„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Danuta Pawełczyk

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
711[02].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Józef Parchański
mgr inż. Aleksander Wrana


Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Danuta Pawełczyk


Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek






Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[02].O1.01

„Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu górnik eksploatacji
podziemnej.


























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Zagrożenia na stanowisku pracy

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3. Ochrona środowiska

17

5.3.1. Ćwiczenia

17

5.4. Prawna ochrona pracy

19

5.4.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Stosowanie zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska”, który będzie
pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie górnik
eksploatacji podziemnej 711[02].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy

organizacyjne

pracy

uczniów

mogą

być

zróżnicowane,

począwszy

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia ewaluacji osiągnięć ucznia, nauczyciel może posłużyć się
zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju
zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

711[02].O1

Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska

711[02].O1.01

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska

711[02].O1.02

Przeciwdziałanie zagrożeniom technologicznym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem
i jego działalnością,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zinterpretować podstawowe akty prawne dotyczące praw i obowiązków pracownika
oraz pracodawcy,

−

zinterpretować podstawowe akty prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wskazać obowiązujące przepisy prawa geologicznego i górniczego,

−

przewidzieć konsekwencje prawne, materialne i inne z tytułu naruszenia przepisów prawa
geologicznego i górniczego, w trakcie pełnienia obowiązków zawodowych,

−

przewidzieć konsekwencje prawne, materialne i inne z tytułu naruszenia przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w trakcie pełnienia obowiązków zawodowych,

−

dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej do określonych
prac,

−

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach
podczas prac w górnictwie podziemnym,

−

podjąć działania w wypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją ochrony
przeciwpożarowej,

−

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

wskazać prace zabronione młodocianym,

−

uzasadnić wpływ zmęczenia psychicznego i fizycznego na zdrowie pracownika i efekty
pracy,

−

uzasadnić wpływ wypoczynku na zdrowie i efekty pracy,

−

zastosować zasady ochrony środowiska,

−

określić

podstawowe

źródła zaburzenia środowiska naturalnego pochodzące

z działalności podziemnych zakładów górniczych,

−

wskazać sposoby likwidacji, naprawy, neutralizacji i wykorzystywania odpadów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………………..................

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska 711[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
711[02].O1.01

Temat: Przyczyny pożarów i zapobieganie im.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z przyczynami pożarów i sposobami zapobiegania im.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zastosować środki i sposoby ochrony przeciwpożarowej.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w zespołach 2–4 osobowych.

Czas: 60 minut.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

duże arkusze papieru, kolorowe flamastry,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Przebieg zajęć:
Część wprowadzająca:
1. Nauczyciel przedstawia zasady pracy na zajęciach, dzieli uczestników na zespoły

i przydziela każdemu zespołowi zadania, rozdaje każdemu zespołowi duży arkusz
papieru i kolorowe flamastry; każdy zespół wybiera przewodniczącego.

Zadania dla zespołów:

−

pożary ugaszone w zarodku i pożary małe,

−

pożary średnie,

−

pożary duże,

−

pożary pojedyncze,

−

pożary blokowe,

−

pożary przestrzenne i burze ogniowe.

Część realizacyjna:
2. Uczniowie pracują nad mapą semantyczną przydzielonego zadania (załącznik nr 1).
3. Każda grupa prezentuje swoją pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Część podsumowująca:
4. Nauczyciel wybiera najlepiej pracujący zespół i wystawia oceny.
5. Nauczyciel podsumowuje pracę poszczególnych zespołów.

Praca domowa:

Przygotować planszę zawierającą co najmniej 5 znaków ochrony przeciwpożarowej

(zgodnie z Polskimi Normami) spośród wymienionych:

−

droga ewakuacyjna,

−

zakaz używania otwartego ognia,

−

palenie tytoniu zabronione,

−

zakaz gaszenia wodą,

−

hydrant wewnętrzny,

−

gaśnica, hydrant zewnętrzny,

−

sprzęt gaśniczy.

Załącznik nr 1
Opis zadania dla zespołów

Na podstawie informacji zawartej w poradniku oraz własnej wiedzy członkowie zespołu

mają wykonać plakat (mapę semantyczną) do zadanego hasła:

„Pożarem nazywamy niekontrolowany proces palenia, który powoduje zagrożenie życia

i zdrowia ludzi oraz zwierząt, a także straty materialne”.

Zasady konstrukcji semantycznej:

−

temat umieszcza się w centrum plakatu (wypisany dużymi literami),

−

główne zagadnienia („przyczyny”) wybiegają promieniście z centrum,

−

zagadnienia poboczne („zapobieganie”) są reprezentowane jako odnogi głównych
zagadnień,

−

„przyczyny” i „zapobieganie” tworzą sieć,

−

sieć należy rozwijać aż do wyczerpania pomysłów.

Rysunek do scenariusza 1 [11]

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………..................

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska 711[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
711[02].O1.01

Temat: Rozpoznawanie stanów zagrożenia życia i zdrowia.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z najprostszymi sposobami rozpoznawania zaburzeń i utraty

funkcji życiowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać objawy zaburzeń podstawowych funkcji życiowych organizmu,

−

określić sposób postępowania w czasie udzielania pierwszej pomocy,

−

układać poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej,

−

wymienić numery alarmowe (straży pożarnej, pogotowia ratunkowego, policji,
zintegrowany numer alarmowy),

−

objaśnić sposób powiadamia o wypadku w przypadku, gdy zdarzył się pod ziemią.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole.

Metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz z instruktażem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w zespołach 2–4 osobowych.

Czas: 60 minut.

Środki dydaktyczne:

−

koce lub materace,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Metodą pytań i odpowiedzi nauczyciel wraz z uczniami ustalają charakterystykę

człowieka zdrowego. Następnie omawiają najczęściej występujące urazy ze szczególnym
uwzględnieniem urazów w kopalniach.

3. Burza mózgów – określenie podstawowych funkcji organizmu niezbędnych do życia:

oddychania i krążenia. Próba odpowiedzi na pytania: Jak zorientować się czy u osoby
leżącej bezwładnie nie zanikły podstawowe funkcje życiowe? W jaki sposób udzielić jej
pomocy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza główna:
4. Nauczyciel przeprowadza pokaz. Na rozłożonym kocu lub materacu w miejscu dobrze

widocznym dla wszystkich uczniów prezentuje sposoby sprawdzenia tętna i oddechu
na uczniu-modelu. Następnie pokazuje sposób bezpiecznego układania osoby
poszkodowanej na boku.

5. Uczniowie dzielą się na pary, rozkładają dodatkowe koce lub materace i ćwiczą

sprawdzanie tętna i oddechu oraz układanie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej
(bocznej ustalonej). Nauczyciel kontroluje poprawność przeprowadzanych czynności
i koryguje ewentualne błędy.

6. Podsumowanie części głównej – sformułowanie uogólnionych wniosków opisujących

zaangażowanie uczniów, poprawność wykonywania ćwiczeń i ich znaczenie dla dalszych
czynności ratowniczych.

Faza podsumowująca:
7. Nauczyciel zapoznaje uczniów z algorytmem postępowania w czasie udzielania pierwszej

pomocy medycznej. Przypomina fragment algorytmu ćwiczony wcześniej. Podkreśla
znaczenie profesjonalnej pomocy, informuje jak należy ja wezwać i jaką formę powinno
mieć zgłoszenie. Uczniowie podają numery alarmowe:

−

999 – pogotowie ratunkowe,

−

998 – straż pożarna,

−

997 – policja,

−

112 – służby zintegrowane (System Ratownictwa Zintegrowanego – tylko z telefonów
komórkowych).

8. Nauczyciel zapoznaje uczniów z algorytmem postępowania w przypadku wypadku

pod ziemią, uczniowie ćwiczą sposoby zawiadamiania dyspozytora o powstałym
wypadku.

9. Podsumowanie zajęć – nauczyciel podkreśla rolę zdecydowanego zachowania

oraz umiejętności w niesieniu pierwszej pomocy.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Zagrożenia na stanowisku pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz znaczenie poszczególnych znaków i symboli:

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować znaczenie symboli, krótko opisać czego dotyczą,
2) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

arkusz z zadaniem,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 2

Połącz zagrożenia z lewej strony z działaniami profilaktycznymi z prawej strony.

Pamiętaj, że niektóre działania profilaktyczne mogą być podejmowane w przypadku różnych
zagrożeń.

ostre zatrucie gazami
toksycznymi i drażniącymi
(tlenek węgla, tlenki azotu)

stosowanie odpowiednio
dobranych środków ochrony
zbiorowej oraz indywidualnej

urazy w wyniku eksploatacji
maszyn i urządzeń

stosowanie środków ochrony
układu oddechowego (maski
i półmaski przeciwpyłowe)

porażenie prądem
elektrycznym

stosowanie aparatów
izolujących oddechowych

urazy w wyniku tąpnięć,
zawałów

stosowanie osłon ochronnych

atmosfera beztlenowa (metan,
dwutlenek węgla)

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie Uczniowie, wybrani przez nauczyciela, kolejno

prezentują rozwiązania. Czas wykonania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować podane informacje,
2) dopasować elementy z prawej i lewej strony,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

zeszyt.

Ćwiczenie 3

Dobierz sprzęt i środki gaśnicze w zależności od rodzaju pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcjami przeciwpożarowymi oraz instrukcjami stosowania sprzętu

i środków gaśniczych,

2) zidentyfikować rodzaj pożaru,
3) zanotować możliwe do zastosowania środki gaśnicze,
4) krótko je scharakteryzować.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj symulację polegającą na zastosowaniu podręcznego sprzętu i środków

gaśniczych do gaszenia pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni sprzęt lub środek gaśniczy do określonego typu pożaru,
2) omówić sposób użycia danego sprzętu lub środka gaśniczego,
3) omówić najczęściej popełniane błędy przy stosowaniu ww. środków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

sprzęt i środki gaśnicze,

−

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy

5.2.1

.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz do tabeli wymienione poniżej fazy ratowania poszkodowanego w przypadku

omdlenia w odpowiedniej kolejności (wybierz właściwe):

−

sprawdzanie czynności serca, zewnętrzny masaż serca, masaż wykonywany
równocześnie ze sztucznym oddychaniem, kontrola tętna, sztuczne oddychanie,
przywracanie drożności układu oddechowego.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania należy przypomnieć pojęcia związane z udzielaniem

pierwszej pomocy. Uczniowie pracując indywidualnie analizują zadanie i wpisują fazy
ratowania poszkodowanego w odpowiedniej kolejności. Pięciu uczniów, którzy najszybciej
wykonają zadanie, oddaje tabele do sprawdzenia nauczycielowi. Otrzymują oceny
za rozwiązane zadanie. Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia pozostali
uczniowie przedstawiają rozwiązanie zadania. Czas wykonania zadania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie przeczytać nazwy wszystkich faz,
2) przeanalizować ich treść decydując, w jakiej kolejności powinny być wykonywane,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj objawy zatrucia, zranienia, oparzenia. Przypnij kartki z objawami

w odpowiednich rubrykach tabeli. Niektóre z nich można przypiąć do więcej niż jednej
rubryki: martwica skóry, wymioty, widoczna rana szarpana, uszkodzenie błon śluzowych,
ból głowy, oszołomienie, drgawki, utrata przytomności, widoczna rana cięta, biegunka,
zaczerwienienie błon śluzowych, bladość, obrzęki błon śluzowych, kaszel, krwawienie,
duszności, zaburzenia oddychania, senność, zaburzenia pracy serca, ból brzucha, drętwienie
kończyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zatrucie

Zranienie

Oparzenie

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach. Każda grupa dysponuje kompletem kartek z objawami,

a także kilkoma pustymi kartkami, jeżeli pojawi się konieczność powielenia któregoś
z objawów. Po 10 minutach przedstawiciele grup prezentują swoje decyzje i przypinają kartki
do odpowiednich rubryk w tabeli. Pozostałe grupy przedstawiają swoje stanowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie przeczytać wszystkie wymienione objawy,
2) przeanalizować je decydując, jakiego przypadku dotyczą,
3) przypiąć kartkę z objawem w odpowiedniej kolumnie lub kolumnach na tablicy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda metaplanu.

Środki dydaktyczne:

−

plansza z tabelą,

−

kartki z wypisanymi objawami chorobowymi,

−

pinezki,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Połącz początek zdania z jego końcem, tak aby stanowiły sensowną całość.

Przy porażeniu prądem elektrycznym
należy…

…zdjąć

poszkodowanemu

obrączki,

pierścionki i bransoletki.

Przy oparzeniach nie należy…

…zgłosić się do przychodni chirurgicznej
celem zabezpieczenia przeciwtężcowego.

Jeżeli doszło do poparzenia powyżej
15% powierzchni ciała należy…

…zdejmować

części

ubrania

przylegających bezpośrednio do miejsca
oparzonego.

Przy oparzeniach kończyn należy…

…dodatkowo zapewnić poszkodowanemu
opiekę kardiologiczną.

Jeżeli doszło do utraty części ciała
należy…

…okryć go kocem lub płaszczem.

W przypadku zabrudzenia rany kurzem,
błotem lub ziemią, należy…

…ułożyć

poszkodowanego

wygodnie

w pomieszczeniu o nieskażonym powietrzu.

Jeżeli

poszkodowany,

oczekując

na pomoc przebywa w chłodnym
miejscu, należy…

…zwrócić się o pomoc do lekarza.

Przy ostrym zatruciu w oczekiwaniu na
pomoc lekarską, należy…

…zatamować upływ krwi opaską uciskową,
odciętą część zabezpieczyć w worku
foliowym lub suchym opatrunku do czasu
przyjazdu pogotowia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie Po zakończeniu zadania uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie przeczytać wszystkie części zdań,
2) przeanalizować je decydując, które z nich powinny się łączyć,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Opracuj procedurę udzielenia pierwszej pomocy rannemu w wypadku pod ziemią.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują trzyosobowych zespołach. Po zakończeniu pracy uczniowie

prezentują swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić kolejne czynności, jakie należy wykonać w zaistniałej sytuacji,
2) określić sposób zawiadamiania dyspozytora o zaistniałym wypadku,
3) krótko opisać poszczególne działania przed przybyciem pomocy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Ochrona środowiska

5.3.1

.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj instrukcję gospodarki odpadami dla wybranego wydziału kopalni.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–4 osobowych zespołach. Czas trwania ćwiczenia 45 minut,

po zakończeniu ćwiczenia przedstawiciel każdego zespołu prezentuje swoją pracę na forum
klasy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zidentyfikować rodzaje odpadów powstających w procesach wydziału,
2) wyszukać w regulacjach prawnych dane dotyczące metod składowania i utylizacji

ww. odpadów,

3) pogrupować odpady według metod składowania i utylizacji,
4) opisać w tabeli grupy odpadów i metody ich składowania i utylizacji,
5) krótko scharakteryzować opracowaną instrukcję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

dyrektywy Unii Europejskiej, Polskie Normy,

−

przykładowa charakterystyka zakładu pracy (zawierająca charakter produkcji, proces
technologiczny, materiały potrzebne do procesu produkcyjnego, powstające odpady,
opakowania),

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Opracuj procedurę postępowania podczas składowania odpadów w pustych wyrobiskach.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–4 osobowych zespołach. Czas trwania ćwiczenia 45 minut,

po zakończeniu ćwiczenia przedstawiciel każdego zespołu prezentuje swoją pracę na forum
klasy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w regulacjach prawnych jakiego typu materiały mogą być składowane

w pustych wyrobiskach,

2) opisać sposób postępowania podczas składowania wybranego rodzaju odpadów,

tak, aby zapewnić bezpieczeństwo górników,

3) zaprezentować procedurę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

akty prawne dotyczące postępowania z odpadami oraz bezpieczeństwem i higieną pracy
lub komputer z dostępem do Internetu i oprogramowaniem umożliwiającym przeglądanie
plików pdf,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Prawna ochrona pracy

5.4.1

.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ podstawowe prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny

pracy na podstawie Kodeksu pracy.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w Kodeksie pracy oraz przepisach wykonawczych informacje o prawach

i obowiązkach pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) wynotować numery artykułów z Kodeksu pracy i pozostałych aktów prawnych,
3) krótko scharakteryzować poszczególne artykuły z Kodeksu pracy i pozostałych aktów

prawnych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy z komentarzem,

−

Dzienniki Ustaw zawierające przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy lub komputer
z dostępem do Internetu i oprogramowaniem umożliwiającym przeglądanie plików pdf,

−

komputer,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj Kodeks pracy i inne wskazane akty prawne, odszukaj w nim informację

na temat w jakich wypadkach pracownik może zostać ukarany i jaka grozi mu kara. Uzyskane
informacje wpisz do tabeli:

rodzaj wykroczenia

przewidywana kara

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w indywidualnie. Po zakończeniu pracy przeprowadzają dyskusję.

Czas przygotowania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować Kodeks pracy oraz przepisy wykonawcze,
2) wyszukać informacje dotyczące kar dla pracowników,
3) wpisać uzyskane dane do tabeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy i odpowiednie przepisy wykonawcze lub komputer z dostępem
do Internetu i oprogramowaniem umożliwiającym przeglądanie plików pdf,

−

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. b, 5. c, 6. d, 7. c, 8. b, 9. c, 10. a, 11. d,
12. b, 13. b, 14. d, 15. c, 16. c, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Nazwać znaczenie znaków ostrzegawczych

A

P

b

2

Wskazać w przypadku zagrożenia pożarowego
zgodnie z instrukcją przeciwpożarową

A

P

b

3

Wskazać warunki klimatyczne pracy w kopalni

A

P

c

4

Dobrać działanie profilaktyczne do zagrożenia

B

P

b

5

Wskazać typ zagrożenia

B

P

c

6

Rozpoznać środki ochronne

C

P

d

7

Zidentyfikować środki ochronne

A

P

c

8

Zastosować przepisy dotyczące ochrony zdrowia

C

P

b

9

Rozróżnić typ pożaru

B

P

c

10 Nazwać źródło pożaru

A

P

a

11 Sklasyfikować rodzaje odpadów

B

P

d

12

Zastosować przepisy dotyczące składowania
odpadów

C

P

b

13 Zidentyfikować akt prawny

A

P

b

14 Określić warunki pracy młodocianego

C

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

15 Wskazać znak ostrzegawczy

A

P

c

16

Określić źródła powstawania chorób
zawodowych

C

PP

c

17 Określić działanie gazów na organizm człowieka

C

PP

a

18 Określić granice wybuchowości metanu

C

PP

c

19

Scharakteryzować procedury udzielania pierwszej
pomocy

C

PP

a

20

Przewidzieć reakcję w sytuacji zagrożenia
zgodnie z przepisami

D

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania,

które sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących stosowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: zaznacz prawidłową

odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Znak

oznacza

a) skrzyżowanie na drodze ewakuacyjnej.
b) umiejscowienie zestawu do udzielania pierwszej pomocy.
c) umiejscowienie planu ewakuacji.
d) miejsce, w którym może pojawić się zagrożenie dla zdrowia.

2. W przypadku pożaru należy zawiadomić straż pożarną dzwoniąc pod numer

a) 997 lub 112 (z telefonu komórkowego).
b) 998 lub 112 (z telefonu komórkowego).
c) 999 lub 113 (z telefonu komórkowego).
d) 998 lub 113 (z telefonu komórkowego).

3. Temperatura powietrza w kopalni

a) powinna wynosić 25

°

C–28

°

C w okresie letnim, a 20

°

C–25

°

C w okresie zimowym.

b) nie powinna przekraczać 25

°

C.

c) nie powinna przekraczać 28

°

C.

d) nie ma wpływu na czas pracy.

4. Zmywanie wodą lub opylanie pyłem kamiennym stosuje się w profilaktyce zagrożeń

a) metanowych.
b) wybuchem pyłu węglowego.
c) tąpaniami.
d) wyrzutami skał.

5. Zagrożenie naturalne, to

a) hałas.
b) wibracje.
c) tąpania.
d) przemieszczanie się maszyn.

6. Fotografie przedstawiają

a) aparaty tlenowe.
b) ciśnieniomierze.
c) termometry.
d) metanomierze.

7. Środkiem ochronnym stosowanym w przypadku możliwości ostrych zatruć gazami

toksycznymi jest
a) odzież elektrostatyczna.
b) maska przeciwpyłowa.
c) aparat tlenowy.
d) osłona pochłaniająca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

8. Na stanowisku pracy, w którym występuje zagrożenie pyłami szkodliwymi dla zdrowia

wolno zatrudnić pracownika, który
a) ukończył 18 lat.
b) ukończył 21 lat.
c) waży co najmniej 90 kg.
d) waży miej niż 90 kg.

9. Pożar, w którym płoną gazy palne (acetylen, metan, propan-butan, wodór, gaz

koksowniczy lub ziemny) to pożar typu
a) A.
b) B.
c) C.
d) D.

10. Pożar endogeniczny to pożar powstający wskutek

a) samozapalenia się węgla.
b) zwarcia instalacji elektrycznej.
c) zaprószenia ognia.
d) nadmiernego tarcia.

11. Odpady, które wprowadzone do środowiska nawet w małych ilościach natychmiast

powodują jego trwałą degradację są klasyfikowane jako
a) szkodliwe.
b) uciążliwe.
c) zagrażające.
d) niebezpieczne.

12. W pustych wyrobiskach odpady ciekłe

a) nie mogą być składowane.
b) mogą, pod warunkiem, że zawierają mniej niż 95% wody.
c) mogą być składowane wyłącznie szlamy.
d) mogą być składowane bez ograniczeń.

13. Podstawowym aktem prawnym określającym prawa i obowiązki pracownika jest

a) Prawo geologiczne i górnicze.
b) Kodeks pracy.
c) regulamin pracy.
d) ustawa o zawodzie górnika.

14. Młodociany może być zatrudniony w godzinach

a) 7

00

do 16

00

.

b) 5

00

do 12

00

.

c) 17

00

do 23

00

.

d) 7

00

do 14

00

.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

15. Przed możliwością wystąpienia substancji toksycznych ostrzega znak

a)

b)

c)

d)

16. Możliwość wystąpienia pylicy płuc w kopalniach jest związane z oddziaływaniem

a) siarkowodoru.
b) dwutlenku węgla.
c) pyłu kopalnianego.
d) metanu.

17. Gazami trującymi są tlenek węgla oraz

a) siarkowodór, dwutlenek azotu.
b) metan, dwutlenek azotu.
c) siarkowodór, dwutlenek węgla.
d) metan, siarkowodór.

18. Metan jest wybuchowy w stężeniu

a) powyżej 5 %.
b) powyżej 2 %.
c) od 5 % do 15 %.
d) od 2 % do 20 %.

19. W przypadku porażenia prądem ratownik powinien w pierwszej kolejności

a) uwolnić człowieka porażonego spod napięcia.
b) rozpoznać stan zagrożenia porażonego.
c) skontrolować oddech.
d) zmierzyć ciśnienie i skontrolować tętno.

20. W przypadku, gdy w sytuacji zagrożenia powstrzymanie się od wykonywania pracy

nie usuwa bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracownika to pracownik
a) powinien podjąć działania w celu usunięcia zagrożenia i pozostać na stanowisku do

czasu przybycia pomocy.

b) ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie

przełożonego i zagrożonych pracowników.

c) nie ma prawa oddalić się z miejsca pracy do czasu przybycia przełożonego.
d) ma prawo oddalić się jak najprędzej z miejsca zagrożenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………….……………………………………………….

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Test 2
Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Stosowanie

zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. a, 4. b, 5. a, 6. b, 7. b, 8. b, 9. d, 10. c, 11. a,
12. c, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zidentyfikować środki ochrony indywidualnej

A

P

a

2

Nazwać znaki ostrzegawcze

A

P

d

3

Objaśnić szkodliwy wpływ oddziaływania prądu
elektrycznego na organizm ludzki

B

P

a

4

Wymienić skutki stresu

A

P

b

5

Wskazać znaki ostrzegawcze

A

P

a

6

Wymienić dopuszczalną zawartość dwutlenku
węgla w powietrzu kopalnianym

A

P

b

7

Określić procedury udzielania pierwszej pomocy
osobie poparzonej

C

P

b

8

Wyznaczyć sprzęt gaśniczy

A

P

b

9

Rozróżnić typ pożaru w kopalni

B

P

d

10 Wskazać zagrażającą ludziom wartość stężenia

metanu

A

P

c

11 Określić warunki pracy młodocianego

C

P

a

12 Scharakteryzować dopuszczalne warunki

klimatyczne

C

P

c

13 Określić rodzaj odpadów

A

P

c

14 Zdefiniować pojęcie utylizacja

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

15 Objaśnić oddziaływanie tlenku węgla na

organizm człowieka

B

P

d

16 Określić procedury udzielania pierwszej pomocy

osobie po utracie przytomności

C

PP

d

17 Rozpoznać procedury udzielania pierwszej

pomocy osobie zranionej

C

PP

b

18 Zastosować procedury udzielania pierwszej

pomocy osobie po utracie przytomności

C

PP

d

19 Określić sposób wykrywania pożaru

podziemnego

C

PP

a

20 Objaśnić powód stosowania osłon ochronnych

maszyn

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania,

które sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Wszystkie zadania są
zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: zaznacz prawidłową

odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Fotografia przedstawia

a) aparat tlenowy ucieczkowy.
b) metanomierz.
c) lampę.
d) ciśnieniomierz.

2. Znak

ostrzega przed

a) materiałem radioaktywnym lub promieniowaniem jonizującym.
b) niebezpieczeństwem wybuchu.
c) przed skażeniem biologicznym.
d) substancjami i preparatami szkodliwymi lub drażniącymi.

3. Bezpośrednie działanie prądu na człowieka polega na

a) przepływie prądu przez ciało człowieka.
b) powstaniu uszkodzeń bez przepływu prądu przez ciało człowieka.
c) wywoływania wrażeń wzrokowych.
d) żadna odpowiedź nie jest prawidłowa.

4. Choroba infekcyjna

a) może być natychmiastowym skutkiem stresu.
b) może być odległym skutkiem stresu.
c) nie może być spowodowana stresem.
d) odpowiedzi a i b są prawidłowe.

5. Znak, który ostrzega przed niebezpieczeństwem skażenia biologicznego to

a)

b)

c)

d)

6. Zgodnie z obowiązującymi przepisami górniczymi we wszystkich dostępnych

wyrobiskach kopalnianych w których mogą znajdować się ludzie powietrze zawartość
dwutlenku węgla w powietrzu nie powinna przekraczać
a) 0,5 %.
b) 1 %.
c) 2 %.
d) 3 %.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7. Bezpośrednio po oparzeniu termicznym miejsce oparzone należy

a) zabezpieczyć opatrunkiem uciskowym.
b) schłodzić wodą.
c) posmarować tłustą maścią.
d) skropić roztworem kwasu octowego.

8. Do gaszenia instalacji elektrycznej pod napięciem nie należy używać

a) dwutlenku węgla.
b) substancji pianotwórczych.
c) proszków gaśniczych.
d) mieszaniny gazów azotu i argonu.

9. Pożar egzogeniczny to pożar

a) powstający wskutek zwarcia instalacji elektrycznej.
b) powstający wskutek zaprószenia ognia.
c) powstający wskutek nadmiernego tarcia.
d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

10. Wycofanie ludzi ze strefy zagrożenia jest konieczne w przypadku stężenia metanu

przekraczającego
a) 1%.
b) 1,5%.
c) 2%.
d) 3%.

11. Czas pracy młodocianego może przekroczyć 8 godzin

a) nie może w żadnym wypadku.
b) może, jeżeli następnie będzie miał co najmniej 16 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
c) może, jeżeli następnie będzie miał co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
d) może, jeżeli zakład pracy pracuje w takim systemie.

12. W przypadku, gdy temperatura w miejscu pracy górnika przekracza 33

°

C

a) należy ograniczyć czas pracy do 6 godzin.
b) górnik powinien stosować odzież ochronną.
c) można prowadzić tylko prace ratownicze.
d) należy zastosować rozwiązania techniczne służące obniżeniu temperatury,

a w przypadku przekroczenia 35

°

C ograniczyć czas pracy do 6 godzin.

13. Odpady uciążliwe to odpady które

a) wprowadzone do środowiska nawet w małych ilościach natychmiast powodują jego

trwałą degradację.

b) wprowadzone do środowiska dopiero w większych ilościach i w wyniku

długotrwałego oddziaływania powodują jego degradację.

c) nie zawierają substancji powodujących procesy degradacji, jednak niekorzystnie

wpływają na walory estetyczne środowiska, np. zniekształcają krajobraz.

d) charakteryzują się dużą objętością niezależnie od składu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

14. Utylizacja to

a) wykorzystanie materiałów lub odpadów, które straciły wartość użytkową.
b) rozprowadzenie na terenie zdewastowanym prowadzonymi pracami uprzednio

zebranej żyznej gleby.

c) gromadzenie odpadów w miejscach do tego przeznaczonych.
d) zmniejszanie objętości opadów przez ich sprasowanie.

15. Działanie tlenku węgla w stężeniu powyżej 0,0026 % na organizm człowieka jest działaniem

a) obojętnym.
b) duszącym.
c) drażniącym.
d) trującym.

16. W pierwszej fazie ratowania poszkodowanego po utracie przytomności z wymienionych

czynności powinna być wykonana
a) kontrola tętna.
b) sztuczne oddychanie.
c) masaż wykonywany równocześnie ze sztucznym oddychaniem.
d) przywracanie drożności układu oddechowego.

17. Zabezpieczenie przeciwtężcowe jest konieczne w przypadku

a) każdego zranienia, do którego doszło na wolnym powietrzu.
b) zabrudzeniu ran kurzem, błotem lub ziemią.
c) tylko przy dużych ranach.
d) tylko w przypadku głębokich ran.

18. Podczas reanimacji należy klatkę piersiową uciskać rytmicznie 30 razy z częstotliwością do

a) 10/min na głębokość 1–2 cm w kierunku kręgosłupa.
b) 100/min na głębokość 1–2 cm w kierunku kręgosłupa.
c) 10/min na głębokość 4–5 cm w kierunku kręgosłupa.
d) 100/min na głębokość 4–5 cm w kierunku kręgosłupa.

19. Jednym ze sposobów wykrywania pożarów podziemnych jest analiza składu powietrza

przez badanie stężenia
a) tlenku węgla.
b) dwutlenku węgla.
c) siarki.
d) tlenu.

20. Stosowanie osłon ochronnych maszyn ma na celu

a) ochronę maszyn przed skutkami oddziaływania wody.
b) zapobieganie urazom pracowników w wyniku eksploatacji maszyn i urządzeń

górniczych.

c) zapobieganie przemieszczaniom się maszyn.
d) ochronę maszyn przed skutkami wysokiej temperatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………………………………………..

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

7. LITERATURA

1. Chałas J., Kwiatkowska H.: Kodeks Pracy 2006 z komentarzem. Gazeta Prawna,

Warszawa 2006

2. Golisz T.: Ratownik górniczy. Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice 1992
3. Gołaszewski J. (red): Technologia, kierunek górniczy. WSiP, Warszawa 1977
4. Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2007
5. Stępczak K.: Ochrona i kształtowanie środowiska. WSIP, Warszawa 2001
6. Przegląd geologiczny nr 8, 2006
7. Przewodnik po zawodach, tom IV, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej,

Warszawa 2003 (www.ohpdlaszkoly.pl)

8. www.automobilklub.chelm.pl
9. www.ciop.pl
10. www.mar–poz.waw.pl
11. www.pip.gov.pl
12. www.wug.gov.pl

Akty prawne:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (tekst jednolity) z późniejszymi zmianami
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie

bezpieczeństwa

i higieny

pracy,

prowadzenia

ruchu

oraz

specjalistycznego

zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. 2002
Nr 139 poz. 1169 z późn. zmianami)

3. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2005 nr 228 poz. 1947)
4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627

z późn. zm.)

5. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628)
6. Ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób

zawodowych (Dz. U. 2002 r. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)

Literatura metodyczna
1. Abramowicz A., Nowak A., Zniszczyński J.: Przysposobienie obronne. Wybrane

scenariusze lekcji. Operon, Gdańsk 2003

2. Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

4. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998