5 kN.
3. Konstrukcja rusztowania nie powinna wystawa
ć
poza najwy
ż
ej poło
ż
on
ą
lini
ę
kotew wi
ę
cej ni
ż
3 m, a
pomost roboczy umieszcza si
ę
nie wy
ż
ej ni
ż
1,5 m ponad t
ą
lini
ą
.
4. W przypadku odsuni
ę
cia rusztowania od
ś
ciany ponad 0,2 m nale
ż
y stosowa
ć
balustrady, o których
mowa w § 15 ust. 2, od strony tej
ś
ciany.
§ 116. Ud
ź
wig urz
ą
dzenia do transportu materiałów na wysi
ę
gnikach mocowanych do konstrukcji
rusztowania nie mo
ż
e przekracza
ć
1,5 kN.
§ 117. Rusztowanie z elementów metalowych powinno by
ć
uziemione i posiada
ć
instalacj
ę
piorunochronn
ą
.
§ 118. 1. Usytuowanie rusztowania w obr
ę
bie ci
ą
gów komunikacyjnych wymaga zgody wła
ś
ciwych
organów nadzoruj
ą
cych te ci
ą
gi oraz zastosowania wymaganych przez nie
ś
rodków bezpiecze
ń
stwa.
Ś
rodki
bezpiecze
ń
stwa powinny by
ć
okre
ś
lone w projekcie organizacji ruchu.
2. Rusztowania, o których mowa w ust. 1, oprócz wymaga
ń
okre
ś
lonych w § 112, powinny posiada
ć
co
najmniej:
1) zabezpieczenia przed spadaniem przedmiotów z rusztowania;
2) zabezpieczenie przechodniów przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
powstania urazów oraz uszkodzeniem odzie
ż
y
przez elementy konstrukcyjne rusztowania.
§ 119. 1. Rusztowania, usytuowane bezpo
ś
rednio przy drogach, ulicach oraz w miejscach przejazdów i
przej
ść
dla pieszych, oprócz wymaga
ń
okre
ś
lonych w § 112, powinny posiada
ć
daszki ochronne i osłon
ę
z
siatek ochronnych.
2. Stosowanie siatek ochronnych nie zwalnia z obowi
ą
zku stosowania balustrad, o których mowa w §
15 ust. 2.
§ 120. 1. Osoby dokonuj
ą
ce monta
ż
u i demonta
ż
u rusztowa
ń
s
ą
obowi
ą
zane do stosowania urz
ą
dze
ń
zabezpieczaj
ą
cych przed upadkiem z wysoko
ś
ci.
2. Przed monta
ż
em lub demonta
ż
em rusztowa
ń
nale
ż
y wyznaczy
ć
i ogrodzi
ć
stref
ę
niebezpieczn
ą
.
§ 121. 1. Równoczesne wykonywanie robót na ró
ż
nych poziomach rusztowania jest dopuszczalne, pod
warunkiem zachowania wymaganych odst
ę
pów mi
ę
dzy stanowiskami pracy.
2. W przypadkach innych, ni
ż
okre
ś
lone w ust. 1, odległo
ś
ci bezpieczne wynosz
ą
w poziomie co
najmniej 5 m, a w pionie wynikaj
ą
z zachowania co najmniej jednego szczelnego pomostu, nie licz
ą
c
pomostu, na którym roboty s
ą
wykonywane.
§ 122. Monta
ż
, eksploatacja i demonta
ż
rusztowa
ń
oraz ruchomych podestów roboczych,
usytuowanych w s
ą
siedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych, s
ą
dopuszczalne, je
ż
eli linie
znajduj
ą
si
ę
poza stref
ą
niebezpieczn
ą
. W innym przypadku, przed rozpocz
ę
ciem robót, napi
ę
cie w liniach
napowietrznych powinno by
ć
wył
ą
czone.
§ 123. Monta
ż
, eksploatacja i demonta
ż
rusztowa
ń
i ruchomych podestów roboczych s
ą
zabronione:
1) je
ż
eli o zmroku nie zapewniono o
ś
wietlenia pozwalaj
ą
cego na dobr
ą
widoczno
ść
;
2) w czasie g
ę
stej mgły, opadów deszczu,
ś
niegu oraz gołoledzi;
3) w czasie burzy lub wiatru, o pr
ę
dko
ś
ci przekraczaj
ą
cej 10 m/s.
§ 124. Pozostawianie materiałów i wyrobów na pomostach rusztowa
ń
i ruchomych podestów roboczych
po zako
ń
czeniu pracy jest zabronione.
§ 125. Zrzucanie elementów demontowanych rusztowa
ń
i ruchomych podestów roboczych jest
zabronione.
§ 126. 1. Wchodzenie i schodzenie osób na pomost ruchomego podestu roboczego jest dozwolone,
je
ż
eli pomost znajduje si
ę
w najni
ż
szym poło
ż
eniu lub w poło
ż
eniu przewidzianym do wchodzenia oraz jest
wyposa
ż
ony w zabezpieczenia, zgodnie z instrukcj
ą
producenta.
2. Na pomo
ś
cie ruchomego podestu roboczego nie powinno przebywa
ć
jednocze
ś
nie wi
ę
cej osób, ni
ż
przewiduje instrukcja producenta.
3. Wykonywanie gwałtownych ruchów, przechylanie si
ę
przez por
ę
cze, gromadzenie wyrobów,
materiałów i narz
ę
dzi po jednej stronie ruchomego podestu roboczego oraz opieranie si
ę
o
ś
cian
ę
obiektu budowlanego przez osoby znajduj
ą
ce si
ę
na pode
ś
cie jest zabronione.
4. Ł
ą
czenie ze sob
ą
dwóch s
ą
siednich ruchomych podestów roboczych oraz przechodzenie z jednego
na drugi jest zabronione.
§ 127. 1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by
ć
ka
ż
dorazowo sprawdzane, przez
kierownika budowy lub uprawnion
ą
osob
ę
, po silnym wietrze, opadach atmosferycznych oraz działaniu
innych czynników, stwarzaj
ą
cych zagro
ż
enie dla bezpiecze
ń
stwa wykonania prac, i przerwach roboczych
dłu
ż
szych ni
ż
10 dni oraz okresowo, nie rzadziej ni
ż
raz w miesi
ą
cu.
2. Zakres czynno
ś
ci obj
ę
tych sprawdzeniem, o którym mowa w ust. 1, okre
ś
la instrukcja producenta lub
projekt indywidualny.
§ 128. W czasie burzy i przy wietrze o pr
ę
dko
ś
ci wi
ę
kszej ni
ż
10 m/s prac
ę
na ruchomym pode
ś
cie
roboczym nale
ż
y przerwa
ć
, a pomost podestu opu
ś
ci
ć
do najni
ż
szego poło
ż
enia i zabezpieczy
ć
przed jego
przemieszczaniem.
§ 129. 1. W przypadku braku dopływu pr
ą
du elektrycznego przez dłu
ż
szy okres czasu, znajduj
ą
cy si
ę
w
górze pomost ruchomego podestu roboczego nale
ż
y opu
ś
ci
ć
za pomoc
ą
r
ę
cznego urz
ą
dzenia.
2. Naprawa ruchomych podestów roboczych mo
ż
e by
ć
dokonywana wył
ą
cznie w ich najni
ż
szym
poło
ż
eniu.
§ 130. Droga przemieszczania rusztowa
ń
przejezdnych powinna by
ć
wyrównana, utwardzona,
odwodniona, a jej spadek nie mo
ż
e przekracza
ć
1%.
§ 131. Rusztowania przejezdne powinny by
ć
zabezpieczone co najmniej w dwóch miejscach przed
przypadkowym przemieszczeniem.
§ 132. Przemieszczanie rusztowa
ń
przejezdnych, w przypadku gdy przebywaj
ą
na nich ludzie, jest
zabronione.
Rozdział 9
Roboty na wysoko
ś
ci
§ 133. 1. Osoby przebywaj
ą
ce na stanowiskach pracy, znajduj
ą
ce si
ę
na wysoko
ś
ci co najmniej 1 m od
poziomu podłogi lub ziemi, powinny by
ć
zabezpieczone przed upadkiem z wysoko
ś
ci w sposób, o którym
mowa w § 15 ust. 2.
2. Przepis ust. 1 stosuje si
ę
do przej
ść
i doj
ść
do tych stanowisk oraz do klatek schodowych.
§ 134. Otwory w stropach, na których prowadzone s
ą
roboty lub do których mo
ż
liwy jest dost
ę
p ludzi,
nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
wpadni
ę
cia lub ogrodzi
ć
balustrad
ą
, o której mowa w § 15 ust. 2.
§ 135. Pomosty robocze, wykonane z desek lub bali, powinny by
ć
dostosowane do zaprojektowanego
obci
ąż
enia, szczelne i zabezpieczone przed zmian
ą
poło
ż
enia.
§ 136. Otwory w
ś
cianach zewn
ę
trznych obiektu budowlanego, stropach lub inne, których dolna
kraw
ę
d
ź
znajduje si
ę
poni
ż
ej 1,1 m od poziomu stropu lub pomostu, powinny by
ć
zabezpieczone
balustrad
ą
, o której mowa w § 15 ust. 2.
§ 137. Pozostawione w czasie wykonywania robót w
ś
cianach otwory, zwłaszcza otwory na drzwi,
balkony, szyby d
ź
wigów, powinny by
ć
zabezpieczone balustrad
ą
, o której mowa w § 15 ust. 2.
§ 138. 1. Przemieszczane w poziomie stanowisko pracy powinno mie
ć
zapewnione mocowanie
ko
ń
cówki linki bezpiecze
ń
stwa do pomocniczej liny ochronnej lub prowadnicy poziomej, zamocowanej na
wysoko
ś
ci około 1,5 m, wzdłu
ż
zewn
ę
trznej strony kraw
ę
dzi przej
ś
cia.
2. Wytrzymało
ść
i sposób zamocowania prowadnicy, o której mowa w ust. 1, powinny uwzgl
ę
dnia
ć
obci
ąż
enie dynamiczne spadaj
ą
cej osoby.
§ 139. 1. W przypadku gdy zachodzi konieczno
ść
przemieszczania stanowiska pracy w pionie, linka
bezpiecze
ń
stwa szelek bezpiecze
ń
stwa powinna by
ć
zamocowana do prowadnicy pionowej za pomoc
ą
urz
ą
dzenia samohamuj
ą
cego.
2. Długo
ść
linki bezpiecze
ń
stwa szelek bezpiecze
ń
stwa nie powinna by
ć
wi
ę
ksza ni
ż
1,5 m.
§ 140. Amortyzatory spadania nie s
ą
wymagane, je
ż
eli linki asekuracyjne s
ą
mocowane do linek
urz
ą
dze
ń
samohamuj
ą
cych, ograniczaj
ą
cych wyst
ą
pienie siły dynamicznej w momencie spadania,
zwłaszcza aparatów bezpiecze
ń
stwa lub pasów bezwładno
ś
ciowych.
§ 141. 1. Drabina bez pał
ą
ków, której długo
ść
przekracza 4 m, przed podniesieniem lub
zamontowaniem powinna by
ć
wyposa
ż
ona w prowadnic
ę
pionow
ą
, umo
ż
liwiaj
ą
c
ą
zało
ż
enie urz
ą
dzenia
samohamuj
ą
cego, poł
ą
czonego z link
ą
bezpiecze
ń
stwa szelek bezpiecze
ń
stwa.
2. Prowadnica pionowa z urz
ą
dzeniem samohamuj
ą
cym mo
ż
e by
ć
zamocowana na wznoszonej
konstrukcji drabiny, na klamrach lub szczeblach, w odległo
ś
ci od osi drabiny nie wi
ę
kszej ni
ż
0,4 m.
§ 142. 1. Osoby korzystaj
ą
ce z urz
ą
dze
ń
krzesełkowych, drabin linowych lub ruchomych podestów
roboczych powinny by
ć
dodatkowo zabezpieczone przed upadkiem z wysoko
ś
ci za pomoc
ą
prowadnicy
pionowej, zamocowanej niezale
ż
nie od lin no
ś
nych drabiny, krzesełka lub podestu.
2. Prowadnica pionowa, o której mowa w ust. 1, powinna by
ć
naci
ą
gni
ę
ta w sposób umo
ż
liwiaj
ą
cy
przesuwanie w gór
ę
aparatu samohamuj
ą
cego.
3. Prowadnica pionowa, o której mowa w ust. 1, powinna by
ć
zabezpieczona przed odchylaniem si
ę
wi
ę
kszym ni
ż
o 2 m. Urz
ą
dzenia zabezpieczaj
ą
ce przed odchylaniem si
ę
lin powinny umo
ż
liwia
ć
przesuwanie si
ę
urz
ą
dzenia samohamuj
ą
cego.
4. Długo
ść
linki bezpiecze
ń
stwa, ł
ą
cz
ą
cej szelki bezpiecze
ń
stwa z aparatem samohamuj
ą
cym, nie
powinna przekracza
ć
0,5 m.
Rozdział 10
Roboty ziemne
§ 143. Roboty ziemne powinny by
ć
prowadzone na podstawie projektu, okre
ś
laj
ą
cego poło
ż
enie
instalacji i urz
ą
dze
ń
podziemnych, mog
ą
cych znale
źć
si
ę
w zasi
ę
gu prowadzonych robót.
§ 144. 1. Wykonywanie robót ziemnych w bezpo
ś
rednim s
ą
siedztwie sieci, takich jak:
elektroenergetyczne, gazowe, telekomunikacyjne, ciepłownicze, wodoci
ą
gowe i kanalizacyjne powinno by
ć
poprzedzone okre
ś
leniem przez kierownika budowy bezpiecznej odległo
ś
ci, w jakiej mog
ą
by
ć
one
wykonywane od istniej
ą
cej sieci, i sposobu wykonywania tych robót.
2. Bezpieczn
ą
odległo
ść
wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik budowy w
porozumieniu z wła
ś
ciw
ą
jednostk
ą
, w której zarz
ą
dzie lub u
ż
ytkowaniu znajduj
ą
si
ę
te instalacje. Miejsca
tych robót nale
ż
y oznakowa
ć
napisami ostrzegawczymi i ogrodzi
ć
.
3. W czasie wykonywania robót ziemnych miejsca niebezpieczne nale
ż
y ogrodzi
ć
i umie
ś
ci
ć
napisy
ostrzegawcze.
4. Prowadzenie robót ziemnych w pobli
ż
u instalacji podziemnych, a tak
ż
e gł
ę
bienie wykopów
poszukiwawczych powinno odbywa
ć
si
ę
r
ę
cznie.
§ 145. 1. W czasie wykonywania wykopów w miejscach dost
ę
pnych dla osób niezatrudnionych przy
tych robotach nale
ż
y wokół wykopów pozostawionych na czas zmroku i w nocy ustawi
ć
balustrady, o
których mowa w § 15 ust. 2, zaopatrzone w
ś
wiatło ostrzegawcze koloru czerwonego.
2. Por
ę
cze balustrad, o których mowa w ust. 1, powinny znajdowa
ć
si
ę
na wysoko
ś
ci 1,1 m nad
terenem i w odległo
ś
ci nie mniejszej ni
ż
1 m od kraw
ę
dzi wykopu.
3. Niezale
ż
nie od ustawienia balustrad, o których mowa w ust. 1, w przypadkach uzasadnionych
wzgl
ę
dami bezpiecze
ń
stwa wykop nale
ż
y szczelnie przykry
ć
, w sposób uniemo
ż
liwiaj
ą
cy wpadni
ę
cie do
wykopu.
4. W przypadku przykrycia wykopu, zamiast balustrad, o których mowa w ust. 3, teren robót mo
ż
na
oznaczy
ć
za pomoc
ą
balustrad z lin lub ta
ś
m z tworzyw sztucznych, umieszczonych wzdłu
ż
wykopu na
wysoko
ś
ci 1,1 m i w odległo
ś
ci 1 m od kraw
ę
dzi wykopu.
§ 146. Je
ż
eli teren, na którym s
ą
wykonywane roboty ziemne, nie mo
ż
e by
ć
ogrodzony, wykonawca
robót powinien zapewni
ć
stały jego dozór.
§ 147. 1. Wykopy o
ś
cianach pionowych nieumocnionych, bez rozparcia lub podparcia, mog
ą
by
ć
wykonywane tylko do gł
ę
boko
ś
ci 1 m w gruntach zwartych, w przypadku gdy teren przy wykopie nie jest
obci
ąż
ony w pasie o szeroko
ś
ci równej gł
ę
boko
ś
ci wykopu.
2. Wykopy bez umocnie
ń
, o gł
ę
boko
ś
ci wi
ę
kszej ni
ż
1 m, lecz nie wi
ę
kszej od 2 m, mo
ż
na wykonywa
ć
,
je
ż
eli pozwalaj
ą
na to wyniki bada
ń
gruntu i dokumentacja geologiczno-in
ż
ynierska.
3. Zabezpieczenie a
ż
urowe
ś
cian wykopów mo
ż
na stosowa
ć
tylko w gruntach zwartych. Stosowanie
zabezpieczenia a
ż
urowego
ś
cian wykopów w okresie zimowym jest zabronione.
4. Niedopuszczalne jest u
ż
ywanie elementów obudowy wykopu niezgodnie z przeznaczeniem.
§ 148. W czasie wykonywania wykopów ze skarpami o bezpiecznym nachyleniu, zgodnym z
przepisami odr
ę
bnymi, nale
ż
y:
1) w pasie terenu przylegaj
ą
cego do górnej kraw
ę
dzi skarpy, na szeroko
ś
ci równej trzykrotnej
gł
ę
boko
ś
ci wykopu, wykona
ć
spadki umo
ż
liwiaj
ą
ce łatwy odpływ wód opadowych w kierunku od
wykopu;
2) likwidowa
ć
naruszenie struktury gruntu skarpy, usuwaj
ą
c naruszony grunt, z zachowaniem
bezpiecznego nachylenia w ka
ż
dym punkcie skarpy;
3) sprawdza
ć
stan skarpy po deszczu, mrozie lub po dłu
ż
szej przerwie w pracy.
§ 149. Bezpieczne nachylenie
ś
cian wykopów powinno by
ć
okre
ś
lone w dokumentacji projektowej
wówczas, gdy:
1) roboty ziemne s
ą
wykonywane w gruncie nawodnionym;
2) teren przy skarpie wykopu ma by
ć
obci
ąż
ony w pasie równym gł
ę
boko
ś
ci wykopu;
3) grunt stanowi
ą
iły skłonne do p
ę
cznienia;
4) wykopu dokonuje si
ę
na terenach osuwiskowych;
5) gł
ę
boko
ść
wykopu wynosi wi
ę
cej ni
ż
4 m.
§ 150. W czasie wykonywania kopark
ą
wykopów w
ą
skoprzestrzennych nale
ż
y wykonywa
ć
obudow
ę
wył
ą
cznie z zabezpieczonej cz
ęś
ci wykopu lub zastosowa
ć
obudow
ę
prefabrykowan
ą
, z u
ż
yciem wcze
ś
niej
przewidzianych urz
ą
dze
ń
mechanicznych.
§ 151. 1. Je
ż
eli wykop osi
ą
gnie gł
ę
boko
ść
wi
ę
ksz
ą
ni
ż
1 m od poziomu terenu, nale
ż
y wykona
ć
zej
ś
cie
(wej
ś
cie) do wykopu.
2. Odległo
ść
pomi
ę
dzy zej
ś
ciami (wej
ś
ciami) do wykopu nie powinna przekracza
ć
20 m.
3. Wchodzenie do wykopu i wychodzenie po rozporach oraz przemieszczanie osób urz
ą
dzeniami
słu
żą
cymi do wydobywania urobku jest zabronione.
§ 152. Ka
ż
dorazowe rozpocz
ę
cie robót w wykopie wymaga sprawdzenia stanu jego obudowy lub skarp.
§ 153. 1. Je
ż
eli roboty odbywaj
ą
si
ę
w wykopie w
ą
skoprzestrzennym jednocze
ś
nie z transportem
urobku, wykop przykrywa si
ę
szczelnym i wytrzymałym zabezpieczeniem.
2. Pojemniki do transportu urobku powinny by
ć
załadowane poni
ż
ej górnej ich kraw
ę
dzi.
§ 154. Składowanie urobku, materiałów i wyrobów jest zabronione:
1) w odległo
ś
ci mniejszej ni
ż
0,6 m od kraw
ę
dzi wykopu, je
ż
eli
ś
ciany wykopu s
ą
obudowane oraz je
ż
eli
obci
ąż
enie urobku jest przewidziane w doborze obudowy;
2) w strefie klina naturalnego odłamu gruntu, je
ż
eli
ś
ciany wykopu nie s
ą
obudowane.
§ 155. Ruch
ś
rodków transportowych obok wykopów powinien odbywa
ć
si
ę
poza granic
ą
klina
naturalnego odłamu gruntu.
§ 156. 1. W czasie zasypywania obudowanych wykopów zabezpieczenie nale
ż
y demontowa
ć
od dna
wykopu i stopniowo usuwa
ć
je, w miar
ę
zasypywania wykopu.
2. Zabezpieczenie mo
ż
na usuwa
ć
jednoetapowo z wykopów wykonanych:
1) w gruntach spoistych - na gł
ę
boko
ś
ci nie wi
ę
kszej ni
ż
0,5 m;
2) w pozostałych gruntach - na gł
ę
boko
ś
ci nie wi
ę
kszej ni
ż
0,3 m.
§ 157. W czasie wykonywania robót ziemnych nie powinno dopuszcza
ć
si
ę
do tworzenia si
ę
nawisów
gruntu.
§ 158. 1. Koparka w czasie pracy powinna by
ć
ustawiona w odległo
ś
ci od wykopu co najmniej 0,6 m
poza granic
ą
klina naturalnego odłamu gruntu.
2. Przy wykonywaniu robót ziemnych sprz
ę
tem zmechanizowanym nale
ż
y wyznaczy
ć
w terenie stref
ę
niebezpieczn
ą
i odpowiednio j
ą
oznakowa
ć
.
§ 159. Przebywanie osób pomi
ę
dzy
ś
cian
ą
wykopu a kopark
ą
, nawet w czasie postoju, jest zabronione.
§ 160. Podgrzewanie, rozmra
ż
anie lub zamra
ż
anie gruntu powinno by
ć
prowadzone zgodnie z
dokumentacj
ą
projektow
ą
oraz instrukcj
ą
bezpiecze
ń
stwa, opracowan
ą
przez wykonawc
ę
.
§ 161. Teren, na którym odbywa si
ę
podgrzewanie, rozmra
ż
anie lub zamra
ż
anie gruntu powinien by
ć
przez cały czas procesu ogrodzony i oznakowany tablicami ostrzegawczymi, o
ś
wietlony o zmroku i w porze
nocnej oraz fachowo nadzorowany.
§ 162. Zakładanie obudowy lub monta
ż
rur w uprzednio wykonanym wykopie o
ś
cianach pionowych i
na gł
ę
boko
ś
ci poni
ż
ej 1 m wymaga tymczasowego zabezpieczenia osób klatkami osłonowymi lub obudow
ą
prefabrykowan
ą
.
§ 163. 1. Grodzie i kesony powinny by
ć
:
1) zbudowane z materiałów trwałych o wymaganej w projekcie wytrzymało
ś
ci;
2) wyposa
ż
one w urz
ą
dzenia zapewniaj
ą
ce osobom schronienie w przypadku wpływu wody lub innych
substancji.
2. Budowa, przebudowa oraz demonta
ż
grodzi i kesonów powinny odbywa
ć
si
ę
pod nadzorem osób, o
których mowa w § 5.
3. Grodzie i kesony powinny by
ć
regularnie kontrolowane przez osoby, o których mowa w § 5.
4. W czasie wbijania grodzi przebywanie osób w odległo
ś
ci mniejszej ni
ż
10 m od miejsca ich wbijania
jest zabronione.
5. W czasie wyrywania grodzi przebywanie osób w promieniu równym długo
ś
ci grodzi powi
ę
kszonym o
5 m jest zabronione.
§ 164. 1. Pomieszczenia zamkni
ę
te, tunele, zbiorniki, studnie, urz
ą
dzenia techniczne, kanały powinny
by
ć
wyposa
ż
one w wentylacj
ę
grawitacyjn
ą
lub w razie potrzeby w wentylacj
ę
mechaniczn
ą
.
2. Urz
ą
dzenia elektryczne, stosowane w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, powinny posiada
ć
zabezpieczenia chroni
ą
ce przed pora
ż
eniem pr
ą
dem elektrycznym i wybuchem.
3. Stanowiska pracy na otwartym powietrzu powinny by
ć
wydzielone, wła
ś
ciwie oznakowane i
zabezpieczone przed wej
ś
ciem osób postronnych.
4. Osoby powinny mie
ć
zapewnion
ą
szybk
ą
drog
ę
ewakuacyjn
ą
na wypadek zalania, po
ż
aru lub
wyst
ą
pienia szkodliwych gazów, a tak
ż
e mo
ż
liwo
ść
uzyskania niezwłocznie pierwszej pomocy medycznej.
§ 165. 1. W czasie prowadzenia robót ziemnych metod
ą
bezodkrywkow
ą
nale
ż
y zapewni
ć
osobom
bezpieczne poł
ą
czenie podziemnych stanowisk pracy ze stanowiskami pracy zlokalizowanymi na
powierzchni terenu, za pomoc
ą
szybów i tuneli, obudowanych w sposób uwzgl
ę
dniaj
ą
cy parcie ziemi i wód
gruntowych.
2. Ka
ż
da osoba pracuj
ą
ca w wyrobiskach podziemnych lub udaj
ą
ca si
ę
pod ziemi
ę
, niezale
ż
nie od
o
ś
wietlenia ogólnego, powinna posiada
ć
sprawnie działaj
ą
c
ą
lamp
ę
z własnym zasilaniem, zapewniaj
ą
cym
nieprzerwane o
ś
wietlenie co najmniej przez 10 godzin.
3. Na ka
ż
dym odcinku prowadzenia robót podziemnych nale
ż
y zapewni
ć
:
1) system ł
ą
czno
ś
ci, umo
ż
liwiaj
ą
cy porozumiewanie si
ę
z podziemnych stanowisk roboczych ze
stanowiskami na powierzchni ziemi oraz z pogotowiem zabezpieczaj
ą
cym;
2) ustalony system alarmowania osób, znajduj
ą
cych si
ę
pod poziomem terenu i pogotowia
zabezpieczaj
ą
cego na wypadek zagro
ż
enia, wymagaj
ą
cego wycofania osób z wyrobisk
podziemnych.
4. W przypadku zagro
ż
enia w czasie wykonywania robót pod ziemi
ą
, osoba sprawuj
ą
ca nadzór
techniczny jest obowi
ą
zana do niezwłocznego wstrzymania robót na zagro
ż
onych stanowiskach pracy i
wycofania osób w bezpieczne miejsce.
5. Wyrobiska i pomieszczenia podziemne z dost
ę
pem dla ludzi powinny by
ć
przewietrzane w taki
sposób, aby zawarto
ść
tlenu w powietrzu nie była mniejsza ni
ż
19%. W przypadku gdy zawarto
ść
tlenu jest
mniejsza, osoby znajduj
ą
ce si
ę
w tych pomieszczeniach nale
ż
y niezwłocznie ewakuowa
ć
w bezpieczne
miejsce.
6. Temperatura powietrza w miejscu pracy nie powinna przekracza
ć
301 K (28°C).
7. Ilo
ść
powietrza doprowadzonego do wyrobisk powinna zapewnia
ć
utrzymanie wymaganego składu i
temperatury powietrza. Obj
ę
to
ść
dostarczanego powietrza powinna wynosi
ć
co najmniej 6 m[3], na jedn
ą
osob
ę
najliczniejszej zmiany.
8. Pr
ę
dko
ść
ruchu powietrza w wyrobiskach korytarzowych powinna wynosi
ć
nie mniej ni
ż
0,1 m/s i nie
wi
ę
cej ni
ż
8 m/s.
§ 166. Wykonawca robót tunelowych powinien zapewni
ć
stały nadzór nad działaniem wentylacji.
§ 167. Stan urz
ą
dze
ń
wentylacyjnych nale
ż
y systematycznie kontrolowa
ć
, a stwierdzone usterki
natychmiast usuwa
ć
.
§ 168. Wykonawca robót tunelowych powinien zapewni
ć
na powierzchni terenu, odpowiednio
wyposa
ż
ony w
ś
rodki medyczne, punkt pierwszej pomocy medycznej, czynny w czasie ka
ż
dej zmiany
roboczej, na poszczególnych odcinkach za
ś
, na których trwaj
ą
roboty, punkty wyposa
ż
one w niezb
ę
dne
ś
rodki opatrunkowe i nosze.
§ 169. Tymczasowa obudowa wykopów i wyrobisk podziemnych nie powinna by
ć
eksploatowana dłu
ż
ej
ni
ż
2 lata, je
ż
eli projekt zabezpiecze
ń
nie przewiduje inaczej.
Rozdział 11
Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe
§ 170.
Ś
rodki impregnacyjne powinny by
ć
magazynowane i przechowywane zgodnie z wymaganiami
producenta.
§ 171. 1. Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe powinny by
ć
wykonywane przez osoby posiadaj
ą
ce
orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza
ń
zdrowotnych do pracy z substancjami i preparatami
chemicznymi.
2. Osoby, u których stwierdzono objawy zatrucia lub uczulenia na stosowane wyroby do impregnacji,
odsuwa si
ę
od kontaktu z tymi
ś
rodkami.
§ 172. Roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe powinny by
ć
prowadzone z uwzgl
ę
dnieniem instrukcji
producenta
ś
rodków słu
żą
cych do wykonywania tych robót.
§ 173. 1. Teren, na którym b
ę
d
ą
prowadzone roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe, odpowiednio
oznakowuje si
ę
.
2. Teren, o którym mowa w ust. 1, przygotowuje si
ę
w sposób uniemo
ż
liwiaj
ą
cy ska
ż
enie
ś
rodowiska w
przypadku rozlania impregnatu.
3. W czasie wykonywania robót impregnacyjnych lub odgrzybieniowych nie prowadzi si
ę
, na tym
samym stanowisku pracy, innych robót budowlanych.
§ 174. 1. Przygotowanie impregnatów i prowadzenie robót impregnacyjnych powinno odbywa
ć
si
ę
w
oddzielnych pomieszczeniach lub na wydzielonych stanowiskach pracy pod zadaszeniem.
2. Pomieszczenia zamkni
ę
te powinny by
ć
wyposa
ż
one w wentylacj
ę
grawitacyjn
ą
i w miar
ę
potrzeby w
wentylacj
ę
mechaniczn
ą
.
3. W przypadku zakwalifikowania pomieszcze
ń
, o których mowa w ust. 1, do pomieszcze
ń
zagro
ż
onych
wybuchem, narz
ę
dzia elektryczne i inne narz
ę
dzia w tych pomieszczeniach nie powinny powodowa
ć
iskrzenia oraz powinny posiada
ć
zabezpieczenia chroni
ą
ce przed pora
ż
eniem pr
ą
dem elektrycznym.
4. Stanowiska pracy na otwartym powietrzu powinny by
ć
wydzielone, wła
ś
ciwie oznakowane i
zabezpieczone por
ę
czami przed wej
ś
ciem osób postronnych.
5. Miejsca i pomieszczenia wymienione w ust. 1, 3 i 4 nale
ż
y zaopatrzy
ć
w sprz
ę
t przeciwpo
ż
arowy
dostosowany do rodzaju impregnatu.
§ 175. Prowadzenie robót impregnacyjnych w pomieszczeniach zamkni
ę
tych powinno mie
ć
zapewnion
ą
kontrol
ę
st
ęż
enia substancji i preparatów chemicznych w powietrzu. Warto
ś
ci tych st
ęż
e
ń
w
ś
rodowisku pracy nie mog
ą
przekracza
ć
najwy
ż
szych dopuszczalnych st
ęż
e
ń
.
§ 176. Osoby wykonuj
ą
ce roboty zwi
ą
zane z przygotowaniem podło
ż
a pod impregnacj
ę
i nara
ż
one na
pylenie powinny by
ć
wyposa
ż
one w
ś
rodki ochrony indywidualnej.
§ 177. Przy impregnowaniu elementów obiektu wchodz
ą
cych w skład konstrukcji nale
ż
y przestrzega
ć
nast
ę
puj
ą
cych zasad:
1) przewody i urz
ą
dzenia elektryczne nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed działaniem impregnatu;
2) do o
ś
wietlenia stanowisk pracy stosowa
ć
lampy elektryczne zasilane pr
ą
dem o napi
ę
ciu
bezpiecznym.
§ 178. Materiały budowlane impregnowane mog
ą
by
ć
u
ż
yte do monta
ż
u dopiero po zupełnym
wyschni
ę
ciu impregnatu.
§ 179. Zabronione jest zbli
ż
anie si
ę
do otwartego ognia w odzie
ż
y zanieczyszczonej impregnatem.
§ 180. 1.
Ś
rodki oleiste nale
ż
y podgrzewa
ć
na słabym ogniu, w naczyniach z pokrywami lub w
beczkach z wykr
ę
conym czopem, pod nadzorem wykwalifikowanego pracownika.
2. W czasie podgrzewania nale
ż
y chroni
ć
ś
rodek oleisty przed opadami atmosferycznymi i nie mo
ż
na
przekroczy
ć
temperatury zapłonu tego
ś
rodka.
3. Roztwory wodne soli oraz płyny oleiste mo
ż
na podgrzewa
ć
na otwartym ogniu w odległo
ś
ci nie
mniejszej ni
ż
10 m od obiektów murowanych i 15 m od obiektów drewnianych.
4. Podgrzewanie pasty impregnacyjnej mo
ż
e odbywa
ć
si
ę
wył
ą
cznie w specjalnie do tego celu
przeznaczonych naczyniach.
§ 181. Osoby wykonuj
ą
ce roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe powinny by
ć
wyposa
ż
one w
ś
rodki
ochrony indywidualnej, odpowiednie do wyst
ę
puj
ą
cych zagro
ż
e
ń
.
§ 182. 1. W czasie wykonywania robót metod
ą
powlekania i natrysku szczotki i p
ę
dzle oraz ko
ń
cówki
urz
ą
dze
ń
natryskowych powinny by
ć
osadzone na trzonkach z osłonami zapobiegaj
ą
cymi
ś
ciekaniu
impregnatu na r
ę
ce pracownika.
2. Sprz
ę
t ci
ś
nieniowy, słu
żą
cy do natrysku i opryskiwania, powinien odpowiada
ć
wymaganiom dla
urz
ą
dze
ń
ci
ś
nieniowych.
3. Podgrzewany impregnat mo
ż
e by
ć
pobierany wył
ą
cznie po zgaszeniu otwartego ognia.
§ 183. 1. Załadowywanie i wyładowywanie drewna z wanien i basenów powinno by
ć
zmechanizowane.
2. Wanny i baseny po napełnieniu drewnem powinny zosta
ć
przykryte.
§ 184. W czasie wykonywania robót impregnacyjnych i odgrzybieniowych:
1) metod
ą
iniekcji - nale
ż
y przestrzega
ć
przepisów dotycz
ą
cych robót z urz
ą
dzeniami ci
ś
nieniowymi;
2) metod
ą
banda
ż
owania - nale
ż
y stosowa
ć
p
ę
dzle do nanoszenia impregnatów przed przygotowaniem
banda
ż
y;
3) metod
ą
suchej impregnacji - nale
ż
y miejsce jej stosowania zabezpieczy
ć
przed przeci
ą
gami.
§ 185. Wchodzenie do basenów i wanien w celu wykonania prac konserwacyjnych jest mo
ż
liwe
wył
ą
cznie po opró
ż
nieniu i przewietrzeniu tych basenów i wanien, a wchodz
ą
cy pracownicy powinni by
ć
asekurowani i zabezpieczeni link
ą
bezpiecze
ń
stwa.
§ 186. Osoby zatrudnione przy pracach, przy których istnieje mo
ż
liwo
ść
zetkni
ę
cia si
ę
ze szkodliwymi
dla zdrowia substancjami, powinny by
ć
zaopatrzone w
ś
rodki ochrony indywidualnej i krem ochronny. Przed
rozpocz
ę
ciem impregnacji osoby te powinny natrze
ć
odkryte miejsca ciała kremem ochronnym.
§ 187. 1. W miejscu wykonywania robót impregnacyjnych i odgrzybieniowych powinna znajdowa
ć
si
ę
apteczka podr
ę
czna, zaopatrzona w szczególno
ś
ci w
ś
rodki przeciw oparzeniom i zatruciom oraz
ś
rodki
opatrunkowe.
2. W miejscu, o którym mowa w ust. 1, powinien by
ć
umieszczony numer telefonu najbli
ż
szego punktu
pomocy medycznej.
Rozdział 12
Roboty murarskie i tynkarskie
§ 188. 1. Roboty murarskie i tynkarskie na wysoko
ś
ci powy
ż
ej 1 m nale
ż
y wykonywa
ć
z pomostów
rusztowa
ń
.
2. Pomost rusztowania do robót murarskich powinien znajdowa
ć
si
ę
poni
ż
ej wznoszonego muru, na
poziomie co najmniej 0,5 m od jego górnej kraw
ę
dzi.
§ 189. Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione.
§ 190. Chodzenie po
ś
wie
ż
o wykonanych murach, przesklepieniach, płytach, stropach, przekryciach
otworów i niestabilnych deskowaniach oraz wychylanie si
ę
poza kraw
ę
dzie konstrukcji bez dodatkowego
zabezpieczenia i opieranie si
ę
o balustrady jest zabronione.
§ 191. 1. Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich w wykopach jest dozwolone wył
ą
cznie po
uprzednim zabezpieczeniu
ś
cian wykopów.
2. Je
ż
eli stanowisko pracy do wykonania
ś
ciany znajduje si
ę
pomi
ę
dzy skarp
ą
wykopu a wznoszon
ą
ś
cian
ą
, szeroko
ść
stanowiska pracy powinna wynosi
ć
co najmniej 0,7 m.
Rozdział 13
Roboty ciesielskie
§ 192. Cie
ś
le powinni by
ć
wyposa
ż
eni w zasobniki na narz
ę
dzia r
ę
czne, uniemo
ż
liwiaj
ą
ce wypadanie
narz
ę
dzi oraz nieutrudniaj
ą
ce swobody ruchu.
§ 193. R
ę
czne podawanie w pionie długich przedmiotów, a w szczególno
ś
ci desek lub bali, jest
dozwolone wył
ą
cznie do wysoko
ś
ci 3 m.
§ 194. Roboty ciesielskie z drabin mo
ż
na wykonywa
ć
wył
ą
cznie do wysoko
ś
ci 3 m.
§ 195. 1. W czasie monta
ż
u oraz demonta
ż
u deskowa
ń
nale
ż
y zapewni
ć
ś
rodki zabezpieczaj
ą
ce przed
mo
ż
liwo
ś
ci
ą
zawalenia si
ę
konstrukcji usztywniaj
ą
cych i rozpieraj
ą
cych.
2. O kolejno
ś
ci monta
ż
u i demonta
ż
u poszczególnych elementów decyduj
ą
osoby, o których mowa w §
5.
3. Roboty ciesielskie monta
ż
owe wykonuje zespół licz
ą
cy co najmniej 2 osoby.
Rozdział 14
Roboty zbrojarskie i betoniarskie
§ 196. 1. Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny by
ć
ustawione w pomieszczeniach lub pod
wiatami.
2. Stanowiska pracy zbrojarzy, znajduj
ą
ce si
ę
po obu stronach stołu, nale
ż
y oddzieli
ć
umieszczon
ą
nad
stołem siatk
ą
o wysoko
ś
ci 1 m i o oczkach nie wi
ę
kszych ni
ż
20 mm.
3. Stoły warsztatowe do przygotowania zbrojenia powinny mie
ć
stabiln
ą
konstrukcj
ę
i by
ć
przytwierdzone do podło
ż
a.
4. Miejsca pracy przy stołach zbrojarskich i stanowiskach obsługi maszyn powinny by
ć
wyposa
ż
one w
pomosty drewniane lub wykonane z innych materiałów o wła
ś
ciwo
ś
ciach termoizolacyjnych.
§ 197. Pr
ę
ty zbrojeniowe w czasie transportu powinny by
ć
zabezpieczone przed przemieszczaniem
si
ę
w kierunku poprzecznym i podłu
ż
nym.
§ 198. 1. Poszczególne rodzaje elementów zbrojenia i kształtowników stalowych powinny by
ć
składowane oddzielnie, na wyrównanym i odwodnionym podło
ż
u albo na podkładach.
2. Chodzenie po uło
ż
onych elementach zbrojenia jest zabronione.
§ 199. Elementy zbrojenia, przenoszone za pomoc
ą
ż
urawi, powinny by
ć
zawieszone stabilnie i
zabezpieczone przed wysuni
ę
ciem si
ę
.
§ 200. Zabronione jest:
1) podchodzenie do transportowanego zbrojenia, znajduj
ą
cego si
ę
w poło
ż
eniu wy
ż
szym ni
ż
0,5 m
ponad miejscem uło
ż
enia;
2) chwytanie r
ę
kami za skrajne elementy zbrojenia układanego w formy;
3) rzucanie elementów zbrojenia.
§ 201. Kołowrotki do rozwijania zwojów stali zbrojeniowej oraz przestrze
ń
pomi
ę
dzy kołowrotkami a
pro
ś
ciarkami powinny by
ć
ogrodzone.
§ 202. 1. W przypadku prostowania stali metod
ą
wyci
ą
gania - stanowiska pracy, miejsca zamocowania
pr
ę
tów oraz tras
ę
z obu stron toru wyci
ą
gowego nale
ż
y zabezpieczy
ć
ogrodzeniem zabezpieczaj
ą
cym
pracowników.
2. Na wydzielonym terenie, o którym mowa w ust. 1, jest zabronione:
1) przebywanie osoby wzdłu
ż
wyci
ą
ganego pr
ę
ta zbrojeniowego w czasie prostowania stali;
2) przebywanie osób niezatrudnionych przy prostowaniu stali;
3) organizowanie innych stanowisk roboczych i składowisk.
§ 203. Wprowadzanie do pro
ś
ciarki pr
ę
ta ze zwoju jest dopuszczalne jedynie przed jej uruchomieniem.
§ 204. 1. W czasie ci
ę
cia pr
ę
tów zbrojeniowych no
ż
ycami r
ę
cznymi pr
ę
t ci
ę
ty nale
ż
y oprze
ć
obustronnie na kozłach lub na stole zbrojarskim.
2. Ci
ę
cie pr
ę
tów zbrojeniowych o
ś
rednicy wi
ę
kszej ni
ż
20 mm no
ż
ycami r
ę
cznymi jest zabronione.
3. W czasie przecinania mechanicznego pr
ę
tów zbrojeniowych chwytanie r
ę
k
ą
pr
ę
tów w odległo
ś
ci
mniejszej ni
ż
0,5 m od urz
ą
dzenia tn
ą
cego jest zabronione.
§ 205. 1. Pr
ę
ty o
ś
rednicy wi
ę
kszej ni
ż
20 mm nale
ż
y odgina
ć
wył
ą
cznie za pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
mechanicznych.
2. Zakładanie zbrojenia, przestawianie odbojnic lub trzpieni przy gi
ę
ciu stali na mechanicznej gi
ę
tarce
jest dopuszczalne wył
ą
cznie przy unieruchomionej tarczy gi
ę
tarki.
§ 206. Do monta
ż
u zbrojenia na stanowisku pracy poło
ż
onym na wysoko
ś
ci stosuje si
ę
przepisy
rozdziału 9.
§ 207. W czasie dodawania do mieszanki betonowej
ś
rodków chemicznych roztwór nale
ż
y
przygotowywa
ć
w wydzielonych naczyniach i w wyznaczonych miejscach, a osoby zatrudnione przy
rozcie
ń
czaniu
ś
rodków chemicznych powinny by
ć
zaopatrzone w
ś
rodki ochrony indywidualnej.
§ 208. 1. Pojemniki do transportu mieszanki betonowej powinny by
ć
zabezpieczone przed
przypadkowym wylaniem mieszanki oraz wyposa
ż
one w klapy łatwo otwieralne.
2. Opró
ż
nianie pojemnika z mieszanki betonowej powinno odbywa
ć
si
ę
stopniowo i równomiernie, aby
nie dopu
ś
ci
ć
do przeci
ąż
enia deskowania.
3. Wylewanie mieszanki betonowej w deskowanie z wysoko
ś
ci wi
ę
kszej ni
ż
1 m jest zabronione.
§ 209. Przy dostawie masy betonowej pojazdem punkt zsypu powinien by
ć
wyposa
ż
ony w odbojnice
zabezpieczaj
ą
ce pojazd przed stoczeniem si
ę
.
§ 210. 1. W czasie podgrzewania lub naparzania materiałów nale
ż
y zabezpieczy
ć
pracowników przed
oparzeniem.
2. Zawory przewodów pary nale
ż
y umieszcza
ć
w miejscach łatwo dost
ę
pnych dla obsługi urz
ą
dze
ń
.
§ 211. Naprawy instalacji parowej lub gor
ą
cej wody nale
ż
y wykonywa
ć
po uprzednim ich wył
ą
czeniu,
opró
ż
nieniu i ostudzeniu.
§ 212. Formy do produkcji elementów prefabrykowanych o masie wi
ę
kszej ni
ż
50 kg powinny by
ć
przemieszczane za pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
mechanicznych.
§ 213. 1. W czasie podnoszenia elementu prefabrykowanego nale
ż
y sprawdzi
ć
dynamometrem mas
ę
elementu zawieszonego na haku d
ź
wigu oraz stwierdzi
ć
, czy nie nast
ą
piło przyssanie lub przyczepienie si
ę
powierzchni elementu do formy.
2. W przypadku odczytywania wskaza
ń
dynamometru na ziemi odczytuj
ą
cy pracownik nie powinien
znajdowa
ć
si
ę
bli
ż
ej kraw
ę
dzi formy ni
ż
1,5 m.
3. Je
ż
eli strzałka dynamometru dojdzie do granicy nominalnego ud
ź
wigu, a element nie zostanie
podniesiony, nale
ż
y natychmiast wstrzyma
ć
dalsze podnoszenie. Ponowne podnoszenie mo
ż
e nast
ą
pi
ć
po
odspojeniu elementu od powierzchni formy.
Rozdział 15
Roboty monta
ż
owe
§ 214. Roboty monta
ż
owe konstrukcji stalowych i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych
mog
ą
by
ć
wykonywane, na podstawie projektu monta
ż
u oraz planu bioz, przez pracowników zapoznanych z
instrukcj
ą
organizacji monta
ż
u oraz rodzajem u
ż
ywanych maszyn i innych urz
ą
dze
ń
technicznych.
§ 215. 1. Urz
ą
dzenia pomocnicze, przeznaczone do monta
ż
u, powinny posiada
ć
wymagane
dokumenty.
2. Stan techniczny narz
ę
dzi i urz
ą
dze
ń
pomocniczych sprawdza codziennie osoba, o której mowa w §
5.
§ 216. Przebywanie osób na górnych płaszczyznach
ś
cian, belek, słupów, ram lub kratownic oraz na
dwóch ni
ż
szych kondygnacjach, znajduj
ą
cych si
ę
bezpo
ś
rednio pod kondygnacj
ą
, na której s
ą
prowadzone
roboty monta
ż
owe, jest zabronione.
§ 217. 1. Prowadzenie monta
ż
u z elementów wielkowymiarowych jest zabronione:
1) przy pr
ę
dko
ś
ci wiatru powy
ż
ej 10 m/s;
2) przy złej widoczno
ś
ci o zmierzchu, we mgle i w porze nocnej, je
ż
eli stanowiska pracy nie maj
ą
wymaganego przepisami odr
ę
bnymi o
ś
wietlenia.
2. Punkty
ś
wietlne przy stanowiskach monta
ż
owych powinny by
ć
tak rozmieszczone, aby zapewniały
równomierne o
ś
wietlenie, bez ostrych cieni i ol
ś
nie
ń
osób.
§ 218. Przed podniesieniem elementu konstrukcji stalowej lub
ż
elbetowej nale
ż
y przewidzie
ć
bezpieczny sposób:
1) naprowadzenia elementu na miejsce wbudowania;
2) stabilizacji elementu;
3) uwolnienia elementu z haków zawiesia;
4) podnoszenia elementu, po wyposa
ż
eniu w bezpieczne doj
ś
cia i pomosty monta
ż
owe, je
ż
eli
wykonanie czynno
ś
ci nie jest mo
ż
liwe bezpo
ś
rednio z poziomu terenu lub stropu.
§ 219. Elementy prefabrykowane mo
ż
na zwolni
ć
z podwieszenia, po ich uprzednim zamocowaniu w
miejscu wbudowania.
§ 220. W czasie zakładania st
ęż
e
ń
monta
ż
owych, wykonywania robót spawalniczych, odczepiania
elementów prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków nale
ż
y stosowa
ć
wył
ą
cznie pomosty
monta
ż
owe lub drabiny rozstawne.
§ 221. 1. W czasie podnoszenia elementów prefabrykowanych nale
ż
y:
1) stosowa
ć
zawiesia odpowiednie do rodzaju elementu;
2) podnosi
ć
na zawiesiu elementy o masie nieprzekraczaj
ą
cej dopuszczalnego nominalnego ud
ź
wigu;
3) dokona
ć
ogl
ę
dzin zewn
ę
trznych elementu;
4) stosowa
ć
liny kierunkowe;
5) skontrolowa
ć
prawidłowo
ść
zawieszenia elementu na haku po jego podniesieniu na wysoko
ść
0,5
m.
2. W czasie monta
ż
u, w szczególno
ś
ci słupów, belek i wi
ą
zarów, nale
ż
y stosowa
ć
podkładki pod liny
zawiesi, zapobiegaj
ą
ce przetarciu i załamaniu lin.
3. Podnoszenie i przemieszczanie na elementach prefabrykowanych osób, przedmiotów, materiałów
lub wyrobów jest zabronione.
§ 222. Podanie sygnału do podnoszenia elementu mo
ż
e nast
ą
pi
ć
po usuni
ę
ciu osób ze strefy
niebezpiecznej.
Rozdział 16
Roboty spawalnicze
§ 223. Stałe stanowiska spawalnicze, zlokalizowane na otwartej przestrzeni, powinny by
ć
zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych.
§ 224. W czasie spawania gazowego nale
ż
y u
ż
ywa
ć
wył
ą
cznie butli posiadaj
ą
cych wa
ż
n
ą
cech
ę
organu dozoru technicznego.
§ 225. Przemieszczanie butli o pojemno
ś
ci wodnej powy
ż
ej 10 dm[3] powinno odbywa
ć
si
ę
zgodnie z
przepisami dotycz
ą
cymi bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych.
§ 226. 1. W czasie korzystania z gazu z butli powinny by
ć
one ustawione w pozycji pionowej lub pod
k
ą
tem nie mniejszym ni
ż
45° od poziomu.
2. Odległo
ść
płomienia palnika od butli nie powinna by
ć
mniejsza ni
ż
1 m.
§ 227. 1. Przewody do tlenu i acetylenu powinny wyró
ż
nia
ć
si
ę
wymagan
ą
kolorystyk
ą
, a ich długo
ść
powinna wynosi
ć
co najmniej 5 m.
2. Nie stosuje si
ę
przewodów u
ż
ywanych uprzednio do innych gazów.
3. Zamocowanie przewodów na nasadkach reduktorów, bezpieczników wodnych, palników i ł
ą
czników
wykonuje si
ę
wył
ą
cznie za pomoc
ą
płaskich zacisków.
4. Przewody nale
ż
y chroni
ć
przed uszkodzeniami mechanicznymi.
5. Miejsca uszkodzone w przewodach powinny by
ć
wyci
ę
te. Ł
ą
czenia przewodów nale
ż
y wykona
ć
za
pomoc
ą
specjalnych ł
ą
czników metalowych, o przekroju wewn
ę
trznym odpowiadaj
ą
cym prze
ś
witowi
ł
ą
czonego przewodu.
§ 228. Stosowanie do tlenu i acetylenu przewodów igielitowych, z tworzyw sztucznych lub o podobnych
wła
ś
ciwo
ś
ciach jest zabronione.
§ 229. W przypadku zamarzni
ę
cia zaworu butli gazowej, wytwornicy lub bezpiecznika wodnego,
odmra
ż
anie powinno by
ć
dokonywane za pomoc
ą
gor
ą
cej wody lub pary wodnej. Odmra
ż
anie za pomoc
ą
płomienia jest zabronione.
§ 230. 1. Sprz
ę
t do spawania elektrycznego powinien spełnia
ć
wymagania okre
ś
lone w przepisach
dotycz
ą
cych systemu oceny zgodno
ś
ci oraz by
ć
u
ż
ytkowany zgodnie z dokumentacj
ą
techniczno-ruchow
ą
.
2. Spawacz, przed rozpocz
ę
ciem spawania elektrycznego, jest obowi
ą
zany sprawdzi
ć
prawidłowo
ść
poł
ą
cze
ń
przewodów i przył
ą
czenia ko
ń
cówki przewodu roboczego do uchwytu.
3. Do zasilania uchwytu elektrody i do masy nale
ż
y stosowa
ć
wył
ą
cznie przewody oponowe -
spawalnicze, o wła
ś
ciwie dobranym przekroju.
4. Ka
ż
dy spawany przedmiot powinien by
ć
uziemiony.
§ 231. Stałe stanowisko spawacza powinno by
ć
wyposa
ż
one w miejscow
ą
wentylacj
ę
wyci
ą
gow
ą
.
§ 232. Stanowisko spawacza powinno by
ć
wydzielone w sposób zabezpieczaj
ą
cy inne osoby przed
szkodliwym działaniem
ś
wiatła na wzrok.
§ 233. W czasie opadów atmosferycznych spawanie lub ci
ę
cie metali jest dozwolone wył
ą
cznie po
osłoni
ę
ciu stanowiska pracy.
§ 234. 1. Spawanie zbiorników lub naczy
ń
, w których były przechowywane ciecze lub gazy łatwo
zapalne b
ą
d
ź
truj
ą
ce, jest dozwolone wył
ą
cznie po uprzednim ich oczyszczeniu z resztek gazów, cieczy i
ich par oraz po starannym wymyciu lub napełnieniu wod
ą
albo gazem oboj
ę
tnym.
2. Roboty spawalnicze w zbiornikach lub kotłach mog
ą
by
ć
wykonywane wył
ą
cznie przy asekuracji
osób znajduj
ą
cych si
ę
na zewn
ą
trz, z zachowaniem wzajemnej ł
ą
czno
ś
ci oraz z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
udzielenia
natychmiastowej pomocy.
3. Osoby znajduj
ą
ce si
ę
wewn
ą
trz zbiornika powinny by
ć
wyposa
ż
one w szelki bezpiecze
ń
stwa, do
których nale
ż
y przymocowa
ć
link
ę
bezpiecze
ń
stwa trzyman
ą
przez osob
ę
ubezpieczaj
ą
c
ą
znajduj
ą
c
ą
si
ę
na
zewn
ą
trz zbiornika.
§ 235. Osoby znajduj
ą
ce si
ę
wewn
ą
trz zbiornika powinny mie
ć
zapewniony dopływ
ś
wie
ż
ego powietrza
oraz o
ś
wietlenie elektryczne o bezpiecznym napi
ę
ciu.
Rozdział 17
Roboty dekarskie i izolacyjne
§ 236. Na dachach, których wytrzymało
ść
nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich osób,
nale
ż
y wykona
ć
stałe lub przeno
ś
ne mostki i kładki zabezpieczaj
ą
ce.
§ 237. 1. Kotły do podgrzewania masy bitumicznej powinny by
ć
zaopatrzone w pokrywy i szczelnie
zamkni
ę
te.
2. Kotły i zbiorniki do podgrzewania i transportu r
ę
cznego mas bitumicznych powinny by
ć
wypełnione
nie wi
ę
cej ni
ż
do 3/4 ich wysoko
ś
ci.
3. Przewóz mas bitumicznych odbywa si
ę
w szczelnie zamkni
ę
tych zbiornikach.
4. Podgrzewanie masy bitumicznej powinno odbywa
ć
si
ę
w kotłach do tego przystosowanych, zgodnie
z wymaganiami okre
ś
lonymi w przepisach przeciwpo
ż
arowych.
5. Podgrzewanie masy bitumicznej w beczkach i pojemnikach słu
żą
cych do jej przechowywania i
transportu jest zabronione.
§ 238. 1. Mieszanie asfaltu z benzyn
ą
powinno odbywa
ć
si
ę
w odległo
ś
ci nie mniejszej ni
ż
50 m od
ź
ródła otwartego ognia i przy u
ż
yciu wył
ą
cznie drewnianych mieszadeł.
2. Wylewanie podgrzanego asfaltu do benzyny powinno odbywa
ć
si
ę
przy stałym mieszaniu.
3. Wlewanie benzyny do asfaltu jest zabronione.
4. U
ż
ywanie do rozcie
ń
czenia asfaltu benzyny etylizowanej i benzenu jest zabronione.
§ 239. 1. W czasie wykonywania robót izolacyjnych wewn
ą
trz zbiorników i w pomieszczeniach
zamkni
ę
tych stosowanie rozpuszczalników i materiałów szkodliwych, łatwo zapalnych lub wybuchowych jest
dopuszczalne pod warunkiem zapewnienia odpowiednio:
1) intensywnej wymiany powietrza;
2) zastosowania
ś
rodków ochrony indywidualnej i po udzieleniu zatrudnionym osobom odpowiedniego
instrukta
ż
u stanowiskowego przez wykonawc
ę
lub osob
ę
upowa
ż
nion
ą
oraz
3) odpowiedniej asekuracji z zewn
ą
trz.
2. Rozpuszczalniki i materiały, o których mowa w ust. 1, powinny by
ć
przygotowane na zewn
ą
trz i
dostarczane do zbiorników i pomieszcze
ń
zamkni
ę
tych gotowe do u
ż
ycia.
Rozdział 18
Roboty rozbiórkowe
§ 240. 1. Roboty rozbiórkowe powinny by
ć
wykonywane na podstawie dokumentacji projektowej.
2. Teren, na którym prowadzone s
ą
roboty rozbiórkowe obiektu budowlanego, nale
ż
y ogrodzi
ć
i
oznakowa
ć
tablicami ostrzegawczymi.
3. Przed rozpocz
ę
ciem robót rozbiórkowych nale
ż
y obiekt odł
ą
czy
ć
od sieci gazowej, cieplnej,
elektroenergetycznej, teletechnicznej, wodoci
ą
gowej i kanalizacyjnej.
§ 241. 1. Prowadzenie robót rozbiórkowych, je
ż
eli zachodzi mo
ż
liwo
ść
przewrócenia cz
ęś
ci konstrukcji
obiektu przez wiatr, jest zabronione.
2. Roboty nale
ż
y wstrzyma
ć
w przypadku, gdy pr
ę
dko
ść
wiatru przekracza 10 m/s.
§ 242. W czasie prowadzenia robót rozbiórkowych przebywanie ludzi na ni
ż
ej poło
ż
onych
kondygnacjach jest zabronione.
§ 243. 1. Do usuwania gruzu w czasie robót rozbiórkowych nale
ż
y stosowa
ć
zsuwnice pochyłe lub
rynny zsypowe.
2. Rynny zsypowe powinny mie
ć
zabezpieczenie przed wypadaniem gruzu.
§ 244. Przewracanie
ś
cian lub innych cz
ęś
ci obiektu przez podkopywanie i podcinanie jest zabronione.
§ 245. 1. W czasie wykonywania robót rozbiórkowych sposobami zmechanizowanymi wszystkie osoby i
maszyny powinny znajdowa
ć
si
ę
poza stref
ą
niebezpieczn
ą
.
2. W czasie wykonywania robót rozbiórkowych sposobem przewracania długo
ść
umocowanych lin
powinna by
ć
trzykrotnie wi
ę
ksza od wysoko
ś
ci obiektu, a ich umocowanie powinno by
ć
niezawodne.
Rozdział 19
Roboty budowlane wykonywane z u
ż
yciem materiałów wybuchowych
§ 246. 1. Kierownik budowy jest obowi
ą
zany zapozna
ć
wszystkie osoby, uczestnicz
ą
ce w organizacji i
realizacji robót budowlanych wykonywanych z u
ż
yciem materiałów wybuchowych, z przepisami i zasadami
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dotycz
ą
cymi tych robót.
2. Pracownicy, przed przyst
ą
pieniem do wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, po zapoznaniu
si
ę
z przepisami i zasadami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy - potwierdzaj
ą
pisemnie,
ż
e zostali do tych robót
odpowiednio przygotowani.
§ 247. Przed przyst
ą
pieniem do realizacji prac strzałowych w obiekcie budowlanym, obiekt ten nale
ż
y
odł
ą
czy
ć
od wszelkich instalacji.
§ 248. Roboty strzałowe mo
ż
e wykonywa
ć
tylko jedna osoba, o wymaganych kwalifikacjach i
uprawnieniach, wyznaczona do tych czynno
ś
ci.
§ 249. W przypadkach uzasadnionych wzgl
ę
dami konstrukcyjnymi, przed przeprowadzeniem
wyburzenia zasadniczego, nale
ż
y dokona
ć
niszcze
ń
klatek schodowych, szybów wind oraz innych
elementów stanowi
ą
cych usztywnienie przestrzenne konstrukcji. O zakresie niszcze
ń
decyduje projektant
prac wyburzeniowych.
§ 250. Rozdrabnianie elementów
ż
elbetowych spr
ęż
onych i betonowych, złomu
ż
eliwnego i stalowego
powinno odbywa
ć
si
ę
w specjalnie do tego celu przeznaczonych, odpowiednio zaprojektowanych i
wyposa
ż
onych dołach strzałowych.
§ 251. W celu ograniczenia masy jednocze
ś
nie upadaj
ą
cych elementów konstrukcji, powoduj
ą
cych
wstrz
ą
s, zaleca si
ę
stosowanie inicjowania zwłocznego.
§ 252. 1. Prace rozbiórkowe nale
ż
y prowadzi
ć
w sposób uniemo
ż
liwiaj
ą
cy powstanie sp
ę
ka
ń
we
fragmentach nierozbieranej cz
ęś
ci konstrukcji, jej rozszczelnienie oraz uszkodzenie urz
ą
dze
ń
hydrotechnicznych.
2. Przed przyst
ą
pieniem do prac strzałowych w konstrukcjach nadwodnych nale
ż
y zdemontowa
ć
wyposa
ż
enie nabrze
ż
y i pomostów.
3. Umieszczone w wodzie ładunki nale
ż
y zamocowa
ć
w sposób zapewniaj
ą
cy dokładne ich przyleganie
do niszczonej konstrukcji. Ładunki nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed wypłyni
ę
ciem, wypadni
ę
ciem lub wymyciem.
§ 253. 1. Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania strzelania nale
ż
y powiadomi
ć
wszystkie osoby
znajduj
ą
ce si
ę
w strefie rozrzutu o terminie rozbiórki z zastosowaniem materiałów wybuchowych i
zapewni
ć
:
1) opuszczenie strefy zagro
ż
enia przez przebywaj
ą
ce tam ewentualnie osoby trzecie;
2) usuni
ę
cie wszystkich urz
ą
dze
ń
, instalacji i innych ni
ż
konstrukcyjne elementów budowlanych,
mog
ą
cych spowodowa
ć
obni
ż
enie bezpiecze
ń
stwa wykonywania robót strzałowych oraz nara
ż
onych
na zniszczenie lub uszkodzenie.
2. Teren placu ogradza si
ę
i ochrania w taki sposób, aby istniała
ś
cisła kontrola osób i pojazdów
wchodz
ą
cych i wychodz
ą
cych. Na ogrodzeniu budowy powinny by
ć
umieszczone tablice ostrzegawcze.
3. W czasie strzelania strefa niebezpieczna powinna by
ć
zabezpieczona przed dost
ę
pem osób trzecich,
w szczególno
ś
ci przez posterunki, patrole lub blokady.
4. Strefy destrukcyjnego oddziaływania wybuchu nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed przedostaniem si
ę
do nich
osób postronnych.
5. W strefie wykonywania robót strzałowych palenie tytoniu oraz otwartego ognia jest zabronione.
6. Ładunki wybuchowe nale
ż
y odpala
ć
po uprzednim usuni
ę
ciu wszystkich osób poza stref
ę
niebezpieczn
ą
.
§ 254. W czasie trwania robót strzałowych stosuje si
ę
sygnały ostrzegawcze, okre
ś
lone w przepisach
prawa górniczego i geologicznego.
§ 255. 1. Na terenie budowy, w miejscu wyznaczonym przez kierownika budowy, nale
ż
y zorganizowa
ć
tymczasowy skład do przechowywania i wydawania
ś
rodków strzałowych.
2. Tymczasowy skład
ś
rodków strzałowych lokalizuje si
ę
w osobnym budynku o specjalnej konstrukcji
przeciwwybuchowej, z dala od dróg komunikacyjnych budowy oraz innych budynków.
3. Miejsce wokół składu o szeroko
ś
ci co najmniej 5 m powinno by
ć
oznakowane tablicami
ostrzegawczymi, zakazuj
ą
cymi wst
ę
pu na teren osobom postronnym.
4. Skład powinien by
ć
wyposa
ż
ony w sprz
ę
t przeciwpo
ż
arowy. Na terenie składu nale
ż
y
ś
ci
ś
le
przestrzega
ć
ś
rodków ostro
ż
no
ś
ci i przepisów przeciwpo
ż
arowych, a w szczególno
ś
ci zabrania si
ę
palenia
tytoniu i u
ż
ywania otwartego ognia.
5. W tymczasowym składzie
ś
rodków strzałowych zabrania si
ę
:
1) przecinania lontu detonuj
ą
cego;
2) uzbrajania ładunków;
3) wykonywania innych czynno
ś
ci niezgodnych z zasadami bezpiecze
ń
stwa.
6. Ilo
ść
dostarczanych dziennie
ś
rodków strzałowych do składu tymczasowego powinna by
ć
w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci tak skalkulowana, aby została w tym dniu zu
ż
yta.
§ 256. 1.
Ś
rodki strzałowe wydaje i rozlicza wył
ą
cznie wydawca
ś
rodków strzałowych.
2. Wydawanie
ś
rodków strzałowych odbywa si
ę
na podstawie zapotrzebowania wystawionego przez
kierownika prac strzałowych.
3. Wydawca
ś
rodków strzałowych dokonuje w obecno
ś
ci strzałowego napełnienia puszek strzałowych
materiałem wybuchowym oraz ładownic i spłonników
ś
rodkami inicjuj
ą
cymi.
4. Wydawca
ś
rodków strzałowych prowadzi rejestr wydanych i zwróconych materiałów wybuchowych
i
ś
rodków inicjuj
ą
cych w ksi
ąż
ce obrotu
ś
rodkami strzałowymi.
§ 257. 1. Strzałowi, przenosz
ą
cy
ś
rodki strzałowe, nosz
ą
na prawym ramieniu opask
ę
ostrzegawcz
ą
koloru
ż
ółtego.
2. Zabrania si
ę
przenoszenia przez jedn
ą
osob
ę
skrzynek z materiałem wybuchowym o masie powy
ż
ej
25 kg.
3. Przy jednoczesnym przenoszeniu wi
ę
kszej ilo
ś
ci skrzynek ze
ś
rodkami strzałowymi nale
ż
y zachowa
ć
odległo
ść
co najmniej 5 m mi
ę
dzy przenoszonymi opakowaniami.
4. Na koniec zmiany roboczej ka
ż
dy strzałowy dokonuje rozliczenia zu
ż
ytych
ś
rodków strzałowych we
własnym dzienniku strzałowym.
5. Kierownik prac strzałowych dokonuje dziennego rozliczenia
ś
rodków strzałowych w dzienniku
strzela
ń
.
§ 258. 1. Po ka
ż
dej zmianie roboczej puste puszki strzałowe, ładownice, spłonniki oraz niezu
ż
yte
ś
rodki
strzałowe powinny by
ć
zwrócone do tymczasowego składu
ś
rodków strzałowych. Niewykorzystane w danym
dniu
ś
rodki strzałowe nale
ż
y przewie
źć
do magazynu stałego. Dopuszcza si
ę
pozostawienie
ś
rodków
strzałowych w składzie tymczasowym pod warunkiem zapewnienia ich ochrony.
2. Odległo
ść
mi
ę
dzy miejscem składowania materiałów wybuchowych i miejscem składowania
ś
rodków
inicjuj
ą
cych powinna wynosi
ć
co najmniej 2 m.
3. Składowane
ś
rodki strzałowe powinny posiada
ć
odpowiednie certyfikaty oraz nieuszkodzone
opakowania.
§ 259. 1. Podczas wykonywania robót rozbiórkowych nale
ż
y stosowa
ć
materiały wybuchowe w postaci
standardowych ładunków dostarczonych przez producenta, pakietowanych lub porcjowanych przez
wykonawc
ę
, według zasad okre
ś
lonych w metryce strzałowej.
2. Do przenoszenia materiałów wybuchowych i
ś
rodków inicjuj
ą
cych do miejsc załadowania nale
ż
y
stosowa
ć
puszki strzałowe, ładownice i spłonniki.
3. W czasie realizacji prac strzałowych dopuszcza si
ę
przenoszenie materiałów wybuchowych
i
ś
rodków inicjuj
ą
cych w opakowaniach fabrycznych b
ą
d
ź
w drewnianych skrzyniach posiadaj
ą
cych trwałe
zamkni
ę
cie.
§ 260. 1. Inicjowanie ładunków przy zastosowaniu lontu detonuj
ą
cego mo
ż
e odbywa
ć
si
ę
tylko
bezspłonkowo.
2. W wersji kombinowanej odpalanie sieci ogniowej nale
ż
y realizowa
ć
elektrycznie, za pomoc
ą
zapalników o odpowiednim impulsie inicjowania.
3. W przypadku stosowania ładunków w otworach strzałowych uzbrajanie ładunków powinno odbywa
ć
si
ę
bezpo
ś
rednio przed ich załadowaniem w miejscu prowadzenia prac strzałowych.
§ 261. 1. Do wykonywania otworów strzałowych nale
ż
y stosowa
ć
sprz
ę
t wiertniczy o nap
ę
dzie
elektrycznym lub pneumatycznym.
2. Przy wierceniu otworów pionowych urz
ą
dzeniami elektrycznymi nale
ż
y wykona
ć
przewiert
wynosz
ą
cy do 10% długo
ś
ci otworu strzałowego albo stosowa
ć
gł
ę
boko
ść
projektowan
ą
, pod warunkiem
oczyszczenia otworów spr
ęż
onym powietrzem lub wybierakiem.
3. Otwory w elementach metalowych zaleca si
ę
wykonywa
ć
przez wypalanie.
4. Zalecana
ś
rednica otworu, o którym mowa w ust. 3, wynosi od 30 do 35 mm.
5. Wiercenie i wypalanie nale
ż
y prowadzi
ć
z zachowaniem wymogów zawartych w przepisach
dotycz
ą
cych tego rodzaju robót.
§ 262. 1. Do przygotowania sieci ogniowych nale
ż
y stosowa
ć
specjalistyczne no
ż
e minerskie,
obciskacze spłonek, ta
ś
m
ę
izolacyjn
ą
, b
ę
bny na lont detonacyjny oraz spłonniki.
2. Inicjowanie sieci ogniowej nale
ż
y realizowa
ć
za pomoc
ą
zapalaczy chloranowych lub zapłonników
tarciowych.
§ 263. W przypadku niezadziałania sieci strzałowej nale
ż
y j
ą
sprawdzi
ć
, usun
ąć
usterki i powtórnie
zainicjowa
ć
. Do czasu usuni
ę
cia usterek sieci strzałowej podawanie sygnału odwoławczego jest
zabronione.
§ 264. 1. W przypadku stwierdzenia niewybuchów nale
ż
y je likwidowa
ć
pojedynczo lub zale
ż
nymi od
siebie grupami.
2. Przy likwidacji niewybuchów nale
ż
y wykona
ć
osłony bezpo
ś
rednie i po
ś
rednie, zapewniaj
ą
ce pełne
bezpiecze
ń
stwo.
3. W przypadku braku dost
ę
pu do niewybuchu nale
ż
y dokona
ć
r
ę
cznego oddzielenia elementu z
niewybuchem od pozostałej cz
ęś
ci konstrukcji (zwałowiska).
4. Przenoszenie niewybuchu poza rejon prowadzenia prac strzałowych jest zabronione.
§ 265. 1. Zasady współdziałania ekip strzałowych z pozostałymi zespołami realizacyjnymi okre
ś
la
kierownik budowy, w porozumieniu z kierownikiem prac strzałowych.
2. W okresie od rozpocz
ę
cia ładowania otworów strzałowych materiałem wybuchowym do chwili
zako
ń
czenia prac strzałowych wszyscy pracownicy budowy wykonuj
ą
polecenia kierownika prac
strzałowych.
3. W trakcie prowadzenia prac strzałowych nale
ż
y zapewni
ć
ł
ą
czno
ść
mi
ę
dzy członkami ekipy
strzałowej.
4. W trakcie prowadzenia prac strzałowych ekipa strzałowa powinna by
ć
ubrana w jednolit
ą
odzie
ż
spełniaj
ą
c
ą
wymagania ochrony przed elektryczno
ś
ci
ą
statyczn
ą
.
Rozdział 20
Przepisy ko
ń
cowe
§ 266. Trac
ą
moc:
1) rozporz
ą
dzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28 marca 1972 r.
w sprawie bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-monta
ż
owych i
rozbiórkowych (Dz. U. Nr 13, poz. 93) oraz
2) rozporz
ą
dzenie Rady Ministrów z dnia 4 lutego 1956 r. w sprawie bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy
przy robotach impregnacyjnych i odgrzybieniowych (Dz. U. Nr 5, poz. 25).
§ 267. Rozporz
ą
dzenie wchodzi w
ż
ycie
(5)
po upływie 6 miesi
ę
cy od dnia ogłoszenia.