operator obrabiarek skrawajacych 722[02] o1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Zdzisław Anglart

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

ochrony

środowiska

722 [02].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Renata Mroczek

mgr inż. Grażyna Uhman

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Paweł Krawczak

Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722 [02].O1.01
„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu operator
obrabiarek skrawających 722[02].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące

w procesach pracy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące pomieszczeń

pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Likwidacja lub ograniczenie zagrożeń mechanicznych, elektrycznych,

chemicznych

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Zasady postępowania w razie wypadku, awarii i w sytuacji zagrożenia

pożarem

5.10.1. Ćwiczenia

5.11. Pierwsza pomoc przy urazach mechanicznych, porażeniu prądem

elektrycznym, zatruciach substancjami chemicznymi. Zabezpieczenie
miejsca wypadku

5.11.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator obrabiarek skrawających
722[02].

Poradnik dla nauczyciela zawiera informacje i wskazówki niezbędne dla efektywnego

zorganizowania procesu kształcenia w jednostce modułowej. Zamieszczono w nim
następujące części:

−

wymagania wstępne,

−

szczegółowe cele kształcenia,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

wiczenia,

−

sprawdzian postępów,

−

ewaluacja osiągnięć ucznia,

−

literatura.
Wymagania wstępne określają umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed

rozpoczęciem pracy z poradnikiem. Należy zachęcić uczniów, aby zapoznali się
z wymaganiami i ocenili, czy je spełniają. Dotyczą one umiejętności, które uczniowie
ukształtowali podczas dotychczasowej nauki. Spełnienie wymagań wstępnych pozwoli
uczniom na skoncentrowanie się na kształtowaniu nowych umiejętności potrzebnych do
zaliczenia jednostki modułowej.

Szczegółowe cele kształcenia określają umiejętności, jakie uczeń powinien ukształtować

w wyniku procesu kształcenia w tej jednostce modułowej. Przed rozpoczęciem zajęć należy
zapoznać uczniów z celami kształcenia.

W poradniku zamieszczono dwa przykładowe scenariusze zajęć, które wskazują sposób

prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod zalecanych w programie
jednostki modułowej.

wiczenia (tożsame z tymi, które znajdują się w poradniku dla ucznia), zawierają

polecenie, wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania–uczenia się oraz środki
dydaktyczne. Wykonując poszczególne ćwiczenia uczeń powinien ukształtować umiejętności
niezbędne do zaliczenia jednostki modułowej.

Ewaluacja osiągnięć ucznia powinna zostać przeprowadzona z pomocą testów osiągnięć

szkolnych: wielokrotnego wyboru oraz próby pracy. W poradniku dla nauczyciela
zamieszczono dwa przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. Wszystkie zadania
zamieszczone w testach obejmują treści objęte programem nauczania oraz sprawdzają, czy
uczeń osiągnął założone w jednostce modułowej cele.

Ostatnim elementem poradnika dla nauczyciela jest wykaz literatury. Zawiera on

zarówno pozycje przydatne uczniowi dla pogłębienia wiedzy z zakresu programu jednostki
modułowej, jak i pozycje metodyczne.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne w jednostce modułowe prowadzone były

różnymi metodami uwzględniającymi wszystkie strategie kształcenia wielostronnego.
Należy stosować metody z zakresu strategii problemowej (metody problemowe) i operacyjnej
(metody praktyczne). Formy organizacyjne pracy powinny być zróżnicowane począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

722[02]

Operator obrabiarek skrawających

722[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciw

pożarowej i ochrony środowiska

722[02].O1.04

Wykonywanie pomiarów

warsztatowych

722[02].O1.03

Wykonywanie rysunków

części maszyn

z wykorzystaniem programu

CAD

722[02].O1.02

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

722[02].O1.07

Rozpoznawanie części

maszyn, mechanizmów

i urządzeń transportu

wewnątrzzakładowego

722[02].O1.06

Rozróżnianie cech

charakterystycznych

obróbki cieplnej, cieplno-

chemicznej, plastycznej

i odlewnictwa

722[02].O1.05

Dobieranie materiałów

konstrukcyjnych,

narzędziowych

i eksploatacyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

komunikować się w zespole,

−

dokonywać oceny swoich umiejętności,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

wyszukiwać, selekcjonować, porządkować, przetwarzać i przechowywać informacje
niezbędne do wykonywania zadań zawodowych,

−

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania,

−

planować czynności,

−

interpretować wyniki doświadczeń i dokonywać uogólnień,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

charakteryzować zjawiska fizyczne,

−

charakteryzować zjawiska biologiczne,

−

identyfikować elementy anatomii człowieka,

−

identyfikować podstawowe funkcje organizmu człowieka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zinterpretować podstawowe przepisy prawa, prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,

−

przewidzieć konsekwencje naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
wykonywania zadań zawodowych,

−

określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-
sanitarnych,

−

rozpoznać zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz wskazać
sposoby ich usunięcia,

−

dobrać sprzęt ochrony indywidualnej w zależności od prowadzonych prac,

−

określić prace zabronione młodocianym w zakładach mechanicznych,

−

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

zareagować zgodnie z instrukcją przeciwpożarową w przypadku zagrożenia pożarowego,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

zastosować obowiązujące zasady ochrony środowiska,

−

zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas eksploatacji maszyn i urządzeń,

−

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………………………

Modułowy program nauczania:

Operator obrabiarek skrawających 722[02]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 722[02].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
722[02].O1.01

Temat: Identyfikowanie zagrożeń prądem elektrycznym.

Cel ogólny: Kształtowanie

umiejętności rozpoznawania i przewidywania zagrożeń

bezpieczeństwa

człowieka

pracy

obrabiarkach

skrawających

powodowanych przez prąd elektryczny oraz wskazania sposobów ich usunięcia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać źródła zagrożeń prądem elektrycznym,

−

sprawdzić, czy w instalacji elektrycznej i oświetleniowej nie ma widocznych uszkodzeń,

−

ocenić, czy lampy elektryczne przeznaczone do oświetlenia miejscowego stanowiska
pracy oraz inne wyposażenie są podłączone do właściwego gniazda wtykowego,

−

ocenić stan techniczny zabezpieczeń elektrycznych,

−

wskazać nieprawidłowości pozycji wyjściowych elementów sterowania elektrycznego,

−

przewidzieć skutki porażenia prądem elektrycznym,

−

zareagować zgodnie z zasadami bhp w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

wykład,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze tematyczne przedstawiające: schemat tokarki (rys. 1, załącznik do scenariusza),
wykres oddziaływania prądu elektrycznego przemiennego na organizm człowieka (rys. 2,
załącznik do scenariusza),

−

film dydaktyczny: „BHP przy obsłudze urządzeń elektrycznych”, producent: Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Kadr Gdańsk, (34 min.),

−

arkusze papieru do notatek, przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel przeprowadza wykład na temat zagrożeń powodowanych prądem

elektrycznym przemiennym, przyczyn i źródeł tych zagrożeń przy obsługiwaniu
obrabiarek skrawających na przykładzie tokarki, skutków oddziaływania prądu
elektrycznego na organizm człowieka (34 minuty). Uzasadnia, od czego zależy ciężkość
urazów powodowanych porażeniem prądem elektrycznym przemiennym. Omawia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

schemat tokarki i wskazuje miejsca i elementy sterowania i zasilania elektrycznego.
Wskazuje miejsca szczególnie niebezpieczne. Omawia sposoby ochrony przed
zagrożeniami.

2. Nauczyciel prezentuje film dydaktyczny „BHP przy obsłudze urządzeń elektrycznych”.
3. Nauczyciel rozdaje arkusze ćwiczeniowe w celu sporządzenia tabeli według wskazań.
4. Nauczyciel ustala grupy trzyosobowe uczniów.
5. Uczniowie zorganizowani w grupach identyfikują zagrożenia, określają ich źródła oraz

skutki. Zapisują w wyznaczone miejsca tabeli.

6. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, na bieżąco koryguje błędy.
7. Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie prezentują wyniki ćwiczenia oraz oceniają

poprawność identyfikacji.

8. Nauczyciel podsumowuje zajęcia – prosi uczniów o wskazanie najbardziej skutecznych

sposobów ochrony przed zagrożeniami prądem elektrycznym.

Zadanie dla ucznia
Rozpoznaj i omów przyczyny i skutki zagrożeń prądem elektrycznych podczas pracy na
obrabiarkach skrawających na przykładzie tokarki. Omów sposoby ochrony przed
zagrożeniami prądem elektrycznym.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. Jakie elementy obrabiarki są zasilane prądem elektrycznym?
2. Jakie rodzaje ochrony przeciwporażeniowej prądem elektrycznym posiadają obrabiarki

skrawające?

3. W jaki sposób sprawdza się stan techniczny zabezpieczeń przeciwporażeniowych?
4. W jaki sposób należy reagować w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości pozycji

wyjściowych elementów sterowania elektrycznego?

5. Od czego zależą skutki porażenia prądem elektrycznym?
6. Jakie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy należy zachować podczas pracy na

obrabiarce, aby nie doszło do porażenia prądem elektrycznym?

PLANOWANIE

Sporządź tabelę, która powinna zawierać:

1. Listę zagrożeń.
2. Źródła zagrożeń.
3. Przewidywane skutki zagrożeń.
4. Sposoby ochrony przed zagrożeniami.
5. Dla czynności związanych z pracą na obrabiarkach skrawających na przykładzie tokarki.

UZGODNIENIE
1. Omów z nauczycielem poszczególne czynności z fazy planowania.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. Zaproponuj własną formę przedstawienia

wyniku wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYKONANIE
1. Ustal, w oparciu o schemat tokarki (rys. 1), jakie elementy obrabiarki są zasilane prądem

elektrycznym.

2. Zapisz w tabeli możliwe źródła i przyczyny zagrożeń prądem elektrycznym.
3. Określ i zapisz w tabeli skutki poszczególnych zagrożeń.
4. Wskaż i zapisz w tabeli sposoby ochrony przed zagrożeniami.
5. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo określiłeś czynności związane z pracą na obrabiarkach skrawających?
2. Czy prawidłowo ustaliłeś elementy obrabiarek skrawających zasilane prądem elektrycznym?
3. Czy prawidłowo wskazałeś zagrożenia prądem elektrycznym podczas pracy na

obrabiarkach skrawających?

4. Czy prawidłowo określiłeś źródła zagrożeń prądem elektrycznym?
5. Czy prawidłowo przewidziałeś skutki zagrożeń prądem elektrycznym?
6. Czy wskazałeś właściwie sposoby ochrony przed zagrożeniami prądem elektrycznym,

podczas pracy na obrabiarkach skrawających?

7. Jak należy zareagować w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości pozycji wyjściowych

elementów sterowania elektrycznego obrabiarek skrawających?

ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Na podstawie informacji przekazanych podczas wyświetlonego filmu sporządź pisemny
wykaz najczęstszych błędów popełnianych przez człowieka podczas obsługiwania urządzeń
elektrycznych. Przygotuj się do wypowiedzi na temat: jak unikać błędów i niewłaściwych
zachowań człowieka podczas obsługiwania urządzeń elektrycznych?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne zawierające pytania z zakresu: sposobu prowadzenia
zajęć, trudności, które wystąpiły podczas realizowania zadania, osiągniętej wiedzy oraz
ukształtowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik do scenariusza 1

Rys. 1. Schemat tokarki [16].

Rys. 2. Oddziaływanie prądu przemiennego na organizm ludzki [1].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator obrabiarek skrawających 722[02].

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 722[02].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
722[02].O1.01

Temat: Instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy na obrabiarkach skrawających.

Cel ogólny: Kształtowanie

umiejętności

interpretowania

zastosowania

instrukcji

bezpieczeństwa i higieny pracy na obrabiarkach skrawających.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zinterpretować wymagane kwalifikacje operatora obrabiarki,

−

wskazać podstawowe czynności konieczne do wykonania przed rozpoczęciem pracy na
obrabiarce,

−

wskazać czynności potrzebne do bezpiecznego uruchomienia tokarki,

−

zinterpretować zasadnicze czynności realizowane podczas pracy tokarki,

−

wskazać czynności zabronione dla zachowania bezpieczeństwa,

−

wskazać czynności po zakończeniu pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz,

−

wiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na wybranych obrabiarkach do metali:
1. INSTRUKCJA BHP TOKARKI KŁOWEJ,
2. INSTRUKCJA BHP DLA FREZAREK POZIOMYCH I PIONOWYCH DO

METALI (rys. 3, załącznik do scenariusza),

3. INSTRUKCJA BHP OBRABIARKI CNC.

Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel przeprowadza krótki wykład na temat celu, zastosowania i przeznaczenia

instrukcji bhp, zasad i sposobów korzystania z instrukcji.

2. Nauczyciel omawia treści instrukcji.
3. Nauczyciel rozdaje uczniom instrukcje bhp przy obsłudze frezarek.
4. Nauczyciel zadaje kolejno szereg pytań odniesionych do poszczególnych wszystkich

treści instrukcji.

5. Uczniowie wyszukują w instrukcji odpowiednie fragmenty zawierające odpowiedzi na

zadane przez nauczyciela pytania.

6. Uczeń, który jako pierwszy wyszuka poprawną treść odpowiedzi samodzielnie ją

referuje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Nauczyciel wysłuchuje odpowiedzi, obserwuje pracę uczniów, na bieżąco koryguje

błędy.

8. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel podsumowuje zajęcia – prosi uczniów

o podkreślenie najistotniejszych fragmentów instrukcji, wskazujących najważniejsze
zasady bezpiecznej pracy na obrabiarkach skrawających.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Zapisz w zeszycie wszystkie czynności zakazane ze względów bezpieczeństwa pracy na
obrabiarkach skrawających.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

rozmowa,

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik do scenariusza 2

Rys. 3. Plansza „Instrukcja BHP”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ możliwe konsekwencje poszczególnych rodzajów zatrudnienia dla pracownika

i pracodawcy. Wskaż istotę stosunku pracy i stosunku cywilnoprawnego. Zastanów się, jakie
prace wykonują Twoi znajomi. Czy do ich wykonania zawarto prawidłowe umowy? Czy
spotkałeś się z przypadkami naruszenia zasad zatrudnienia?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z istotą i zasadami różnych sposobów zatrudniania
pracowników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się, jakie musisz podjąć czynności organizacyjne i wypisz wszystkie pomysły

na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów Twoich
koleżanek/kolegów),

2) zgromadzić w podręcznej biblioteczce niezbędne akty prawne (byś mógł w razie potrzeby

powołać się na konkretne zapisy),

3) uporządkować zapisane pomysły (odrzucić ewentualnie nierealne, lub budzące

wątpliwości członków grupy),

4) zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

burza mózgów.

rodki dydaktyczne:

−

kodeks pracy,

−

wybrane rozporządzenia,

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne

występujące w procesach pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj zagrożenia, jakie mogą wystąpić w pracy operatora obrabiarek

skrawających.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z definicjami zagrożenia, czynnika zagrożenia,
skutku zagrożenia. Omówić klasyfikację czynników zagrożeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie zagrożenia mogą wystąpić w pracy operatora obrabiarek skrawających

i wpisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego
z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) uporządkować zapisane pomysły w grupy według kryterium rodzaju zagrożenia (odrzucić

ewentualnie nierealne, lub budzące wątpliwości członków grupy),

3) zapisać zagrożenia,
4) zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy,
5) wziąść udział w podsumowaniu odpowiadając na pytanie: jakiego rodzaju zagrożenie są

najbardziej niebezpieczne w pracy operatora obrabiarek skrawających.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

burza mózgów.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

Dokonaj inspekcji stanowisk pracy w pomieszczeniach warsztatów szkolnych i dołóż

starań, aby nie pominąć wszystkich ważnych zagrożeń, które mogą być przyczyną wypadków
i innych strat.

Zwróć uwagę na:

−

ruchome elementy maszyn i urządzeń,

−

stan powierzchni, na których istnieje możliwość poślizgnięcia się lub upadku,

−

ostre krawędzie, wystające elementy,

−

położenie stanowiska pracy,

−

urządzenia pracujące pod ciśnieniem,

−

wysoką temperaturę obrabianych powierzchni,

−

stan i rodzaje podestów wokół maszyn,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

stan i rodzaj oświetlenia,

−

stan instalacji i urządzeń elektrycznych,

−

pyły,

−

zjawiska akustyczne, hałas,

−

używanie substancji chemicznych,

−

zagrożenia pożarowe,

−

obciążenie fizyczne i psychiczne, itd.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami identyfikowania zagrożeń i ich źródłami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się i zapisać co jest zagrożeniem wypadkowym w pracy,
2) dokonać inspekcji warsztatu i zapisać stwierdzone nieprawidłowości,
3) uporządkować zapisane spostrzeżenia – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

4) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

pokaz instruktażowy.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

film dydaktyczny: zagrożenia w środowiskach pracy,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 3

Rysunek do ćwiczenia 3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na rysunku pokazano źródła urazów wypadkowych typowe dla zagrożeń mechanicznych.

Zinterpretuj przedstawione źródła w odniesieniu do prac i czynności wykonywanych na
obrabiarkach skrawających. Określ stopień ciężkości urazów powodowanych przez te źródła.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Wskazać na wybranych przykładach co jest zagrożeniem, co jest
przyczyną zagrożenia, a co skutkiem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie czynności realizowane są podczas pracy na obrabiarkach skrawających,

zapisać wszystkie pomysły na kartce,

2) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

3) omówić w grupie przedstawione na rysunku przypadki źródeł zagrożenia wypadkowego,
4) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

pokaz filmu dydaktycznego,

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3 Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące

pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ minimalne wymiary pomieszczenia pracy (hali) dla zorganizowania stanowisk

pracy dla 20 operatorów obrabiarek skrawających. Wysokość pomieszczenia pracy w
przypadku stanowisk obróbki skrawaniem powinna wynosić 3,3 m. Podstawowe wymiary
pomieszczenia powinny zapewniać 2 m

wolnej powierzchni podłogi oraz co najmniej 13 m

wolnej objętości przypadającej na każdego pracownika.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z wymaganiami powierzchniowymi i przestrzennymi
dla pomieszczeń pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić wymagania przestrzenne dla pracy
2) zapisać wymagania na kartce papieru,
3) obliczyć minimalne wymiary pomieszczenia, korzystając z wymagań normatywnych,
4) zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstawione na fotografii środki ochrony indywidualnej przyłbica siatkowa i kask

ochronny

winny

być

zastosowane

podczas

wykonywania

niektórych

operacji

technologicznych obróbki metali na obrabiarkach skrawających. Podaj przykłady
obowiązkowego stosowania przyłbicy oraz kasku.

Rysunek do ćwiczenia 1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami stosowania środków ochrony
indywidualnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się, jakie zagrożenia mogą wystąpić podczas czynności pracy na obrabiarkach

skrawających i zapisać je na kartce a następnie tablicy flipchart,

2) wskazać te zagrożenia, przed którymi chroni przyłbica siatkowa i kask ochronny,
3) zaprezentować efekty pracy grupy,
4) wziąść udział w podsumowaniu odpowiadając na pytanie: jaki sposób ochrony przed

zagrożeniami jest lepszy niż zaproponowany kask i przyłbica.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

pokaz.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

pokaz multimedialny: zastosowanie i dobór środków ochrony indywidualnej,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Sprawdź czy w warsztatach szkolnych znajdują się odpowiednie środki ochrony

indywidualnej podobne do pokazanych na rysunku do ćwiczenia 1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami stosowania środków ochrony
indywidualnej. Umożliwić uczniom swobodny dostęp do pomieszczeń magazynowania
ś

rodków ochrony indywidualnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sprawdzić teren warsztatów szkolnych,
2) zwrócić uwagę na środki ochrony indywidualnej,
3) przedstawić nauczycielowi swoje spostrzeżenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ czynności związane z zabezpieczeniem, które należy podjąć, gdy w czasie pracy

maszyny ujawnił się niespodziewanie wyraźny hałas pochodzący z okolic skrzynki
napędowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na obrabiarkach
skrawających.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określ, jakie czynności i w jakiej kolejności związane z przestrzeganiem przepisów BHP

należy podjąć, wypisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując
ż

adnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

3) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

burza mózgów.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

Rysunek do ćwiczenia 2.

Na rysunku pokazany jest znak nakazu „urządzenie może obsługiwać tylko osoba

uprawniona”. Zastanów się, w jakich przypadkach i dlaczego znak ten winien być
wykorzystany przy pracy na obrabiarkach skrawających.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów ze znakami bezpieczeństwa, którymi oznakowuje się
maszyny oraz zasadami zachowania się w miejscach oznakowanych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie czynności są szczególnie niebezpieczne w pracy na obrabiarkach

skrawających, zapisać wszystkie pomysły na kartce,

2) zastanowić się, które czynności decydują o konieczności oznakowania obrabiarki tym

znakiem nakazu,

3) określić wymagania dla obsługi obrabiarki oznakowanej znakiem,
4) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

5) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

pokaz.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

pokaz multimedialny: znaki i sygnały bezpieczeństwa pracy,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 3

Na rysunku pokazano dwa znaki ostrzegawcze. W jakich miejscach pomieszczeń pracy

powinny znajdować się te znaki? Jakie są różnice w stosowaniu obu znaków?

Rysunek do ćwiczenia 3.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów ze znakami bezpieczeństwa, którymi oznakowuje się
maszyny oraz zasadami zachowania się w miejscach oznakowanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie czynności są szczególnie niebezpieczne w pracy na obrabiarkach

skrawających, zapisać wszystkie pomysły na kartce,

2) zastanowić się, które czynności decydują o konieczności oznakowania obrabiarki tym

znakiem nakazu,

3) określić wymagania dla obsługi obrabiarki oznakowanej znakiem,
4) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

5) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

pokaz.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

pokaz multimedialny: znaki i sygnały bezpieczeństwa pracy,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ konieczną wydajność urządzeń wentylacyjnych w m

/godz, dla pomieszczenia

pracy o wymiarach: długość 20 m, szerokość 60 m i wysokość 3 m. Uzasadnij sposób
wentylacji tego pomieszczenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z normami krotności wymiany powietrza
i metodami wentylacji pomieszczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać obliczenie objętości pomieszczenia,
2) pomnożyć otrzymaną wartość przez 2,
3) zapisać wynik obliczenia i porównać z wynikami innych uczniów,
4) zastanowić się jaki sposób wentylacji jest w tym przypadku najlepszy,
5) zaprezentować swoją koncepcję wentylacji pomieszczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie rachunkowe,

−

instruktaż.

rodki dydaktyczne:

−

kartka papieru,

−

flipchart,

−

mazaki.

Ćwiczenie 2

Wskaż, które spośród prac wymienionych w tabeli związanych z dźwiganiem

przedmiotów, może wykonać pracownik młodociany.

RODZAJ PRACY

DZIEWCZĘTA

CHŁOPCY

Dźwiganie na odległość do 25 m,
praca dorywcza

14 kg

20 kg 14 kg 20 kg

Dźwiganie na odległość do 25 m,
obciążenie powtarzalne

8 kg

12 kg

8 kg 12 kg

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
obowiązującymi pracowników młodocianych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się i wskazać, jakie są dopuszczalne wartości ciężarów dźwiganych przez

pracowników młodocianych,

2) wypisać z tabeli wartości ciężarów, które mogą przenosić na terenie płaskim, na

odległość do 25 m osoby młodociane,

3) zaprezentować efekty pracy,
4) brać udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

instruktaż.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Likwidacja lub ograniczenie zagrożeń mechanicznych,

elektrycznych, chemicznych

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W zakładzie pracy, do smarowania i konserwacji stosowany jest olej mineralny. Podaj

zasady postępowania związane z bezpiecznym stosowaniem tego środka chemicznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaproponować odpowiednie zasady bezpiecznego przechowywania, magazynowania,

przenoszenia i używania oleju mineralnego,

2) dobrać właściwe tablice ostrzegawcze, informacyjne i zaproponować ich rozmieszczenie

w pobliżu składowania oleju,

3) zapisać kolejność czynności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe

−

instruktaż,

−

metoda inscenizacji.

rodki dydaktyczne:

−

przygotowane wcześniej papierowe atrapy tablic ze znakami bhp,

−

kartka papieru, przybory do pisania

Ćwiczenie 2

Opis zdarzenia:
W jednej ze szkół uczeń odbywający praktyczną naukę zawodu ciął na pilarce

mechanicznej odcinki desek potrzebnych do realizacji ćwiczenia technicznego. W desce był
sęk. Tarcza piły zmieniła rytm. Deska została wyrwana z ręki ucznia i poleciała w stronę
innych osób obecnych w pomieszczeniu. Uczeń cudem uniknął skaleczeń spowodowanych
zębami tarczy pilarki. Następnego dnia usunięto maszynę, która nie posiadała osłon.

Po analizie opisanego zadania odpowiedz na pytania:

1. Czy opisane zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy czy za incydent

i dlaczego?

2. Jakie elementy zdarzenia decydują o uznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy, przy

założeniu, iż stwierdzone okoliczności zostały prawidłowo zakwalifikowane?

3. Jakie są pośrednie i bezpośrednie przyczyny opisanego zdarzenia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z definiowaniem wypadku i interpretacją określeń
z definicji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować opis zadania,
2) zastanowić się i wskazać, istotne okoliczności zdarzenia,
3) wskazać jakie działania powinny być podjęte, aby uniknąć zdarzeń wypadkowych,
4) wyniki pracy grupy zapisać na dużym arkuszu papieru i zaprezentować na forum grupy,
5) wziąść udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

pogadanka,

−

instruktaż.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż, jakie zagrożenia pożarowe mogą wystąpić w pomieszczeniu spawalni w Twoim

warsztacie szkolnym i jakie należy stosować środki bezpieczeństwa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy i ochrony
przeciwpożarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać, co w pomieszczeniu spawalni może stanowić zagrożenie pożarowe,
2) określić, jakie działania powinny być podjęte, aby uniknąć wskazanych zagrożeń

pożarowych,

3) wyniki pracy zapisać na dużym arkuszu papieru i zaprezentować na forum grupy,
4) wziąść udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metaplan,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

Na rysunku przedstawiono trzy rodzaje gaśnic stosowanych do gaszenia pożarów.

W pomieszczeniu pracy, w którym pracują ludzie zapaliły się szmaty nasycone olejem
wrzecionowym, wykorzystywanym do smarowania niektórych elementów obrabiarek.
Dobierz spośród trzech gaśnic tę, która najbezpieczniej ugasi pożar szmat.

Gaśnica pianowa

Gaśnica śniegowa

Gaśnica proszkowa

Rysunek do ćwiczenia 2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami używania gaśnic w pomieszczeniach
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się i wskazać, co w pomieszczeniu zamkniętym może stanowić

przeciwwskazanie do zastosowania poszczególnych gaśnic,

2) wskazać gaśnicę, którą najbezpieczniej można zastosować w tych warunkach,
3) wyniki pracy zapisać na dużym arkuszu papieru i zaprezentować na forum grupy,
4) wziąć udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

pokaz zastosowania sprzętu gaśniczego.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady ochrony środowiska, jakich powinien przestrzegać pracownik zajmujący

się konserwacją urządzeń elektrycznych w dużej firmie branży elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami i prawem ochrony środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie zagrożenia środowiska są związane ze sprzętem elektrycznym, zapisać

wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów
koleżanek/kolegów),

2) uporządkować zapisane pomysły. Ustalić, co można zrobić ze zużytymi elementami

urządzeń elektrycznych i jakie metody wypracować na stanowiskach pracy, by
doprowadzić do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej,

3) zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

burza mózgów.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Zasady postępowania w razie wypadku, awarii i w sytuacji

zagrożenia pożarem

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W czasie wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych w pracowni elektrycznej zauważyłeś

ogień wydobywający się z podłączonego do układu transformatora. Jak się zachowasz
w takiej sytuacji?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami postępowania w razie awarii i nagłych
zdarzeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać na arkuszu papieru czynności, jakie po kolei wykonać,
2) dokonać wyboru właściwego sprzętu gaśniczego,
3) wyniki pracy zaprezentować na forum klasy i porównać z opracowaniami kolegów,
4) uzasadnić swój wybór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

pogadanka,

−

pokazy użycia sprzętu gaśniczego.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

sprzęt gaśniczy,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

W czasie prac konserwacyjnych przy tokarce zauważono dym wydobywający się ze

skrzynki napędu elektrycznego. Jak należy zachować się w takiej sytuacji?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami postępowania na wypadek pożaru.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać na arkuszu papieru czynności, jakie po kolei wykonać,
2) dokonać dobrania odpowiedniego sprzętu gaśniczego,
3) wyniki pracy zaprezentować na forum klasy i porównać z opracowaniami kolegów,
4) uzasadnić swoją propozycję postępowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie opisowe,

−

metoda gry symulacyjnej.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja alarmowa,

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11. Pierwsza pomoc przy urazach mechanicznych, porażeniu

prądem

elektrycznym,

zatruciach

substancjami

chemicznymi. Zabezpieczenie miejsca wypadku

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

ERC

Czy jest reakcja ?

TAK

ERC

Czy jest reakcja ?

N I E

Rysunek do ćwiczenia 1.

Na rysunku przedstawione są dwa przypadki możliwej oceny wstępnej stanu

przytomności poszkodowanego w wypadku. Poszkodowany jest nieprzytomny. Zaznacz
w tabeli liczbami 1, 2 i 3 trzy pierwsze czynności, które wykonasz w przypadku reakcji
poszkodowanego (TAK) oraz w przypadku braku reakcji u poszkodowanego (NIE).

Czynności

TAK

Jest reakcja

NIE

Brak reakcji

Sprawdź obrażenia

Oceń stan poszkodowanego

Wezwij kwalifikowaną pomoc

Wezwij pomoc

Udrożnij drogi oddechowe

Sprawdź oddech

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami i instrukcjami udzielania pierwszej
pomocy w razie wypadku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z algorytmem udzielania pierwszej pomocy,
2) przeanalizować czynności zawarte w tabeli,
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz multimedialny,

−

metoda tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

karta papieru z tabelą według wzoru,

−

ołówek, długopis,

−

plansza lub slajdy wybrane z pokazu multimedialnego.

Ćwiczenie 2

Z. ANGLART

ŁCDNiKP

Rysunek do ćwiczenia 2.

Podczas pokazu multimedialnego przedstawiono sposób opatrzenia rany głowy. Jakich

rodków opatrunkowych użyto do wykonania opatrunku? Gdzie stosowany jest znak krzyża

pokazany w lewym górnym rogu rysunku?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami organizacji sprawnie funkcjonującego
systemu udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać na arkuszu papieru środki opatrunkowe zastosowane do wykonania opatrunku

rany głowy,

2) zapisać na arkuszu papieru wskazane punkty rozmieszczenia apteczek w szkole

oznakowane znakiem krzyża, pokazanego na fotografii,

3) wyniki pracy zaprezentować na forum klasy i porównać z opracowaniami kolegów,
4) uzasadnić swoją propozycję postępowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

wiczenie opisowe.

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 3, 4, 7, 8, 13, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 pkt. zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 pkt. zadać z poziomu podstawowego,

−

dobry – za odpowiedzi na zadania co najmniej 15 pkt., w tym co najmniej 3 pkt. zadań
z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za odpowiedzi na zadania co najmniej 18 pkt., w tym co najmniej 5 pkt.
zadań z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. b, 4. d, 5. a, 6. a, 7. c, 8. a, 9. c, 10. d, 11. b,

12. d, 13. d, 14. a, 15. b, 16. a,17. c, 18. d, 19. c, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać obowiązki pracodawcy

Określić uprawnienia pracownika

Wskazać prawa pracownika

Rozróżniać obowiązki pracodawcy
i prawa pracownika

Rozpoznać zagrożenia związane
z wykonywaną pracą

Zidentyfikować czynniki zagrożenia
w środowisku pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać minimalny poziom natężenia
ś

wiatła

Wskazać sposób dostosowania
stanowiska pracy do wymagań
ergonomii

Rozpoznać sprzęt ochrony
indywidualnej

Wskazać przyczyny usunięcia
zagrożeń

Zidentyfikować czynniki zagrożenia
w środowisku pracy

Rozpoznać normę dopuszczalną
natężenia czynników zagrożeń

Wskazać sposób ochrony przed
zagrożeniami

Dobrać rodzaj gaśnicy do gaszenia
pożaru szmat nasyconych olejem

Rozpoznać znaki bezpieczeństwa
i higieny pracy

Zorganizować stanowisko pracy
zgodnie z zasadami ergonomii

Wskazać kolejność postępowania przy
ratowaniu poszkodowanych

Opracować algorytm powiadamiania
służb ratunkowych w nagłych
wypadkach

Opracować sposób postępowania
w przypadku porażenia prądem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed końcem sprawdzianu.
7. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
8. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj dokładnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.
4. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
5. Test zawiera 20 zadań.
6. Do każdego pytania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
7. Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim

miejscu na karcie odpowiedzi.

8. W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz

odpowiedź prawidłową.

9. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.
10. Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi –

otrzymujesz zero punktów.

11. Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.
12. Nie odpowiadaj bez zastanowienia; jeśli któreś z pytań sprawi Ci trudność – przejdź do

następnego. Do pytań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.

13. Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.
14. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Za stan techniczny maszyn i urządzeń oraz wyposażenia pomieszczeń pracy

odpowiedzialność ponosi
a) pracownik.
b) pracodawca.
c) inspektor bhp.
d) społeczny inspektor pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Pracownik z przyczyn niezależnych od niego, nie wykorzystał przysługującego mu za

dany rok urlopu wypoczynkowego. Urlop winien mu być udzielony najpóźniej do końca
a) roku kalendarzowego.
b) przyszłego roku kalendarzowego.
c) drugiego kwartału następnego roku kalendarzowego.
d) pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

3. Pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy 6 lat. Jest to jego pierwsza praca. Okres

wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli była zawarta na czas nie określony wyniesie
a) 2 tygodnie.
b) 1 miesiąc.
c) 3 miesiące.
d) 6 miesięcy.

4. Pracownika, który dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych nie można ukarać

karą regulaminową, jeśli od naruszenia obowiązków upłynęło
a) 7 dni.
b) 14 dni.
c) 21 dni.
d) 1 miesiąc.

5. W czasie obsługi maszyny tokarz nie używał środków ochrony. W pewnym momencie

koniec wirującego zabieraka zawadził o rękaw ubrania, co spowodowało wciągnięcie ręki
w maszynę i jej okaleczenie. Bezpośrednią przyczyną wypadku mogło być nie założenie
przez tokarza
a) rękawic.
b) maski ochronnej.
c) fartucha ochronnego.
d) okularów ochronnych.

6. Czynnikiem zagrożeń fizycznych, mechanicznych jest

a) wirus grypy.
b) tlenek węgla.
c) promieniowanie podczerwone.
d) wiór powstający podczas obróbki skrawaniem.

7. Minimalne natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej przy pracach o dużej

dokładności powinno wynosić
a) 300 luksów.
b) 500 luksów.
c) 700 luksów.
d) 900 luksów.

8. Na rysunku przedstawiono stanowisko robocze wiertacza. Aby

poprawić warunki i higienę pracy pracownika należy zastosować
a) podnóżek.
b) wyższy stół.
c) niższe siedzisko.
d) inne ustawienie siedziska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Środkiem ochrony indywidualnej przy obróbce skrawaniem jest

a) koszula flanelowa.
b) maska spawalnicza.
c) fartuch żaroodporny.
d) obuwie z podeszwą twardą.

10. Oświetlenie miejscowe należy zastosować na obrabiarce, jeżeli

a) nastąpiła awaria oświetlenia podstawowego w pomieszczeniu pracy.
b) pracownik zgłosił potrzebę poprawy oświetlenia na stanowisku pracy.
c) stwierdzono osłabienie wzroku pracownika potwierdzone badaniem wzroku.
d) występuje potrzeba miejscowego zwiększenia natężenia oświetlenia ze względu na

rodzaj pracy (jej dokładność).

11. Czynnikiem zagrożenia według definicji jest

a) hałas.
b) ubytek słuchu.
c) porażenie prądem.
d) upadek z wysokości.

12. Ochronniki słuchu należy bezwzględnie stosować, jeśli natężenie hałasu przekracza

poziom
a) 82 decybeli.
b) 83 decybeli.
c) 84 decybeli.
d) 85 decybeli.

13. Dla ochrony przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa) stosuje się

a) izolowanie stanowiska.
b) obudowy dźwiękochłonne.
c) izolowanie części czynnych.
d) osłonę uniemożliwiającą dostęp do części czynnych obwodu.

14. Do gaszenia pożaru oleju hydraulicznego należy użyć gaśnicy

a) wodnej.
b) halonowej.
c) pianowej.
d) halogenowej.

15. Znak informacyjny przedstawiony na rysunku oznacza

a) powierzchnię gorącą.
b) zatrzymanie awaryjne.
c) uruchomienie awaryjne.
d) powierzchnię świeżo malowaną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Znak przedstawiony na rysunku oznacza nakaz stosowania

a) ochrony rąk.
b) rękawic skórzanych.
c) środków do mycia rąk.
d) rękawic pięciopalcowych.

17. Rysunki 1, 2, 3, 4 przedstawiają różne sposoby dźwigania i przenoszenia ciężarów.

Nieprawidłowy sposób dźwigania i przenoszenia ciężarów przedstawia rysunek

a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

18. Warunkiem skutecznego wykonania działań ratunkowych jest

a) wezwanie pomocy.
b) tamowanie krwotoków.
c) sprawdzenie przytomności.
d) bezpieczeństwo własne i poszkodowanego.

19. Powiadamiając służby ratunkowe należy najpierw podać

a) swoje imię i nazwisk.
b) ilu jest świadków zdarzenia.
c) miejsce wypadku (adres, położenie).
d) płeć osoby poszkodowanej.

20. Poszkodowany porażony prądem leży na brzuchu i ma chrapliwy oddech. Należy

a) udrożnić drogi oddechowe.
b) sprawdzić podstawowe funkcje życiowe.
c) przekręcić go na plecy.
d) zupełnie nie dotykać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ..................................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer pytania

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test typu „próba pracy” do jednostki modułowej „Przestrzeganie
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska”

Próba pracy ma dwa zadania:

1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie operator obrabiarek skrawających.

Ocenianie:
niedostateczny

do 13 pkt.

dopuszczający

13–15 pkt.

dostateczny

16–17 pkt.

dobry

16–19 pkt.

bardzo dobry

od 0 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie stanowiska

Ilość

Komplet środków ochrony twarzy

1 kpl.

Komplet środków ochrony układu oddechowego

1 kpl.

Komplet środków ochrony głowy

1 kpl.

Komplet środków ochrony rąk

1 kpl.

Komplet środków ochrony nóg

1 kpl.

Katalog środków ochrony indywidualnej

1 szt.

Instrukcja bhp obsługi szlifierki przyściennej – ostrzarki

1 szt.

Informacja dla ucznia

1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia

i numer stanowiska.

3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu (czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie

Na zajęciach praktycznej nauki zawodu będzie wykonywane ostrzenie wierteł krętych

przeznaczonych do wykonywania otworów w materiałach stalowych i żeliwnych
z zastosowaniem szlifierki ostrzarki przyściennej. Operacja ta wymaga zawsze zastosowania
ś

rodków ochrony indywidualnej, które winny się znajdować na wyposażeniu szlifierki

ostrzarki. Z zestawu różnych środków ochrony indywidualnej stosowanych podczas
różnorodnych prac, dobierz te, które posiadają funkcje konieczne do zabezpieczenia
pracownika podczas operacji ostrzenia wierteł.
1. Wykonaj czynności związane z wytypowaniem potrzebnych środków spośród całego

zestawu.

2. Dobierz tylko środki ochrony konieczne, niezbędne do pracy na szlifierce.
3. Wykonaj próbę przymierzania dobieranych środków, zwracając uwagę na ich

dopasowanie.

4. Odpowiedz na poniższe pytania:

−

Jakie czynniki zagrożeń przy pracy na szlifierce ostrzarce powodują konieczność
zastosowania środków ochrony indywidualnej?

−

Który z dobranych środków spełnia najistotniejsze funkcje ochrony pracownika?

−

Czy stosowanie środków ochrony indywidualnej jest wygodne dla pracowników?

−

Jak inaczej, lepiej należałoby zabezpieczać pracowników podczas pracy?

−

Co świadczy o prawidłowości doboru środka ochrony indywidualnej?

Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a) czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,
b) wykaz niezbędnych środków ochrony indywidualnej,
c) wykaz katalogów i instrukcji z których będziesz korzystać,
d) wykaz zidentyfikowanych zagrożeń, dla których należy zastosować środki ochrony

indywidualnej.

3. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:

a) zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy sprzęt, instrukcje i katalogi niezbędne do

wykonania zadania.

b) sprawdź stan techniczny zgromadzonego zestawu środków.

4. Odczytaj z instrukcji obsługi wymagania bhp.
5. Wytypuj konieczny zestaw ochronny.
6. Odczytaj z katalogu środków dane techniczne wybranych grup środków i dobierz te, które

odpowiadają wymaganiom instrukcji bhp.

7. Wykonaj dobór środków spośród wyposażenia stanowiska. Zaplanowane czynności

zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej.

8. Wykonaj próbę przymierzania dobieranych środków, zwracając uwagę na ich

dopasowanie do Twoich cech psychofizycznych.

9. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko do prezentacji wykonanego zadania.
10. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentacji.
11. Podczas prezentacji:

a) omów sposób wykonania zadania, celowość przeprowadzenia doboru środków,
b) oceń jakość wykonanych przez siebie prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: operator obrabiarek skrawających
Symbol cyfrowy zawodu 722[02]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania:

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

2. Wykaz niezbędnych środków ochrony indywidualnej niezbędnych do wykonania

zadania:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

3. Wykaz katalogów i instrukcjim z których będziesz korzystać do wykonania zadania:

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

4. Wykaz zidentyfikowanych zagrożeń i ich przyczyn, dla których należy zastosować środki

ochrony indywidualnej:

Lp.

Czynności przy

ostrzeniu wierteł, przy

których występują

zagrożenia

Zagrożenia

Przyczyny-czynniki

zagrożeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0–1

Czynność 1: sporządzenie wykazu niezbędnych czynności związanych
z wykonaniem zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

dwie lub więcej spośród czynności.

Czynność 2: zapisanie wykazu czynności, przy których występują zagrożenia,
zapisanie wykazu zagrożeń, ich przyczyn.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

jedną czynność oraz zidentyfikował dla niej zagrożenia i przyczyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:
dwie czynności oraz zidentyfikował dla nich zagrożenia i przyczyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

więcej niż dwie czynności oraz zidentyfikował dla nich zagrożenia
i przyczyny.

Czynność 3: zapisanie wykazu środków i instrukcji do wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie:

−

instrukcję bhp obsługi szlifierki i katalog środków.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie:

−

rodki ochrony wzroku.

Suma punktów w obszarze – I Planowanie

Czynność 4: kompletowanie zestawu środków odpowiadających wymaganiom
ogólnym.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

rodki ochrony rąk.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

rodki ochrony twarzy.

Czynność 5: Sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonych środków.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−

ocenił stan techniczny, stwierdził czy są kompletne, nie są uszkodzone, czyste i
zakonserwowane.

Czynność 6: Dobranie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający:

−

dobrał środki ochrony.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający:

−

sprawdził ich dopasowanie do swoich cech psychofizycznych.

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7; Kompletowanie i dobór środków.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń:

−

dokonywał kompletacji zgodnie z zapisanym planem.

Czynność 8: Sprawdzanie prawidłowości doboru z instrukcją szlifierki.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający sprawdził dobór z instrukcją.

Czynność 9: Sprawdzenie doboru z danymi katalogowymi.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli:

−

sprawdził dobór z danymi technicznymi z katalogu.

Czynność 10: Sprawdzenie dopasowania środków do cech psychofizycznych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli:

−

sprawdził i ocenił dopasowanie środka do swoich cech psychofizycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 11: Utrzymywanie ładu i porządku podczas wykonywanego zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń:

−

utrzymywał ład i porządek w miejscu wykonywania zadania.

Czynność 12: Uporządkowanie stanowiska po zakończeniu zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń:

−

uporządkował miejsce wykonania zadania.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 13: Uzasadnienie sposobu wykonania doboru.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uzasadnił:

−

sposób rozpoczęcia dobierania,

−

sposób wykonywania kolejnych czynności,

−

konieczność takiego doboru ze wskazaniem na istotne znaczenie zagrożeń.

Czynność 14: Ocena jakości wykonanego doboru.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli ocenił:

−

jakość wykonanego doboru odnosząc się do dopasowania parametrów
technicznych środków do swoich cech psychofizycznych.

Czynność 15; Zademonstrowanie funkcji ochronnych środka ochrony.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli:

−

zademonstrował spełnianie funkcji ochronnych przez dobrane środki.

Czynność 16: Udzielenie odpowiedzi na pytania postawione w treści zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli:

−

omówił i scharakteryzował zagadnienia zawarte w pytaniach.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Boczkowski A.: Wybrane zagadnienia ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach

elektrycznych. COBR Elektromontaż, Warszawa 2005

2. Centrum Edukacyjne CIOP.: Materiały szkoleniowe. Warszawa 1998
3. Gil D.: Sprzęt gaśniczy. Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2004
4. Grodzińska-Jurczak M.: Wybrane zagadnienia ochrony środowiska. ROEE, Kraków 1996
5. Forum.: Materiały szkoleniowe do szkoleń bhp, 2006
6. Hansen Arwid: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
7. Jóźwiak Z. (tłum.): Ergonomiczna lista kontrolna. IMP, Łódź, 1998
8. Jurczyk W., Łakomy W.: Stany zagrożenia życia. FHW – Słomczyński G., Kraków, 2002
9. Koradecka D. (red.): Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1997
10. Korczak C. (red.): Higiena i ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1997
11. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 2000
12. Piotrowski D.: Opracowania-pokazy multimedialne Zakładu Medycyny Ratunkowej

i Medycyny Katastrof Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

13. Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2006
14. Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 sierpnia 2003 r.

Dz. U. Nr 169, poz. 1650 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

15. Polska Norma PN-92/N-01255 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa
16. Polska Norma PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja
17. Polska Norma PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy
18. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Dz. U. Nr 62, p. 627 – Prawo ochrony środowiska
19. Ustawa – Kodeks pracy

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997
3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2001